Skûtsjekrant 2013 Voorjaarseditie

De enige échte!

2013

Skûtsjekrant Uitgave van PENN Communicatie Jaargang 18

voorja arseditie

www.skutsje.nl

Noortje Goedhart imponeert en komt nu met eigen Skûtsje ‘Piter Brouwer schrikt wakker uit nachtmerrie’ De Nynke, met de wetenschap van nu...

Skûtsje Siete naar Huzum

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Techniek en hartstocht

Klaas Jansma

Elke skûtsjewedstrijd is een kunstwerk. Je moet er net zo respectvol mee omgaan als met een Van Gogh, of een concert. Want de skûtsjetraditie is rijk en oud. En het evenement wordt door honderdduizenden in binnen- en buitenland gevolgd.

Achter deze ene gebeurtenis zit een verhaal waarin Alco Reijenga opduikt, en zijn broer Dirk Jan op Joure. Er is zo veel te vertellen over Langweer of Grou. En over Ype van der Meulen en Jappie Meeter, die dit jaar een opvolger krijgen. Op Leeuwarden komt Siete Eilderts Meeter, voorheen schipper op de ‘Sûn en Wol’ bij de IFKS.

Economisch herstel

Zo zijn we bij de grote skûtsjeorganisatie IFKS, die zich voorbeeldig herstelt in een zeer krappe tijd. Knap dat in een kwijnende ploechjesyl-ekonomie een prachtige vloot van bijna zestig oude vrachtschepen in competitie kan blijven. We verheugen ons op het sportieve geweld dat straks in de vier klassen losbarst.

Ondertussen vieren we in 2013 het jubileum van de Sneker Pan en we volgen Skûtsjejier Smellingerlân, met tal van sportieve en culturele evenementen. Dit wordt het jaar met een Skûtsje-Iepenloftspul van Bouke Oldenhof, een turfrace langs de Veen-

hoop, een expositie in een Drachtster museum en skûtsjefietstochten. Het wordt steeds mooier.

Optimale windenergie

En het is van deze tijd. Alles draait in essentie om een optimaal gebruik van windenergie, op schepen die zo mooi ontworpen zijn dat er al door vier generaties met bewondering naar wordt gekeken. Op sommige rompen zit tegenwoordig een lak- en plamuursysteem van tachtigduizend euro, op andere een pas ontwikkelde nanocoating. Er wordt door zeilmakers geëxperimenteerd met nieuwe typen doek.

Formules voor eerlijker verhoudingen worden uitgeprobeerd, ingenieurs discussiëren volop.

Maar het is de hartstocht die het ‘m doet, van jonge roefmeestertjes die voor het eerst mee mogen, tot oude adviseurs die hun plekje achterop met hand en tand verdedigen.

Se sile wer, mei ynmoed!

Jappie Meeter stuurde voor het laatst met hartstocht op Leeuwarden.

3

a d en ing g n 3 a 201Heechspan al Str

ti es f aat

9m

ei, H

eeg

le a n io

Nat li, It H u 27 j

v

F

p e j l ier

n eide

i an M

i at t fes

ja 5 2 e

ar

skip

k ee kw Sneek

Sú

r

dw est- F

r

eb

Voo

e Zo v

Zo veel te beleven!

lân

lân

m 3 t/

dw est- F

ys

Sú

ys

nee ustus, S 78 8 aug e

de

eleven!

r w a t wi l s

Zes van de elf Friese steden: Bolsward, Hindeloopen, IJlst, Sneek, Stavoren en Workum. Je wandelt hier langs vele monumenten en bewondert beschermde stads- of dorpsgezichten. Op en langs het water geniet je van de watersport op de Friese Meren en langs de IJsselmeerkust. Je hoort de Friese taal. Je proeft van traditionele sporten als skûtsjesilen, kaatsen of fierljeppen. Je voelt de historie. In Súdwest-Fryslân word je één met de Friezen, hun prachtige steden/dorpen, natuur, landschap en water. Kom dit beleven.

Welkom in de unieke gemeente Súdwest-Fryslân! www.gemeentesudwestfryslan.nl

‘‘Mijn winst is goed juridisch advies’’

Groenewegen Advocaten en Notarissen is gespecialiseerd in het verlenen van juridische diensten aan bedrijven, instellingen en particulieren binnen een groot aantal rechtsgebieden.

K.R. Poststraat 91 8441 EN Heerenveen

Korte lijnen en de nauwe samenwerking tussen onze advocaten en notarissen

Telefoon (0513) 65 55 55

zorgen voor onze kenmerkende effectieve en dus kostenbesparende werkwijze.

info@groenewegenadvocaten.nl

Bovendien verhoogt deze samenwerking de kwaliteit van onze dienstverlening. Of het nu

www.groenewegenwadvocaten.nl

gaat om bemiddeling bij echtscheiding of ingewikkelde zakelijke processen. Klanten een

www.groenewegennotarissen.nl

voorsprong geven: dat is Groenewegen Advocaten en Notarissen.

UW ZAAK IN VERTROUWDE HANDEN

Groenewegen_Adv_Skûtsjekrant.indd 1

22-02-13 12:41

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Huzum kiest skûtsje van ‘neef’ Siete De kogel is door de kerk. Huzum komt dit jaar in de SKS met een ‘nieuw’ skûtsje aan de start.

Lodewijk Hzn Meeter, krijgt nu het roer in handen van de veel snellere Sûn en Wol van Siete Meeter.

Jan Sipko van der Veen, die samen met Cor van der Zee, aanvankelijk de Sûn en Wol zou sturen, zal dit jaar uitkomen op het Huzumer skûtsje in de C-klasse van de IFKS. Huzum was al lange tijd op zoek naar vervanging van hun skûtsje, gebouwd bij Roos en Van der Meijden. Zo hebben ze recent onder meer ook de IFKS skûtsjes Driuwpôle, Jan Oebeles, de Yde en de Verwisseling, die vrij waren voor transfer, onder de loep genomen.

Met het overstappen van IFKS-schipper Siete Meeter van zijn eigen Sûn en Wol, naar het Leeuwarder SKS skûtsje, hapten de Huzumers toe.

Het schip van Siete, een jonge Buitenstvallaatster,( L 1650 N / G 4485 N) verkeert in een topconditie. Het is twee jaar geleden voorzien van een nieuw vlak, en is net als het Lemster skûtsje gestraald en behandeld met de gladde siliconencoating Hempasil X3, die de rompweerstand vermindert. Hempasil is ontwikkeld voor de zeevaart. Het schip vaart mee in de voorste regionen van de grote A-klasse, de eredivisie van de IFKS. Nu ontstaat de interessante situatie dat Siete in het SKS kampioenschap met het Leeuwarder skûtsje onder meer tegen zijn eerdere eigen skûtsje zal strijden.

De Sûn en Wol verschijnt aan de start als ‘It Doarp Huzum’.

Doarp Huzum wordt Sinnekening

Debuterend IFKS-schipper Jan van der Veen zal met het oude Doarp Huzum uitkomen. Onder een nieuwe naam. Met een knipoog naar de bijnaam Lodewijk XIV, van de eerdere schipper Lodewijk Ezn, doopt hij het skûtsje tot ‘Sinnekening’, met zeilteken XIV.

onberoerd. Pake Lodewijk bleek niet in staat zijn kennis en zijn succesvolle timing bij dit schip op zijn nageslacht over te dragen. Wanneer Van der Veen, als een outsider het schip wel aan de praat krijgt, zal dat voor veel beroering kunnen zorgen. Van der Veen is namelijk geen ervaren skûtsjeschipper. Hij stuurde nooit eerder, maar zat wel al een jaar of zes met Cor als bemanning op het voordek bij Siete. Eerder zeilde Cor ook al eens een jaar met Siete op de Tiid sil’t Leare.

‘Pake’ Lodewijk, vernuftig, strijdlustig Sinds Lodewijk Meeter in 1967 de Aebenhaëzer van Anske Idzenga van Lollum in de Harlinger haven ontdekte, zijn hij en zijn zonen jarenlang met het schip in de weer geweest.

Mee dankzij een nieuw tuig was het in 1969 het snelste van de vloot. Omdat Meeter in de eerste van de drie kampioenswedstrijden werd gediskwalificeerd, werd hij toen vierde in klassement. In 1970 en ’71 werden de Huzumers kampioen na fantastische wedstrijden.

Vele jaren nadien was Huizum nog een skûtsje om rekening mee te houden en behoorde ‘âlde Loadewyk’ tot de smaakmakers van de vloot. Tweede in 1973, ’75, ’76, ’77, en toen werd het minder. In 1986 gromde de oude leeuw nog eens

als in zijn beste dagen. Als hij toen in Sneek niet zo slecht gestart was en als negende geëindigd, was hij dat jaar nog kampioen geweest, ondanks diskwalificatie in Langweer.

In 1988, toen hij min of meer werd overvallen met een prachtig afscheid boven bij De Wildeman in Lemmer, georganiseerd door Radio Fryslân, werd hij nog vierde. Het jaar daarop begon zoon Eildert, die de glorieuze jaren niet kon doen herleven. Het maakte ‘pake’ een beetje bitter. Dat werd nog erger toen zijn kleinzoon Lodewijk Eilderts Meeter naar de achterhoede wegzakte en meestal veertiende in het klassement was.

De wijze waarop Lodewijk senior het Huzumer skûtsje aan de ‘Stichting’ had overgedragen, maakte het voor

de Vriendenclub bijna onmogelijk om een schipper buiten de Meeterfamilie te zoeken of het schip in te ruilen. Pas toen Lodewijk junior stopte, kwam er door een hersteld familieverband ruimte voor een goede oplossing. Eerst werd het nog met nieuwe schippers op het oude skûtsje geprobeerd. Maar vorig jaar zei Lodewijk van Hidzer al dat hij met dit schip niet verder wilde en dat er een ander moest komen. Daarna zijn ze zo’n beetje alle vrije schepen langs geweest, met als verrassend gevolg dat nu de ‘Sûn en Wol’ is gevonden.

De ‘Jan Oebeles’, die Sikke Heerschop nog gratis had aangeboden, vonden ze bij Huizum net iets minder.

Jan van der Veen (directeur Friesche Olie- en Verfhandel) is samen met Cor van der Zee (directeur Sake Zittema Asbestsanering) al jarenlang als materiaalsponsor nauw betrokken bij de Sûn en Wol, het nieuwe Doarp Huzum. Het schipperschap op de Sinnekening zien ze als een sportief avontuur, dat vooral een zoektocht zal worden naar de vernuftige sleutel tot het succes van pake Lodewijk Meeter.

Nieuw zeilteken: Louis Quatorze

Elahuizen, 7 augustus 2012. Het Doarp Huzum (LM) voert sinds het afscheid van pake Lodewijk in 1988 vooral strijd in de achterhoede. Op de Fluesen eindigen ze achter Jaap Zwaga van Langwar als veertiende.

Het nieuwe Doarp Huzum, tot afgelopen jaar de ‘Sûn en Wol’.

De sterke gevoelens die de familie en andere achterban bij het Huzumer skûtsje heeft, laten Van der Veen en zijn duoschipper Cor van der Zee niet

5

Vaar op zeker U kunt pas ĂŠcht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze ruim 65 jaar ervaring in het verzekeren van pleziervaartuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl.

Postbus 116 8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

www.kuiperverzekeringen.nl

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Winterpalaver: Bij SKS 170 nieuwe fokken

Verschillen blijven marginaal Vier snelle skûtsjes aan de top, drie trage aan de staart. De middenmoot is en blijft het grootst. Zo is de situatie bij de SKS, nadat er voor 1,6 miljoen euro is geïnvesteerd in 170 nieuwe fokken en 106 grootzeilen. Bij de IFKS is het in de klasse A-groot niet veel anders.

Heine Deelstra, jachtontwerper en SKS-adviseur uit Gaastmeer, beseft dat gelijkwaardigheid bij oude werkschepen zijn grenzen kent. Heerenveen heeft het snelste rompmodel, gevolgd door Bolsward, Grou en Joure. Dan komen het Drachtster skûtsje en de rest. De verschillen kun je maar gedeeltelijk verhelpen door de tuigages, zelfs als je een marginaal verschil van 2% tussen snel en traag accepteert. Dat doet de SKS.

Deelstra vertelde dit vrijdag 15 februari tijdens het Winterpalaver van de Stichting Foar de Neiteam in Woudsend.

Rond 160 schippers en bemanningsleden luisterden naar hem. Deelstra overtuigde hen ervan dat volkomen gelijkwaardigheid een fictie is als je uitgaat van een zichtbare uitslag, en niet van tijdcorrectie achteraf.

Opmerkelijk is de afwezigheid van Sneek in het rijtje snelste schepen, terwijl Douwe Visser met zijn ploeg de afgelopen jaren de meeste prijzen heeft gewonnen. Dat illustreert misschien de stelling van Deelstra dat de plaats op de ranglijst voor 40% wordt bepaald door de kwaliteit van schipper en bemanning, voor 30% door de tuigage en voor 30% door de romp.

Met name aan de kwaliteit van de bemanning is bij Sneek de afgelopen jaren heel veel aandacht besteed.

Van vroeg in het voorjaar tot laat in de herfst zie je de ‘Sneker Pan’ dan ook elke zondag op de Snitser Mar paraderen.

Investeren

Bij toepassing van de resultaten uit sleepproeven blijkt dat verschillen tussen de scheepsrompen zich vooral openbaren bij heel licht weer en bij harde wind. Daartussen zijn ze gering. Dat althans geldt voor schepen die dicht rond een normlengte liggen. Kleine beurtscheepjes doen, welke compensatie je ook toepast, in het grote geweld nooit voor vol mee.

En helaas krijgen we steeds vaker met

extreem weer te maken door de opwarming van de aarde.

Er is, vertelde Deelstra, de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in nieuwe tuigages. Sinds 2000 hebben de veertien SKS-commissies 9.598 m2 fok en 11.603 m2 grootzeil aangeschaft, een waarde vertegenwoordigend van in totaal € 1.594.640,-. Dat is meer dan een ton gemiddeld per jaar.

De eigenaren bij de IFKS zullen wel zuiniger met hun materiaal zijn omgegaan dan hun zwaar gesponsorde SKS-collega’s. Maar in deze grote vloot zijn voor de zestig deelnemende skûtsjes waarschijnlijk wel anderhalf tot twee keer zoveel zeilen en fokken aangeschaft. Alleen aan tuigages voor wedstrijdskûtsjes is er, als men deze bedragen optelt, deze eeuw voor drie ton per jaar uitgegeven. En hoeveel komt erbij aan masten en zwaarden, roeren en blokken, plamuur en verf, touw- en kabelwerk?

De tonnen die ondertussen zijn besteed aan flex- en laswerk aan de verlengde schepen en het verhelpen van de soms aanzienlijke schades maken elk jaar de acht ton wel vol. ‘Mar it bliuwt amateursport’, merkte een grappenmaker op.

Grote spreiding

Jan Meppelink vertelde deze vrijdagavond in Woudsend hoe hij en zijn collega-scheepsmeters het laadvermogen van een schip bepalen. Dat gaat nog ongeveer net zo als in het potlood-tijdperk, alleen werd toen alles met de hand uitgerekend wat nu de computer doet. Maar de basis, het bepalen van de afmetingen met schietlood en duimstok, is niet wezenlijk veranderd.

Gezien de discussie binnen IFKSgelederen over het maximale tonnage was ook dit een belangwekkend onderwerp. Meppelink veroorzaakte enig rumoer toen hij in antwoord op

De zeilmakers hebben een knappe omzet gehad aan tuigages van skûtsjes en Lemsteraken. Op de foto Pierre Modderman en Jaap Jongsma (rechts) van zeilmakerij Molenaar. Jaap Jongsma zeilt al jaren met het Lemster skûtsje mee.

een vraag van Floris Bottema vertelde hoe groot de toegestane afwijking vroeger was. Die kwam uit op 5%.

Oftewel, een schip dat op 52 ton is gemeten, kan best een laadvermogen van 50 ton hebben. Omgekeerd kan het laadvermogen wel 52 ton bedragen als er 49,8 ton op de meetbrief staat. Dat plaatst alle discussies van dit moment en uit het verleden weer in een heel ander licht.

Tot slot vertoonde Age Veldboom filmpjes, voor een deel uit het Skûtsjemuseum, én vier verslagen van Omrop Fryslân uit 2012. Ze werden ademloos bekeken, maar echt wijzer werd je er pas van als je goed over de beelden nadacht.

IM

Bijvoorbeeld: is het toevallig dat Bolsward zo vaak beneden een ander uitkomt? En waarom probeert altijd wel iemand over stuurboord goed bij de boei uit te komen? Want dat laatste mislukt in de helft van de gevallen.

De top: vijf Piipsters

7

Vaar met uw post- en verspreidingstarieven ook scherp aan de wind!

Dus kies voor:

provinciaal postbedrijf sinds 1993

met de scherpste tarieven voor:

Zie voor de voorwaarden onze vernieuwde website of vraag naar uw specifieke prijs FRL-Group b.v. Leeuwarden, voor post- en pakket-bezorging en reclame-verspreiding

tel. 058-2154157(keuze 1), fax. 058-2162416, www.frl-post.nl

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Ulbe Zwaga is terug De 52-jarige Ulbe Rienks Zwaga is terug bij het skûtsjesilen. De oud SKS-schipper start in de C-klasse van de IFKS met de ‘Oude Zeug’ van voorheen Eelke Dijkstra. Dit skûtsje werd de afgelopen twee jaar succesvol naar kampioenschappen gestuurd door Arend Wisse de Boer.

Ulbe behoorde in de jaren negentig na de dood van vader Rienk tot één van de kleurrijkste schippers binnen de SKS. Na jaren van hartstochtelijke strijd met vooral Jelle Reijenga van Lemmer werd hij in 1998 en ’99 kampioen met het Ljouwerter skûtsje. In 2002 had hij de titel ook even, maar hij werd gediskwalificeerd vanwege het

aanbrengen van versterkingen in de mast. Wegens kritiek op het SKS-bestuur werd hij voor drie jaar geschorst.

In 2007 zeilde Ulbe nog één jaar mee (zevende). Na een schermutseling met een ober op het Starteiland in de Snitser Mar, het was nog in zijn proeftijd, werd hij uitgesloten van verdere deelname bij de SKS.

Ulbe is alom erkend als een groot skûtsjesiler. Zijn uitspraak ‘traine is twifelje’ is inmiddels legendarisch.

Vele aanhangers van Leeuwarden tot Langweer streden voor zijn terugkeer.

Maar collega Douwe Visser van Sneek heeft hem een paar keer als ‘onsportief’ afgeserveerd. En de relatie met het SKS bestuur blijft ongemakkelijk.

Met Ulbes nieuwe schip de ‘Oude Zeug’ werd Eelke Dykstra in 2002 en 2003 IFKS-kampioen. In 2004 volgde diskwalificatie omdat er een staalkabel in de mast zat. Ook was er gedoe om de tonnage, die zou afwijken van het bij verlengde schepen toelaatbare maximum van 50. Kortom, de combinatie van Oude Zeug en Ulbe Zwaga belooft wat voor de liefhebbers.

Vorig jaar zagen we Ulbe schouder aan schouder bij zoon Willem op het achterdek van de Opsjitter. Nu worden heit en soan elkaars concurrenten.

Arend Wisse de Boer naar A met ‘De Griene’ Het ging net zo mooi. Arend Wisse de Boer had met zijn bemanning, in twee succesvolle jaren, de Oude Zeug weer helemaal aan de praat. Maar door tussenkomst van Ulbe Zwaga is de uitgangspositie veranderd. Ze mogen hetzelfde kunstje nu opnieuw flikken met de ‘Twee Gebroeders’, het eerdere SKS-skûtsje van Langwar.

‘Ik heb Ulbe direct gezegd dat ik het prachtig vind dat hij weer terug is.

Maar erg jammer dat hij op de Oude Zeug gaat varen…’ Arend Wisse de Boer, die stelt dat hij feitelijk samen met Hans Boersma schippert, staat dit jaar voor een dubbele uitdaging: Kan hij zich zeiltechnisch handhaven

in de eredivisie van de IFKS, in de grote A klasse? En lukt het hem om de Twee Gebroeders (‘De Griene’), waar de Zwaga’s ooit viermaal kampioenschappen mee hebben gewonnen, weer naar een ereplaats in de vloot te zeilen?

Aan de bemanning zal het niet lig-

gen. ‘Ze staan te popelen. Het skûtsje blijft van de commissie Langwar, maar we krijgen de vrije hand om het schip sneller te maken. We trainen fanatiek en gaan bij alles langs, zoals strijklatten, het toespoor, de zwaarden, etc.’ De huidige zwaarden, geen producten van Hans Boersma, krijgen van Hans een ander profiel en er wordt een hoog tuig op gezet. De zelfwerkzaamheid is groot, ze doen alles zelf, het bedrijf van Boersma is geheel tot beschikking voor het wedstrijd-skûtsje.

Voor commissie Langwar, die soms twijfelt of ze wel met hun snelste skûtsje in de SKS vaart, is er een interessante dubbele agenda. ‘In de wedstrijden van april op Langwar, bij Lemmer Ahoy en bij de Friese Hoek

kunnen we ons rechtstreeks met elkaar meten. We hebben ook besloten om regelmatig op zondag met elkaar te trainen.’

De bemanning op het skûtsje is samengesteld uit twee zeskoppige zeilpraam-bemanningen. Een tweede liefhebberij van Arend Wisse. ‘Qua wedstrijdzeilen is de praam eigenlijk veel wendbaarder en handelbaarder dan een skûtsje. Maar qua sfeer, media en publiek is skûtsjesilen aantrekkelijker.’ Hij eet nu van twee wallen.

Afgelopen jaar hadden ze een topjaar.

Hans Boersma werd kampioen 2012 met de Nije Sylpream. Arend Wisse de Boer prolongeerde zijn kampioenstitel met de Fryske Boerepream.

Gezamenlijk werden ze op het IFKSskûtsje kampioen van de B-klasse.

Met sigaret zoekt Hans de windrichting, Arend Wisse zit aan het roer.

Mastenmaker Hans Boersma

Elke dag bezig met het zeilen Hij zat vanaf 1990 als bemanningslid op het skûtsje van Heerenveen. Acht keer werden ze SKSkampioen. De afgelopen twee jaar werd hij aan boord bij Arend Wisse de Boer op de Oude Zeug, IFKS-kampioen in de C en de B-klasse.

Daarnaast won hij zelf als schipper het kampioenschap 2012 van de nije sylpream. Maar bovenal is Hans Boersma de gerespecteerde mastenbouwer uit Gorredijk.

Zijn royale werkplaats is een Walhalla voor iedere houtbewerker. Hier leeft Hans dagelijks in een geurende coctail van geschaafd hout en verse lak. Indrukwekkende lange masten voor SKS en IFKS liggen glimmend gereed voor het optuigen. Het beslag zit er net op. Aan enkele zwaarden en een gaffel wordt nog gelijmd en geschaafd. Een nieuw roer staat vers in de eerste lak.

In de met kampioenswimpels behangen kantine vertelt Hans dat houtbewerken, en zeker het mastenmaken een immer voortdurend leerproces is.

‘Net als met het zeilen, je leert nog iedere dag bij. Bij de skûtsjes draait veel om de maximale voorstagspanning.

Lemster aken hebben bij voorbeeld een bakstag, daar zetten we gewoon een holle mast op, waar je dan vervolgens ook nog allemaal electronica in kunt wegwerken. Skûtsjes moeten hun voorstagspanning volledig uit de kromming en de sterkte van de mast

halen. Ik doe dit werk nu 13 jaar. Destijds vonden we een voorstagspanning van 700 kg al heel bijzonder.

Tegenwoordig zitten onze masten op 1100/1200 kilo en gaan we richting de 1500/1600 kilo. Die ontwikkeling kost echt vele jaren.’

Hans stelt uit principe een skûtsjemast altijd samen uit losse delen van 1 soort hout, die met elkaar worden verlijmd. Zo licht en zo sterk mogelijk. Hij doet alle bewerkingen alleen, maar wanneer de onderdelenklaar liggen voor verlijming zijn er meerdere handen tegelijk nodig en komt de vaste matenploeg samen met heit Klaas.

‘Kistje bier erbij en dan maken we het samen af.’

Masten maakt hij van oregon pine uit Canada en Amerika, dat door zijn vader Klaas Boersma wordt ingekocht.

Er wordt voor gereisd, want het risico van ongezien hout inkopen is te groot.

Voor zwaarden gebruikt Boersma Afrikaans afzelia doussie hardhout.

Krimp en zwelgedrag is daarvan nihil.

‘Vroeger maakten ze zwaarden van eiken, dat was er genoeg. Maar het werkt in de buitenlucht altijd, je kunt er dus maar beter meubels van maken,

of spoorbielzen.’ Ook voor zwaarden geldt dat er regels zijn bij IFKS en SKS waar binnen naar een optimum van snelheid en levensduur wordt gezocht. ‘De grootte van een zwaard hangt vooral af van de scheepsromp.

Een sterk behaald skûtsje, zoals van Bolsward en Heerenveen, is iets minder stabiel en die hebben dus relatief wat grotere zwaarden.’

Of het nu zomer is of winter, Hans Boersma heeft een bijzonder beroep.

‘Want ik ben elke dag bezig met zeilen.’

Hans Boersma met zijn gouden handen.

9

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Theatrale verslaggever Gjalt de Jong Gjalt de Jong heeft er zin in. De kleurrijke troubadour, rasverteller en charterschipper uit Earnewâld staat voor een bijzondere uitdaging. Hij verzorgt vanaf deze zomer, als opvolger van Klaas en Sippy, het radioverslag voor Omrop Fryslân.

de wal, maar ook met een zender vanuit een snelle boot op het water. Dat vind ik ook mijn rol als verslaggever.

Ik moet verslag doen van situaties die het publiek niet kan zien. Ik heb zelf ook wedstrijden gevaren. Op het water tussen de schepen zit je er met de neus bovenop. Dan kan je spannende situaties vaak vantevoren aan zien komen. Op de dijk bij Stavoren kun je als publiek bij voorbeeld niet zien wat er bij de bovenste ton gebeurt.’

Drijvend theater

Gjalt de Jong (1971) is in de skûtsjewereld geen onbekende. Hij is een graag geziene spreker op donateursdagen, skûtsjebezitter, en was bemanningslid op skûtsjes in SKS en IFKS. Ondermeer weleens bij Pieter Brouwer op ’Heerenveen’.

Afgelopen naseizoen was hij ook aan boord tijdens de SKS-wedstrijd op het Lauwersmeer.

Met zijn partner Hylkje Bruinsma woont Gjalt op dektjalk Beppe Aeltsje.

Samen bestieren ze hun bedrijf Skûtsjevaarten Grou met de skûtsjes ‘De Alve Stêden’ en ‘De Hoop op Zegen’. ‘Ik ben ruim honderd dagen per jaar onder zeil met onze eigen schepen. Maar in de wedstrijden meedoen is ‘krekt eefkes oars’ als mijn dagelijks werk.’

De afgelopen twee jaar deed Gjalt het walverslag voor de SKS, dat eerder jarenlang door Henk Doevendans werd verzorgd. ‘Ik deed dat niet vanaf

Healers komen met Skûtsjeblues In het kader van Skûtsjejier Smellingerlân heeft de zeskoppige bluesformatie Healers uit Opsterlân de Skûte fan Skelte geschreven. Het Friese nummer is in februari opgenomen op de nieuwe CD. De Healers zingen de Skûtsjeblues, vanaf de opening van het Skûtsjejier Smellingerlân op 16 maart, op de Drachtster werf Bûtenstfallaat.

De Healers zien een parallel tussen de armoe op de plantages in Zuid Amerika, de bakermat van de Blues. De ellende in Clarksdale en Greenwood in Mississippi was vergelijkbaar met de armoe op skûtsjes en in spitketen in de Drachtster veenderijen begin vorige eeuw. In de Friese Skûtsjeblues nemen ze hun publiek mee op reis door een weerbarstig leven vol tegenslag, liefde, drank en geluk.

Meer info op: www.healerside.nl

IM

De combinatie van cultuurhistorie en sport in het skûtsjesilen spreekt hem aan. Hij was enkele jaren geleden één van de initiatiefnemers om het oudste ijzeren skûtsje, ‘De Rot’ weer terug te halen naar Rottevalle.

Daarnaast verzorgt Gjalt graag muziek en theater en speelde hij mee in toneeluitvoeringen en iepenloftspullen. Zijn nieuwste project is de verbouw van zijn klipperaak (306 ton) uit 1913 tot een theaterschip met horeca voor 100 gasten. ‘Ik heb er zelf vracht mee gevaren, zoals sojaschroot en mais, maar dat kon voor mij niet meer uit. Nu hebben we besloten er een drijvend theater van te maken, waarmee we langs de elf steden kunnen varen. Met twee spudpalen kan het schip op ieder gewenste locatie voor anker gaan.’

Gjalt de Jong is voor alles graag een entertainer voor publiek. Vanaf deze zomer breidt zijn gehoor zich uit tot de luisteraars van Omrop Fryslân.

Stoombeleving in het D.F.Woudagemaal Net buiten Lemmer ligt het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld: het ir.D.F. Woudagemaal. Het uit 1920 stammende stoomgemaal staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Woudagemaal heeft nog altijd een taak in het waterbeheer van de provincie Fryslân. Het pompt als het volledig op stoom is, maar liefst vier miljoen liter water per minuut vanuit de Friese boezem het IJsselmeer in.

Naast het gemaal staat een nieuw en modern bezoekerscentrum, voorzien van een 3D filmzaal, een interactieve expositieruimte. Hier ontdekken en beleven jong en oud de immense kracht van stoom en water! De Panoramazaal biedt een spectaculair uitzicht over de baai van Lemmer. Op woensdag 31 juli en donderdag 1 augustus zijn hier de SKS wedstrijden skûtsjesilen te volgen!

Bezoekadres: Gemaalweg 1a,

8531 PS Lemmer Geopend: di. t/m za. 10:00 – 17:00

zo. 13:00 – 17:00 Meer info op: www.woudagemaal.nl

11

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Op de Fluezen bij de ton een wilde achtervolging van Bolsward, met opspattend water voor het achterdek van Grou. Op de achtergrond neemt Sneek de eerste positie over van Leeuwarden.

SKS 2012 Wedstrijdverslag

Nivellering dreigt bij SKS Er waren bij de SKS veel valse starts in 2012, er was mooie strijd en de einduitslag paste goed bij de krachtsverhoudingen. Op de Veenhoop en in Terherne ging de organisatie in de fout, waardoor die wedstrijden devalueerden.

Het SKS-skûtsjesilen is ver‘Veel ‘tútsjes’ anderd door de nieuwe formuzeiden ze op het le. Is het eerlijker geworden, Leeuwarder en daarmee aantrekkelijker?

Dat moet zich nog bewijzen. skûtsje’

1

Grou

Visser verslaat Meeter

De start op de Pikmar was leuk voor het publiek, maar moeilijk voor de organisatie. Het was er nauw, er stond weinig wind en de schippers waren gretig. Valse start dus. En toen het echt los ging, was er te weinig wind.

Pieter Brouwer van Heerenveen werd vóór de eerste passage van de Tynje al slachtoffer van het onberekenbare koeltje. Maar zijn voordek had beter moeten opletten toen ze de fok met tegenwind ‘te loevert’ hielden.

Er waren veel kleine aanvarinkjes.

‘Tútsjes’, zeiden ze op het Ljouwerter skûtsje. Omdat het door overmacht

kwam, lieten ze het maar zo. Die overmacht speelde Johannes Meeter van Lemmer vlak voor de finish parten. Hij viel stil, terwijl Douwe A. Visser van Grou ineens de wind in de zeilen kreeg. Douwes neef Douwe van Sneek werd, ook niet onfortuinlijk, derde vóór Pieter Meeter (Bolsward).

Heerenveen werd 14de. Zo slecht is de ‘Gerben van Manen’, die het door de Formule Amels met een paar meter doek minder moet doen, nog nooit geëindigd. Misschien moest de adviseur wennen.

2

De Veenhoop

Pietersma pleit en wint

De skûtsjes zouden plat voor de wind uit het Grytmansrek komen en als één massale vloot bij Stobbehoek om de boei moeten. ‘Levensgevaarlijk, onverantwoord’, pleitte Gerhard Pietersma van Earnewâld. Dat hij startnummer 1 had, bedachten de schippers en commissieleden niet die Ype van der Meulen volgden in het voorstel om de skûtsjes om de minuut te laten

3

Spannende finish na Ulekrite

Terherne

12

de wedstrijd verderop goed volgen.

De finish bracht een hartverwarmende climax. Pieter Meeter (Bolsward) schoof in de laatste meters naar de als nummer 1 gestarte Pieter Brouwer van Heerenveen. Ze waren druk met elkaar bezig toen ze tot hun schrik de zeiltekens J en G om de hoek zagen komen. Die skûtsjes, achterin ge-

start, hoefden lang zo ver niet.

Pieter Meeter won, Dirk Jan Reijenga werd nipt tweede, Pieter Brouwer hield aan zijn mooie startnummer een derde plaats over. Vlak daarachter zaten Douwe Azn. Visser en Berend Mink.

‘Zeiltechnisch was het geen hoogtepunt, maar het publiek genoot’

Spektakel na valse start

Zeilen kan Jacobus de Vries als de beste. Maar als wedstrijdleider was hij woensdag 1 augustus niet in vorm. De startlijn lag er niet goed in, zodat alle schepen zich bij de onderste ton verdrongen.

Te laat werd besloten dat drie vroeg gestarte schippers terug moesten.

Om die fout te corrigeren werd de wedstrijd onderbroken. In de verwarring voer Pieter Brouwer zo hinderlijk voor Sneek dat regerend kampioen Douwe Visser moest uitwijken en op Leeuwarden knalde. Zijn opsteker Koploper Heerenveen draait voorzichtig langs de ondieptes en wordt pas in de eindfase ingehaald door Joure en Bolsward. In Earnewâld.

kelijk won vóór Dirk Jan Reijenga en Ype van der Meulen, lachte in zijn vuistje. Hij greep de koppositie in het klassement na twee wedstrijden. De debuterende schippers Jaap Zwaga van Langweer en Lodewijk Meeter op Huizum eindigden helemaal achterin.

De nieuwe Huizumer schipper wist toen al dat er een ander skûtsje moest komen. Maar ja, het geld…

Earnewâld

De droeve vertoning van de Veenhoop werd in Earnewâld goedgemaakt met een prachtige zeilpartij. Op de Folkertssleat was het ouderwets druk. De passage van de nauwe Ulekrite was zeiltechnisch misschien geen hoogtepunt, maar het publiek bij de Princehof genoot er wel van. Velen konden, omdat er een ton in de Langesleat lag,

4

starten. Lang hoor, tussenpozen van een minuut.

Het was nu echt tijdzeilen. Tot in de voorlaatste route van het snelle rondje was er geen enkel duel dat de toeschouwers kon verwarmen. Dat was jammer omdat het wel lekker waaide. Zo moet het nooit weer, vond wedstrijdleider Albert de Vries.

Gerhard Pietersma, die gemak-

hing er als een slapjanus bij.

Omdat Heerenveen bij de herstart de protestvlag niet voerde, kon Pieter Brouwer zich niet tegen diskwalificatie verweren. Dirk Jan Reijenga moest, als te gretige starter, opnieuw beginnen. Zoiets is meestal vrij hopeloos.

Vóórin stoof Gerhard Pietersma met Earnewâld naar een koppositie.

Doordat de route er sullig in lag, met amper ruimte voor een knap kruisrak, werd het een saaie vertoning. Slechts af en toe gebeurde er echt wat. Zoals de situaties waarbij Lemmer, Joure,

Grou en Súdwesthoek betrokken waren, de vier protestanten van deze middag. De jury kwam er door het geringe bewijsmateriaal niet goed uit, zodat de uitslag bleef zoals hij was.

Pietersma nestelde zich steviger op kop, Bolsward twee, Lemmer drie.

Woudsend deed nu eens goed mee, met een vierde plekje voor pake Ype van der Meulen.

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

5

De kampioen meldt zich

De broers Albert en Douwe Visser, resp. Drachten en Sneek, speelden een hoofdrol in de wedstrijd bij Langweer. Tussen hen in zeilde Pieter Meeter van Bolsward een formidabele partij. Ze eindigden in de volgorde Sneek, Drachten en Bolsward. Berend Mink werd met d’Halve Maen verdienstelijk vierde.

De Pan, in Terherne nog zo ongelukkig, won op pure kwaliteit. Wie moet de regerend kampioen van titelprolongatie afhouden? vroeg de concurrentie zich na afloop af.

6

Sneek wéér oppermachtig was gedraaid, lag over stuurboord.

Dan weet je het wel. Het ging mis bij Johannes Meeter van Lemmer, die Berend Mink niet voldoende ruimte gaf. Bij d’Halve Maen wapperde daarna de protestvlag. Bij Lemmer ging toen de groene vlag van erkenning in het want en de woordloze acceptatie van drie extra strafpunten.

De finish kwam veel vroeger dan verwacht, omdat de organisatie op de Buienradar iets lelijks zag nade-

blok. Jaap Zwaga ging voor eigen publiek met de zwaan om aan het einde van het kruisrak. Zo was er van alles te beleven.

Na afloop was het plotseling paniek toen kleine Tim Popkema, zoon van de Bolswarder fokkenist, door een onverwachte hekgolf overboord werd geslagen en bijna verdronk. Hij overleefde het wel, maar voor de Bolswarders was de glans van het kampioenschap af.

‘Pieter Meeter zeilde een formidabele partij’ ren. Zo’n app is handig, al is het in dit geval de vraag of alle vernieuwing wel vooruitgang is.

De zo knap aan het seizoen begonnen Gerhard Pietersma trof het slecht of zag het niet goed: hij belandde helemaal achterin. Door deze uitslag viel Earnewâld, zo goed begonnen, hard terug. Pieter Brouwer van Heerenveen daarentegen zeilde steeds beter: nu al op een derde plaats, vóór Pieter Meeter van Bolsward.

Woudsend

Een prachtig gevecht

Bij de eerste, valse, start bij Woudsend lag Jappie Meeter van leeuwarden in een riante positie. Maar met alle anderen moest ook hij terug, hoe hard hij ook op het helmhout sloeg. De tweede start was voor Berend Mink, met kort daarachter Douwe Visser van Sneek. Zij konden er een prachtig duel tussen twee koplopers van maken omdat Heerenveen bij de eerste bovenste boei nét iets tekort kwam.

Pieter Brouwer streed routes lang

8

Pietersma van Earnewâld had het graag willen doen, net als Douwe Visser van Grou. Maar zij raakten in het begin al in de problemen met Huizum. Lodewijk Meeter protesteerde met succes tegen Gerhard, die doorprotesteerde tegen Douwe A. Visser.

Deze kreeg de 14 punten. Een andere favoriet, Dirk Jan Reijenga van Joure, deed het met een tiende plekje maar weinig beter, want achter hem was het allemaal ellende.

Auke de Groot van de SWH raakte er voortijdig uit met een kapot hakke-

Stavoren

Van start af naar de kop zeilen en geen concurrent in de buurt dulden, dat is puur machtsvertoon. Douwe Visser van Sneek presteerde het zaterdag 4 augustus op de Iselmar bij Stavoren onder sterk wisselende omstandigheden.

De bakboordslag rond de boei naar de redelijk bezette dijk was de beste.

Maar daar lag later op de middag ook de kans op een vervelende confrontatie. Wie namelijk vlak boven de kust

7

9

Langweer

met Grou, Earnewâld, Drachten en Bolsward, en daarna ook met Joure.

Ype van der Meulen bleef voor eigen publiek achterin hangen, met streekgenoot Auke de Groot. Dat het geen vrede was op de SWH, was wel te zien. De overijverige adviseur Roel Wester maakte zich boos op volgens hem het gebrek aan inzet van de SWH-bemanning. Jaap Zwaga was boos op zichzelf. Hij moest een rondje extra nadat hij een boei had geraakt.

Elahuizen

Gejaagd door de storm

De wind zou na half drie afnemen, was ’s ochtends bij het Rûtebesprek beloofd. Het tegendeel gebeurde bij Elahuizen. De vlagen werden in de loop van de middag steeds venijniger.

Bijna ging Jappie Meeter van Leeuwarden daardoor ten onder, in een route waarin echter de onderste ton weer eens veel te dicht bij de ondiepe kant lag.

Leeuwarden zeilde onder vol tuig van start af aanvankelijk een gewel-

dige wedstrijd. Wat bij Woudsend net niet was gelukt, als eerste wegkomen, slaagde nu wel. Jammer voor Jappie lag de verkeerde op de tweede plek, namelijk Douwe Visser van Sneek. Die had maar weinig ruimte nodig om de koppositie te grijpen.

Toen was het spel op de wagen.

Grou kwam naar voren, gevolgd door Woudsend, Heerenveen en Bolsward.

Earnewâld lag nu weer achterin, met Auke de Groot en Berend Mink. Pie-

De eerste plaats was voor Douwe Visser van Sneek, tweede werd Berend Mink. Neef Douwe van Grou schoof voor Pieter Brouwer, die door een ongelukkige vlaag werd getroffen. Daarachter lagen Bolsward en Earnewâld klaar om een plekje naar voren te schuiven, wat ze echter niet deden.

‘De overijverige adviseur Roel Wester maakte zich boos’ tersma miste ook nog eens een boei, waardoor hij op bevel van de Lemster Johannes Meeter helemaal terug moest om het goede rondje te draaien. Auke de Groot op zijn beurt moest van Pietersma een strafrondje maken.

Vóórin kwam na de stormachtige overlevingsfase Leeuwarden toch weer terug naar een vijfde plek achter Sneek, Grou, Heerenveen en Bolsward.

Lemmer 1

Eindelijk Dirk Jan Reijenga

De ‘Oeral Thús’ van Joure behoort tot de vijf snelste skûtsjes van de SKSvloot. Dat was in 2012 tot de eerste wedstrijd bij Lemmer niet te merken.

Misschien omdat het niet meer klikte tussen de schipper Dirk Jan Reijenga en zijn adviseur Baint Kramer.

Maar bij de eerste wedstrijd op de Lemster baai was Joure er goed bij.

Reijenga kreeg een kans omdat Douwe Jzn. Visser van Sneek niet alles op het spel zette om zijn vijfde overwinning op rij binnen te halen. Hij gaf de J de ruimte. Daar profiteerde Dirk Jan van op het Lemster water dat hij zo goed kent.

Werd er vóórin ‘weidelijk gejaagd’,

10

daarachter hield een hartstochtelijke strijd om de betere posities de toeschouwers in de ban. Op een gegeven moment wapperden er acht protestvlagjes. Daar bleven bij de finish drie van over: bij Leeuwarden, de SWH en Woudsend.

Johannes Meeter van Lemmer werd het slachtoffer. Ach, dat kon er ook nog wel bij. Hij stond nu negende in het klassement. Maar bij de Drachtsters van d’Halve Maen was het een bescheiden feestje. En Pietersma van Earnewâld bleef, als vierde finishend, vóór Grou. Een derde plekje op de slotdag zat er toen nog steeds in.

Lemmer 2

Douwe Visser kampioen

Het SKS-kampioenschap moet eigenlijk beslist worden in Sneek. Maar vaak weten we na de tweede Lemster dag al wie kampioen wordt. Dat was ook in 2012 het geval. De overmacht van Douwe J. Visser was, ondanks de foutjes die hij maakte, te groot om de spanning er tot de laatste meters in te houden.

De wind hielp Johannes Meeter voor eigen publiek bij de start. Hij dook met zijn Lemster skûtsje in het gaatje bij de ‘pin’, de verste boei.

Grou en Bolsward lagen eerst dichtbij.

Het werd een boeiende zeilpartij, ook doordat de wind nogal heen en weer reisde. Sneek won elke route een paar plekjes, totdat hij derde lag.

Lemmer lag voor, achter en daarna toch weer voor Bolsward. Ype van der Meulen bracht, nog vol gramschap over wat eerder was gebeurd, Jappie Meeter van Leeuwarden een onwijs eind weg. Toen het tot een confronta-

11

tie kwam, hees hij de protestvlag.

Meeter probeerde even later wraak te nemen, maar die actie was een beetje belachelijk. Hij had over bakboord liggend helemaal geen last van de Woudsender schipper en riep toch ‘bakboord!’. Twee pakes gedroegen zich eventjes als opgeschoten jongens, wat ook wel weer zijn charmes heeft natuurlijk.

Hoe het beter opgelost kan worden, toonden Pieter Meeter en Douwe Azn. Visser. De Bolswarder schipper had een fout gemaakt en liet zijn Grouster collega beleefd voorgaan. Die maakte daar een dankbaar gebruik van en protesteerde niet.

Het waren bijzaken. Hoofdzaak was de titel waarmee Douwe Jzn. Visser voortijdig ging strijken, en de dagprijs voor Lemmer. Van veertien naar één, wát een genoegdoening voor de Lemsters.

Finale: Sneek

Douwe Visser wint thuis

Eén route maar was het spannend op de Snitser Mar. Toen manoeuvreerde een zeer matig gestarte kampioen Douwe Visser zich al weer naar de voorhoede. Elfde, vijfde, tweede en toen koploper: dat kon zelfs Dirk Jan Reijenga van Joure niet verhinderen.

Er stond gewoon geen maat op de Sneker schipper.

Achter deze twee deelden twee andere Vissertjes, Douwe Azn. en Albert, voortdurend speldenprikken uit. Daar konden Pieter Brouwer en Pieter Meeter niet dicht genoeg bij komen om werkelijk de aandacht weer op zich te vestigen.

Het tweede garnituur zeilde een geheel eigen wedstrijd. Berend Mink, Jaap Zwaga, Ype van der Meulen en Jappie Meeter wilden er allemaal op de laatste dag nog wat moois van maken. Zelfs Lodewijk Meeter was er nog even goed bij om de anderen dwars

te zitten.

Pieter Meeter van Bolsward kon weinig met de wind, Pieter Brouwer van Heerenveen weinig met het tuig.

De eerste eindigde deze wedstrijd als achtste, de tweede als negende. De schippers op Woudsend en Leeuwarden, twaalf en dertien op deze dag, hadden een mooier afscheid van het skûtsjesilen verdiend. Zij komen niet terug. Gerhard Pietersma, die wederom vierde in het klassement werd met een zevende plekje op de Snitser Mar, had andere ambities gekoesterd.

Op het podium stonden ’s avonds Douwe J. Visser, Douwe A. Visser en Pieter E. Meeter op de plaatsen 1, 2 en 3. Daarmee voldeed de uitslag aan de eisen van sportieve rechtvaardigheid en bevestigde zij de verhoudingen zoals die momenteel bestaan.

Klaas Jansma

IM

‘Pake’ Ype van der Meulen zeilde volgens afspraak zijn laatste kampioenschap als schipper op Woudsend.

13

Koop - Verkoop - Verhuur Spanjaardslaan 127 8917 AR Leeuwarden T (058) 215 87 31 F (058) 216 47 10 Email: vanderzee@fogm.nl

friese onroerend goed maatschappij bv

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Nieuws van het front Fokkendoek SKS blijft zwaarder

Een voorstel van het Bolswarder skûtsje om bij de SKS net zulk dun fokkendoek toe te staan als bij de IFKS is tijdens de SKS jaarvergadering van zaterdag 2 maart verworpen. De vereiste 2/3 meerderheid werd niet bereikt. Het was ook een gedurfd voorstel. Bij de SKS is traditioneel weinig draagvlak om richtlijnen van de IFKS over te nemen. Omgekeerd gebeurt dat namelijk ook niet.

Wel wordt de zeilformule van de SKS beter inzichtelijk én controleerbaar.

Dat mag ook wel, want vorige jaren maakte Kenniscentrum Jachtbouw van de NHL flinke fouten bij berekeningen voor d’Halve Maen en Langweer.

De SKS krijgt er naast hoofdsponsor Rabobank en subsponsoren Heineken, Dokkumer Vlaggencentrale en Van der Let (in natura) een nieuwe subsponsor bij: het Projectenbureau Clafis Ingenius uit Heerenveen. Dat is wéér 12.000 euro. De SKS let er nu volgens penningmeester Henk Frankema op dat ze niet te rijk wordt, anders gaat de belastingdienst moeilijk doen. Er mag één jaaromzet op de bank staan.

Afscheid en welkom bij de SKS

Oud-voorzitter Bouwe Westerdijk, oud-schipper Ype van der Meulen (Woudsend), originaliteitsmannen Eil-

dert Meeter en Piebe Wester én Leo Visser namen 2 maart afscheid. Ze hebben zich allemaal voor 0 centen uit de naden gewerkt voor het skûtsjesilen, de laatste vier vele tientallen jaren. Westerdijk (die niet aanwezig kon zijn) en Van der Meulen werden tot Lid van Verdienste benoemd.

De nieuwe Minwaerrie van de SKS krijgt drie leden, namelijk Ulbe Jeens Zwaga, Teake van der Meulen en Pieter Janszn. Brouwer. Dat zijn reële mannen die niet benauwd zijn voor een ‘sigentsje’.

Discussie herinrichting C-klasse IFKS

Op de ledenvergadering van de IFKS, eveneens op 2 maart jl. bleek dat er dit jaar een forse verjonging in de vloot plaatsvindt. Tal van bekende skûtsjes komen dit jaar met een nieuwe roerganger aan de start.

Bij de eerste peildatum van 1 maart zijn er 57 aanmeldingen, dat is iets minder dan in het seizoen van 2013.

Voor nogal wat deelnemers is het ‘klauwen’ om de financiën rond te krijgen. Wie zelf geen schip heeft, moet gauw duizend tot vijftienhonderd euro’s aan huur betalen, met alle bijkomende kosten. Vooral de verzekeringspremies hakken erin. De C-klasse wordt daardoor erg dun bevolkt en bont van samenstelling, Vooral de nieuwkomers komen binnen op snelle schepen, waarmee de strijd in

een vroeg stadium binnen C is beslist.

Binnen de vloot werden deze winter volop voors en tegens besproken rond het oude voorstel van Gerlof van Wieren, om C- en B-klasse schepen de eerste dagen van het kampioenschap rechtstreeks met elkaar te laten duelleren. Ulbe Rienksz Zwaga, die via de IFKS terugkomt bij het skûtsjesilen, vindt dat een goed idee. Zwaga wil graag winnen, maar dan wel in een veld met vele concurrenten. Onlangs gepromoveerde schippers zijn er minder blij mee, die kunnen voortijdig terugvallen naar een C-status.

Klaas en Sippy illegaal erelid IFKS

Skûtsjeverslaggevers Sippy Tigchelaar en Klaas Jansma zijn vorig jaar door het IFKS-bestuur niet volgens de regels tot erelid benoemd. De ledenvergadering had het eerst moeten goedkeuren.

Dat merkte Robert de Jong op tijdens de IFKS-ledenvergadering van 2 maart jl. kort nadat Jansma de oorkonde onder groot applaus had ontvangen. Voorzitter Willem Hoornstra moest de statutaire fout toegeven. Het erelidmaatschap zal de volgende ledenvergadering opnieuw op de agenda komen en in stemming worden gebracht.

Hoornstra hoopt alsnog op een positieve uitslag…

Nanotechniek op skûtsjes Als Ale Bok uit Sneek met zijn flesjes ‘nanocoating’ langs komt, moet je oppassen. Na één demonstratie ben je verkocht. Een raam hoeft niet meer gewassen, een auto niet gepoetst. En tegenwoordig smeren ze het onder de skûtsjes.

‘Nanocoating’ bestaat uit onzichtbaar kleine fracties van siliciumkristallen in een milieuvriendelijk oplosmiddel.

De moleculen zijn kleiner dan die van water of vuil, zodat die elementen zich niet aan het behandelde materiaal kunnen hechten.

Onder de romp

De in Duitsland ontwikkelde techniek verovert momenteel de wereld.

Bij Sietze Bruinsma uit Garyp deed de fabrikant vergelijkbaar spul op de glazen van de grote serre, zodat die ‘zelfreinigend’ zijn geworden. Sneu voor de glazenwasser.

Als enthousiast supporter van de Sneker Pan probeerde Ale Bok de nanocoating eens onder de romp van een schip. De SKS-skûtsjes van Langweer (‘Ut ‘e Striid’) en Drachten (‘Twee Gebroeders’) én de IFKS-skûtsjes ‘Striidber’ van Siebo Zijsling en ‘De Trije Doarpen’ van Erwin Boschma zijn er intussen mee behandeld. Ze móeten er iets lichter mee varen dan met gewoon ouderwets potlood, laat staan antifouling. En in ieder geval blijft de scheepshuid er onder het ge-

vormde slijmlaagje veel schoner mee dan anders zonder het inmiddels verboden koper of brons.

De nanocoating is veel goedkoper en gemakkelijker aan te brengen dan de alternatieven. De scheepshuid is makkelijk en snel schoon te spuiten, en de bescherming blijft dan vier jaar intact.

Taaier leven

Op zoet water vindt er na behandeling van de scheepsrompen bij normaal onderhoud geen hinderlijke baard- of algengroei meer plaats. In zout water is het leven taaier. Kennelijk bevinden zich in de zilte zee microorganismen die zich sterker aan het nano-slijmlaagje hechten. Hoe dat kan, en wat er zonder chemische bestrijding aan te doen is, wordt nog onderzocht.

Automobilisten, zegt Bok, hoeven het resultaat niet af te wachten. De nanotechniek is ideaal om ruiten minder adhesief voor water te maken en het casco voor vuil. Een groen uitgeslagen cabriodak kan tot in de naden zo waterdicht worden gemaakt dat

geen alg zich er meer kan nestelen.

Reinigen is daarna een peulenschil.

Zonder wasmiddel, zodat het ook nog eens goed is voor het milieu. En dat voor jaren achtereen.

De nieuwe techniek zal vast de wereld veroveren. Van belang is dat het nu al op onze skûtsjes wordt toegepast.

Wellicht weten we over een paar jaar of leveranciers van traditionele verven en lakken daar met weer een andere vinding nog tegenop kunnen. Wie er meer van wil weten, kan Ale Bok in Sneek bellen (06 53376 654).

Jeroen Pietersma besmeert de vlakke bodem van de ‘Ut ‘e Striid’ met nanocoating. Helaas moet er meer gebeuren om er een ‘winnaar’ van te maken

15

Leeuwarden en Groningen

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Discussie over ‘Nynke’ in ‘skûtsjebijbel’ Het bolscheepje of skûtsje ‘Nynke’, dat bij de IFKS veel stof deed opwaaien, is opnieuw onderwerp van discussie. Aanleiding is de stelling in de pas verschenen derde druk van het naslagwerk ‘Troch de Wyn’ dat de ‘Nynke’ in 2009 terecht door de IFKS is uitgesloten.

De terugblik op één van de meest emotionele gebeurtenissen uit de IFKS geschiedenis leest als een spannend jongensboek. In het krachtenspel, waarbij de vloot als geheel de nieuwkomer wegstemde, sneuvelde de gevestigde orde, haperden procedures en ontstonden duurzame littekens.

Houten stuiten

In het najaar van 2005 meldde Karel Kuiper de ´Nynke’ [G 1177 N] als nieuwe deelnemer bij de IFKS aan.

Deze Piipster is in 1909 door Bouke Roorda c.s. gebouwd als bolschip ‘Twee Gebroeders’ voor Tjibbe Douwes van der Veen uit Burgum. Kuiper had het schip in Amsterdam in desolate toestand op de kop getikt, waar het als drijver van een soort wietplantage had gefungeerd. Het was, als het geen Piipster was geweest, rijp voor de shredder.

De ‘Nynke’ werd aanvankelijk goedgekeurd door de surveyors, met de zegen van het IFKS-bestuur. Kuiper werd tweede in de C-klasse en zou promoveren naar de B-klasse.

Inmiddels bleven er hardnekkige geruchten. Sommigen herkenden in de Nynke een bolschip. Jelmer Kuipers (geen familie van Kuiper), alom gerespecteerd adviseur Originaliteitszaken van de IFKS, bevestigde dat de ‘Nynke’ de gestrekte vorm van een Fries bolschip had en vond dat terug in de werfboeken van de ‘Piipster Werf’ van de Roorda’s. Toen er niet naar hem geluisterd werd, legde hij zijn adviseursfunctie neer. Die beslissing zette de zaak op spanning

Karel Kuiper restaureerde deze drijvende hoop oud roest tot een prachtig wedstrijdschip. Hij bracht ook dikke staalijzeren stuizen of stuiten aan, die vooral aan de voorkant opvielen.

In de Omschrijving Scheepsuitrusting (OS) stond echter al sinds jaren: ‘bij verbouw of heropbouw van een goed te keuren skûtsje dient het ontwerp en/ of het lijnenplan het eigen authentieke ontwerp als uitgangspunt en maatstaf te worden genomen’ (OS 2001 en 2004, Hoofdstuk II, artikel 4). Bij de Nynke was de opbouw door het oplassen van de stuiten nogal veranderd ten opzichte van het oorspronkelijke ontwerp.

Dat Kuiper de stuiten aanbracht, verklaart hij uit de aanwezigheid van een oud stuk hout van een meter lengte dat ter hoogte van de welling aan de achterkant van de oude ‘Twee Gebroeders’ was geschroefd. Kuiper dacht, verklaarde hij later, dat dit een rest van houten stuiten was.

De ‘Nynke’ stond bij het kampioenschap van 2006 vol op de agenda, en het IFKS-bestuur besloot deze hete aardappel door te schuiven naar de Schippersvergadering (SV) in dat najaar. Het bestuursstandpunt was nu dat de ‘Nynke’ geweerd diende te worden. Dit werd door de SV gesteund: zij stemde de ´Nynke´ bij meerderheid uit de vloot.

Dit vond de Commissie-Generaal niet acceptabel: een organisatie kan zich niet beroepen op een eerst niet-

bestaande regel. Bovendien had de Schippersvergadering toen het recht niet om over de toelating van schepen te beslissen, zou later de Arbitragecommissie (AC) uitspreken.

Op 16 mei 2007 sprak de AC na eigen onderzoek als oordeel uit dat de ´Nynke´ niet aan het komende kampioenschap mee kon doen omdat het een verbouwd bolschip was. Het IFKS-bestuur vroeg de wedstrijdorganisatie (Commissie-Generaal) om de startlicentie van de ‘Nynke’ in te trekken. Die weigerde. De surveyors van de CG schortten uit protest de keuringen van schepen op. CG-secretaris Sieb Bandstra deelde per rondschrijven aan de IFKS-leden mee dat twee achtereenvolgende besturen ‘bakken missers’ hadden gemaakt. Hij zou, zei hij, als wedstrijdorganisator zelf de ‘Nynke’ bij de start niet weigeren.

Voor het IFKS-bestuur was dit een onacceptabele gang van zaken. CGleden en keurmeesters (surveyors) kregen te horen dat op hun diensten geen prijs meer werd gesteld. Wedstrijdleider Lieuwe Bergstra en secretaris Sieb Bandstra, beiden met een lange staat van dienst (resp. 23 en 24 jaar), moesten het veld ruimen. Het kampioenschap van 2007 verliep, met de ingevlogen wedstrijdleider Harry Klein van zeilvereniging Workum, zonder noemenswaardige incidenten.

‘De Nynke had met aanpassing best mee kunnen doen’ Een van de eindredacteuren van ‘Troch de Wyn’, Klaas Jansma, heeft met eigen ogen van nabij bekeken waarom de ‘Nynke’ is afgekeurd.

Jansma vindt dat het oorspronkelijke ontwerp van Bouke Roorda door het oplassen van stuizen is aangepast, wat in strijd is met artikel II.4 (nu 6) van de Omschrijving Scheepsuitrusting van de IFKS. Eigenaar Karel Kuiper en scheepsontwerper ir. Niels Moerke blijven echter van mening dat de ‘Nynke’ onterecht is uitgesloten. De ‘Nynke’, in 1909 in Drachten gebouwd, heeft Kuiper in Amsterdam gevonden met een houten balk op de wellingplaat. Beide elementen zijn bij de restauratie door deze schip-

per maatgevend geweest bij de renovatie en het aanbrengen van de stalen stuizen.

Klaas Jansma vond tot ieders verrassing nog enkele oude klinknagels van de originele wellingplaat, waarmee de verdenking dat klinkgaten bij de restauratie nieuw zouden zijn geboord, is ontkracht. Hij en Karel Kuiper zijn het erover eens dat bij lichte aanpassing van de regels de ‘Nynke’ gewoon aan het skûtsjesilen zou kunnen meedoen.

Ook bij andere skûtsjes zijn wel veranderingen aangebracht, die echter minder gemakkelijk aan te tonen zijn omdat daarvan vaak de originele ontwerptekeningen ontbreken.

De diep teleurgestelde Karel Kuiper kreeg van Dr. Ir. Piet van Oossanen en Ir. Niels Moerke van het scheepsbouwkundig bureau Van Oossanen & Associates steun. Het bureau erkende dat de ‘Nynke’ de eigenschappen van een boltjalk had. Maar betoogde dat bolschepen of boltjalken ook vroeger wel aan het skûtsjesilen deelnamen.

Met enige ruimhartigheid konden ze onder de definitie ‘skûtsje’ vallen.

De schipper schreef de ‘Nynke’ opnieuw in voor het seizoen 2009.

De gewenste ruimhartigheid kwam er echter niet.

De gaten in het achterschip, waar oorspronkelijk de wellingplaat door was vastgeklonken. Deze gaten zijn niet geboord, in het linker bovengat is nog een klinknagel te zien.

De Nynke, in Sneek voor de wal. (Foto’s: Kees Klip)

IM

17

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Na 150 jaar op nieuwe locatie

Skûtsjehistorie inspireert Wiersma Aan de Appelhof in Oudehaske staat een nieuw pand met het logo van Wiersma Olie en Techniek b.v. Het is in 2013 in gebruik genomen. Het skûtsje neemt er een centrale plaats in.

en Pietje een snel groeiend gezin onderhouden.

In de nieuwe tijd bouwden nakomelingen een mooi bedrijf op in Scharnegoutum. Baas was toen Berend Peter Wiersma, zoon van verzetsman Gerlof Wiersma senior, die in 1905 was geboren. Die hield aan zijn verzetswerk een oorlogstrauma over.

Familie van de Vissers

Al die familiezaken zijn doordrenkt met lief en leed. Haitzes eerste vrouw overleed in 1878 op 46-jarige leeftijd, waarna hij met de weduwe Jiskjen Ringnalda van Tjerkwerd trouwde.

Zij had niet alleen haar jeugdige man verloren, maar ook drie kinderen. Zo ging dat in die jaren van cholera en ontbering.

De naam Haitze komt ook voor in een andere geschiedenis. Visserman Haitze Visser van Balk was de eerste winnaar van een akenzeilerij

‘We make your machinery move’, staat in de vloerbedekking geschreven. Dat doen ze niet alleen met vloeibare brandstof en smeermiddelen. Het bedrijf garandeert ook bij een groeiend aantal relaties goed onderhoud en tijdige vervanging.

Germ Wiersma vertegenwoordigt als jonge directeur de vijfde generatie

van de vereniging De Zevenwolden in Lemmer, in 1865. Hij was een achterneef van Haitze Wiersma.

Andere familieleden, in Koudum, waren voorvaderen van de SKSschippers Douwe, Douwe en Albert Visser. De Wiersma’s, oorspronkelijk van Abbega, deden indertijd niet aan de wedstrijdzeilerij. Misschien waren ze daar te serieus voor.

Inspirerend

Germ Wiersma wil in zijn bedrijf wat met die historie doen. Met dank aan een website van Rein Munniksma en skutsjehistorie.nl heeft hij al heel wat informatie bijeen gesprokkeld. Zijn zuster maakte een groot schilderij van een houten skûtsje, dat op ‘De Lastdrager’ lijkt.

‘Ek by ús giet it om ferfier en enerzjy’, zegt Wiersma. ‘En sa duorsum at se it doe diene is in prachtich foarbyld.’

Links: Germ Wiersma, de vijfde generatie.

Boven: Haitze Foppes Wiersma (1842-1918), de grondlegger.

Onder: De houten ‘Lastdrager’ voor de wal in Oosthem, de tweede plaats van domicilie.

van een dynamische onderneming.

Het begon met Haitze Foppes Wiersma, die op 21 mei 1864 trouwde met de boerendochter Pietje Gerlofs Syperda in IJlst. Zij stortten zich op het toen opkomende transport van terpmodder, mest en turf. Croles bouwde zijn houten schip ‘De Lastdrager’. Daarmee moesten Haitze

Veelzijdigheid bij WSV de Zevenwolden Lemmer Volgens Wikipedia is een vereniging een verzameling mensen die zich met een bepaald doel georganiseerd heeft. Dat is bij WSV De Zevenwolden in Lemmer de beoefening en de bevordering van de watersport. Sterker nog, de Lemster watersportvereniging is van voor- tot naseizoen een draaischijf van grote wedstrijden.

De cursus vaarbewijs, een avond over dieselmotoren en een lezing over het moderne navigeren zijn genoeglijke winteravonden voor iedereen om scherp te blijven en kennis te actualiseren. Zeer nuttig. Maar de Lemsters vinden vooral wedstrijden en evenementen organiseren gewoon erg leuk.

Het hele jaar komen regionale en nationale zeilers naar Lemmer om hun krachten te meten. De wedstrijdleiding weet de natuurlijke ligging van de Lemsterbaai met de publieksdijk, het strand en de uitloop tot op het IJsselmeer goed te benutten. De nazit is gezellig, afgemeerd in de Binnenhaven van Lemmer.

Elk evenement kent inmiddels z’n eigen feest, al dan niet bij het clubgebouw van de Zevenwolden aan de Plattedijk. Een feest tijdens platbodemwedstrijden als Lemmer Ahoy of de Friese Hoek race is meest in de hal bij Sterk Trading. Na de Bokkingrace is er vaak een gezellige barbecue aan de Zijlroede.

Bundelen van kennis en kracht maakt sterker. Daarom wordt bij het jeugdzeilen veel met andere verenigingen samengewerkt. Opleiders de-

Al deze activiteiten en de vele vrijwilligers maken dat WSV de Zevenwolden na bijna 150 jaar nog altijd een bruisende vereniging is, met veel jonge mensen en veel mogelijkheden voor iedereen!

len zo hun kennis. En hoe meer kinderen aan de start komen, hoe leuker het verloop van de wedstrijdjes.

De Verenigingscompetitie, een initiatief van het Watersportverbond voor zeilverenigingen in Fryslân, is ook een mooie manier om in het seizoen een avond in de week tegen elkaar wedstrijd te zeilen in open boten op verschillende locaties.

Zeker niet onbelangrijk zijn alle vrijwilligers en leden van WSV de Zevenwolden, die de vereniging in de loop van de jaren sterk lieten groeien. In het verenigingsleven sluiten inmiddels ook niet-watergebonden activiteiten aan, variërend van een klaverjascompetitie, muziek met Shanty’s, Dwazen en Wiven, tot een auto-puzzelrit op het vaste land.

De afgelopen jaren is het clubgebouw twee keer uitgebouwd en met een boot-opslag uitgebreid. Door de gemeentelijke herindeling kreeg de vereniging de kans een bescheiden stukje ‘eigen’ jachthaven te exploiteren. De leden kunnen tegenwoordig met hun boot vlakbij het clubgebouw een vaste ligplaats van de Zevenwolden huren.

www.zevenwolden.nl

19

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Noortje brengt beroering Anne Wil Boterman is op de ‘Oant Moarn’ haar schipper Wouter Egas opgevolgd, nadat ze vorig jaar ook al eens voor hem het roer had waargenomen. Met Froukje Meijer op de snelle ‘Jonge Jasper’ en Noortje Goedhart zijn er nu al drie vrouwelijke schippers in de IFKS-vloot.

Noortje Goedhart vindt die opmars van dames erg leuk, maar wil dan ook volwaardig in de competitie meetellen. Ze komt nu aan de start met De Yde. ‘Vorig jaar begonnen we op de Gerrit Ynze met een oud zeil uit 1998, onder het schip een vaste schroef en erbovenop een mast waarvan anderen zeiden: Je hoeft het zeil niet te laten vieren, die mast is zo slap, die doet het zelf wel.’ ‘De Yde’ heeft ze samen met vrienden, een deel van de bemanning en wat collega’s gekocht van Lolle Schakel. Een mooi schip in een puike conditie. ‘Een enorme vooruitgang. Het is vooral dit jaar een grote uitdaging met al die snelle schepen, maar ons doel is om uit de C-klasse te komen.’

Wietse schuift door Wietse Bandstra, die afgelopen zomer met ‘De Yde’ glansrijk promoveerde naar de grote A-klasse, moest door de interruptie van Noortje Goedhart op zoek naar een nieuw skûtsje. Het wordt de ‘Singelier’. Schipper Henk Keizer maakt ruimte voor Wietse, de jongste schipper in de vloot.

Keizer blijft aan boord als adviseur.

Daarnaast verwacht Wietse ook dat zijn vader, de eerdere IFKS-kampioen Age Bandstra, wel eens mee zal gaan. De jonge schipper ziet grote kansen met de Singelier. De ‘Singelier’ komt net als ‘De Yde’ van de Groninger Barkmeijerwerf in Briltil. Toch is er een verschil. ’Op ‘De Yde’ moesten

het roer van de ‘Singelier’, we werden in die grote vloot mooi zevende.’

Gerrit Ynze naar Koos Nu Noortje Goedhart de ‘Gerrit Ynze’ weer vrij geeft, kan Koos Lamme het schip gaan huren. Koos, die eerder de ‘Opsjitter’ naar Willem Zwaga zag gaan, moest deze winter na een kortstondig weerzien opnieuw afscheid nemen van de ‘Verwisseling’, het schip waarmee hij 25 jaar eerder debuteerde in de IFKS met zijn broer Sippe.

De ‘Verwisseling’ is deze winter gekocht door Strontracewinnaar Bas Krom, die net als Tim Roosgeurius (‘Driuwpolle’) en Jaap Hofstee (nieuwe ‘Swarte Wief’) van de a-klein overstapt naar de C-klasse. Lamme, die al vaker uitkwam op skûtsjes van de chartervloot van Jacob Huisman, komt nu met de sierlijke Piipster ‘Gerrit Ynze’ uit in de B-klasse. Noortje kon met dit schip geen potten breken. Dit fraai gelijnde skûtsje had haar beste tijd rond het jaar 2001, maar toen was het ook op en top getrimd.

‘je hoeft het zeil niet te laten vieren’

De overstap van Noortje Goedhart naar ‘De Yde’ bracht een tombola van wisselingen teweeg.

we het vooral van licht weer hebben.

Dit schip is zwaarder en stabieler en kan veel meer wind verstouwen. Nu komt het er voor ons echt op aan en moeten we ons zowel bij zwaar, als bij licht weer waar kunnen maken. Maar ik geloof er wel in. Vorig jaar in april, bij de wedstrijden op Langwar heb ik de tweede dag Henk vervangen aan

Grutte Pier in poule des doods

De ‘Grutte Pier’ krijgt een nieuwe schipper: Lucas Bouma. Het schip van Sikke Heerschop, waarop de Gebroeders Los in 2011 kampioen werden, wordt dus geen ‘vrouwenskûtsje zonder mannen’. Bouma start in de C klasse van de IFKS, hij is veekoopman en woont in Sneek.

Het kampioensskûtsje ‘Grutte Pier’ lag in 2012 ontheemd voor de kant omdat Heerschop alle zakelijke banden met de Los Boys had verbroken. Het IFKSbestuur wilde niet in een bemiddelende rol treden. De vrouwen die zich meldden om het schip te bemannen, zien er nu toch een beetje tegenop. Begrijpelijk, want de C klasse is dit jaar een poule des doods met o.a. de ‘Oude Zeug’, ‘Verwisseling’, ‘Driuwpôlle’, ‘De Yde’ en ook het Huzumer SKS skûtsje ‘Sinnekening’.

Bovendien heeft Johannes de Vries (B-Klasse) na 25 jaar besloten dat het tijd wordt om het roer aan zijn zoon over te dragen. Daarmee is skûtsje Gerrit de Vries ook nieuwkomer in de C-klasse.

Drakenbootspektakel op Kollumer Kanaal Vanaf 2013 wordt ieder jaar op het Kollumer Kanaal in Kollum de Friese Kampioenschappen Drakenbootrace georganiseerd. Kollumerland c.a. haalt daarmee een sportief watersportfestival naar Fryslân, dat ook elders in Nederland snel opgang maakt. De festivaldagen zijn hartje zomer op 21 en 22 juni.

met volledige bemanning kan een snelheid bereiken van ongeveer 17 km per uur.

Chinees

Kollumerland c.a. biedt de toerist normaal gesproken rustig vaarwater aan de voet van het Nationaal Park Lauwersmeer en wordt geroemd om haar rust en ruimte. Behalve tijdens het festival. Drakenboten zijn 12,5 meter lang en ruim 1 meter breed. De ranke boot is versierd met een drakenkop en -staart, en is beschilderd met drakenschubben. Voorop de boot staat een stoeltje met een grote trom voor de trommelaar. Een drakenbootteam bestaat uit 16 peddelaars en 1 trommelaar. De peddelaars zitten met zijn tweeën naast elkaar op de bankjes

in de boot. De gecertificeerde stuurman staat achter op de boot met een stuurpeddel.

Het tempo en ritme wordt bepaald door de voorste 2 peddelaars. De trommelaar slaat op het tempo van de voorste twee peddelaars op de trom. De andere peddelaars moeten dit ritme volgen. Dat maakt van het drakenbootvaren dan ook een echte teamsport. Bij wedstrijden wordt gevaren over afstanden van 250, 500 of 1.000 meter. In Kollum wordt 200 tot 250 meter gevaren. Een drakenboot

Het drakenbootvaren is een eeuwenoude, Chinese sport, meer dan 2000 jaar geleden ontstaan als vruchtbaarheidsritueel voor de gewassen. De race werd gehouden om de aandacht van alle natuurlijke tegenslagen af te leiden en als aanmoediging voor de regen, die nodig was voor voorspoed. Het object van hun aanbidding was de draak, het meest vereerde dier uit de Chinese dierenriem, traditioneel een symbool voor water.

In Nederland werd de drakenbootsport in 1989 leven ingeblazen, tijdens SAIL Amsterdam. Er bestaan ongeveer 10 officiële Nederlandse wedstrijdteams die deelnemen in de strijd om het Nederlandse Kampioenschap en de bekercompetitie. Maar ook reizen zij de hele wereld over, om mee te doen aan internationale toernooien in Europa, Amerika, Azië, Australië, Zuid-Afrika, etc. Een aantal officiële wedstrijdteams heeft grote sponsoren achter zich staan, zoals

Ballast Nedam en KLM. Daarnaast worden in steeds meer steden en dorpen drakenbootraces en drakenbootfestivals georganiseerd. Enkele daarvan zijn zelfs zo snel gegroeid, dat zij zich nu tot de grootste drakenbootfestivals van Europa mogen rekenen. Het opzwepende geluid van de trommels, de kleurrijke boten, supporters en de feestelijke activiteiten aan wal maken een drakenbootrace tot een boeiend schouwspel. (Bron o.a. drakenbootfestival.nl)

Meer info: www.drakenbootfestivalkollum.nl Foto’s: Gemeente Kollumerland c.a.

21

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Lytse Lies op kop in Lemmer.

Wedstrijdverslag A-klasse IFKS 2012

Tactiek en scherpte wint van snelheid Tony Brundel blijft elke theorie over verlengingsvoordelen trotseren. Hij vaart met het kleinste skûtsje van de vloot.

Bij 28 graden en toch windkracht 3, voer hij zaterdag 18 augustus in Lemmer op scherpte en karakter naar het IFKS kampioenschap.

Jelle Talsma had met zijn snellere Jonge Jan in de finale ook kampioen kunnen worden, maar dat liet Brundel niet gebeuren.

1

Hindeloopen

2

Stavoren

In teken van strafrondjes en prestaties

Het was voor genieters van zon en water een prachtige middag, maar voor de meeste zeilers zat er na de tweede route weinig muziek meer in.

Wijzer geworden van de ervaringen bij Stavoren en Hindeloopen vergaloppeerden weinigen zich nog in een stuurboordslag naar de bovenste

boei. En de paar loefduels die kleur gaven aan de ruimewindse rakken, werden afgebroken voordat er bloed uit vloeide.

De wedstrijd moest het vooral hebben van individuele fouten en prestaties. Een Jeroen de Vos die bij een benedenboei niet binnendoor kon. Sikke

Ouderwetse strijd tot aan de jury

Bij de eerste bovenboei was de volgorde: Kees van der Kooij, Jelle Talsma, Michiel Kalsbeek, Geale Tadema en Siete Meeter. De uitslag was bijna gelijk. Alleen was Siebo Zijsling in ruim een uur tijd enkele plaatsen naar voren opgeschoven, ten koste van Michiel Kalsbeek. Toch was het een boeiende wedstrijd, vooral in het begin bij de bovenste ton. Daar kwamen over stuurboord de gokkers uit die de (beste) slag naar de dijk hadden gekozen. Walter de Vries en Erik Jon-

ker waren de grootste pechvogels. Ze konden nergens tussen en moesten achteraan verder. Ton Brundel had ook zijn dag niet. Hij kwam te laag uit, miste de boei en moest een extra rondje op de laatste plaats. Later zat hij nog een keer op de boei.

Sikke Heerschop knalde met zijn opsteker op het helmhout van Geale Tadema, waar de mooi gesneden klik wegspatte. Tadema lag over stuurboord en kon niet wegdraaien omdat Henk Regts hem in de weg lag.

Grandioze, maar verraderlijke vlagen

Bij de uitgestelde start kwamen Ton Brundel, Walter de Vries en Jelle Talsma heel goed weg. Willem Prins en Romke de Jong begonnen mét Siete Meeter met achterstand. De wind op het IJsselmeer was schifterig met verraderlijke vlagen.

Brundel, met adviseur en regenboogzeiler Harry Amsterdam, lag bij de eerste bovenboei direct op kop.

Michiel Kalsbeek en Geale Tadema waren vlakbij. Jeroen de Vos voerde toen een tweede groepje aan met Walter de Vries en Sikke Heerschop.

Daar wrong Siebo Zijsling zich over stuurboord knap tussen. Romke de Jong en Henk Regts kwamen zo laag uit dat ze om de wedstrijdkotter heen moesten. Daarachter dreven Kees van der Kooij en Siete Meeter naar, zo leek het, een hopeloze achterstand.

Bij Meeter was dat mede veroorzaakt

door een ongelukkige manoeuvre van Romke de Jong. Die maakte later een strafrondje om aan een protest te ontkomen.

Als toen al niet te zien was hoe grillig de wind en hoe verraderlijk de vlagen de wedstrijd zouden beïnvloeden, dan wel in het tweede kruisrak.

Toen leek Jelle Talsma na een niet te handige boeironding naar Stavoren te zeilen, terwijl hij richting Makkum moest. Maar Geale Tadema en hij kregen grandioze vlagen die hun schepen naar voren joegen, later trof Siete Meeter hetzelfde geluk. Siebo Zijsling had het twee keer.

Ton Brundel werd in de derde route gepasseerd door Jeroen de Vos. Michiel Kalsbeek zakte terug, maar vocht zich weer naar voren. Jelle Talsma stoof via een derde even naar een eerste plekje, maar moest dat toch Engelina Smeltekop

22

3

Heeg

weer inleveren toen Brundel op kwam zetten. ‘In gelokssilerij’ zouden de ouden het noemen, en daar leek het een ideaaltypische vorm van.

Prompt hingen er drie rode vlaggen.

Toen de wind luwde kregen de zwaardere schepen zoals van Romke de Jong en Willem Prins het moeilijker. Ze bleven maar net voor Erik Jonker en Walter de Vries. Voorin werd een boeiend spiegelgevecht tussen Talsma en Van der Kooij door debutant Van der Kooij gewonnen.

De wedstrijd kreeg bij de jury nog een ouderwets vervolg, waar Tadema woest tekeer ging tegen Henk Regts, die hij van leugens en bedrog beschuldigde. Er mankeerde weinig aan of Regts had een aanklacht wegens smaad bij het IFKS-bestuur ingediend tegen zijn collega schipper, maar zo ver wilde zijn ploeg het niet laten komen. Beiden verloren trouwens een protest, zodat ze 17 punten bij hun totaal kregen.

Heerschop, die een paar keer in de problemen zat en in het slot nog een strafrondje moest maken. Walter de Vries, die over stuurboord net iets te veel risico nam en wel erg gretig werd afgestraft door Michiel Kalsbeek. De laatste zeilde bij de bovenboei een paar meter te ver door om de fout draaiende Walter de Vries te raken.

Die moest toen ook een strafrondje.

Henk Regts en Geale Tadema vochten hun wederzijdse ongenoegens sportief uit. Michiel Kalsbeek en Siete Meeter waren net iets te licht om stand te houden. En Kees van der Kooij verkeerde een hele wedstrijd lang net zo onverklaarbaar in de achterhoede als Siebo Zijsling, met Romke de Jong en Willem Prins.

Bij de jury ging Tadema woest tekeer tegen Henk Regts, die hij van leugens en bedrog beschuldigde.

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

4

Sloten

Brokken op Sleattemer Mar

Als waarschuwing voor de klasse Agroot was woensdag rond half één André Wiersma uit Earnewâld in de aklein met de ‘Nieuwe Zorg’ omgegaan.

Op de door ondiepten onberekenbare Sleattemer Mar was windkracht 5 wel het maximum om veilig te zeilen voor een redelijk getuigd skûtsje.

Een gewaarschuwd mens telt voor twee. De deelnemers in de grote Aklasse hadden de broek gereefd en wat strakker gestropt. Hoewel avontuurlijke zeilers als Sikke Heerschop af en toe angstig scheef hingen, hadden ze hun schepen knap in de macht.

Tot in de tweede route. Toen knapte bij Walter de Vries op de ‘ Goede Verwachting’ een stagspanner en brak de mast krakend vlak boven de koker af. Er vielen geen gewonden, maar de onfortuinlijke Sleattemers moesten een nieuw rondhout zoeken.

De tweede ronding van de hoogste boei werd, waarschijnlijk door een rui-

5

Echtenerbrug

Walter herstelt zich

Bij de tweede start kwam Brundel als beste uit de startgribus. Henk Regts was écht te vroeg gestart, en moest opnieuw beginnen. Vóór de start waren Jelle Talsma en Erik Jonker aan de verkeerde kant van de startkotter.

Bij Talsma kwam dat door een verkeerde manoeuvre die bijna ten koste ging van Michiel Kalsbeek. Deze kon wat moeilijk zijn schip over bakboord sturen, doordat in de late ochtend zijn zwaard door de hekgolf van een derde was vernield. Aan de start verscheen ook, op tijd, Walter de Vries.

Die had tot twee uur gewerkt om de mast van de ‘Driuwpolle’ uit Kootstertille op zijn schip te zetten. Hij zou nog een rol van betekenis spelen.

Brundel kwam als eerste bij de bovenboei uit, voor Sikke Heerschop, Kees van der Kooij en Romke de Jong.

Talsma zakte verderop in de wedstrijd terug toen de wind wat luwde, Tadema bleef hangen rond een achtste plekje,

6

mende wind, een klein slagveld. Henk Regts, op een eerste plaats liggend, vergiste zich in de boeien van de spreader en moest foeterend terug.

Jeroen de Vos maakte een strafrondje omdat hij de boei had geraakt. Michiel Kalsbeek kwam, ook doordat hij om de pechvogel Walter de Vries heen had moeten varen, heel beroerd uit.

Maar Kees van der Kooij en Romke de Jong profiteerden en vlogen naar voren. Daar lag Sikke Heerschop inmiddels op een tweede plaats. Siebo Zijsling, die er eerst nog wel aardig bij had gelegen, kon geen vloot houden en zakte bij de harde wind weg. Sikke Heerschop hield stand, al lag hij af en toe ook plat op de golven.

Die ‘woelige baren’ schitterden onder een heerlijk zonnetje met zilverglans, waarboven de sierlijk deinende schepen leken op dansende zwanen in een fraai ballet.

Regts maakte er een mooie laatste route van. Toen was Sikke Heerschop teruggezakt nadat zijn fok om de stag was geslagen en merkte Kees van der Kooij wat Harry Amsterdam bedoelt met verdedigend zeilen. Want die was weer adviseur bij Ton Brundel om Coen Busscher het vak van adviseur te leren. Achter dezen zeilde Walter de Vries een fenomenale wedstrijd, van een zesde naar een vijfde plek, viel de goed gestarte Romke de Jong iets terug en kwam Siete Meeter wat opzetten bij het luwen van de wind.

In de laatste route kwam de strijd om de tweede plaats tot een climax.

Van der Kooij en Heerschop vochten heerlijke duels uit, waardoor de rechtdoor varende Regts steeds dichter bij kon komen. Bij de finish bleek de Agroot debutant uit Woudsend Van der Kooij net de snelste, en pikte Regts ook de derde plaats nog voor Heerschop weg.

Lemmer 1

Toppers behoed voor fiasco

Ondanks de zwarte vlag verdrongen de favorieten elkaar vrijdag bij Lemmer voor de tweede start, nadat de eerste al massaal fout was geweest.

Dat de wind schiftte, was amper een excuus. Aan boord van het startschip sloeg de verwarring toe toen vlak voor het startschot al acht zeilen de denkbeeldige lijn tussen de startboeien

over waren. Razendsnel werd de ‘rattesturt’ gehesen, de vlag die aangaf dat de start was afgebroken en voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het voorkwam dat slechts zes van de veertien deelnemende schepen, waaronder de ‘Goede Verwachting’ van Walter de Vries, de ‘Ut en Thús’ van Henk Regts en de ‘Lege Wâlden’ van Willem Prins,

Twee Gebroeders, Langweer

een kampioenswedstrijd zouden zeilen. De toppers waren behoed voor een fiasco. Maar was de ingreep sportief verantwoord? Daar zou nog lang over worden nagepraat. Want dat men op het start- en het contraschip niet kon zien wie er fout waren, zoals werd verklaard, is bij nader inzien lichtelijk ongeloofwaardig.

Bij de derde start kwam Jelle Talsma in de voorste linie onder Walter de Vries uit en bleven Erik Jonker en Michiel Kalsbeek haken. Henk Regts moest razendsnel bijdraaien

Aan boord van het startschip sloeg de verwarring toe

om Geale Tadema niet te raken, die had moeten uitwijken voor de over bakboord zeilende Siete Meeter. Zo werd het een enerverende start, waar Ton Brundel niet al te best uitkwam.

Toen hij bij de bovenboei stuurboord binnenkwam en moest omzeilen, leek het ineens spannend te worden in het klassement. Want zijn grote concurrent Jelle Talsma was niet te houden. Achter hem hield Walter de Vries met zijn geleende mast goed stand, wat vergemakkelijkt werd doordat de achtervolgers fouten maakten

7

of pech hadden.

Henk Regts daarentegen stoof onweerstaanbaar naar voren, als een echte kampioenskandidaat die om duistere redenen nooit de titel pakt.

‘Te gretig’ is zijn eigen verklaring, en ‘se moatte it jo gunne’.

Lemmer 2

Zinderende finale

De race was nog niet gelopen. Talsma kon kampioen worden als hij Brundel op vier plaatsen afstand zou houden.

Dat was meer dan een theoretische mogelijkheid, omdat nog zeker vier reëel kans hadden op een derde podiumplaats. Maar Brundel liet de boel de boel en koos voor een tactische positie in de buurt van Jelle Talsma.

Daar bleef hij.

Geale Tadema, Siebo Zijsling en Henk Regts kregen daardoor gelegenheid naar voren te zeilen. Van de kanshebbers op de derde plaats in het klassement schakelde Sikke Heerschop zich met een valse start voortijdig uit, terwijl Siete Meeter en Willem Prins zich bij het startschip verzeilden en te laat kwamen. Een kopgroep van vijf zeilde van spreader naar gate en terug. Daar viel Siebo Zijsling uit weg en worstelde Walter de Vries zich naar toe. Jeroen de Vos volgde hem aanvankelijk, maar viel toen iets terug.

Het werd een mooie man tot man strijd tussen Brundel en Talsma.

Hoop op Zegen Gaastmeer

Steeds weer ging Brundel bij de gateboei over stuurboord de zee op, terwijl Talsma over bakboord de kustlijn volgde. Hij lag dus steeds over de verkeerde boeg als hun koersen elkaar weer kruisten. Brundel won op tactiek, hoewel de Jonge Jan sneller is.

Regts, die Tadema inhaalde, liep in de fuik. Hij raakte met de giek net eventjes de fokkenschoot van de ‘Doarp Eastermar’, en zag bijna op hetzelfde moment de protestvlag bij zijn grote tegenstander van dit jaar wapperen. Tadema had daardoor derde in het klassement kunnen worden, maar hij koos voor een andere optie.

Als Regts achter hem finishte, zou hij het protest intrekken.

Zo gebeurde. Voor een legioen verbaasde toeschouwers draaide Henk Regts als koploper vlak voor de finishlijn weg, zodat Tadema de dagprijs op zijn naam kon schrijven. Brundel, de nieuwe kampioen, werd eervol tweede. Talsma kwam net te laat bij de boei aan om hem nog te bedreigen.

De derde prijs, zowel in de dag- als in de eindrangschikking, was voor Henk Regts.

23

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Duizend jaar Woudsend Tussen Sleatemer en Hegemer Mar ligt een uniek dorp met stads karakter. Dit Woudsend (Wâldsein), met 1400 inwoners, is een toeristische blauwdruk van wat Friese watersportbedrijven, Friese historie en Friese cultuur met elkaar verbindt. Het bruisende watersportdorp, met eigen skûtsjes van SKS en IFKS als kroonjuwelen voor de wal, kent een rijk verleden en heden van economische bloei.

Van oorsprong is Woudsend een agrarische nederzetting die zich na het jaar 1000 ontwikkelde tot een zelfstandig dorp. In 1337 werd er een klooster van de paters der Carmelieten gesticht. Op dezelfde plek werd later de Nederlands hervormde kerk (thans SOW-kerk) De Karmel gebouwd.

Handel, scheepvaart en nijverheid kwamen er in de 18e en 19e eeuw

twee werkende molens, een koren- en houtzaagmolen, die kunnen worden bezichtigd. Van de vier kerken, waaronder de imposante R.K. St. Michaëlkerk, worden in twee nog diensten gehouden.

Het oude centrum (beschermd dorpsgezicht) getuigt van de oude glorie met aan de Eewal vroegere koopmanshuizen en in de Midstraat en omgeving de historische winkelDe Noorderwerf (18e eeuw) waar o.a. vissersaken werden gebouwd).

en 12.000 vierkante meter overdekte winterstalling. Je kunt hier terecht bij de grootste sloepenbouwers van Nederland Makma, Antaris en Maril. En 75 procent van alle Polyvalken en ook de Fox 22 komt uit Woudsend. ‘ In Woudsend zijn verder diverse casco bouwers, timmer- en installatie bedrijven actief. Er worden zeiljachten (Breehorn) geproduceerd en in een drietal droogdokken worden door Kuipers offshore schepen gebouwd.

‘Verder kun je op zeven locaties diverse boten huren, van motor tot zeil, van klein tot groot.’

De Vosseleane (naam ontleend aan dominee Vos) in circa 1935. Hieraan ‘vastgeplakt’ zit het huidige industrieterrein.

tot bloei want het dorp lag aan een belangrijke handelsroute van de toenmalige Zuiderzee naar o.a. Sneek en verder Friesland in. Het was de thuishaven voor meer dan 25 schepen.

Het dorp had scheepstimmerwerven, mast- en zeilmakerijen, leerlooierijen, houtzaagmolens, een touwslagerij en een korenmolen. Als enige dorp in Fryslân heeft Woudsend nog steeds

panden. Pas veel later, zo rond de jaren ‘60/’70 van de 20e eeuw ontstond er een enorme uitbreiding aan de oostkant van Woudsend; in het dorp genoemd ‘oer de brêge’.

Lars van den Berg van de ondernemersvereniging vertelt hoe de watersportgebonden bedrijvigheid sindsdien een grote vlucht heeft genomen. ‘Er zijn hier 2.000 ligplaatsen

100 jaar oud skûtsje

Het dorp is een trekpleister voor watersporters en toeristen. Het zorgt voor veel bedrijvigheid en levendigheid. Met name in de zomer, rond het skûtsjesilen van SKS en IFKS. Vorig jaar werd het 100-jarig bestaan gevierd van het Woudsender SKS-skûtsje ‘Klaas van der Meulen’.

Er is een kleurrijk jubileumboek van verschenen. Schipper Klaas deed in 1965 voor het eerst mee in de SKSzeilerij, toen droeg het skûtsje nog

De werf van Wieger Annes Visser waar in de 18e eeuw o.a. smak- en kofschepen werden gebouwd die op Rusland voeren door de Sont en vandaar vaak vracht mee terugnamen naar Frankrijk.

de naam van zijn vader Keimpe. Zijn drie zoons, Keimpe, Teake en Ype zijn daarna schipper geweest. Keimpe werd kampioen in 1985 en Teake in 1989 en 1991. Ype, die in 2012 voor het laatst stuurde, haalde enkele dagoverwinningen, de mooiste was de thuiswedstrijd in 2006. Vanaf dit jaar zit kleinzoon Teake Klaas van der Meulen aan het roer. (zie fotokader)

Plannen

toch wel het meest stadse karakter. In het kader van het provinciale Masterplan komen er in dit ‘stadje’ onder andere nog extra passantenplaatsen bij de Rakken en in het dorp. De panden van ASR (ooit het bekende Woudsend Verzekeringen) krijgen een nieuwe functie als woonzorgcentrum.

Meer info: Woudsendonline en Historische Kring Woudsend

Tot begin 2011 maakte Woudsend deel uit van de gemeente Wymbritseradeel en had van al die dorpen

Nieuwe generatie aan het roer van ‘Wâldsein’ Teake Klaas van der Meulen (33) is de nieuwe schipper op het SKSskûtsje van Wâldsein. De opvolging is volgens traditie binnen de familie voor decennia geregeld. De vorige generatie van Keimpe, Teake en Ype voer drie termijnen van dertien jaar. Teake Klaas heeft met drie neven vier periodes van elk acht jaar afgesproken, een afspraak in goede harmonie ‘Ja hoor, dat hebben we gewoon bij ons thuis zo samen overlegd. Ik ben met Klaas, Mark en Auke al vele jaren als bemanning aan boord. We gaan de komende 32 jaar elk een periode van acht jaar volmaken.

De laatste van ons kan dan op zijn 64ste stoppen.’ Klaas en Mark zijn

zonen van de meest recente schipper Ype van der Meulen, Auke de Groot is achterneef in de vrouwelijke lijn en Teake Klaas is een zoon van Teake van der Meulen. Teake Klaas is overdag schipper op een kraanschip van het eigen familiebedrijf Van der Meulen Woudsend BV. Wat de mannen gemeen hebben met elkaar en met het skûtsje is dat ze graag veel wind krijgen te verstouwen. ‘Wij houden wel van wat actie.’ Ze voelen een breed gedragen steun vanuit het dorp voor het ruim honderdjarige skûtsje, toch maakt Teake Klaas zich geen illusies over kampioenstitels. ‘We trainen elke donderdag op de Hegemer Mar. Dit jaar met een nieuw zeil. Nu eerst maar eens kijken of we uit de dubbele cijfers kunnen blijven.’

De oude en de jonge generatie van Woudsend, kijkt vol onbegrip naar het gedrag van Jappie Meeter (Leeuwarden) in de wedstrijd van Earnewâld.

25

VRIJE SCHIPPERS KOZEN HUN EIGEN OPKIKKER: SCHIPPERBITTER. RUIG EN ONGEWIS, ZOALS OOK DE GRIMMIGE STRIJD MET WIND EN WATER IS.

www.schipperbitter.nl

9010211_SB_1/4ADV_SKS_123X183.indd 1

GENIET, MAAR DRINK MET MATE

2/15/11 1:29 PM

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

De prijs van skûtsjes keldert Skûtsjes zijn de laatste jaren wel 25% goedkoper geworden. Maar als een gerespecteerde kenner belangstellend naar een skûtsje wijst, stuwt de prijs opwaarts. Een bij De Piip gebouwde, blijft vooralsnog onbetaalbaar. Maar met dank aan de crisis is er sinds 2008 een prijsval die nieuwe kopers aantrekt.

Age Bandstra was in 1991 en 1992 de niet te evenaren IFKS kampioen met zijn skûtsje Hoop op Welvaart (L1566N) het jaar daarop verkocht hij het schip voor het toen astronomische bedrag van zo’n 185.000 gulden aan Ulbe Zwaga, die er in 1994 in de C-klasse weer kampioen mee werd. En dit was niet eens een schip van De Piip, maar een Barkmeijer uit Stroobos. Sinds 2003 vaart dit skûtsje voor de Súdwesthoek bij de SKS. En Gerrit Roosjen verkocht de Oeral Thús voor 195.000 gulden aan Joure, dat waren topprijzen.

De Drie Gebroeders, een schip van Barkmeijer Dokkum, ook een A-klasse IFKS-schip, werd een paar jaar eerder in 1990 voor ‘slechts’ 65.000 gulden verhandeld. Terwijl Irma Joustra in datzelfde jaar voor 60.000 gulden de veel minder snelle Ambulant op haar naam kreeg. Dezelfde Drie Gebroeders lag in 2001 voor 105.000 euro te koop en dat was geen ongewone prijs.

Het was een opgaande tijd. In de loop van de jaren ’80 en vooral de jaren ’90 van de vorige eeuw rezen de prijzen voor skûtsjes de pan uit. Met name de succesvolle IFKS-Bedrijvencompetitie, onder de bezielende leiding van Sieb Bandstra, had een aanzuigende werking op sponsoren.

Sommige schippers waren met hun persoonlijke flair en aangeboren gastheerschap zeer bedreven in het

contracteren van sponsoren. Friese skûtsjeschippers sloten vriendschap met de hoogstbetaalde ceo’s uit het nationale bedrijfsleven en bankwezen.

Voor een vorstelijke dag zeilen met de sponsor plus relaties kon soms al een groot deel van de opbouw van een casco worden betaald.

Het skûtsje werd drager van een nieuw soort broodwinning, bovendien sportief en cultureel verantwoord. De daarmee gepaard gaande economische opwaardering van de oude skûtsjes was een leuke bijvangst.

Crisis is kans

Sinds het omvallen van Lehman Brothers in september 2008 is de wereld ook in Fryslân veranderd. Het ploechjesilen met bedrijven liep langzaam wat terug, de lucratieve bedrijvencompetitie stopte en de hoofdsponsor Pro Sport van de IFKS beëindigde haar contract. Daarmee veranderde voor veel schippers het skûtsjesilen als een kleine bron van inkomsten tot een kostbare vorm van topsport. De steeds hogere eisen aan het tuig, de snelsten vernieuwen om de drie á vier jaar, komen nu vooral voor eigen rekening.

Voor particuliere eigenaren is dat bijna niet op te brengen. IFKS-schipper Koos Lamme, een structurele huurder van IFKS-wedstrijdskûtsjes, signaleert steeds meer financiering

met crowdfunding in de skûtsjesilerij. ‘Door je skûtsje te binden aan een gemeenschap die achter je staat, kun je samen de kosten dragen. Feitelijk gebeurt dat al sinds jaar en dag in de SKS, waar skûtsjes zijn gekoppeld aan een regio of plaatsnaam.

Succesvolle recente voorbeelden bij de IFKS zijn onder meer de jongens uit de Tijnje met ‘t Swarte Wief en de mensen van het Abbegeaster skûtsje.

Zij slagen erin een actieve achterban te mobiliseren, die financieel en met praktische medewerking het schip in de vaart houdt. In Tijnje stromen ze dit jaar zelfs door, met een ‘nieuw’ skûtsje, de Jonge Willem, vanuit a-klein, naar de competitie in de grote klasses.‘ Het is een wonder dat de enorme vloot van zo´n zestig skûtsjes ondanks de crisis nog gewoon ieder jaar op en top aan de start verschijnt.

Sinds het begin van de kredietcrisis is het gemiddelde skûtsje een kwart in waarde gedaald. In 2012 verkocht Paul de Koe de Opsjitter voor 75.000 euro, inclusief het complete tuig. Dit snelle schip, met groot potentieel voor een titel, had naar verwachting voor de crisis makkelijk een ton of meer op kunnen brengen. De Trije Doarpen (a-klein) van Erwin Boschma lag deze winter zelfs voor 50.000 euro te koop. En wie Marktplaats volgt weet dat je tegenwoordig ook voor minder soms al een authentiek in Fryslân gebouwd skûtsje op de kop kunt tikken.

Vorm en afkomst is bepalend Toen Rienk Ulbesz Zwaga destijds het Leeuwarder SKS skûtsje kocht, ruilde hij dat tegen een Belse (Belgische) Spits. De eerdere IFKSschipper Peter de Koe stelt dat moeilijk is na te gaan wat werkelijk voor skûtsjes wordt betaald. Naast een fysiek geldbedrag wordt vaak tegelijk in de deal ook materiaal tegen elkaar uitgeruild.

‘Voor het kale casco van de Hoop op Zegen heb ik in 1991 5000 gulden betaald, plus een kruiser, die we geruild hebben.’ De huidige waarde van de snelle Hoop op Zegen (Aklasse IFKS) is moeilijk te schatten, want die staat niet te koop. De Koe geeft aan dat de waarde van een schip hoofdzakelijk wordt bepaald door vorm en afkomst. ‘Het model kun je niet veranderen. Vooral van bepaalde bouwers, zoals van De Piip maakt het model het skûtsje uniek en onbetaalbaar. De waarde van het tuig kun je bij een verkoop gerust op nul zetten. Iedere schipper wil daar toch zelf invulling aan geven. Bovendien is het tuig bij verkoop vaak al enkele jaren oud en

dus aan vernieuwing toe.’

Ook de staat van onderhoud is volgens De Koe van slechts geringe invloed op de prijs. De onderhoudstoestand van de mast en de zwaarden zijn nog wel van belang. Zij zijn bepalend voor je onderhoudskosten op de middelkorte termijn. Voor nieuwe zwaarden kom je al snel op prijzen rond de twaalfduizend euro, terwijl een mast makkelijk vijftien- tot zestienduizend euro kost.

De waarde van adviseurs, vaak oude schippers, die met kennersoog kunnen zien of een skûtsje snel is, of niet, is volgens De Koe heel relatief. ‘Ik herinner mij nog de koop voor 50.000 gulden, in 1991, van de Verandering, door Sint Bekkema. Er werd alom hoog over opgegeven.

Hij kocht weliswaar een lege bak, maar de oude ‘omke’ Tjitte Brouwer van het Heerenveenster skûtsje wist het zeker, met dit schip kon je kampioen worden… Het is helaas voor Sint niet gebeurd.’

Jacob de Hoop

Het eerdere IFKS-kampioens-skûtsje Hoop op Welvaart komt tegenwoordig uit in de SKS, voor de Sudwesthoek.

De Hoop op Zegen met roerganger Paul de Koe.

27

• B RAN D S TO F FE N • S M E E RM I D D ELE N /V E T TE N • K I WA G E K E UR D E TA N KS • M I L I E UKUN D IG A DV I E S • P O M P E Q UI PME N T

Ruim 50 watersportverkooppunten in Noord Nederland.

Veenema Olie, Sneek, tel: 0515-420151

www.veenemaolie.nl

zie pagina 3

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

100 jarige Sneker Pan pakt groots uit Het skûtsje De Sneker Pan, SKS Kampioen 2012, bestaat in 2013 honderd jaar. Om dit te vieren komt Stichting De Sneker Pan samen met toneelgezelschap Teater Snits in juni met een groots openlucht spektakel aan de boorden van de Snitser Mar. Bij de start van het jubileumjaar is ook een oude traditie in ere hersteld: De viering van het Sneker Pan Bal is terug.

Toine Dinkelberg van Stichting De Sneker Pan geeft een kijkje achter de schermen. ‘Ruim anderhalf jaar zijn we al bezig met een groep van

vijftig mensen. We hebben gekozen voor samenwerking met Teater Snits, omdat zij eerder grote buitenvoorstellingen hebben gedaan, zoals in 2006

Fanfare van Bert Haanstra, bij de Stuiverse brug.’ Teater Snits organiseert jaarlijks theatervoorstellingen, waaronder grote “Iepenloftspullen”, zoals Goudsjeblom en Poddekrud in 2000, maar ook de jaarlijkse Bonte Sneker Avond (BSA).

Tal van subsidies, zoals van VSB en het Prins Bernhard Cultuurfonds zijn door de Stichting Panteater binnengehaald. ‘We zijn erg blij met de financiële toezeggingen en de spontane hulp die we krijgen, want uiteindelijk willen we het Iepen Loftspul budgetneutraal tot stand brengen. Toen we vorig jaar al na een paar maand zagen dat dat zou lukken, konden we los.’

De Sneker Pan staat centraal in het Openluchtspektakel “Drie Gebroeders.” Eén van de actrices is bemanningslid (peilster) Dinie Visser, dochter van schipper Douwe. Zij speelt Japke, de dochter van schipper Gjalt.

Weemoed

door Bouke Oldenhof uit Tijnje. De scenes en de verhalen roepen een sfeer op van de beroepszeilerij, de wedstrijdzeilerij en van de Sneker Middenstand anno 1913. Het publiek wordt getuige van een armoedig huiselijk bestaan op een skûtsje, maar ook van drie zeilwedstrijden met totaal verschillende, spectaculaire uitvoeringen. Als het eind van de voorstelling nadert en de mens nietig wordt, gebeurt het onvoorstelbare……

De voorstellingen spelen van 31 mei – 15 juni, aan de boorden van de Snitser Mar, op het terrein van de Potten, onder voorbehoud van wind en weer. Info en kaartverkoop via: www.panteater.nl

Het openluchtspel Drie Gebroeders is een voorstelling over het harde schippersbestaan anno 1913. Over de strijd van de schipper en zijn bemanning om eindelijk de kampioenswimpel binnen te halen, maar ook over hoe het leven van Sneker boegbeeld Dicky van der Werf wordt verrijkt, en tegelijk ook een groot verdriet kent. De nostalgie van het skûtsjesilen is een beeldende, muzikale en door de deelnemende schepen, spectaculaire voorstelling die overvloeit in de weemoed en de vergankelijkheid van het bestaan.

Het script voor het Openlucht Spektakel in 2013 is geschreven IM

Opleiding Maritieme Techniek bij ROC Friese Poort Nederland is een uniek land; geen land ter wereld biedt zo veel verschillende mogelijkheden om te genieten van het water. Maar er gebeurt veel meer dan alleen maar recreatie op het water.

Nederland is toonaangevend in de scheeps- en jachtbouw.

Het maritieme bedrijfsleven zit te springen om technisch goed opgeleide vakmensen en ingenieurs. De sector is aan het vergrijzen, dus er zijn volop kansen voor jonge professionals met een maritieme technische opleiding. In samenwerking met de brancheverenigingen uit de scheepsbouw (Scheepsbouw Nederland), jachtbouw (HISWA), waterbouw (Vereniging van Waterbouwers) en offshore-industrie (IRO) heeft ROC Friese Poort een maritiem technische opleiding ontwikkeld op mbo-niveau: Maritieme Techniek/ Scheeps- en Jachtbouwkundige..

Viertal uitstroommogelijkheden

De BOL opleiding begint met een brede basis waarin je kennismaakt met de verschillende maritieme uitstroomrichtingen. De opleiding kent vier uitstroomrichtingen: scheepselektronicus, jachtbouwkundige, offshore-technicus en scheepsbouwkundige. Tijdens de opleiding loop je stage bij erkende leerbedrijven zodat je het vak echt in de praktijk

leert. De ontwikkeling van Maritieme techniek / Scheeps- en Jachtbouwkundige is mede tot stand gekomen door de kennisinput van verschillende bedrijven zoals Vripack uit Sneek. Hiermee is de opleiding verzekerd van een optimale aansluiting tussen theorie en praktijk. Naast deze niveau 4 opleidingen biedt ROC Friese Poort nog andere maritieme technische opleidingen aan: Scheeps- en Jachtbouw (niveau 2 en 3) en Watersportindustrie (niveau 2, 3 en 4)

’t Ges in Sneek. Een prachtige locatie omringd door water en natuurlijk de vele andere watersportbedrijven. De MBO opleiding Maritieme Techniek van ROC Friese Poort sluit aan op de HBO opleiding aan de NHL Hogeschool.

Nederlandse maritieme bedrijven opereren veelal op internationaal niveau en worden regelmatig ingeschakeld om ergens ter wereld hun kennis en kunde in te zetten. Het is een boeiende en bloeiende sector die zich ook in minder economische tijden goed staande weet te houden.

www.rocfriesepoort.nl/maritiem

ROC Friese Poort geeft de praktijkgerichte vakken, zoals cascobouw op bedrijventerrein ’t Ges in Sneek.

Praktijkles op ’t Ges Maritieme Techniek wordt gegeven bij ROC Friese Poort in Sneek. Op de vestiging aan de Harste krijgen de studenten vooral de theoretische vakken zoals shipconstructor tekenen, wiskunde, natuurkunde, theoretische scheeps- en jachtbouw, sterkteleer, stabiliteitsleer en hydrostatica. Voor de praktijkgerichte vakken zoals scheepsmetaalbewerken, cascobouw, composiet, motoren en (in de nabije toekomst) jachtschilderwerk gaan de studenten naar de speciaal ingerichte loods op bedrijventerrein

29

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Smellingerlân Skûtsjejier 2013

Drachten één jaar skûtsjestad Klaas Jansma

Een boek, een expositie in Museum Drachten, een turfrace en mogelijk een swingend theaterstuk. De wereld zal weten dat 2013 voor Smallingerland het jaar van de skûtsjes is. Er gebeurt van alles.

Het Drachtster skûtsje ‘Twee Gebroeders’ werd in 1913 gebouwd op de beroemde Piipster werf van de Gebroeders Roorda. Bouke, de ontwerper, was geniaal. Alle snelste schepen in beide skûtsjevloten zijn op deze familiewerf aan de Drachtster Vaart gebouwd.Ook het huidige Philipsskûtsje, officieel ‘d’Halve Maen’ en vroeger ‘Woeste Oane’, komt van deze werf. Met de huidige gewichtige schipper Berend Mink doet het na de jongste verlenging met 17 centimeter vooraan in de middenmoot mee.

Een eindje verderop lag het Buitenste Verlaat, oftewel Bûtenstfallaat.

Daar werkten sinds jaar en dag leden van de familie Van der Werff. Het plekje is er, achter de jachthaven, nóg. En een Van der Werff, Haiko, werkt aan de restauratie van een skûtsje, de ‘Jonge Trijntje’, later ‘Risico’.

Er waren op nog drie andere plekken in Drachten scheepswerven, met de bekendste aan de Langewyk. Ook daar werkte en woonde een Van der Werff, uit de familie die gerust een scheepsbouwersdynastie genoemd

mag worden. Telgen uit dit geslacht zaten overal in Fryslân.

Over water

Smallingerland is groot en rijk geworden door de turfgraverij, -handel en –transport. De naam ‘De Veenhoop’ herinnert er nog aan. De lichte grond die overbleef is geschikt gemaakt als goede weidegrond met terpmodder uit andere delen van Fryslân. Ook daar werden skûtsjes voor gebouwd.

Maar Drachten lag ook aan een kruising van belangrijke waterwegen, met het Oerterper Fallaat als kering voor het hoge Opsterlandse water.

Daar bij die sluis werd wel eens gevochten, als Drachtsters de sluis dicht en Oerterpers hem open wilden hebben.

Daarlangs voeren de beurtschepen, waarvan de snelste bij dit Verlaat domicilie hadden. Geregeld wonnen de Van der Meeren en andere schippers de prijzen bij het zeilen voor vracht- en beurtschepen. De mooiste

De ‘Twee Gebroeders’ en d’ Halve Maen.

schuitjes lieten ze in Joure bouwen, bij Eeltje Holtrop van der Zee.

Rottevalle, Oudega

De Van der Veenen die ooit op het huidige Drachtster skûtsje voeren, hadden domicilie in Rottevalle. In Oudega woonde een bekend beurtschippersgeslacht, de familie Welling.

Daar herinnert heden ten dage nog een schippersbar aan. Opeinde werd

op het grote vaarwater aangesloten via een verbinding met De Leien.

Als je een eeuw en twintig jaar teruggaat in de tijd, was Drachten bijna het warmkloppend maritieme centrum van heel Fryslân. Bijna zou hierlangs dan ook de grote vaarweg worden gegraven die zich moest splitsen in de richting van Stad Groningen en de Drentse Venen. Maar Opsterland, nog altijd boos vanwege dat water bij

het Verlaat, gooide roet in het eten en maakte gemene zaak met Smilde.

Zo jaagt het ene verhaal het andere. Het komt, met dat van de huidige wedstrijden, de nieuwe mensen op oude schepen, de prachtige verhalen van vroeger en nu, opnieuw tot leven.

Skûtsjejier 2013, dat wordt een mooi jaar voor Smallingerland.

E-boek over skûtsjejier Speciaal voor Smellingerlân Skûtsjejier 2013 wordt een e-book bijgehouden met allerlei wetenswaardigheden. Daar hoort ook een documentair historisch deel bij.

11

Iedereen zijn fu

10

or ouw-keOp zeil en mot n boot met een inb urtvoor het eerst ee

n er be In 1894 verschee later had een Snek a t water. Drie jaar ip. Tien jaar daarn rosinemotor op he sch urt be erd ise tor d. mo ge uw n bo ee ge al er er me schipp urtschepen geen zeilende be tsjebouw nog be werden er vrijwel hausse in de skû de t l es mo , 07 19 r, hij was ook vee pe Toen, in ko ed go en t was niet alle ustriemotoInd en tou ginnen. Windkrach mh mens-, Brons-, Kro n boord sterker dan de Sie n die motoren aa . Bovendien name te veel rd, we d on wo ren van voor 1910 ook ge heepje, waarop sc in kle n ee van hippers ruimte in. den of trokken sc en zeilen, boom rke stok, de kloet.

Als ze niet kond ste n ee t me ze men deden n in Grohun schip. Dat bo noemd. Anders da ook wel jagen ge paarden inig we el he Het trekken werd ar ma arvoor in Fryslân ur, en niet du te t ch kra ningen werden da en ard ijnlijk was die pa gebruikt. Waarsch kleine skûtsjes. lal vee de or vo , t nieuws op het wa nodig vanuit Drachten wa of er n am mi t kw da 25 e, 19 otj Rond in motorbo e r . Dat was een kle Een van de eerst ter: de opdrukke met het skûtsje. de rm vo eid nh uters PieterWo Ale u meer een ee zo g vin in deze omge opdrukkerbezitters . van de sma geweest zijn teren het geplof je overal op de wa op zeil nd ite slu uit g Al gauw hoorde h no Schippers die zic . ren . oto ort rm so kke e nd opdru sterve hoorden tot een uit voortbewogen, be

nctie Aan boord heers t de schipper, de manager van zijn ning. De relatie roe bemanrganger-fokkenis t is essentieel. Me gebaren moeten t minieme ze elkaar verstaan . Want als de fok anders wil dan de kenist wat man aan het helm hout, is het schip sturen. niet te Iedereen heeft op een wedstrijdskû tsje een eigen fun De laagste in ran g is de roefmee ctie. ster, meestal de boord. Hij moet jongste aan de lange einden van het grootsch neerleggen, zoda oot netjes t zonder knopen gevierd kan worde boven zit de peiler n. Daar, die stiekem me eduwt als er geen Aan zijn peilstok wind is. zien de zwaarde nmannen (of –vrou diep het is, dus of wen) hoe ze hun zwaard mo eten optrekken of zwaard geeft de we niet. Dat erstand die het sch ip nodig heeft om te gaan en niet op vooruit zij.

Bij de mast staat de lierenman, die go of het zeil strak ge ed in de gaten ho noeg staat. Meest udt al moet er na het gaan een tandje overstag bij of een tandje af.

Want geen schip symmetrisch. He is zuiver t bouwen was im mers handwerk.

De sterkste mann en zitten bij de fok het grootschoot. en vooral achterop Zij moeten trekke , bij n en vieren, ‘oan’ ze moeten zich vo en ‘los’. En oral niet te veel me t de taktiek bemo doet de adviseur eien. Dat wel.

12

n de wereldSmallingerland bij wijze van Centrum va was . Hier werkten jaar geleden

ereld Ruim honderd Friese waterw pers, die hun ntrum van de den veel schip on spreken het ce wo r hie s, er uw bo . sje en ût dd sk de beste elvaren’ ha g ‘Landmans W en de aansluitin eigen vereniging nderde. In 1893 had Dracht gs de lan d on ra gr t ve da Maar de tijd teren gemist om vaaren Drentse wa am toen een op Groninger op was. Er kw ar ko te j vri t nie pelscha en na art Ap Va r gs ste lan ht k ac dij Dr rre iden vanaf Go zu t he ar na . r os wate Stroob s en omgeer Kootstertilleing in Nij Beet het oosten ov ook de turfwinn het veen en en in to ld nd hie sta ig op s, Toevall strenge winter ee Veenhoop, tw De na bij l op sti tig ving vrijwel werd het angs na ar Da . en overstroming jawinkeltje bleef. een victualiën eente tot in de waar nog wel deze hele gem ven in ble r’ te ga wa de r Ou ve en Toch bleef ‘o valle, Opeinde Pas in de jaren ste weg. Rotte heen voeren. or ren 1920 de be do rs pe hip sc (Wâldwei) en el ve leg ar an na wa n ge we plaatse erkavelingen, ilv . ru en or ok do br or rd do zestig we de patroon tersport vaarten het ou or de Friese wa Honvo ef demping van tro e ijk gr n. lan de be ste n be ee s te n Nu skûtsje ar aandacht aa d, het t goed om da ders’ gebouw oe br Ge vormen, is he ee ‘Tw schip de t rd he we ed en jaar eerder gle derd jaar geled r skûtsje. Twee sen vaart. En zie eens hoe ste ht ac Dr ge huidi ilipsmen dat nu met Ph van de helling ifesteren. n deze gean m h zic ze als inwoner va jeugdig trots op zijn, st be je ag Daar m meente.

31

Fam. K v/d Zweep Postbus 95, 9000 AB Grou Tel: 06 53 50 80 80

www.rondvaartengrou.nl

Rederij van der Zweep Rondvaarten Grou SKS-skûtsjesilen Vertrek uit: Grou vanaf de Hellinghaven / Volmaweg.

Datum: Dag: Plaats: Vertrek: 20 juli zaterdag Grou 11.00u 22 juli maandag Veenhoop 11.00u 23 juli dinsdag Eernewoude 11.00u 24 juli woensdag Terherne 11.30u 25 juli donderdag Langweer 10.30u 26 juli vrijdag Elahuizen 10.00u 27 juli zaterdag Stavoren 10.00u 29 juli maandag Woudsend 10.00u 31 juli woensdag Lemmer 10.00u 1 augustus donderdag Lemmer 10.00u 2 augustus vrijdag Sneek 10.30u * kinderen t/m 12 jaar respectievelijk € 6,00 en € 7,50

Prijs p.p.*: € 12,50 € 12,50 € 12,50 € 12,50 € 12,50 € 15,00 € 15,00 € 15,00 € 15,00 € 15,00 € 15,00

IFKS-skûtsjesilen Afvaarten in de wedstrijdplaats (centrum) Datum: Dag: Plaats: Vertrek: 6 augustus dinsdag Heeg 13.30u 7 augustus woensdag Sloten 13.30u 8 augustus donderdag Echternerbrug 13.30u 9 augustus vrijdag Lemmer 13.30u 10 augustus zaterdag Lemmer 13.30u * kinderen t/m 12 jaar € 6,-

Prijs p.p.: € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00

Reserveren: tel: 06-53 50 80 80 Prinsenhoftocht iedere donderdag en zondag in Juli en Augustus : vertrek 14.00 u terug 16.00 u.

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Silersagenda 2013 14 maart en 15 april Langwar 16 start Langwar, SkûtsjejierSkûtsjesilen 2013 Smellingerlân www.skutsjesilenlangwar.nl 23 maart start eeuwfeest Sneker Pan, Sneker Pen bal, De Stolp in Sneek

www.panteater.nl 21 en 22 april Grou, opening watersportseizoen 13 en 14 april Skûtsjesilen Langwar www.grouaktief.nl

www.skutsjesilenlangwar.nl 27 april Turfrace Smallingerland 5 mei

Hegemermar, SKS Sprintwedstrijden

www.skutsjejier.nl/programma/29/turfrace www.skutsjesilen.nl 9-12 mei Lemmer Ahoy, Lemmer

www.zevenwolden.nl 12 en 13 mei Wâldsein/Hegemermar, wedstriid Fryske boerepream 18 mei SKS Enkhuizen www.defryskeboerepream.nl www.skutsjesilen.nl 18 mei Nije Sylpream, Koudum 17 en - 1919mei

Lemster baai, Lemmer Ahoy

www.denijesylpream.nl www.zevenwolden.nl 25 en 26 mei Wâldsein, Fryske Boerepream www.defryskeboerepream.nl 25 - 28 mei Friese meren, SLAK 2012, 31 mei -15 juni Iepen loft Drie Gebroeders, Offingawier, jubileum Sneker Pan skûtsje lange afstand kampioenschap www.panteater.nl www.orionisslak.nl 6 juni Wetterdei, Op’e Leien, met schepenshow en theater 2 juni

Hegemermar, SKS 100 jaar skûtsje Klaas van der Meulen 15 en 16 juni Aldegea, Fryske Boerepream www.defryskeboerepream.nl www.deklaasvandermeulen.nl en www.skutsjesilen.nl 15 en 16 juni 7 - 9 juni

Nije Sylpream, Grou www.denijesylpream.nl Hindeloopen, Schuttevaerrace

www.schuttevaerrace.nl 21 juni SKS Rotary, Snitsermar 22 IFKSJirnsum, Openingswedstrijden, Burgumer mar 8 - juni 10 juni Jonge Rein festijn

www.skutsjesilenynewalden.nl wedstrijd schaalmodellen SKS-IFKS 22 juni SKS Waterpoortrace, Snitsermar www.skutsjejongerein.nl 28 juni SKS Rabo Interpolis Hurdsilerij, Snitsermar 15 juni Snitsermar, Rotary 29 juni Tûke Joekie Bokaal (Oudega-SWF) www.skutsjesilen.nl 6 juli SKS Proloog/Foarwedstriid, Lemmer www.skutsjesilen.nl 16 juni Snitsermar, Waterpoortrace 15 juli 21 juli Grouster Skûtsjewike www.skutsjesilen.nl 20 juli – 2 augustus SKS Kampioenschap www.skutsjesilen.nl 16 en 17 juni Aldegea, wedstriid Fryske boerepream 3 www.defryskeboerepream.nl - 10 augustus IFKS kampioenschap www.ifks.nl 22 augustus en 23 juni Sail Kollum, 24 Aldegea, Fryske Boerepream www.defryskeboerepream.nl met botenparade en wedstrijd drakenboten 7 www.sailkollum.nl september SKS Amateurswedstrijden (Snitsermar) www.skutsjesilen.nl 23 en juni22

Burgumer Mar, IFKS Openingswedstrijd 21 september Terherne, Fryske Boerepream www.defryskeboerepream.nl www.skutsjesilenynewalden.nl 21 en 22 september 29 juni

Nije Sylpream, Langwar www.denijesylpream.nl Snitsermar, SKS Rabo Interpolis

www.skutsjesilen.nl 5 en 6 oktober Friesehoek race www.zevenwolden.nl 30 juni Snitser Mar, Friso Bokaal 12 oktober Slotwedstrijd IFKS (Hegemermar) www.skutsjesilen.nl www.ifks.nl 19 oktober Roekoepôlerace (Snitsermar en Poelen) 14 juli Starum, SKS Foarwedstriid (proloog) www.sneekweek.nl

Jaap Zwaga (Zwaan) mag op het thuiswater in de IFKS-vloot als enige de SKS vertegenwoordigen.

Machtsstrijd begint met frisse vloot te Langwar De start van het seizoen skûtsjesilen (13 en 14 april) begint al weer voor het vijfde jaar in Langweer. Wat destijds voorzichtig begon met negen skûtsjes heeft zich ontwikkeld tot een aantrekkelijk topevenement met zo’n veertig wedstrijdskûtsjes, waaronder als blikvanger het eigen SKSskûtsje met Jaap Zwaga.

Tal van schippers die dit jaar met een´nieuw´ schip komen, grijpen deze kans om zich vanaf het eerste moment te kunnen meten met de concurrentie. Zo zal onder meer Bas Krom verschijnen op de Verwisseling, Noortje Goedhart op De Yde, Wietse Bandstra op de Singelier, Koos Lamme op de Gerrit Ynze en Arend Wisse de Boer op De Twee Gebroeders. Heel bijzonder is de forse inzet van de Zwaga’s op hun thuiswater.

Naast Jaap, zullen ook dorpsgenoot Ulbe (Oude Zeug) en zijn zoon Willem (Opsjitter) aantreden.

De skûtsjes zeilen in 4 lengtegroepen (tot 18 m, tot 19 m, tot 20 m of 20m en meer). Er zijn zaterdag 4 wedstrijden, waarna het klassement wordt opgemaakt. Zondagochtend wordt de kleine finale gezeild en zondagmiddag 14.00 uur de grote finale. Wedstrijdleiding is vertrouwd in handen van Sieb Bandstra.

Tijdens en na de wedstrijden is er braderie, kermis en touwtrekken voor schippers en bemanningen en live muziek op zaterdagavond in meerdere horecagelegenheden. De Haagse modelbouwclub zal met acht radiografisch bestuurbare skûtsjes (demonstratie) wedstrijden geven in of nabij de oude dorpshaven.Tijdens de wedstrijden zullen, als het weer het toelaat, enkele hete luchtballonnen opstijgen en over het wedstrijdwater varen.

Meer info op www.skutsjesilenlangwar.nl

Mattenschippersrace: Kleintje Strontrace Elke laatste zaterdag van april wordt in de Kop van Overijssel de Mattenschippersrace gehouden. Klassieke platbodems melden zich dit jaar op 27 april in Blokzijl aan de start voor een ‘kleintje Strontrace’, zoals de Mattenschippersrace ook wel wordt genoemd.

Er wordt niet ‘gemoterd’. Zeilen, bomen en jagen zijn de enige toegestane vormen van voortbewegen. Dat stelt zware eisen aan het vakmanschap van schippers én bemanning. De Mattenschippersrace is een zeilwedstrijd voor traditionele zeilende vrachtschepen zoals skûtsjes.

De deelnemers moeten zeilend het ‘rondje Zwartsluis’ afleggen. Vanuit Blokzijl voert de race

over het Giethoornse Meer, Jonen en de Beulaker Wijde via de Blauwe Hand en Beukers naar Zwartsluis. Daar moeten de schippers en andere de deelnemers een speciale opdracht uitvoeren; die opdracht heeft altijd iets te maken met de oorsprong van deze race: het vervaardigen van matten. Pas daarna mogen de deelnemers de terugtocht naar Blokzijl aanvaarden. Het parcours brengt hen via het Zwarte Water, Kadoelen en Vollenhove terug in het mooie voormalige Zuiderzeestadje. Afhankelijk van de windrichting kan de wedstrijd ook in omgekeerde richting worden gevaren.

Meer info: www.mattenschippersrace.nl (onder voorbehoud, meer info www.panteater.nl ).

www.skutsjesilen.nl 18 - 26 oktober Strontrace (start 21 oktober) /visserijdagen Workum – Warmond www.strontraceworkum.nl en www.zeilvracht.nl 3 - 9 augustus Sneekweek www.sneekweek.nl IM 28 juli - 10 augustus

SKS kampioenschap

www.skutsjesilen.nl 11 - 18 augustus

IFKS kampioenschap

www.ifks.nl 25 augustus

Aldegea, wedstriid Fryske boerepream

www.defryskeboerepream.nl 1 september

Oostmahorn Lauwersmar, SKS Bonifatiusbokaal

www.skutsjesilen.nl 1 en 2 september

Goingarijpster Poelen

skûtsjes onder de 15 meter

Alle reden voor een fleurig achterdek op de Wylde Wytse. IFKS-schipper Heerschop zeilde een mooi seizoen in 2012, hij besloot het seizoen eervol bij de Friese Hoek Race.

Als tweede finishen achter de Sneker Pan is geen schande.

33

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Vleugelklassement 1945 - 2012 Dit klassement is gebaseerd op het aantal eerste, tweede en derde plaatsen dat een schipper heeft behaald tijdens officiële SKS-wedstrijden (kampioenschappen).

Een eerste plaats levert 3 punten op, een tweede 2 en een derde 1. De vetgedrukte namen zijn de schippers die in 2012 hebben gevaren.

De Groten der SKS Skûtsjevloot

1 2 3 4

5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

Ulbe Zwaga (1945-1946, 1948-1952, 1957-1975) 79 55 33 380 Lodewijk Meeter (1947-1989) 62 60 51 357 Douwe Jappiesz Visser (1989-2012) 47 32 36 241 Klaas van der Meulen (1945-1954, 1956-1961, 1963-1973) 39 34 39 224 Tjitte Lammertsz Brouwer (1968-1985) 50 24 15 213 Jan van Akker (1945-1947, 1954-1956, 1958-1978, 1980-1989) 22 33 46 178 Siete Meeter (1962-1988, 1990) 23 25 25 144 Jelle Reijenga (1982-1997) 25 24 16 139 Tjitte Sietsesz Brouwer (1985-1998, 2003) 26 18 21 135 Berend J Mink (1988-2004, 2012) 21 19 23 124 Anne Tjerkstra (1974, 1984-2008) 20 21 19 121 Pieter Sietsesz Brouwer (1997-2012) 18 22 16 114 Siebren van Terwisga (1962-1967) 19 15 12 99 Berend Mink (1949-1952, 1954-1965) 20 8 22 98 Rienk Ulbesz Zwaga (1968-1981, 1984-1991) 9 25 21 98 Jeen Ulbesz Zwaga (1981-1996) 19 13 13 96 Douwe Albertsz Visser (2002-2012) 18 14 13 95 Aldert Hattumsz Hoekstra (1952, 1954-1967) 8 26 16 92 Ale Zwerver (ii) (1984, 1999-2009) 16 18 6 90 Ulbe Rienksz Zwaga (1995-2002, 2006) 17 9 11 80 Douwe Tjerkstra (1947-1948, 1950-1952, 1959-1962) 13 9 12 69 Joop Mink (1976-1987) 8 14 16 68 Teake van der Meulen (1987-1999) 6 18 10 64 Sytze Hobma (1969-1981) 5 17 11 60 Eildert Sietesz Meeter (1989-2006) 5 13 12 53 Lammert Ulbesz Zwaga (1980, 1982-1986, 1992-1994) 12 4 8 52 Dirk Jan Reijenga (2007-2012) 7 11 6 49 Rintje Ritsma (1958-1961, 1965-1968) 6 11 9 49 Tjitte Jansz Brouwer (ii) (1991-1999) 6 12 6 48 Keimpe van der Meulen (1974-1986) 7 4 15 44 Meindert de Groot (1981-1995, 1997-2007) 6 6 11 41 Jitze Grondsma (2001-2006) 9 4 5 40 Jan Sytema (1945-1948, 1950-1957) 6 9 3 39 Pieter Eildertsz Meeter (1992, 2007-2012) 7 4 6 35 Pieter Jansz Brouwer (1985-2000) 5 4 10 33 Allard Syperda (2000-2006) 5 4 9 32 Gerhard Pietersma (2004-2012) 5 5 5 30 Wouter Pietersma (1945-1951) 2 6 10 28 Lucas Foekema (1945-1947) 6 3 1 25 Ale Pietersma (1945-1948) 1 8 5 24 Ype van der Meulen (2000-2012) 2 4 7 21 Douwe Visser (1962-1967) 3 4 2 19 Sietse Tjittesz Brouwer (1953-1954, 1965-1970) 2 4 5 19 Hattum Aldertsz Hoekstra (1966, 1968-1989) 2 3 6 18 Jan van Terwisga (1960-1961) 2 3 3 15 Jan Tjittesz Brouwer (1955-1962, 1964) 1 3 6 15 Bouke de Vries (1945-1948, 1951-1952, 1953-1956) 2 2 4 14 Albert Jappiesz Visser (2005-2012) 1 4 3 14 Hylke de Vries (1954, 1966-1970, 1972-1975) 2 2 3 13 Willem Lammertsz Brouwer (1946-1948) 1 3 4 13 Eildert Lodewijksz Meeter (1977, 1989-1996) 2 2 2 12 Taeke Lammertsz Brouwer(1945, 1963-1968, 1970-1976) 2 1 4 12 Tjalling van der Veen (1945-1947, 1952, 1954) 1 1 7 12 Jitze Mink (2007-2009) 3 0 1 10 Bernardus Tjerkstra (1945, 1947, 1949) 1 3 1 10 Dirk Blom (1945-1947) 1 2 2 9 Johannes Hidzersz Meeter (2009-2012) 1 1 4 9 Peter Syperda (2000-2002) - 2 5 9

Postbus 633 8901 BK Leeuwarden Tel 058 284 94 10 www.penn.nl info@penn.nl3434

34

Fotografie Marten Sandburg Kees Klip Ontwerp/vormgeving Jelmer Elzinga Kees Klip

Redactie Klaas Jansma Jacob de Hoop (hoofdredactie)

Acquisitie Wiesje Lemsma (coördinatie) MilesMedia Ruurd Leegstra Hendrik Leegstra Auke Prins tel. 058 - 284 80 20

Websites www.skutsje.nl · www.ifks.nl · www.skutsjesilen.nl · www.skutsjehistorie.nl

2 1 1 - 1 1 1 1 - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1 2 2 3 - 1 1 - 2 2 - 1 1 - 1 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Druk RODI media ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

- - - 1 3 - - 2 - - - 1 1 3 - - 2 2 1 1 1 1 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

8 7 7 7 6 5 5 5 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 -

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

59 Evert van der Pol (2003-2005) 60 Kees Haarsma (1945-1948, 1950) 61 Pieter de Vreeze (1979-1983, 2003) 62 Lodewijk Eildertsz Meeter (1997-2008) 63 Auke de Groot (2006, 2008-2012) 64 Tjitte Jansz Brouwer (i) (1952-1953, 1955-1957) 65 Peke Ritsma (1998) 66 Lucas Kool (1945-1947) 67 Anne Hattumsz Hoekstra (1994-1998) 68 Jappie Lodewijksz Meeter (2007-2012) 69 Willem Tjerkstra (1946, 1955) 70 Ulbe Brandsma (2010-2011) 71 Sipke Douwesz Tjerkstra (1969-1971, 1976-1978) 72 Albert Douwesz Visser (1979, 1989) 73 Wiemer Aldertsz Hoekstra (1989-1993) 74 Durk de Jong (1972-1975) 75 Siete Eildertsz Meeter (1991) 76 Ale Zwerver (i) (1945-1947) 77 Chris Jansz Brouwer (1977-1981, 1987-1988) 78 Eibert Remery (1962) 79 Cor Salverda (1968-1971) 80 Klaas Visser (1971) 81 Homme Wester (1965) - Albert van Akker (1971-1984) - Jan de Boer (1945-1946) - Wiggle Bouma (1945-1946) - Atte Deinum (1961) - Marten Engelsma (1957-1959) - Pieter Engelsma (1976-1977) - Yme Foekema (1962) - Auke van der Heide (1945) - Aldert Wiemersz Hoekstra (1989-1990) - Hilbert Aldertsz Hoekstra (1975) - Frans Huitema (2000-2001) - Anne Jongstra (1945) - Hendrik Jongstra (1945) - Auke & Sietse Landmeter (1945) - Eildert Klaasz Meeter (2009-2011) - Hidzer Lodewijksz Meeter (1975-1980, 1989) - Lodewijk Hidzersz Meeter (2012) - Sietse Meter (1945) - Johannes Mink (1999) - Jeroen Pietersma (2009) - Albert Salverda (1992, 1996) - Egbert Scholten (1953) - Henk Taekema (1999) - Wiebe van Terwisga (1913-1918) - Geert Vaartjes (1945) - Auke & Simen van der Veen (1945, 1952) - Sipke van der Veen (1945) - Sjoerd G Visser (1945, 1948) - Taeke Douwesz Visser (1977-1978, 1982-1984) - Tjitze Walstra (1961) - Melis Walsweer (1945) - Jaap Zwaga (2012) - Jacob Zwerver (i) (1971-1974) - Jacob Zwerver (ii) (2010)

Bron: www.skutsjehistorie.nl

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Advertorial Tijhuis Ingenieurs – Zijsling en Zonen Aannemersbedrijf BV Bundeling in baggerwerk Het starteiland Sneek, het kloppend hart van de Sneekweek en de vele zeilwedstrijden op het Sneekermeer. Dit jaar wordt het eiland flink op de schop genomen. Met vernieuwde voorzieningen op de wal worden de gasten optimaal ontvangen. De vaardiepte wordt echter steeds ondieper. Hierdoor laat de gemeente Súdwest-Fryslân in samenwerking met stichting ‘Skarsweagen’ de havens baggeren. De enige manier om hier te komen is over het water. Met 550 ligplaatsen zijn de havens een verzamelplaats voor overnachtende watertoeristen. Onderhoud van het watersysteem is dan ook van groot belang voor de watersport in en om het Sneekermeer.

Tijhuis Ingenieurs BV uit Heerenveen werkt samen met de gemeente aan een optimale aanpak van dit baggerwerk. ‘Samen met aannemer Zijsling en Zonen uit Jutrijp zoeken wij naar kansen in efficiëntie en bundeling van werken. Met de praktische kennis van Zijsling, ons eigen netwerk en kennis van regels en voorwaarden is dat hier ook weer gelukt’, aldus Hendrik Brandsma van Tijhuis Ingenieurs. Siebo Zijsling weet al snel of de baggerspecie in zijn beunbak geschikt is voor hergebruik of niet. ‘De bagger in dit deel van het Sneekermeer is prima geschikt, mooie grond na het indrogen. Goed te gebruiken voor grondwerk’.

Het baggerwerk moet voor het drukke vaarseizoen afgerond worden. Met dit uitgangspunt is eind 2012 begonnen met de voorbereiding van het baggerwerk. Na een waterbodemonderzoek blijkt de bagger geschikt voor verwerking op de kant. Op een toeristisch eiland is dit geen optie. Hiervoor heeft Tijhuis Ingenieurs gezocht naar een optimale verwerking van de vrijkomende bagger. In totaal gaat het om 10.000 m³. Een deel is licht verontreinigd en wordt afgevoerd naar een depot. De rest van de bagger wordt in een kadeproject van Wetterskip Fryslân aan de Houkesleat verwerkt. De bagger wordt in depot gezet en na indrogen verwerkt in de kade. Een winst waarbij stortkosten in depot en vervoerskosten worden uitgespaard.

Het werk grenst aan het Natura-2000 gebied Sneekermeer. De provincie Fryslân stelt scherpe voorwaarden aan het behoud van de natuurwaarden. Het afstemmen van de uitvoeringsperiode en de voorwaarden uit het natuurbeleid is een lastig en tijdrovend traject. Tijhuis heeft bij de provincie Fryslân contact met de juiste mensen en kan zo snel handelen. Daarnaast wordt altijd gezocht naar een praktijk gerichte oplossing.

(foto’s Meindert van Dijk / Jetze Genee)

‘Mooi dat we dit voorjaar toch kunnen baggeren en deze zomer een schone haven op kunnen leveren’, aldus Anton Terpstra van gemeente Súdwest-Fryslân. Terpstra heeft vertrouwen in de tandem Tijhuis – Zijsling. Beide partijen hebben inmiddels ruime ervaring met werk aan het Friese watersysteem. Voor gemeenten, waterschap en provincie maar ook voor recreatieschap de Marrekrite. Zijsling en Zonen BV is thuis in baggeren van vaarten, geulen en havens. Tijhuis Ingenieurs is een toonaangevend ingenieursbureau op het gebied van regionaal waterbeheer in Nederland. De oplossingen van Tijhuis Ingenieurs staan dicht bij de praktijk en zijn direct uitvoerbaar. Voor ieder knelpunt in water, bagger of kadewerk kunt u contact met hen opnemen.

Tijhuis Ingenieurs BV De Ynfeart 7 -203 8447 GM HEERENVEEN 0513-618080 / 06 295 30749 j.genee@tijhuisingenieurs.nl

Aannemersbedrijf Zijsling en Zonen B.V. Riperwei 3 8623 XR Jutrijp 0515 424603 info@zijslingbv.nl

Over Gebo: lnzicht in uitzicht Heeft u ramen met rubber of aluminium profielen en is het niet naar wens? Maak dan kennis met Gebo te Almere! Wellicht is uw schip voorzien van beglazing met rubber profiel. Als eigenaar ontkomt u er dan niet aan om deze ooit te moeten vervangen.

Rubber is onderhevig aan een verouderingsproces wat zich uit in uitharding en scheurvorming met lekkage tot gevolg. U herkent ook vast de zwarte strepen op uw opbouw!

Heeft u ramen met aluminium profielen en u bent niet helemaal tevreden en ondervindt u problemen als lekkage of condensvorming?

Maak dan kennis met Gebo Marine Glazing uit Almere.

Ramen met aluminium profielen zijn niet meer weg te denken bij nieuwbouw- of refitprojecten, immers uw schip krijgt dan niet alleen een moderne uitstraling. U wilt ook een duurzame investering en comfort. lnmiddels zijn er vele leveranciers op de markt actief met helaas grote kwaliteitsverschillen. Welke leverancier is nu voor u de juiste keuze?

De enige naam die aan al uw wensen voldoet op het gebied van scheepsbeglazing is Gebo. Naast topkwaliteit, biedt Gebo

als geen ander inzicht in een goed uitzicht.

Gebo ontwerpt en produceert al meer dan 50 jaar uitsluitend op basis van veiligheid, duurzaamheid en functionaliteit en kan dit combineren met een fraaie vormgeving en maatwerkoplossingen.

Techniek en duurzaamheid Als eigenaar wilt u de juiste keuze en een duurzame beslissing maken bij het selecteren van een leverancier voor uw beglazingsproducten. Waar dient u dan op te letten? Het meest belangrijk is toch wel de fabricage van de aluminium profielen.

Elk aluminium profiel zal een of meerdere delingen hebben. Vele leveranciers kiezen er omwille van kostbesparende redenen voor om deze delingen "koud” te verbinden door middel van blokjes en boutjes in combinatie met het afkitten.

Doch hiermee is geen absolute waterdichtheid gegarandeerd en bovendien dient u zelf elk jaar de kit te controleren en zo nodig moet u opnieuw afkitten!

Gebo onderscheidt zich in de markt door alle verbindingen in de aluminium profielen te verbinden volgens een uniek procédé.

Dit noemt Gebo "hard solderen". Alleen dit

nauwluisterende proces geeft u volledige zekerheid en de garantie dat het frame 100% waterdicht is en enorm sterk. Voor nu en in de toekomst. Geen zorgen of kans op lekkage met waterschade als gevolg.

Montage Verder is de wijze van montage in uw schip erg belangrijk, Wij leggen u graag uit waarom: Veelal geschiedt de montage van ramen in het schip middels een klemsysteem op basis van losse klemblokjes en zogenoemde puntboutjes. Ervaring geeft dat dit als onpraktisch en arbeidsintensief wordt ervaren en in een later stadium nazorg behoeft.

Bovendien kan er tijdens de montage vervorming optreden waardoor er een grote kans op lekkage ontstaat. Zeker in combinatie met de "koude verbindingen" waardoor het frame aanzienlijk minder sterk is.

Gebo kan de kwaliteit en uitstraling waarborgen omdat er gewerkt wordt met hoogwaardige aluminium profielen in combinatie met vakkundig personeel.

Afgelopen jaren is er door Gebo veel geïnvesteerd in bewerkingsmachines en ontwerpprogramma's waardoor er erg veel mogelijk is. Gebo produceert naast vaste ramen ook (deels) klapramen, schuiframen en (elektrisch aangedreven) zakramen.

Gebo is u natuurlijk niet alleen bekend van de ramen. Op welk schip zijn geen luiken of patrijspoorten van Gebo gemonteerd? Daarnaast heeft Gebo ook een groot assortiment in deuren, als instap, schuif of klap.

Gebo kiest omwille van bovenstaande redenen voor een volledig tegenframe welke als klemlijst fungeert. Bijkomend voordeel is dat een klemlijst ook volledig geïsoleerd kan worden en de binnenzijde van uw schip fraai afgewerkt is.

Ervaar Gebo In elke willekeurige haven kunt u schepen vinden welke zijn gesierd met Gebo beglazing. Soms meer dan 30 jaar oud en nog steeds absoluut in goede staat verkerend.

Mocht de schipper aan boord zijn, vraag dan eens naar zijn ervaring of kom langs in onze showroom te AImere en bespreek met ons uw wensen. Een goed schip verdient Gebo en een schipper verdient een veilig uitzicht!

Vormgeving Ramen krijgen steeds modernere vormen.

Voor het zelfde geld heeft u originele GEBO Marine beglazing!

GEBO skips beglêzing, it moaiste op it Fryske wetter!

Op jo skip nei fansels...

MARINE GLAZING

Foar it selfde jild hawwe jo ek GEBO ruten yn jo skip!

GEBO Marine Glazing B.V. Almere • www.gebo.com • info@gebo.com • 036-521 1212

35

Uw bedrijf op de mooiste en meestbezochte Skûtsjesite? www.skutsje.nl

Met nieuws van Klaas Jansma en Jacob de Hoop Met historisch beeldmateriaal Met verhalen over mensen en schepen Met wedstrijdagenda’s en voorbeschouwingen Met kundige analyses Voor informatie, bel 058-2849410 of mail naar info@penn.nl

www.skutsje.nl ......Met U!

Binnenkort:

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

SKS skûtsjevloot 2013 & uitslag 2012 2012 Klassering

Zeilteken

Schipper 2013

Skûtsje

Plaats

1

Douwe Visser Jzn.

De Sneker Pan

Snits

2

Douwe Azn Visser

Doarp Grou

Grou

3

Pieter Eildertszn. Meeter

Bolsward

Boalsert

4

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

5

Dirk Jan Reijenga

Oeral Thús

De Jouwer

6

Berend Mink

d’ Halve Maen

Drachten

7

Johannes Meeter

Lemster Skûtsje

De Lemmer

8

Albert Visser Jzn.

Twee Gebroeders

Drachten

9

Pieter Sietseszn. Brouwer

Gerben van Manen

It Hearrenfean

10

Teake Klaas van der Meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

11

Siete Eildertszn. Meeter

Rienk Ulbesz

Ljouwert

12

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

13

Jaap Lzn Zwaga

Ut’e Striid

Langwar

14

Lodewijk Hzn Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

Wedstrijddata 2013 Zaterdag 20 juli 2013

Grou Maandag 22 juli 2013

De Veenhoop Dindag 23 juli 2013

Earnewâld Woensdag 24 juli 2013

Terherne Donderdag 25 juli 2013

Langweer

IM

Vrijdag 26 juli 2013

Elahuizen Zaterdag 27 juli 2013

Stavoren Maandag 29 juli 2013

Woudsend Woensdag 31 juli 2013

Lemmer Donderdag 1 augustus 2013

Lemmer Vrijdag 2 augustus 2013

Sneek

37

Skûtsjekrant 2013

w w w. s ku t s j e . n l

Eindklassement IFKS 2012 A-klasse 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

B-klasse

Tony Brundel Jelle Talsma Henk Regts Geale Tadema Sikke Heerschop Kees van der Kooij Siete Eildertszn. Meeter Walter de Vries Michiel Kalsbeek Jeroen de Vos Siebo Zijsling Romke de Jong Erik Jonker Willem Prins

Lytse Lies (De Gaastmar) De Jonge Jan (Warten) Ut en Thús (it Hearrenfean) It Doarp Eastermar (Eastermar) Wylde Wytse (Rotterdam) Zeldenrust (Wâldsein) Sûn en Wol (Ljouwert) De Goede Verwachting (Sleat) Raerder Roek (Raerd) Eelkje II (Elahuzen) Striidber (Drylts) Grytsje Obes (Koudum) Jonge Rein (Wytgaard) De Lege Wâlden (Warns)

12,8 18,8 29 32,9 33,9 36,9 37 40 41 43 48 54 62 68

Arnold Veenema Sietse Broersma Rinze Herrema Jaap Hofstee Erwin Boschma Bas Krom Sjoerd Kleinhuis Eelke Boersma André Wiersma Hielke Kuiper Andries Honing Pieter Jansma Tsjibbe van der Veer Barry Hofman Tim Roosgeurius Rudolf le Poole Jochem v/d Vaart jr.

Sikke Tichelaar Koos van Drunen

Hoop op Welvaart (Snits) Avontuur (Oudega) Engelina Smeltekop (Earnewâld) It Swarte Wief (De Tynje) Trije Doarpen (Aldegae (W)) Elisabeth (Snits) Lytse Earnewâldster (Earnewâld) Hoop op Zegen (Ljouwert) Nieuwe Zorg (Earnewâld) De Tiid Sil ‘t Leare (Lelystad) Lutgerdina Smeltekop (Huizen) Twa Famkes (Drachten) Hoop & Vertrouwen (Ealahuzen) Noarderling (Starum) Doeke van Martena (Himmelum) Rust na Arbeid (Woerden) Nooit Volmaakt (De Lemmer) Stad Harlingen (Harns) Hoop doet Leven (Nij Beets)

9,7 12,8 16,8 24 24 33 40 49 51 61 61 69 70 82 83 84 87 92 118

A-klein 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

38

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Arend Wisse de Boer Wietse Bandstra Robert de Jong Freddy van der Heide Klaas Kuperus Jilles Bandstra Sint Bekkema Remy de Boer Henk Keizer Koos Lamme Johannes de Vries Anko van der Plas Kees Hermsen Sietse Jan Rijpkema Cees Riezebos Henk Frankena

Oude Zeug (De Gedyk) De Yde (Parregea) Frisia (De Lemmer) Drie Gebroeders (Grou) De Zes Gebroeders (Makkum) Lonneke (Starum) De Verandering (Boornbergum) De Eenvoud (Harns) Singelier (Starum) Verwisseling (Lemmer) Gerrit de Vries (Snits) Swan fan Donia (Langwar) Ulbe Zwaga (Amsterdam) Twee Gebroeders (Langwar) Nooit Volmaakt (CR) (Hylpen) It Abbegeaster Skûtsje (Abbegea)

18 22 23,7 23,9 25 29,8 44 45 48,9 51 51 65 66 67 69 80

C-klasse 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Froukje Osinga-Meijer Merijn Olsthoorn Willem Ulbesz Zwaga Paul de Koe Wiebe Leenstra Jan Overwijk Bouke van der Vaart Hilbrand de Vries Floris Bottema Noortje Goedhart Wouter Egas Michael Boxum

Jonge Jasper (Frentsjer) 6,5 Emanuel (Lemmer) 12,8 Opsjitter (Langwar) 15 Hoop op Zegen (PdK) (Hearrenfean) 29 Hoop op Zegen (GM) (De Gaastmar) 33 Twee Gebroeders (TT) (Toppenhuzen) 38 Goede Verwachting (Lemmer) 41 Stêd Sleat (Sleat) 42 Harmonie (Boalsert) 48 Gerrit Ynze (Mantgum) 52 Oant Moarn (Galamadammen) 59 Galamadammen (Galamadammen) 59

Nieuw in de schippersbibliotheek Troch de Wyn

Drie kilo skûtsjes

Lemsteraak

Trots der Zuiderzee

De eer staat op het spel, niet meer en niet minder.

Achter de spectaculaire sport ligt het boeiende verhaal van duizend Friese bedrijfsschepen.

Schippers, hun families, de lading, het vaargebied en de bouwers: er is veel over te vertellen. Het boek ‘Troch de Wyn’ (‘door de wind’, ‘overstag’) bevat die verhalen en duizenden illustraties. Ook de jongste geschiedenis van het skûtsjesilen is op de 576 pagina’s beschreven.

Nog steeds strijden zo’n tachtig Friese skûtsjes om de hoogste eer bij SKS en IFKS. Prachtig ontworpen binnenschepen zijn het, speciaal gebouwd voor de Friese wateren. Tot de Tweede Wereldoorlog beheersten deze schepen het transport op klein water. Aan boord voeren schippersfamilies, die betere tijden gekend hadden, maar ook een diepe crisis hadden overleefd. Over die mensen, de schepen, de bouwers en de wateren waar de skûtsjes voeren gaat dit prachtige, kloeke naslagwerk. De kundigste auteurs hebben eraan meegewerkt. En het boek staat vol prachtige, unieke foto’s.

Nu al de derde druk!

In 1876 bouwde Pier Klazes de Boer in Lemmer voor het eerst een grote houten visaak voor de Zuiderzee. De visserij begon er net op stoom te komen. Dat er veel ansjovis te vangen was tussen Staveren en Enkhuizen, moesten de Lemsters nog ontdekken. Toen dat gebeurd was, begonnen ze in 1898 Lemsteraken in ijzer te bouwen.

Vandaag de dag varen er grote en kleine Lemsteraken op de Thames, de Middellandse Zee, de Vecht en de Waddenzee. Er zijn zo’n veertig van die prachtige schepen gebouwd voor de visserij en een kleine duizend voor de recreatie. Een vijftigtal daarvan is geschikt voor het wedstrijdzeilen. Echte sportzeilers doen daar fanatiek aan mee. Zij zorgen voor spektakel, met discussies over rating, originaliteit en spelregels.

Over de Lemsteraak, zijn oorsprong en het vervolg valt veel te vertellen. Toch moet er eens een punt worden gezet als je een boek wilt uitbrengen. Dat doen de auteurs die de eindredactie vormen van dit prachtige werk, vol schitterende foto’s, over een schip dat met recht ‘Trots der Zuiderzee’ wordt genoemd. Toonaangevende ontwerpers geven hun visie, bouwers en eigenaren vertellen hun verhaal. Het laatste woord over Lemsteraken bevat het zeker niet. Maar als naslagwerk is het wel een mooi begin.

Skûtsjebloed 14 bijzondere schippersportretten Het water, de vrijheid, de strijd. Skûtsjeschippers kunnen en willen niet zonder. Als ze aan het helmhout van hun skûtsje staan, bloeien ze op, bruist het bloed hen door de aderen. Dan zijn ze in hun element, dan komt alles samen.

Ze zijn de erfgenamen van een rijke traditie. De één is druk, de ander rustig. De één is bescheiden, de ander heeft vol bravoure. De één zeilt nog steeds, de ander heeft het roer inmiddels uit handen gegeven.

De veertien SKS skûtsjeschippers in dit boek hebben ieder hun eigen verhaal. Drie elementen komen echter steeds terug…

Het water, de vrijheid, de strijd.

w w w.u i t g e v e r i jp e n n .n l

Rabobank en Interpolis samen sterk

als trotse hoofdsponsors van de SKS

Samen het SKS Sk没tsjesilen verder brengen De Rabobank gelooft dat je samen meer bereikt dan alleen. Daarom staan wij vanaf de start tot aan de finish achter het SKS Sk没tsjesilen. En dat doen we niet eenmalig, maar structureel. Pas dan komt het SKS Sk没tsjesilen verder.

www.skutsjesilen.nl/rabobank Samen sterker. Dat is het idee van co枚peratief bankieren.