AUTOMATYKA 7-8/2018

Page 1

TEMAT NUMERU Automatyzacja pakowania i transportu CENA 15,00 ZĹ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 66

WYDARZENIA 102

Tomasz Michalski, Pepperl+Fuchs

Mierniki parametrĂłw sieci elektroenergetycznych

Targi automatica

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

7-8/2018

Moc, niezawodność i wĹ‚aĹ›ciwy wybĂłr Do it differently :LÂťNV]D H HIHN NW\ZQRĂ?¸ L HODVWW\F]QR RĂ?¸ Z DSOLN NDFFMDFK S SDNRZDQLD N NRÆFRZHJ JR 100% ZZZ IHVWR FRP SDFNDJ JLQJ wyboru najlepszego

'HG\NRZDQH S SUR RGX GXNW NWW\ \ L L UR]]Z ]ZL¾ L¾]D ]D ]DQL DQL QLD D )H HVWR VWR •

• •

•

• •

drives.danfoss.pl

35=<6=İ2Ň&,2:( 6<67(0< &+:<7$.�: 35=<6=İ2Ň&,2:( ,17(/,*(171(

Chwytaki serii 5000 IO-Link + Prosta instalacja + Bezproblemowe stosowanie eksploatacji przy komponencie

KNOW-HOW FACTORY

www.zimmer-group.pl

OD REDAKCJI

Szanowni PaĹ„stwo, Lato w peĹ‚ni, Ĺźar siÄ™ z nieba leje, ale w automatyce nie ma sezonu ogĂłrkowego. Maj i czerwiec obfitowaĹ‚y w targi i konferencje. WkrĂłtce odbÄ™dÄ… siÄ™ nastÄ™pne imprezy. W bieşącej edycji naszego miesiÄ™cznika podsumowujemy dotychczasowe i zapowiadamy kolejne wydarzenia – w sumie dziewięć imprez targowych i konferencji. SzczegĂłlnej uwadze polecam dwie relacje. Pierwsza z nich dotyczy miÄ™dzynarodowych targĂłw automatica, druga – Konferencji AutomatykĂłw Rytro. Na wielu stronach ilustrowanych licznymi zdjÄ™ciami znajdziecie PaĹ„stwo bardzo duĹźo merytorycznych szczegółów, ktĂłre sÄ… nie tylko ciekawe, ale mogÄ… być przydatne w planowaniu strategii i codziennej dziaĹ‚alnoĹ›ci. PoczÄ…wszy od stanu aktualnego oraz trendĂłw rozwojowych w inteligentnej automatyce i robotyce – w wymiarze miÄ™dzynarodowym, po transfer wiedzy miÄ™dzy biznesem i naukÄ… – w wymiarze krajowym. To doskonaĹ‚a lektura nawet na letnie dni.

W naszych materiaĹ‚ach redakcyjnych w dziale Temat numeru znajdÄ… PaĹ„stwo z kolei szereg interesujÄ…cych informacji o automatyzacji transportu i pakowania. O rodzajach opakowaĹ„, waĹźeniu, zliczaniu, sortowaniu, dozowaniu, maszynach do pakowania i przygotowaniu Ĺ‚adunku, paletyzacji, wreszcie sposobach znakowania i kontroli jakoĹ›ci aĹź po zastosowanie urzÄ…dzeĹ„ automatyki, czujnikĂłw i robotĂłw przemysĹ‚owych w systemach transportu traktujÄ… liczne artykuĹ‚y w tym dziale. Na uwagÄ™ zasĹ‚uguje m.in. rozwiÄ…zanie umoĹźliwiajÄ…ce szybkie przezbrajanie systemu transportowego, a tym samym idÄ…ce w kierunku produkcji spersonalizowanej, charakteryzujÄ…cej inteligentne fabryki. Na 36 stronach zamieĹ›ciliĹ›my 12 artykuĹ‚Ăłw poruszajÄ…cych waĹźne aspekty z zakresu systemĂłw pakowania i transportu. Ich lektura bÄ™dzie doskonaĹ‚ym przygotowaniem do MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Techniki Pakowania i Etykietowania Taropak, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ w Poznaniu w pierwszych dniach paĹşdziernika. Z myĹ›lÄ… o kolejnych MiÄ™dzynarodowych Energetycznych Targach Bielskich Energetab przygotowaliĹ›my natomiast dziaĹ‚ PrzeglÄ…d sprzÄ™tu i aparatury poĹ›wiÄ™cony miernikom parametrĂłw sieci energetycznych, zgodnym z wymaganiami normy PN-EN 50160:2010. Z tematem numeru powiÄ…zany jest nasz wywiad. O rozwiÄ…zaniach firmy Pepperl+Fuchs sprawdzajÄ…cych siÄ™ w automatyzacji pakowania i transportu, a takĹźe efektywnym Ĺ‚Ä…czeniu pracy czĹ‚owieka i maszyny oraz nowoczesnych formach wsparcia technicznego rozmawiamy z Tomaszem Michalskim, dyrektorem handlowym Pepperl+Fuchs. CzytelnikĂłw zainteresowanych dziaĹ‚em Prawo i normy zachÄ™cam do zapoznania siÄ™ z artykuĹ‚em o zĹ‚owrogo brzmiÄ…cym tytule „OpĹ‚aty dla UrzÄ™du Patentowegoâ€?. Tak, tak! Uzyskanie prawa wyĹ‚Ä…cznego (patentu wynalazkĂłw, prawa ochronnego dla wzorĂłw uĹźytkowych, prawa ochronnego dla znakĂłw towarowych, prawa z rejestracji dla wzoru przemysĹ‚owego) wiÄ…Ĺźe siÄ™ z okreĹ›lonymi opĹ‚atami urzÄ™dowymi. Dobrze wiedzieć, z jakimi kosztami naleĹźy siÄ™ liczyć zanim podejmie siÄ™ to wyzwanie, ale nie ma wÄ…tpliwoĹ›ci, Ĺźe warto je podjąć. GorÄ…co zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl

Z BRANŻY PRODUKTY

REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska

ROZMOWA

REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska

Człowiek w centrum technologii 4.0

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki

TEMAT NUMERU

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

8 16 24

Rozmowa z Tomaszem Michalskim, dyrektorem handlowym Pepperl+Fuchs

28 38

Automatyzacja pakowania i transportu Efektywne sortowanie produktów spożywczych Case study

40

Zindywidualizowana elastyczna produkcja SuperTrak dla przemysłowego transportu

42 45 47 48 51 52

Technologia RFID w przemyśle spożywczym Zrobotyzowana paletyzacja z Tower TR1000 Innowacyjne pierścienie ślizgowe Przenosimy ciężary na wyższy poziom Wyjątkowo czujne pakowanie MOVI-C w akcji

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 01 46, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Maszyna pakująca z systemem pakowania zbiorczego

Procesy pakowania w trybie Przemysłu 4.0 Roboty wspierają producentów wyrobów mlecznych

54 56

24

CZŁOWIEK W CENTRUM TECHNOLOGII 4.0 O rozwiązaniach Pepperl+Fuchs dla automatyzacji pakowania i transportu, wadze osiągnięcia efektu synergii we współpracy człowieka z maszyną, zasadach przejścia z tradycyjnego wsparcia technicznego na wsparcie 4.0, a także dekadzie działalności Pepperl+Fuchs w Polsce i planach na przyszłość rozmawiamy z Tomaszem Michalskim, dyrektorem handlowym Pepperl+Fuchs.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

6

promocyjnych.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

66

WYDARZENIA Wyzwania Industry 4.0

MIERNIKI PARAMETRÓW SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH Odpowiednie przyrządy pomiarowe pozwalają na ocenę parametrów zasilania pod kątem spełniania wymagań normy PN-EN 50160:2010. Jak wiadomo energia elektryczna o nieodpowiednim poziomie jakości może spowodować szereg konsekwencji, chociażby w postaci migotania źródeł światła, zaburzeń w pracy napędów elektrycznych czy wyłączeń a nawet uszkodzeń odbiorników, które są czułe na zmiany parametrów zasilania.

Transport i sortowanie z modułami AS-Interface Trzy technologie jeden dostawca

Automation University Special Bosch Rexroth gotowy na wyzwania przyszłości

62 64

66

80

Certyfikowany chwytak EGP-C do zastosowań 82 przemysłowych

84

Nowe elementy zamykające KIPP

85

Szkolenia STEMMER IMAGING

Modułowe sterowniki PLC+HMI UniStream 7-8/2018

102 109 110

Utrzymanie ruchu po raz trzeci

114 116

BIBLIOTEKA

119

WSPÓŁPRACA

120

LUDZIE Michał Aftewicz, Sales Manager Poland, STEMMER IMAGING

122

74

Trybopolimerowe nowości igus dla polskich fabryk

Robotyzacja – DNA nowoczesnej produkcji

98

Konferencja Rockwell Automation

Pokrętła MZD firmy Elesa+Ganter

Technologie wizyjne

93 94

XXII Konferencja Automatyków RYTRO 2018

Na drodze do Przemysłu 4.0

76 79

Bezpieczne zamykanie

Inżynieria środowiska w świetle automatyki

Fabryka przyszłości i inwazja robotów na targach automatica 2018

RYNEK Redundancja elementów i zasadność jej stosowania

Nowa odsłona targów BI-MU

Relacja z targów CeBIT

PRAWO I NORMY Opłaty dla Urzędu Patentowego

Konferencja Phoenix Contact za nami

Festiwal biznesu

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Mierniki parametrów sieci elektroenergetycznych

90

86 89

102

FABRYKA PRZYSZŁOŚCI I INWAZJA ROBOTÓW NA TARGACH AUTOMATICA 2018 Kolejna edycja Międzynarodowych Wiodących Targów Inteligentnej Automatyki i Robotyki – automatica 2018, która odbyła się w niemieckim Monachium, odniosła frekwencyjny sukces – zarówno pod względem liczby wystawców, jak i przybyłych targowych gości. Ten prawdziwy festiwal najnowszych technologii w obszarze automatyki i robotyki pokazał, w jakim tempie następują zmiany w naszym otoczeniu i to nie tylko przemysłowym, ponieważ wiele ekspozycji dotyczyło naszego codziennego życia.

7

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

8/2018 21.08 WrocĹ‚aw Systemy kontroli i sterowania z wykorzystaniem sterownikĂłw PLC firmy Phoenix Contact – szkolenie www.phoenixcontact.com

21–22.08 Warszawa EM410.2 – Szkolenie Automation Studio: Zintegrowana technika napędowa www.br-automation.com

22.08 Warszawa Serwis i rozwiązywanie problemów technicznych w robotach Universal Robots – szkolenie www.elmark.com.pl

23–24.08 Warszawa SEM920.2 – Training: Diagnostyka i serwis dla uşytkowników końcowych www.br-automation.com

27–28.08 Warszawa Szkolenie zaawansowane z programowania robotĂłw Universal Robots www.elmark.com.pl

9/2018

KRAJOWY SYSTEM CYBERBEZPIECZEĹƒSTWA CORAZ BLIĹťEJ Senat przyjÄ…Ĺ‚ bez poprawek uchwalony przez Sejm projekt ustawy o Krajowym Systemie CyberbezpieczeĹ„stwa. Celem KSC bÄ™dzie wykrywanie, zapobieganie oraz minimalizowanie skutkĂłw cyberatakĂłw zagraĹźajÄ…cych bezpieczeĹ„stwu informatycznemu kraju. Autorem projektu jest Ministerstwo Cyfryzacji. Przepisy wdraĹźajÄ… dyrektywÄ™ Unii Europejskiej, ktĂłra zobowiÄ…zuje paĹ„stwa UE do przyjÄ™cia krajowych strategii cyberbezpieczeĹ„stwa, wskazania lub ustanowienia organĂłw wĹ‚aĹ›ciwych ds. cyberbezpieczeĹ„stwa oraz powoĹ‚ania tzw. zespoĹ‚Ăłw reagowania na incydenty komputerowe CSIRT (Computer Security Incident Response Team). Dyrektywa zobowiÄ…zuje teĹź do zapewnienia cyberbezpieczeĹ„stwa systemĂłw informacyjnych w sektorach usĹ‚ug tzw. kluczowych – m.in. w energetyce, transporcie, bankowoĹ›ci czy ochronie zdrowia. Operatorzy kluczowych usĹ‚ug oraz same usĹ‚ugi zostanÄ… okreĹ›lone w drodze rozporzÄ…dzenia Ministerstwa Cyfryzacji. WedĹ‚ug szacunkĂłw ministerstwa zostanie wyznaczonych

www.targikielce.pl

www.phoenixcontact.com

06–07.09 Zakopane Konferencja Automotive www.konferencja-automotive.pl

11–13.09 Bielsko-Biała Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB www.energetab.pl

8

RUSZYĹ A REJESTRACJA NA KONFERENCJĘ AUTOMOTIVE

04–07.09 Kielce Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego MSPO

05.09 Szczecin Systemy komunikacji przemysłowej w dobie Industry 4.0 – szkolenie

około 335 takich operatorów. Ich obowiązkiem będzie systematyczne szacowanie ryzyka wystąpienia incydentu, który moşe mieć wpływ na cyberbezpieczeństwo, zbieranie informacji o zagroşeniach cyberbezpieczeństwa i stosowanie środków im zapobiegających, a takşe prowadzenie odpowiedniej dokumentacji, którą w drodze rozporządzenia określi Rada Ministrów. Zadaniem operatorów będzie teş obsługa i sklasyfikowanie występującego incydentu. W ciągu 24 godzin od momentu wykrycia incydent powinien zostać zgłoszony do właściwego CSIRT.

6 i 7 września 2018 r. hotel Nosalowy Dwór w Zakopanem będzie gościł uczestników czwartej edycji konferencji Automotive, której partnerem technologicznym jest firma Siemens, a strategicznym Konfederacja Lewiatan – Związek Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych. Wśród partnerów są takşe firmy AIUT, Pepperl&Fuchs, MJ Group, Amister, Automatech, Festo, KUKA i Rittal. W ramach jednego z największych

w Polsce spotkań branşy motoryzacyjnej zaplanowano trzy bloki tematyczne: perspektywa 2022 – inwestycje producentów samochodów w Polsce jako koło zamachowe dla rozwoju inwestycji u dostawców z sektora TIER1 i TIER2; nowe technologie z obszaru Przemysłu 4.0 – czy firmy integratorskie są przygotowane na wyzwania stawiane przez producentów samochodów i jak wyprzedzić oczekiwania klientów; realia 4.0 w działach wsparcia technicznego – wyzwania dla słuşb utrzymania ruchu w dobie rewolucji przemysłowej (ochrona danych, współpraca działów IT z działami automatyki przemysłowej, nowe kompetencje pracowników). Więcej informacji na stronie www. konferencja-automotive.pl.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

AUTONOMICZNE AUTA ZE WSPARCIEM BOSCH I DAIMLER

RITTAL ODPOWIADA NA WYZWANIA CYFRYZACJI

Autonomiczne pojazdy mają poruszać się po ulicach w oparciu o informacje z czujników. W ramach współpracy w obszarze autonomicznej jazdy w miastach Bosch i Daimler określiły wymaganą moc obliczeniową dla systemu jazdy i wybrały firmę Nvidia jako dostawcę platformy sztucznej inteligencji, która jest waşnym elementem dla sieci sterowników autonomicznych aut bez kierowcy. Oprócz platformy Drive Pegasus z procesorami sztucznej inteligencji Nvidia dostarczy oprogramowanie obsługujące algorytmy odpowiedzialne za poruszanie się pojazdu, stworzone przez spółki Bosch i Daimler z wykorzystaniem procesów uczenia maszynowego. Sieć sterowników osiąga moc obliczeniową rzędu setek bilionów operacji na sekundę. W przeliczeniu na moc obliczeniową odpowiada to co najmniej sześciu najnowocześniejszym, połączonym w sieć komputerowym stanowiskom pracy. Bosch i Daimler będą teş mogły korzystać z kompetencji spółki Nvidia przy rozwijaniu platformy.

Cyfryzacja wszystkich dziedzin gospodarki, przemysłu oraz handlu wymaga zapewnienia przez centra danych odpowiednich rozwiązań IT, które moşna nie tylko łatwo nabyć, ale równieş efektywnie i bezpiecznie eksploatować. Z myślą o ułatwieniu realizacji tych potrzeb firma Rittal stworzyła specjalną stronę internetową www.rittal.com/it-solutions/en, dostępną w językach angielskim i niemieckim. Na portalu udostępniono przegląd innowacyjnych rozwiązań IT – począwszy od pojedynczej szafy IT, po gotowe kontenerowe i stacjonarne centra danych, maksymalnie efektywne i modułowe. Za pomocą kilku kliknięć uşytkownicy uzyskują informacje o rozwiązaniach dostosowanych do potrzeb, a takşe dostęp do opisów przykładowych zastosowań. Optymalny wybór zapewniają obszerne, kładące nacisk na praktykę treści, które dotyczą takich tematów jak Big Data, Cloud Computing i IT-Security. Dodatkowe informacje dostępne są w formie białych ksiąg, broszur i referencji. W kwestiach indywidualnych internauci mogą szybko i łatwo skontaktować się z ekspertami Rittal.

!

R E K L A M A

Zmień swoje łoşyska juş teraz

Szybka weryďŹ kacja: igus.pl/drylinSDwyszukiwarka

Wyeliminuj smar przy jednoczesnej oszczÄ™dnoĹ›ci 40% kosztĂłw plastics for longer life Tworzywo sztuczne zamiast stali, brÄ…zu lub mosiÄ…dzu. Bezsmarowne, ciche i pĹ‚ynne systemy Ĺ›rub napÄ™dowych dryspin ďŹ rmy igus . 4 x cichsze od Ĺ›rub kulowych, 5 x trwalsze oraz o 10% sprawniejsze niĹź porĂłwnywalne systemy gwintĂłw stalowych. Przetestowana i sprawdzona Ĺźywotność. DostÄ™pne od zaraz. KonďŹ guracja i zamĂłwienie przez Internet. igus.pl/drylinSDwyszukiwarka igus7-8/2018 Sp. z o. o. Tel. +48 22 863 57 70 info@igus.pl OdwiedĹş nas: )RIVKIXEF &MIPWOS &MEĂťE ` 8EVSTEO 4S^REĂ˝ 9 ÂŽ

ÂŽ

ÂŽ

ÂŽ

Z BRANĹťY

MUNDIAL 2018 ZE WSPARCIEM ABB

Stadion Ĺ uĹźniki w Moskwie zostaĹ‚ wyposaĹźony w inteligentne sterowanie ABB – system i-bus KNX, ktĂłry zapewnia wĹ‚aĹ›ciwe oĹ›wietlenie ogromnego obiektu. Modernizacja byĹ‚a tym istotniejsza, Ĺźe na historycznym stadionie odbyĹ‚o siÄ™ w czerwcu siedem meczĂłw Mistrzostw Ĺšwiata w PiĹ‚ce NoĹźnej 2018, w tym mecz otwarcia i finaĹ‚. System ABB steruje oĹ›wietleniem wewnÄ™trznym i zewnÄ™trznym oĹ›wietlajÄ…cym akcjÄ™ na boisku oraz caĹ‚y teren Ĺ›wieĹźo wyremontowanego obiektu. Aby zapewnić stabilność zasilania podczas meczĂłw, i-bus KNX zarzÄ…dza stopniowym wĹ‚Ä…-

czaniem reflektorĂłw, co pozwala uniknąć gwaĹ‚townych przeciÄ…ĹźeĹ„ przy wĹ‚Ä…czaniu róşnych systemĂłw oĹ›wietleniowych. OĹ›wietleniem wokół stadionu sterujÄ… energooszczÄ™dne algorytmy ABB uwzglÄ™dniajÄ…ce porÄ™ dnia, naturalne oĹ›wietlenie oraz obciÄ…Ĺźenie sieci energetycznej. Wszystkie elementy instalacji elektrycznej sÄ… w KNX poĹ‚Ä…czone w sieć, co gwarantuje peĹ‚nÄ… przejrzystość i dostÄ™pność poszczegĂłlnych informacji w obrÄ™bie systemu. UmoĹźliwia to zintegrowanie wszystkich funkcjonalnych podsystemĂłw na stadionie w jednolite i bardziej niezawodne rozwiÄ…zanie. − Firma ABB jest dumna z powierzenia jej tak prestiĹźowego projektu. Nasze produkty i systemy elektryfikacji oraz technologia sterowania budynkiem sprawiajÄ…, Ĺźe obiekty kaĹźdej wielkoĹ›ci stajÄ… siÄ™ inteligentne, a ich zasilanie bardziej elastyczne, wydajne i bezpieczne. System ABB i-bus KNX zarzÄ…dza oĹ›wietleniem caĹ‚ego stadionu: poczÄ…wszy od szatni druĹźyn, przez akcjÄ™ na boisku i tarasy, aş po loĹźe dla VIP-Ăłw âˆ’ wyjaĹ›nia Tarak Mehta, dyrektor Dywizji ProduktĂłw i SystemĂłw Elektryfikacji ABB.

KOREAĹƒSKIE ZAMĂ“WIENIE DLA INTERROLL Firma Interroll otrzymaĹ‚a od jednej z koreaĹ„skich firm e-commerce zamĂłwienie o wartoĹ›ci kilkudziesiÄ™ciu milionĂłw frankĂłw szwajcarskich. Spółka dostarczy i zainstaluje moduĹ‚y przenoĹ›nikowe o caĹ‚kowitej dĹ‚ugoĹ›ci 12 km, ktĂłre bÄ™dÄ… tworzyĹ‚y moduĹ‚owÄ… platformÄ™ transportowÄ…, a takĹźe osiem wind spiralnych przeznaczonych dla centrum dystrybucyjnego zlokalizowanego w Korei PoĹ‚udniowej. UmoĹźliwi to klientowi Interroll rozbudowÄ™ infrastruktury, a co za tym idzie – obsĹ‚uĹźenie znacznie wiÄ™kszej liczby zamĂłwieĹ„. Kompletna instalacja zostanie oddana do uĹźytku jeszcze w tym roku. Nowe zlecenie jest juĹź kolejnym zadaniem firmy Interroll, ktĂłra w 2017 r. przeprojektowaĹ‚a jedno z centrĂłw dystrybucyjnych tego samego klienta. – KoreaĹ„ski oddziaĹ‚ In-

terroll wykonaĹ‚ Ĺ›wietnÄ… robotÄ™ w budowaniu niezwykle udanej współpracy przy tym projekcie. Dla projektu dostÄ™pne bÄ™dzie peĹ‚ne wsparcie naszego oddziaĹ‚u Center of Excellence w Chinach. Z niecierpliwoĹ›ciÄ… oczekujemy na rozpoczÄ™cie pracy systemu logistyki naszego klienta, opartego na najnowoczeĹ›niejszych rozwiÄ…zaniach z zakresu przepĹ‚ywu materiaĹ‚Ăłw – mĂłwi dr Ben Xia, wiceprezes i czĹ‚onek grupy zarzÄ…dzajÄ…cej dziaĹ‚alnoĹ›ciÄ… Interroll w Azji. " #

NOWE MOĹťLIWOĹšCI WYTWARZANIA PRZYROSTOWEGO DLA BRANĹťY PRODUKCYJNEJ HP i Siemens zacieĹ›niajÄ… współpracÄ™ w zakresie projektowania 3D i innowacyjnych technik wytwarzania przyrostowego. Rozszerzone oprogramowanie Siemens NX i Solid Edge do projektowania i wytwarzania przyrostowego ma wspierać dziaĹ‚anie nowych kolorowych drukarek 3D firmy HP Jet Fusion 3D 300/500, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… wydruk prototypĂłw i rozwiÄ…zaĹ„ koncepcyjnych oraz maĹ‚oskalowe wytwarzanie produktĂłw koĹ„cowych. Seria drukarek Jet Fusion 3D 300/500 to pierwsze w branĹźy rozwiÄ…zanie do drukowania zaprojektowanych, w peĹ‚ni funkcjonalnych, kolorowych lub czarno-biaĹ‚ych ele-

10

mentĂłw, z zachowaniem peĹ‚nej kontroli ukĹ‚adu pikseli trĂłjwymiarowych. – Podzielamy wizjÄ™ firmy HP, ktĂłra mĂłwi, Ĺźe drukowanie 3D umoĹźliwia przedsiÄ™biorstwom definiowanie cyklu Ĺźycia swoich produktĂłw na nowo i pozwala im przygotować siÄ™ na wyzwania cyfrowej przyszĹ‚oĹ›ci branĹźy produkcyjnej. Rozszerzenie naszej współpracy z HP stanowi przyczynek do rozwoju technik przyrostowych w uzyskiwaniu prototypĂłw i produktĂłw koĹ„cowych w skali przemysĹ‚owej – podkreĹ›la Tony Hemmelgarn, prezes Siemens PLM Software. $ % &

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

ADVANTECH STAWIA NA INTERNET RZECZY

EMERSON ĹšWIĘTUJE 25 LAT OBECNOĹšCI W POLSCE

Firma Advantech planuje do 2025 r. osiÄ…gnąć przychody na poziomie 350 mln euro w zakresie wzrostu w Europie. Spółka chce otworzyć oddziaĹ‚y na europejskich rynkach wschodzÄ…cych, m.in. w celu zapewnienia wsparcia technicznego i koncentracji na kluczowych branĹźach, jak automatyzacja maszyn i fabryk, technologie dla rynku medycznego, transport i motoryzacja. Skupi siÄ™ teĹź na ekspansji w Niemczech, Wielkiej Brytanii oraz Holandii. JednoczeĹ›nie bÄ™dzie rozwijać nowy model współdziaĹ‚ania z partnerami z róşnych branĹź, ktĂłry umoĹźliwi stworzenie biznesowego ekosystemu PrzemysĹ‚owego Internetu Rzeczy. Kulminacyjnym punktem dziaĹ‚aĹ„ bÄ™dzie miÄ™dzynarodowe spotkanie pod hasĹ‚em „IoT Co-Creation Summitâ€?, ktĂłre odbÄ™dzie siÄ™ w Suzhou w Chinach w dniach 1–2 listopada 2018 r. â€“ Poziom Ĺ›wiadomoĹ›ci marki Advantech w sektorze Internetu Rzeczy i PrzemysĹ‚u 4.0 znaczÄ…co wzrĂłsĹ‚ w Europie. Firma otworzyĹ‚a niedawno nowe Europejskie Centrum ObsĹ‚ugi w Eindhoven. To pierwszy krok w kierunku udowodnienia, Ĺźe Advantech jest najbardziej wszechstronnym dostawcÄ… rozwiÄ…zaĹ„ IoT w Europie – mĂłwi Hans-Peter NĂźdling, wiceprezes Embedded IoT Advantech (u gĂłry). Jak podkreĹ›la Jash Bansidhar, dyrektor europejskiego segmentu Industrial IoT firmy (na dole) zwiÄ™kszona aktywność na europejskim rynku jest jednym z gĹ‚Ăłwnych celĂłw firmy, pozwalajÄ…cym aktywnie reagować na ostatnie zmiany w branĹźy PrzemysĹ‚u 4.0 na teranie Unii Europejskiej – dodaje Jash Bansidhar.

Firma Emerson Ĺ›wiÄ™tuje srebrny jubileusz dziaĹ‚alnoĹ›ci na polskim rynku. W tym czasie dokonaĹ‚a znacznych inwestycji zarĂłwno w zakĹ‚ady produkcyjne, jak i centra dystrybucyjne, zapewniajÄ…c specjalistyczne wsparcie dla klientĂłw w regionie. DziÄ™ki dostarczaniu zaawansowanej technologii i usĹ‚ug w zakresie automatyzacji spółka odegraĹ‚a takĹźe kluczowÄ… rolÄ™ w modernizacji wielu gĹ‚Ăłwnych zakĹ‚adĂłw przemysĹ‚owych w Polsce, zapewniajÄ…c maksymalizacjÄ™ wydajnoĹ›ci produkcji i konkurencyjność na globalnych rynkach. – PrzechodziliĹ›my wraz z naszymi klientami przez wszystkie fazy koniunktury gospodarczej. MyĹ›lÄ™, Ĺźe polskie elektrownie, rafinerie, zakĹ‚ady chemiczne sÄ… konkurencyjne na Ĺ›wiatowym rynku, ale nie jest to zasĹ‚uga tylko automatyki. Przez lata duĹźo zainwestowaliĹ›my w rozwĂłj w Polsce – podkreĹ›liĹ‚ Tomasz Kosik, dyrektor generalny Emerson na PolskÄ™, kraje baĹ‚tyckie i UkrainÄ™. Europejskie centrum inĹźynierskie firmy Emerson zlokalizowane w Warszawie specjalizuje siÄ™ w zaawansowanych technologiach regulacji, sterowania i automatyzacji dla rynku energii. Jeden z najwiÄ™kszych europejskich zakĹ‚adĂłw produkcyjnych firmy Emerson znajduje siÄ™ w Šodzi, gdzie produkowane sÄ… zawory elektromagnetyczne, ukĹ‚ady przygotowania powietrza oraz zawory i siĹ‚owniki pneumatyczne marki ASCO. Z okazji 25-lecia dziaĹ‚alnoĹ›ci w Polsce Emerson zorganizowaĹ‚ w Šodzi galÄ™ dla ponad 150 goĹ›ci, w tym klientĂłw i dystrybutorĂłw. Uczestnicy mieli okazjÄ™ zwiedzić Ĺ‚Ăłdzki zakĹ‚ad produkcyjny i zapoznać siÄ™ z zaawansowanymi produktami marki ASCO.

' !

" #

B&R W KOLEJNEJ EDYCJI NCDC BUSINESS RACE Grupa zawodnikĂłw z firmy B&R po raz kolejny miaĹ‚a okazjÄ™ sprawdzić swoje siĹ‚y w biegu NCDC Business Race organizowanym przez polsko-duĹ„skÄ… firmÄ™ NCDC. PomysĹ‚ na wydarzenie, ktĂłre odbyĹ‚o siÄ™ 9 czerwca 2018 r. na terenie Parku Kasprowicza w Szczecinie zostaĹ‚ zaczerpniÄ™ty z Danii, gdzie biegi sztafetowe wĹ›rĂłd firm majÄ… juĹź dĹ‚ugoletniÄ… tradycjÄ™ i staĹ‚y siÄ™ popularnym sposobem na integracjÄ™ pracownikĂłw oraz dobrÄ… zabawÄ™. Zawodnicy B&R wystartowali pod nazwÄ… B&R Running Team

7-8/2018

w czteroosobowej sztafecie na trasie 4 km o zróşnicowanym terenie. Konkurencja 320 firm z róşnych branĹź, w tym klientĂłw B&R, pozwoliĹ‚a pokazać sportowego ducha walki. Po biegu odbyĹ‚ siÄ™ piknik dla uczestnikĂłw, ktĂłry sprzyjaĹ‚ wspĂłlnym rozmowom i odpoczynkowi po emocjach towarzyszÄ…cych sportowej rywalizacji. Podczas pikniku zwyciÄ™zcom wrÄ™czono statuetki, a wĹ›rĂłd wszystkich sztafet rozlosowano atrakcyjne nagrody. ( &

11

Z BRANŻY

W KIERUNKU INNOWACYJNEJ PRODUKCJI Wraz z rosnącą popularnością Internetu Rzeczy rośnie liczba połączonych w ramach tej sieci urządzeń, a producenci podejmują wysiłki na rzecz osiągnięcia globalnej konkurencyjności i podniesienia wartości korporacyjnej. Jedną z najnowszych inicjatyw w tym względzie jest podjęcie współpracy przez firmy Omron i Cisco. Sterowniki PLC Omron, zaprojektowane z myślą o zapewnieniu niezawodności w ekstremalnych warunkach panujących w zakładach produkcyjnych, będą wyposażane w technologię komunikacji sieciowej i zabezpieczeń, opracowaną przez firmę Cisco. Dzięki współpracy obu firm możliwe będzie zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w inteligentnych fabrykach, w których stosowane są urządzenia Internetu Rzeczy oraz stworzenie bezpiecznego środowiska, w którym kluczowe podzespoły automatyki – programowalne sterowniki logiczne (PLC) – będą zapewniały bezpieczne uwierzytelnianie trzech elementów dyskretnych,

tj. osób w zakładach produkcyjnych, urządzeń p o d ł ą c zo n y c h do maszyn i linii produkcyjnych, a także danych wymienianych między maszynami. Integracja technologii komunikacji sieciowej i zabezpieczeń firmy Cisco ze sterownikami Omron zapewni połączenie funkcji kontroli i dostępu do informacji, umożliwiając firmom osiągnięcie postępów w dziedzinie produkcji dzięki bezpiecznemu użytkowaniu urządzeń Internetu Rzeczy w zakładach produkcyjnych. )

DIGITALIZACJA DOCENIONA PRZEZ MTP KUKA i Siemens otrzymały Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich za pionierski multikorporacyjny projekt „Digital Enterprise – Cyfrowa Fabryka zgodna z koncepcją Industry 4.0”. W trakcie targów ITM Mach-Tool, które odbyły się w Poznaniu w dniach 5–8 czerwca 2018 r., wspólnie z partnerami projektu (DMG Mori, FAMOT, Blumenbecker Engineering Polska, GM System, SCHUNK Intec, TROAX, Atos, KS Industry

i ASKOM) firmy zaprezentowały innowacyjny, kompletny węzeł wytwarzania, który jest odpowiedzią na wymagania czwartej rewolucji przemysłowej w Polsce. Prezentacja projektu była dla zwiedzających okazją do zapoznania się z bliska z dynamicznie postępującą digitalizacją procesów produkcyjnych, która stwarza nowe możliwości realizacji zadań i nadaje nowy wymiar kooperacji maszyny z człowiekiem. Docenione zostały nowatorski layout stoiska, oryginalna ekspozycja oraz najwyższy poziom zaawansowania technologicznego prezentowanych rozwiązań. Zaowocowało to wieloma wyróżnieniami, w tym m.in. Złotym Medalem MTP oraz nagrodą Acanthus Aureus. * + ,-

SILNE WSPARCIE DLA MOCNEJ MARKI Walijska firma Control Techniques nawiązała współpracę z Eddiem Hallem, który oficjalnie nosi tytuł najsilniejszego mężczyzny na świecie. Nowy ambasador marki będzie pomagał w promowaniu Control Techniques na świecie za pośrednictwem serii reklam, wystąpień publicznych i innych projektów. – Przeszliśmy ostatnio szereg transformacji – nowi właściciele, nowe produkty na horyzoncie – i chcieliśmy znaleźć symbol, który będzie uosabiał naszą nowo odkrytą pewność siebie. Control Techniques jest i zawsze będzie firmą specjalistyczną. Produkujemy napędy i towarzyszące im technologie i mamy w tym zakresie 45-letnie doświad12

czenie. Idea współpracy z innym brytyjskim specjalistą, który konkurował – i wygrywał – na globalnej scenie bardzo nam się spodobała – mówi Anthony Pickering, prezes Control Techniques. Założona w 1973 r. i należąca do grupy Nidec firma jest światowym liderem w projektowaniu i wytwarzaniu elektronicznych napędów o zmiennej prędkości przeznaczonych do sterowania silnikami elektrycznymi. Do Control Techniques należą wyspecjalizowane zakłady produkcyjne, ośrodki badań i rozwoju oraz centra automatyki w 45 miejscach na świecie. " #

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

SZTUCZNA INTELIGENCJA W TELEFONII KOMĂ“RKOWEJ

OKO NA MIĘDZYNARODOWY BIZNES

Firma Foxconn, znana z produkcji iPhone’ów dla amerykaĹ„skiego koncernu Apple, zamierza usprawnić procesy produkcyjne i logistyczne, wykorzystujÄ…c w tym celu nowe technologie. KluczowÄ… rolÄ™ w zapowiedzianej transformacji ma odegrać sztuczna inteligencja, ktĂłrej celem nadrzÄ™dnym bÄ™dzie przeksztaĹ‚cenie tradycyjnie funkcjonujÄ…cych zakĹ‚adĂłw produkcyjnych w inteligentne. Jak donosi „Financial Timesâ€?, producent elektroniki, ktĂłry nie jest usatysfakcjonowany obecnym poziomem cyfryzacji w naleşących do niego fabrykach planuje wprowadzić gruntowne zmiany w sposobie ich funkcjonowania. Transformacja ma zapewnić peĹ‚nÄ…, rozbudowanÄ… Ĺ‚Ä…czność miÄ™dzy maszynami i niespotykanÄ… dotÄ…d elastyczność. – Foxconn ze wszystkich siĹ‚ bÄ™dzie dÄ…Ĺźyć do tego, by uczynić produkcjÄ™ inteligentnÄ… – ogĹ‚osiĹ‚ Terry’ego Gou, twĂłrca i prezes zarzÄ…du Foxconn podczas wydarzenia, ktĂłre uczciĹ‚o 30-lecie dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy na chiĹ„skim rynku. Znamienny wydaje siÄ™ fakt, Ĺźe agenda spotkania poĹ›wiÄ™cona byĹ‚a marce Foxconn Industrial Internet, ktĂłra obejmuje m.in. roboty przemysĹ‚owe, usĹ‚ugi chmury obliczeniowej i rozwiÄ…zania oparte na PrzemysĹ‚owym Internecie Rzeczy – pozycje bezpoĹ›rednio powiÄ…zane ze sztucznÄ… inteligencjÄ…. Brand ma być nadal rozwijany w Chinach Kontynentalnych, gdzie w zeszĹ‚ym roku wygenerowaĹ‚ przychody na poziomie 56 mld dolarĂłw.

Erasmus kojarzy siÄ™ z programem skierowanym do studentĂłw. Teraz to siÄ™ zmieni dziÄ™ki unijnemu programowi Erasmus for Young Entrepreneurs (EYE), czyli Erasmus dla MĹ‚odych PrzedsiÄ™biorcĂłw, do ktĂłrego zaprasza koordynator – PoznaĹ„ski Park Naukowo-Technologiczny. Wbrew nazwie program nie jest adresowany tylko do mĹ‚odych biznesmenĂłw. Ĺ Ä…czy bowiem doĹ›wiadczone firmy z mĹ‚odymi przedsiÄ™biorcami lub wrÄ™cz pomysĹ‚odawcami – aby wziąć udziaĹ‚ w programie, wystarczy dobry biznesplan. Współpraca trwa od jednego do szeĹ›ciu miesiÄ™cy, a koszty pobytu mĹ‚odego przedsiÄ™biorcy pokrywa Komisja Europejska. W tym czasie aktywnie uczestniczy on w codziennej dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy-gospodarza. Zyskuje doĹ›wiadczenie biznesowe i cenne kontakty, a Host Entrepreneur – pogĹ‚Ä™bionÄ… wiedzÄ™ o zagranicznym rynku, cennego partnera, unikatowÄ… technologiÄ™ lub moĹźliwość wyszkolenia potencjalnego przedstawiciela swojej firmy za granicÄ…. Aby wziąć udziaĹ‚ w programie naleĹźy skontaktować siÄ™ z koordynatorem programu, mailowo (erasmus@ppnt.poznan.pl) lub telefonicznie (61 82 79 710). WiÄ™cej informacji o EYE znaleźć moĹźna na stronach www.ppnt.poznan.pl/erasmus oraz www.erasmus-entrepreneurs.eu/.

0 + " # 1

. & /- ! R E K L A M A

Z BRANŻY

ASTAT ZAPRASZA INŻYNIERÓW I AUTOMATYKÓW 27 września 2018 r. w hotelu Hilton Garden Inn w Rzeszowie odbędzie się szósta edycja Regionalnych Spotkań Inżynierów i Automatyków, których inicjatorem jest Grupa ASTAT. To pierwsze spotkanie z tego cyklu organizowane w regionie podkarpackim. W tym roku wiodącą tematyką będzie optymalizacja i pomiary w przemyśle i procesach produkcyjnych. W trakcie wydarzenia przewidziano prezentacje nowoczesnych rozwiązań i urządzeń oraz wsparcie doradców technicznych i dostawców, a także wykłady i case studies (prelekcje przedstawicieli przemysłu, product managerów oraz specjalistów). W programie znalazły się takie tematy jak zarządzanie energetyczne jako sposób na optymalizację kosztów

przedsiębiorstwa, przyrządy kontrolno-pomiarowe dla służb utrzymania ruchu, kontrola parametrów jakości energii elektrycznej w zakładzie przemysłowym, iERS – technologia optymalizująca zużycie energii silników o stałej prędkości pracy, elementy układów pomiarowych i kompensacji mocy biernej w sieciach nn i SN, bezpieczeństwo maszyn oraz inwestycje i realizacje w regionie Podkarpacia. Wydarzenie skierowane jest do automatyków, kierowników utrzymania ruchu, energetyków, dyrektorów technicznych, kierowników produkcji oraz konstruktorów z regionu Podkarpacia i województw sąsiadujących. - -

MEDIA TECHNICZNE W HOLISTYCZNEJ PERSPEKTYWIE Firma Movida organizuje w dniach 18–20 września 2018 r. wydarzenie typu masterclass pod hasłem „Media techniczne w zakładzie produkcyjnym – podejście holistyczne”. Podejście holistyczne do wyzwania, jakim jest zarządzanie obszarem mediów technicznych to poziom wyżej niż zarządzanie kompleksowe, o którym mówiono do tej pory. Opiera się na podejściu systemowym, gdzie działania podjęte względem jednego lub grupy mediów mają pozytywny wpływ

na pozostałe i tworzą jeden współdziałający, funkcjonalny i oszczędny „organizm”. Eksperci-praktycy, którzy w ostatnich latach wdrażali działania usprawniające, obniżające koszty i zwiększające bezpieczeństwo w swoich przedsiębiorstwach, przedstawią szereg sprawdzonych narzędzi i instrumentów optymalizujących wykorzystanie mediów w zakładach. Przedstawione zostaną nie tylko przykłady z różnych branż, ale także doświadczenia zakładów zróżnicowanych pod względem czasu istnienia, sposobu zarządzania oraz wykorzystywanych narzędzi i systemów jakości. W ramach wydarzenia odbędzie się także Technical Utilities Session – spotkanie w jednym z najbardziej ekologicznych browarów w Europie, należącym do Grupy Żywiec browarze w Elblągu. '

STRATEGIA I OPTYMALIZACJA W PRAKTYCE Movida zaprasza dyrektorów i kierowników magazynów, centrów dystrybucyjnych i logistycznych na trzydniowe spotkanie Tour de Magasins. Wydarzenie zaplanowane na 18–20 września 2018 r. będzie okazją do odwiedzenia dwóch nowocześnie zarządzanych centrów dystrybucyjnych – IKEA w Jarostach oraz Alma Alpinex w Piekoszowie. Centrum dystrybucyjne w Jarostach należy do jednego z największych tego typu obiektów IKEA. Odpowiada za dostawę mebli oraz artykułów wyposażenia wnętrz do sklepów w 10 krajach europejskich: Polsce, Czechach, Słowacji, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Serbii, na Węgrzech, Litwie oraz Łotwie. Tutaj również są kompletowane, pakowane i wysyłane zamówienia klientów detalicznych. Centrum Alma Alpinex w Piekoszowie dostarcza produkty FMCG 350 dostawców

14

regionalnych, polskich i zagranicznych, m.in. wody mineralne, napoje, piwa, wina, alkohole wysokoprocentowe, artykuły spożywcze, kawy, herbaty, słodycze, nabiał, tłuszcze oraz warzywa i owoce. Jeden dzień Tour de Magasins będzie przeznaczony na prelekcje merytoryczne praktyków, którzy podzielą się swoim doświadczeniem z ostatnich kilku lat. '

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

WIRTUALNA RZECZYWISTOŚĆ W BRANĹťY PROCESOWEJ Kilkunastu prelegentĂłw, niemal setka przedstawicieli wiodÄ…cych zakĹ‚adĂłw i wiele godzin prezentacji oraz merytorycznych dyskusji na temat adaptowania innowacyjnych rozwiÄ…zaĹ„ w róşnych gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u – tak w skrĂłcie moĹźna podsumować 12. edycjÄ™ konferencji naukowo-technicznej Process Automation, ktĂłrej partnerem technologicznym byĹ‚a firma Siemens. Wydarzenie zorganizowane 7–8 czerwca 2018 r. w sercu Torunia byĹ‚o kontynuacjÄ… wczeĹ›niejszych spotkaĹ„, znanych pod nazwÄ… Systemy Sterowania w Automatyce Procesowej. SzczegĂłlnym zainteresowaniem cieszyĹ‚y siÄ™ wykĹ‚ady na temat wykorzystania wirtualnej rzeczywistoĹ›ci w testowaniu nowych narzÄ™dzi do kompleksowego wsparcia utrzymania ruchu. W technologii Siemensa pozwala ona m.in. na dokĹ‚adne sprawdzenie ich funkcjonowania bez podejmowania ryzyka wstrzymania pracy zakĹ‚adu. Wiele miejsca poĹ›wiÄ™cono takĹźe szeroko rozumianemu bezpieczeĹ„stwu. Partnerami konferencji byĹ‚y firmy Encon, Mawos, Procom System, Pro-Control, Stoltronic i Theus-Led.

NOWOCZESNE ZARZÄ„DZANIE JAKOĹšCIÄ„ NajnowoczeĹ›niejsze i efektywne praktyki w zarzÄ…dzaniu jakoĹ›ciÄ…, na przykĹ‚adzie spółek GSK Pharmaceuticals, Kimball Electronics Poland i Bridgestone PoznaĹ„, bÄ™dÄ… tematem organizowanego przez MovidÄ™ najnowszego Quality Tour. Od 25 do 27 wrzeĹ›nia 2018 r. prelegenci-praktycy bÄ™dÄ… omawiali rozwiÄ…zania jakoĹ›ciowe wdroĹźone w ich zakĹ‚adach, a w części praktycznej zaprezentujÄ… je na Ĺźywo podczas zwiedzania. Obiekty, ktĂłre odwiedzÄ… goĹ›cie sÄ… znane z nowoczesnoĹ›ci i doskonaĹ‚ej jakoĹ›ci zarzÄ…dzania, a ponadto charakteryzujÄ… siÄ™ róşnorodnoĹ›ciÄ… systemĂłw produkcyjnych i stosowanych narzÄ™dzi jakoĹ›ciowych. Róşnorodność prezentowanych zakĹ‚adĂłw, poczÄ…wszy od wielkoĹ›ci, przez branĹźe, po wiek, umoĹźliwiajÄ… zapoznanie siÄ™ z implementacjÄ… sprawdzonych rozwiÄ…zaĹ„ w róşnych organizacjach. Na podstawie case studies wnikliwej analizie zostanÄ… poddane metody sprawnego doskonalenia jakoĹ›ci, podnoszenie jej efektywnoĹ›ci oraz optymalizacja dziaĹ‚aĹ„ i systemĂłw. ' 0 " " " "

R E K L A M A

HEINRICH KIPP WERK Firma HEINRICH KIPP WERK KG jest producentem i dostawcą produktów z zakresu technologii mocującej, standardowych elementów maszyn oraz elementów manipulacyjnych ELEMENTY MASZYN: - Rękojeści - Zatrzaski - Zamki - Stopki - Trzpienie ustalające - Elementy mocujące - Złączki i łączniki

- Pokrętła - Dociskacze - Zawiasy - Zapięcia - Elementy manipulacyjne - Elementy pozycjonujące - Magnesy

SYSTEMY MOCOWAÑ: - Modułowe przyrządy składane - Systemy wielokrotnego mocowania - Systemy szybkomocujące „One Touch� - Systemy paletowe z punktami zerowymi „ZEROlock� - Imadła do obróbki 5-osiowej - Imadła samocentrujące precyzyjne - Positive Clamping System

KIPP POLSKA Sp. z o.o. ul. Ostrowskiego 7 . PL- 53-238 Wrocław . Tel. +48 71 339 21 44 . Faks +48 71 336 22 63 . polska@kipp.pl . www.kipp.pl

7-8/2018

15

PRODUKTY

NOWA GENERACJA UKĹ ADĂ“W SMART SENSOR HUB UB BHI260 I BHA260 Bosch Sensortec wprowadza na rynek nowÄ… generacjÄ™ ukĹ‚adĂłw Smart Sensor Hubs. Dwa pierwsze ukĹ‚ady nowej generacji to modele BHI260 i BHA260. SÄ… one przewidziane dla czujnikĂłw pracujÄ…cych w trybie ciÄ…gĹ‚ym (always-on) i wyróşniajÄ… siÄ™ bardzo niskim zuĹźyciem prÄ…du. UkĹ‚ady BHI260 i BHA260 dziaĹ‚ajÄ… bez wzbudzania aktywnoĹ›ci gĹ‚Ăłwnego procesora, a dziÄ™ki zintegrowanemu wydajnemu koprocesorowi oraz czujnikom MEMS sÄ… w stanie – przy uĹźyciu zaawansowanych algorytmĂłw – analizować w czasie rzeczywistym szereg danych pozyskiwanych z czujnikĂłw, a takĹźe w razie potrzeby przechowywać przez dĹ‚uĹźszy czas dane nieprzetworzone. Koprocesor czujnika moĹźe dziaĹ‚ać caĹ‚kowicie samodzielnie, tj. bez wĹ‚Ä…czonego procesora gĹ‚Ăłwnego. Niskie

zuĹźycie prÄ…du przez ukĹ‚ady zapewnia wyraĹşnie dĹ‚uĹźszy czas dziaĹ‚ania ia urzÄ…dzeĹ„ ubieralnych (tzw. wearables), inteligentnych nteligentnych sĹ‚uchawek (tzw. hearables), urzÄ…dzeĹ„ rzÄ…dzeĹ„ do rzeczywistoĹ›ci rozszerzonej i wirtualnej (AR/VR) oraz smartfonĂłw. Spółka Bosch Sensortec oferuje otwartÄ… platformÄ™ dla nowych ukĹ‚adĂłw Smart Sensor Hub, aby umoĹźliwić producentom skrĂłcenie czasu wprowadzania produktu na rynek oraz ograniczenie kosztĂłw zwiÄ…zanych z pracami projektowymi. Platforma obejmuje kompleksowe i zintegrowane oprogramowanie z algorytmami czujnikĂłw w pamiÄ™ci ROM, odpowiednie Evaluation Kits oraz Software Development Kit (SDK). !

EPLAN Data Portal EPLAN Data Portal to centralna platforma dystrybucji cyfrowych danych urzÄ…dzeĹ„ w zakresie automatyzacji inĹźynierii. Obecnie ponad 230 producentĂłw oferuje ponad 800 000 zestawĂłw danych do pobrania – z wbudowanymi konfiguratorami i róşnymi wariantami, w rzeczywistoĹ›ci jest ich ponad 2 miliony. Od poczÄ…tku roku dane te sÄ… aktualizowane co miesiÄ…c, dziÄ™ki czemu uĹźytkownicy i producenci mogÄ… wydajniej korzystać z platformy i zapewnić wysokÄ… jakość danych. Aktualizacje obejmujÄ… zarĂłwno dodanie nowych producentĂłw, jak i ulepszenie, rozszerzenie oraz update istniejÄ…cych danych produkcyjnych. Kolejnym krokiem do ciÄ…gĹ‚ego podnoszenia jakoĹ›ci jest zupeĹ‚nie nowa funkcja oceny przez uĹźytkownikĂłw. Celem

jest ocena i kwalifikacja danych cyfrowych produktu, a nie samego produktu. W oparciu o funkcjÄ™ oceny, uĹźytkownicy mogÄ… sortować wyniki wyszukiwania w portalu, korzystajÄ…c z dwĂłch dodatkowych opcji: filtrowania danych urzÄ…dzeĹ„ wedĹ‚ug tych o najwyĹźszej ocenie lub alternatywnie, wedĹ‚ug dotychczasowej liczby pobraĹ„ zestawĂłw danych. W ten sposĂłb uĹźytkownicy dokĹ‚adnie wiedzÄ…, ktĂłre produkty zapewniajÄ… najlepszÄ… jakość danych oraz ktĂłre urzÄ…dzenia sÄ… najpopularniejsze w swojej grupie produktĂłw. Interfejs EPLAN Data Portal wystÄ™puje teraz w nowej wersji Lab, a uĹźytkownicy majÄ… moĹźliwość jego bezpoĹ›redniego testowania. Wersja Lab bÄ™dzie stale rozszerzana. 2" 3 ( '

WIĘKSZE MOĹťLIWOĹšCI KOMUNIKACJI NAPĘDĂ“W IndraDrive Bosch Rexroth poszerza moĹźliwoĹ›ci komunikacji napÄ™dĂłw IndraDrive z kolejnymi interfejsami czasu rzeczywistego i enkodera. Rodzina napÄ™dĂłw wykorzystuje inteligentne komponenty i dostÄ™pne na rynku standardy interfejsĂłw. Dotyczy to w rĂłwnej mierze kompaktowego rozwiÄ…zania IndraDrive Cs ze zintegrowanÄ… jednostkÄ… sterujÄ…cÄ… dla mocy 100 W i wiÄ™kszych, moduĹ‚owego napÄ™du IndraDrive M z zasilaczem lub falownikiem, wbudowanych w silniku i zdecentralizowanych falownikĂłw IndraDrive Mi zapewniajÄ…cych stopieĹ„ ochrony IP65, a takĹźe napÄ™dĂłw IndraDrive ML o mocy aş do 4 MW. DziÄ™ki szerokiemu spektrum interfejsĂłw napÄ™dĂłw

16

elektrycznych oraz hydraulicznych integracja napÄ™dĂłw jest zdecydowanie Ĺ‚atwiejsza. Uniwersalność zastosowania zapewnia skonfigurowanie komunikacji z prawie wszystkimi dostÄ™pnymi typami enkoderĂłw. NowoĹ›ciÄ… jest integracja cyfrowego interfejsu Acuro-Link oraz interfejsu BiSS. DziÄ™ki otwartoĹ›ci oraz prostej integracji, protokół Acuro-Link wpisuje siÄ™ w koncepcjÄ™ technologii jednoprzewodowej, ktĂłra pozwala na zmniejszenie ilość przewodĂłw, przestrzeni oraz masy wyposaĹźenia w maszynie. Standard BiSS (dwukierunkowy/szeregowy/synchroniczny) to rozwiÄ…zanie typu „open sourceâ€?, zaprojektowane pod kÄ…tem zwiÄ™kszenia dynamiki. NapÄ™dy IndraDrive komunikujÄ… siÄ™ rĂłwnieĹź miÄ™dzy sobÄ… – umoĹźliwia to system logiki ruchu IndraMotion MLD. ! # !

AUTOMATYKA

PRODUKTY

CZUJNIK POZIOMU Z FALOWODOWYM PRZETWORNIKIEM RADAROWYM BMD Firma Balluff rozszerzyĹ‚a swoje portfolio o o nowy czujnik z falowodowym przetwornikiem radarowym, ym, ktĂłry pozwala na okreĹ›lenie poziomu substancji ciekĹ‚ych ych i staĹ‚ych oraz poĹ‚oĹźenia granicy faz. Nawet duĹźe zapylenie ie lub piana nie stanowiÄ… przeszkody w dotarciu impulsĂłw Ăłw wysyĹ‚anych przez przetwornik, co gwarantuje precyzyjny i stabilny pomiar. OdlegĹ‚ość pomiaru ru siÄ™ga 75 m, dziÄ™ki temu istnieje moĹźliwośćć zastosowania czujnika w róşnorodnych h ukĹ‚adach – od niewielkich pojemnikĂłw, w, napeĹ‚nianych podczas trwania procesu, po olbrzymie zbiorniki zasobnikowe. Konstrukcja mechaniczna falowodowych przetwornikĂłw radarowych i zasada ich dziaĹ‚ania zostaĹ‚y dostosowane w taki sposĂłb, aby moĹźna byĹ‚o wykorzystywać

je w t je w trudnych warunkach przemysĹ‚owych. Wersje przysto przystosowane do pracy w miejscach o podwyĹźszonych w wymaganiach higienicznych sprawdzÄ… siÄ™ doskonale w w przemyĹ›le farmaceutycznym i spoĹźywczym. Falowodowy przetwornik pr radarowy BMD jest dostosowany takĹźe do pracy w obszarach w zagroĹźonych wybuchem, np. w rafineriach czy procesach chemicznych. BALLUFF Sp. z o.o. & 4 5 67 89/87: ; 4 <7 =>6 ?@ ??+ 3 # <7 ==> 9@ =? / 1

&33A1

&334"

41

&334"

KOMPAKTOWE PRZEĹ Ä„CZNIKI ZATRZYMANIA AWARYJNEGO (E-Stop) SERII 61 RS Components wprowadziĹ‚ do swojej oferty nowy kompaktowy przeĹ‚Ä…cznik zatrzymania awaryjnego E-Stop serii 61, skonstruowany przez firmÄ™ EAO. ZostaĹ‚ on zaprojektowany z myĹ›lÄ… o niezawodnej ochronie pracownikĂłw przed obraĹźeniami oraz urzÄ…dzeĹ„ przed uszkodzeniemi. Jest przystosowany do uĹźytku w rÄ™cznych moduĹ‚ach sterujÄ…cych. PrzeĹ‚Ä…cznik E-Stop serii 61 moĹźna zamontować w Ĺ‚atwo dostÄ™pnym miejscu lub bezpoĹ›rednio na maszynie. Odporny na trudne warunki przemysĹ‚owe przeĹ‚Ä…cznik serii 61 zostaĹ‚ wyprodukowany z wytrzymaĹ‚ych materiaĹ‚Ăłw, a solidna jakość konstrukcji speĹ‚nia wymagania klasy szczelnoĹ›ci IP69K i zapewnia stopieĹ„ ochrony IP67. Typowe zastosowania obejmujÄ… rÄ™czne

moduĹ‚y sterujÄ…ce, maszyny produkcyjne i zakĹ‚adowe, maszyny budowlane oraz maszyny rolnicze i pojazdy, a takĹźe panele sterujÄ…ce w caĹ‚ej gamie urzÄ…dzeĹ„ przemysĹ‚owych. PrzeĹ‚Ä…cznik serii 61 charakteryzuje siÄ™ solidnÄ… monoblokowÄ… konstrukcjÄ… i niezawodnym wyzwalaniem, zgodnie z wymaganiami norm EN 60947-5-5 i EN 13850. Jest wyposaĹźony w zielony pierĹ›cieĹ„ sygnalizacyjny uruchomienia przeĹ‚Ä…cznika. Inne kluczowe cechy to bardzo maĹ‚y panel tylny o gĹ‚Ä™bokoĹ›ci zaledwie 21,2 mm i opcjonalny wyĹ›wietlacz LED 24 V DC o wysokiej jasnoĹ›ci, ktĂłry zapewnia wyraĹşnÄ… widoczność produktu nawet przy niskich poziomach oĹ›wietlenia. % "

R E K L A M A

7-8/2018

17

PRODUKTY

ZASILANIE AWARYJNE (UPS) ZA POMOCĄ EMPARRO ACCUcontrol Murrelektronik powiększa rodzinę Emparro o nowy zasilacz ACCUcontrol, który utrzymuje pracę maszyny w przypadku awarii zasilania, przełączając się płynnie na baterię. Inwestycja w system UPS zazwyczaj zwraca się wraz z pierwszym unikniętym przestojem. Zewnętrzne akumulatory o pojemności do 40 Ah podłączane są do modułu UPS, co zapewnia długi czas pracy na zasilaniu awaryjnym. W zależności od aplikacji można zastosować wersję 20 A lub 40 A. Montaż odbywa się bez użycia narzędzi. Dodatkowo wariant 20 A ma szerokość jedynie 65 mm i zajmuje bardzo mało miejsca w szafie sterowniczej. Emparro ACCUcontrol stale monitoruje wewnętrzną rezystancję baterii. W przypadku osiągnięcia limitu urzą-

dzenie wysyła ostrzeżenie przez styk sygnalizacyjny. Dzięki temu można wymienić baterię podczas najbliższego planowanego serwisu. W ten sposób można uniknąć nieplanowanych przestojów i konieczności umawiania dodatkowych wizyt serwisanta. Akumulatory stosowane w niższej temperaturze zapewniają większą wydajność, a ich żywotność jest dłuższa. Dlatego Emparro ACCUcontrol oferuje możliwość ładowania uzależnioną od temperatury. Napięcie ładowania jest dostosowywane do temperatury otoczenia, co zapewnia maksymalną żywotność nawet w wyższej temperaturze. &

NOWA PRZEMYSŁOWA KAMERA TERMOWIZYJNA Firma Fluke Process Instruments przedstawia nową linię kamer termowizyjnych ze zintegrowanymi urządzeniami na pasmo widzialne. Opracowane pod kątem wymogów współczesnej automatyki przemysłowej, nowe kamery umożliwiają strumieniową transmisję obrazów po łączu GigE oraz oferują funkcje alarmów automatycznych, analizy i archiwizacji danych. Istnieje możliwość łączenia obrazów z wielu kamer do podglądu i analizy. Dostępne są różne warianty wymiennych soczewek, w tym szerokokątnych. Zakres zastosowań obejmuje hartowanie pod prasą, testowanie hamulców, wyoblanie oraz monitorowanie temperatury pieców do prażenia, pieców do spopielania i boilerów. Obraz może być rejestrowany z szybkością 9 lub 60 fps. Nowa seria obejmuje dwa modele o rozdzielczości

320 × 240 i 640 × 480 pikseli, a wkrótce producent zapowiada kolejne. Kamery można konfigurować i kontrolować przez Internet. Zawierają one zmotoryzowany mechanizm regulacji ostrości. Obrazy termowizyjne i w paśmie widzialnym mogą być nakładane w celu łatwej regulacji kamery. Użytkownicy mogą ustawiać wartości emisyjności i warunki alarmów niezależnie dla różnych obszarów w polu widzenia kamery. Dzięki wbudowanym soczewkom, standardowe kamery TV40 nie zawierają zewnętrznych części ruchomych. Zamykane w aluminiowych obudowach o stopniu ochrony IP67, są odporne na temperaturę otoczenia do 50 °C w wersji standardowej oraz do 200 °C po zamontowaniu dodatkowej obudowy chłodzącej. B &

INTELIGENTNY CZUJNIK DO IoT Na rynek wchodzi właśnie nowy optyczny czujnik wielofunkcyjny BOS 21M ADCAP, stanowiący rozszerzenie serii BOS 21M. Ten wszechstronny czujnik wielofunkcyjny zawiera źródło świata czerwonego i oferuje cztery tryby pracy: odbiciowy z tłumieniem sygnałów tła, energetyczny odbiciowy, bariery refleksyjnej i jednokierunkowy. Wszystkie jego parametry mogą być konfigurowane przez interfejs IO-Link podczas pracy systemu, co pozwala na inicjowanie funkcji teach-in przez kontroler. Czujnik rejestruje rzeczywiste warunki pracy, zbiera i przetwarza informacje oraz dostarcza znacznie więcej danych przez interfejs IO-Link, niż tylko sygnał przełączania. Sygnały wykrywania są przygotowywane i wstępnie przetwarzane w czujniku, co zmniejsza

18

obciążenie sterownika systemu i redukuje ilość danych przesyłanych w systemach fieldbus. Wszechstronne, inteligentne funkcje diagnostyczne dostarczają ważnych informacji, takich jak oczekiwana długość życia, liczba godzin pracy i rezerwa funkcjonalna. Zwiększenie warstwy osadów zanieczyszczeń, niewspółosiowość sensorów, błędy w ustawieniach lub inne nieprawidłowości mogą być szybko wykryte przez monitorowanie emisyjności, stanowiąc miary jakości sygnału z czujnika. Dodatowo monitoruje bezpośrednio wyjście diody LED i określa poziom obciążenia za pomocą temperatury wnętrza czujnika i napięcia zasilania.

&33

AUTOMATYKA

PRODUKTY

BLOKI ROZDZIELCZE PTFIX Z ZACISKAMI PUSH-IN Bloki rozdzielcze PTFIX z zaciskami spręşynowymi Push-in to gotowe do podĹ‚Ä…czenia rozwiÄ…zanie dostÄ™pne w róşnych kolorach, z róşnÄ… liczbÄ… moĹźliwoĹ›ci podĹ‚Ä…czania przewodĂłw i róşnymi sposobami montowania blokĂłw. Dodatkowo bloki moĹźna Ĺ‚Ä…czyć ze sobÄ… za pomocÄ… standardowych mostkĂłw wtykowych, zapewniajÄ…c ciÄ…gĹ‚ość aplikacji. Gotowe do instalacji elementy umoĹźliwiajÄ… szybki montaĹź pojedynczych blokĂłw bez rÄ™cznego mostkowania, co pozwala na oszczÄ™dność czasu do 80%. Mniejsze o nawet 50% siĹ‚y potrzebne na podĹ‚Ä…czenie przewodĂłw, pozwalajÄ… na Ĺ‚atwe bezpoĹ›rednie podĹ‚Ä…czanie przewodĂłw sztywnych i elastycznych z tulejkÄ… od 0,25 mm2. PrzyĹ‚Ä…czenie elastycznych przewodĂłw bez tulejki moĹźe siÄ™ odbyć siÄ™ za pomocÄ… przycisku otwierajÄ…cego. Bloki rozdzielcze i zasilajÄ…ce z 6, 12 i 18 punktami poĹ‚Ä…czeniowymi sÄ… dostÄ™pne w 11 kolorach, co umoĹźliwia intuicyjnÄ… i bezpiecznÄ… instalacjÄ™. Bloki rozdzielcze dostÄ™pne sÄ… zarĂłwno w wersji na szynÄ™ DIN z mocowaniem pionowym lub poziomym oraz do montaĹźu bezpoĹ›redniego za pomocÄ… wkrÄ™tĂłw lub specjalnej taĹ›my samoprzylepnej.

NOWE REJESTRATORY TEMPERATURY Datapaq DP5 Fluke wprowadza na rynek nowÄ… seriÄ™ rejestratorĂłw danych do profilowania temperatury w procesach o krĂłtkim i Ĺ›rednim czasie trwania. Rejestratory Datapaq DP5 zostaĹ‚y zoptymalizowane pod kÄ…tem zastosowaĹ„ w piecach o niskim przeĹ›wicie. SÄ… produkowane w wytrzymaĹ‚ych, odlewanych obudowach aluminiowych, w czterech wariantach wymiarowych. WystÄ™pujÄ… w wersjach z 6 i 12 kanaĹ‚ami termoparowymi. ZapewniajÄ… dokĹ‚adność rĂłwnÄ… Âą0,5 °C i rozdzielczość Âą0,1 °C. MogÄ… być uruchamiane i zatrzymywane rÄ™cznie za pomocÄ… dwĂłch przyciskĂłw oznaczonych kolorami, jak rĂłwnieĹź wyzwalane po okreĹ›lonym czasie lub po osiÄ…gniÄ™ciu okreĹ›lonej temperatury. Nowe rejestratory sÄ… Ĺ‚atwe w obsĹ‚udze, charakteryzujÄ… siÄ™ duşą bezawaryjnoĹ›ciÄ… i minimalnymi kosztami eksploatacji. ZawierajÄ… wymienne pakiety akumulatorowe NiMH z moĹźliwoĹ›ciÄ… Ĺ‚adowania z gniazda USB. Pojedynczy rejestrator moĹźe monitorować temperaturÄ™ w maksymalnie 10 kolejnych piecach,rejestrujÄ…c w sumie do 600 000 punktĂłw danych. Transmisja danych odbywa siÄ™ przez USB lub Bluetooth. Wbudowany nadajnik radiowy moĹźe opcjonalnie przesyĹ‚ać dane procesowe w czasie rzeczywistym. B & R E K L A M A

! # %

KOLEJNA GENERACJA INTELIGENTNEGO PRZEWODU Firma igus ulepszyła swój inteligentny przewód, którego sercem jest złoşony czujnik o nazwie CF.Q. Nowy moduł CF.Q w połączeniu z isense wykorzystuje potencjał digitalizacji i sieciowania, aby uczynić konserwację łatwiejszą i bardziej wydajną. Dzięki aplikacji industry 4.0, zwanej isense-online moşliwe jest porównanie zarejestrowanej wartości przewodu w czasie rzeczywistym z wartościami empirycznymi istniejącymi w bazie danych. Jeśli wykryte zostanie odstępstwo, operator instalacji dostaje sygnał o potrzebie konserwacji. Nowa generacja modułów CF.Q jest montowana w szafie sterowniczej dzięki obudowom listwy montaşowej. Moduły są odpowiednie do rejestrowania danych dzięki zastosowanemu gniezdu kart SD. Uşytkownik ma dostęp do szerokiej gamy kanałów komunikacyjnych i opcji raportowania. Zalecenia dotyczące konserwacji lub informacje o zblişającej się awarii są wyświetlane w klasycznym widoku przeglądarki komputerów PC, a takşe na wszystkich urządzeniach mobilnych, takich jak tablety i smartfony. &

7-8/2018

19

PRODUKTY

OPTYMALNY TRANSPORT PIONOWY

ŁATWIEJSZY MONTAŻ DZIĘKI VX 25 OD RITTAL

Do platformy MCP (Modular Conveyor Platform) został dodany moduł podnośnika spiralnego – Spiral Lift, który może być wykorzystywany do wydajnego i niezawodnego transportu pionowego. Nowy podnośnik może być stosowany wszędzie tam, gdzie przenośniki MCP już pracują lub może pracować autonomicznie. Stosowany do transportu wszystkich towarów, dla których inne elementy platformy MCP zostały już zaprojektowane (tj. kartonów, pudełek lub toreb o różnych kształtach i rozmiarach). Charakterystycznymi cechami Spiral Lift są mała powierzchnia, gwarantująca optymalne wykorzystanie przestrzeni oraz konstrukcja z pasywnym zapobieganiem wypadkom. Szczelne, montowane na gumowych wspornikach łożyska kulowe zapewniają cichą i energooszczędną pracę. Ponieważ sekcje ślizgowe zachodzą na siebie na łukach, nie ma luk. Spód podnośnika jest zamknięty. Możliwa do mostkowania wysokość między punktami transportu do wewnątrz i na zewnątrz, których położenie można wybierać w krokach co 45°, wynosi maksymalnie cztery metry, jeśli używany jest napęd. W zależności od wymaganej mocy Spiral Lift może być napędzany przez silnik przekładniowy lub bębnowy, pozwalając uzyskać szybkość transportu od 0,1 m/s do 0,5 m/s.

Mniej znaczy więcej. To idea nowego systemu szaf pełnogabarytowych Rittal VX25. W szafach sterowniczych VX25 znacznie zredukowano złożoność technologii, dzięki zastosowanej kompleksowo, ciągłej siatce wymiarowej 25 mm i całkowitej symetrii. Zwiększono również liczbę części elementów ślizgowych. Ponieważ nowy profil ramy w siatce wymiarowej 25 mm jest teraz stosowany także w poziomych częściach ramy, możliwa staje się elastyczna zabudowa szafy także poza jej granicami. Komponenty zabudowy do pionowych części ramy pasują do części dachowej i podłogowej szafy sterowniczej. Także w szafach szeregowych siatka wymiarowa 25 mm znajduje swoją kontynuację w sąsiedniej szafie. W ten sposób można np. montować szyny na odcinku kilku szaf. Te i inne możliwości montażu dają się zrealizować przy mniejszym o 40% zapotrzebowaniu na chassis i szyny montażowe. To pozwala poczynić znaczne oszczędności w zakresie stanów magazynowych i kosztów logistyki. Jednocześnie dzięki nowemu profilowi ramy i dodatkowej głębokości montażowej 20 mm w szafie jest więcej miejsca do wykorzystania. W VX25 wdrożono innowacje także w kwestii szeregowania szaf sterowniczych. Nowa koncepcja uwzględnia znacznie mniejszą liczbę części. Wszystkie śruby są montowane w kierunku szeregu, co ułatwia montaż. A nowa uszczelka szeregowa zapewnia utrzymanie stopnia ochrony szafy sterowniczej po połączeniu w szereg.

,

RS COMPONENTS WPROWADZA SERIĘ PRODUKTÓW DO TESTÓW I POMIARÓW RS Components informuje o dostępności nowej serii produktów do testów i pomiarów firmy FLIR. Nowością są trzy ręczne przyrządy wyposażone w opracowaną przez firmę technologię pomiaru kierowanego w podczerwieni (IGM). Model DM285 to uniwersalny przemysłowy multimetr cyfrowy True RMS i kamera termowizyjna. Umożliwia znajdowanie gorących punktów lub anomalii temperatury. Urządzenie ma wbudowaną kamerę cyfrową 160 × 120 i jest doskonałe do użytku na blacie roboczym lub w terenie oraz do kontroli w całej gamie zastosowań i instalacji elektrycznych, mechanicznych i HVAC. Drugi model to miernik cęgowy CM275, który łączy obrazowanie termowizyjne z pomiarem elektrycznym, co zapewnia szybki i niezawodny sposób wykrywania gorących punktów i przeciążonych obwodów z bezpiecznej odległości. Trzecie

20

urządzenie to model DM166, wyjątkowo przystępny cenowo multimetr z wbudowaną kamerą termowizyjną 80 × 60, idealny do wykrywania anomalii temperaturowych, oraz w pełni funkcjonalny multimetr do rozwiązywania i diagnozowania problemów w zastosowaniach wysokiego i niskiego napięcia. Innymi nowymi produktami w ofercie są bardzo ekonomiczne multimetry FLIR: multimetry cyfrowe True-RMS DM62 i DM66, przeznaczone dla inżynierów i techników w terenie. Nowe modele stanowią połączenie bogatego zestawu funkcji, możliwości dokonywania precyzyjnych pomiarów i wysokiej jakości konstrukcji. Umożliwiają pomiar napięcia, natężenia, częstotliwości, pojemności i temperatury, a w przypadku modelu DM66 – także impedancji. % "

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SZYBKIE Ĺ ADOWANIE PRÄ„DAMI DO 500 A Technologia HPC umoĹźliwia osiÄ…gniÄ™cie zasiÄ™gu 100 km po czasie Ĺ‚adowania samochodĂłw od 3 do 5 minut. Fundamentem technologii jest wtyk zasilajÄ…cy z kablem, ktĂłry umoĹźliwia inteligentne zarzÄ…dzanie chĹ‚odzeniem nagrzewajÄ…cych siÄ™ elementĂłw, co pozwala na staĹ‚e Ĺ‚adowanie z mocÄ… do 500 kW. Jako medium chĹ‚odzÄ…ce uĹźywana jest bezpieczna dla Ĺ›rodowiska mieszanina glikolu i wody, ktĂłra chĹ‚odzi zarĂłwno kabel, jak i elementy stykowe poĹ‚Ä…czenia z gniazdem wlotowym pojazdu. Sam uchwyt stykĂłw, dziÄ™ki niestandardowym wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciom termoprzewodzÄ…cym, takĹźe wspomaga odbiĂłr generowanego ciepĹ‚a. Zintegrowane czujniki temperatury pozwalajÄ… sterownikowi Ĺ‚adowania na bieşąco mierzyć temperaturÄ™ poszczegĂłlnych obszarĂłw i optymalnie zarzÄ…dzać procesem chĹ‚odzenia. HPC jest kompatybilna ze standardowymi gniazdami CCS Typ 1 lub Typ 2, co pozwala na bezproblemowe Ĺ‚adowanie pojazdĂłw wyposaĹźonych standardowo w tego typu wloty. Dodatkowo konstrukcja wtykĂłw HPC uĹ‚atwia wymianÄ™ elementĂłw stykowych, jak i ich obudowy, bez koniecznoĹ›ci opróşniania ukĹ‚adu z czynnika chĹ‚odzÄ…cego. ! # %

PRZEĹ Ä„CZNIKI PRZEMYSĹ OWE SERII 45 RS Components wprowadziĹ‚ do swojej oferty nowy przeĹ‚Ä…cznik przemysĹ‚owy serii 45 przeznaczony dla inĹźynierĂłw utrzymania ruchu oraz konstruktorĂłw maszyn i paneli. PrzeĹ‚Ä…czniki serii 45 zostaĹ‚y zaprojektowane do Ĺ‚atwego montaĹźu i instalacji w wyciÄ™ciach 22 mm lub 30,5 mm i sÄ… dostÄ™pne w wersjach z plastikowym, bĹ‚yszczÄ…cym metalowym lub matowym metalowym wykoĹ„czeniem. Wersja metalowa 30,5 mm ma niski profil i konstrukcjÄ™ do montaĹźu wpuszczanego. Seria cechuje siÄ™ solidnÄ… konstrukcjÄ… oraz zapewnia stopieĹ„ ochrony IP69K i podĹ›wietlenie LED o dĹ‚ugim czasie dziaĹ‚ania. Zaletami przeĹ‚Ä…cznika sÄ… takĹźe jego trwaĹ‚ość mechaniczna wynoszÄ…ca jeden milion cykli przeĹ‚Ä…czania oraz niezawodność przeĹ‚Ä…czania w zakresie 5–500 V. Ponadto element przeĹ‚Ä…czajÄ…cy z mechanizmem typu double-break, slow make jest dostÄ™pny w wersjach z zaciskami Ĺ›rubowymi lub spręşynowymi i moĹźe zostać wyposaĹźony aş w sześć elementĂłw przeĹ‚Ä…czajÄ…cych. % "

R E K L A M A

OBLICZANIE ĹťYWOTNOĹšCI Ĺ OĹťYSK ON-LINE NarzÄ™dzia on-line firmy igus umoĹźliwiajÄ… dokĹ‚adne obliczenie ĹźywotnoĹ›ci produktĂłw firmy w oparciu o badania i testy przeprowadzone w najwiÄ™kszym w branĹźy laboratorium badawczym. W laboratorium wszystkie tworzywa sztuczne iglidur sÄ… poddawane testom pod kÄ…tem wycierania i tarcia. 10 000 testĂłw rocznie zapewnia odpowiedniÄ… bazÄ™ danych dla kalkulatora ĹźywotnoĹ›ci on-line. W czterech krokach system ekspercki iglidur rejestruje wymagania klientĂłw, a nastÄ™pnie dostarcza uĹźytkownikowi kompleksowÄ… analizÄ™ przydatnoĹ›ci i şywotnoĹ›ci wszystkich bezsmarownych i bezobsĹ‚ugowych materiaĹ‚Ăłw iglidur. Precyzyjne obliczanie ĹźywotnoĹ›ci nie ogranicza siÄ™ tylko do Ĺ‚oĹźysk Ĺ›lizgowych iglidur, ktĂłre sÄ… formowane wtryskowo, ale obejmuje rĂłwnieĹź Ĺ‚oĹźyska drukowane w technologii 3D. System ekspercki iglidur zawiera moĹźliwość obliczania ĹźywotnoĹ›ci Ĺ‚oĹźysk drukowanych w technologii 3D z tworzywa iglidur I3 oraz trybofilamentu iglidur I180 (www.igus.pl/iglidur-expert). &

7-8/2018

21

PRODUKTY

NOWE SWITCHE DO PRACY W TRUDNYCH WARUNKACH

KAMERA TERMOWIZYJNA FLIR E53

Firma Phoenix Contact rozszerza swojÄ… ofertÄ™ switchy zarzÄ…dzalnych do zadaĹ„ automatyzacyjnych. Nowe wersje 2200 i  2300 w gamie produktĂłw serii FL Switch 2000 znajdujÄ… zastosowanie do budowy solidnych i niezawodnych sieci, w produkcji systemĂłw, w branĹźy infrastruktury i procesĂłw, a takĹźe w aplikacjach morskich. Switche 2200 i  2300 mogÄ… być uĹźywane w strefach zagroĹźonych wybuchem Ex Zone 2, poniewaĹź sÄ… zgodne z ATEX i IECEx i majÄ… aprobaty dla przemysĹ‚u stoczniowego GL/DNV, ABS, LR, BV i RINA. Rozszerzony zakres temperatury pracy: od â€“40 °C do +70 °C i redundantne zasilanie umoĹźliwiajÄ… rĂłwnieĹź ich stosowanie w trudnych warunkach otoczenia. Dla serii FL 2300 duĹźa przepustowoĹ›ci danych moĹźe być zapewniona dziÄ™ki portowi gigabitowemu. Nowe wersje oferujÄ… funkcje Ĺ‚atwego i elastycznego uruchamiania. Dodatkowo majÄ… niezbÄ™dne funkcje zarzÄ…dzania dla aplikacji Profinet i Ethernet/IP.

WyposaĹźone w technologiÄ™ wielowidmowego obrazowania dynamicznego (MSX) firmy FLIR urzÄ…dzenie FLIR E53 to poczÄ…tek serii profesjonalnych kamer FLIR, dziÄ™ki ktĂłrym obrazowanie termiczne stanie siÄ™ dostÄ™pne dla duĹźego grona inĹźynierĂłw i konserwatorĂłw. Jeden przyrzÄ…d moĹźe być stosowany do zaawansowanego obrazowania termowizyjnego w ukĹ‚adach elektrycznych i mechanicznych, a takĹźe zastosowaniach budowlanych. PrzyrzÄ…d zostaĹ‚ zaprojektowany do pracy w trudnych warunkach i ma wodoodpornÄ… konstrukcjÄ™ oraz wytrzymuje upadki z wysokoĹ›ci do 2 m. Inne kluczowe zalety modelu E53 to: Ĺ‚Ä…czność Wi-Fi; kamera 5 MP; wyrazisty 4-calowy ekran dotykowy o kÄ…cie widzenia 160°; wykrywacz o rozdzielczoĹ›ci 240 Ă— 180 zapewniajÄ…cy ponad 43 000 punktĂłw pomiaru temperatury i zakres temperatury do +650 °C. Dodatkowo czuĹ‚y interfejs uĹźytkownika zapewnia intuicyjnÄ… obsĹ‚ugÄ™ i przydatne funkcje, takie jak jeden przycisk poziom/zakres, ktĂłry umoĹźliwia uĹźytkownikom poprawÄ™ kontrastu celu przez dotkniÄ™cie ekranu.

! # %

% "

R E K L A M A

Centrum Targowo-Konferencyjne

2-4.10.2018

www.toolex.pl

www.exposilesia.pl

Międzynarodowe Targi Metod i Narzędzi do Wirtualizacji Procesów

22

Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec tel.: +48 32 788 75 19 | +48 510 030 472; 510 031 684 | toolex@exposilesia.pl

AUTOMATYKA

PRODUKTY

EKONOMICZNE PANELE HMI FIRMY KINCO WObit oferuje panele operatorskie firmy Kinco, wĹ›rĂłd ktĂłrych na uwagÄ™ zasĹ‚ugujÄ… ekonomiczne i funkcjonalne panele HMI z serii MT4000. Seria MT4000 cechuje siÄ™ szeregiem protokoĹ‚Ăłw komunikacyjnych (np. Modbus-RTU), z wbudowanymi portami szeregowymi, w tym z USB. ProtokoĹ‚y komunikacyjne pozwalajÄ… programowanie panelu z poziomu komputera PC. KonstruktorĂłw poszukujÄ…cych niewielkiego panelu zainteresuje model MT4230T o przekÄ…tnej ekranu 4,3Ë?. SzerokÄ… moĹźliwość zastosowaĹ„ w automatyce oferuje 7Ë? panel HMI MT4434T, natomiast dla Ĺ›rednich i duĹźych systemĂłw przeznaczony jest panel operatorski MT4532T o wielkoĹ›ci 10Ë?, oferowany w dobrej cenie. DziÄ™ki wyraĹşnym kolorom wyĹ›wietlacza i szybkiej pracy, ktĂłrÄ… zapewnia 32-bitowy procesor seria MT4000 jest odpowiednim rozwiÄ…zaniem dla wiÄ™kszoĹ›ci aplikacji z zakresu automatyki przemysĹ‚owej. ;)1

ZESTAW ROBOTYCZNY FIRMY TEXAS INSTRUMENTS Farnell element14 wprowadziĹ‚ do swojej oferty Robotyczny Zestaw Edukacyjny marki Texas Instruments – TI Robotics System Learning Kit, model TI-RSLK, dziÄ™ki ktĂłremu studenci mogÄ… dogĹ‚Ä™bnie zrozumieć, na czym polega projektowanie systemĂłw elektronicznych. Zestaw TI-RSLK zostaĹ‚ zaprojektowany specjalnie pod kÄ…tem wykorzystania w Ĺ›rodowisku akademickim, by przekazywać podstawowÄ… wiedzÄ™, potrzebnÄ… do zrozumienia koncepcji inĹźynierskich kryjÄ…cych siÄ™ za projektowaniem, testowaniem i budowaniem dziaĹ‚ajÄ…cego systemu robotycznego. CaĹ‚ość odbywa siÄ™ w ramach 20-częściowego kursu, opracowanego z udziaĹ‚em profesora Jona Volvano z University of Texas w Austin. Zestaw TI-RSLK Maze Edition zawiera ponad 60 elektronicznych i mechanicznych komponentĂłw, wliczajÄ…c w to wiodÄ…cy w swojej klasie zestaw deweloperski SimpleLink MSP432P401R LaunchPad Development Kit. Platforma Texas Instruments SimpleLink obejmuje najszerszy wybĂłr mikrokontrolerĂłw ARM, dostÄ™pnych w ramach jednego Ĺ›rodowiska deweloperskiego, wraz z oprogramowaniem, dodatkowym sprzÄ™tem i narzÄ™dziami przydatnymi w aplikacjach Internetu Rzeczy (IoT) i robotyki.

HTML5 MAESTRO ADITUM W NOWEJ WERSJI CONTROLMAESTRO 2018 ControlMaestro to nowoczesna, otwarta i w peĹ‚ni skalowalna platforma SCADA/BMS, ktĂłra pozwala na peĹ‚nÄ… kontrolÄ™ procesĂłw technologicznych w budynkach, obiektach przemysĹ‚owych oraz infrastrukturalnych, odzwierciedla kierunki rozwoju zgodne z koncepcjÄ… Industry 4.0. ControlMaestro oferuje graficzny interfejs uĹźytkownika opracowany w technologii HTML5 – Maestro Aditum. Maestro Aditum zapewnia natychmiastowy dostÄ™p do danych z dowolnego miejsca przy wykorzystaniu urzÄ…dzeĹ„ mobilnych, takich jak smartfony i tablety dziaĹ‚ajÄ…ce na platformach Android i iOS. Pozwala takĹźe na prawidĹ‚owe i czytelne wyĹ›wietlanie danego obrazu na ekranach o róşnych przekÄ…tnych. ModuĹ‚ Maestro Aditum pozwala konwertować obrazy do formatu HTML5, usuwa zaleĹźność od apletĂłw jÄ™zyka Java. Aplikacja moĹźe takĹźe pracować na panelach HMI i ekranach dotykowych. ControlMaestro to rĂłwnieĹź nowa generacja interfejsu programowania aplikacji, przygotowanego w technologii .NET (.NET Toolkit). Platforma integruje narzÄ™dzie audytu aplikacji o nazwie ELUManager, dziÄ™ki czemu za pomocÄ… jednego klikniÄ™cia moĹźna przeskanować i przeanalizować opracowanÄ… aplikacjÄ™ oraz wygenerować raport z analizy wszystkich moduĹ‚Ăłw, aby nastÄ™pnie zapewnić ich optymalnÄ… pracÄ™. Protokół HTTPS zapewnia bezpiecznÄ… komunikacjÄ™ zaszyfrowanego transferu danych. Platforma speĹ‚nia wymagania normy przemysĹ‚u spoĹźywczego i farmaceutycznego FDA 21 CFR część 11. 1& 0 " " " "

R E K L A M A

B

79

7-8/2018

23

ROZMOWA

CzĹ‚owiek w centrum technologii 4.0Â

) G ! "" HB& ! & " " &+

G I 3 & " " G+ ! " K " ! " 94?+ L K "" HB& ! " ! " KM -

! + ! "" HB& ! 4 WiodÄ…cym tematem naszego wakacyjnego numeru jest automatyzacja pakowania i transportu. Nieodzownym elementem tego typu rozwiÄ…zaĹ„ i wdroĹźeĹ„ sÄ… czujniki. Jakie rozwiÄ…zania z portfolio Pepperl+Fuchs cieszÄ… siÄ™ najwiÄ™kszym zainteresowaniem? Jedna z gĹ‚Ăłwnych branĹź przemysĹ‚owych z jakimi jesteĹ›my zwiÄ…zani to au24

tomatyzacja pakowania i transportu. Niezawodny przeĹ‚adunek, w poĹ‚Ä…czeniu z precyzjÄ… i innowacyjnoĹ›ciÄ…, jest bardzo waĹźnym elementem pakowania i przepĹ‚ywu materiaĹ‚Ăłw. Towary powinny być szybko i dokĹ‚adnie spakowane i przekazane do miejsc przeznaczenia, a bezpieczeĹ„stwo, wydajność i niezawodność to kluczowe czynniki w tym procesie. Nasze rozwiÄ…zania za-

pewniajÄ… sprawny przebieg procesĂłw pakowania oraz logistyki wewnÄ™trznej, szybki transport towarĂłw oraz optymalne wykorzystanie przestrzeni magazynowych. Zastosowania obejmujÄ… identyfikacjÄ™, detekcjÄ™, pozycjonowanie, zabezpieczenie przed kolizjÄ… i przepĹ‚yw danych. Duşą popularnoĹ›ciÄ… wĹ›rĂłd integratorĂłw specjalizujÄ…cych siÄ™ w twoAUTOMATYKA

Fot. Pepperl+Fuchs

ROZMOWA rzeniu systemów dla transportu materiałów cieszy się sieć AS-I. Dzięki zastosowaniu interfejsu AS-I płaskie kable redukują i porządkują architekturę sieci, a czas potrzebny do przeprowadzenia instalacji można zredukować o ponad 40%. Komunikację jesteśmy w stanie zrealizować również za pomocą modułów I/O. Jeden moduł obsługuje różne protokoły komunikacyjne – Ethernet Profinet, EtherNet/IP i EtherCAT, a moduły I/O Ethernet tworzą komunikację między centralnym układem sterowania i poziomem obiektu. Szeroko stosowane w automatyzacji pakowania i transportu są unikalne na skalę światową systemy pozycjonowania (safePXV) i nawigowania (safePGV). System PGV służy do nawigacji pojazdów sterowanych automatycznie (AGV). Poza pozycjonowaniem absolutnym czujnik realizuje wszystkie funkcje potrzebne do niezawodnego sterowania. Ponadto pozwala zachować stałą minimalną odległość między sterowanymi automatycznie pojazdami, co gwarantuje bezpieczeństwo znajdujących się w pobliżu pracowników. System safePXV zapewnia bezkontaktowe, bezpieczne pozycjonowanie zgodne z poziomem SIL 3/PL e za pomocą zaledwie jednego czujnika. Znajduje zastosowanie w dźwigach magazynowych do przeładunku materiałów lub tam, gdzie kładzie się nacisk na dokładne pozycjonowanie elektrycznych przenośników jednoszynowych (EMC) w liniach montażowych. Automatyzowanie produkcji, zapobieganie kolizjom pojazdów, pomiar położenia i usprawnianie łańcucha dostaw nie byłyby możliwe bez RFID. Pepperl+Fuchs oferuje rozwiązania identyfikacji w niemal wszystkich popularnych technologiach przemysłowych, jeśli chodzi o częstotliwości pracy. Szczególną uwagę warto zwrócić na nasze nowe głowice pracujące w paśmie UHF, które mogą wykrywać do 200 znaczników w obrębie 4 m. W zakresie RFID oferujemy też szeroki asortyment tagów – zarówno ekonomicznych w postaci naklejek, jak też wersji do pracy w wysokiej temperaturze – aż do 250 °C. 7-8/2018

PRAWDZIWYM WYZWANIEM W REALIZACJI PROJEKTU PRZEMYSŁU 4.0 JEST STWORZENIE NIEZALEŻNEJ METODY WYMIANY INFORMACJI NA WSZYSTKICH POZIOMACH. Które rodzaje czujników generują największą sprzedaż? Największy wolumen elementów, jakie dostarczamy do omawianego sektora, stanowią czujniki indukcyjne. Do tej grupy zalicza się czujnik o nazwie VariKont, który ma formę zielonego sześcianu. Drugą co do wielkości wolumenu grupę tworzą czujniki optyczne. Różne zasady działania, modele, wymiary oraz parametry techniczne pozwalają wybrać najlepszy czujnik do danego zastosowania oraz warunków roboczych. Coraz większym uznaniem cieszą się czujniki ultradźwiękowe. Pomiar przy użyciu tej technologii jest pozbawiony wad techniki optycznej – jest niewrażliwy na kolor, światło czy połysk, bez pogorszenia dokładności. Oferowane przez nas czujniki to preferowane rozwiązanie w większości zastosowań wymagających dokładnego, bezstykowego wykrywania obiektów w urządzeniach automatycznych. Coraz częściej można usłyszeć o „czujnikach 4.0”. Jak widzi Pan ich rolę? Czujniki to oczy i uszy maszyn i zakładów przemysłowych. Służą do ścisłego monitorowania procesu produkcji i środowiska pracy maszyn. Aby spełnić to zadanie, muszą w elastyczny sposób przystosowywać się do procesu i środowiska, jednocześnie szybko przekazując dane dotyczące funkcjonowania do jednostki przetwarzającej. Jestem przekonany, że takie rozwiązania jak nasza technologia Sensorik4.0 wyznaczają kierunek rozwoju czwartej rewolucji przemysłowej, zapewniając dostęp do niezbędnych danych. Dobrym przykładem wykorzystania technologii Sensorik4.0 jest czujnik fotoelektryczny R100 – inteligentny czujnik wdrożony przez firmę Pepperl+Fuchs w zakładach produkcyjnych w Berlinie. Dzięki interfejsowi

IO-Link czujnik R100 umożliwia komunikację na poziomie czujników i tym samym zapewnia łączność całego zakładu w sieci. Jak ocenia Pan stopień realizacji założeń czwartej rewolucji przemysłowej w naszym kraju i jak firma Pepperl+Fuchs odnajduje się w tym obszarze? Idea Przemysłu 4.0 niesie ze sobą nowe funkcjonalności, porównywalne z wdrożeniem w przeszłości silnika parowego czy linii produkcyjnej. To ogromna szansa i jednocześnie wyzwanie dla naszej firmy. W fabryce przyszłości, dzięki integracji systemów informatycznych, baz danych, układów automatyki i robotyki, procesy zamówień będą odbywały się automatycznie. Zdecentralizowana produkcja usieciowiona ze scentralizowanymi danymi jest jedną z podstaw Przemysłu 4.0. Wdrożenie tej koncepcji w zakładzie produkcyjnym oznacza dla klientów konieczność obsługi dużej ilości danych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, przygotowaliśmy nową generację innowacyjnych modułów I/O. Moduły o solidnej budowie dla wszystkich standardowych protokołów Ethernet i IO-Link mają zintegrowaną inteligencję dla zdecentralizowanej automatyzacji i zadań diagnostycznych. Nie tylko idealnie spełniają wymagania innowacyjnej maszyny czy linii, ale także realizują koncepcję Przemysłu 4.0. Jedynie znacząca automatyzacja pozwoli naszemu przemysłowi być konkurencyjnym na arenie międzynarodowej. Jak pokazują różnego rodzaju badania i raporty, mamy w tej dziedzinie sporo do nadrobienia. Bez usprawnienia działań trudno będzie nadrobić zaległości i w pełni wdrożyć założenia czwartej rewolucji przemysłowej. 25

ROZMOWA Z naszych obserwacji oraz z prognoz analityków wynika, że sytuacja w polskich przedsiębiorstwach zaczyna zmieniać się na korzyść i nadal będzie się poprawiać. Czwarta rewolucja przemysłowa wciąż przybiera na sile i zmienia przedsiębiorstwa na całym świecie. U jej podstaw leżą nowe wyzwania wymagające opracowywania przez firmy produktów oraz procesów produkcyjnych mogących rozwijać się w przyszłości. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku naszej firmy. Oprócz szerokiej gamy nowych produktów, które swoją funkcjonalnością wpisują się w nowy wymiar przemysłu i będą jednymi z najważniejszych źródeł danych w przyszłych projektach, Pepperl+Fuchs utworzył nową firmę zajmującą się zagadnieniami cyfryzacji fabryk – Neoception GmbH. Jednym z pierwszych pomyślnie zrealizowanych podejść do inteligentnej fabryki jest sieciowy – zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej – proces produkcyjny czujników serii R100 w zakładach naszej firmy w Berlinie. Komunikacja w płaszczyźnie pionowej oznacza połączenie różnych systemów informatycznych na różnych poziomach hierarchicznych w zakładzie produkcyjnym – od czujników i siłowników, przez sterowanie procesem i produkcją, do warstwy MES oraz całego przedsiębiorstwa. Dzięki temu wiele różnych produktów może być wytwarzanych elastycznie w zależności od potrzeb. Co uznaje Pan za kluczowe wyzwanie związane z najnowszą rewolucją przemysłową? Prawdziwym wyzwaniem w realizacji projektu Przemysłu 4.0 jest stworzenie niezależnej metody wymiany informacji na wszystkich poziomach. Jedynym

sposobem realizacji tego celu jest stopniowe osiąganie konsensusu. Do tego celu zbliżają nas inicjatywy takie jak PROLIST i FDI. Te grupy firm, instytutów badawczych i powiązanych z nimi towarzystw współpracują nad bezproblemową integracją zarządzania cyklem życia produktów, odczytywaniem danych technicznych przez urządzenia oraz zarządzaniem informacją w inteligentnych urządzeniach polowych. Abstrahując od wszystkich aspektów technologicznych, musimy pamiętać, iż powodzenie projektu Przemysł 4.0. zależy od połączenia mocnych stron człowieka i zalet maszyny. Ludzie nie mogą być przeszkodą we wprowadzeniu cyfryzacji, lecz muszą stać się kluczowym elementem tego procesu. Cyfryzacja społeczeństwa niesie ze sobą fundamentalne zmiany dla firm. Średniej wielkości przedsiębiorstwa, takie jak nasze, mogą się rozwijać tylko dzięki współpracy z innymi firmami i wdrażaniu przyszłościowej koncepcji Przemysł 4.0. Osiągane wyniki niezmiennie potwierdzają wartość takiej partnerskiej współpracy, która przyczynia się do cyfryzacji obecnego świata. Automatyzacja w przemyśle przybiera na sile, jednak grono dostawców rozwiązań, które ją umożliwiają jest duże. Jak odnieść sukces na tym rynku? Umożliwiamy klientom najlepszy dobór rozwiązań, tak aby uzyskiwali długofalowe korzyści i mogli tworzyć lepsze maszyny oraz systemy. Trzon naszego portfolio stanowią elementy katalogowe, ale kładziemy także nacisk na dostarczanie odbiorcom produktów wraz ze wsparciem aplikacyjnym lub kompletnych rozwiązań tworzonych zgod-

JEDYNIE ZNACZĄCA AUTOMATYZACJA POZWOLI NASZEMU PRZEMYSŁOWI BYĆ KONKURENCYJNYM NA ARENIE MIĘDZYNARODOWEJ. JAK POKAZUJĄ RÓŻNEGO RODZAJU BADANIA I RAPORTY, MAMY W TEJ DZIEDZINIE SPORO DO NADROBIENIA. 26

nie z ich potrzebami. W tym ostatnim przypadku bierze się pod uwagę nie tylko spełnienie podstawowych wymogów technicznych, ale też np. optymalizację w zakresie bezpieczeństwa i inne czynniki. Zwykłe doradztwo staje się powoli przeszłością. Wszak klient końcowy jest w stanie znaleźć praktycznie wszystkie informacje dotyczące danego produktu, począwszy od oprogramowania, przez pliki CAD, po karty katalogowe. Dlatego niezmiernie ważna jest wiedza techniczna. 85% naszych pracowników jest inżynierami. Dbamy o ich rozwój i wiedzę, aby byli w stanie sprostać najwyższym wymaganiom klientów końcowych. Staramy się być ekspertami, dzięki którym odbiorca końcowy może uzyskać przewagę technologiczną nad innymi. Naszym niewątpliwym atutem jest bardzo elastyczne podejście do kooperantów. Jesteśmy z nimi i angażujemy się w ich projekty od początku – począwszy od dyskusji o problemie, po nieodpłatne dostarczenie rozwiązania i pomoc w jego przetestowaniu oraz wdrożeniu. Samodzielne przetestowanie rozwiązania oferujemy bezpłatnie, co spotyka się z dużym zainteresowaniem. Wypożyczamy praktycznie wszystkie nasze produkty, tak aby odbiorca przed zakupem mógł sprawdzić ich działanie w praktyce – w maszynie lub na linii produkcyjnej. Niezależnie od typu wyrobów stawiamy przede wszystkim na ich jakość – przed wejściem do produkcji elementy są kompleksowo testowane, zaś ich parametry z naddatkiem spełniają wymogi podawane w kartach katalogowych. Te ostatnie tworzymy określając warunki pracy urządzeń w dowolnym środowisku, a nie tylko w laboratorium pomiarowym. Czy obserwuje Pan trend wypierania rozwiązań ekonomicznych przez droższe, ale bardziej zaawansowane? Zależy to od sektora rynku i zmienia się w czasie. Po pewnej euforii związanej z tanimi rozwiązaniami pochodzącymi z Chin, tendencja do oszczędzania na czujnikach wyhamowała. To – jak sądzę – reakcja zwrotna działów utrzymania ruchu, dla których wymiana AUTOMATYKA

ROZMOWA czujników w cyklach krótszych niż standardowe jest po prostu nieopłacalna. Dla producentów maszyn oszczędność na elementach pomiarowych również nie bilansuje się z późniejszymi kosztami serwisu. Dostawcy czujników ekonomicznych mają jednak swoje miejsce na rynku – np. w obszarze produkcji maszyn o krótkiej żywotności. Główną tendencją w branży jest jednak nacisk na jakość. Dotyczy to szczególnie aplikacji w strefach zagrożonych wybuchem, gdzie nie ma miejsca na doświadczenia i trzeba polegać na wiedzy kompetentnego dostawcy. W tym roku mija 60 lat, od kiedy firma Pepperl+Fuchs zaczęła wytwarzać czujniki. Jak to się zaczęło? Jesteśmy jedną z najstarszych firm w tej branży – wytwarzaniem czujników zajmujemy się od 1958 r., czyli od momentu, gdy w laboratoriach Pepperl+Fuchs powstał pierwszy, tranzystorowy czujnik indukcyjny. Dzięki temu, że był to element niskomocowy, mógł być stosowany również w strefach zagrożonych wybuchem. Z kolei dwa lata wcześniej powstała pierwsza iskrobezpieczna bariera, która obniżała poziom sygnału doprowadzanego do stref zagrożonych wybuchem. Można powiedzieć, że „wyrośliśmy” na bazie szeroko pojętego iskrobezpieczeństwa, zaś historia czujników to historia rozwoju naszego przedsiębiorstwa. Dały jej początek dwie osoby: Walter Pepperl oraz bankowiec i inżynier elektronik Ludwig Fuchs. Ich współpraca zaowocowała powstaniem firmy, która początkowo specjalizowała się w naprawie radioodbiorników. Szybko jednak zauważono problem w zakresie dokładności i jakości transformatorów. Z tego względu przedsiębiorstwo podjęło się wytwarzania tych elementów, podpisując umowę z koncernem zajmującym się produkcją radioodbiorników oraz z koncernami z branży chemicznej. Dla jednego z klientów z branży petrochemicznej został zaprojektowany wspomniany wcześniej separator iskrobezpieczny. Firma potrzebowała takiego produktu z uwagi na częste wybuchy oparów substancji chemicznych w należących do niej zakładach. Wypo7-8/2018

TOMASZ MICHALSKI Absolwent Wydziału Automatyki Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach oraz Wydziału Zarządzania w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Niemal od początku kariery zawodowej związany z firmą Pepperl+Fuchs. Pracę rozpoczynał jako inżynier sprzedaży i kierownik regionalny. Następnie łączył te stanowiska z obowiązkami Key Account Managera Automotive Polska. W 2012 r. został nominowany na stanowisko Sales Managera Pepperl+Fuchs. Do chwili obecnej kieruje działem Faktory Automation w Polsce, na Litwie oraz na Łotwie. Współpomysłodawca oraz organizator Mistrzostw Polski branży automatyki przemysłowej w piłce nożnej. Uczestnik oraz prelegent wielu konferencji z zakresu automatyki przemysłowej. W ostatnich kilku latach stworzył profesjonalny zespół w dziedzinie automatyki, znacząco umocnił pozycję firmy na polskim rynku oraz zwiększył popularność marki Pepperl+Fuchs. Prywatnie szczęśliwy mąż i ojciec, wielki fan sportu i nowych technologii oraz pasjonat filozofii dalekowschodnich.

sażenie instalacji w bariery obniżające poziom sygnału elektrycznego do odpowiednio niskiego poziomu ułatwiło zapobieganie takim sytuacjom. Kolejne dekady przyniosły szybki rozwój firmy, któremu sprzyjał rozwój automatyki. W latach 60. i 70. powstały nowe zakłady produkcyjne i zagraniczne oddziały handlowe. Do produkcji weszły m.in. zasilacze i czujniki ultradźwiękowe oraz fotoelektryczne. Rozszerzanie oferty było w dużej mierze odpowiedzią na potrzeby klientów. Tak jest do tej pory – rozbudowa asortymentu bierze się z informacji zwrotnej z rynku. Niektóre rozwiązania są wręcz produkowane z myślą o danych klientach, o ile oczywiście zachowana może być odpowiednia skala produkcji. Co dziesiąta osoba zatrudniona w Pepperl+Fuchs pracuje w dziale R&D. Przeznaczamy znaczące nakłady na działalność badawczo-rozwojową, tak aby cały czas pozostawać firmą innowacyjną. Jakie są dalsze plany rozwojowe firmy – poszerzanie aktualnej oferty, wprowadzanie nowych rodzajów produktów, rozwój organiczny, budowanie większej organizacji przez przejęcia? Mimo że polski oddział Pepperl+Fuchs jest bardzo młodą firmą – w tym roku obchodzimy 10-lecie powstania – staliśmy się w tym czasie rozpoznawalną marką. Potrafimy rozmawiać i pomagać kooperantom. W Polsce powstaje coraz więcej firm, które tworzą pełne projekty automatyki dla koncernów międzynarodowych – są odpowie-

dzialne za ideę, projekt, wykonanie oraz uruchomienie. Niezbędna jest im fachowa pomoc. W tym właśnie widzę potencjał dla naszej firmy. Dzięki specjalistycznej wiedzy technicznej potrafimy nie tylko dyskutować o rozwiązaniach, ale także dostosowywać ofertę do zmieniających się potrzeb rynkowych i rosnących wymagań klientów, stale wprowadzając na rynek nowe i udoskonalone produkty i technologie. Wszechstronne testowanie produktów przed wdrożeniem do seryjnej produkcji zapewnia ich niezawodne i trwałe funkcjonowanie, nawet w ekstremalnych i agresywnych warunkach. Obecnie jesteśmy w trakcie budowy profesjonalnego centrum aplikacyjno-treningowego, które zostanie otwarte jeszcze w tym roku w Krakowie. Będzie to miejsce, w którym kooperanci będą mogli zdobywać wiedzę na temat produktów i realizowanych aplikacji. Będziemy pokazywać, jak działają systemy oraz jak osiągnąć efekt synergii między naszymi inżynierami, integratorami systemów oraz klientami końcowymi. Podejmujemy również inne, niestandardowe inicjatywy dla środowiska automatyki w Polsce, takie jak Mistrzostwa Polski Branży Automatyki Przemysłowej: P+F CUP. Tegoroczna piąta edycja, podobnie jak poprzednie, stała się miejscem integracji osób związanych z branżą w innej atmosferze niż w przypadku targów czy sympozjów.

Urszula Chojnacka *-) -N

27

TEMAT NUMERU

Automatyzacja pakowania i transportu O " I

I +

" 1 " & Q

" " & 1 !4

L

I + G " " & + G

3 4

Agnieszka Staniszewska

28

P

akowanie i transport to czynnoĹ›ci, ktĂłre dotyczÄ… zdecydowanej wiÄ™kszoĹ›ci procesĂłw produkcyjnych. Jak nietrudno siÄ™ domyĹ›leć, sÄ… one coraz częściej automatyzowane w celu ich optymalizacji.

Opakowania RozwaĹźania na temat pakowania w przemyĹ›le naleĹźy rozpocząć od krĂłtkiej charakterystyki branĹźy samych opakowaĹ„. Na poczÄ…tek warto uĹ›wiadomić sobie, jak róşnorodne typy opakowaĹ„ sÄ… obecne na rynku. Podstawowe z nich to: opakowania drewniane, papier i tektura falista, opakowania kartonowe i papierowe, opakowania z tworzyw sztucznych i opakowania metalowe. Dynamika rozwoju omawianego rynku stale roĹ›nie. Coraz wiÄ™ksze moĹźliwoĹ›ci technologiczne, dynamicznie zmieniajÄ…ce siÄ™ trendy estetyczne, ekologia, zgodność z czÄ™sto modyfikowanymi przepisami prawa, bezpieczeĹ„stwo kontaktu z şyw-

noĹ›ciÄ… to tylko niektĂłre z kluczowych zagadnieĹ„, ktĂłre majÄ… wpĹ‚yw na rozwĂłj branĹźy opakowaĹ„. Do automatycznej produkcji opakowaĹ„ sĹ‚uşą dedykowane maszyny. OczywiĹ›cie sÄ… one róşne dla kaĹźdego z typĂłw wymienionych materiaĹ‚Ăłw. PrzykĹ‚adowo kartony i papiery mogÄ… być obrabiane przez róşne maszyny realizujÄ…ce takie operacje jak: bigowanie, docinanie, wycinanie, giÄ™cie, drukowanie. Do produkcji kartonowych opakowaĹ„ mogÄ… posĹ‚uĹźyć wykrojniki poligraficzne, ktĂłrych odpowiednie przygotowanie jest moĹźliwe przez obrĂłbkÄ™ sklejki z uĹźyciem wycinarki laserowej. Produkcja opakowaĹ„ oraz podstaw drewnianych – palet, skrzyĹ„, skrzyniopalet, nadstawek, opakowaĹ„ specjalnych jest moĹźliwa dziÄ™ki obrĂłbce drewna – docinaniu, szlifowaniu, frezowaniu, zbijaniu, ktĂłrÄ… moĹźna dokonać z uĹźyciem specjalnych centr obrĂłbczych lub maszyn realizujÄ…cych kolejno pojedyncze z wymienionych operacji. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Pakowanie

B 4 +

&33

W zwiÄ…zku z powtarzalnoĹ›ciÄ… procesu pakowania z zastosowaniem gotowych opakowaĹ„ dla konkretnych produktĂłw, korzystnie jest taki proces zautomatyzować. Do analizy czynnoĹ›ci skĹ‚adowych, ktĂłre po zĹ‚oĹźeniu w caĹ‚ość tworzÄ… proces pakowania, niech posĹ‚uĹźy woda mineralna. Najczęściej woda jest sprzedawana w plastikowych butelkach, do ktĂłrych jest odpowiednio dozowana. Kilka napeĹ‚nionych butelek jest pakowane w zbiorczÄ… foliÄ™, a okreĹ›lona liczba tak powstaĹ‚ych opakowaĹ„ umieszczana w uporzÄ…dkowany sposĂłb na czas dostawy na drewnianych paletach, ktĂłre dodatkowo sÄ… owijane foliÄ… w celu odpowiedniego zabezpieczenia Ĺ‚adunku podczas przewozu. W dalszej części rozwaĹźaĹ„ kaĹźda z wymienionych czynnoĹ›ci zostanie krĂłtko scharakteryzowana.

WaĹźenie, zliczanie, dozowanie Pakowanie Ĺ‚Ä…czy siÄ™ nierozerwalnie z odpowiednim porcjowaniem pro-

duktu. Czynność tÄ… moĹźna dokonywać w nastÄ™pujÄ…ce sposoby – waşąc, dozujÄ…c lub zliczajÄ…c. WybĂłr spoĹ›rĂłd wymienionych sposobĂłw uzaleĹźniony jest od wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci fizycznych porcjowanego produktu oraz struktury procesu automatycznego pakowania. Precyzyjne waĹźenie, zliczanie i dozowanie gwarantuje brak strat oraz zniwelowanie ryzyka nieumyĹ›lnego oszukiwania odbiorcĂłw. MateriaĹ‚y sypkie oraz ciecze trafiajÄ… do opakowaĹ„ metodÄ… dozowania. Jak nietrudno siÄ™ domyĹ›leć, proces dozowania jest w zdecydowanej wiÄ™kszoĹ›ci przypadkĂłw realizowany w sposĂłb zautomatyzowany. Kluczowe w doborze odpowiedniego systemu dozujÄ…cego jest znalezienie dostosowanej do aplikacji gĹ‚owicy dozujÄ…cej i okreĹ›lenie wymaganej dokĹ‚adnoĹ›ci oraz prÄ™dkoĹ›ci realizacji

tego zadania. DobierajÄ…c odpowiedni system dozujÄ…cy, naleĹźy zwrĂłcić uwagÄ™ na jego rozdzielczość. Ma ona bezpoĹ›redni wpĹ‚yw na dokĹ‚adność. Z dozowaniem wiÄ…Ĺźe siÄ™ rĂłwnieĹź potrzeba precyzyjnej kontroli jego przebiegu, ktĂłra jest moĹźliwa dziÄ™ki róşnego rodzaju czujnikom – gĹ‚Ăłwnie przepĹ‚ywu i poziomu. WaĹźenie i zliczanie jest czynnoĹ›ciÄ… bardziej uniwersalnÄ… i moĹźe odbywać siÄ™ na kaĹźdym etapie produkcyjnym. Jednym z miejsc, w ktĂłrych moĹźna zamontować systemy wagowe sÄ… taĹ›mociÄ…gi. Wagi z serii Milltronics znajdujÄ…ce siÄ™ w ofercie firmy Siemens to jedno z przykĹ‚adowych rozwiÄ…zaĹ„ dostÄ™pnych na rynku. Minimalna histeR E K L A M A

0RGXĂşRZRÄ?Ă“ 8SURV]F]RQ\ PRQWDÄŽ 1RZ\ Z\PLDU LQVWDODFML.

* Ĺ&#x; PRGXĂş $6 L GR WUDQVSRUWHUÄ‚Z URONRZ\FK

PURVWD EH]QDU]ãG]LRZD LQVWDODFMD MHGQRHOHPHQWRZD REXGRZD GR SRGú�F]HQLD SúDVNLFK

SU]HZRGÄ‚Z L F]XMQLNÄ‚Z MRGXĂş L SU]HZRG\ FDĂşNRZLFLH VFKRZDQH Z NRU\WNX NDEORZ\P JZDUDQWXMĂ? SU]HMU]\VWRÄ?Ă“ V\VWHPX

www.pepperl-fuchs.com/g20

7-8/2018

29

TEMAT NUMERU

NA CO SZCZEGÓLNIE WARTO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PRZY INWESTOWANIU W AUTOMATYZACJĘ LINII PAKOWANIA I TRANSPORTU? KAROLINA TOKARZ, PREZES ZARZĄDU, DYREKTOR NACZELNY PROMAG Jak wynika z badań rynku przeprowadzonych przez firmę PROMAG główne obszary inwestycji w zakresie automatyzacji, poza bezpośrednio produkcyjnymi, to transport wewnętrzny, wsparcie procesów kompletacji, paletyzacja, pakowanie i magazynowanie. Pierwszym krokiem przy planowaniu wdrożenia rozwiązań z zakresu automatyzacji jest wyznaczenie celów ekonomicznych, które chcemy osiągnąć. Opracowanie katalogu szczegółowych potrzeb oraz założeń budżetowych to krok równie ważny jak wybór właściwego partnera do współpracy. Automatyzacja pakowania i transportu stanowi połączenie wielu urządzeń od robotów pakujących, owijarek, etykieciarek i bandownic, po spójny system transportu zarządzany przez system zarządzania magazynem. Istotne jest zastosowanie możliwie spójnych komponentów mechanicznych i elektro-automatycznych, jak również to, by całość linii została spięta przez jeden dedykowany program.

reza i redukcja wpływu sił poziomych są zapewnione dzięki zastosowaniu odpowiednich przetworników tensometrycznych. Cechą charakteryzującą omawiany system jest również obecność ochrony przeciwprzeciążeniowej. W serii Milltronics można znaleźć modele dostosowane do wielu zastosowań, np. przetwórstwo kruszywa (modele MCS), produkcja nawozów, tytoniu, karmy (modele MLC), przetwórstwo zbóż (modele MMI). Innym ciekawym rozwiązaniem są wagi paletowe umożliwiające umieszczenie palety na konstrukcji wagi

30

Po etapie przygotowania inwestycji następuje moment szczegółowych uzgodnień, w którym z reguły ujawnia się najwięcej problemów i niezbędne są korekty przyjętych założeń. Dlatego przy planowaniu dodatkowo warto zwrócić uwagę na kwestię dostępnej przestrzeni i infrastruktury hali oraz istniejące i planowane drogi komunikacyjne, dostępowe i serwisowe. Największą przeszkodą w trakcie wdrażania automatyzacji jest brak lub ograniczona możliwość wstrzymania, choćby w części, działalności przedsiębiorstwa na czas implementacji. Wyzwaniem dla integratora jest zatem praca na tzw. „żywym organizmie” z zapewnieniem alternatywnych rozwiązań i sprawnej reakcji na pojawiające się problemy. Mając opracowany realny harmonogram inwestycji, doświadczonego partnera, pamiętajmy o zapewnieniu odpowiedniego bufora czasowego i alternatywnych rozwiązań na czas wdrożenia.

za pomocą wózka widłowego lub suwnicy. Takie czteroczujnikowe wagi z serii WPT/4P o udźwigu do 3 ton o deklarowanej dokładności 1 kg przy maksymalnym udźwigu, można znaleźć w ofercie firmy Radwag Wagi Elektroniczne. Na rynku dostępne są automatyczne maszyny zliczające. Przykładem zastosowania takiego rozwiązania jest moduł liczący, który jest dedykowany do liczenia wkrętów, śrub, gwoździ i nitów. Zliczanie można również realizować za pomocą systemu czujników lub angażując do tego celu system wizyjny.

Maszyny do pakowania Jedną z czynności, która wiąże się z automatycznym pakowaniem jest czynność zgrzewania. Zgrzewanie umożliwia pakowanie określonych produktów w tzw. folię termokurczliwą w sposób bezpieczny i estetyczny, stanowiąc jednocześnie dla nich odpowiednie zabezpieczenie. Regulowanym parametrem charakteryzującym zgrzewarki jest intensywność zgrzewania. Można wyróżnić dwa typy działań, które wiążą się ze wspomnianymi urządzeniami. Chodzi o zgrzewanie opakowań jednostkowych i zgrzewanie opakowań zbiorczych. Kluczowe dla odpowiedniego zastosowania zgrzewarki jest jej połączenie i zsynchronizowanie z taśmociągami. Produkty, które mają zostać zapakowane do paczek jednostkowych oraz paczki jednostkowe, które mają być umieszczone w opakowaniach zbiorczych są podawane z taśmociągu, grupowane, odpowiednio odmierzane. Następnie rękaw foliowy jest zamykany przez zgrzewanie. Na koniec opakowanie jest transportowane do strefy odbioru. Innymi typowymi działaniami związanymi z pakowaniem są składanie i zaklejanie kartonów. Zadania te wiążą się z przygotowywaniem ładunków do wysyłki oraz magazynowaniem towaru. Na rynku dostępnych AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU jest wiele modeli automatycznych kartoniarek. Im wiÄ™cej moĹźliwych wymiarĂłw pudeĹ‚ek kartonowych moĹźe zĹ‚oĹźyć lub zakleić maszyna, tym wiÄ™ksza jest jej uĹźyteczność i uniwersalność.

Przygotowanie Ĺ‚adunku W rozwaĹźaniach na temat automatyzacji pakowania warto zwrĂłcić uwagÄ™ na proces owijania palet, ktĂłry sĹ‚uĹźy ich odpowiedniemu zabezpieczaniu przed wilgociÄ… i brudem, a ponadto stanowi ich swoiste zabezpieczenie mechaniczne. ZaletÄ… stosowania automatycznych rozwiÄ…zaĹ„ jest oszczÄ™dność materiaĹ‚Ăłw, ktĂłra jest moĹźliwa dziÄ™ki wysokiej precyzji. Warto rĂłwnieĹź zauwaĹźyć, Ĺźe owijarki automatyczne w porĂłwnaniu z manualnymi metodami owijania sÄ… zdecydowanie bardziej ergonomiczne, ekonomiczne oraz umoĹźliwiajÄ… znacznÄ… oszczÄ™dność czasu. Na rynku urzÄ…dzeĹ„ automatycznych moĹźna znaleźć wiele podmiotĂłw, ktĂłre zajmujÄ… siÄ™ produkcjÄ… lub dystrybucjÄ… automatycznych owijarek róşnego typu. Jednym z tego typu urzÄ…dzeĹ„ sÄ… owijarki talerzowe, ktĂłrych zasada dziaĹ‚ania opiera siÄ™ na automatycznym obracaniu owijanej palety na okrÄ…gĹ‚ej podstawie oraz odpowiednio zsynchronizowanym podawaniu i odcinaniu folii. Innym typem owijarek dostÄ™pnym na rynku jest wersja ramieniowa urzÄ…dzeĹ„. W tym przypadku automatyczne ruchy ramienia umoĹźliwiajÄ… owiniÄ™cie Ĺ‚adunku, ktĂłry moĹźe być niestabilny, nieodpowiednio wywaĹźony lub wysoki, a owijanie go za pomocÄ… wersji talerzowej mogĹ‚oby grozić rozsypaniem towaru w trakcie obracania palety. Ciekawym rozwiÄ…zaniem sÄ… rĂłwnieĹź urzÄ…dzenia samojezdne, ktĂłre sĹ‚uşą do owijania Ĺ‚adunkĂłw nietypowych. Jest to najdroĹźsze z prezentowanych rozwiÄ…zaĹ„, ale jednoczeĹ›nie najbardziej uniwersalne. OsobnÄ… grupÄ… owijarek stanowiÄ… automatyczne owijarki poziome, ktĂłre sĹ‚uşą gĹ‚Ăłwnie do zabezpieczania wysokich i stosunkowo wÄ…skich Ĺ‚adunkĂłw. Na rynku istnieje wiele urzÄ…dzeĹ„ dodatkowych, ktĂłre mogÄ… wystÄ™pować w ofertach producentĂłw i dystrybutorĂłw w komplecie z automatycznymi owijarkami. PrzykĹ‚adem moĹźe być system waşący, ktĂłry umoĹźliwia kontrolowanie prawidĹ‚owoĹ›ci przebiegu procesu produkcyjnego rĂłwnieĹź na etapie owijania.

TRANSPORT PRZEMYSĹ OWY NASTĘPNEJ GENERACJI www.br-automation.com/transport-technology

Integracja w dowolnych procesach < Perfekcyjna synchronizacja z CNC i robotykÄ…

Sprawdzony w działaniu < Najlepsza niezawodność w swojej klasie

Ze wzglÄ™du na wysokÄ… powtarzalność czynnoĹ›ci powiÄ…zanych z pakowaniem i paletyzowaniem produktĂłw, ich monotonny charakter oraz konieczność duĹźego wydatku siĹ‚owego, czÄ™stokroć proces pakowania, paletyzacji i depaletyzacji jest zrobotyzowany. WyĹźszość robotyzacji nad konwencjonalnymi rozwiÄ…zaniami objawia siÄ™ mniejszym zapotrzebowaniem na miejsce do realizacji procesu, zwiÄ™kszeniem szybkoĹ›ci pracy, a co siÄ™ z tym wiÄ…Ĺźe wydajnoĹ›ci, zmniejszeniem ryzyka uszkodzeĹ„ mechanicznych podczas przenoszenia i ukĹ‚adania. KolejnÄ… zaletÄ… zrobotyzowanego pakowania i paletyzacji jest duĹźa odporność na warunki otoczenia. CzĹ‚owiek moĹźe być zastÄ™powany w warunkach dla niego niekorzystnych, 7-8/2018

Šatwa obsługa < Jakość klasy przemysłowej, przyjazna w serwisowaniu konstrukcja R E K L A M A

B 4 ! # !

Roboty pakujÄ…ce

31

TEMAT NUMERU

CZY WARTO MODERNIZOWAĆ STARĄ LINIĘ PAKOWANIA I TRANSPORTU? GRZEGORZ KWIATKOWSKI, DYREKTOR HANDLOWY, SORTER Systemy paletyzacji Sorter, roboty jezdne, sztaplery i desztaplery, przesuwnice palet oraz wszelkie zrobotyzowane rozwiązania z zakresu pakowania i paletyzacji w przemyśle z roku na rok zyskują coraz więcej zwolenników na krajowym rynku. Modernizacja linii technologicznych często jest wynikiem chęci sprostania wymaganiom odbiorców dotyczących jakości pakowana. Dzięki inwestycji w nowoczesne systemy przedsiębiorcy mogą osiągnąć przewagę konkurencyjną i wiele korzyści biznesowych, ponieważ przekłada się ona na systematyczne obniżanie kosztów produkcji, unowocześnienie linii produkcyjnej, zachowanie wysokiej jakości przy jednoczesnym zwiększeniu wydajności

np. w chłodniach, w branżach związanych z produkcją materiałów silnie pylących czy przy procesie produkcyjnym wymagającym wysokiej sterylności. Warto również zauważyć fakt, że stosowanie w przedsiębiorstwie zrobotyzowanych rozwiązań jest korzystne z punktu widzenia budowy wizerunku – przedsiębiorstwo jest wtedy uważane za innowacyjne. Wiele przykładów robotów paletyzujących można znaleźć w ofercie firmy Fanuc Polska. W zależności od grupy produktowej roboty mogą przenosić elementy o masie sięgającej nawet 700 kg, Seria urządzeń M-410, dedykowanych do paletyzacji, ma zasięg do 3,1 m. Stosowanie rozwiązania dedykowanego niesie ze sobą szereg korzyści takich jak: duży pionowy obszar pracy oraz duża szybkość działania. Ta ostatnia jest możliwa dzięki nadgarstkowi z dużymi momentami bezwładności. Ważną cechą charakterystyczną produk-

32

oraz zmniejszenie kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników. Nowością w naszej ofercie maszyn są zaprojektowane w laboratorium badawczym pierwsze polskie roboty 6-osiowe. Są one zarówno odpowiedzią na rosnące potrzeby klientów, jak i koniecznością w dobie wszechobecnej automatyzacji procesów produkcyjnych. Czasami modernizacja linii technologicznej wymaga użycia kilku robotów, bądź kilku linii paletyzacji po to, aby dostosować wydajność produkcyjną do zakładanych celów. Dlatego dla każdego sektora opracowywane są specjalnie dedykowane rozwiązania.

tów omawianej serii jest prowadzenie kabli wewnątrz nadgarstka, co zapobiega zakłóceniom i wydłuża znacząco żywotność przewodów. Kolejną firmą, która w swoim portfolio posiada roboty dedykowane do paletyzacji jest Comau Poland. Jedną z serii oferowanych urządzeń jest rodzina robotów Smart5 NJ 370-500. Cechą godną uwagi jest ich znaczne ograniczenie zużycia energii względem innych, podobnych urządzeń. W zależności od konkretnego modelu maksymalne obciążenie przegubu sięga 500 kg, a górna granica zasięgu wynosi 3 m. Firma podkreśla fakt zmniejszenia masy oraz wymiarów konstrukcji względem wcześniejszych modeli robotów o podobnym zastosowaniu

oraz wskazuje na skrócenie czasu cyklów paletyzacji. Dla aplikacji wymagających paletyzacji z dużym obciążeniem interesującym rozwiązaniem może okazać się propozycja firmy Kuka Roboter CEE. Chodzi o serię urządzeń KR 1000 titan. Jeden z modeli należących do tej serii jest w stanie przenosić nawet 1300 kg, jednocześnie ma zasięg 3,2 m. Firma oferuje również swoim odbiorcom urządzenia w wersji Arctic, które powstają z myślą o pracy w niskiej temperaturze, np. w chłodniach.

Oznaczanie – etykiety W celu łatwiejszej identyfikacji opakowane produkty są znakowane z użyciem określonego systemu. Najczęstszą formą znakowania jest stosowanie etykiet. Wydrukowane etykiety są nanoszone na pojedyncze produkty, opakowania zbiorcze i palety, po to aby w prosty sposób móc nimi zarządzać. Cały proces etykietowania może być realizowany bez większego problemu w sposób automatyczny. Przygotowanie etykiet do druku może być wspomagane dedykowanymi do tego celu oprogramowaniami. Sam druk odbywa się za pomocą drukarek specjalnego przeznaczenia. Częstokroć drukarki są zintegrowane z urządzeniem etykietującym. Taka integracja polega na synchronizacji drukarki z głowicą etykietującą. Na etykietach można najczęściej znaleźć teksty, obrazy i kody kreskowe. AUTOMATYKA

Etykieciarki składają się z elementów pozycjonujących, napędowych, systemów detekcji opakowań i detekcji etykiet. Podczas doboru odpowiedniego urządzenia etykietującego należy określić: kształt produktu, wielkość etykiety, oczekiwaną dokładność pozycjonowania etykiety na produkcie, oczekiwaną wydajność. Na rynku funkcjonują również producenci, którzy są produkują urządzenia pod specjalne zamówienia spełniające indywidualne potrzeby klienta. Podstawowymi typami opakowań przeznaczanych do automatycznego etykietowania są opakowania okrągłe i płaskie. Jak nietrudno się domyśleć etykieciarka ma nieco inną budowę dla obu tych typów. Ciekawym rozwiązaniem związanym z automatycznym etykietowaniem jest pobieracz etykiet zbudowany na bazie serwopneumatyki dostępnej w ofercie firmy Festo. Dysponując sprężonym powietrzem oraz nie wymagając wyjątkowej precyzji, warto zasta-

nowić się nad takimi rozwiązaniami, gdyż są bardzo ekonomiczne. Jednym z przykładów zastosowań urządzeń serwopneumatyki jest moduł do pobierania etykiet ze skokiem roboczym do 500 mm trwającym w obie strony maksymalnie sekundę.

Najefektywniejszym sposobem realizacji omawianego zadania jest jego automatyzacja. Na różnorodność automatycznych systemów transportowych ma wpływ bogactwo rodzaju transportowanych mediów i cech przemieszczanych przedmio-

PRECYZYJNE WAŻENIE, ZLICZANIE I DOZOWANIE GWARANTUJE BRAK STRAT ORAZ ZNIWELOWANIE RYZYKA NIEUMYŚLNEGO OSZUKIWANIA ODBIORCÓW. Transport w przemyśle Transport to jedno z podstawowych zadań, które jest realizowane we wszelkiego rodzaju działalności przemysłowej. Celem tego działania jest przemieszczenie między określonymi punktami w przestrzeni różnych surowców i elementów.

tów. Ocena podstawowych właściwości fizycznych, takich jak: stan skupienia, sypkość, lepkość, wymiary, masa, pozwala znacząco ograniczyć spektrum możliwych do użycia rodzajów systemów transportowych. Generalnie można wyróżnić dwa sposoby transportowania: z użyciem

R E K L A M A

Cre C Cr rreedi ddititt: Krron rooonnees AG AG

B 4 B .*%

TEMAT NUMERU

7-8/2018

33

TEMAT NUMERU

rurociągów – odpowiedni dla materiałów sypkich i płynnych takich jak woda mineralna, na przykładzie której opisano proces pakowania i z użyciem przenośników – przeznaczony dla surowców stałych oraz produktów opakowanych, takich jak zbiorcze zgrzewki zabutelkowanej wody. Określenie wymienionych właściwości fizycznych pozwala na wstępny wybór spośród tych dwóch możliwości. Najczęściej jest tak, że w określonym procesie produkcyjnym należy na różnych jego etapach zastosować całkiem odmienne rodzaje syste-

mów transportowych. Sypki materiał będzie początkowo transportowany za pomocą rurociągów, ale kolejne etapy przetwarzania – przykładowo dozowanie i pakowanie w pojedyncze, a potem zbiorcze opakowania – wymagają użycia w danym procesie produkcyjnym, oprócz rurociągów, również transporterów. Podczas rozważań na temat sposobów transportu w przemyśle, warto choć na chwilę zatrzymać się przy temacie przenośników. Przenośniki można ze względu na ich budowę podzielić na kilka grup.

Pierwsze z nich – taśmowe – oparte są na taśmach zbudowanych z różnych materiałów, takich jak guma czy silikon, co czyni je urządzeniami o dosyć uniwersalnym zastosowaniu. Kolejny rodzaj przenośników to przenośniki płytkowe, które powstają w oparciu o łańcuchy płytkowe, a ich najpopularniejszym zastosowaniem jest przenoszenie butelek, często spotyka się transportery płytkowe wielorzędowe zapewniające zwiększenie wydajności linii produkcyjnych. Inną grupą urządzeń do transportowania są przenośniki rolkowe, które mogą realizować przenoszenie na dwa sposoby – rolki mogą być napędzane mechanicznie lub transportowane elementy mogą zjeżdżać z użyciem rolek z wykorzystaniem grawitacji. Ciekawym rodzajem transporterów są przenośniki powietrzne, które znajdują zastosowanie w rozlewniach napojów, gdzie wykorzystuje się je do transportu plastikowych butelek. Kolejnym rodzajem transporterów są przenośniki modułowe z taśmami modułowymi, które mogą być wyposażone w kurtyny boczne i zbieraki. Sprawdzają się one przede wszystkim podczas transportu ukośnego i pionowego, a ich typowym przykładem zastosowania jest transport warzyw. Gotowy łańcuchowy system przenośnikowy VarioFlow posiada

AUTOMATYZACJA LINII PAKOWANIA TO INWESTYCJA W PRZYSZŁOŚĆ BŁAŻEJ MAĆKOWSKI, MANAGER BRANŻOWY, PRZEMYSŁ OPAKOWANIOWY, TURCK Linie transportowe, które mogą również realizować procesy pakowania, to kluczowe arterie zakładu przemysłowego. Jak łatwo się domyśleć, ich stan ma zasadniczy wpływ na wydajność i elastyczność produkcji. Z tego też powodu nadzór nad ich pracą oraz w razie potrzeby przeprowadzanie modernizacji przynoszą wymierne zyski. Nowoczesna linia pakowania i sprawny bezawaryjny przepływ towarów to inwestycja w przyszłość. A już szczególnie jest to istotne w branży e-commerce. Łatwo przewidzieć, że inwestycje w automatyzację mają jeden konkretny cel: poprawę wydajności linii produkcyjnej przy uwzględnieniu maksymalnego uniezależnienia się od czynnika ludzkiego, który na etapie transportu i pakowania często jest źródłem błędów. Oczywiście bardzo istotna jest stopa zwrotu. Poczynione inwestycje muszą mieć racjonalne przesłanki i być opłacalne w krótszej lub dłuższej perspektywie czasu.

34

Szczególnie ostrożnego i skalkulowanego podejścia wymagają prace modernizacyjne systemów pakowania. Przy ich planowaniu należy przede wszystkim rozważyć charakterystykę produktu, którego masa, ilość, gabaryt czy konsystencja znacząco wpływają na możliwości usprawnień w obszarze automatyzacji. Wzięcie pod uwagę czysto fizycznych ograniczeń umożliwia podjęcie trafnej decyzji, czy warto inwestować np. kilka milionów złotych w kompletnie przebudowaną linię pakująco-paletyzującą, czy może wystarczy wspomóc pracowników bardziej ekonomicznymi oraz prostymi i szybkimi w implementacji systemami pick-to-light. Takie systemy znacznie poprawiają wydajność produkcji, zapewniając równocześnie kontrolę na etapie przygotowywania materiałów do transportu czy pakowania.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU w swojej ofercie firma Bosch Rexroth. Jego cechami charakterystycznymi są możliwość dostosowania prędkości przemieszczania do maszyn i urządzeń współpracujących z omawianym systemem oraz jego modułowy charakter umożliwiający łatwą przebudowę lub rozbudowę. Nachylenie przenośnika oraz właściwości przenoszonych elementów determinują wybór odpowiedniego łańcucha przeznaczonego do systemu.

cykli start – stop w danej jednostce czasu oraz uniwersalne napięcie sterujące. Innym przykładem soft starterów, które sprawdzają się w tego typu zastosowaniach są urządzenia SIRIUS 3RW30 oferowane przez Siemens. Ciekawą funkcjonalnością omawianych urządzeń jest możliwość pracy rewersyjnej, która jest realizowana przez przełączanie styczników. Może być to użyteczne, gdy przenośnik transportuje elementy

CIEKAWĄ FUNKCJONALNOŚCIĄ OMAWIANYCH URZĄDZEŃ JEST MOŻLIWOŚĆ PRACY REWERSYJNEJ, KTÓRA JEST REALIZOWANA PRZEZ PRZEŁĄCZANIE STYCZNIKÓW.

Zazwyczaj taśmociągi wymagają układów napędowych, a więc co się z tym wiąże silników elektrycznych. Na uwagę zasługują charakteryzujące się kompaktową budową motoreduktory. Firma SEW-Eurodrive Polska ma w swoim portfolio motoreduktory w wykonaniu sterylnym. Silniki z serii DAS są pozbawione użebrowania radiatora i mają dosyć gładką powierzchnię. Są więc idealnym rozwiązaniem dla procesów produkcyjnych wymagających zachowania szczególnej czystości. Często w celu wydłużenia żywotności układów napędowych pracujących w transporterach stosuje się soft startery. Jest to szczególnie ważne, gdy specyfika procesu produkcyjnego wymaga częstych realizacji sekwencji start – stop przenośników, które są dodatkowo obciążone stosunkowo dużą masą. Jedną z przykładowych serii soft starterów są urządzenia Ci-tronic oferowane przez Danfoss Polska. Urządzenia wspomnianej serii nadają się do łagodnego rozruchu i zatrzymania 3-fazowych silników asynchronicznych. Ich cechami charakterystycznymi są: możliwość regulacji czasu rozruchu i zatrzymania, możliwość ustawienia momentu rozruchowego, brak ograniczeń w liczbie 7-8/2018

do stanowiska roboczego, a po odpowiedniej obróbce tą samą drogą dane elementy wracają do głównego ciągu transportowego. Dzięki takiemu rozwiązaniu proces produkcyjny jest bardziej ekonomiczny i zajmuje mniej miejsca.

Kontrola jakości Do czuwania nad prawidłowością przebiegu czynności związanych z automatycznym transportem surowców i produktów w przemyśle stosuje się systemy wizyjne o różnym stopniu złożoności. Kontroli podlega przede wszystkim jakość transportowanych elementów. Informacja zwrotna na temat parametrów jakościowych zdobyta za pomocą urządzeń zbierających dane pozwala na realizację w czasie rzeczywistym różnego rodzaju procesów decyzyjnych wpływających na stałe podnoszenie jakości produktów. Wykrycie nieprawidłowości w transportowanych elementach może być podstawą do stwierdzenia wady kwalifikującej dany element do odrzucenia. Jednym z podstawowych i niezwykle powszechnie używanym budulców wspomnianych systemów są czujniki wizyjne. Ich zasada działania opiera się w dużej mierze na porównywaniu wybranej cechy badanego elementu do odpowiedniego wzorca. Wśród

R E K L A M A

B 4 *

Urządzenia automatyki w transporcie

35

TEMAT NUMERU

W JAKIE SYSTEMY AUTOMATYZACJI PAKOWANIA I TRANSPORTU OPŁACA SIĘ INWESTOWAĆ? PIOTR SZOPIŃSKI, INŻYNIER WSPARCIA TECHNICZNEGO, IFM ELECTRONIC Podejmując się modernizacji linii produkcyjnej warto zainwestować w rozwiązania sprawdzone, popularne na rynku automatyki, pozwalające na elastyczną komunikację z innymi elementami układu za pomocą odpowiednio szybkich sieci przemysłowych. Bardzo ważnym aspektem modernizacji takich systemów jest doposażenie ich w odpowiednie czujniki, które pozwolą na szybką i pewną kontrolę poprawności i kompletności pakowania. Są one również przydatne do przeprowadzenia automatycznego procesu paletyzacji, eliminując konieczność pisania skomplikowanych programów dla sterownika PLC.

czujników wizyjnych można wyróżnić sensory koloru, kontrastu, odcienia szarości, jasności, laserowe. Każdy z nich jest w stanie zebrać informacje konieczne do efektywnej kontroli jakości. Na dobór odpowiedniego rodzaju czujnika wizyjnego ma wpływ to, które z cech transportowanych elementów są cechami krytycznymi. Cechy krytyczne to te, których obecność lub spełnienie jest konieczne do uzyskania odpowiedniej funkcjonalności produktu końcowego. Wybierając czujnik wizyjny, należy zwrócić uwagę na jego kształt, sposób montażu czy stopień ochrony. Przykładem czujnika wizyjnego, który może być wykorzystywany w sys-

36

Jednym z najbardziej istotnych wyzwań w opracowaniu funkcjonalności linii pakujących jest przygotowanie ich na bardzo częste zmiany opakowań produktów. O ile samo opakowanie ma najczęściej taki sam kształt, to już inne kolory, nadruki oraz różnego rodzaju dodatki – praktycznie eliminują stosowanie typowych systemów wizyjnych. Dobrą inwestycją w takim przypadku okazują się czujniki odtwarzające kształt obiektu 3D na podstawie pomiaru czasu przelotu światła. W ich przypadku obliczenia bazują na odległości, objętości i wymiarach obiektu, a nie na dwuwymiarowym obrazie.

temach transportowych w przemyśle jest czujnik wykrywający profil geometryczny, kontury i szczeliny o nazwie LR 300, który jest w ofercie firmy Pepperl+Fuchs. Wyróżniają go czujnik laserowy oraz możliwość kompensowania kolorów i linii konturów. Może znaleźć zastosowanie na przenośnikach elementów gotowych w celu identyfikowania wad fabrycznych. Innym przykładem nietypowego sensora wizyjnego jest propozycja firmy Turck – czujnik P4ER wykrywający krawędzie. Niezwykle ważną cechą tego elementu jest możliwość wykonywania do 166 inspekcji w sekundę. Oprócz wykrywania krawędzi i obiektów, czujnik umożliwia określanie

wysokości, szerokości i pozycji kontrolowanego elementu. Bardziej zaawansowanym urządzeniem do zbierania informacji wizyjnej jest kamera, dzięki której można uzyskać dokładny obraz wybranego wycinka przestrzeni. Może on służyć do wielowątkowej analizy z użyciem odpowiedniego oprogramowania oraz algorytmu. Obraz uzyskany z kamery pozwala na jednoczesną kontrolę wielu parametrów badanego obiektu.

Czujniki – zmysły systemów transportowych Oprócz wcześniej wspomnianych sensorów wizyjnych w systemach

AUTOMATYKA

PRODUKTY TEMAT NUMERU transportowych moĹźna znaleźć szereg róşnego rodzaju czujnikĂłw, ktĂłre wpĹ‚ywajÄ… na jego efektywnÄ… pracÄ™. SÄ… to czujniki odpowiedzialne za kontrolÄ™ pozycji i przemieszczenia, czujniki kontrolujÄ…ce przepĹ‚yw znajdujÄ…ce zastosowanie w rurociÄ…gach – czyli sensory przepĹ‚ywu i ciĹ›nienia, czujniki poziomu montowane w zbiornikach i rurociÄ…gach, czujniki wilgotnoĹ›ci wykorzystywane w rurociÄ…gach i do badania wilgotnoĹ›ci otoczenia oraz powszechnie stosowane czujniki temperatury. Te ostatnie umoĹźliwiajÄ… kontrolÄ™ temperatury urzÄ…dzeĹ„ napÄ™dowych czy produktu transportowanego w rurociÄ…gach. Ze wzglÄ™du na zasadÄ™ dziaĹ‚ania moĹźna w systemach transportowych wyróşnić czujniki: indukcyjne – umoĹźliwiajÄ…ce badanie obecnoĹ›ci elementĂłw na przenoĹ›niku czy kontrolowanie jakoĹ›ci, czujniki optyczne i ultradĹşwiÄ™kowe – pozwalajÄ…ce na wykrywanie wszelkiego rodzaju defektĂłw na przenoĹ›nikach, takich jak brak produktu czy braki w opakowaniach zbiorczych, czujniki elektromagnetyczne – wykorzystywane przykĹ‚adowo do kontrolowania przepĹ‚ywu w rurociÄ…gach. Firma Balluff w swojej ofercie posiada wideĹ‚kowe czujniki optyczne z serii BGL, ktĂłre majÄ… wbudowane nadajnik i odbiornik Ĺ›wiatĹ‚a podczerwonego w jednej obudowie. DziÄ™ki takiemu zabiegowi nie ma koniecznoĹ›ci mechanicznej regulacji tych elementĂłw. Producent jako jedno z zastosowaĹ„ proponuje kontrolÄ™ obecnoĹ›ci i poziomu cieczy w przezroczystych butelkach. BogatÄ… ofertÄ… czujnikĂłw temperatury moĹźe pochwalić siÄ™ Limatherm Sensor. PrzykĹ‚adowo do zastosowaĹ„ w rurociÄ…gach firma proponuje sensory TOPGNS, TTJGNS, TTKGNS. Ich osĹ‚ony wykonane sÄ… w caĹ‚oĹ›ci ze stali kwasoodpornej, co czyni je dopuszczonymi do pracy w bezpoĹ›rednim kontakcie z şywnoĹ›ciÄ….

Niezmienna wydajność w najczystszej postaci

Uniwersalny charakter pakowania i transportu

Agnieszka Staniszewska , /) * .

7-8/2018

Stäubli posiada w swojej ofercie szerokÄ… gamÄ™ wysokowydajnych robotĂłw czteroosiowych i szeĹ›cioosiowych w wykonaniu standardowym i specjalnym. Roboty speĹ‚niajÄ… najwyĹźsze standardy w najbardziej wymagajÄ…cych aplikacjach przemysĹ‚owych.

Man and Machine

www.staubli.com

1– 4 października 2018 Serdecznie zapraszamy na stoisko 42 w hali 6

R E K L A M A

B 4

Automatyzacja pakowania i transportu w przemyĹ›le jest coraz powszechniejszym zjawiskiem. Dosyć duĹźa powtarzalność sekwencji skĹ‚adajÄ…cych siÄ™ na te czynnoĹ›ci jest aspektem przemawiajÄ…cym za ich automatyzowaniem. DziÄ™ki takiemu dziaĹ‚aniu procesy stajÄ… siÄ™ efektywniejsze, a w dĹ‚uĹźszej perspektywie bardziej ekonomiczne. Pakowanie i transport to rĂłwnieĹź czynnoĹ›ci, ktĂłre sÄ… wykonywane praktycznie w kaĹźdym procesie produkcyjnym. Trudno wyobrazić sobie dziaĹ‚alność przemysĹ‚owÄ… bez systemĂłw transportowych, ktĂłre tak naprawdÄ™ stanowiÄ… krÄ™gosĹ‚up linii produkcyjnych, niejednokrotnie bardzo zaawansowanych. MoĹźna wiÄ™c powiedzieć, Ĺźe pakowanie i transport majÄ… uniwersalny charakter. KaĹźdy czĹ‚owiek korzysta na co dzieĹ„ z róşnego rodzaju produktĂłw, ktĂłre zostaĹ‚y wczeĹ›niej zapakowane i byĹ‚y transportowane miÄ™dzy róşnorodnymi maszynami i urzÄ…dzaniami, zanim trafiĹ‚y w jego rÄ™ce.

Staubli Ĺ ĂłdĹş Sp. z o.o., +48 42 6368504, staubli.pl@staubli.com

37

TEMAT NUMERU

Efektywne sortowanie produktĂłw spoĹźywczych Case study . " " ! " ! & G I

K & +

L

& I

1 " & 4

N

ieodĹ‚Ä…cznym elementem współczesnego handlu jest przepakowywanie segregowanej ĹźywnoĹ›ci do opakowaĹ„ mieszanych. To rĂłwnieĹź zadanie idealne do realizowania z udziaĹ‚em szybkich robotĂłw.

Problem Wyzwaniem jest zapewnienie efektywnego przepakowywania şywności.

Stan faktyczny Firma SVZ Maschinenbau GmbH, zaĹ‚oĹźona w 1999 r., specjalizuje siÄ™ w automatyzacji zadaĹ„ zwiÄ…zanych z koĹ„cowym pakowaniem produktĂłw. Jednym z przykĹ‚adĂłw opracowa-

38

P R O M O C J A

nego w ostatnim czasie rozwiÄ…zania do pakowania produktĂłw autorstwa SVZ jest system selekcyjny wyposaĹźony w sześć ultraszybkich robotĂłw Stäubli SCARA. System zostaĹ‚ przygotowany z myĹ›lÄ… o znanym producencie ĹźywnoĹ›ci. Specyfikacja nie byĹ‚a nowa. Paczki z segregowanymi produktami naleĹźy najpierw rozpakować, a nastÄ™pnie wymieszać produkty. – W zwiÄ…zku z rosnÄ…cymi wymaganiami co do zasobĂłw produkcyjnych i opakowaĹ„, czasochĹ‚onne oraz pracochĹ‚onne rozwiÄ…zania nieuchronnie muszÄ… zostać zastÄ…pione bardziej zautomatyzowanymi metodami. Bez wzglÄ™du na to, czy dotyczy to selekcjonowania na-

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

biaĹ‚u, wÄ™dlin w plasterkach, saĹ‚atek, pĹ‚atkĂłw Ĺ›niadaniowych czy wyrobĂłw cukierniczych, automatyzacja produkcji za pomocÄ… robotĂłw stanowi przyszĹ‚ość przemysĹ‚u spoĹźywczego – mĂłwi Bernd Bleher, Sales Manager i specjalista ds. pakowania w SVZ.

Cel Efektem, ktĂłry powinien zostać osiÄ…gniÄ™ty, ma być uzyskanie maksymalnej elastycznoĹ›ci dziÄ™ki systemom hybrydowym.

B 4 R1

RozwiÄ…zanie Firma SVZ dopasowuje poziom automatyzacji do indywidualnych potrzeb klienta. W przypadku nowych linii spoĹźywczych specjaliĹ›ci zdecydowali siÄ™ na systemy hybrydowe – roboty byĹ‚y odpowiedzialne za wĹ‚aĹ›ciwe przepakowywanie pojemnikĂłw, zaĹ› zaĹ‚adunek taĹ›mociÄ…gu odbywaĹ‚ siÄ™ manualnie. – DziÄ™ki zastosowaniu tego półautomatycznego systemu osiÄ…gnÄ™liĹ›my konsensus miÄ™dzy wysokÄ… wydajnoĹ›ciÄ… a maksymalnÄ… elastycznoĹ›ciÄ…. Zadanie pick&place, czyli selekcjonowanie i przenoszenie, jest realizowane za pomocÄ… ultraszybkich robotĂłw TS80 SCARA produkowanych przez firmÄ™ Stäubli. Z kolei zaĹ‚adunek na taĹ›mociÄ…g oraz odbiĂłr gotowych wymieszanych opakowaĹ„ odbywa siÄ™ przy pomocy pracownika, przy zaĹ‚oĹźeniu, Ĺźe elastyczność jest waĹźniejsza niĹź sama prÄ™dkość tych procesĂłw – wyjaĹ›nia Bernd Bleher. Schemat budowy urzÄ…dzenia uzmysĹ‚awia, co przedstawiciel firmy Stäubli miaĹ‚ na myĹ›li. Produkty spoĹźywcze w plastikowych pojemnikach z pokrywÄ… i tulejÄ…, posegregowane wedĹ‚ug rodzaju, sÄ… umieszczane w oddzielnych kartonowych opakowaniach. UrzÄ…dzenie do pakowania skĹ‚ada siÄ™ z centralnego systemu przenoszenia kartonĂłw, 12 automatycznych przenoĹ›nikĂłw rolkowych, ktĂłre przenoszÄ… kartony jednakowej wielkoĹ›ci, oraz szeĹ›ciu bardzo wydajnych robotĂłw. Jak podkreĹ›la Bernd Bleher, wybĂłr robotĂłw Stäubli TS80 SCARA do tego zadania nie byĹ‚ przypadkowy. – UrzÄ…dzenia Stäubli zawsze uzyskiwaĹ‚y najwyĹźsze oceny za wyjÄ…tkowÄ… precyzjÄ™. 7-8/2018

Do naszej linii produkcyjnej potrzebne byĹ‚y maszyny, ktĂłre cechowaĹ‚aby maksymalna dynamika dziaĹ‚ania, daleki zasiÄ™g ramienia robota oraz optymalna integracja z systemem. Roboty TS80 speĹ‚niaĹ‚y wszystkie wymienione kryteria. Ponadto nasi klienci oczekujÄ… najwyĹźszego poziomu dostÄ™pnoĹ›ci systemu, co takĹźe przemawiaĹ‚o za wykorzystaniem robotĂłw Stäubli – wyjaĹ›nia reprezentant firmy SVZ.

Rezultat Operatorzy linii produkcyjnej Ĺ‚adujÄ… odpowiednie kartony na przenoĹ›nik taĹ›mowy, aby mĂłc uzyskać poşądany asortyment. KaĹźdy z kartonĂłw zawiera 24 pojemniki z tym samym produktem. NastÄ™pnie robot ma za zadanie posortować ich zawartość.

Stäubli TS80 SCARA moĹźe pochwalić siÄ™ znakomitÄ… wydajnoĹ›ciÄ… w ciÄ…gu dnia pracy. DziÄ™ki wyposaĹźeniu w chwytaki próşniowe, zaprojektowane przez SVZ, robot jest w stanie pobrać poszczegĂłlne pojemniki z kartonĂłw i umieĹ›cić je w pudeĹ‚kach ze zmieszanymi produktami zgodnie z ustawieniami skonfigurowanymi w programie sterujÄ…cym. To wĹ‚aĹ›nie dziÄ™ki dynamice TS80 SCARA moĹźliwa jest realizacja caĹ‚ego procesu produkcji w Ĺ›ciĹ›le okreĹ›lonym przez uĹźytkownika czasie.

& 4 ) >?S>6 @8/??6 T . 4 &1 4

39

TEMAT NUMERU

Zindywidualizowana elastyczna produkcja SuperTrak dla przemysłowego transportu Spersonalizowane produkty, L + G

I I G " "& K G K & 4

O I &

" & & !

" 1 " &

& G G " " G4 W + L 1 M

" ! &

3 K " & 4 O K G !

! " & ! Q ( "

&" - +

G & " 1 " " &4

J

ak podkreĹ›la Robert Kickinger, menedĹźer ds. technologii mechatronicznych w B&R, produkty niestandardowe majÄ… dla klientĂłw szczegĂłlnÄ… wartość. PrzykĹ‚adem ciekawego podejĹ›cia biznesowego sÄ… zindywidualizowane albumy ze zdjÄ™ciami, ktĂłre klienci mogÄ… tworzyć w sieci i ktĂłre sÄ… im dostarczane bezpoĹ›rednio do domu. Zamiast pĹ‚acić za tradycyjny album fotograficzny z obwolutami, klienci wolÄ… zapĹ‚acić kilka razy wiÄ™cej za produkt spersonalizowany. Z perspektywy producenta te niestandardowe produkty muszÄ… speĹ‚niać jeden warunek. – MuszÄ… nadawać siÄ™ do wysoce zautomatyzowanej produkcji wielkoseryjnej, w przeciwnym ra-

zie koszty jednostkowe będą zbyt wysokie, aby produkcja była opłacalna – mówi Robert Kickinger.

Istota niestandardowej produkcji To, czego ciÄ…gle brak w wielu sektorach produkcji, to odpowiednie maszyny. Tendencja przechodzenia od â€žpersonalizacji dekoracyjnejâ€? w kierunku produktĂłw o niestandardowych wymiarach geometrycznych obejmuje coraz wiÄ™cej branĹź. Jednak na tym etapie w trakcie cyklu produkcyjnego nadal wymagane sÄ… rÄ™cznie realizowane procesy. Przezbrojenie na inny wariant produktu wciÄ…Ĺź wymaga zatrzymania maszyny, co oznacza stratÄ™ cennego czasu i utratÄ™ korzyĹ›ci typowych dla produkcji masowej. DoskonaĹ‚ym przykĹ‚adem jest produkcja okien. NiezaleĹźnie od asortymentu okien o standardowych wymiarach firmy budowlane mogÄ… rĂłwnieĹź zamawiać wymiary niestandardowe, zgodne z potrzebami klienta. – Produkcja poszczegĂłlnych elementĂłw okien zostaĹ‚a skutecznie zautomatyzowana, niemniej kaĹźde przestawienie oznacza konieczność ingerencji pracownika i zmiany wymiarĂłw – zauwaĹźa menedĹźer ds. technologii mechatronicznych w B&R.Â

W stronÄ™ masowej indywidualizacji Zdaniem Roberta Kickingera jedynym sposobem osiÄ…gniÄ™cia poziomu efektywnoĹ›ci charakterystycznej dla produkcji masowej jest zautomatyzowana elastyczność, a odpowiedziÄ… na to wyzwanie jest nowoczesna technologia. Nowoczesne systemy informatyczne umoĹźliwiajÄ… bezpoĹ›rednie 40

P R O M O C J A

AUT AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU współdziaĹ‚anie z klientem w procesie wytwarzania i uruchamianie produkcji w momencie zĹ‚oĹźenia zamĂłwienia. Z kolei zautomatyzowane, sterowane programowo procesy przezbrajania umoĹźliwiajÄ… osiÄ…gniÄ™cie tego poziomu elastycznoĹ›ci, ktĂłry czyni opĹ‚acalnÄ… produkcjÄ™ jednostkowÄ…. – JeĹ›li poĹ‚Ä…czymy te dwie moĹźliwoĹ›ci, moĹźemy wytwarzać produkty zindywidualizowane w warunkach produkcji masowej, bez dodatkowego wzrostu kosztĂłw jednostkowych. To, do czego dÄ…Ĺźymy, to caĹ‚kowicie nowa generacja technologii produkcji – podkreĹ›la przedstawiciel B&R.

Wszystko zaleşy od transportu

B 4 ( &

IstniejÄ…ca technologia transportu wykazuje powaĹźne braki w konfrontacji z warunkami panujÄ…cymi w przemyĹ›le. PrzykĹ‚adowo zabieg regulacji prowadnic jest czÄ™sto bardzo czasochĹ‚onny. NiektĂłre systemy majÄ… niewystarczajÄ…cÄ… noĹ›ność, inne z kolei nie majÄ… niezbÄ™dnych funkcji bezpieczeĹ„stwa. Elastyczne operacje w produkcji jednostkowej wymagajÄ… maszyn, ktĂłre mogÄ… dostosowywać siÄ™ automatycznie, bez interwencji operatora. PrzykĹ‚adowo rama okna 140 cm jest

wiÄ™ksza okna wi iÄ™kksz s a niĹź iĹź rama o kna 130 kna 1330 cm, cm m, wiÄ™c wiiÄ™c maszyna musii być b ć w stanie t i uwzglÄ™dl d nić tÄ™ róşnicÄ™. WdroĹźenie inteligentnego systemu transportowego jest idealnym rozwiÄ…zaniem sterowania transportem z zachowaniem wymaganego poziomu elastycznoĹ›ci. W przeciwieĹ„stwie do zwykĹ‚ych przenoĹ›nikĂłw taĹ›mowych, ze sztywnÄ… synchronizacjÄ…, inteligentny system transportowy przenosi i ustawia kaĹźdy produkt indywidualnie – przy zmiennych pozycjach, prÄ™dkoĹ›ciach i odstÄ™pach. – SuperTrak B&R to niezawodny, elastyczny system sterowania transportem, pozwalajacy 7-8/2018

na wdroĹźenie niezwykle precyzyjnej technologii produkcji, ktĂłra umozliwia masowÄ… personalizacjÄ™ – wyjaĹ›nia Robert Kickinger.

Technologia transportu przemysĹ‚owego ATS SuperTrak zostaĹ‚ opracowany przez firmÄ™ B&R na potrzeby pracy ciÄ…gĹ‚ej w trudnych warunkach przemysĹ‚owych. System jest niezawodny, bezpieczny i wyjÄ…tkowo Ĺ‚atwy w obsĹ‚udze. – To, Ĺźe wĂłzki moĹźna Ĺ‚atwo wymieniać, bez koniecznoĹ›ci demontaĹźu toru jazdy, jest ogromnÄ… zaletÄ… systemu B&R â€“ stwierdza menedĹźer ds. technologii mechatronicznych w B&R. Efektem jest bardzo krĂłtki Ĺ›redni czas serwisu oraz wiÄ™ksza wydajność caĹ‚ej linii.

Bezproblemowa integracja z CNC i robotykÄ… Precyzyjna synchronizacja w czasie rzeczywistym wĂłzkĂłw i wszystkich rodzajĂłw serwoosi, systemĂłw CNC i robotyki gwarantuje wysokÄ… jakość procesu produkcyjnego. SuperTrak integruje siÄ™ z robotami i innymi urzÄ…dzeniami sterowanymi cyfrowo, tworzÄ…c jednolity zautomatyzowany system produkcyjny.

BĹ‚yskawiczne przezbrajanie System SuperTrak optymalizuje czas przezbrajania dla róşnych produktĂłw

wytwarzanych na tej samej linii. Gdy tylko nowa opcja zostanie wybrana na panelu operatora lub za poĹ›rednictwem systemu planowania produkcji, system transportowy automatycznie przeĹ‚Ä…czy siÄ™ na nowy produkt. Znacznie ograniczono lub caĹ‚kowicie wyeliminowano czasochĹ‚onność mechanicznego przestawienienia miÄ™dzy produktami. DziÄ™ki duĹźej pojemnoĹ›ci Ĺ‚adunkowej SuperTrak moĹźe obsĹ‚ugiwać cięşsze produkty. Po stronie popytu trend personalizowania produktĂłw jest napÄ™dzany przez oczekiwania konsumentĂłw – zwĹ‚aszcza przedstawicieli pokolenia epoki cyfrowej. Po stronie podaĹźy ciÄ…gĹ‚a ewolucja mechatroniki daje poczÄ…tek nowej generacji technologii produkcji na potrzeby indywidualizacji masowej. – SuperTrak zapewnia niezawodne, przemysĹ‚owe sterowanie ruchami. DziÄ™ki niemu ta wysoce elastyczna technologia produkcji zajmie wĹ‚aĹ›ciwe miejsce w systemie inteligentnej fabryki – podsumowuje Robert Kickinger.

B&R AUTOMATYKA & 4 4 ! 7? :7/76@ 4 :7 >9: ?8 ?? / 3Q 4" A1 / & 4 41 / & 4

41

TEMAT NUMERU

Technologia RFID w przemyĹ›le spoĹźywczym . & K "

" & 1 L " L I + 4 4 K &1 ! 4

I KM !

+ ! L KM

" ! 1G X Y 1 1 Z+ 1 ! 1 &LG ! " &

" & 4 ;

L K L K K " ! " & &4

42

Z

 podobnymi problemami miaĹ‚a do czynienia Spółdzielnia Mleczarska GostyĹ„. ZakĹ‚ad zainwestowaĹ‚ w stacje mycia mlekowozĂłw, pracujÄ…ce w ukĹ‚adzie zamkniÄ™tym CIP. Metoda ta jest skomplikowana, ale gwarantuje perfekcyjne przygotowanie zbiornikĂłw do przyjÄ™cia produktu. W SM GostyĹ„ stosuje siÄ™ dwa typy mycia – krĂłtkie (miÄ™dzy przejazdami) oraz dĹ‚ugie (po caĹ‚ym dniu). Kierowcy mlekowozĂłw wyposaĹźeni byli w karty RFID, uruchamiajÄ…ce konkretny typ czyszczenia. ZdarzaĹ‚o siÄ™ jednak, Ĺźe omyĹ‚kowo wybierali drugi program mycia i cysterna nie mogĹ‚a wyjechać. SM GostyĹ„ zwrĂłciĹ‚a siÄ™ wiÄ™c do firmy Balluff o pomoc w kwestii zautomatyzowania procesu mycia mlekowozĂłw. P R O M O C J A

Technologia RFID w automatyzacji mycia mlekowozĂłw Aby zniwelować problem pomyĹ‚ki przy wyborze typu mycia, wszystkie pojazdy zostaĹ‚y wyposaĹźone w tagi RFID w technologii ultrawysokich AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU czÄ™stotliwoĹ›ci (UHF). Po wypompowaniu mleka czytnik RFID odbiera informacjÄ™ o tym, w jaki sposĂłb cysterna ma być umyta, a nastÄ™pnie rozpoczyna siÄ™ proces wĹ‚aĹ›ciwego czyszczenia. W ten sposĂłb zautomatyzowano proces decyzyjny – obecnie tryb mycia wskazuje system, co minimalizuje ryzyko pomyĹ‚ki i zatrzymania pojazdu w stacji myjÄ…cej do koĹ„ca dnia.

Technologia RFID w kontroli jakoĹ›ci Kolejnym wyzwaniem byĹ‚a korelacja transportu mleka z szybkim przesyĹ‚em informacji o jego parametrach fizycznych. Jego g o realizacjÄ™ go rea r eali liza zacj cjęę rĂłwrĂłw rĂł w nieĹź umoĹźliwiĹ‚a technologia RFID. Po wjechaniu cysterny ysterny do garaĹźu czytnik RFID rozpoznaz poznaje tag przytwierw ierdzony do kabi-ny pojazdu. Później nastÄ™puje wyszukaniee cysterny oraz danych a nych o jej trasie w systemie. Informacje trafiajÄ… ajÄ… do laboratorium, w ktĂłrym odbywa odbywa siÄ™ badanie parametrĂłw mleka. ka. NastÄ™pnie przekazywane sÄ… do wewnÄ™trznego wewnÄ™trznego systemu ERP i na ich h podstawie odbywa siÄ™ wypompowanie mleka do wĹ‚aĹ›ciwego zbiornika.

B 4

&33

Technologia RFID a traceability (system Ĺ›ledzenia) Kolejnym newralgicznym punktem w procesie transportu mleka byĹ‚o ustalanie tras przejazdĂłw oraz Ĺ›ledzenie mlekowozĂłw. DziÄ™ki temu, Ĺźe system RFID zostaĹ‚ skorelowany z wewnÄ™trznym systemem ERP SM GostyĹ„, po zakoĹ„czeniu mycia poĹ›redniego do sterownika samochodu wysyĹ‚ane sÄ… informacje o nowej trasie, ktĂłrÄ… kierowca widzi w panelu. Wszystkie dane o przejazdach sÄ… ponadto magazynowane, co pozwala na dokĹ‚adne przeĹ›ledzenie kursĂłw w róşnych przedziaĹ‚ach czasowych, a tym samym na dĹ‚ugofalowe planowanie nowych, optymalnych tras oraz bieşące korygowanie tych, ktĂłre wpĹ‚ywajÄ… na opóźnienia. 7-8/2018

KorzyĹ›ci K orzyĹ›ci S SM GostyĹ„ M G GostyĹ„ technologii z zastosowania te echnologii RFID Technologia RFID, zaimplementoza a mplementowana w SM GostyĹ„, sprowadza sprowadza siÄ™ w praktyce do ssystemu stemu trzech stacji. Gdy dy mlekowĂłz wĂł podjeĹźdĹźa do d o pierwszej z nich, czytnik RFID sprawdza tagg i odczytuje z systemu z syste emu od jakiego rolnika pochodzi pochodzi konkretny transport mleka mlekka oraz prĂłbki, po czym wysyĹ‚a te dane te dane do laboratorium. Na drugiej stacjii produkt jest wypompowywany do przygotowanych wczeĹ›niej zbiornikĂłw. ikĂłw. Trzecia stacja to proces mycia, a, dobierany na podstawie danych h zawartych w tagu RFID. SM GostyĹ„,, dziÄ™ki wproRFID uzyskaĹ‚a wadzeniu technologii RFID, wiele korzyĹ›ci: • technologia RFID skraca czas przejazdu mlekowozĂłw oraz ich mycie – wiÄ™ksza automatyzacja procesĂłw umoĹźliwia zrealizowanie duĹźej liczby przejazdĂłw w ciÄ…gu dnia, • identyfikacja produktu pomaga budować jego „rodowĂłdâ€?, co oznacza bieşącÄ… kontrolÄ™ jakoĹ›ci mleka pochodzÄ…cego od poszczegĂłlnych rolnikĂłw, • tagi RFID pomagajÄ… podwyĹźszać standardy higieniczne pracy ze wzglÄ™du na zautomatyzowanie procesu mycia mlekowozĂłw i szybki przesyĹ‚ danych z i do laboratorium,

• usprawniona kontrola jakoĹ›ci i przyspieszenie transportu generuje oszczÄ™dnoĹ›ci, ktĂłre firma z powodzeniem moĹźe inwestować w inne obszary dziaĹ‚alnoĹ›ci. WiÄ™cej informacji, dotyczÄ…cych zarĂłwno rozwiÄ…zaĹ„ Balluff, jak i ich implementacji w róşnych przedsiÄ™biorstwach, moĹźna znaleźć na blogu innovatingautomation.pl.

BALLUFF Sp. z o.o. & 4 5 67 + 89/87: ; / 1

&33A1

&334"

4 <7 =>6 ?@ ??+ 3 # <7 ==> 9@ =? 41

&334"

43

TEMAT NUMERU

Zrobotyzowana paletyzacja z Tower TR1000 0 IK & ! LG 4 4

" " " + & & & & " L "&

" 1 4 ; " ! K + !

& " "

K ! 4

. GL " " " !

1 " 4

C

B 4 ;)1

hcÄ…c skutecznie podnieść efektywność produkcji, w pierwszej kolejnoĹ›ci naleĹźy przeprowadzić caĹ‚oĹ›ciowÄ… analizÄ™ funkcjonowania przedsiÄ™biorstwa. Pozwoli to wskazać tzw. wÄ…skie gardĹ‚a, ktĂłrych modernizacja usprawni dziaĹ‚ania, poprawi jakość wytwarzania i umoĹźliwi optymalne wykorzystanie parku przemysĹ‚owego. Efektem bÄ™dzie obniĹźenie kosztĂłw wytwarzania. Analiza powinna wskazać operacje nieergonomiczne i uciÄ…Ĺźliwe dla czĹ‚owieka, a takĹźe czasochĹ‚onne, angaĹźujÄ…ce duşą liczbÄ™ osĂłb i powtarzalne procesy, ktĂłre Ĺ‚atwo moĹźna zautomatyzować. RĂłwnie waĹźne jest wyszczegĂłlnienie dziaĹ‚aĹ„ niebezpiecznych dla czĹ‚owieka. Po przeprowadzonej analizie czÄ™sto okazuje siÄ™, Ĺźe paletyzacja – proces realizowany niemal w kaĹźdym przedsiÄ™biorstwie – stanowi punkt krytyczny dla pĹ‚ynnoĹ›ci przebiegu produkcji.

Usprawniona produkcja Skutecznym narzędziem zapewniającym właściwą organizację końca 7-8/2018

linii produkcyjnej, a tym samym produktywność i sprawny przepĹ‚yw, jest robotyzacja paletyzowania. Dlaczego wĹ‚aĹ›nie robot przemysĹ‚owy? Wynika to z elastycznoĹ›ci tego rozwiÄ…zania – moĹźna go bardzo szybko przezbroić do przenoszenia róşnorodnych detali, wymieniajÄ…c koĹ„cĂłwkÄ™ roboczÄ…, najczęściej chwytak. Kluczowy jest wybĂłr odpowiedniego modelu robota, ktĂłrego parametry pozwolÄ… na optymalne wykorzystanie go w danej aplikacji. Warto wĂłwczas okreĹ›lić wymagany zakresu ruchu, udĹşwig, powtarzalność pozycjonowania oraz czas potrzebny na wykonanie zadania.

Precyzja Jednym z rozwiÄ…zaĹ„ sĹ‚uşących automatyzacji procesu paletyzacji jest zastosowanie robotĂłw przemysĹ‚owych o kinematyce cylindrycznej (obrĂłt-przesuw-przesuw). PrzykĹ‚adowo roboty, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… dodatkowo obrĂłt gĹ‚owicy (np. chwytaka) wokół wĹ‚asnej osi, znakomicie sprawdzÄ… siÄ™ w przypadku paletyzacji popularnych europalet. Takie roboty moĹźna rĂłwnieĹź ustawić na ukĹ‚adzie jezdnym, dziÄ™ki czemu sÄ… w stanie obsĹ‚uĹźyć kilka linii lub ukĹ‚adać towary na wielu paletach, rozdzielajÄ…c poszczegĂłlne wersje produktu na róşne dostawy. P R O M O C J A

Jednym z takich urzÄ…dzeĹ„ jest robot Tower TR1000 produkcji firmy WObit.

Konstrukcja W podstawie robota Tower TR1000 zastosowana jest przekĹ‚adnia cykloidalna, zapewniajÄ…ca dynamiczny i precyzyjny obrĂłt ramienia do 270°. Robot moĹźe przenosić Ĺ‚adunki o Ĺ‚Ä…cznej masie do 25 kg, przy maksymalnym zasiÄ™gu ramienia 1000 mm. Konstrukcja robota moĹźe być przystosowana do posadowienia jej na ukĹ‚adzie jezdnym, opartym np. na prowadnicach liniowych oraz napÄ™dzie listwy zÄ™batej. W ten sposĂłb robot zyskuje dodatkowÄ… oĹ› ruchu, wzdĹ‚uĹź ktĂłrej moĹźe przemieszczać siÄ™ z Ĺ‚adunkiem na niemal dowolnym dystansie. Tower TR1000 moĹźe rĂłwnieĹź współpracować z robotami AGV i np. zapeĹ‚niać palety transportowane przy uĹźyciu robotĂłw samojezdnych. WiÄ™cej informacji o moĹźliwoĹ›ciach robota TR1000 oraz innych robotach przemysĹ‚owych WObit moĹźna znaleźć na stronie www.wobit.com.pl.

PPH WObit E.K.J. Ober s.c. 0I1 7:+ :6/?98 4 :7 66 6< 966+ 3 # :7 66 6< 9=@ / 1 A 1 4 4"

4 1 4 4"

45

TEMAT NUMERU

Innowacyjne pierścienie ślizgowe Kßbler oferuje wsparcie dla & ! " &

" \ ] " & G !

" 4

* L ! " K

K ! ^ G 1 !_+

" G " M + G

& G " 3 1

&1 4

B 4 &1

T

a technologia jest powszechnie stosowana w stoĹ‚ach obrotowych lub robotach przemysĹ‚owych, ktĂłre muszÄ… powtĂłrzyć swĂłj ruch i zadania miliony razy ze staĹ‚Ä… i powtarzalnÄ… dokĹ‚adnoĹ›ciÄ…. Z tego wzglÄ™du pierĹ›cienie Ĺ›lizgowe majÄ… system powĹ‚ok wykonany np. ze stali szlachetnej, ktĂłrÄ… cechuje wysoka odporność na Ĺ›cieranie. Kombinacja duĹźej róşnorodnoĹ›ci materiaĹ‚Ăłw stykowych zapewnia bezproblemowÄ… transmisjÄ™ sygnaĹ‚Ăłw nisko- i wysokoprÄ…dowych oraz zabezpiecza przed utlenianiem lub korozjÄ….

7-8/2018

Maszyny flow pack PierĹ›cieĹ„ Ĺ›lizgowy SR060E zostaĹ‚ specjalnie zaprojektowany do maszyn typu flow pack, ktĂłre podlegajÄ… restrykcyjnym wymogom higienicznym, poniewaĹź sÄ… stosowane gĹ‚Ăłwnie w przemyĹ›le spoĹźywczym, medycznym i farmaceutycznym. Tym samym rygorom podlegajÄ… wszystkie części skĹ‚adowe maszyn. GĹ‚adka i pĹ‚aska powierzchnia pierĹ›cienia SR060 uĹ‚atwia czyszczenie, a same styki pierĹ›cienia Ĺ›lizgowego prawie nie wymagajÄ… serwisowania. DziÄ™ki zastosowanym materiaĹ‚om i technologii osiÄ…gniÄ™to szczegĂłlnie dĹ‚ugi czas ĹźywotnoĹ›ci zĹ‚Ä…czy. PierĹ›cieĹ„ Ĺ›lizgowy SR060E jest jednoczeĹ›nie kompaktowym oraz niskokosztowym zĹ‚Ä…czem. Mimo maĹ‚ych rozmiarĂłw moĹźe przesyĹ‚ać do trzech sygnaĹ‚Ăłw zasilajÄ…cych oraz do dwĂłch sygnaĹ‚Ăłw sterujÄ…cych lub sygnaĹ‚y z czujnika temperatury.

wysokoprÄ…dowych, sterujÄ…cych, danych oraz pneumatyki i hydrauliki (rĂłwnieĹź sygnaĹ‚Ăłw Fieldbus, takich jak Profibus, CANopen itp.). SygnaĹ‚y sÄ… przesyĹ‚ane z duşą prÄ™dkoĹ›ciÄ… (do 12 Mbit/s) ze stacjonarnej części maszyny do platformy obrotowej. DziÄ™ki separacji transmisji sygnaĹ‚Ăłw sterujÄ…cych oraz zasilajÄ…cych ten modularny system moĹźe być odpowiednio przystosowany do indywidualnych wymagaĹ„ uĹźytkownika. Podobnie jak wszystkie zĹ‚Ä…cza obrotowe firmy KĂźbler SR085 charakteryzuje siÄ™ dĹ‚ugÄ… ĹźywotnoĹ›ciÄ… i Ĺ‚atwoĹ›ciÄ… czyszczenia, a konserwacja nie wymaga oleju. PierĹ›cieĹ„ jest przeznaczony zwĹ‚aszcza do duĹźych i Ĺ›rednich karuzel. BudowÄ™ oraz pracÄ™ pierĹ›cieni Ĺ›lizgowych zaprezentowano na kanale YouTube. Zapraszamy – YouTube: Kubler Poland, Facebook: @KublerPoland.

Maszyny do butelkowania oraz etykietowania Bezproblemowe napeĹ‚nianie czy etykietowanie umoĹźliwia bezstykowa transmisja sygnaĹ‚Ăłw jakÄ… zapewnia pierĹ›cieĹ„ SR085. Zwykle pierĹ›cieĹ„ jest uĹźywany do transmisji sygnaĹ‚Ăłw P R O M O C J A

KUBLER Sp. z o.o. & 4 0G1 997+ :?/987 4 :7 >9@ @@ ?6 / 3 A &1 4"

4 &1 4 S"

47

TEMAT NUMERU

Przenosimy cięşary na wyşszy poziom Ostatnim etapem procesów produkcyjnych jest zwykle zapakowanie gotowego wyrobu i umieszczenie go na palecie 4 2 " &L sowo od samego procesu pro & + L

L & & &+ L

"

L 4

W & I" G

G & G " I

IL "

" " & ^

6@? _4

48

W

sytuacji, gdy brakuje rÄ…k do pracy jednym z pomocnych rozwiÄ…zaĹ„ moĹźe być system przenoszenia podciĹ›nieniowego uĹ‚atwiajÄ…cy pracÄ™, minimalizujÄ…cy wysiĹ‚ek pracownika i oszczÄ™dzajÄ…cy jego zdrowie. Podnoszenie odbywa siÄ™ za pomocÄ… spiralnej rury, na koĹ„cu ktĂłrej zamocowany jest uchwyt z kontrolerem, a do niego – część chwytajÄ…ca: przyssawka lub chwytak wyposaĹźony w ukĹ‚ad przyssawek. W chwili, gdy przyssawka dotyka przenoszonego detalu nastÄ™puje zamkniÄ™cie ukĹ‚adu spiralna rura – przyssawka. W wyniku odessania powietrza z przyssawki oraz rury nastÄ™puje chwycenie detalu oraz skrĂłcenie rury i co za tym idzie – podnoszenie produktu. Gdy podciĹ›nienie w ukĹ‚adzie spada, detal P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

jest opuszczany. Operacja jest obsĹ‚ugiwana jednÄ… rÄ™kÄ… i nie wymaga wysiĹ‚ku operatora. BranĹźe, w ktĂłrych takie rozwiÄ…zanie znajduje zastosowanie to logistyka, przemysĹ‚ chemiczny i spoĹźywczy, przemysĹ‚ metalowy, a takĹźe produkcja szkĹ‚a i elementĂłw drewnianych.

Zalety i wady róşnych rozwiÄ…zaĹ„

KaĹźde z wymienionych rozwiÄ…zaĹ„ ma plusy i minusy, a wybĂłr najlepszego zaleĹźy od wymagaĹ„ danej aplikacji. Dmuchawy bocznokanaĹ‚owe zapewniajÄ… najwiÄ™kszÄ… wydajność, ale osiÄ…gajÄ… najniĹźszy poziom próşni. Pompy próşniowe majÄ… niĹźszÄ… wydajność, ale poziom próşni jest wyĹźszy. Z kolei eĹźektory wielostopniowe osiÄ…gajÄ… dobry poziom próşni i majÄ… dobrÄ… wydajność, jednak minusem jest znaczna ilość zuĹźywanego spręşonego powietrza.

B 4 0

Co zapewni poprawnÄ… pracÄ™ systemu? Kiedy inwestycja w dodatkowe rozwiÄ…-

zanie – wspomagajÄ…ce osoby odpowiedzialne za pakowanie czy operowanie cięşkimi produktami – ma sens? Aby moĹźliwe byĹ‚o uĹźycie systemu podciĹ›nieniowego, oprĂłcz narzÄ™dzia do chwytania potrzebujemy konstrukcji Ĺźurawia oraz wytwornicy podciĹ›nienia. W zaleĹźnoĹ›ci od aplikacji podciĹ›nienie moĹźe być wytwarzane przez dmuchawy bocznokanaĹ‚owe, pompy próşniowe lub eĹźektory wielostopniowe (zwęşka Venturiego).

7-8/2018

49

TEMAT NUMERU

RozwiÄ…zanie: system FIPALIFT PrzykĹ‚adami prac, w ktĂłrych warto rozwaĹźyć uĹźycie systemĂłw przenoszenia podciĹ›nieniowego jest m.in. ukĹ‚adanie kartonĂłw na palecie lub przenoszenie niewygodnych detali (arkusze blachy, worki itp.). Wyzwaniem sÄ… rĂłwnieĹź duĹźe gabaryty, ostre krawÄ™dzie czy delikatne produkty, w przypadku ktĂłrych wzrasta prawdopodobieĹ„stwo uszkodzenia. Inny problem to zmÄ™czenie pracownika – przy pracy staĹ‚ej męşczyzna moĹźe podnosić do 30 kg, a kobieta do 12 kg, jednak caĹ‚odniowa praca z obciÄ…Ĺźeniem skutkuje spadkiem wydajnoĹ›ci. OdpowiedziÄ… na te wyzwania i potrzeby rynku jest system FIPALIFT, ktĂłry oszczÄ™dza zdrowie pracownika, a rĂłwnoczeĹ›nie umoĹźliwia zwiÄ™kszenie efektywnoĹ›ci i wydajnoĹ›ci pracy. Jego zastosowanie sprawia, Ĺźe przenoszenie cięşkich produktĂłw czy kartonĂłw nie wymaga wysiĹ‚ku

50

ani nie powoduje urazów spowodowanych nadwyręşeniem kręgosłupa. Zminimalizowane jest równieş ryzyko wypadku w wyniku złego chwytania albo upuszczenia paczki czy innego przenoszonego produktu.

Model dopasowany do potrzeb W zaleĹźnoĹ›ci od stopnia skomplikowania aplikacji moĹźna wybrać jeden z trzech modeli przenoĹ›nikĂłw podciĹ›nieniowych FIPALIFT – Basic, Smart lub Expert. Model FIPALIFT Basic umoĹźliwia przenoszenie cięşarĂłw o masie do 55 kg, FIPALIFT Smart pozwala na przenoszenie Ĺ‚adunkĂłw o masie do 65 kg oraz dowolne rotowanie w zakresie 360° w pĹ‚aszczyĹşnie rĂłwnolegĹ‚ej do podĹ‚ogi. Wariant FIPALIFT Expert moĹźe pracować z Ĺ‚adunkami o masie 30–230 kg (przy zastosowaniu podnoĹ›nika podwĂłjnego – nawet do 290 kg), ktĂłre moĹźna dowolnie rotować oraz obracać o 90° w pionie (dla masy do 180 kg). Uchwyty przenoĹ›nikĂłw mogÄ… być dowolnie modyfikowane i wykonane ze stali nierdzewnej, co jest istotne szczegĂłlnie w przypadku przemysĹ‚u spoĹźywczego. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź róşne adaptery do mocowania części chwytajÄ…cej. PracÄ™ z duĹźymi detalami uĹ‚atwia

zastosowanie przedłuşaczy prostych lub łamanych. Standardowo ramię moşe zostać wydłuşone do 1200 mm.

Profesjonalny dobĂłr Jednym z najwaĹźniejszych detali konstrukcji systemu przenoĹ›nika podciĹ›nieniowego jest element uĹźyty do trzymania produktu, czyli przyssawka podciĹ›nieniowa. DobĂłr modelu przyssawki oraz ich liczby jest przeprowadzany na podstawie typu przenoszonego produktu – inny model bÄ™dzie uĹźyty do pudeĹ‚ kartonowych, a inny do arkusza blachy stalowej. To jednak nie jest zmartwieniem uĹźytkownika, a dostawcy systemu, ktĂłry na bazie wiedzy wynikajÄ…cej najczęściej z doĹ›wiadczenia i testĂłw wybiera najlepsze rozwiÄ…zanie.

DENTEC S.C. & 4 5 6?+ ?6/><> ; 4 :?7 7@: 6:?+ >>> 99< >>6 / 1 & A 4"

4 4"

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

WyjÄ…tkowo czujne pakowanie 0 L ! K +

" " & !+

!+ L & 4 W 1 1

L + 1 " & + G 1 " &

& !&+ L

" 4

P

akowanie to ostatnia faza procesu produkcyjnego. Ma ogromne znaczenie nie tylko z uwagi na potrzebę jak najlepszego zabezpieczenia i przygotowania produktów do transportu, ale wpływa równieş na optymalne wykorzystanie miejsc magazynowych oraz koszty dostaw. Z tego względu tak istotną rolę pełnią w tym przypadku czujniki 3D.

zwłocznie sygnalizuje wychwycone odchylenia. W urządzeniach tego rodzaju instaluje się równieş dodatkowe aplikacje m.in. do wymiarowania obiektu, poziomu, odległości i objętości. w technologii przechowywania i przenoszenia. Dzięki niemu moşliwe jest teş wykrywanie wielkości, orientacji i połoşenia obiektów w celu planowania przestrzeni w magazynach automatycznych. Bezdotykowo mierzy równieş obiekty prostokątne, takie jak opakowania tekturowe lub paczki. Zastosowanie czujnika wyraźnie usprawnia dokładny pomiar gabarytów ładunku do wyliczenia długości taśmy, a takşe pozwala precyzyjnie zweryfikować objętości w systemach magazynowych i transportowych.

B 4 0 + 3

Wyłącznie kompletne zamówienia

Dokładny bez dotykania Jednym z najnowszych urządzeń tego typu jest czujnik O3D300 wyprodukowany przez firmę ifm electronic. Pozwala on na precyzyjne określenie objętości 7-8/2018

Zwykle nic nie irytuje odbiorców tak bardzo, jak niekompletne lub uszkodzone dostawy zamówionych towarów. Tym bardziej, şe wiąşą się z tym dodatkowe koszty. Tymczasem wystarczy poświęcić więcej uwagi kontroli kompletności. Dobrym rozwiązaniem moşe okazać się aplikacja słuşąca do monitorowania informacji o tym, czy zamówienie zostało odpowiednio skompletowane. Przydaje się nie tylko do kontroli wielkości i rodzaju ładunku, ale równieş wtedy, gdy zmianie ulegnie kolor lub tekstura opakowania. Czujnik z góry obejmuje pojemnik swoim polem widzenia i porównuje obraz z modelem wprowadzonym wcześniej przez uşytkownika. Gdy zauwaşy błędy lub nieścisłości, nieP R O M O C J A

Istotny komfort obsĹ‚ugi Dobrze zaprojektowane czujniki charakteryzujÄ… siÄ™ zazwyczaj trwaĹ‚Ä… konstrukcjÄ…, a najnowsze modele – rĂłwnieĹź dopracowanym interfejsem i Ĺ‚atwoĹ›ciÄ… integracji. PrzykĹ‚adowo wspomniany wczeĹ›niej czujnik O3D300 zostaĹ‚ wyposaĹźony w wyjĹ›cia przeĹ‚Ä…czajÄ…ce oraz interfejs Ethernet. Rozdzielczość obrazu 3D wynosi 176 Ă— 132 px, natomiast maksymalna czÄ™stotliwość odczytu siÄ™ga 25 Hz. IstotnÄ… kwestiÄ… jest rĂłwnieĹź zasiÄ™g pomiarowy urzÄ…dzenia – ponad 30 m. SprzÄ™t jest teĹź odporny na róşne warunki cieplne. Doskonale sprawdza siÄ™ zarĂłwno w temperaturze wynoszÄ…cej –10 °C, jak i +50 °C. UrzÄ…dzenie zostaĹ‚o teĹź wyposaĹźone w zintegrowane oĹ›wietlenie podczerwone oraz system zabezpieczajÄ…cy przed zwarciem i przeciÄ…Ĺźeniem. Czujniki tego rodzaju majÄ… szerokie zastosowanie w obszarze pakowania – dane przekazywane przez te urzÄ…dzenia sĹ‚uşą m.in. do sterowania robotami, sortownikami i zwrotnicami. ifm electronic Sp. z o.o. & 4 ;I <+ 9?/7?8 4 =6 <? 8: 9??+ 3 # =6 <? 8: 988 / 3 4" A 3 4 4 3 4 S"

51

TEMAT N TEMAT NUMERU UM MERU 1

2 4

3

MOVI-C w akcji Maszyna pakujÄ…ca z systemem pakowania zbiorczego

L

ista korzyści, jakie moşna uzyskać dzięki zastosowaniu MOVI-C jest długa. Na system składają się pochodzące od jednego dostawcy oprogramowanie do obliczeń, oprogramowanie do uruchomień, elektronika z dedykowanymi funkcjonalnościami, silniki i motoreduktory. MOVI-C jest kompleksowym rozwiązaniem zawierającym cztery moduły – oprogramowanie, kontroler ruchu,

52

falownik i napęd – które tworzą spójny system.

Oprogramowanie MOVISUITE Oprogramowanie MOVISUITE wyznacza nowe kryteria w zakresie oprogramowania stosowanego w technice napędowej. Poza znaczną oszczędnością czasu i redukcją kosztów, które są moşliwe dzięki przyspieszeniu procesu projektowania, oprogramowanie przekonuje przede wszystkim swoją wyjątkową wszechstronnością. Planowanie, uruchamianie oraz diagnostyka realizowane są szybciej i łatwiej niş kiedykolwiek.

Sterowanie MOVI-C Controller Sterowanie MOVI-C Controller poszerza zakres parametryzacji urzÄ…dzenia, skracajÄ…c tym samym czas potrzebny P R O M O C J A

na przygotowanie wĹ‚asnego, zĹ‚oĹźonego programu. Jest to moĹźliwe zarĂłwno dziÄ™ki platformie MOVIRUN, jak i dziÄ™ki ustandaryzowanym moduĹ‚om MOVIKIT. DodatkowÄ… funkcjonalnoĹ›ciÄ… MOVI-C Controller jest centralne przechowywanie kopii parametrĂłw i kompatybilność z popularnymi sieciami komunikacyjnymi. W zaleĹźnoĹ›ci od wymagaĹ„ moĹźna wyróşnić cztery klasy wydajnoĹ›ci urzÄ…dzenia: power, power eco, advanced i standard.

Falowniki MOVIDRIVE Falowniki MOVIDRIVE mogą być wykorzystane do sterowania silnikami synchronicznymi i asynchronicznymi, niezaleşnie od tego, czy są wyposaşone w sprzęşenie zwrotne czy nie. Falowniki wykonane w wersji modularnej są dostępne w dwóch wariantach. Pierwszy umoşliwia wygenerowanie prądu nominalnego do 180 A, AUTOMATYKA

B 4 2;/2& '

)q,/% \ &

& Q 2;/2& '

\ & G

!

" /

&1 !+ L " ! &

! +

1 4

TEMAT NUMERU 74 3 O &

& " I KM

+ \ K I

! 3 ! ! 64 3 & " G

" 1 & G " 3

& Q 2;/2& ' 4 3

$ \ "

" 3 & "4

3 1 & 4 =4 . & L G

" K 3 4 94 1 0 1

" 1 1 !

& L G " G I 1

4

natomiast drugi, dzięki wykorzystaniu osi dwufalownikowej, pozwala na jednoczesną pracę dwóch niezaleşnych napędów z prądem nominalnym kaşdego falownika do 8 A. Standardowo kaşda oś została wyposaşona w wejście bezpieczeństwa STO zgodne z PL e. Opcjonalnie, przez dodatkowe karty, moşna rozbudować system o ponad 15 dodatkowych funkcji bezpieczeństwa.

Technika napÄ™dowa Szeroki wachlarz rozwiÄ…zaĹ„ techniki napÄ™dowej umoĹźliwia uruchomienie róşnorodnych aplikacji. W ofercie znajdujÄ… siÄ™ przekĹ‚adnie standardowe oraz serwoprzekĹ‚adnie dostÄ™pne w róşnych rozmiarach, wielkoĹ›ciach i wykonaniach, poĹ‚Ä…czone z silnikami asynchronicznymi lub synchronicznymi. Dodatkowo silniki mogÄ… być wyposaĹźone w szereg dodatkĂłw, takich jak hamulce, enkodery czy jednostki diagnostyczne. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź silniki liniowe i elektrocylindry. Wszystkie produkty sÄ… zgodne z obowiÄ…zujÄ…cymi normami i mogÄ… być certyfikowane wedĹ‚ug Ĺ›wiatowych przepisĂłw. NowoĹ›ciÄ… jest technika jednokablowa obejmujÄ…ca standaryzowane kable hybrydowe z szybkozĹ‚Ä…czami dla silnikĂłw synchronicznych i asynchronicznych.

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o. & 4 - ! 8+ @6/87> T X 4 96 6@= ?? ?? / A / & ' 4"

4 / & ' 4"

R E K L A M A

7-8/2018

53

TEMAT T EMAT N NUMERU UMERU

Procesy

pakowania & KM+ 3 KM

) %/* & & &

94?+ " " B G !

& " !

! !4

Q & M 4 4

& & G

" &

4 2 " 4 & G

" M &

" G &

94?+ ! " " 1 ! !

3 &4

54

P

ortal liniowy EXCT, zastosowany we wspomnianym module, umoşliwia ruch w pionie i poziomie, a ponadto pozwala na precyzyjne pozycjonowanie. To kompletne rozwiązanie, stanowiące najlepszą alternatywę dla konwencjonalnych systemów kartezjańskich. Odpowiedni system sterowania zapewnia dokładną kontrolę ruchu od punktu do punktu lub zgodnie z zadaną trajektorią w płaszczyźnie pionowej. System stanowi doskonałe rozwiązanie, gdyş niewielka przemieszczana masa umoşliwia ograniczenie zuşycia energii i przyczynia się do obnişenia kosztów eksploatacji. Dzięki niezawodnym komponentom i ograniczonemu poziomowi drgań uzyskuje się wysoką şywotność aplikacji. Kompletny pakiet zawiera wszystkie elementy z tego samego źródła: chwytaki podciśnieniowe, systemy osi elektrycznych i sterowniki CODESYS. Pozwala to zdynamizować proces ładowania przy szybkich zmianach formatów. P R O M O C J A

Kompaktowy i inteligentny UkĹ‚ad sterowany jest przez sterownik CODESYS CPX-CEC o stopniu ochrony IP65/67, ktĂłry moĹźe być zainstalowany w miejscu pracy oraz zintegrowany w systemie bez koniecznoĹ›ci stosowania szafy sterujÄ…cej. Wszystkie magistrale Fieldbus oraz przemysĹ‚owy Ethernet, a takĹźe standard komunikacji PrzemysĹ‚u 4.0, tzw. OPC UA dostÄ™pne sÄ… jako interfejsy. Czujniki wizyjne odczytujÄ… kody Data Matrix, sterujÄ…c inteligentnymi procesami i elementami roboczymi. Festo zapewnia uĹźytkownikom dodatkowÄ… pomoc, oferujÄ…c usĹ‚ugi takie jak projektowanie i uruchamianie czy support w obsĹ‚udze systemu za pomocÄ… narzÄ™dzi programowych, elementĂłw dostÄ™pnych przez sieć i bezpoĹ›rednich konsultacji. Generowanie dodatkowych danych to jedno, ale ich interpretacja i dochodzenie do wĹ‚aĹ›ciwych wnioskĂłw to coĹ› zupeĹ‚nie innego. Pracownicy przemysĹ‚owi, a takĹźe uczniowie szkół zawodowych AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU i uczelni technicznych muszą zatem zdobyć wiedzę związaną z koncepcją Przemysłu 4.0.

Kwalifikacje 4.0

B 0 3 & 1 Q

& " 3 I 1 G

% B

2x%- & L & !

" " "

Zrozumienie w peĹ‚ni zautomatyzowanych technologii produkcji i wiedza o budowie i programowaniu cyfrowych sieci systemu sÄ… dziĹ› bardziej potrzebne niĹź kiedykolwiek wczeĹ›niej. Bez nich przyszli pracownicy nie bÄ™dÄ… w stanie obsĹ‚ugiwać i optymalizować poĹ‚Ä…czonych systemĂłw w celu opracowania elastycznych, inteligentnych elementĂłw, a tym samym zapewnić niezbÄ™dnej uniwersalnoĹ›ci i adaptacyjnoĹ›ci. Festo Didactic oferuje cyberfizyczne metody nauczania oraz platformÄ™ badawczÄ… CP Factory, ktĂłra symuluje stacje robocze w realnym zakĹ‚adzie produkcyjnym. Szkolenie obejmuje m.in. programowanie systemĂłw, architekturÄ™ sieci, efektywność energetycznÄ… i zarzÄ…dzanie danymi. Platforma pozwala rozwijać i testować elastyczne rozwiÄ…zania programistyczne, ktĂłre mogÄ… być nastÄ™pnie wykorzystane w produkcji. Jako lider automatyzacji Festo rozwija koncepcjÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0 – od edukacji i zastosowaĹ„ wstÄ™pnych, przez produkty i rozwiÄ…zania, po rewolucyjne badania nad projektem bionicznym BionicANT (bioniczne mrĂłwki). Firma pomaga klientom w rozwijaniu przeĹ‚omowych, przyszĹ‚oĹ›ciowych rozwiÄ…zaĹ„ i dalszym podnoszeniu produktywnoĹ›ci.

2 & & G "

&

" " G

%)02 N % x/%2% " &

! , :8S:<

Zdecentralizowana inteligencja, dostÄ™pność i analiza wszystkich stosownych danych to podstawowe wymogi PrzemysĹ‚u 4.0. Celem jest zapewnienie wiÄ™kszej indywidualnoĹ›ci i elastycznoĹ›ci oraz zwiÄ™kszenie dostÄ™pnoĹ›ci systemĂłw, a co za tym idzie poprawa produktywnoĹ›ci. U podstaw tej nowej rzeczywistoĹ›ci bÄ™dÄ… znajdować siÄ™ ukĹ‚ady cyberfizyczne.

FESTO Sp. z o.o.

B 4 B

W 4 ; & 4 <+ ?8/?@? 4 66 <77 97 ??+ 3 # 66 <77 97 ?6 / 3 v" A3 4 43 4"

7-8/2018

55

TEMAT N TEMAT NUMERU UMERU

Roboty wspierajÄ… producentĂłw wyrobĂłw mlecznych 1 & 1 !

" & " L + 2& " \ 1 G

I+ "

" L ! " &

K 4 . I

& G Q +

K G & " & + & G I & &" K G4

, ! " G 1

" + & L G I " &

" " K +

L

" & !4

I

nnowacje w przemyĹ›le mleczarskim stajÄ… siÄ™ dziĹ› istotnym czynnikiem sukcesu. PozwalajÄ… producentom wyróşnić siÄ™ na tle konkurencji oraz promować unikalne i atrakcyjne dla konsumentĂłw produkty, takie jak np. sery dĹ‚ugodojrzewajÄ…ce czy funkcjonalne jogurty. Relatywny wzrost zamoĹźnoĹ›ci spoĹ‚eczeĹ„stwa to dobry prognostyk dla sektora mleczarskiego. Jednak chęć zaspokajania zróşnicowanych potrzeb powoduje, Ĺźe branĹźa musi aktywnie poszukiwać sprawdzonych rozwiÄ…zaĹ„, ktĂłre zapewniÄ… efektywne zarzÄ…dzanie coraz bardziej zĹ‚oĹźonÄ… produkcjÄ… naturalnych wyrobĂłw, zagwarantujÄ… wysokÄ… jakość i Ĺ›wieĹźość produktĂłw oraz pozwolÄ… na unowoczeĹ›nianie receptur, np. uwolnienie produktĂłw od wybranych skĹ‚adnikĂłw, takich jak laktoza, cukier czy sĂłl.

na bazie lokalnych manufaktur sera załoşonych w latach 60. Od lat blisko współpracując z hodowcami bydła mlecznego, kompleksowo organizuje łańcuch produkcji wyrobów mlecznych i sera – od pakowania po cięcie, dojrzewanie i przetwarzanie, by ściśle dostosować się do preferencji odbiorców. Takie podejście do produkcji zapewnia osiąganie najlepszej jakości

Od producenta do konsumenta PrzykĹ‚adem firmy, ktĂłra ku zadowoleniu szerokiego grona klientĂłw z powodzeniem Ĺ‚Ä…czy tradycjÄ™ z nowoczesnoĹ›ciÄ… jest holenderska Grupa A-Ware Food. Firma wyrosĹ‚a 56

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU planów produkcyjnych firmę wspiera innowacyjna technologia. Zakład Royal A-ware jest wyposażony m.in. w kilka różnych linii pakujących, stworzonych z myślą o pakowaniu i etykietowaniu serów, świeżych produktów mlecznych i śmietany.

B 4 B .*%

Roboty FANUC pakują 120 kawałków sera na minutę

w najbardziej efektywny i zrównoważony sposób, a także pozwala firmie cieszyć się wizerunkiem elastycznego gracza rynkowego. Grupa w każdym tygodniu wytwarza miliony produktów, w pełni dostosowanych do potrzeb i oczekiwań konsumentów i spełnia najwyższe standardy jakości w branży, co potwierdzają certyfikaty BRC, Skal i HACCP. W realizacji imponujących

7-8/2018

W zakładzie produkcyjnym w Zeewolde tysiące holenderskich serów dojrzewa w optymalnie kondycjonowanych magazynach. Firma używa najnowocześniejszych technologii, by osiągnąć najwyższą możliwą jakość. Proces dojrzewania nadaje serowi wyjątkową jędrność i określa smak. Sery są regularnie obracane i za każdym razem wyposażane w nową powłokę, która zapewnia delikatnemu produktowi odpowiednią ochronę. W kolejnych etapach produkcji okrągłe, dojrzewające sery są cięte na kawałki zgodnie z gramaturą (E-code), przez siedem dni w tygodniu, na 3–5 zmianach, i pakowane. Odbywa się to na 15 liniach, przy czym na czterech z nich pracują roboty japońskiej marki FANUC. Eric van Houwelingen, kierownik projektu w firmie Royal A-ware, podkreśla, że w zakładzie instalowano już różne roboty, ale doświadczenie pokazuje, że nie należy łączyć urządzeń zbyt wielu marek. Wszystko musi bezproblemowo ze sobą współpracować. – Dlatego naszą linię o długości 37 m obsługuje pięciu dostawców. Są

na niej części, które wymagają mniejszej i większej uwagi, a najważniejsze jest to, by maszyny potrafiły się ze sobą komunikować. Współpraca z robotami tej samej marki oferuje wiele korzyści – pozwala pogłębiać wiedzę i ułatwia konserwację linii – podkreśla Eric van Houwelingen. Pierwsze roboty marki FANUC zostały wdrożone na linii pakowania serów w ostatnich dwóch latach. Oba od początku pracowały w trybie autonomicznym. Zwiększony popyt i konieczność poszerzenia zakresu modernizacji zakładu w połączeniu z dobrymi efektami pracy robotów zadecydowały o kolejnych inwestycjach. Dwie jednostki FANUC M-3iA/6S stanowią kluczowy element systemu ładowania serów, stworzonego przez firmę Robertpack, wspierającą produ-

57

TEMAT NUMERU

centa w procesie automatyzacji produkcji. Ładowarka opakowań składa się z dwóch szybkich robotów ładujących pudełka, podajnika pudełek, zamykacza krawędzi tacki i urządzenia ustawiającego pokrywki. – Poszliśmy o krok dalej i zainstalowaliśmy robo-

ty w maszynie pakującej. Dzięki temu możemy uzyskać skomplikowane ruchy maszyn. W firmie Royal A-ware jest to konieczne ze względu na wymaganą dużą szybkość. Sporą rolę odgrywa system wizyjny i możliwość śledzenia linii, dlatego wybraliśmy fir-

mę FANUC – mówi Bertus Visch z firmy Robertpack. Dwa roboty FANUC M-3iA/6S pakują uformowane kawałki sera na dwa przenośniki taśmowe. Proces odbywa się z dużą prędkością (120 kawałków na minutę), a ser przez cały czas jest przemieszczany w specjalnie uformowanym opakowaniu. Następnie opakowanie jest zamykane. Na końcu linii autonomiczny robot FANUC M-710iC/70 paletyzuje pudełka. Zakład działający na tak dużą skalę nie może pozwolić sobie na przestoje. Dlatego przeszkolono wewnętrzny personel serwisowy firmy, tak by pracownicy mieli podstawową wiedzę z zakresu obsługi robotów i mogli samodzielnie rozwiązywać ewentualne problemy. Zdaniem przedstawicieli firmy Robertpack, wiedza gromadzona w firmie A-ware stanowi o jej sile. Również Robert van Dien, dyrektor TD z Royal A-ware zauważa, że personel zarządzający produkcją może komu-

Prezentacja robotów FANUC przeznaczonych do procesów produkcji żywności opisanych w artykule

58

ROBOT M-3iA/6S

ROBOT M-710iC/70

ROBOT M-410iB

Robot czteroosiowy, typu Delta, ze zintegrowanym okablowaniem. Mistrz prędkości, wszechstronności w działaniu, pobieraniu i przenoszeniu małych detali w różnych branżach przemysłowych, m.in. w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i elektronicznym. Unikalna, równoległa struktura i szeroki zakres pracy czynią go idealnym rozwiązaniem do automatyzacji wymagających procesów i aplikacji przemysłowych. • udźwig: 6 (8) kg • zasięg: 1350 mm

Robot sześcioosiowy z innowacyjnej serii lekkich robotów z nadgarstkiem o wąskim przekroju i sztywnym ramieniem, zajmujących niewiele powierzchni hali produkcyjnej. Duże prędkości osiowe w połączeniu z uniwersalnością wynikającą z sześciu osi sprawiają, że są to idealne roboty do obsługi różnorodnych przedmiotów, szczególnie niewygodnych w obsłudze. Znakiem szczególnym robotów tej serii jest duża szybkość pracy, wyjątkowo duży zasięg umożliwiający „sięganie” do góry i za siebie oraz niemały udźwig. Wśród jego zalet warto wymienić niezrównaną wydajność, wysoką sztywność mechaniczną, przygotowanie do pracy w trudnych środowiskach (ochrona IP67) oraz małą liczbę części mechanicznych, co gwarantuje długą żywotność i maksymalne wydłużenie czasu między potencjalnymi awariami. • udźwig: 70 kg • zasięg: 2050 mm

Robot cztero- lub pięcioosiowy. Najszybszy i najsilniejszy robot do paletyzowania, zdolny do wykonania 1900 cykli i przetransportowania ładunków o masie 490 ton w ciągu godziny. Roboty tej serii zostały zaprojektowane specjalnie z myślą o przenoszeniu ciężkich i nieporęcznych ładunków, w szczególności ich pobierania z palet lub odkładania na palety. Roboty serii M-410 stanowią idealne rozwiązanie do obsługi średnich i dużych obciążeń. Robot paletyzujący M-410 ma zoptymalizowaną przestrzeń roboczą i duży skok pionowy. Jest to urządzenie zaprojektowane tak, by układać stosy palet o wysokości około 2 m. • udźwig: 110–700 kg • zasięg: 2403–3143 mm

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU nikować się z pracownikami znacznie bardziej efektywnie, a czynności konserwacyjne ograniczyć do minimum. Wprowadzając zaawansowany system zrobotyzowany, firma Royal A-ware osiągnęła imponujące wyniki produkcyjne. Roboty FANUC, odpowiedzialne za wszystkie etapy, począwszy od dokładnego ważenia i cięcia kawałków

zawsze jest ich jakość i naturalność – mówi Andrzej Jacak, kierownik działu automatyki OSM Piątnica. Stałe zwiększanie produkcji niesie jednak za sobą konieczność rozbudowy zakładu i wprowadzania bardziej efektywnych metod. OSM Piątnica zawsze mogła pochwalić się nowoczesnymi urządzeniami i liniami produkcyjnymi

pracy, m.in. wyposażenia ich w odpowiednio skonstruowane chwytaki. Niezbędne były też prace integrujące, polegające na właściwym skomunikowaniu z innymi urządzeniami systemu. Roboty wymagały również odpowiedniego zaprogramowania trajektorii ruchu chwytaka, która jest ustalana indywidualnie dla każdej aplikacji. Do

sera, aż po szybkie pakowanie i paletyzowanie, w ściśle kontrolowanych warunkach wymaganych w procesach produkcji żywności, przyczyniły się do znacznej poprawy czasów cyklu. Wydłużona praca i wysoka niezawodność robotów pozytywnie wpłynęły na konkurencyjność firmy na rynku lokalnym i międzynarodowym, na który trafiają holenderskie sery.

niemal na każdym etapie produkcji. Z czasem konieczne jednak stało się udoskonalenie procesu odbierania i paletyzacji gotowych wyrobów, tak by można było sprostać coraz bardziej wydajnym maszynom pakującym. Skala projektu i zakładana wydajność od początku wykluczały siłę ludzką jako czynnik, który mógłby temu zadaniu podołać. Oczywistym wyborem stała się implementacja robotów – maszyn, które z powodzeniem mogłyby zastąpić pracowników przy wykonywaniu najbardziej uciążliwych i żmudnych zadań. Dodatkowymi atutami robotów były: szybkość, duży udźwig, powtarzalność i oczywiście dokładność. – O słuszności naszych przemyśleń utwierdziły nas konsultacje z firmami oferującymi roboty. Ostateczną decyzję o zakupie robotów podjęliśmy właśnie na podstawie wielu spotkań i analiz przeprowadzonych wspólnie z tymi firmami – zaznacza Andrzej Jacak. W OSM Piątnica wdrożono standardowe wersje robotów FANUC M-410iB przeznaczone do paletyzowania. Obecnie pracują cztery takie maszyny. Złożoność układu linii paletyzujących w zakładzie wymagała jednak uprzedniego przystosowania robotów do

tego doszły sprawy bezpieczeństwa, jak np. ustalenie strefy zasięgu robota. Wdrożenie robotów wymagało również odpowiedniego przeszkolenia pracowników zakładu, głównie z zakresu obsługi urządzeń. Operatorzy obsługujący linie, a więc i roboty, odbyli odpowiednie szkolenia podczas prac uruchomieniowych gotowej instalacji. Dodatkowo byli obecni podczas montażu. W podobny sposób szkoliły się też służby techniczne, a dwie osoby zostały wysłane na specjalistyczne szkolenie z zakresu obsługi i programowania robotów do firmy FANUC Polska.

B 4 B .*%

Nowoczesna produkcja nabiału w polskim wydaniu Nie tylko na świecie przedsiębiorstwa proaktywnie myślą o rozwoju. Na polskim rynku również można znaleźć kreatywne firmy, które otwierają się na nowe technologie. Jedną z nich jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy, która w bardzo przemyślany sposób dostosowuje się do potrzeb konsumentów i rozwija nowe produkty w oparciu o roboty przemysłowe. – Stawiamy na ciągły rozwój, umożliwiający konkurowanie z najlepszymi firmami na rynku mleczarstwa nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jednym z naszych głównych celów jest udoskonalanie produkowanych wyrobów oraz wprowadzanie nowości. Priorytetem 7-8/2018

Robotyzacja przynosi korzyści Przedsiębiorstwo zyskało wydajne i nowoczesne urządzenia. Dzięki nim wciąż zwiększa wydajność produkcji. Do tego dochodzi większa precyzja i powtarzalność wykonanej pracy – dobrze zaprogramowany robot nie popełnia błędów. Zdaniem zarządzających produkcją bardzo ważny jest też aspekt ekonomiczny – jeden robot wykonuje pracę kilkunastu, a może nawet kilkudziesięciu ludzi, i to pracę najbardziej nielubianą, związaną z dużym wysiłkiem i monotonią. Przed wprowadzeniem 59

TEMAT NUMERU na doświaczeniach naszego zakładu, mogę powiedzieć, şe poza standardowymi przeglądami, podczas których wymieniany był tylko smar i baterie podtrzymujące pamięć robota, nic jak dotąd nie wymagało dodatkowej obsługi. Nie mieliśmy şadnej awarii. Na pewno jest to dodatkowy atut ekonomiczny, z którego nie zdawaliśmy sobie wcześniej sprawy. Sądziliśmy, şe koszty utrzymania robotów będą wyşsze. Jak się okazało - myliliśmy się – stwierdza kierownik działu automatyki OSM Piątnica. Nie bez znaczenia jest teş aspekt marketingowy. Dzięki znaczącym inwestycjom w park maszynowy mleczarnia postrzegana jest jako zakład nowoczesny i mogący konkurować z najlepszymi na rynku.

robotĂłw linie paletyzujÄ…ce w zakĹ‚adzie byĹ‚y duĹźo prostsze, siĹ‚a ludzkich rÄ…k byĹ‚a wiÄ™c wystarczajÄ…ca. DziÄ™ki robotom OSM PiÄ…tnica osiÄ…gnęła wydajność rzÄ™du kilkudziesiÄ™ciu palet na godzinÄ™. Pracownicy nie byliby w stanie osiÄ…gnąć takiej prÄ™dkoĹ›ci. Nie da siÄ™ bowiem zsynchronizować pracy wysoce wydajnych maszyn pakujÄ…cych z pracÄ… ludzi przy odbieraniu gotowych produktĂłw i z zachowaniem szybkiego tempa pracy. Obecnie do obsĹ‚ugi kaĹźdej linii paletyzacyjnej w firmie wystarczy jeden operator. Po wdroĹźeniu robotĂłw osoby, ktĂłre do tej pory byĹ‚y zatrudnione w dziaĹ‚ach paletyzacji, zostaĹ‚y przesuniÄ™te do dziaĹ‚Ăłw, w ktĂłrych praca jest znacznie Ĺ‚atwiejsza pod wzglÄ™dem fizycznym, np. do konfekcjonowania wyrobĂłw. Robotyzacja wiÄ…Ĺźe siÄ™ rĂłwnieĹź z innymi korzyĹ›ciami. OSM PiÄ…tnica co roku odnotowuje wzrost sprzedaĹźy. – Na pewno procentuje w tym przypadku dbaĹ‚ość o najwyĹźszÄ… jakość wyrobĂłw, ale duĹźe znaczenie ma rĂłwnieĹź fakt, 60

Ĺźe stale poszerzamy asortyment produkcji. Bez robotĂłw wzrost produkcji, a w szczegĂłlnoĹ›ci produkcji nowych wyrobĂłw, byĹ‚by znacznie trudniejszy – mĂłwi Andrzej Jacak. Wprowadzanie nowych produktĂłw powoduje konieczność rozbudowy firmy, a tym samym wzrost zatrudnienia. DziÄ™ki robotyzacji wzrĂłsĹ‚ teĹź poziom bezpieczeĹ„stwa pracy. Ludzie zostali zastÄ…pieni przez roboty na stanowiskach, na ktĂłrych praca byĹ‚a najcięşsza, a ryzyko wypadku najwiÄ™ksze. Zatrudnieni, ktĂłrzy pracowali juĹź wczeĹ›niej, chwalÄ… sobie ogĂłlnÄ… poprawÄ™ warunkĂłw pracy. ObsĹ‚uga robotĂłw jest dość prosta – operator w zasadzie nie obsĹ‚uguje samego robota, lecz caĹ‚Ä… liniÄ™ paletyzujÄ…cÄ…. Do obsĹ‚ugi robota przeznaczony jest specjalny panel operatorski, z ktĂłrego korzysta siÄ™ jednak rzadko i robiÄ… to wyĹ‚Ä…cznie sĹ‚uĹźby utrzymania ruchu. CzÄ™sto niedocenianÄ… cechÄ… robotĂłw jest ich niezawodność. - BazujÄ…c

Liderzy branşy, do grona których z pewnością naleşą wspomniani producenci, wiąşą przyszłość swoich zakładów z robotami, o czym świadczą kolejne inwestycje w tę innowacyjną technologię. Na pytanie o plany dotyczące zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstwa przez wdraşanie kolejnych robotów kierownik działu automatyki w OSM Piątnica odpowiada. – Oczywiście – dalszy rozwój firmy równieş będzie kontynuowany w oparciu o roboty. W tej chwili jesteśmy w trakcie rozbudowy duşej linii paletyzującej. Pracujący tam do tej pory robot będzie miał towarzysza – oczywiście kolejną maszynę firmy FANUC. Moim zdaniem z rywalizacji dwóch zakładów o podobnym profilu produkcji zwycięsko wyjdzie ten, który postawi na efektywność i jakość. Do uzyskania wysokich poziomów tych parametrów w wielu branşach roboty są wręcz niezbędne. Wydajność, jaką dzisiaj zapewniają, jest znacznie większa od tej, którą moşemy osiągnąć dzięki sile pracy ludzkiej – podsumowuje Andrzej Jacak. FANUC POLSKA Sp. z o.o. & 4 -4 ; 6 86/9?< ; 4 <7 <<: :7 :? 43 & 4"

AUTOMATYKA

B 4 B .*%

Zrobotyzowana przyszłość branşy

Czujnik zbliżeniowy aby zapobiec kolizjom

Ekran dotykowy Umożliwia komunikację z chwytakiem, a także uczenie lub przełączanie na różne tryby pracy.

System czujników dotykowych Do wykrywania i rozróżniania pomiędzy detalem, a człowiekiem.

Kamera

© 2017 SCHUNK GmbH & Co. KG

Zamontowana pomiędzy palcami chwytaka w celu wykrywania otoczenia, rozróżniania i wyszukiwania przedmiotów.

Pierwszy inteligentny i bezpieczny chwytak HRC na rynku Współpracujący w każdej aplikacji. Z każdym "cobotem".

schunk.com/equipped-by

TEMAT NUMERU

Transport i sortowanie z moduĹ‚ami AS-Interface 5 " G &

" "& ! " ! " L

+ "

& I G " & \

1 1& I

1 +

!& G I 3 K G

K G4

K

upujecie PaĹ„stwo w Internecie? Z pewnoĹ›ciÄ…. A przynajmniej te rzeczy, ktĂłrych nie trzeba wczeĹ›niej wziąć do rÄ™ki. PĹ‚yty CD z muzykÄ…. Dysk twardy do laptopa. SzkĹ‚a kontaktowe. Kobiety idÄ… o krok dalej. Buty, bluzki, meble. Praktycznie wszystko. Nie ma prawie niczego, co nie moĹźe być zamĂłwione w szerokiej gamie rozmiarĂłw i kolorĂłw, przymierzone i czÄ™sto odesĹ‚ane. Wszystko bez wiÄ™kszego wpĹ‚ywu na koszty. CzÄ™sto zastanawiamy siÄ™ jak to moĹźliwe?

Rozmiar ma znaczenie Jeden sklep sprzedaje wirtualnie nieskoĹ„czonÄ… liczbÄ™ róşnych produktĂłw w czasie rzeczywistym i nierzadko z dostawÄ… nastÄ™pnego dnia. Podobnie jest w przypadku imponujÄ…cego centralnego magazynu wysokiego skĹ‚adowania. PrzenoĹ›niki i ukĹ‚adnice poruszajÄ… siÄ™ po magazynie, dostarczajÄ…c róşno-

NAJWAĹťNIEJSZE ZALETY • wersja moduĹ‚u rolki napÄ™dzanej silnikiem na prÄ…d staĹ‚y, umoĹźliwiajÄ…ca sterowanie prÄ™dkoĹ›ciÄ…, kierunkiem i rozruchem/wyĹ‚Ä…czaniem przenoĹ›nikĂłw transportowych, • dostÄ™pna cyfrowa wersja do prostych ukĹ‚adĂłw rozruchu/wyĹ‚Ä…czania silnikĂłw lub siĹ‚ownikĂłw pneumatycznych, • prosty montaĹź w ramie przenoĹ›nika rolkowego bez koniecznoĹ›ci uĹźywania dodatkowych narzÄ™dzi, • jednoczęściowa obudowa z pĹ‚askim zĹ‚Ä…czem umoĹźliwiajÄ…ca bezpoĹ›rednie podĹ‚Ä…czenie do siĹ‚ownika/czujnika, • moduĹ‚y moĹźna Ĺ‚atwo podzielić na osobno zarzÄ…dzane segmenty – wstÄ™pnie zmontowane, gotowe do transportu i przetestowane.

62

P R O M O C J A

rodne towary na nieskoĹ„czenie dĹ‚ugie transportery rolkowe. PudeĹ‚ka o róşnych wymiarach przemieszczajÄ… siÄ™ w hali magazynowej. Stacje sortowania precyzyjnie umieszczajÄ… kaĹźdy towar w ponumerowanych stacjach odbioru. Ostatnie sprawdzenie, towar trafia do pudeĹ‚ka i w drogÄ™. NastÄ™pnego dnia dociera do adresata.

NajwaĹźniejsza jest funkcjonalność InĹźynierowie, ktĂłrzy pracujÄ… z systemami przenoĹ›nikĂłw rolkowych w magazynach, muszÄ… mierzyć siÄ™ z róşnymi wyzwaniami. UĹźywane przez nich rozwiÄ…zania gwarantujÄ… zaspokojenie potrzeb klientĂłw w kwestiach szybkoĹ›ci obsĹ‚ugi, niezawodnoĹ›ci, energooszczÄ™dnoĹ›ci i kosztĂłw. Z myĹ›lÄ… o nich firma Pepperl+Fuchs wprowadziĹ‚a rodzinÄ™ moduĹ‚Ăłw AS-Interface o nazwie G20. W peĹ‚ni zintegrowany moduĹ‚ sterujÄ…cy interfejsem elektrorolek (MDR) zaprojektowano specjalnie z uwzglÄ™dnieniem ograniczeĹ„ w kwestii prÄ™dkoĹ›ci, kosztĂłw i zuĹźycia energii w najbardziej wymagajÄ…cych zastosowaniach i u najbardziej wymagajÄ…cych klientĂłw. ModuĹ‚ G20 minimalizuje pracochĹ‚onność podĹ‚Ä…czania rozrusznikĂłw silnikĂłw i tworzy fundament dla nowych metod pracy. DziÄ™ki specjalnie zaprojektowanym funkcjom gwarantuje niezawodne dziaĹ‚anie silnika oraz umoĹźliwia wstÄ™pny montaĹź elastycznych segmentĂłw przenoĹ›nikĂłw. Poprawia to szybkość AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU budowania i wydajność dziaĹ‚ania systemĂłw z rolkami MDR zarĂłwno z perspektywy instalatorĂłw, jak i docelowych klientĂłw.

MontaĹź w ramie systemu przenoĹ›nika DziÄ™ki gĹ‚Ä™bokoĹ›ci montaĹźowej wynoszÄ…cej zaledwie 27 mm moduĹ‚ G20 moĹźna przymocować bezpoĹ›rednio do ramy przenoĹ›nika rolkowego i w ten sposĂłb ukryć okablowanie. MontaĹź wewnÄ…trz ramy jest bardzo Ĺ‚atwy i nie wymaga Ĺźadnych dodatkowych narzÄ™dzi. ModuĹ‚ jest umieszczony w jednoczęściowej trwaĹ‚ej plastikowej obudowie odpornej na uderzenia i wstrzÄ…sy, ktĂłra kĹ‚adzie kres skomplikowanym i czasochĹ‚onnym procedurom montaĹźu. Czujniki i rolki MDR sÄ… podĹ‚Ä…czane za pomocÄ… zintegrowanych wiÄ…zek przewodĂłw silnikĂłw i czujnikĂłw, co znacznie przyspiesza montaĹź, a jednoczeĹ›nie redukuje koszty i zmniejsza ogĂłlnÄ… zĹ‚oĹźoność.

B 4 "" HB& !

WyĹźsza jakość montaĹźu segmentĂłw przenoĹ›nikĂłw Po przymocowaniu moduĹ‚u do ramy przenoĹ›nika trzeba tylko odpowiednio uĹ‚oĹźyć pĹ‚askie przewody sieci AS-Interface i zĹ‚Ä…cza AUX. Ta znacznie szybsza i Ĺ‚atwiejsza metoda podĹ‚Ä…czania uwalnia producentĂłw systemĂłw przenoĹ›nikĂłw od koniecznoĹ›ci wykonywania skomplikowanych i czasochĹ‚onnych czynnoĹ›ci montaĹźowych w zakĹ‚adzie klienta, co ma miejsce w przypadku wiÄ™kszoĹ›ci tradycyjnych rozrusznikĂłw silnikĂłw. DziÄ™ki wykorzystaniu sieci AS-Interface, a w szczegĂłlnoĹ›ci moduĹ‚u G20, moĹźna Ĺ‚atwo podzielić systemy przenoĹ›nikĂłw, Ĺ‚Ä…cznie z podzespoĹ‚ami

7-8/2018

sterujÄ…cymi, na osobno zarzÄ…dzane segmenty – wstÄ™pnie zmontowane, gotowe do transportu, przetestowane i niezaleĹźne od pozostaĹ‚ych części skĹ‚adowych.

Wiele opcji sterowania i wysokie standardy bezpieczeĹ„stwa ModuĹ‚ G20 jest supernowoczesny pod wzglÄ™dem funkcjonalnoĹ›ci i bezpieczeĹ„stwa. Nowy moduĹ‚ ma dwa wejĹ›cia czujnikĂłw, dwa wyjĹ›cia do sterowania silnikami i dwa zĹ‚Ä…cza mocy silnika. Te poĹ‚Ä…czone cechy pozwalajÄ… na bardzo precyzyjne sterowanie elektrorolkami we wszystkich zastosowaniach. ModuĹ‚ G20 dostarcza prÄ…d rozruchowy o natęşeniu do 5 A na kaĹźdy silnik. Elastyczność zastosowaĹ„ zapewniajÄ… rozliczne konfigurowalne ustawienia prÄ™dkoĹ›ci, profile przyspieszania oraz Ĺ‚atwa zmiana kierunku obrotu. ModuĹ‚ zapewnia teĹź speĹ‚nienie wysokich standardĂłw bezpieczeĹ„stwa – jest wy-

posaĹźony w bezpiecznik topikowy dla kaĹźdego silnika prÄ…du staĹ‚ego, wiÄ™c nie sÄ… potrzebne dodatkowe bezpieczniki. UzupeĹ‚nieniem moduĹ‚u G20 MDR jest kolejny czĹ‚onek rodziny G20, ktĂłry stanowi doskonaĹ‚e rozwiÄ…zanie do wyĹ‚Ä…cznie cyfrowego sterowania ukĹ‚adami sterowania zaworami, zwrotnicami kolejowymi, ukĹ‚adami zatrzymywania i napÄ™dami nieregulowanymi. Te moduĹ‚y rewolucjonizujÄ… koncepcjÄ™ sterowania rolkami MDR i dostarczajÄ… producentom przenoĹ›nikĂłw narzÄ™dzi pozwalajÄ…cych speĹ‚nić oczekiwania najbardziej wymagajÄ…cych klientĂłw. PEPPERL+FUCHS Sp. z o.o. & 4 ) 76+ ?=/>68 ; 4 66 68: @<<? 3 # 66 68: @<<= / 3 A" 4" "" /3& ! 4 4" "" /3& ! 4"

63

TEMAT AT NUMERU

Trzy technologie jeden dostawca $ , " & ! " ! " ! ! ! =04 B 3

" & 1

! ! !

& L G !

1 =04

jego ksztaĹ‚t. Sensor jest czÄ™sto wykorzystywany takĹźe do monitorowania róşnych powierzchni w trakcie ruchu czy mierzenia wibracji. Seria 1300 skĹ‚ada siÄ™ z siedmiu modeli, róşniÄ…cych siÄ™ zasiÄ™giem i rozdzielczoĹ›ciÄ…. W zaleĹźnoĹ›ci od modelu zasiÄ™g pomiaru wynosi od 20 mm do 2000 mm, a rozdzielczość od 0,0004 mm do 0,025 mm.

W

portfolio firmy LMI jest kilka serii sensorĂłw Gocator, ktĂłre róşniÄ… siÄ™ zastosowaniem, parametrami i moĹźliwoĹ›ciami.

Gocator 1300 Seria 1300 to profilometr punktowy, który pozwala na mierzenie odległości z częstotliwością do 32 kHz. Dzięki wbudowanemu oprogramowaniu moşliwy jest ciągły pomiar odległości i sprawdzanie wyników w granicach tolerancji. Po podłączeniu enkodera urządzenie moşe równieş składać punkty w profil i analizować 64

P R O M O C J A

Gocator 2100, Gocator 2300, Gocator 2400, Gocator 2800 Wymienione serie są oparte na technologii triangulacji laserowej. W zaleşności od serii sensory wyposaşone są w kamery o rozdzielczości VGA, 1 Mpix oraz 2 Mpix. Wbudowane oprogramowanie pozwala na analizę kaşdego profilu osobno lub – po podłączeniu enkodera – na budowanie chmury punktów i analizę kompletnych części. Sensory tych serii są często stosowane w przemyśle samochodowym do kontroli elementów karoserii, przy produkcji opon czy w procesie montaşu końcowego. W krajach skandynawskich wykorzystywane są w przemyśle drzewnym do pomiaru pni drzew i cięciu na deski oraz w przemyśle spoşywczym przy porcjowaniu ryb. W zaleşności od modelu pole widzenia sięga od 18 mm do 1260 mm, a rozdzielczość waha się w granicach 0,014–0,375 mm. Dodatkowo w serii Gocator 2800 zastosowano układ z dwoma kamerami, który pozwala na skanowanie duşych obiektów oraz AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

zwiększenia gęstości profilu i pola pokrycia laserem.

Gocator 3200 i Gocator 3500 Serie 3200 i 3500 do otrzymania chmury punktów wykorzystują dwie kamery i generator prąşków. Akwizycja danych odbywa się stacjonarnie i nie jest potrzebny enkoder. Podobnie jak w poprzednich seriach oprogramowanie zainstalowane w sensorze umoşliwia analizę chmury punktów, pomiary objętości, wysokości, średnicy itp. Pole widzenia w zaleşności od modelu wynosi od 27 mm do 100 mm. Do obsługi tych inteligentnych sensorów uşywana jest przeglądarka internetowa. Dzięki łatwemu interfejsowi uşytkownika moşliwe jest oprogramowanie i skonfigurowanie komunikacji z urządzeniami zewnętrznymi. Dodatkowo istnieje moşliwość połączenia kilku sensorów w jeden rozbudowany układ oraz obserwacja i anali-

za części z wielu stron. Po oprogramowaniu sensora moşna odłączyć go od komputera PC i samodzielnej pracy. Do bardziej wymagających aplikacji producent przewidział SDK, które moşna wykorzystać we własnej aplikacji lub współpracy z zewnętrznym oprogramowaniem wizyjnym, np. bibliotekami HALCON.

Szkolenia i pokazy Firma STEMMER IMAGING zaprasza na pokaz oraz szkolenia z technologii 3D oraz praktycznego zastosowania sensorów z serii Gocator. Więcej informacji moşna znaleźć na stronie www.stemmer-imaging.pl lub wysyłając pytanie na adres info@stemmer-imaging.pl.

STEMMER IMAGING Sp. z o.o. & 4 = : + @@/9?? T 4 ::9 @67 @66 4 / 4"

R E K L A M A

V I S I O N . R I G H T. N O W

WIZJA DLA AUTOMATYKI â– Kamery Inteligentne â– Inteligentne czujniki 3D

B 4 STEMMER IMAGING

â– Komponenty do SystemĂłw Wizyjnych

www.stemmer-imaging.pl

7-8/2018

|

+48 664 921 922

|

sales@stemmer-imaging.pl

65

PRZEGLĄD S PRZEGLĄD SPRZĘTU PRZĘTU I A APARATURY PARATURY

Mierniki parametrĂłw sieci elektroenergetycznych ) " " G " " G I

" " G " my PN-EN 50160:2010. Jak

o nieodpowiednim poziomie K L " M

+ ! L1 " X K + 1& "

"I !

G &

1 + G &

zmiany parametrĂłw zasilania.

!" 66

E

nergia elektryczna niespełniająca określonych wymagań moşe spowodować niestabilną pracę urządzeń elektrycznych i elektronicznych przez nadmierną temperaturę, podwyşszony poziom hałasu, drgania czy nieplanowane wyłączenia. Takie zjawiska są niekorzystne zwłaszcza w zakładach przemysłowych realizujących złoşone procesy produkcyjne. Na jakość energii elektrycznej składają się jej wartość, wahania, częstotliwość i skoki napięcia. Na pogorszenie warunków pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych wpływają równieş asymetrie napięcia, napięcia przejściowe, przerwy w zasilaniu, a takşe harmoniczne i interharmoniczne dla prądu i napięcia. Warto wspomnieć

o napięciach sygnalizacyjnych, które mogą nakładać się na napięcie zasilające oraz o szybkich zmianach napięcia. Oferta rynkowa w zakresie analizatorów jakości zasilania jest bardzo bogata. Do wyboru są urządzenia zarówno producentów krajowych, jak i zagranicznych. W zaleşności od potrzeb moşna dobrać analizator stacjonarny lub mobilny. Obwody pomiarowe są podłączane bezpośrednio lub pośrednio za pomocą przekładników pomiarowych. Ofertę uzupełniają akcesoria, takie jak cęgi czy krokodylki, a analizę zebranych danych wspomaga specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Spektrum zastosowania analizatorów jakości zasilania obejmuje AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

czana do odbiorców. Oprócz tego norma PN-EN 50160 określa miejsca, w jakich powinno się oceniać jakość energii elektrycznej. Mowa tu również o sposobie obróbki oraz ocenie otrzymanych wyników. W 2010 r. wprowadzono nowelizację normy PN-EN 50160. Wcześniej dokument ten dotyczył jakości napięcia zasilającego w sieciach rozdziel-

przewodzone, będące rozprzestrzeniającymi się wzdłuż sieci. Ponadto została zdefiniowania uciążliwość powstała w efekcie migotania światła. Z kolei krótkie zmiany w wybranych punktach kształtu przebiegu to sygnały transmisyjne nałożone na napięcie zasilające będące sygnałami o częstotliwościach akustycznych w zakresie 110 Hz – 3 kHz, a także sygnały o czę-

W NOWOCZESNYCH ANALIZATORACH STAWIA SIĘ NA ROZBUDOWANE BLOKI DETEKCJI ZDARZEŃ, ZWŁASZCZA POD KĄTEM NORMY PN-EN 50160. czych o napięciu do 35 kV a norma w polskim wydaniu była zatytułowana „Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach rozdzielczych”. Zgodnie z ostatnią nowelizacją normę zatytułowano „Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach elektroenergetycznych”, przez co poszerzono zakres dokumentu.

Zakres normy

przede wszystkim służby utrzymania ruchu w fabrykach, energetykę zawodową oraz szereg innych podmiotów zajmujących się analizowaniem jakości zasilania.

B 4 B &

Norma PN-EN 50160 – postanowienia Mówiąc o jakości energii elektrycznej trzeba mieć na uwadze przede wszystkim normę PN-EN 50160 „Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach rozdzielczych”, która stanowi odpowiednik angielskiej wersji normy EN 50160:1999. Trzeba podkreślić, że obecnie dokument ten jest podstawą w zakresie uregulowań prawnych precyzujących parametry, jakie musi spełniać energia elektryczna dostar7-8/2018

Zgodnie z normą PN-EN 50160 sieci elektroenergetyczne klasyfikuje się z uwzględnieniem napięcia nominalnego – niskie napięcie nn (ang. LV) – do 1 kV, średnie napięcie SN (ang. MV) – od 1 kV do 36 kV, wysokie napięcie (ang. HV) – od 36 kV do 150 kV. Oprócz tego zgodnie z dokumentem wprowadzono szereg istotnych definicji takich jak normalne warunki pracy sieci, operator sieci, użytkownik sieci, punkt przyłączenia do sieci, deklarowane napięcie zasilania Uc, napięcie nominalne Un, napięcie odniesienia oraz częstotliwość nominalna napięcia zasilającego. Nie mniej ważne są przy tym definicje podstawowych cech napięcia zasilania w odniesieniu do częstotliwości, harmonicznych napięcia, współczynnika zniekształcenia harmonicznych i interharmonicznych oraz współczynnika poziomu migotania światła. W normie zdefiniowano zjawiska, jakie występują w sieci zasilającej. Chodzi przede wszystkim o zakłócenia

stotliwości radiowej 3 kHz – 148,5 kHz i znaczniki sygnałowe. Ważne są również inne definicje w postaci szybkiej zmiany napięcia, wahań napięcia, wzrostu napięcia, a także zapadów napięcia łącznie z progiem przekroczenia, czasem trwania, momentem początku i końca oraz napięciem resztkowym. Norma definiuje również terminy, takie jak przerwa w zasilaniu, przepięcia przemijające (nieoscylacyjne) oraz asymetria napięcia w systemach wielofazowych. Należy podkreślić, że parametry opisane w normie są wyznaczane metodami opisanymi w PN-EN 61000-4-30. Jednak standaryzacja nie dotyczy nienormalnych stanów pracy sieci ,zwłaszcza w odniesieniu do tymczasowych układów zasilania, tworzonych dla zapewnienia ciągłości zasilania użytkowników systemu podczas zwarcia, a także prac związanych z utrzymaniem i budową sieci lub w celu zminimalizowania obszaru oraz czasu trwania przerwy w zasilaniu. Chodzi również o przypadki niezgodności instalacji lub urządzeń użytkownika systemu z odpowiednimi normami lub wymaganiami technicznymi, które dotyczą przyłączenia. Nienormalne stany pracy sieci mogą dotyczyć również sytuacji powstałych w przypadku wyjątkowych warunków pogodowych i innych klęsk żywiołowych, a także ingerencji stron trzecich, działania władz publicznych, 67

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

CHAUVIN ARNOUX

ECON

EXTECH

FLUKE

Model

C.A 8220

ens3PRO - 3000A

382100

Fluke-1734/EUS

Rodzaj urzÄ…dzenia

analizator jakości energii

analizator sieci 3-fazowy, z funkcjÄ… rejestratora

analizator jakości energii 3-fazowy

trĂłjfazowy rejestrator energii

Rodzaj wyświetlacza

LCD, podświetlany

brak danych

LCD 3,2" (320Ă—240)

LCD TFT 4,3" (480Ă—272), ekran dotykowy

Masa (kg)

1,52

brak danych

1,44

1,7

Wymiary (mm)

211 Ă— 108 Ă— 60

114 Ă— 99 Ă— 22,5

225 Ă— 125 Ă— 64

198 Ă— 167 Ă— 55

Moc bierna

tak

tak

tak

tak

Moc czynna

tak

tak

tak

tak

Moc pozorna

tak

tak

tak

tak

Moc/praca

tak

tak

tak

tak

Pamięć wartości mierzonej

tak

tak

tak

tak

Pomiar harmonicznych

tak

tak

tak

tak

Przesunięcie fazowe

tak

tak

tak

tak

SposĂłb pomiaru prÄ…du

z cęgami prądowymi/ adapterem cęgowym

bezpośredni

bezpośredni

z cęgami prądowymi/ adapterem cęgowym

Współczynnik mocy

tak

tak

tak

tak

Zakres pomiarowy napięcia AC bezpośrednio [V] (maks.)

600

230

600

600

Inne

automatyczne wyĹ‚Ä…czanie; wskazanie kierunku wirowania faz; rejestrowanie danych; automatyczne rozpoznawanie róşnych czujnikĂłw prÄ…du; pomiar prÄ…du zaleĹźny od czujnika; zgodność z normÄ… EN 61010 600V CAT III

kalibracja fabryczna bez certyfikatu; interfejsy komunikacyjne: złącze şeńskie 6p6c , złącze şeńskie RJ45 8p8c; kategoria pomiarowa: CAT III 300 V

zakres pomiaru częstotliwości: 0,1...45/65  Hz; zakres pomiaru prądu AC: 0,001...20/200/1200 A; dokładność pomiaru napięcia AC: ¹(0,5% + 0,5 V)

wbudowana pamięć; współpraca z aplikacjÄ… Fluke Connect; bezprzewodowe przesyĹ‚anie danych pomiarowych; czÄ™stotliwość prĂłbkowania co 1 s, 5 s, 10 s, 30 s, 1 min, 5 min, 10 min, 15 min, 30 min

; 1 K 3 " &

68

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY FLUKE

JANITZA

KYORITSU

LUMEL

METREL

SONEL

Fluke 345

MRG 512-PRO PQ Flex

KEW6305-00

ND30

MI 2892

PQM-703

cęgowy miernik jakości energii

analizator parametrów sieci

analizator mocy i energii

analizator sieci

analizator jakości zasilania

LCD

kolorowy, graficzny

trójrzędowy wyświetlacz LCD

miernik parametrów sieci 1- i 3-fazowej z rejestracją i Ethernetem kolorowy 5,6" TFT (320 × 240 pikseli)

LCD, kolorowy

LCD, kolorowy

0,82

brak danych

0,9

0,3

1

1,6

300 × 98 × 52

brak danych

120 × 65 × 17

96 × 96 × 97

230 × 140 × 80

200 × 180 × 77

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

z cęgami prądowymi/ adapterem cęgowym

z cęgami prądowymi

bezpośredni

bezpośredni

bezpośredni

przekładniki/cęgi

tak

tak

tak

tak

tak

tak

brak danych

brak danych

brak danych

napięcie L-L – 100, 400, 690

10% – 150% napięcia znamionowego

400/690

rejestrowanie w pamięci napięcie: 100–240 V wszystkich parametrów ±10% AC; częstotliwość: jakości: harmoniczne, 45–65 Hz; pobór mocy: krótkie zakłócenia, 10 V A max; zasilanie niezrównoważenie; DC Baterie: 1,5 V LR 06, interfejs Ethenet, AA – 6 sztuk; napięcie zasilacz/6 baterii za pośrednictwem znamionowe: 9 V DC; Mignon; kalibracja: przeglądarki WWW, efektywny zakres DAkkS; interfejsy oprogramowanie GridVis napięciowy: 10.5–5.5 V; komunikacyjne: USB; do analizy jakości sygnał ostrzegawczy kategoria pomiarowa: energii; generowanie o zaniżonym napięciu: CAT IV 600 V; typ raportów jakości energii dla 5,5 V lub mniej; pomiaru: 3-fazowy, zgodnie z EN 50160, zapis danych (pamięć 1-fazowy; kategoria IEEE 519, ITIC, wewnętrzna), rodzaj przepięciowa: CAT IV EN 61000-2-4; raport pamięci i pojemność: 600 V kosztów; pamięć Flash memory, 3 MB, wewnętrzna do 1352 B/rekord; rejestrowania pomiarów max liczba zapisanych – 256 MB; możliwość plików: 4; zapis danych programowania (karta SD): pojemność urządzenia w graficznym 2 GB (max) języku (funkcja PLC)

7-8/2018

pomiar 54 wielkości energetycznych oraz harmonicznych prądu i napięcia (do 51.) w sieciach 1-faz, 2-przewodowych oraz 3-faz., 3- lub 4-przewodowych układach; wskazania uwzględniają wartości zaprogramowanych przekładni symetrycznych lub niesymetrycznych, opcjonalnie: wyjście analogowe 0/4...20 mA, i 2 wejścia Pt 100; wyjście cyfrowe RS-485 – protokół MODBUS; interfejs Ethernet 10/100 BASE-T; programowanie parametrów za pomocą bezpłatnego oprogrowania eCon

pracuje we wszystkich rodzajach sieci o napięciach znamionowych od 110 V do 760 V w sposób bezpośredni lub pośredni przez przekładniki; pracuje w sieciach: jednofazowych, zasilacz/6 baterii Mignon; dwufazowych ze wspólnym kalibracja: ISO; interfejsy przewodem N, trójfazowych komunikacyjne: gwiazdowych z i bez Ethernet, RS-232, USB; przewodu N, trójfazowych kategoria pomiarowa: o układzie trójkąta, CAT IV 600 V, CAT III stałego napięcia; pomiar, 1000 V; typ pomiaru: analiza i rejestracja parame3-fazowy; właściwości trów sieci energetycznych analizatora sieci: 50/60 Hz oraz jakości energii zaw. cegi, z funkcją elektrycznej zgodnie z normą rejestratora EN 50160; rejestracja mocy metodą Budeanu oraz IEEE 1459; rejestracja oscylogramów prądu i napięcia po każdym okresie uśrednianiu; pomiar sygnałów sterujących do 3000 Hz; częstotliwość 40–70 Hz

69

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

zgodnych z prawem akcji protestacyjnych, siły wyższej oraz niedoborów mocy wynikających ze zdarzeń zewnętrznych.

Cechy nowoczesnych analizatorów Nowoczesne analizatory jakości zasilania mają po kilka kanałów wejściowych. Wszelkie nieprawidłowości jakie mogą wystąpić w sieci są mierzone w programowalnym przedziale czasowym, np. od 20 ms do 2 s. Warto również wspomnieć o pomiarze prądów nieustalonych wysokiej częstotliwości. Oferowane na rynku przyrządy mogą być stosowane w sieciach jedno- i trójfazowych systemów 3-przewodowych, 4-przewodowych oraz w sieciach z układem Arona. Za pomocą wykresów wskazowych prezentowane są kąty między napięciem a prądami. Oprócz tego wykrywanych jest szereg innych anomalii napięciowych. Rejestrowane są również wartości prądów, napięcia i harmoniczne. Ważny jest pomiar energii, a także mocy biernej i czynnej. Z kolei dzięki specjalnym przystawkom można mierzyć impedancję pętli prądem do 244 A z rozdzielczością 0,1 mΩ. Jednak funkcjonalność nowoczesnych analizatorów jakości zasilania nie sprowadza się jedynie do oceny parametrów sieci. Niektóre przyrządy mogą określić straty energii oraz obliczyć dodatkowe koszty poboru prądu. Ważna jest również możliwość oceny wpływu systemów energooszczędnych na sieć elektroenergetyczną, np. w odniesieniu do oświetlenia, sterowania silnikami czy instalacjami HVAC. Dane są zapisywane na nośnikach pamięci, którą można rozszerzyć. Przyda się również gniazdo na wymienne karty pamięci oraz złącze USB do przesyłu danych do komputera, przy czym niektóre przyrządy wykorzystują technologie bezprzewodowe. Warto zwrócić uwagę na funkcjonalność w zakresie pomiaru zarówno wejściowej, jak i wyjściowej mocy przetwornicy w fotoogniwach, a także w zasilaczach awaryjnych i turbinach wiatrowych. Pozwala to oszacować ilość energii elektrycznej 70

pobranej przez przetwornice, dzięki czemu ocenia się skuteczność pracy takich systemów. Istotną rolę odgrywa szybkie rejestrowanie danych, pozwalające wyświetlać przebieg oraz wartość napięcia i prądu pół cykli RMS wraz ze szczegółami. Wykonywany jest więc pomiar interakcji przy przełączaniu silników lub generatorów. W nowoczesnych analizatorach stawia się na rozbudowane bloki detekcji zdarzeń, zwłaszcza pod kątem normy PN-EN 50160. Nie ma więc potrzeby samodzielnego wprowadzania ustawień parametrów wynikających z interpretacji tej normy. Przyrząd wykonuje wtedy automatyczną konfigurację. W odniesieniu do analizatorów, jakie są stosowane na zewnątrz systemów energetycznych – np. na słupach, ważne są odpowiednie obudowy, zapewniające ochronę przed działaniem warunków atmosferycznych. Urządzenia te przy przesyle danych niejednokrotnie wykorzystują moduły GSM. Bezpieczeństwo analizatorów potwierdza klasa bezpieczeństwa 600 V CAT IV/1000 V CAT III na wejściowym przyłączu zasilania. Analizę jakości zasilania można również wykonać za pomocą wybranych modeli mierników cęgowych. Niektóre przyrządy tego typu są w stanie przeprowadzić pomiar wartości skutecznej TrueRMS prądu przemiennego, mocy czynnej, biernej oraz pozornej w zakresie do 600 kW/ kVA/kVAR (nawet do 51.harmonicznej). Warto wspomnieć o rejestrowaniu przebiegów z uwzględnieniem wybranego przedziału czasowego, co pozwoli ocenić trendy i problemy z jakością energii o charakterze krótkotrwałym. Wspomniane już harmoniczne to częstotliwości, które mają wartość wielokrotną częstotliwości podstawowej 50 Hz. Jak wiadomo obecność wyższych harmonicznych niejednokrotnie jest skutkiem dołączenia do sieci odbiorników nieliniowych. Transformatory, silniki elektryczne, kondensatory i szereg innych urządzeń elektrycznych – na nie przede wszystkim negatywnie wpływają wyż-

sze harmoniczne. Dochodzą do tego straty wynikające z prądów wirowych. Jeżeli wysokie częstotliwości występują na rdzeniach transformatorów i stojanów silników to może dojść do indukowania prądów wirowych o dużych wartościach w odniesieniu do zasilania poprzez idealne przebiegi z sieci, gdzie występuje częstotliwość 50 Hz. Obecność prądów wirowych oraz wszelkich strat dotyczących histerezy to przyczyny podwyższonej temperatury maszyn elektrycznych.

Wykrywanie zapadów napięcia Urządzenia analizują również różnego typu zapady napięcia. Takie zjawisko jest definiowane jako nagłe zmniejszenie napięcia poniżej wartości nominalnej. Wg normy PN-EN 50160 obniżenie napięcie w granicach 90%–5% Un traktowane jest jako zapad napięcia. Zapad może mieć różny czas trwania – umownie przyjmuje się od 10 ms do 1 min. Głębokość zapadu to różnica między minimalną wartością napięcia w czasie zapadu a napięciem nominalnym. Szczególnym przypadkiem zapadu napięcia jest przerwa w zasilaniu, czyli obniżenie napięcia poniżej 5% napięcia nominalnego. Przyczyną występowania zapadów napięcia są najczęściej zwarcia występujące w instalacji odbiorców lub w sieciach rozdzielczych. Są to zdarzenia losowe i nieprzewidywalne. Oprócz zwarć również operacje łączeniowe mogą powodować zapady napięcia. Dodatkowym problemem w diagnostyce zdarzeń jest to, że zwarcie w danym punkcie sieci może generować zarówno przerwy w zasilaniu jak i zapady. Zależne jest to od odległości od tego zwarcia. Rejestrując zdarzenia analizatorami jakości zasilania, można uzyskać różne wyniki w zależności od punktu pomiaru. AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Podstawowym narzędziem do wykrywania zapadów i przerw w zasilaniu są właśnie analizatory jakości zasilania. Badają one na bieżąco warunki panujące w sieci elektrycznej i w razie wykrycia obniżenia napięcia poniżej dopuszczalnej wartości, natychmiast zapisują w pamięci dane o czasie wystąpienia zdarzenia i jego długości trwania. Dodatkowo podają informacje, w której fazie wystąpił zapad oraz do jakiej minimalnej wartości obniżyło się napięcie. Dzięki temu użytkownik może przeanalizować przyczyny powstania zaburzeń (np. wpływ na sieć dużego pieca indukcyjnego) oraz skutki (np. utrata danych wskutek wyłączania się komputerów przez zapady).

Program umożliwia konfigurowanie podstawowych parametrów pracy analizatora. Konfigurację wykonuje się na komputerze, a następnie plik konfiguracyjny jest eksportowany do przyrządu pomiarowego. W zakresie konfiguracji pracy analizatora wybierane są punkty pomiarowe łącznie z możliwością przydzielania do nich komórek pamięci. Oprócz tego ustawia się czas pracy analizatora, konfiguruje czas uśredniania, wybiera tryb wyzwalania oraz włącza blokady przycisków. Przydatnym rozwiązaniem jest możliwość ustawiania odrębnych parametrów dla każdego punktu pomiarowego. Można określić współczynnik mocy (cos ij, tg ij) oraz analizować przeciążenia transformatora, które może być skutkiem działania harmonicznych. Podczas pomiarów przydatna jest funkcja analizowania harmonicznych i śledzenia współczynnika zniekształceń harmonicznych THD w odniesieniu do napięcia i prądu. Analizatory pozwalają określić wskaźnik migotania światła mający zarówno charakter krótko- jak i długotrwały. Istnieje możliwość zdefiniowania asymetrii prądów i napięć, przy czym wszystkie anomalie w postaci zapadów, przepięć i przerw są rejestrowane. Identyczne możliwości dla natężenia prądu.

Liczniki energii elektrycznej

Fot. Sonel

Oprogramowanie do analizy danych Analizę zebranych wyników pomiarów wspomaga specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Przede wszystkim umożliwia ono podgląd parametrów sieci w czasie rzeczywistym. Ponadto wspomagane jest zarządzanie danymi, np. dzięki możliwości zaprezentowania wyników pomiarów za pomocą tabel i wykresów. Chodzi tutaj o oscylogramy, wykresy czasowe, a także wykresy względem wartości czasu oraz wykresy harmonicznych. Niektóre programy mogą analizować dane pod kątem wymagań normy PN-EN 50160. Nie brakuje również programów nadzorujących pracę kilku analizatorów. 7-8/2018

Nowoczesne liczniki energii elektrycznej to urządzenia elektroniczne. Typowy licznik mierzy energię czynną w układach bezpośrednich. Funkcjonalność licznika obejmuje możliwość rozliczania w taryfach wielostrefowych, co jest sterowane w oparciu o zegar czasu rzeczywistego. Ręczne zamykanie okresu rozliczeniowego może bazować na programie narzędziowym i głowicy optycznej lub przy wykorzystaniu mechanicznego przycisku przystosowanego do plombowania. Pamięć licznika pozwala na przechowywanie wyników pomiarów z ostatnich kilkudziesięciu dni. Do przewijania informacji na ekranie służy przycisk umieszczony na pły-

cie czołowej licznika. Ponadto przeprowadzany jest pomiar wielkości napięcia, prądu, mocy czynnej oraz częstotliwości. Układ sygnalizacyjny informuje o zdarzeniach występujących podczas pomiaru – próbie zadziałania polem magnetycznym czy otwarcia osłony zaciskowej. Oprócz tego pamięć pozwala na przechowywanie informacji o zaniku napięcia znamionowego i parametryzowaniu urządzenia. Ważna jest automatyczna identyfikacja zaprogramowanej grupy taryfowej. Do sterowania urządzeniem zewnętrznym można wykorzystać styki przekaźnika przewidziane w liczniku lub cyfrowe wyjście komunikacyjne. W niektórych licznikach zastosowano zasilanie bateryjne, dzięki któremu można odczytać informacje z wyświetlacza w przypadku braku napięcia pomiarowego. Wymiana baterii nie wymaga zrywania plomb legalizacyjnych. Cyfrowy przesył danych bardzo często wykorzystuje się na potrzeby systemów rozliczeń między zakładami energetycznymi oraz kontrolowania procesów produkcyjnych. Za pomocą torów cyfrowej transmisji danych przesyłane są bardziej zaawansowane informacje, np. kod odbiorcy, czas rzeczywisty, dni świąteczne itp. W pamięci licznika zapisują się podziały na strefy czasowe przy uwzględnieniu dni wolnych.

Przegląd oferty rynkowej Analizatory sieci Janitza są urządzeniami wielozadaniowymi. Umożliwiają one rejestrowanie anomalii występujących w sieci – przepięcia, piki napięcia lub prądu, zapady, harmoniczne itp. Urządzenie może również realizować funkcję licznika energii (kWh, kVArh), a także analizatora wyższych harmonicznych, a wszystkie zdarzenia są zapisywane w pamięci. Analizator wykrywa nawet 63. harmoniczną. Ma również funkcję inteligentnego alarmowania, monitorowania migotania prądu (ang. flicker), wygodnego generowania raportów prądu upływu (RCM) oraz powiadamiania za pomocą wiado71

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

mości email. Warto również wspomnieć o funkcji bramy Modbus TCP – Modbus RTU oraz funkcji PLC – czyli możliwości programowania w graficznym języku Jasic. Analizator ma pamięć wewnętrzną o pojemności 128 MB. Analizatory jakości zasilania PQM711 firmy Sonel są urządzeniami, dzięki którym można mierzyć, analizować i rejestrować parametry sieci energetycznych 50/60 Hz łącznie z oceną jakości energii zgodnie z wymaganiami normy EN 50160 oraz Rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Przyrząd PQM-711 jest wyposażony w interfejs Wi-Fi, co pozwala na automatyczne połączenie z dołączonym do zestawu tabletem z ekranem dotykowym o przekątnej 10”. Tablet pozwala obsługiwać analizator, a także przeglądać dane bieżące oraz odczytywać i analizować wyniki pomiarów zgromadzone w pamięci analizatora. Taka konfiguracja przyrządu pozwala na szybkie kontrolowanie urządzenia przez krótki czas przy użyciu tabletu, a oprócz tego można zostawić moduł analizatora na dłuższe pomiary i będzie on funkcjonował jako typowy rejestrator bez wyświetlacza. Warto wspomnieć o rejestracji transjentów przy maksymalnej częstotliwości próbkowania 10 MHz oraz sygnałów sterujących. Minimalny czas transjentu, jaki można zarejestrować, wynosi 650 ns. Przyrząd NP40 firmy Lumel to przenośny analizator sieci. Pozwala ocenić energię elektryczną zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym. Zebrane wyniki pomiarów 72

są prezentowane na kilka sposobów – bargraf, oscylogram, trend czasowy, lista zdarzeń, wykres wektorowy. Warto zwrócić uwagę na wygodną konstrukcję obudowy i komplet akcesoriów pomiarowych, dzięki czemu można korzystać z przyrządu pomiarowego w wielu aplikacjach. Wyposażenie analizatora to również specjalistyczne oprogramowanie komputerowe służące do przeprowadzania głębszych analiz danych. Firma Extech oferuje m.in. 3-fazowy analizator mocy i harmonicznych oznaczony jako PQ3350-3. Jest to przyrząd służący do analizy instalacji jedno- i trójfazowych trójprzewodowych lub trójfazowych czteroprzewodowych. Warto wspomnieć o elastycznych cęgach, które można wykorzystać do pomiaru na szynoprzewodach i wiązkach przewodów. Podświetlany wyświetlacz LCD pozwala na wyświetlanie do 35 parametrów na jednym ekranie, m.in. równoczesne wyświetlanie harmonicznych i przebiegu oraz wyświetlenie przebiegu z wartościami szczytowymi – 1024 próbek/ okres. Urządzenie analizuje współczynnik zawartości harmonicznych (THD-F) oraz maksymalne zapotrzebowanie (MDkW, MW, kVA, MVA) z programowalnym okresem. Przekładnia jest regulowana – CT (1 do 3000) oraz VT (1 do 600). Z oferty firmy Biall wybrać można m.in. analizator jakości energii elektrycznej ELSPEC G4500 umożliwiający ciągłą rejestracją przebiegów. Rozdzielczość urządzenia wynosi 1024 próbki/okres. Możliwe jest rejestrowanie i przechowywanie danych przez ponad 1 rok bez przerw w rejestracji. Warto wspomnieć o wbudowanym punkcie dostępu 802.11 b/g oraz routerze Ethernet, dzięki czemu jest możliwa zdalna analiza danych z dowolnego miejsca. Przydatnym rozwiązaniem jest kompleksowy serwer Web dla monitoringu lokalnego i zdalnego w czasie rzeczywistym. Ponadto zintegrowany serwer sieci Web pozwala na bezpośredni i kompleksowy monitoring oraz kontrolowa-

nie wszystkich parametrów pracy sieci elektroenergetycznej w czasie rzeczywistym. Do analizatora dołączone jest oprogramowanie PQSCADA przeznaczone do analizy danych. Przyrząd GRAPHTEC GGL820 to 20-kanałowy rejestrator wielkości fizycznych, który można rozbudować do 200 kanałów. W urządzeniu przewidziano 20 izolowanych, wielofunkcyjnych, analogowych kanałów pomiarowych oraz 4 kanały przeznaczone do pomiaru sygnałów logicznych/ impulsowych. Jest również możliwy pomiar przez jedno wejście sygnałów sterujących i cztery wyjścia sygnałów alarmowych. W efekcie można bezpośrednio mierzyć napięcie, temperaturę, wilgotność oraz parametry sygnałów impulsowych. Z użyciem przetworników napięcie/prąd jest możliwy pomiar pośredni. Do bezpośredniej obserwacji rejestrowanych sygnałów służy czytelny kolorowy 5,7˝ wyświetlacz LCD. Do rejestratora dołączona jest aplikacja PC, a połączenie z komputerem odbywa się przez port USB lub sieć Ethernet. Przyrząd GSC60 HTItalia jest wielofunkcyjnym miernikiem instalacji elektrycznych z analizatorem jakości energii. Urządzenie jest wyposażone w dotykowy kolorowy wyświetlacz oraz wbudowaną kartę Wi-Fi. Przyrząd jest kompatybilny z aplikacją HTANALYSIS. Ciągłość przewodu ochronnego jest wykonywana prądem o natężeniu 200 mA a pomiar rezystancji izolacji napięciem 50, 100, 250, 500 i 1000 V DC. W zakresie energii elektrycznej miernik wykonuje trójfazowy pomiar jakości energii i zużycia energii w sieciach jedno-, dwu-, trzy-, czteroprzewodowych – 9 typów systemów elektrycznych. Łącznie może rejestrować 632 parametrów przez ponad dwa miesiące, łącznie ze zmianami napięcia (skoki i zapady) z rozdzielczością 20 ms przy 50 Hz. GSC60 HTItalia przeprowadza m.in. pomiar/ rejestrację mocy i energii czynnej, biernej i pozornej oraz pomiar i rejestrację harmonicznych prądu i napięcia do 49. składowej razem z THD (%). Do dyspozycji użytkownika są diagramy, przebiegi prądu i napięcia, a także tabele, histogramy harmonicznych AUTOMATYKA

Fot. Sonel

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY i THD (%) oraz tabele sumaryczne gĹ‚Ăłwnych parametrĂłw elektrycznych. Firma TES oferuje m.in. analizator jakoĹ›ci zasilania w sieciach trĂłjfazowych – PROVA 6830A. Na kompletny zestaw skĹ‚adajÄ… siÄ™ 3 sztuki cewek o zakresie 0,04–100 A oraz 3 sztuki o zakresie 0,4–1000 A. Jest moĹźliwy pomiar i rejestracja prÄ…dĂłw, napięć, mocy, energii, współczynnika mocy i harmonicznych. Do obsĹ‚ugi urzÄ…dzenia sĹ‚uĹźy wyĹ›wietlacz LCD, umoĹźliwiajÄ…cy analizÄ™ mierzonych parametrĂłw cyfrowo, na bieşąco oraz w formie przebiegĂłw. Do dyspozycji uĹźytkownika sÄ… wykresy wskazowe prÄ…dĂłw i napięć. Dane moĹźna analizować na komputerze za pomocÄ… doĹ‚Ä…czonego oprogramowania. Rejestracja jest przeprowadzana z uwzglÄ™dnieniem okreĹ›lonych granic tolerancji. Wybrane wielkoĹ›ci jakie mogÄ… być mierzone to wartość True RMS, moc czynna (W, KW, MW, GW), współczynnik mocy (PF), kÄ…t fazowy (Äł), energia

(WH, kWh, kVArh, PFH),a takşe prąd AC (do 1000 A). Przyrząd MI2892 PowerMaster firmy Metrel to trójfazowy analizator jakości energii pozwalający na wykrywanie wyşszych harmonicznych. Jest przy tym moşliwy podgląd wykresów wskazowych i anomalii w przebiegach sinusoidalnych. Rejestracja moşe być długoterminowa. Do urządzenia producent dołącza pakiet oprogramowania do szczegółowej analizy zarejestrowanych danych, bezpośredniego odczytu z karty microSD i automatycznego generowania raportów. W zakresie napięcia przyrząd wykonuje pomiar TRMS, wartości maksymalnych oraz współczynnika szczytu (czterokanałowo). Z kolei w odniesieniu do prądu moşna mierzyć RMS, wartości maksymalne oraz współczynnik szczytu (czterokanałowo). Moşliwy jest równieş pomiar mocy – czynnej, biernej, pozornej. Warto podkreślić, şe pomiar mocy odbywa się zgodnie

z normą IEEE 1459 (czynna, bierna, podstawowa, harmoniczna, niesymetria obciąşeń).

Podsumowanie Stojąc przed wyborem odpowiedniego analizatora jakości zasilania trzeba wziąć pod uwagę co najmniej kilka czynników. Waşne jest przede wszystkim to, czy urządzenie będzie wykorzystywane wyłącznie do analizy jakości energii czy ma być przyrządem wielofunkcyjnym mierzącym inne wielkości elektryczne. Warto rozwaşyć sposób obsługi urządzenia, aczkolwiek większość oferowanych na rynku analizatorów ma ekran dotykowy. Waşna jest dostępność serwisu, wsparcie techniczne oraz funkcjonalność oprogramowania komputerowego łącznie z jego aktualizacjami – płatnymi lub bezpłatnymi.

!" AUTOMATYKA

R E K L A M A

7-8/2018

73

PRAWO I NORMY

OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria RzecznikĂłw Patentowych

Opłaty dla Urzędu Patentowego * " G

(patentu wynalazkĂłw, prawa ! &L !+ " !

!+ "

& " _ GL I K " & I 4 % IKM

! " I + IKM K G " 4

W

ielkość opĹ‚at zostaĹ‚a okreĹ›lona w RozporzÄ…dzeniu Rady MinistrĂłw z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie opĹ‚at zwiÄ…zanych z ochronÄ… wynalazkĂłw, wzorĂłw uĹźytkowych, wzorĂłw przemysĹ‚owych, znakĂłw towarowych, oznaczeĹ„ geograficznych i topografii ukĹ‚adĂłw scalonych. RozporzÄ…dzenie okreĹ›la szczegółowe zasady ustalania i uiszczania oraz wysokość opĹ‚at jednorazowych i okresowych.

Rodzaje opĹ‚at OpĹ‚aty jednorazowe Do opĹ‚at jednorazowych zalicza siÄ™ opĹ‚ata za zgĹ‚oszenie wynalazku lub wzoru uĹźytkowego, ktĂłra wynosi 550 zĹ‚ przy zgĹ‚oszeniu dokonanym w formie papierowej lub 500 zĹ‚ w przypadku zgĹ‚oszenia drogÄ… elektronicznÄ…. NiezaleĹźnie od wyniku postÄ™powania przed UrzÄ™dem Patentowym RP opĹ‚ata ta nie jest zwracana. UrzÄ…d Patentowy wystawia wezwania do dokonania tych opĹ‚at, wyzna74

czajÄ…c termin jednego miesiÄ…ca na ich dokonanie. JeĹ›li zgĹ‚aszajÄ…cy nie wniesie odpowiedniej opĹ‚aty w terminie, postÄ™powanie w sprawie zgĹ‚oszenia zostanie umorzone, a informacja o dokonaniu zgĹ‚oszenia nie zostanie opublikowana. OpĹ‚atÄ… jednorazowÄ… jest rĂłwnieĹź opĹ‚ata za publikacjÄ™ w â€žWiadomoĹ›ciach UrzÄ™du Patentowegoâ€? informacji o udzieleniu patentu lub prawa ochronnego, a takĹźe prawa z rejestracji. TÄ™ opĹ‚atÄ™ wnosi siÄ™ w ciÄ…gu trzech miesiÄ™cy od dorÄ™czenia wezwania. NaleĹźy pamiÄ™tać, Ĺźe UrzÄ…d Patentowy wstrzyma wydanie dokumentu patentowego lub Ĺ›wiadectwa ochronnego do dnia uiszczenia opĹ‚aty za publikacjÄ™. Wniesienia opĹ‚aty urzÄ™dowej wymagajÄ… rĂłwnieĹź m.in. takie czynnoĹ›ci, jak zĹ‚oĹźenie wniosku o: • dokonanie ogĹ‚oszenia w terminie wczeĹ›niejszym, • przywrĂłcenie terminu lub wniosku o uwzglÄ™dnienie uchybienia terminu z powodu nadzwyczajnych okolicznoĹ›ci, • wydanie duplikatu dokumentu patentowego czy Ĺ›wiadectwa ochronnego,

• dokonanie zmiany w rejestrze, • przekazywanie korespondencji na dodatkowy adres, a takĹźe zĹ‚oĹźenie oĹ›wiadczenia o gotowoĹ›ci udzielenia licencji (licencja otwarta).

OpĹ‚aty okresowe OpĹ‚atami okresowymi sÄ… opĹ‚aty za utrzymanie prawa wyĹ‚Ä…cznego w mocy. W przypadku patentu takie opĹ‚aty naleĹźy wnosić co rok, a w przypadku wzoru uĹźytkowego co dwa lub trzy lata. KaĹźda osoba, ktĂłra uzyskaĹ‚a patent lub prawo ochronne powinna pamiÄ™tać o wnoszeniu wĹ‚aĹ›ciwych opĹ‚at, poniewaĹź UrzÄ…d Patentowy nie wysyĹ‚a przypomnieĹ„. Nieuiszczenie opĹ‚aty okresowej w wymaganym terminie powoduje wygaĹ›niÄ™cie patentu i UP wydaje decyzjÄ™ stwierdzajÄ…cÄ… wygaĹ›niÄ™cie tego prawa. Zgodnie z art. 224 ustawy Prawo wĹ‚asnoĹ›ci przemysĹ‚owej termin uiszczenia opĹ‚aty za pierwszy okres ochrony, okreĹ›lonej w decyzji o udzieleniu patentu, wynosi trzy miesiÄ…ce od daty dorÄ™czenia wezwania. W artykule przewidziano dodatkowy szeĹ›ciomiesiÄ™czny termin na uiszczenie

 NIEUISZCZENIE OPĹ ATY OKRESOWEJ W WYMAGANYM TERMINIE POWODUJE WYGAĹšNIĘCIE PATENTU I UP WYDAJE DECYZJĘ STWIERDZAJÄ„CÄ„ WYGAĹšNIĘCIE TEGO PRAWA AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY opłaty, jednak w takim przypadku należna opłata jest podwyższana o dodatkową w wysokości 30% opłaty podstawowej przewidzianej w wymienionym wcześniej rozporządzeniu. Odnośnie formalnego aspektu dokonywania opłat, trzeba nie tylko dotrzymać odpowiedniego terminu dokonania opłaty, ale także – w przypadku dokonywania przelewów – koniecznie wskazać tytuł przelewu, podając numer patentu lub zgłoszenia i tytuł rozwiązania. Należy pamiętać również o tym, by opłaty dotyczące poszczególnych zgłoszeń czy patentów dokonywać w formie oddzielnych przelewów.

Zwolnienie z części opłaty Zgodnie z art. 226 ustawy Prawo własności przemysłowej, jeśli zgłaszający wykaże, że nie jest w stanie ponieść w pełnej wysokości opłaty za zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego lub wzoru przemysłowego, Urząd Patentowy może częściowo zwolnić zgłaszającego z tej opłaty. Pozostała

część opłaty nie może być jednak niższa niż 20% opłaty należnej. Aby uzyskać zmniejszenie wysokości opłaty, należy wnieść wniosek do Urzędu Patentowego wraz z uzasadnieniem. Nie przewiduje się możliwości zwolnienia w całości od opłaty za zgłoszenie. Urząd Patentowy, decydując o zwolnieniu od opłaty, jest zobowiązany do stosowania powołanego przepisu niezależnie od tego, jak trudna jest sytuacja materialna zgłaszającego i jego rodziny. Zwolnienie z części opłaty ma zwykle zastosowanie do zgłaszających, którzy są osobami fizycznymi. Przepis ten ma zastosowanie także w odniesieniu do opłat okresowych za ochronę wynalazku lub wzoru użytkowego. Nie dotyczy to jednak opłat za okres przekraczający 10 lat od zgłoszenia.

Ostrzeżenie Od pewnego czasu osoby dokonujące zgłoszeń do Urzędu Patentowego RP otrzymują wezwania od firm, które oferują umieszczenie informacji o da-

nym zgłoszeniu lub prawie wyłącznym w swoich własnych rejestrach, pod warunkiem dokonania opłaty na wskazany w wezwaniu numer konta. Firmy te nie są powiązane z Urzędem Patentowym RP i dokonanie opłaty nie będzie wiązało się z zapewnieniem jakiejkolwiek ochrony praw wyłącznych. Podobne wezwania otrzymują osoby, które dokonały zgłoszenia międzynarodowego do Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO – World Intellectual Property Organization). Jeśli zgłaszający korzysta z pomocy pełnomocnika-rzecznika patentowego, cała korespondencja – zarówno wysyłana przez Urząd Patentowy RP, jak i Biuro Międzynarodowe WIPO – trafia do pełnomocnika, który potem przekazuje ją klientowi. Zatem w przypadku otrzymania podejrzanego pisma należy bezzwłocznie skontaktować się ze swoim pełnomocnikiem i nie dokonywać samodzielnie opłat. Oliwia Czarnocka R E K L A M A

RYNEK

Redundancja elementĂłw i zasadność jej stosowania I &

L &"

&1

" 1 ! 3&

&+ G

"

3& 4 %

1 & " G K " & &+ " I & K 4

" " 1 G" &

&1 & &+ G M

" 4 & L 1 M

1 I 3& & &+

" & + &L &

&1 " 4

Agnieszka Hyla

Rys. 1. 0&" " & & %

76

Z

adaniem elementów redundantnych jest zminimalizowanie zagroşenia w postaci przestoju produkcyjnego czy spowodowania uszczerbku na zdrowiu pracownika [1, 3].

Czym jest redundancja? W systemach redundantnych zazwyczaj wykorzystuje siÄ™ elementy zapasowe lub tak zwane rozwiÄ…zanie typu ‘fail-safe’, czyli ukĹ‚adĂłw, ktĂłre na usterki reagujÄ… w sposĂłb niezagraĹźajÄ…cy pracy maszyn, otoczeniu ani operatorom. DodatkowÄ… zaletÄ… systemĂłw redundantnych moĹźe być poprawa ich parametrĂłw lub zwiÄ™kszenie szybkoĹ›ci pracy przez multiplikacjÄ™ elementĂłw. Jest tak w przypadku procesorĂłw komputerowych czy odbiornikĂłw nawigacji satelitarnej. Wykorzystanie kilku komponentĂłw zamiast jednego wpĹ‚ywa pozytywnie na sprawność systemu. Taka redundancja jest wykorzystywana w sytuacjach, kiedy pojedyncze komponenty nie sÄ… wystarczajÄ…co niezawodne do konkretnej aplikacji [1, 2, 3]. W systemach redundantnych moĹźe dochodzić do podwojenia (rys. 1) komponentĂłw krytycznych, lub nawet do ich potrojenia (rys. 2). Struk-

turÄ™ takÄ… nazywamy potrĂłjnÄ… redundancjÄ… modularnÄ… TMR (triple modular redundancy). WĂłwczas bĹ‚Ä…d pojedynczego elementu, ktĂłry jest potrojony w ukĹ‚adzie, moĹźe być nawet niezauwaĹźalny dla pracy caĹ‚oĹ›ci systemu, dziÄ™ki dwĂłm kolejnym elementom, ktĂłre mogÄ… go zastÄ…pić. W systemie potrĂłjnie redundantnym wystÄ™puje maĹ‚e prawdopodobieĹ„stwo wystÄ…pienia zatrzymania caĹ‚ego ukĹ‚adu, ze wzglÄ™du na to, iş sytuacja, w ktĂłrej na raz usterce ulegajÄ… wszystkie trzy elementy jest bardzo rzadka. W przypadku duplikacji elementu dochodzi jedynie do podwojenia, a wiÄ™c jest tylko jeden podsystem zapasowy. W wielu sytuacjach jest to jednak wystarczajÄ…ce rozwiÄ…zanie zabezpieczajÄ…ce. Aby upewnić siÄ™, Ĺźe zastosowane zabezpieczenia sÄ… adekwatne do potrzeb, naleĹźy obliczyć prawdopodobieĹ„stwo awarii systemu.

)1 " " 1

&+ \

1 " +

" \ " " 1 " &

/ + " \ " " 1

! "

Rys. 2. " & & %

AUTOMATYKA

RYNEK Najczęściej powielane komponenty Wyróżniamy kilka podstawowych rodzajów redundancji. Pierwszy z nich to redundancja sprzętu czyli hardwaru. Kolejny to redundancja informacji, oparta na metodach wykrywania i eliminowania błędów. Trzeci rodzaj to redundancja czasu, polegająca na wielokrotnym wykonywaniu tych samych operacji, np. wielokrotne włączanie programu komputerowego czy tworzenie wielu kopii przekazywanych danych. W programowaniu występuje także tzw. programowanie NVP, czyli N-version programming – programowanie wielowersyjne. Ten rodzaj redundancji polega na tym, że ta sama funkcjonalność realizowana jest różnymi sposobami w celu zapewnienia ciągłości pracy systemu w przypadku niewykonania pierwszej grupy komend. W jednym z systemów informatycznych, w którym występowała funkcja weryfikowania numeru identyfikacji podatko-

wej NIP dowolnej firmy w bazie danych przedsiębiorców, weryfikacja obsługiwana była z wykorzystaniem standardowego API. Szybko jednak okazało się, że rozwiązania tego typu są zawodne. Zespół postanowił więc o implementacji dwóch dodatkowych integracji z zewnętrznymi API. W efekcie, jeśli jedna z nich zwracała błędy, np. błąd 404 (strona o podanym adresie nie istnieje), weryfikacji można było wciąż dokonać z wykorzystaniem jednej z pozostałych dwóch integracji z niezależnymi systemami. Dzięki temu użytkownicy mogli sprawnie korzystać z aplikacji, mimo występujących błędów zewnętrznych dostawców informacji. Najczęściej powiela się elementy i podsystemy układu, które są najbardziej krytyczne. W sytuacji, kiedy operator steruje wybranym fragmentem procesu technologicznego i wykorzystuje do tego działania jeden komputer, zazwyczaj stawia obok niego drugi komputer o tym samym ustawieniu,

który w przypadku wystąpienia błędów lub usterki pierwszego komputera, przejmuje zarządzanie procesem, by nie doszło do zatrzymania pracy lub zagrożenia operatora. Podobnie w systemach safety. Redundancja polega w nich na tym, że w układzie maszyn umieszcza się dwa sterowniki safety, specjalnie dostosowane do wymagań procesu. Są one spięte w tak zwanym trybie hot standby. Oznacza to, że jeśli w pierwszym sterowniku wystąpią błędy lub zdiagnozowana zostanie nieprawidłowość, np. elektryczna, to sterownik zapasowy natychmiast przejmuje kontrolę nad procesem. Jest to meritum idei redundancji zarówno w pracy z PLC, jak i systemami SCADA. Redundantne mogą być także archiwizatory danych, takie jak Historian czy SQL Server. Bazy danych są archiwizowane w określonych odstępach czasu i jeśli dochodzi do zaburzenia pracy jednej bazy lub wystąpienia błędu, dane zapisywane są w jej kopii. R E K L A M A

7-8/2018

77

RYNEK Zalety bezpiecznego podejĹ›cia De facto kaĹźdy system moĹźna uczynić redundantnym. To, czy powinno siÄ™ tak zrobić zaleĹźy od kilku czynnikĂłw. UĹźytkownicy systemu powinni przede wszystkim okreĹ›lić, ktĂłre elementy caĹ‚oĹ›ci wykonywanych zadaĹ„ w procesie technologicznym sÄ… krytyczne. NastÄ™pnie naleĹźy przeanalizować, dlaczego to wĹ‚aĹ›nie te elementy sÄ… naraĹźone na potencjalne usterki i zaprojektować system w taki sposĂłb, aby zniwelować prawdopodobieĹ„stwo wystÄ…pienia problemĂłw. Problemem moĹźe być np. zasilanie. Warto pomyĹ›leć wiÄ™c o zastosowaniu kilku ĹşrĂłdeĹ‚ zasilania – juĹź ukĹ‚ady zasilania awaryjnego w szpitalach moĹźna potraktować jako zalÄ…Ĺźek ukĹ‚adu z elementami redundantnymi. Jest to wbrew pozorom bardzo istotna kwestia, poniewaĹź jeĹ›li w zakĹ‚adzie sÄ… systemy redundantne, jednak wszystkie zasilane sÄ… z tego samego ĹşrĂłdĹ‚a, jeĹ›li to źrĂłdĹ‚o przestanie dostarczać prÄ…d, wĂłwczas caĹ‚a produkcja przestanie funkcjonować i mimo skrupulatnych przygotowaĹ„ i wdroĹźenia ukĹ‚adu minimalizujÄ…cego usterki, tak czy inaczej dojdzie do bardzo powaĹźnej przerwy w pracy zakĹ‚adu. Redundancja przydaje siÄ™ szczegĂłlnie w warunkach wysokiego ryzyka. Za takowe uznać moĹźna elektrownie atomowe, gdzie zabezpieczenia i systemy sterowania w kaĹźdym przypadku sÄ… podwojone lub potrojone. Wszystko po to, by nie dopuĹ›cić do najmniejszego nawet prawdopodobieĹ„stwa, Ĺźe dojdzie do masowej tragedii. W elektrowniach atomowych nawet tradycyjne systemy monitoringu pracy maszyn powinny być podwojone. Widać wiÄ™c, Ĺźe redundancja ma zastosowanie w dwĂłch przypadkach – kiedy proces ma sĹ‚abe punkty, przez ktĂłre moĹźe zostać przerwany oraz kiedy nawet bardzo dobrze przygotowany proces odbywa siÄ™ w warunkach wysokiego ryzyka. W obu przypadkach uĹźycie systemĂłw redundantnych jest uzasadnione i wskazane. W przypadku linii produkujÄ…cej samochody osobowe redundancja jest wskazana, poniewaĹź kaĹźda minuta przestoju to strata kilku tysiÄ™cy zĹ‚otych. Z kolei w elektrowni atomowej bez redundancji nie moĹźna 78

siÄ™ obyć, poniewaĹź w przypadku usterki zagroĹźenie jest tak ogromne, Ĺźe niedopuszczalne. Tam systemy redundantne stanowiÄ… wiÄ™c normÄ™.

Wady redundancji DziÄ™ki zastosowaniu dodatkowych elementĂłw ukĹ‚adĂłw, ktĂłre zazwyczaj ulegajÄ… usterkom, zapewniamy sobie wiÄ™kszÄ… pĹ‚ynność i bezpieczeĹ„stwo procesu. Aby jednak być pewnym zaprojektowanych i wdroĹźonych systemĂłw, ktĂłre docelowo majÄ… speĹ‚niać z gĂłry okreĹ›lone zaĹ‚oĹźenia, naleĹźy przede wszystkim zwrĂłcić uwagÄ™ na powody, dla ktĂłrych usterki i awarie zdarzajÄ… siÄ™ w elementach powielanych. JeĹ›li jest to np. kwestia starzenia siÄ™ urzÄ…dzenia czy wytrzymaĹ‚oĹ›ci materiaĹ‚Ăłw moĹźe siÄ™ okazać, Ĺźe element redundantny ulegĹ‚ degradacji tak samo jak ten, ktĂłrego usterkÄ™ miaĹ‚ zĹ‚agodzić. W przypadku np. elementĂłw z gumy niezwykle istotne jest, aby w podsystemach redundantnych byĹ‚y one wymieniane znacznie częściej niĹź w ukĹ‚adzie podstawowym. Wynika to z faktu, iş guma jako polimer ulega starzeniu, nieuĹźywana takĹźe. W zwiÄ…zku z tym elementy zamontowane w tym samym okresie, ulegnÄ… zuĹźyciu rĂłwnieĹź w podobnym czasie [4]. Kolejnym aspektem, na ktĂłry warto zwrĂłcić uwagÄ™ przy projektowaniu systemĂłw redundantnych jest oczywiĹ›cie ich cena. Koszt powielenia systemu sterowania zbudowanego np. z trzech sterownikĂłw moĹźe siÄ™ okazać dyskwalifikujÄ…cy dla maĹ‚ego przedsiÄ™biorcy. Zawsze naleĹźy wiÄ™c przeanalizować kwestie bezpieczeĹ„stwa pracy, potencjalnych zagroĹźeĹ„ oraz planowanych rezultatĂłw, aby mĂłc ocenić, czy redundancja jest zasadna, czy nie. W przypadku redundancji informacji, czyli np. przechowywania danych w powielonej bazie, istotne jest takĹźe jej utrzymanie. Ĺťeby rozwiÄ…zanie to miaĹ‚o racjÄ™ bytu baza redundantna musi być czÄ™sto aktualizowana. Tylko wtedy przechowywane w niej dane sÄ… naprawdÄ™ przydatne w przypadku uszkodzenia bazy pierwotnej. ZbÄ™dny komputer, z ktĂłrego skorzysta operator do sterowania wybranym fragmentem linii produkcyjnej w przypadku usterki komputera pierwotnego, rĂłwnieĹź

musi być odpowiednio utrzymywany. Powinny siÄ™ na nim znajdować najnowsze wersje oprogramowania, opisy i skrypty wszystkich niezbÄ™dnych procedur i czynnoĹ›ci, ktĂłrymi komputer ma sterować. JeĹ›li sprzÄ™t ma nieaktualne informacje, staje siÄ™ nieprzydatny i tak czy inaczej dochodzi do przestoju w pracy, mimo pozornie poczynionych krokĂłw zaradczych. PodsumowujÄ…c, redundancja wybranych elementĂłw systemĂłw jest uzasadniona w sytuacji, kiedy patrzÄ…c na zaprojektowany ukĹ‚ad myĹ›limy ‘to siÄ™ nie moĹźe zepsuć’. To proste zdanie weryfikuje rzeczywiste przesĹ‚anki przemawiajÄ…ce na korzyść inwestowania w znacznie droĹźsze i pozornie zbÄ™dne dodatkowe podsystemy. Ich obecność moĹźe stanowić o powodzeniu lub poraĹźce misji na marsa lub codziennej pracy elektrowni atomowej. Decydować o şyciu i zdrowiu pracownikĂłw oraz stanie parku maszynowego. StÄ…d projektujÄ…c nowy proces lub modyfikujÄ…c istniejÄ…cy, warto pomyĹ›leć o dodatkowych zabezpieczeniach, ktĂłre skuteczniej niĹź tylko monitoring stanu maszyn, porzÄ…dek i skrupulatność pracy eliminujÄ… zagroĹźenia zwiÄ…zane z nieprzewidzianymi zdarzeniami w produkcji. Agnieszka Hyla & 4 " " & % & , L !

2 -/ "4 4 4

ĹšrĂłdĹ‚a: [1] Scott D. Sagan: Learning from normal accidents, Organization & Environment, https://web.archive.org/web/ 20040714202943/http://iis-db.stanford. edu/pubs/20276/sagan_oe_dec03.pdf, dostÄ™p z dnia 26.04.2018 r. [2] Koren, Israel; Krishna, C. Mani. FaultTolerant Systems. San Francisco, CA: Morgan Kaufmann. p. 3. ISBN 0-12088525-5, 2007. [3] Redundancy Management Technique for Space Shuttle Computers, IBM Research, http://www.research.ibm.com/ journal/rd/201/ibmrd2001E.pdf, dostÄ™p z dnia 26.04.2018 r. [4] Na czym polega redundancja i dlaczego warto mieć system zapasowy?, https:// www.datera.pl/blog /czym-polega-redundancja-dlaczego-warto-miec-system-zapasowy/, dostÄ™p z dnia 26.04.2018 r. AUTOMATYKA

RYNEK

Pokrętła MZD

firmy Elesa+Ganter 2 H5 " 3 " I O0+

& I & L KM & & I \

?+6 . 7 . 4 . " & + I

K &+ L XM !+ " I 1 M I

&1 & 1 & 4 I O0 L 1 &

" & " 1 ! G

"& I" ! 1 &4

W

 2017 r. w bogatej ofercie produktĂłw Elesa + Ganter pojawiĹ‚y siÄ™ pokrÄ™tĹ‚a CTD oraz GN 3663 z ograniczonym momentem siĹ‚y dokrÄ™cania, w ktĂłrych moment zadziaĹ‚ania jest okreĹ›lony na staĹ‚e. Teraz ofertÄ™ uzupeĹ‚niĹ‚o pokrÄ™tĹ‚o MZD, ktĂłre umoĹźliwia regulacjÄ™ momentu siĹ‚y dokrÄ™cania. WĹ›rĂłd pokrÄ™teĹ‚ CTD dostÄ™pne sÄ… wersje 2 Nm i 3 Nm, zaĹ› w GN 3663 – od 0,7 Nm do 5,5 Nm, jednak bez moĹźliwoĹ›ci pĹ‚ynnej regulacji. Te modele znajdowaĹ‚y zastosowanie np. w newralgicznych miejscach w urzÄ…dzeniach, gdzie zbyt mocne dokrÄ™cenie mogĹ‚oby spowodować uszkodzenie podzespoĹ‚Ăłw.

B 4 2 H5

TrwaĹ‚ość i prosta regulacja PokrÄ™tĹ‚o MZD jest wyposaĹźone w mechanizm spręşynowy (patent ELESA), ktĂłry w momencie przekrÄ™cania pokrÄ™tĹ‚a zgodnie z ruchem wskazĂłwek zegara wkrÄ™ca siÄ™ w gwint, aş do osiÄ…gniÄ™cia wczeĹ›niej ustawionego momentu obrotowego. Natomiast powyĹźej zadanej wczeĹ›niej wartoĹ›ci momentu nastÄ™puje wysprzÄ™glenie mechanizmu – sĹ‚ychać wtedy charakterystyczny dĹşwiÄ™k „klikniÄ™ciaâ€?. Zasada dziaĹ‚ania mechanizmu pokrÄ™tĹ‚a MZD jest podobna do dziaĹ‚ania klucza dynamometrycznego, w ktĂłrym regulacja momentu siĹ‚y dokrÄ™cania jest realizowana przez odpowiednie dokrÄ™cenie mechanizmu spręşynowego. Regulacje momentu siĹ‚y dokrÄ™cania w pokrÄ™tle MZD wykonuje siÄ™ za pomocÄ… znajdujÄ…cej siÄ™ pod pokrywkÄ… Ĺ›ruby z Ĺ‚bem walcowym i gniazdem szeĹ›ciokÄ…tnym. WkrÄ™cenie/ wykrÄ™cenie Ĺ›ruby powoduje zmianÄ™ osiowego poĹ‚oĹźenia tarczy z podziaĹ‚kÄ…. Aktualnie nastawiony moment siĹ‚y dokrÄ™cania wskazuje wartość, ktĂłrej oznaczenie I O0 7-8/2018

" 1 & & & ! K &

znajduje siÄ™ na tej samej wysokoĹ›ci co tarcza. Moment siĹ‚y dokrÄ™cania jest regulowany w przedziale od 0,2 Nm do 1 Nm. PokrÄ™tĹ‚o jest fabrycznie ustawione na wartość 0,5 Nm. TrwaĹ‚ość mechanizmu potwierdzajÄ… przeprowadzone badania. Po wykonaniu 60 000 cykli pokrÄ™tĹ‚a nie wykazaĹ‚y widocznych oznak zuĹźycia, a okreĹ›lony moment nie zmieniĹ‚ siÄ™.

Zastosowania Do typowych zastosowaĹ„ pokrÄ™tĹ‚a MZD naleşą: mocowanie elementĂłw w róşnego rodzaju oprzyrzÄ…dowaniu, dokrÄ™canie elementĂłw przy obrĂłbce szkĹ‚a, gdzie zbyt duĹźy moment siĹ‚y dokrÄ™cenia spowodowaĹ‚by jego uszkodzenie, mocowanie elementĂłw np. do korpusĂłw maszyn z gwintem tworzywowym – pokrÄ™tĹ‚o zabezpiecza przed uĹźyciem zbyt duĹźego momentu, ktĂłry mĂłgĹ‚by uszkodzić gwint, zabezpieczanie przed uszkodzeniem elementĂłw przykrÄ™canych, Ĺ›ciskanych czy naciÄ…ganych. Informacje o peĹ‚nej ofercie produktowej znajdujÄ… siÄ™ w katalogu (katalog podstawowy 038, wersja polskojÄ™zyczna) i na stronie: www.elesa-ganter.pl.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. & 4 . 6=+ , + ?8/8?? 4 66 <=< <? 9<+ " ! >>< ?8? =??+ 3 # 66 <=< <? 9> / "A / 4 4"

4 / 4"

P R O M O C J A

79

RYNEK RYNEK

Trybopolimerowe nowości igus dla polskich fabryk B & + " & IK

z zaawansowanych technicznie polimerĂłw, wprowadza na pol I !

G ! !+

G " I

targach Hannover Messe.

80

M

oşna powiedzieć, şe wprowadzanie co roku na rynek ponad 100 nowych rozwiązań technologicznych, które wpisują się w potrzeby rynku jest juş tradycją firmy igus. Światowy lider w obszarze wyrobów trybopolimerowych, czyli z tworzyw pracujących w ruchu ślizgowym, nieustannie je udoskonala i modyfikuje. Kolejna partia nowości, które właśnie

P R O M O C J A

sÄ… wprowadzane na polski rynek idealnie wpisuje siÄ™ w ideÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0 i odpowiada na zapotrzebowanie fabryk przyszĹ‚oĹ›ci.

Trybopolimery w inteligentnej fabryce‌ Jednym z najciekawszych i najwaĹźniejszych trendĂłw, zgodnie z ktĂłrym dziaĹ‚a obecnie igus, sÄ… rozwiÄ…zania typu

AUTOMATYKA

RYNEK smart plastics – uzbrojone w czujniki i moduły, które nieustannie monitorują ich stan podczas pracy i na czas ostrzegają o zużyciu lub przeciążeniu. Rozwiązania te upraszczają proaktywną konserwację i obniżają koszty produkcji na najbardziej nowatorskich liniach produkcyjnych. – W ostatnim czasie idziemy o kolejny krok do przodu, wprowadzając na rynek infrastrukturę informatyczną pozwalającą skutecznie zarządzać danymi, które generują produkty smart plastics. Mogą one stanowić osobny system lub zostać zintegrowane z systemem ERP klienta. Systemy te w pełni wykorzystują koncepcję Internetu Rzeczy oraz Machine Learning – mówi Hubert Kowalczyk, Junior Product Manager e-prowadniki w igus Polska. W tej chwili opisane rozwiązania można wykorzystywać m.in. w produkowanych przez igus e-prowadnikach, przewodach, prowadnicach liniowych i łożyskach talerzowych. Ich użytkownicy mogą na bieżąco monitorować poziom zużycia i w optymalny sposób planować konserwację. Informacje dotyczące tego procesu docierają do pracowników on-line, a proces jest w pełni zintegrowany z infrastrukturą firmy.

…w robotyce Firma igus wprowadza też w tym roku wiele nowości w bardziej zaawansowanym obszarze funkcjonalnych robotów. Newralgicznym punktem tych urządzeń są przeguby, które w przypadku prezentowanego podczas Hannover

Messe 2018 robolinka Apiro, są oparte na łożyskach polimerowych, czyli bezobsługowych i bezsmarownych. Nowy rodzaj przegubów pozwala robotom wykonywać nawet najbardziej skomplikowane ruchy. Ich dużym atutem jest prosta budowa, na którą składa się zaledwie kilka elementów. – W przypadku robolinka Apiro projektanci mają do wyboru trzy przekładnie, które mogą służyć do prowadzenia ruchu na różnych płaszczyznach. Umożliwiają tworzenie zarówno prostych robotów liniowych, jak i złożonych, poruszających się w wielu kierunkach humanoidów. To rozwiązania, z których mogą skorzystać przedstawiciele wielu branż przemysłu – zaznacza Radosław Sobociński, Product Manager igus Polska.

…i w druku 3D Firma przygotowała też wiele nowości dla branży druku 3D, dla której prowadzi badania właściwości trybopolimerów ściśle dostosowanych do potrzeb technologii przyrostowej. Dzięki temu można już drukować m.in. elementy ślizgowe o bardzo wysokiej trwałości. Także w tym obszarze igus mocno stawia na rozwój narzędzi. Firma prowadzi badania w największym na świecie laboratorium tego typu o powierzchni 2750 m2, znajdującym się w Kolonii. Nowe materiały sprawdzane są przede wszystkim pod kątem wycierania i tarcia. W tym celu przeprowadzanych jest ponad 10 000 testów rocznie. Dzięki takim rozwiązaniom igus ma stałe miejsce w dynamicznie ewoluującej branży druku 3D. O rosnących możliwościach tej technologii najlepiej świadczą coraz bardziej zaawansowane realizacje. Przykładem jest decyzja koncernu Boeing o wyposażeniu najnowszych samolotów Dreamliner aż w 32 różne elementy stworzone za pomocą druku 3D.

IGUS Sp. z o.o. Fot. igus GmbH

& 4 0 767%+ ?6/6=9 ;

4 66 >:= 8< <?+ 3 # 66 >:= :7 :@ / 3 A & 4"

www.igus.pl

7-8/2018

81

RYNEK

Certyfikowany

chwytak EGP-C do zastosowań przemysłowych . G I 1 !+

1 " !

&1 ! " " & 1

1 " 4 ; " K

1 1 " 1I M+

"

L&+ & G I 1I G

!

! + 3& 1 " + & "

" " 4

W G " G !

" " Q ! " " & G Q %Â?*. 4

82

S

CHUNK buduje swoją przewagę w dziedzinie chwytaków współpracujących, wprowadzając chwytak EGP-C. Lider kompetencji w zakresie systemów chwytakowych i technologii mocowań po raz pierwszy prezentuje prawdziwie bezpieczny chwytak przemysłowy – certyfikowany i zatwierdzony do współpracy z człowiekiem przez Niemieckie Ubezpieczenie od Następstw Nieszczęśliwych Wypadków DGUV. Certyfikat upraszcza obserwację bezpieczeństwa aplikacji współpracy człowieka z maszyną i skraca wymagania czasowe.

Szeroki wachlarz zastosowań Gama zastosowań kompaktowego dwupalczastego chwytaka równoległego z ochroną antykolizyjną jest P R O M O C J A

bardzo szeroka – od montaşu małych elementów w elektronice i przemyśle związanym z towarami konsumpcyjnymi, po aplikacje wdraşane w sektorze motoryzacyjnym. W firmie SCHUNK EGP-C ma juş prototypowe zastosowanie na stanowisku HRC w aplikacji montaşu chwytaków. Pracownik przeprowadza montaş i kontrolę jakości, podczas gdy robot za pomocą chwytaka usuwa resztki kleju na płycie gładzącej. Poprawia to ergonomię pracy i minimalizuje ryzyko obraşeń pracownika. Chwytak współpracujący EGP-C spełnia wymagania normy ISO/TS 15066 i jest zaprojektowany tak, aby nie zranić człowieka. Bezpieczne ograniczenie prądu gwarantuje rzetelne spełnienie wymogów dla aplikacji współpracy człowieka z robotem. Chwytak moşe być sterowany AUTOMATYKA

RYNEK

za pomocą złącza cyfrowego. Dzięki napięciu roboczemu 24 V DC jest takşe odpowiedni do zastosowań mobilnych.

B 4 %Â?*.

Uproszczona kontrola bezpieczeństwa Chwytak współpracujący EGP-C jest dostarczany jako wstępnie zmontowana jednostka z odpowiednim złączem dla robotów współpracujących KUKA, FANUC lub Universal Robots. Złącza dla robotów innych producentów dostępne są na şyczenie klienta. Ponadto dla wszystkich konwencjonalnych robotów współpracujących przewidziano moduły programowania, co dodatkowo upraszcza uruchomienie. Pełna elektronika sterująca i zasilająca jest zintegrowana wewnątrz chwytaka, dzięki czemu nie ma 7-8/2018

potrzeby wygospodarowania miejsca w szafie elektrycznej. Bezszczotkowe, a więc bezobsługowe serwomotory oraz prowadnice rolkowe gwarantują wysoką wydajność i czynią z EGP-C dynamiczny i wyjątkowo wydajny chwytak w wymagających aplikacjach obsługi małych i średnich detali.

PĹ‚ynna współpraca i Ĺ‚atwa regulacja W granicach dopuszczalnej dĹ‚ugoĹ›ci palce chwytaka uzyskujÄ… w przybliĹźeniu staĹ‚Ä… siĹ‚Ä™ chwytania i prÄ™dkość podczas caĹ‚ego skoku. Aby uczynić współpracÄ™ z operatorem moĹźliwie jak najbardziej pĹ‚ynnÄ… i intuicyjnÄ…, chwytak zostaĹ‚ wyposaĹźony w sygnalizacjÄ™ LED w kolorach sygnalizacji drogowej, ktĂłra wskazuje odpowiedni stan moduĹ‚u. Certyfikowany chwytak do maĹ‚ych

25 /% " L& \ !

" " & G %Â?*. 25 /%

Q " Â? % &

" L& !

" " " "

1

elementów od pierwszego kwartału 2018 r. jest juş dostępny w rozmiarze 40 ze skokiem 6 mm na palec i maksymalną masą detalu 0,7 kg. Siła chwytania moşe być regulowana za pomocą obrotowego przełącznika kodującego w kilku stopniach.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. & 4 & 9? + ?8/8?? 4 66 <6: 68 ??+ 3 # 66 <6: 68 68 / 3 A" 4 !& 4 4 !& 4

83

RYNEK

Bezpieczne zamykanie Firma Heinrich Kipp Werk roz " G +

" &L & Q

G G " 4

W & ! I & &

I + " " G 4

N

owe zamki zaciskowe i trzpienie montaşowe Kipp rozszerzyły asortyment firmy Kipp o nowe opcje zamykania.

W przypadku zamkĂłw zaciskowych zamkniÄ™cia dokonuje siÄ™ przez obrĂłt o 90°, z pozycji „OFFâ€? do pozycji „ONâ€?. PoĹ‚Ä…czony z uchwytem trzpieĹ„ poprzeczny zostaje przy tym wsuniÄ™ty do pĹ‚ytki mocujÄ…cej. TrzpieĹ„ zaczepia siÄ™ o pĹ‚ytkÄ™ i dociska elementy do siebie. KlikniÄ™cie sygnalizuje zamkniÄ™cie lub – przy obrocie w odwrotnym kierunku – otwarcie. Kipp oferuje zamek zaciskowy rĂłwnieĹź w wersji pĹ‚askiej. PokrÄ™tĹ‚a i elementy zamykajÄ…ce sÄ… wykonane z termoplastu lub stali nierdzewnej, a obudowa – ze stali niklowanej. Odpowiednie pĹ‚ytki mocujÄ…ce do zamkĂłw zaciskowych sÄ… dostÄ™pne osobno.

mi roboczymi i wszÄ™dzie tam, gdzie potrzebna jest rÄ™czna regulacja lub szybkie przezbrojenie, np. w regulacji wysokoĹ›ci w automatycznych liniach produkcyjnych. Wszystkie artykuĹ‚y umoĹźliwiajÄ… szybkie zaciskanie dwĂłch pĹ‚yt o takiej samej lub róşnej gruboĹ›ci. W tym celu naleĹźy nacisnąć przycisk i wsunąć trzpieĹ„ montaĹźowy do przewidzianej w tym celu tulei mocujÄ…cej. Zwolnienie przycisku powoduje zaciĹ›niÄ™cie pĹ‚yt. W celu poluzowania zacisku naleĹźy postÄ…pić odwrotnie. Trzpienie montaĹźowe sÄ… dostÄ™pne w wersji ze stali nierdzewnej lub z pokrÄ™tĹ‚em z tworzywa sztucznego. Powtarzalność dla trzpieni montaĹźowych wkrÄ™canych i wtykanych wynosi Âą0,25 mm. MoĹźna jÄ… zwiÄ™kszyć za pomocÄ… dodatkowych koĹ‚kĂłw ustalajÄ…cych. # $ %'( ) ( %

Oferta firmy KIPP zostaĹ‚a takĹźe wzbogacona o nowe trzpienie montaĹźowe w wersjach o róşnych rozmiarach oraz siĹ‚ach przytrzymujÄ…cych i zrywajÄ…cych. ZnajdujÄ… one zastosowanie w urzÄ…dzeniach z wymiennymi elementa84

P R O M O C J A

KIPP POLSKA Sp. z o.o. & 4 ) <+ 8=/6=> ; 4 <7 ==@ 67 99 / " 4 1 A ""4"

4 ""4"

AUTOMATYKA

RYNEK

Technologie wizyjne Szkolenia STEMMER IMAGING . G & G &

2& " , +

" ! 1 & -2 2

, 5,.5+ " " & & & ! M

\ " & !+

! ! \

1 I ! ! 4

S

zkolenia bÄ™dÄ… prowadzone zarĂłwno przez trenerĂłw lokalnych, jak i osoby z innych oddziaĹ‚Ăłw zagranicznych. Do współpracy w zorganizowaniu szkoleĹ„ zaproszeni zostanÄ… rĂłwnieĹź dostawcy i producenci komponentĂłw wizyjnych.

B 4 ""+ -2 2 , 5,.5

Podstawowe‌ Szkolenia zostanÄ… podzielone na dwie grupy. Pierwsza, prowadzona w jÄ™zyku polskim, bÄ™dzie przeznaczona dla osĂłb rozpoczynajÄ…cych swojÄ… pracÄ™ z systemami wizyjnymi oraz pracownikĂłw utrzymania ruchu czy wewnÄ™trznych biur inĹźynieryjnych w fabrykach, chcÄ…cych pogĹ‚Ä™bić swojÄ… wiedzÄ™. Jako pierwsze z tej grupy zostanie uruchomione szkolenie z ogĂłlnej wiedzy w zakresie przemysĹ‚owych systemĂłw wizyjnych, doboru kamer 7-8/2018

i oĹ›wietlaczy. BÄ™dzie ono takĹźe obejmowaĹ‚o wstÄ™p do oprogramowania MERLIC. Na potrzeby tego szkolenia zostanÄ… opracowane specjalne stanowiska szkoleniowe zbudowane z komponentĂłw dostÄ™pnych w ofercie firmy STEMMER IMAGING. Uczestnicy szkolenia bÄ™dÄ… mogli sprawdzić w praktyce wiedzÄ™ zdobytÄ… podczas wykĹ‚adĂłw. Jako nastÄ™pne dla tej grupy planowane sÄ… szkolenia z kamer inteligentnych, optyki oraz praktycznych zastosowaĹ„ systemĂłw wizyjnych w przemyĹ›le.

‌ i zaawansowane Druga grupa szkoleĹ„ bÄ™dzie adresowana do osĂłb dysponujÄ…cych bardziej zaawansowanÄ… wiedzÄ… na temat technologii wizyjnych. WiÄ™kszość z nich bÄ™dÄ… prowadzić osoby z zagranicznych oddziaĹ‚Ăłw oraz przedstawiciele producentĂłw komponentĂłw. Pierwsze zaoferowane szkolenie bÄ™dzie poĹ›wiÄ™cone bibliotekom wizyjnym niemieckiej firmy MVTec GmbH – HALCON. NastÄ™pne planowane szkolenia bÄ™dÄ… dotyczyĹ‚y technologii 3D oraz zaawansowanej wiedzy z optyki i oĹ›wietlenia.

Komfortowo i kompleksowo KaĹźde szkolenie bÄ™dzie prowadzone w grupach liczÄ…cych 6–10 osĂłb, tak aby wszyscy uczestnicy mogli praktycznie P R O M O C J A

przetestować umiejÄ™tnoĹ›ci nabyte podczas wykĹ‚adĂłw. W trakcie niektĂłrych z nich moĹźliwe bÄ™dzie rĂłwnieĹź przeprowadzenie wstÄ™pnej analizy dla produktĂłw przywiezionych przez biorÄ…cych udziaĹ‚ w szkoleniu. Firma STEMMER IMAGING przewiduje rĂłwnieĹź moĹźliwość przeprowadzania szkoleĹ„ w wiÄ™kszych miastach w Polsce oraz szkoleĹ„ zamkniÄ™tych dla pracownikĂłw jednej firmy. Szkoleniom wyjazdowym czasami bÄ™dÄ… towarzyszyć seminaria otwarte dla wiÄ™kszej grupy osĂłb, pokazujÄ…ce moĹźliwoĹ›ci systemĂłw wizyjnych w przemyĹ›le oraz nowoĹ›ci w tej dziedzinie. Szczegółowe informacje na temat szkoleĹ„ moĹźna uzyskać pod numerem telefonu +48 664 921 922 lub mailowo: info@stemmer-imaging.pl. ZachÄ™camy teĹź do sprawdzenia oferty aktualnych szkoleĹ„ prowadzonych przez inne oddziaĹ‚y naszej firmy w Europie w ramach European Imaging Academy. WiÄ™cej informacji moĹźna znaleźć na stronie www.stemmer-imaging.pl w zakĹ‚adce Events.

STEMMER IMAGING Sp. z o.o. & 4 = : + @@/9?? T 4 ::9 @67 @66 4 / 4"

85

RYNEK

Robotyzacja – DNA nowoczesnej produkcji XXI wieku ” KM " & ! 3

" &

K L 1

1 K + K 1 L 4 %! L

K

+ " G " \ ! !

! 1 1 !

L 68@•4 , " I"& G &

G 1 " " & G +

& G " &

I ! " " & \

I "

" " 1 4 -

" G " & " " Q I

YÂ? ' &

' Z+ " "

6?7> 4 % &

" O 1 ! 4

Urszula Chojnacka

86

W

 2017 r. sprzedaĹź robotĂłw przemysĹ‚owych na Ĺ›wiecie wzrosĹ‚a o 18%, a z szacunkĂłw MiÄ™dzynarodowej Federacji Robotyki (IFR) wynika, Ĺźe do 2020 r. liczba robotĂłw wykorzystywanych w przemyĹ›le przekroczy 3 000 000. Liderem rynku pozostajÄ… Azja i Europa. Nasz kraj wciÄ…Ĺź stara siÄ™ nadÄ…Ĺźyć za zmianami i wychodzi nam to coraz lepiej, chociaĹź sÄ… branĹźe, ktĂłre robiÄ… to odwaĹźniej i takie, w ktĂłrych ten proces postÄ™puje wolniej. JeĹ›li chodzi o liczbÄ™ robotĂłw przypadajÄ…cych na 10 000 pracownikĂłw, Polska plasuje siÄ™ mniej wiÄ™cej w poĹ‚owie Ĺ›redniej Ĺ›wiatowej, ktĂłra w 2016 r. wynosiĹ‚a 74 (dane IFR). W niektĂłrych obszarach wachlarz zastosowaĹ„ robotĂłw jest wyjÄ…tkowo szeroki. Tak jest w przypadku spawania i ciÄ™cia, gdzie roboty Ĺ›wietnie radzÄ… sobie m.in. ze spawaniem Ĺ‚ukowym i laserowym, ciÄ™ciem laserowym i ciÄ™ciem plazmÄ…, lutowaniem, zgrzewaniem

punktowym i natryskiwaniem metalu, a ponadto sÄ… wsparciem dla metrologii wizji 3D. Kolejnym obszarem z potencjaĹ‚em jest obsĹ‚uga maszyn i obrĂłbka mechaniczna – tu roboty mogÄ… znaleźć zastosowanie przy ciÄ™ciu strumieniem wodnym, formowaniu tworzywa sztucznego, gratowaniu, obrĂłbce wykaĹ„czajÄ…cej i polerowaniu, opalaniu, ciÄ™ciu mechanicznym, szlifowaniu, kuciu czy odlewaniu metalowym. Z kolei w automatyzacji pras wspierajÄ… automatycznÄ… kontrolÄ™ jakoĹ›ci, prasowanie i wytĹ‚aczanie, w tym wytĹ‚aczanie na gorÄ…co, a nierzadko sÄ… elementem systemĂłw skĹ‚adowania i urzÄ…dzeĹ„ rozĹ‚adowujÄ…cych. Oczywistym skojarzeniem z robotyzacjÄ… w przemyĹ›le jest pakowanie i paletyzacja, w tym paletyzacja mieszana – poczÄ…wszy od rozĹ‚adunku, przez przenoszenie materiaĹ‚Ăłw opakowaniowych, po pobieranie i umieszczanie. DuĹźe pole do popisu dla robotĂłw tkwi rĂłwnieĹź w montaĹźu AUTOMATYKA

RYNEK i testowaniu – w tym obszarze obsługują one m.in. przycinanie, uszczelnianie, klejenie, wkręcanie i kontrolę. Jakub Pawlak, kierownik Regionalnego Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB, wskazał także szanse, jakie robotyzacja i cyfryzacja otwierają przed rynkiem pracy – dzięki robotyzacji powstały m.in. takie zawody jak specjalista Big Data, Virtuality Architects, Content Manager, analityk nowych miar, dydaktyk multimedialny, „nauczyciel maszyn”, Researcher i teletutor.

Fot. U. Chojnacka (AUTOMATYKA), ABB

Koła zamachowe Czynników napędzających rozwój robotyki jest kilka. Do najważniejszych obecnie należą popularyzacja kompaktowych i łatwych w użyciu robotów współpracujących, skrócenie cyklu życia produktów i ich duża różnorodność, co wymaga coraz bardziej elastycznych rozwiązań z zakresu automatyki, a także rynkowy wymóg stałej modernizacji zakładów produkcyjnych i zwiększania mocy produkcyjnych. – Automatyzacja linii produkcyjnej traktowana jest już nie tylko jako możliwość poprawy jakości, wydajności i optymalizacji kosztów. Od dostawców oczekuje się współpracy w wypracowaniu technologii, która będzie budowała przewagę konkurencyjną – podkreśla Jakub Pawlak, kierownik Regionalnego Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB. W tym wszystkim coraz większą rolę do odegrania mają koboty. Decydującymi składowymi dobrego robota współpracującego są bezpieczeństwo, eksploatacja, produktywność i elastyczność. Wśród tego typu rozwiązań dostępnych na rynku jest robot współpracujący YuMi firmy ABB, który może bezpiecznie pracować obok człowieka-operatora i zajmuje niewielką powierzchnię. Jego zaletą jest również brak zewnętrznych przewodów. Pracę i możliwości tego robota, podobnie jak kilku innych, np. RacerPack, można przetestować w Regionalnym Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB. Przed zainstalowaniem urządzeń w docelowym miejscu można tu również przeprowadzić próby z symulacją rzeczywistych warunków produkcyjnych oraz testy z wykorzystaniem produktów 7-8/2018

87

RYNEK klienta, a także podjąć próbę rozwijania umiejętności programowania i obsługi rozwiązań zrobotyzowanych. Tę ostatnią na własnej skórze mogli przećwiczyć uczestnicy czerwcowego spotkania, których zaproszono do zaprogramowania działań robota YuMI. Nieodzownym elementem robotyzacji są powiązane z nią usługi, usprawniające wdrożenie i przynoszące dodatkowe korzyści. Jedną z nich jest realizowana przez firmę ABB usługa ABB Ability Connected Services, która pozwala zmniejszyć o 25% liczbę awarii, co przekłada się na taką samą redukcję przestojów. Usługa ma wszechstronne zastosowanie – począwszy od monitorowania stanu i diagnostyki, zarządzanie kopiami zapasowymi i zdalnym dostępem, po ocenę floty i optymalizację zasobów.

Robotyzacja a rywalizacja Powiedzieć, że robotyzacja stanowi być albo nie być dla firmy czy zakładu promocyjnego to przesada, przynajmniej na razie. Nie ma natomiast wątpliwości, że taka inwestycja sprzyja skutecznemu konkurowaniu z innymi podmiotami działającymi w określonej branży. Jednym z przykładów, które dobitnie to odzwierciedlają jest branża FMCG, gdzie rywalizacja o sukces rynkowy bywa wyjątkowo zacięta. Potwierdzają to obserwacje Mariusza Smolińskiego, dyrektora ICAN Research w instytucie ICAN – wydawcy magazynu „Harvard Business Review Polska”. W poszukiwaniu

CO DAJE ROBOTYZACJA PRZEDSIĘBIORSTWU – 10 POWODÓW, DLA KTÓRYCH WARTO ZAINWESTOWAĆ W ROBOTY PRZEMYSŁOWE • • • • • • •

Zwiększenie wydajności produkcji Zmniejszenie kosztów operacyjnych Poprawa jakości procesu Poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy Zwiększenie elastyczności wytwarzania produktu Zmniejszenie odpadów materiałowych i wzrost produkcji Zmniejszenie rotacji personelu i zminimalizowanie problemów z rekrutacją pracowników • Oszczędność przestrzeni w obszarach produkcyjnych • Zmniejszenie kosztów kapitałowych, np. zapasów magazynowych, prac w toku • Poprawa jakości pracy pracowników Źródło: ABB, w oparciu o badania IFR

trendów w robotyzacji i automatyzacji oraz potrzeb, jakie zaspokajają takie wdrożenia przeprowadzono wywiady wśród prezesów, dyrektorów produkcji i dyrektorów technicznych graczy działających w sektorze FMCG – m.in. SM Mlekpol, Danone, E.Wedel i L’oréral – połączone z wizytami w zakładach produkcyjnych. W tej branży do największych współczesnych wyzwań należy koordynacja działań między przewidywaniem zapotrzebowania klientów i planowaniem produkcji z uwzględnieniem złożonych i coraz bardziej wyśrubowanych oczekiwań odbiorców. Wiąże się to z koniecznością ciągłego dostosowywania i przezbrajania linii produkcyjnych. Produkcja w krótkich seriach, częste zmiany kształtów czy wielkości opakowań, konfekcjonowanie, czyli mieszanie

kilku produktów w jednym opakowaniu zbiorczym, a także logistyka „just in time” – to tylko niektóre obszary budowania przewagi konkurencyjnej w sektorze FMCG i jednocześnie sprawiające największe problemy zakładom produkcyjnym. Przedstawiciele badanych przedsiębiorstw – na bazie swoich doświadczeń i zrealizowanych u nich wdrożeń – wśród pozytywnych efektów automatyzacji i robotyzacji wymieniali m.in. zwiększenie wydajności, optymalizację kosztów, standaryzację jakości, uzyskanie dużej dokładności i powtarzalności, a także precyzyjne opomiarowanie. Do istotnych miejsc, w których wprowadzono robotyzację, należały końcówki linii produkcyjnej, a istotnymi argumentami za tym przemawiającymi było bezpieczeństwo oraz trudności w znalezieniu pracowników lub koszty ich zatrudnienia. Robotyzacja – niezależnie od sektora przemysłu – przekłada się na wymierne korzyści, co potwierdziła już ponad dwa lata temu analiza ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową – IBnGR – z opracowania wynika, że dzięki wdrożeniem robotycznych rozwiązań ponad 83% firm zwiększyło skalę produkcji, 67% zauważyło spadek jej kosztów, 54% poprawiło rentowność, a 33% zwiększyło sprzedaż za granicą. Coraz więcej polskich firm korzysta z tych doświadczeń. Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

88

AUTOMATYKA

RYNEK

Modułowe

sterowniki PLC+HMI UniStream Seria sterownikĂłw UniStream Q * " 3 I

" & " 4 , ! &

1& " Q & & G & G " " 14

B 4 *4 %! ^ *-) -N _+ 2 &

J

ednostka CPU oraz moduĹ‚y rozszerzeĹ„ doczepiane sÄ… z tyĹ‚u panelu, co znacznie zmniejsza ilość miejsca w szafie sterowniczej potrzebnego do poprowadzenia okablowania. W serii UniStream dostÄ™pne sÄ… panele o wielkoĹ›ciach 5â€?, 7â€?, 10,4â€? oraz 15,6â€?. W zaleĹźnoĹ›ci od panelu, z tyĹ‚u moĹźna umieĹ›cić od trzech do piÄ™ciu moduĹ‚Ăłw rozszerzeĹ„, nie wliczajÄ…c jednostki CPU. JeĹźeli istnieje potrzeba dalszego zwiÄ™kszenia liczby moduĹ‚Ăłw, moĹźna podĹ‚Ä…czyć adapter rozszerzajÄ…cy, a do niego doĹ‚Ä…czyć kolejnych 16 moduĹ‚Ăłw. WyjÄ…tkiem jest sterownik o przekÄ…tnej ekranu 5â€?, ktĂłry ma wbudowane wejĹ›cia/wyjĹ›cia, a kolejne rozszerzenia I/O moĹźna doĹ‚Ä…czyć poprzez dodanie adaptera rozszerzajÄ…cego. DziÄ™ki potęşnym procesorom sterowniki potrafiÄ… sprostać nawet najtrudniejszym zadaniom w procesach automatyki przemysĹ‚owej. PozwalajÄ… na rozbudowÄ™ do 2048 punktĂłw I/O, wĹ‚Ä…czajÄ…c wejĹ›cia/wyjĹ›cia szybkie, analogowe oraz temperaturowe. Dodatkowo obsĹ‚uga karty SD, plikĂłw PDF, wideo oraz audio, streaming przez RTSP, tworzenie tabel danych, wykresĂłw, a takĹźe konfiguracja do 64 niezaleĹźnych pÄ™tli PID czyni z nich niezastÄ…pione narzÄ™dzie do sterowania oraz wizualizacji. 7-8/2018

Sterowniki majÄ… porty Ethernet, CANbus, USB host i device, audio oraz RS-232/RS-485, dziÄ™ki ktĂłrym nawiÄ…zanie komunikacji z innymi urzÄ…dzeniami przez EtherNet/IP, Modbus RTU (m.in. do Ĺ‚Ä…czenia z falownikami) oraz TCP/IP, CANopen, UniCAN lub przez wĹ‚asnÄ… ramkÄ™ komunikacyjnÄ… nie stanowi problemu. Dodatkowo moĹźliwe jest wysyĹ‚anie wiadomoĹ›ci e-mail oraz SMS, obsĹ‚uga protokoĹ‚Ăłw FTP oraz MQTT sĹ‚uşącego do wymiany danych miÄ™dzy procesami przemysĹ‚owymi a sieciÄ… informatycznÄ…, korzystanie z baz danych SQL, a takĹźe zdalny dostÄ™p przez VNC lub Webserver, co bardzo uĹ‚atwia kontrolÄ™ nad procesem.

Intuicyjne oprogramowanie UniLogic Do programowania sterownikĂłw serii UniStream przeznaczone jest darmowe oprogramowanie UniLogic, dostÄ™pne do pobrania na stronie producenta. To wszechstronny i intuicyjny software, a jego Ĺ›rodowisko zawiera wszelkie funkcje potrzebne do skonfigurowania hardware’u, programu drabinkowego i wyĹ›wietlacza HMI. GĹ‚ĂłwnÄ… cechÄ… programowania w drabince jest dynamiczne adresowanie zmiennych. UĹźytkownik od samego poczÄ…tku przypisuje zmiennym P R O M O C J A

wĹ‚asne tagi, dziÄ™ki czemu aplikacja jest bardzo przejrzysta. Program pozwala na tworzenie wĹ‚asnych blokĂłw funkcyjnych oraz struktur zmiennych, ktĂłrych moĹźna wielokrotnie uĹźywać w róşnych jego częściach. Takie zabiegi bardzo uĹ‚atwiajÄ… pracÄ™ oraz skracajÄ… czas potrzebny do stworzenia aplikacji. UĹźytkownik moĹźe rĂłwnieĹź napisać wĹ‚asny kod w jÄ™zyku C i uĹźywać go dowolnie w kaĹźdym momencie. Proces tworzenia programu opiera siÄ™ na dziaĹ‚aniu „przeciÄ…gnij i upuśćâ€? i przypomina bardziej konfiguracjÄ™ funkcji sterownika niĹź programowanie, co czyni Ĺ›rodowisko bardzo przyjaznym. Wysokiej rozdzielczoĹ›ci wyĹ›wietlacz HMI ma bogate biblioteki obrazĂłw, wykresĂłw oraz zdjęć pozwalajÄ…cych na Ĺ‚atwe stworzenie przejrzystej wizualizacji procesu. W nowym sterowniku USP-104-M10 zamontowany zostaĹ‚ pojemnoĹ›ciowy ekran multi-touch. DziÄ™ki temu na panelu HMI moĹźna jednoczeĹ›nie nacisnąć wiele punktĂłw, co znacznie rozszerzyĹ‚o moĹźliwoĹ›ci sterowania. Jakub Lipski ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. & 4 . <:+ ?8/?<8 ; /; 4 66 <<= <@ =<+ 66 <<> @@ 68 3 # 66 <<= <@ =: / A 4 4"

4 4 4"

89

WYDARZENIA

Wyzwania Industry 4.0 Konferencja Phoenix Contact za nami Trzecia edycja dwudniowej konferencji „Industry 4.0. w prakty Z " Q I

! # %

w hotelu Vienna House Andel’s T ! 66\6=

1 4 5 " 1 1 " 3& 4 G

& I +

! " ! " 1

! " & !4

Sylwia Batorska

S

potkania z cyklu „Wyzwania Industry 4.0� co roku przyciągają wielu praktyków – automatyków z przemysłu, którzy chcą poznać nowości w zakresie zaawansowanych rozwiązań przemysłowych. Są wśród nich zarówno menedşerowie produkcji, inşynierowie automatyki przemysłowej, utrzymania ruchu, jak i specjaliści IT i programiści PLC.

90

Prezes Phoenix Contact Maciej Merek otwierając spotkanie prezentacją „Industry 4.0 – co Phoenix Contact ma z tym wspólnego� zwrócił uwagę na fakt, şe podczas czterech etapów rewolucji przemysłowej znacznie wzrósł stopień skomplikowania operacji przemysłowych, a następnie starał się odpowiedzieć na pytanie – po co to wszystko? Przemysł 4.0 opiera się na realizacji procesów przemysłowych z zastosowaniem Internetu Rzeczy – IoT, wydajnej sieci teleinformatycznej, chmury obliczeniowej, inteligentnych maszyn, robotów przemysłowych oraz na cyberbezpieczeństwie. To właśnie poziom automatyzacji i złoşoności procesów produkcji przemysłowej stanowi wyzwanie przyszłości. Z punktu widzenia producenta bazowa idea czwartej rewolucji przemysłowej zakłada moşliwość rozszerzenia wariantów produkcji, czyli odejście od produkcji masowej na rzecz indywidualnej, bez wzrostu kosztów i strat. Maksymalizacja zysku przez poszerzenie portfolio produktowego w zautomatyzowanym i zdalnie sterowanym Przemyśle 4.0 nie musi wiązać się z wyşszymi nakładami, co pozwoli na utrzymanie optymalnych cen

produktĂłw „szytych na miarÄ™â€?. WĹ›rĂłd obszarĂłw wpĹ‚ywu Industry 4.0 prezes Phoenix Contact wymieniĹ‚ m.in. systemy sterowania, inteligentnÄ… logistykÄ™, cykl Ĺźycia produktu, technologie identyfikacji oraz bezpieczeĹ„stwo w sieci. W zwiÄ…zku z duşą istotnoĹ›ciÄ… tego ostatniego zagadnienia pierwszy dzieĹ„ tegorocznej konferencji zostaĹ‚ poĹ›wiÄ™cony szeroko rozumianej tematyce bezpieczeĹ„stwa w zakĹ‚adach przemysĹ‚owych. Zaproszeni prelegenci zaprezentowali sposoby na zapewnienie ochrony i dyspozycyjnoĹ›ci maszyn, w tym rozwiÄ…zania znajdujÄ…ce siÄ™ w ofercie Phoenix Contakt, ktĂłra ciÄ…gle jest aktualizowana. – W dobie zdalnego dostÄ™pu maszyn i urzÄ…dzeĹ„ firmy coraz częściej siÄ™gajÄ… po zaawansowane systemy bezpieczeĹ„stwa, ktĂłre zapobiegajÄ… stratom zwiÄ…zanym z nieplanowanymi przestojami – powiedziaĹ‚ Maciej Merek - PozwalajÄ… one rĂłwnieĹź na zabezpieczenie sieci produkcyjnych przed cyberatakami.

Ochrona i bezpieczeństwo produkcji Dyspozycyjność maszyn jest czynnikiem istotnym dla wzrostu zysków firmy i zwiększania produktywności, dlatego AUTOMATYKA

B 4 4 ^ & _

WYDARZENIA

optymalizacja działania urządzeń to klucz do sukcesu przedsiębiorstwa. O systemach bezpieczeństwa mających za zadanie minimalizować ryzyko wystąpienia nieplanowanych przestojów, które mogłyby powstać wskutek przepięć, wypadków czy ataków hakerskich opowiedział Rafał Sypniewski, szef produktu IE w Phoenix Contact. Omówił on techniki bezpieczeństwa funkcjonalnego w produkcji – Safe & Secure, skupiając się głownie na obszarach, takich jak: safety – bezpieczeństwo ludzi, ochrona przed przepięciami – bezpieczeństwo elektryczne oraz cyber security – bezpieczeństwo systemów IT. Techniki bezpieczeństwa są o tyle waşkim tematem, şe bezpośrednio przekładają się na wzrost produktywności i zysków. Dlatego tak waşne jest, aby zabezpieczyć sieci produkcyjne i zrealizować bezpieczny, zdalny dostęp do maszyn, jak równieş chronić przed przepięciami instalacje i urządzenia elektryczne. Wielokrotnie wiąşe się to z koniecznością przeprowadzenia modernizacji. – Jakie zachodzi ryzyko jeśli nic nie zrobimy? Uszkodzenia maszyn, opłaty za serwis, obnişenie wydajności 7-8/2018

i jakości produkcji, a nawet wypadki – powiedział Rafał Sypniewski. W swojej ofercie firma Phoenix Contac ma wiele rozwiązań, które mogą zapobiec takim problemom. Naleşą do nich przekaźniki bezpieczeństwa PSRmini, których zaletami jest: kompaktowa konstrukcja – do 70% mniej miejsca oraz szybki i wygodny montaş – z przyłączeniami śrubowymi lub spręşynowymi. Innowacyjna technologia przekaźnikowa zapewnia maksymalizację bezpie-

czeĹ„stwa i wysokÄ… zdolność Ĺ‚Ä…czeniowÄ…. PrzekaĹşniki dostÄ™pne sÄ… z jednym lub z wiÄ™kszÄ… liczbÄ… zestykĂłw i z róşnÄ… liczbÄ… torĂłw zezwolenia – od 1 do 3. Do aplikacji Ĺ›redniej wielkoĹ›ci, wymagajÄ…cej wiÄ™cej niĹź czterech funkcji bezpieczeĹ„stwa Phoenix Contact oferuje konfigurowalne moduĹ‚y bezpieczeĹ„stwa. ZawierajÄ… one redundantne procesory oraz konfigurowane dowolnie przez uĹźytkownika funkcje bezpieczeĹ„stwa. Konfiguracja ze standardo-

91

WYDARZENIA

dostępu oparta na prawach użytkownika, regularna instalacja aktualizacji i zabezpieczenie przed złośliwym oprogramowaniem. wym sterownikiem odbywa się przez bramki i standardową, niezwiązaną z bezpieczeństwem sieć. Mieczysław Ludwików opowiedział, na czym polega skuteczna ochrona przed przepięciami. Zwrócił uwagę na fakt, że ma ona zasadniczy wpływ na dyspozycyjność systemów. Dlatego istotny jest właściwy dobór urządzeń spośród kategorii wskazanych przez normy. Podkreślił przy tym, że ograniczniki przepięć SPD typu 2 i SPD typu 3 to minimum w automatyce.

Cyberbezpieczeństwo – ochrona sieci przemysłowych w zakładach produkcyjnych O cyberatakach, ich konsekwencjach oraz sposobach zabezpieczeń przed nimi opowiedzieli zaproszeni goście z Niemiec. Defense in Depth „ochrona w głąb” to taktyka projektowania zabezpieczeń systemów informatycznych. Jest realizowana na trzech poziomach. Pierwszy zakłada ochronę przedsiębiorstwa – politykę i procedury bezpieczeństwa, fizyczną ochronę dostępu do kluczowych elementów. Drugi – ochronę sieci przez kontrolowane połączenia między siecią biurową, segmentację sieci zakładowej i DMZ, firewalle i VPN. Trzeci poziom zakłada integralność systemu, na którą składa się kontrola 92

PLC Next Technology – odpowiedź na wyzwania przyszłości W szybko zmieniającym się świecie, w którym łączy się więcej rzeczy niż ludzi, automatyzacja przemysłowa przechodzi również zasadniczą zmianę – klasyczne struktury systemowe przekształcają się w systemy cyberfizyczne. Odpowiedzią na wyzwania Industry 4.0 i potrzebą skutecznego wdrażanie nowoczesnych technologii do produkcji są przyszłościowe systemy automatyki. Muszą one być elastyczne, otwarte i połączone w sieć. Taka właśnie jest PLC Next Technology – nowa, otwarta platforma sterowania firmy Phoenix Contact, która zapewnia redukcję czasu programowania, krótszy czas modyfikowania procesów produkcyjnych i szybsze uruchamianie rozwiązań automatyzacyjnych. Dzięki technologii PLC Next Technology kilku programistów może tworzyć równolegle jeden program kontrolera, niezależnie od siebie, przy użyciu różnych języków programowania. W ten sposób można szybko tworzyć złożone aplikacje, korzystając z zalet klasycznego środowiska PLC oraz z otwartej i elastycznej technologii PLC Next. Użytkownicy mogą swobodnie rozwijać projekty w znanym im środowisku programistycznym, takim jak PC Worx Engineer, MATLAB

Simulink, Eclipse lub Visual Studio, jak również tworzyć kody programu, zarówno w językach zdefiniowanych w normie IEC 61131-3, jak i w językach C/C++ i C#. Dzięki zastosowaniu modułów automatyzacji i programowania obiektowego uproszczony został proces inżynieryjny. PLC Next Technology działa w połączeniu z serwisem chmurowym Proficloud. Wszystko to wspomagane jest oprogramowaniem narzędziowym PC Worx Engineer. Dzięki swojej funkcjonalności technologia PLC Next Technology umożliwia integrację obecnych i przyszłych interfejsów i protokołów otwartej komunikacji w sieciowych systemach automatyki. Tym samym umożliwia wdrażanie nowych modeli biznesowych opartych na IoT, przez bezpośrednie połączenie z usługami i bazami danych w chmurze.

PLC Next Technology w praktyce Warsztatom prezentującym nową platformę programistyczną PLC Next Technology został poświęcony drugi dzień konferencji. Uczestnicy wyposażeni w laptopy i gotowe zestawy startowe mieli okazję, pod okiem specjalistów z Phoenix Contact, przetestować technologię oraz zapoznać się z możliwościami programowania. Podczas warsztatów przedstawione zostały przykłady aplikacji wraz z omówieniem zasad PLC Next Technology programowania i funkcjonalności. Sylwia Batorska AUTOMATYKA

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

Nowa odsłona targów BI-MU ; &

& 1 G I

1 1 & ,/ *4

. 1 L "

@\7= " X 6?7> &4

: 6?7> 4+

" ! ,- + / 1 I 3 " +

" L 1

M I+ &

"

G !4

Innowacyjny wymiar Promowane przez UCIMU-SISTEMI PER PRODURRE i zorganizowane przez EFIM – Przedsiębiorstwo Włoskich Targów Maszynowych targi będą prezentowały odnowiony katalog technologiczny, który obejmuje wszystkie rozwiązania dotyczące fabryki przyszłości, w tym wiele obszarów innowacji: • FABBRICAFUTURA – obszar dla twórców oprogramowania (software developers) i technologii do łączności systemowej, do zarządzania danymi i bezpieczeństwa danych, tak aby

nika), IL MONDO DELLA FINITURA DELLE SUPERFICI (dział wykańczania powierzchni) poświęcony najlepszej jakościowo ofercie maszyn i systemów do wykańczania i obróbki powierzchni.

Zgłoszenia wystawców Na pięć miesięcy przed targami ponad 800 przedsiębiorstw zgłosiło swój udział, z czego 295 to przedsiębiorstwa zagraniczne reprezentujące 22 kraje. Nowi wystawcy stanowią 24% zebranych zgłoszeń. Powierzchnia wystawiennicza wzrosła o 10%. Organizator spodziewa

B 4 4 ^ *-) -N _+ W4 5 / ^ *-) -N _

U

czestników konferencji przywitał Antonino Mafoda, dyrektor ICE (Agencja Promocji i Internacjonalizacji Przedsiębiorstw Włoskich, Sekcja Promocji Handlu Ambasady Republiki Włoskiej) (fot. po prawej). W spotkaniu uczestniczył Riccardo Gaslini, dyrektor departamentu targów BI-MU i przedstawiciel UCIMU-SISTEMI PER PRODURRE (Stowarzyszenie Włoskich Producentów Obrabiarek, Robotów i Automatyzacji), który przedstawił liczby, nowości i program imprezy. Podczas 31. edycji targów BI-MU wystawcy zaprezentują ofertę obrabiarek do obróbki skrawaniem, do obróbki plastycznej, roboty, technologie automatyzacji, produkcji cyfrowej (digital manufacturing), technologie pomocnicze i wspomagające. Targi BI-MU są jedyną wystawą branşową we Włoszech o międzynarodowym zasięgu, która jako pierwsza otworzyła się na świat technologii cyfrowych – koncentruje się na Internecie Rzeczy (IoT), analizie duşych zbiorów danych (Big Data), bezpieczeństwie cybernetycznym, przetwarzaniu w chmurze (cloud computing), rzeczywistości rozszerzonej (Augmented Reality), integratorach systemu, wytwarzaniu przyrostowym oraz kontroli wizyjnej i systemów (Vision&Control Systems).

7-8/2018

kaşdy etap produkcji nabierał cyfrowej identyfikacji; • ROBOT PLANET – obszar innowacji skoncentrowany na robotach (przemysłowych i współpracujących), integratorach i systemach automatyzacji; • BOX CONSULTING – sektor poświęcony usługom związanym z wiedzą, kompetencjami, certyfikacją; • BI-MU STARTUPPER – obszar dla młodych wynalazców i nowo powstałych firm zajmujących się rozwojem produktów i projektów związanych z branşą systemów produkcji i obróbki metali; • TOOL SPACE – sektor narzędzi. Obszary innowacji uzupełni jeszcze CLUB TECNOLOGIE ADDITIVE (klub technologii warstwowych); sekcja POTENZA FLUIDA (moc dynamiki płynów); FOCUS MECCATRONICA (centrum mechatro-

się przyjazdu 70 000 gości targowych. Do ich dyspozycji będzie równieş bogaty program wydarzeń towarzyszących.

Nowa strona i złota karta Od maja 2018 r. dostępna jest nowa, responsywna strona internetowa 31. targów BI-MU (bi-mu.it) dostępna w języku włoskim i angielskim. Dla osób, które zarejestrują się na niej wstęp na targi BI-MU jest bezpłatny. Dokumentem do tego uprawniającym jest Złota Karta (Golden Card), która dodatkowo oferuje wiele znişek i rabatów w hotelach, restauracjach i sklepach partnerskich wskazanych na stronie www.golden-card.it. . " 4 " ! ,%2

Jolanta GĂłrska-Szkaradek *-) -N

93

Inşynieria środowiska

w świetle automatyki XXII Konferencja Automatyków RYTRO 2018 L &+ " + 1 I 3

& +

Q / % - 4 - " " & + " &

&L + & L

" !

" 1 + L

I 3 4

- xx,, 3

& 1 I "

! Y & L K Z4

Jolanta GĂłrska-Szkaradek

J

uĹź po raz dwudziesty drugi do poĹ‚oĹźonego w Beskidzie SÄ…deckim Rytra zjechali uczestnicy Konferencji AutomatykĂłw. Tegoroczne spotkanie, pod hasĹ‚em „Automatyka w inĹźynierii Ĺ›rodowiskaâ€?, odbyĹ‚o siÄ™ w dniach 22–23 maja 2018 r. W tym roku organizatorami konferencji byĹ‚y firmy ABB, Auma, Danfoss, Emerson Process Management,

94

Helukabel, Jumo, Limatherm Sensor, Lumel, Pepperl+Fuchs, Siemens, Turck, WeidmĂźller, WIKA oraz inicjator i gĹ‚Ăłwny organizator – firma Skamer-ACM. Patronat honorowy nad konferencjÄ… objęło Ministerstwo PrzedsiÄ™biorczoĹ›ci i Technologii oraz WojewĂłdzki Fundusz Ochrony Ĺšrodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. MiesiÄ™cznik „Automatykaâ€?, kwartalnik „Pomiary Automatyka Robotykaâ€? oraz portal internetowy AutomatykaOnline.pl byĹ‚y wĹ›rĂłd patronĂłw medialnych. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele wyĹźszych uczelni technicznych, sektora przemysĹ‚u, biur projektowych, producenci i integratorzy systemĂłw pomiarĂłw i automatyki przemysĹ‚owej oraz przedstawiciele prasy technicznej i branĹźowych portali internetowych.

Rewolucja techniczna w czterech krokach Część naukowÄ… konferencji rozpoczÄ…Ĺ‚ jej patron merytoryczny prof. dr hab. inĹź. Ryszard Tadeusiewicz z AGH (fot. 1), ktĂłry wygĹ‚osiĹ‚ referat zatytuĹ‚owany „4. rewolucja technicznaâ€?. – Obecnie Ĺźyjemy w czasach wielkich przemian, Ĺ›wiat przyspiesza w kaĹźdej dziedzinie, a dotyczy to szczegĂłlnie techni-

ki – podkreĹ›liĹ‚ Ryszard Tadeusiewicz. Te zmiany sÄ… tak radykalne, Ĺźe mĂłwi siÄ™ o czwartej rewolucji technicznej. Pierwsza przemiana, rĂłwnieĹź zwana rewolucjÄ…, zwiÄ…zana byĹ‚a z wynalezieniem maszyny parowej i zapoczÄ…tkowaĹ‚a rozwĂłj przemysĹ‚u. Druga, zwiÄ…zana z wykorzystaniem energii elektrycznej, daĹ‚a poczÄ…tek produkcji masowej. Trzecia to rozwĂłj elektroniki, ktĂłry zaowocowaĹ‚ rozwojem produkcji zautomatyzowanej. Determinantem czwartej rewolucji technicznej w przemyĹ›le jest sztuczna inteligencja. KontynuujÄ…c wystÄ…pienie, Ryszard Tadeusiewicz omĂłwiĹ‚ charakterystyczne cechy rewolucji oraz efekty, ktĂłrych moĹźemy spodziewać siÄ™ w przyszĹ‚oĹ›ci i ku ktĂłrym bÄ™dziemy dÄ…Ĺźyć. – Fakt, iş dominujÄ…cÄ… cechÄ… czwartej rewolucji technicznej jest powszechna automatyzacja i robotyzacja uczestnikom konferencji nie trzeba tĹ‚umaczyć, natomiast nie wszyscy mogÄ… wiedzieć, Ĺźe przewiduje siÄ™ znaczny wzrost udziaĹ‚u automatyki i robotyki w gospodarce rolnej. Prawdopodobnie przyszĹ‚ość bÄ™dzie naleĹźaĹ‚a do samobieĹźnych, autonomicznych robotĂłw specjalistycznych zasilanych energiÄ… sĹ‚onecznÄ…, ktĂłre bÄ™dÄ… wykonywać precyzyjne prace współpracujÄ…c AUTOMATYKA

WYDARZENIA z nadzorującymi ich pracę dronami – powiedział Ryszard Tadeusiewicz. Drony będą odgrywały coraz większą rolę w rolnictwie, zwłaszcza jako urządzenia obserwacyjne. Przewiduje się, że roboty rolnicze będą pracowały w grupach i będą się ze sobą komunikowały a robotyka rolnicza będzie wkrótce rynkiem o największym potencjale wzrostu. Ryszard Tadeusiewicz zaznaczył także, że zupełnie nową jakość wniosą do naszego życia roboty antropomorficzne przystosowane do działania w środowisku ludzi. Według przewidywań takie roboty pojawią się nie tylko w pracy, ale i w domach. Dzisiaj niejedna osoba zastanawia się czy i kiedy roboty zastąpią nas w pracy oraz czy nam nie zagrażają. Według profesora takiego zagrożenia nie ma, a każdy postęp techniczny polega na tym, iż pewne elementy techniczne rozwijają się kosztem innych – coś nowego wypiera coś starego i dzięki temu powstają nowe rzeczy. Elementem składowym czwartej rewolucji przemysłowej jest też Internet Rzeczy, o czym Ryszard Tadeusiewicz mówił w czasie ubiegłorocznej konferencji, tzn. w roku 2017. – Ostatnim elementem przemian jest wszechobecna informatyka, która jest ogniwem spinającym, napędzającym i rozwijającym to, co nazywamy czwartą rewolucją techniczną – podsumował profesor.

w Rytrze Platformę Przemysłu Przyszłości, która jest inicjatywą ministerstwa. Wystąpienie rozpoczął zabawnym testem, który przyniósł uczestnikom konferencji odpowiedź na pytanie czy jesteśmy gotowi na Przemysł 4.0. Tylko około jeden procent obecnych na sali osób odpowiedziało pozytywnie na pytanie o zaufanie do technologii. Z tego wniosek, że jeszcze długa droga przed nami do takich przemian. W trakcie prelekcji Jarosław Gracel zasygnalizował inicjatywę rządową dotyczącą Przemysłu 4.0. W trakcie legislacji w komitecie stałym Rady Ministrów jest projekt ustawy o Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości, która m.in. będzie koordynatorem w zakresie transferu wiedzy oraz wsparciem dla przedsiębiorstw w transformacji cyfrowej. Przed fundacją stoją cztery cele: 1. utworzenie regionalnych centrów kompetencji Przemysłu 4.0, 2. stworzenie szkoły inkubatorów liderów Przemysłu 4.0, 3. dostarczenie instrumentów wsparcia transformacji (merytorycznych, kompetencyjnych i finansowych), 4. zapewnienie narzędzi wsparcia transformacji. Reprezentant MPiT przybliżył także temat realizacji zindywidualizowanych zamówień w przyszłości i wyjaśnił różnicę między ich realizacją w liniowym łańcuchu wartości i w sieci wartości.

Platforma Przemysłu Przyszłości

Naukowy wymiar inżynierii środowiska

Reprezentujący Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii Jarosław Gracel (fot. 2) przedstawił na konferencji

W części naukowej konferencji referaty wygłosili profesorowie z Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechnik – 2

3

B 4 / % + W4 5 / ^ *-) -N _

1

Warszawskiej, Rzeszowskiej i Śląskiej oraz Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej z Oświęcimia. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny (fot. 3) omówił trzy tematy realizowane w Instytucie Automatyki i Robotyki Politechniki Warszawskiej, dotyczące automatyki w inżynierii środowiska. • System monitorowania i wczesnego ostrzegania powodziowego z wykorzystaniem danych satelitarnych – projekt realizowany wspólnie z Canada Centre for Mapping and Earth Observation, Natural Resources Canada. W projekcie wykorzystywane są dane uzyskane z trzech satelitów, a zadaniem IAiR PW są prace nad systemem reguł rozmytych oraz badanie możliwości zastosowania metod uczenia maszynowego. Obszarem testowanym jest rzeka Czerwona (Red River), gdzie co trzy lata występuje powódź. • Robot niszczący chwasty w uprawach roślin – projekt realizowany na zlecenie polskiej firmy prywatnej. Robot rolniczy ma za zadanie mechaniczne i chemiczne niszczenie chwastów. Pierwszym etapem jest opracowanie sytemu rozróżniającego chwasty od roślin uprawnych, a następnie opracowanie sterowania maszyną i wdrożenie. • Monitorowanie i redukcja emisji tlenków azotu z zastosowaniem modeli neuronowych. Prof. dr hab. inż. Leszek Trybus (fot. 4) w wystąpieniu zatytułowanym „Sterowniki, regulatory i oprogramowanie opracowane w Politechnice Rze-

7-8/2018

95

WYDARZENIA

4

6

5

7

Szkoły Zawodowej z Oświęcimia, który jednocześnie pełni funkcję przewodniczącego Konferencji Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych, przedstawił rolę uczelni zawodowych w łączeniu wiedzy teoretycznej z praktyką. Mówca zwrócił uwagę na określenie „uczelnie zawodowe”, ponieważ oczekuje, iż w najbliższym czasie, zgodnie z nową ustawą, taka nazwa będzie stosowana w odniesieniu do 33 Wyższych Szkół Zawodowych, które kształcą na różnych kierunkach społecznych i technicznych. Jak zaznaczył, uczelniom szczególnie zależy na zatrudnianiu praktyków z przemysłu. Witold Stankowski podkreślił, jak dużą rolę w rozwoju uczelni odegrał prof. dr hab. inż. Igor Kurytnik (fot. 7), który uzależnił współpracę z uczelnią od nawiązania współpracy z przemysłem. Dzięki temu w PWSZ w Oświęcimiu powstały pierwsze kierunki techniczne, uczelnia ma pierwsze patenty, a studenci są lepiej przygotowani do pracy w przemyśle i biznesie.

Praktyczne rozwiązania

szowskiej” dokonał przeglądu urządzeń sterujących i oprogramowania, jakie powstały w ciągu 35 lat w rzeszowskiej uczelni. Z kolei reprezentujący Politechnikę Śląską prof. dr hab. inż. Tadeusz Skubis (fot. 5) wygłosił referat „Nowe technologie w obszarze kształtowania popytu i podaży energii elektrycznej”, w którym przedstawił współczesne możliwości przeprowadzania transakcji handlowych w skali światowej, z odniesieniem do handlu energią. O zielonych strefach energetycznych w Polsce mówił natomiast prof. dr hab. inż. Ireneusz Soliński reprezentujący Małopolsko-Podkarpacki Klaster Czystej Energii. Celem wspomnianych stref jest obniżenie emisji szkodliwych substancji do środowiska w miastach i gminach. „Analiza danych nieuporządkowanych – jak w technice i biznesie opanować nadmiar informacji i wydobyć z niego istotną wiedzę” – tak brzmiał tytuł prelekcji dr. inż. Andrzeja Izworskiego 96

z AGH w Krakowie, natomiast przedstawiciel Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości dr Rafał Solecki omówił możliwości dofinansowania projektów realizowanych przez przedsiębiorstwa w zakresie OZE i B+R. Z możliwości dofinansowania mogą skorzystać zarówno małe, jak i duże – zatrudniające powyżej 250 osób firmy. Alternatywną ścieżkę dofinansowania zadań ze środków WFOŚiGW w Krakowie zaprezentował dr inż. Paweł Korczak. Paweł Tomaszewski, przedstawiciel firmy Skamer-ACM, w wystąpieniu zatytułowanym „Automatyka w inżynierii środowiska” przedstawił znaczącą rolę automatyki, pomiarów i sterowania w tej dziedzinie. Szczególną uwagę zwrócił na rolę pomiarów w zanieczyszczeniu powietrza, wody i gleby. Omówił także zadania inżynierii środowiska i przedstawił znaczenie odnawialnych źródeł energii oraz rolę elektromobilności w najbliższej przyszłości. Prof. dr hab. Witold Stankowski, (fot. 6) rektor Państwowej Wyższej

Część merytoryczną pierwszego dnia konferencji zwieńczyły krótkie wystąpienia przedstawicieli firm współorganizujących spotkanie – producentów systemów automatyki, którzy zaprezentowali swoje nowości ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań mających zastosowanie w inżynierii środowiska. Uczestnicy konferencji mogli też poznać szczegóły wybranych produktów i usług podczas rozmów techniczno-handlowych na firmowych stoiskach dostępnych przez dwa dni. Spotkanie zakończono uroczystym bankietem, który otworzył prezes firmy Skamer-ACM Zygmunt Jarosz. Jednym z punktów był jubileusz 25-lecia krakowskiego oddziału firmy. Prezesi Zygmunt Jarosz i Andrzej Turak złożyli dyrektorowi krakowskiego oddziału Andrzejowi Frasiowi najserdeczniejsze życzenia, a na salę wniesiono wspaniały jubileuszowy tort (fot. 8). Atrakcją wieczoru był zabawny występ Jerzego Kryszaka (fot. 9), a muzyczną niespodzianką – koncert Kasi Stankiewicz (fot. 11) i zespołu Varius Manx, który również obchodzi 25-lecie działalności. W drugim dniu konferencji, równolegle w dwóch salach, odbywały się AUTOMATYKA

WYDARZENIA wykłady kadry naukowej oraz kontynuowane były prezentacje wiodących firm z obszaru automatyki, które współorganizowały to branżowe spotkanie (fot. 10). Spółka Danfoss przedstawiła „Rozwiązania hybrydowe w układach napędowych i przykłady zastosowań nowoczesnych wodnych układów wysokociśnieniowych”, a Limatherm Sensor – „Specjalistyczne pomiary temperatury w energetyce zawodowej”. Firma Weidmüller zaprezentowała inżynierskie oprogramowanie „Weidmüller Configurator” przyspieszające projektowanie. W prezentacjach Emerson Process Management pojawiła się „Diagnostyka zdalna” oraz „Weryfikacja i kalibracja przepływomierzy”, zaś Turck – „Monitorowanie wibracji maszyn i urządzeń – ważny element predykcyjnego utrzymania ruchu”. Prof. dr hab. inż. Leszek Trybus szerzej omówił temat „Sterowniki, regulatory i oprogramowanie opracowane w Politechnice Rzeszowskiej”. Tematem prezentacji firmy Lumel było „Oszczędzanie przez skuteczne wykorzystanie danych pomiarowych”, Helukabel – „Elementy kompatybilności środowiskowej kabli przemysłowych”,

Auma – „Innowacyjne i kompleksowe rozwiązania dla przemysłu”, WIKA – „Urządzenia do pomiaru przepływu – dedykowane rozwiązania firmy WIKA Polska”, ABB – „Oferta serwisu Napędów ABB – ciekawe realizacje i rozwój sieci partnerskiej” i „Common platform przepływomierzy ABB”, Pepperl+Fuchs – „Ochrona przeciwprzepięciowa bez ograniczeń”, JUMO – „Wyższy poziom bezpieczeństwa instalacji przemysłowych – urządzenia firmy JUMO z certyfikatem SIL”, Siemens – „Realizacja bezpieczeństwa z Safety Integrated”, zaś Skamer-ACM – „Analizatory tlenu w ofercie, dostępne technologie pomiarowe oraz serwis, szkolenia i doradztwo techniczne”. Tadeusz Skubis kontynuował referat „Nowe technologie w obszarze kształtowania popytu i podaży energii elektrycznej”, zaś Paweł Tomaszewski – „Automatyka w inżynierii środowiska”. Wspólnie z Andrzejem Grymkiem przybliżył też temat „Rozproszony pomiar zanieczyszczeń”. Uczestnicy konferencji mogli wybrać tematy, którymi byli zainteresowani i zgodnie z otrzymanym harmonogra10

9

11

Jolanta Górska-Szkaradek *-) -N

Zadanie finansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

B 4 W4 5 / ^ *-) -N _

8

mem wysłuchać najbardziej interesujących ich prezentacji, a w trakcie dyskusji można było omówić wiele zagadnień. W XXII Konferencji Automatyków uczestniczyło 260 osób. Ciekawa tematyka wystąpień i forma prezentacji miały zapewne znaczący wpływ na frekwencję na salach konferencyjnych. Po raz kolejny, dzięki inicjatywie profesora Igora Kurytnika, wśród słuchaczy pojawili się studenci trzeciego roku Wydziału Mechatroniki z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, dla których udział w wydarzeniu to źródło wiedzy o najnowszych rozwiązaniach w branży automatyki i pomiarów oraz ich praktycznym zastosowaniu w inżynierii środowiska.

7-8/2018

97

WYDARZENIA WYDARZENIA

Festiwal

biznesu Relacja z targĂłw CeBIT 2018

Targi CeBIT, zlokalizowane na terenach wystawienniczych Deutsche Messe w Hanowerze, 1 I & !

77\78 + " 1 4 ; G & " I & " I 6>??

+ "

:?? " ! 1 G ! I 3

" =<? /&"

2& " + 3 4 - 76? ??? K + G " & & & 6?7<+ 1

! 6?? ???4 Â? " % ,- 6?7> 1

Y2& " B

&

, % 3 Z4 *# , # # $' $/ :# %' )

;" ' <$= " 98

T

egoroczne targi CeBIT to juĹź nie tylko platforma handlowa, ale festiwal biznesu. Zgodnie z zapowiedziÄ… organizatorĂłw charakter targĂłw ulegĹ‚ zmianie – wydarzenie staĹ‚o siÄ™ festiwalem innowacji. Termin imprezy zostaĹ‚ przeniesiony z marca na czerwiec. PozwoliĹ‚o to na zorganizowanie serii wydarzeĹ„ plenerowych. W tym roku targi odbywaĹ‚y siÄ™ od poniedziaĹ‚ku do piÄ…tku – bez weekendu, co jest róşnicÄ… w porĂłwnaniu z edycjami z lat ubiegĹ‚ych. Pierwszy dzieĹ„, Take-Off Monday, byĹ‚ dniem zamkniÄ™tym dla zwiedzajÄ…cych. W tym dniu w Convention Center na terenie targĂłw odbywaĹ‚y siÄ™ prezentacje i prelekcje. UdziaĹ‚ w nich wymagaĹ‚ dodatkowej rejestracji i byĹ‚ przeznaczony dla ograniczonej liczby uczestnikĂłw. Tegoroczne targi zdominowaĹ‚y cztery grupy tematyczne: d!conomy, d!tec, d!talk, d!campus. To nowe podejĹ›cie, ale gĹ‚Ăłwny cel pozostaĹ‚

ten sam: tworzenie biznesu zarówno dla wystawców, jak i zwiedzających. CeBIT 2018 to cyfryzacja biznesu, administracji oraz społeczeństwa pod kaşdym względem.

d!conomy W latach ubiegĹ‚ych d!conomy byĹ‚o hasĹ‚em przewodnim caĹ‚ych targĂłw. W tym roku byĹ‚a to jedna z grup tematycznych, w ramach ktĂłrej zaprezentowano rozwiÄ…zania dla biznesu i administracji paĹ„stwowej, podkreĹ›lajÄ…c rolÄ™ bezpieczeĹ„stwa. Hala nr 9 byĹ‚a w caĹ‚oĹ›ci zajÄ™ta przez firmÄ™ Salesforce oraz jej partnerĂłw, ktĂłrzy prezentowali przykĹ‚ady wdroĹźeĹ„ rozwiÄ…zaĹ„ tej firmy. Pokazy odbywaĹ‚y siÄ™ w ramach cyklu World Tour – serii prezentacji na caĹ‚ym Ĺ›wiecie, ktĂłre odbywajÄ… siÄ™ w tym roku i sĹ‚uşą przedstawieniu moĹźliwoĹ›ci systemĂłw firmy Salesforce. Firma Huawei promowaĹ‚a na targach nowe pojÄ™cie z branĹźy ICT – IoV AUTOMATYKA

WYDARZENIA

(Internet of Vehicles). W ramach swojego stoiska, które było jednym z najbardziej okazałych, Huawei zaprezentował platformę OceanConnect IoV pozwalającą na łączenie pojazdów w inteligentne sieci. Platforma umoşliwia producentom pojazdów cyfrową transformację. Według przedstawicieli Huawei IoV pozwoli na zacieśnienie współpracy branşy ICT z przemysłem motoryzacyjnym. Przykładem takiej współpracy jest projekt OEM Connected Vehicle, w którym bierze udział Huawei i koncern PSA. W ramach projektu powstał pierwszy samochód DS 7 CROSSBACK, w którym zaimplementowano platformę OceanConnect IoV.

d!tec

B 4 T4 ) + 4 ^ , & & , _

W salach wystawowych w ramach grupy tematycznej d!tec w centrum uwagi znalazło się wszystko na temat technologii blockchain (zdecentralizowana i rozproszona baza danych w modelu open source w sieci internetowej o architekturze peer-to-peer – P2P – bez centralnych komputerów i niemająca scentralizowanego

1 ""

7-8/2018

miejsca przechowywania danych), chatbotów (program komputerowy, którego zadaniem jest prowadzenie konwersacji przy uşyciu języka naturalnego bądź interfejsu tekstowego i sprawianie wraşenia inteligentnego), technologii immersyjnej, rzeczywistości mieszanej, sztucznej inteligencji oraz głębokiego uczenia maszynowego. Wśród rozwiązań prezentowanych w ramach tej grupy tematycznej bardzo duşe zainteresowanie wzbudzał robot Pepper prezentowany przez japońską firmę SoftBank Robotics Corp. Pepper to pierwszy robot humanoidalny zdolny do rozpoznawania ludzkich emocji i reagowania na nie. Zaimplementowane w robocie algorytmy sztucznej inteligencji mogą dopasowywać zachowanie robota do człowieka, z którym wchodzi w interakcję. Firma NestlÊ planuje wyposaşyć 1000 naleşących do niej punktów sprzedaşy w roboty Pepper, których zadaniem będzie informowanie klientów o produktach. Innym robotem, który przyciągał uwagę zwiedzających był CIMON (ang.

Crew Interactive Mobile Companion) prezentowany przez firmę IBM. W robocie, opracowanym przez firmy IBM oraz Airbus, zaimplementowano oprogramowanie sztucznej inteligencji IBM Watson. Robot – w kształcie kuli z ekranem, na którym wyświetlana jest ekspresyjna twarz ludzka – ma pełnić funkcję asystenta astronauty przebywającego w przestrzeni kosmicznej. Dzięki wbudowanym mikrofonom oraz kamerze CIMON jest w stanie rozpoznawać twarz i mowę człowieka. 2 lipca 2018 r. pierwszy egzemplarz został dostarczony na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Robot został tak zaprojektowany, aby mógł poruszać się w warunkach mikrograwitacji. Ciekawym przykładem robota do interakcji z człowiekiem był prezentowany na targach QTrobot. Opracowany przez pochodzącą z Luksemburga firmę LuxAI robot jest przeznaczony do pracy z autystycznymi dziećmi. Według konstruktorów robota zmniejsza on u dzieci poziom agresji i strachu podczas uczenia się przez nie nowych zachowań społecz-

1 %, ).

99

WYDARZENIA

1 " ›- 1

nych. QTrobot ma twarz oddającą uczucia oraz humanoidalną budowę, wspomagającą naukę języka ciała. Robot jest sterowany i programowany przy pomocy smartfona lub tabletu. D!tec to takşe hale przeznaczone na rozwiązania AR – Rozszerzonej Rzeczywistości (ang. Augmented Reality). Zauwaşalne było promowanie uşycia gogli wirtualnej rzeczywistości wraz z akcesoriami potęgującymi odczuwanie bodźców zewnętrznych. Przykładem takiego rozwiązania jest system ICAROS w formie poziomującego stołu. Wraz goglami VR oraz manipulatorem pozwala uşytkownikowi przeşywać swobodny

20 ,% Q q

lot czy nurkowanie lepiej niş przy uşyciu samych gogli. Kolejnym przykładem połączenia gogli VR z dodatkowym wyposaşeniem była gra w piłkarzyki skonstruowana jako stół z wirtualnymi piłkarzykami szwajcarskiej firmy Kynoa. Czterech graczy stosujących okulary VR rozgrywa mecz w tradycyjne piłkarzyki przy stole, na którym piłkarzyki są widoczne jedynie dzięki uşyciu okularów VR. Ruchy manipulatorów są rejestrowane przez czujniki oraz kamery. Wirtualne boisko jest generowane komputerowo i wyświetlane bezpośrednio przed oczami graczy. Dodatkowo moşliwa jest rozgryw-

ka z osobami z innych części świata przez podłączenie ich stołów gier do sieci Internet. Poza urządzeniami rozszerzonej rzeczywistości w ramach d!tec pokazywano takşe ofertę dronów i ich zastosowania. W zabezpieczonej siatką części hali nr 29 moşliwości dronów prezentowano podczas pokazów na şywo oraz zawodów w lataniu po torze przeszkód. Jedna z niemieckich firm zademonstrowała wykorzystanie drona do dostarczania pizzy do klienta. Osobna hala poświęcona była tematyce Future Mobility. Przedstawiano tu rozwiązania pojazdów autonomicznych oraz wykorzystujących najnowsze rozwiązania stosowane w samochodach. Koncern VW prezentował pojazd autonomiczny SEDRIC. Czteroosobowy wehikuł porusza się autonomicznie, jest ekologiczny i moşe usprawnić transport w duşych miastach. Firma Audi zaprezentowała koncepcyjny model pojazdów w pełni elektrycznych z serii e-tron. Przykładowy model ELAINE o mocy 320 kW przyspiesza w 4,5 s do 100 km/h i moşe przejechać na jednym ładowaniu do 500 km.

d!talk

& ,% )

100

Na tegorocznych targach po raz pierwszy pionierzy cyfryzacji dzielili się swoją wiedzą oraz doświadczeniem na 10 scenach w ramach d!talk. Spotkania z prelegentami AUTOMATYKA

B 4 T4 ) + 4 ^ , & & , _

WYDARZENIA miały charakter konferencyjno-warsztatowy. Zwiedzający mogli wybierać interesujące ich tematy spośród 600 prezentacji. Jednym z wystąpień, które wzbudziło duşe zainteresowanie wśród gości było wystąpienie Sonji Moosburger pracującej na stanowisku Chief Operating Officer w MediaMarktSaturn N3XT. Sonja Moosburger zaprezentowała moşliwość wykorzystania robotów jako asystentów pomagających klientom podjąć właściwe decyzje zakupowe w sieci sklepów MediaMarktSaturn. Wśród testowanych robotów jest wspomniany wcześniej Pepper. Zaprezentowane zostały takşe prace nad wykorzystaniem technologii rzeczywistości wirtualnej do prezentowania produktów w sklepie internetowym. Innym ciekawym prezentowanym rozwiązaniem jest wykorzystanie technologii rzeczywistości rozszerzonej w sklepach – klient zakłada specjalne okulary i widzi wirtualnego asystenta – Paula, który prowadzi go po sklepie. W marcu 2018 r. firma MediaMarktSaturn otworzyła pierwszy bezgotówkowy sklep samoobsługowy w Innsbrucku. Klienci przy pomocy odpowiedniej aplikacji skanują kody kreskowe produktów i dokonują płatności kartą kredytową lub PayPal.

q Q

d!campus

; G" 1& ! œ

Cyfrowy kampus nastawiony był na tworzenie niezapomnianych wraşeń dzięki odwoływaniu się do wszystkich zmysłów zwiedzających. Na otwartym terenie, w poblişu słynnego drewnianego dachu targów, ustawiono ogromną scenę z muzyką na şywo. Firma SAP przyciągała zwiedzających kołem widokowym, Intel – symulatorem surfingu oraz plaşą, zaś IBM – windą do chmur. Część ta była potwierdzeniem zmiany koncepcji całego wydarzenia. Z tradycyjnych targów CeBIT zmienia się w festiwal nowoczesnych technologii. *# , # # $' $/ :# %' )

;" ' <$= " , & &

,

7-8/2018

" ! & & 2$ ,.2

101

Fabryka przyszłości i inwazja robotów na targach automatica 2018 I ! ; G ! - , & 1

\ & 6?7>+ 1

I ! & +

3 &

\ " I

1 + " 1 !

! K 4 - "

3

! !

1 & 1

" + " I"& G & " +

" L " L 4 - & 6?7>

" ! +

" " 1 + 1 " +

& & + ! " 3 3 " & 4

Jolanta GĂłrska-Szkaradek 102

D

o Monachium co dwa lata przyjeĹźdĹźajÄ… z caĹ‚ego Ĺ›wiata wystawcy i goĹ›cie targĂłw automatica. W trakcie tegorocznej edycji, ktĂłra odbyĹ‚a siÄ™ w dniach 19–22 czerwca 2018 r w szeĹ›ciu halach wystawienniczych, na powierzchni 66 000 m2, 890 wystawcĂłw przedstawiĹ‚o peĹ‚ne spektrum automatyki przemysĹ‚owej. Targi odwiedziĹ‚o 46 000 osĂłb, ktĂłre w czasie czterech targowych dni mogĹ‚y doĹ›wiadczyć m.in. prawdziwej inwazji robotĂłw przemysĹ‚owych, kolaboracyjnych, usĹ‚ugowych i serwisowych. Bogata oferta targowa obejmowaĹ‚a rĂłwnieĹź komponenty i systemy oraz kompleksowe rozwiÄ…zania i serwis w wielu obszarach, takich jak m.in. systemy montaĹźowe, przemysĹ‚owe systemy przetwarzania obrazu, systemy pozycjonowania, napÄ™dy, sensoryka, sterowanie i komunikacja przemysĹ‚owa, bezpieczeĹ„stwo, logistyka oraz prace B+R. HasĹ‚o tegorocznej imprezy targowej brzmiaĹ‚o „Optimize your Productionâ€? – „Zoptymalizuj swojÄ… produkcjÄ™â€? – i wszystko na targach nawiÄ…zywaĹ‚o do tego hasĹ‚a.

Festiwal duĹźych i maĹ‚ych robotĂłw Targi automatica 2018 byĹ‚y miejscem, w ktĂłrym zwiedzajÄ…cy mogli w jednym miejscu zobaczyć szeroki wachlarz robotĂłw (nie tylko przemysĹ‚owych), w tym takich, ktĂłre w Monachium miaĹ‚y swojÄ… premierÄ™. Wiele z nich byĹ‚o pokazanych w ruchu, a wielu wystawcĂłw prezentowaĹ‚o nawet kilkadziesiÄ…t robotĂłw w ciekawych aplikacjach, czÄ™sto obrazujÄ…cych inteligentnÄ… fabrykÄ™. W targach uczestniczyli wszyscy wiodÄ…cy producenci robotĂłw oraz wiele firm mniej znanych nie tylko w Polsce, ale i w Europie. WĹ›rĂłd wystawcĂłw byĹ‚y m.in. takie firmy jak ABB, Comau, Denso, Doosan Robotics, Epson, FANUC, Festo, GĂźdel, KUKA, Kawasaki, Mitsubishi Electric, Omron, StaĂźbli, Universal Robots, Yaskawa i wiele innych.

ŝóĹ‚ta autostrada FANUC Ci, ktĂłrzy goĹ›cili juĹź na wczeĹ›niejszych edycjach targĂłw znajÄ… „şóĹ‚tÄ… autostradÄ™ FANUC â€?, czyli wielkopowierzchniowe stoisko, na ktĂłrym firma wspĂłlnie z partnerami (w tym roku byĹ‚o ich 20) AUTOMATYKA

WYDARZENIA pokazuje świat robotyki i automatyki. Oprócz innowacyjnych rozwiązań zaprezentowano roboty współpracujące, w tym nowy FANUC CR-15ia – sześcioosiowy robot o zasięgu 1441 mm i udźwigu 15 kg (fot. 1). FANUC CR-15ia zapewnia ludziom bezpieczeństwo dzięki tylko jednemu czujnikowi FANUC Force Sensor wbudowanemu w podstawę. Uwagę gości targowych skupiał również jeden z najsilniejszych robotów M-2000iA/1700L (sześć osi, zasięg 4683 mm, udźwig 1700 kg), który niezwykle płynnie unosił i przemieszczał osobowy samochód.

Kompaktowy kobot KUKA Stoisko firmy KUKA to również wielka liczba różnych robotów przemysłowych, kooperacyjnych i serwisowych. Firma po raz kolejny połączyła w interesujących aplikacjach świat mechatroniki i cyfryzacji. W tym świecie prezentowano nowy robot kooperacyjny LBR iisy (sześć osi, udźwig 3 kg, zasięg 600 mm, masa 18,8 kg) (fot. 2). To robot, który można dostosować do wiedzy użytkownika na temat robotyki – oferuje szeroki wybór technik programowania, od prostego „nauczania” ramienia przy użyciu instrukcji ob1

Ekspert do mycia i czyszczenia Ekspozycja ABB nawiązywała do fabryki przyszłości z wiodącymi rozwiązaniami m.in. w obszarze motoryzacji i logistyki. Zainteresowanie wzbudzał robot ABB IRB 6790 Foundry Prime (fot. 3) przeznaczony do pracy w najtrudniejszych warunkach – czyszczenia pod wysokim ciśnieniem i mycia. Robot ma stopień ochrony IP69, czyli zwiększoną ochronę przed wodą i pyłem. Duża elastyczność IRB 6790 pozwala na czyszczenie części o różnych kształtach. Robot dostępny jest w dwóch wersjach – o ładowności 205 kg, zasięgu 2,80 m oraz ładowności 235 kg i zasięgu 2,65 m.

Inteligentna produkcja Staübli Firma Staübli podczas targów przedstawiła cyfrową produkcję przyszłości w autentycznej aplikacji Smart Production (fot. 4). W ten sposób pokazała, że jej oferta jest gotowa do realizacji założeń Industry 4.0. W Smart Production wykorzystano roboty i syste2

my robotów mobilnych w produkcji komponentów do systemów wymiany narzędzi w bezpośredniej interakcji z ludźmi. Podczas targów odbyła się światowa premiera nowej generacji robotów SCARA TS2 (fot. 5). Seria SCARA TS2 to nowa konstrukcja robota z opatentowaną technologią napędu JCS. JCS zapewnia wyjątkowo krótkie czasy cyklu, a technologia „drążonego” ramienia i hermetyczna konstrukcja bez zewnętrznego łączenia kabli otwiera nowe możliwości w zakresie aplikacji w trudnych środowiskach, typowych dla przemysłu spożywczego, medycznego, farmaceutycznego i kosmetycznego.

Technologie bezpieczeństwa Schmersal zaprezentował różnorodne komponenty i systemy (fot. 6), które nadają się szczególnie do zabezpieczania stanowisk zrobotyzowanych – od kurtyn świetlnych, przez maty bezpieczeństwa, po sterowniki bezpieczeństwa. Pokazano m.in. kurtyny i bariery bezpieczeństwa serii SLC/SLG445 odpowiednie do trudnych warunków środowiskowych (dzięki zintegrowa3

5

B 4 W4 5 / ^ *-) -N _

4

sługi, aż po programowanie złożonych czynności w języku Java.

7-8/2018

103

WYDARZENIA 6

7

8

9

nej funkcji wielokrotnego skanowania), a w szczególności do zabezpieczania stanowisk robotów spawalniczych i aplikacji o dużym zanieczyszczeniu (obróbka drewna, kamienia itp.).

Miniroboty Gości targowych już przy wejściu witał nowy robot kolaboracyjny firmy Denso – COBOTTA (fot. 7). Ten sześcioosiowy kompaktowy robot o wadze zaledwie 4 kg ma wbudowany sterownik, powtarzalność 0,05 mm, prędkość do 1000 mm/s, a udźwig wynosi 0,5 kg. Opcjonalnie jego wyposażenie może stanowić elektryczny chwytak i kamera AF. Z kolei kanadyjska firma Mecademic pokazała najnowszą wersję najmniejszego robota przemysłowego, Meca500 (fot. 8), który rewolucjonizuje procesy automatyzacji. Ten ultrakompaktowy i precyzyjny sześcioosiowy robot mieści się na dłoni. Jego udźwig wynosi 0,5 kg, a dokładność pozycjonowania 0,005 mm. Jak podkreślał jeden z przedstawicieli firmy, robot Meca500 został zaprojektowany jako element 104

automatyki, wysokiej jakości i dokładności, niedrogi i łatwy w programowaniu (prosty zestaw instrukcji). Stosowany jest np. w aplikacjach testowania, kontroli, mikromontażu, wydawania i przenoszenia materiałów w małych zamkniętych pomieszczeniach, głównie w branży elektroniki i urządzeń medycznych. Miniroboty można było spotkać również na stoisku japońskiej firmy Yaskawa. Firma oferuje sześcioosiowe roboty serii MotoMINI (fot. 9), które zapewniają doskonałą wydajność przy manipulowaniu i montażu małych części. Ze względu na niewielką masę robota (ok. 7 kg) i 40 cm wysokości można łatwo zmienić stanowisko robocze w zależności od rodzaju produkcji. Udźwig robota to 0,5 kg, a zasięg roboczy 350 mm.

„Walczące” roboty HIWIN Ciekawie swoją ofertę zaprezentowała firma HIWIN, która znana jest jako dostawca rozwiązań w zakresie techniki liniowej, oferujący prowadnice szynowe, mechanizmy śrubowo-toczne oraz

systemy pozycjonujące. Firma jest również producentem sześcioosiowych robotów RA605 o udźwigu 5 kg, dokładności pozycjonowania 0,02 mm i masie 40 kg. HIWIN przedstawił na stoisku swoje know-how w dziedzinie techniki napędowej w postaci „bitewnych” robotów RA 605, które władały świetlnymi mieczami i w takt muzyki poruszały się na prowadnicach (fot. 10).

Inteligentny robot Epson Targi automatica były miejscem oficjalnej europejskiej premiery autonomicznego, dwuramiennego robota WorkSense W-01 (fot. 11), który idealnie nadaje się do automatyzacji złożonych zadań i realizacji krótkich serii. Ten inteligentny robot, opisywany jako widzący, czujący, myślący i pracujący, dzięki wyposażeniu w dużą liczbę wewnętrznych czujników – od kamer po czujniki siły nacisku – jest przeznaczony do produkcji autonomicznej w różnych aplikacjach. Jego podstawowe cechy to wysoce elastyczna konstrukcja z siedmioosiowymi poAUTOMATYKA

WYDARZENIA 10

B 4 W4 5 / ^ *-) -N _

12

dwójnymi ramionami i jedną osią pionową (każde z ramion może obsługiwać ładunki o masie 3 kg lub 6 kg przy użyciu obu ramion), wszechstronnymi, zręcznymi „dłońmi” z czujnikami siły, wbudowanymi kamerami oraz kamerami zewnętrznymi dostępnymi jako opcje. WorkSense W-01 charakteryzuje się kompaktowymi wymiarami – W600 mm × D780 mm × H1464 mm, a jego masa to 150 kg. Na stoisku zaprezentowano bogate portfolio firmy związane z robotyką: od najnowszej generacji robota SCARA T6 po serię N. SCARA T6 to robot o wyjątkowo niewielkich wymiarach, z wbudowanym kontrolerem – idealny do zastosowań typu pick&place, gdyż cztery osie gwarantują szeroki zakres ruchu (zasięg – 600 mm). Precyzyjnie obsługuje ładunki o masie do 6 kg, czyli dwukrotnie więcej niż poprzedni model T3. Nowa seria sześcioosiowych robotów EPSON VT powstała w celu zautomatyzowania prostych, powtarzalnych zadań przy zachowaniu niskich kosztów. Robot EPSON VT6L (zasięg 7-8/2018

11

13

900 mm, udźwig 6 kg) został zaprojektowany z myślą o maksymalnej użyteczności oraz niskim koszcie całkowitym. Jest to koncepcja „wszystko w jednym” – podłącz i uruchom. Nowa, rewolucyjna koncepcja robotów sześcioosiowych to seria N6. Dzięki nowej kompaktowej technologii Folding Arm (składane ramię) oferują znaczące korzyści w zakresie wydajności ruchu i przestrzeni roboczej.

Elegancja wśród robotów – nowość Omron Firma Omron ogłosiła, że wprowadzi na rynek nową generację robotów SCARA o nazwie i4 (fot. 12), które pokazała w Monachium. Ich cechą jest eleganckie wzornictwo i zwiększona wydajność. Są pracować w różnych aplikacjach, są szybkie, proste w obsłudze i elastyczne, a zwarta budowa pozwoli zaoszczędzić miejsce podczas montażu i umożliwi łatwiejszą konfigurację w istniejących liniach produkcyjnych. Roboty serii i4 idealnie wpisują się w założenia Przemysłu 4.0 (zróżnicowane, krótkie serie produkcji, łatwa

obsługa). Komunikacja poprzez sieć EtherCAT umożliwia synchronizację między innymi urządzeniami automatyki na linii produkcyjnej. Nowością serii i4 jest rejestracja sygnałów do konserwacji prewencyjnej, wizualizacja danych roboczych i nadzór ich stanu, co pozwala użytkownikom ograniczyć nieplanowane przestoje. Rodzina i4 SCARA spełni różne potrzeby klientów. Pierwsze trzy modele pojawią się na rynku wiosną 2019 r. Będą to i4-650, i4-750 oraz i4-850, których zasięg ramion wynosi odpowiednio 650 mm, 750 mm i 850 mm, a udźwig – do 15 kg. Do wyboru będą dwa różne skoki w osi Z (210 mm oraz 410 mm) w przypadku każdego z robotów. Model i4 będzie również dostępny w wersji odwróconej. Pojawią się też modele specjalne o stopniu ochrony IP65, wersje do pomieszczeń czystych zgodnie z ISO 4 (klasa 10), ESD oraz modele wykorzystujące smar klasy H1, które spełniają potrzeby przemysłu spożywczego. Firma Omron zaprezentowała również robota współpracującego tajwańskiej firmy Techman Robot Inc. (fot. 13), z którą podpisała umowę o strategicznym sojuszu w dziedzinie robotów współpracujących. Roboty współpracujące serii TM są inteligentne, proste w obsłudze i bezpieczne. Oferta obejmuje dwie serie: TM5 (o ładowności do 6 kg) i nowe modele TM12/TM14 (o ładowności do 14 kg). Wszystkie roboty TM mają sześć stopni swobody 105

WYDARZENIA 14

i zasięg od 700 mm do 1300 mm. Powtarzalność wynosi ±0,05 mm dla serii TM5 i ±0,1 mm dla serii TM12/TM14. Roboty mają wbudowany inteligentny system wizyjny, który może być używany do rozpoznawania wzorów, pozycjonowania obiektów i identyfikacji kodów kreskowych. System umożliwia szybką naukę realizacji operacji podnoszenia i przenoszenia. Roboty TM spełniają wymagania bezpieczeństwa dotyczące współpracy ludzi i robotów określone w normach ISO 10218-1 oraz ISO/TS 15066.

Nowości Comau Firma Comau prezentowała nowe rozwiązania w zakresie robotyki – produkt z zakresu technologii noszenia, a także kompleksowe podejście do cyfrowej fabryki. Kluczową koncepcją firmy jest HUMANufacturing – współpraca ludzi z robotami oraz inteligentne maszyny przemysłowe, które wchodzą w interakcję z systemem produkcji w sieci. Odwiedzający stoisko mogli zobaczyć niektóre z najbardziej zaawansowanych technologii, zaprojektowane przez Comau z myślą o fabryce 4.0.

MATE – ergonomiczne wsparcie Firma Comau zaprezentowała egzoszkielet MATE (Muscular Aiding Tech Exoskeleton) (fot. 14). To ergonomicznie zaprojektowana struktura sprężysta, która ułatwia człowiekowi wykonywanie powtarzalnych ruchów, a dzięki lekkiemu, oddychającemu i skutecznemu podparciu postawy redukuje wysiłek. Według Comau egzoszkielet jest w stanie w pełni replikować dyna106

15

miczne ruchy ramienia, jednocześnie otulając ciało jak druga skóra. Zapewnia to pracownikowi większy komfort oraz zwiększa jakość i wydajność pracy, zapewniając spójną pomoc podczas wykonywania manualnych i powtarzalnych zadań.

ną wynoszącą 1,7 m/s. Wbudowany skaner laserowy zatrzyma platformę AGV w momencie wykrycia na trasie przejazdu przeszkody. Rolą Agile 1500 jest optymalizowanie przepływów logistycznych w obrębie fabryki, lepsze zarządzanie magazynem i poprawa wydajności produkcji.

Edukacja w wersji Comau Goście targowi żywo interesowali się modułowym i kompaktowym robotem e.DO z funkcją IoT, który może być dostarczony w wersji czero- i sześcioosiowej, ale do samodzielnej budowy. To projekt open-source – struktura sprzętu i oprogramowania ma na celu zachęcanie do nauki i opracowywania nowych aplikacji. Zestaw konstrukcyjny e.DO składa się z wielu elementów modułowych, w tym osi przegubowych, silników i chwytaka, czyli zawiera wszystko to, co jest potrzebne do budowy i programowania robota. Każda oś e.DO ma autonomiczne mechaniczne i elektroniczne sterowanie. Robot może być sterowany z tabletu, laptopa lub komputera, wykonując szereg zadań o różnym stopniu trudności w zależności od indywidualnej konfiguracji. Może być stosowany w szkołach, w domu oraz do symulacji i testowania różnorodnych aplikacji biznesowych.

Zautomatyzowana logistyka Agile 1500 (fot. 15) to nowa, kompaktowa platforma mobilna AGV (Automated Guided Vehicle), która jest rozwiązaniem optymalizującym potrzeby logistyczne związane z koncepcją Przemysłu 4.0. Agile 1500 może przewieźć do 1500 kg z prędkością maksymal-

Współpraca naukowców z przemysłem Na targach automatica 2018 nie zabrakło przykładów współpracy świata nauki ze światem przemysłu. Efekty takiej działalności prezentowano m.in. na stoisku ECHORD++ (European Coordination Hub for Open Robotics Development) – to realizacja projektu finansowanego przez Komisję Europejską, którego celem jest wzmocnienie powiązań w zakresie robotyki między badaniami naukowymi i przemysłem. Projekt umożliwia finansowanie małych, ukierunkowanych projektów badawczych – tzw. eksperymentów. Podczas targów, na powierzchni 150 m2, zwiedzającym zaprezentowano efekty uzyskane w 11 eksperymentach. Z myślą o zastosowaniach w rolnictwie pokazano prototyp dwuramiennego robota CATCH do zbierania ogórków (fot. 16). Obszarem demonstracyjnym był sztuczny ogród, w którym robot wyposażony w bioniczne chwytaki odchyla liście i oddziela ogórki, wykorzystując przy tym obrazy uzyskane z dwóch systemów kamer. Kolejny eksperyment to SAGA (Swarm Robotics for Agricultural Applications), czyli rój robotów dla rolnictwa. W eksperymencie wykorzystano grupę dronów – małych bezzałogowych statAUTOMATYKA

WYDARZENIA ków powietrznych (UAV) do monitorowania pól uprawnych (np. buraków czy ziemniaków) i określania miejsc, w których pojawiają się chwasty. Statki mają wbudowaną kamerę i procesor wizyjny, systemy komunikacji radiowej i odpowiednie protokoły wspierające bezpieczne operacje roju. Przetwarzanie on-line jest kluczem do wykrywania chwastów. Roboty budują łącznie mapę pola z informacją o obecności i ilości chwastów w różnych jego częściach. Ułatwi to optymalne planowanie operacji czasoprzestrzennych odchwaszczania i autonomiczne usuwanie chwastów w przyszłości. Ciekawym rozwiązaniem był eksperyment WIRES (Wiring Robotic System for Switchgears) (fot. 17), w ramach którego zautomatyzowano proces okablowania rozdzielnic, poprawiając w ten sposób jakość i obniżając koszty. Opracowano m.in. chwytak z czujnikami dotykowymi, który może obsługiwać odkształcalne obiekty, takie jak przewody, i jednocześnie działać w punktach połączeń śrubowych/ zaciskowych.

W obszarze medycyny powstał robotyczny asystent CLARC (fot. 18), który pomaga w ocenie stanu zdrowia pacjentów geriatrycznych. Ten mobilny robot na bieżąco prowadzi analizę stanu zdrowia pacjenta, działa autonomicznie i nie nakłada żadnych ograniczeń na użytkownika. Ciekawym rozwiązaniem jest autonomiczny robot SIAR (Sewer Inspection Autonomous Robot) do inspekcji kanalizacji (fot. 19) o zmiennej geometrii, który może dopasowywać się do przestrzeni, w której się porusza. Jego system percepcji złożony jest z kilku trójwymiarowych kamer. Robot może być dodatkowo wyposażony w robotyczne ramię z kamerą o wysokiej rozdzielczości i oświetlaczami. Dzięki takiej konstrukcji można analizować np. ujście z kanału. Ciekawym rozwiązaniem jest modułowy, czteronożny robot kroczący ANYmal (fot. 20) zaprojektowany do samodzielnej pracy w trudnych warunkach, w którym zastosowano napędy hydrauliczne najnowszej generacji (wykorzystywane w bolidach

B 4 W4 5 / ^ *-) -N _

16

18

7-8/2018

Formuły 1) firmy MOOG. Robot nie ma sprężyn – sprężyste ruchy zapewnia napęd hydrauliczny i sterownik. ANYmal może dynamicznie biegać i wspinać się. Dzięki wbudowanym czujnikom laserowym i kamerom może monitorować otoczenie, aby stale tworzyć mapy i dokładnie lokalizować obiekty. Na podstawie tych informacji może samodzielnie planować ścieżkę nawigacji. Robot jest wyposażony w baterie, które umożliwiają ponad dwugodzinną autonomiczną pracę, a także różne urządzenia sensoryczne, takie jak kamery optyczne i termiczne, mikrofony, detektory gazów i aktywne oświetlenie. Z takim obciążeniem robot waży mniej niż 30 kg, a zatem może być łatwo transportowany.

Wystawcy z Polski Firmy z Polski uczestniczyły w targach automatica 2018, ale był to bardzo nieliczny udział. Nasz kraj reprezentowały takie spółki jak Future Processing, RobTech, Transition Technologies PSC oraz przedstawiciele 10 firm reprezentujących sektor małych i średnich przedsię17

19

20

107

WYDARZENIA 21

biorstw z Małopolski: 8Powers, Elmark, Proster, ITEM Service, Qube Automation, Proxima, Stec Robotics, Elpom, Snabel, Altconnect (fot. 21). Udział w targach firm z Małopolski to element promocji realizowany w ramach projektu Business Boost for Małopolska, którego koordynatorem jest Wydział Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miasta Tarnowa. Jak podkreśla kierownik projektu i zastępca dyrektora Wydziału Rozwoju Gospodarczego Łukasz Blacha, w trakcie półtorarocznej działalności w ramach projektu wsparcie w zakresie szkoleń i warsztatów otrzymało 75 firm, a w ramach organizacji wyjazdów na targi, które odbyły się w Barcelonie, Warszawie, Hanowerze i Monachium – 50 firm. Zarówno szkolenia, jak i targi były bezpłatne dla wszystkich firm. Środki na aktywizację w ramach ekspansji międzynarodowej – blisko 2,5 mln zł – pozyskano z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Ciekawie zaprezentowana została oferta spółki Rob-Tech (fot. 22). – Robotyzacja i automatyzacja procesów produkcyjnych, modernizacja i optymalizacja już istniejących stanowisk i linii produkcyjnych to tylko część bogatej oferty Rob-Tech – zaznacza jej przedstawiciel Patryk Turowski.

Wydarzenia towarzyszące Targom towarzyszył bogaty program spotkań – konferencje, seminaria, pokazy. Wśród nich było m.in. International Symposium on Robotics (ISR). To międzynarodowe sympozjum na temat robotyki odbyło się po raz 108

22

50. Ponad 100 prezentacji ze świata przemysłu i biznesu umożliwiło wgląd w najnowsze technologie i aktualne „gorące” tematy z zakresu robotyki. Z kolei celem jednodniowej konferencji OPC Day Europe w ramach IT2Industry była płynna wymiana danych między aplikacjami różnych dostawców technologii automatyzacji. Forum IT2Industry to prezentacje i dyskusje dotyczące rozwiązań, produktów i usług w branży IT w odniesieniu do inteligentnej fabryki przyszłości. Prezentacje techniczne na automatica Forum analizowały i omawiały przykłady najlepszych praktyk, aktualne trendy branżowe i innowacje technologiczne. Kładły nacisk na procesy produkcyjne uznanych firm i były ukierunkowane przede wszystkim na przedstawienie określonych zastosowań. Automatica Forum to wiedza z pierwszej ręki i transfer cennego know-how z zakresu automatyki. wObszary „aplikacji jutra” były głównym punktem wszystkich prezentacji i dyskusji panelowych. Jakie będą następne kluczowe tematy w sektorze produkcyjnym? W jaki sposób można dokonać cyfryzacji? Na te i inne pytania można było otrzymać odpowiedź rozmawiając z uczestnikami. Makeathon – od idei do realizacji w 30 godzin – to konkurencja skierowana do młodych profesjonalistów i studentów z dziedziny inżynierii oprogramowania, mechatroniki i inżynierii mechanicznej. Wzięło w niej udział ponad 100 uczestników, którzy opracowali prototypy oprogramowania i sprzętu w obszarach robotyki, IoT i automatyzacji.

Miejscem spotkań młodych przedsiębiorców z dziedziny robotyki i automatyzacji była powierzchnia wystawiennicza start-upów.

Podsumowanie Targi automatica 2018 to miejsce, w którym można zobaczyć najnowsze technologie oraz przekonać się, w jakim kierunku rozwija się robotyka i do jakich branż wkracza z wielkim rozmachem. Pojawia się coraz więcej robotów współpracujących, a kolejnym krokiem jest miniaturyzacja robotów oraz proste rozwiązania programistyczne. Nie można też zapominać, że w dobie robotyzacji ważnym elementem jest i będzie monitorowanie pracy robotów w czasie rzeczywistym. Wielu wystawców pokazało jak wygląda miejsce pracy przyszłości, w którym zaciera się granica między człowiekiem i maszyną (robotem), a ich wzajemne oddziaływanie staje się coraz bardziej inteligentne. Cyfrowe systemy wspomagające, takie jak rozszerzona rzeczywistość, kontrola gestów, egzoszkielety czy koboty, szybko staną się codziennością. W przyszłości pracownicy nie będą musieli korzystać ze skomplikowanego oprogramowania. Podobnie jak w przypadku stosowania smartfona, pracownik inteligentnej fabryki będzie działać wyłącznie intuicyjnie. Tempo zmian jest zawrotne, dlatego nie ma wątpliwości, że kolejne targi automatica będą bardzo ciekawe. Szczegóły poznamy w dniach 16–19 czerwca 2020 r. Jolanta Górska-Szkaradek *-) -N

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

Na drodze

do PrzemysĹ‚u 4.0 W dniach 5–8 czerwca 2018 r. & 1 I ,-

\ , - ! + &" G " 1 L " 4

O 1

+

,- 1 I &1 + +

B =0 & 4 )3 I

" 1 7???

6: 4

N

mysĹ‚u 4.0 i odpowiadajÄ…ce na potrzeby branĹźy druku 3D. Podczas tegorocznego konkursu o ZĹ‚oty Medal MiÄ™dzynarodowych TargĂłw PoznaĹ„skich nagrodzonych zostaĹ‚o 20 produktĂłw. Przy przyznawaniu wyróşnieĹ„ brano pod uwagÄ™ innowacyjne podejĹ›cie, zastosowanie najnowszych technologii i wysokÄ… jakość produktĂłw. WĹ›rĂłd laureatĂłw ZĹ‚otego Medalu targĂłw ITM Polska znaleĹşli siÄ™ m.in. Digital Enterprise – cyfrowa fabryka zgodna z koncepcjÄ… Industry 4.0 (Siemens, KUKA oraz partnerzy projektu – DMG Mori, FAMOT, Blumenbecker Engineering Polska, GM System, SCHUNK Intec, TROAX, Atos, KS Industry, ASKOM); FANUC ARC Mate 100iD – robot do spawania Ĺ‚ukowego (FANUC); robot współpracujÄ…cy Motoman HC10 (Yaskawa); zrobotyzowany system do spawania laserowego LAPRISS firmy Panasonic (Panasonic). Z kolei na targach Modernlog nagrodzono oznaczenia magazynowe SticcoStrong (Sticco), a na targach 3D Solutions drukarkÄ™ UBOT 3D P440 (UBOT 3D). Na podst. mat prasowych

Jolanta GĂłrska-Szkaradek AUTOMATYKA

B 4 W4 5 / ^ *-) -N _

a ekspozycjÄ™ targowÄ… tegorocznych targĂłw ITM skĹ‚adaĹ‚o siÄ™ dziewięć pawilonĂłw wystawienniczych. JednoczeĹ›nie odbywaĹ‚y siÄ™ imprezy obejmujÄ…ce takie branĹźe jak logistyka i transport – Modernlog, kooperacja przemysĹ‚owa – Subcontracting, skanowanie i druk 3D â€“ 3D Solutions oraz forum odlewnicze Focast. GoĹ›cie targowi mogli zobaczyć wiele nowoczesnych rozwiÄ…zaĹ„, odbyć spotkania ze specjalistami dziaĹ‚ajÄ…cymi w obszarze nowych technologii oraz uczestniczyć w konferencjach i debatach. We wszystkich regularnie przewijaĹ‚ siÄ™ temat czwartej rewolucji przemy-

sĹ‚owej, ktĂłrÄ… juĹź dziĹ› kroczÄ… i powinni podÄ…Ĺźać polscy przedsiÄ™biorcy. W tym roku po raz pierwszy odbyĹ‚y siÄ™ konferencje „Druk 3D w metaluâ€? oraz przygotowana przez Polsko-NiemieckÄ… IzbÄ™ PrzemysĹ‚owo-HandlowÄ… „PrzemysĹ‚ 4.0 â€“ rewolucja staje siÄ™ faktem. Czy Polska jest na niÄ… gotowa?â€?. Po raz drugi odbyĹ‚ siÄ™ cykl paneli dyskusyjnych MM Speakers Corner, w caĹ‚oĹ›ci poĹ›wiÄ™cony idei czwartej rewolucji przemysĹ‚owej. DoĹ›wiadczeni specjaliĹ›ci – menedĹźerowie najwiÄ™kszych firm przemysĹ‚owych dziaĹ‚ajÄ…cych na polskim rynku – podzielili siÄ™ wiedzÄ… i doĹ›wiadczeniami dotyczÄ…cymi PrzemysĹ‚u 4.0. Z duĹźym zainteresowaniem spotkaĹ‚y siÄ™ rĂłwnieĹź warsztaty i pokazy, realizowane m.in. w ramach „Poligonu umiejÄ™tnoĹ›ciâ€?, a takĹźe warsztaty ze skanowania 3D i obrĂłbki wynikĂłw pomiarĂłw 3D. TegorocznÄ… nowoĹ›ciÄ… byĹ‚y dwie Ĺ›cieĹźki zwiedzania: „Na drodze do PrzemysĹ‚u 4.0â€? oraz „Druk 3D w przemyĹ›leâ€?. ZwiedzajÄ…cy pod opiekÄ… merytorycznÄ… przewodnika odwiedzali stoiska wybranych wystawcĂłw, ktĂłrych oferta obejmowaĹ‚a maszyny, urzÄ…dzenia, rozwiÄ…zania technologiczne i oprogramowanie dziaĹ‚ajÄ…ce zgodnie z ideÄ… Prze-

7-8/2018

109

WYDARZENIA

Automation University Special Konferencja Rockwell Automation " K & 1 L " & " I

W ! + 1 & M

" & 94?

&3 &

I " K

" & 4 Sylwia Batorska

D

wudniowa konferencja Automation University organizowana przez Rockwell Automation miaĹ‚a miejsce w hotelu Windsor w Jachrance w dniach 6–7 czerwca 2018 r. – Na caĹ‚ym Ĺ›wiecie Rockwell Automation realizuje, wspĂłlnie z partnerami i przy udziale licznej grupy ekspertĂłw i klientĂłw, lokalne i regionalne inicjatywy promujÄ…ce najlepsze praktyki i doĹ›wiadczenia w zakresie automatyzacji i cyfryzacji zakĹ‚adĂłw produkcyjnych – powiedziaĹ‚ Ĺ ukasz NiesĹ‚uchowski, Country Director Rockwell Automation w Polsce. Tegoroczna edycja, odbywajÄ…ca siÄ™ pod hasĹ‚em „Smart Manufacturing w dobie 4. rewolucji przemysĹ‚owejâ€? przyciÄ…gnęła ponad 400 goĹ›ci. WĹ›rĂłd nich znaleĹşli siÄ™ inĹźynierowie, specjaliĹ›ci IT, menedĹźerowie oraz kadra zarzÄ…dzajÄ…ca. To wĹ‚aĹ›nie dla nich dedykowanych byĹ‚o ponad 30 sesji prezentacyjnych, demonstracji i warsztatĂłw praktycznych, prowadzonych przez ekspertĂłw Rockwell Automation oraz czĹ‚onkĂłw programu partnerskiego PartnerNetwork.

Inteligentna fabryka w praktyce WiodÄ…cym tematem rozmĂłw podczas konferencji byĹ‚a wizja „The Connected Enterpriseâ€?, ktĂłra powstaĹ‚a w odpowiedzi na postulaty Czwartej Rewolucji PrzemysĹ‚owej oraz jej praktyczny wpĹ‚yw na sektory wielu branĹź przemysĹ‚u. Omawiano miÄ™dzy innymi proces cyfrowej transformacji, kwestie bezpieczeĹ„stwa i cyberbezpieczeĹ„stwa, tak waĹźnych w coraz bardziej zautomatyzowanych zakĹ‚adach pracy. GoĹ›cie mogli teĹź zapoznać siÄ™ z przykĹ‚adami wdroĹźeĹ„. 110

Dariusz Ulejczyk, Solution Architect w Rockwell Automation w prezentacji „The Connected Enterprise – ZakĹ‚ad Produkcyjny w dobie 4. Rewolucji PrzemysĹ‚owejâ€?, w sposĂłb syntetyczny i przejrzysty omĂłwiĹ‚ zaĹ‚oĹźenia Industry 4.0 i usystematyzowaĹ‚ kierunki, w jakich bÄ™dzie rozwijaĹ‚ siÄ™ przemysĹ‚ w najbliĹźszej przyszĹ‚oĹ›ci. Naleşą do nich robotyka przemysĹ‚owa, przemysĹ‚owy internet rzeczy – IIoT, symulacja, wirtualna i rozszerzona rzeczywistość, druk 3D, cyberbezpieczeĹ„stwo, integracja systemĂłw, chmura i Big Data. W dalszej części prezentacji PrzemysĹ‚aw Brzeziewski, dyrektor zakĹ‚adu Rockwella w Katowicach, przedstawiĹ‚ obszar analityczny wdroĹźonego systemu. Na wykresach i innych elementach raportu aktualizowanych w czasie rzeczywistym zademonstrowaĹ‚, w jaki sposĂłb zdalnie moĹźe monitorować pracÄ™ swojego zakĹ‚adu. Priorytetami inwestycyjnymi na jakich zakĹ‚ad bazowaĹ‚ opracowujÄ…c swoje wdroĹźenia byĹ‚y: analityka, IIoT, automatyzacja, mobilność, obliczenia w chmurze i MES. Obecnie monitoring prowadzony zdalnie, pozwala na dostÄ™p do kaĹźdego procesu produkcyjnego – od etapu zamĂłwieĹ„ przez stan realizacji a koĹ„czÄ…c na analizie wykonania pracy w zadanym czasie. DziÄ™ki temu istnieje moĹźliwość interweniowania w czasie rzeczywistym w razie zakĹ‚ĂłceĹ„ w pracy maszyn, a takĹźe kontroli obecnoĹ›ci pracownikĂłw czy zapasĂłw magazynowych. Wprowadzenie integracji i zdalnego zarzÄ…dzania przez wdroĹźenie „The Connected Enterpriseâ€? doprowadziĹ‚o do podniesienia bezpieczeĹ„stwa, jakoĹ›ci obsĹ‚ugi klientĂłw i obniĹźenia kosztĂłw. DziÄ™ki AUTOMATYKA

WYDARZENIA temu czas realizacji w przypadku prawie wszystkich zamĂłwieĹ„ jest zgodny z planowanym.

Forum wymiany informacji

B 4 4 ^ *-) -N _+

&

OprĂłcz gĹ‚Ăłwnej tematyki zaproszeni prelegenci poruszyli wiele innych kwestii, w tym tych dotyczÄ…cych cyberbezpieczeĹ„stwa w przemyĹ›le, moĹźliwoĹ›ci oraz zastosowaĹ„ Zintegrowanej Architektury czy poĹ‚Ä…czenia technologii informatycznych z warstwÄ… operacyjnÄ… przedsiÄ™biorstw. ByĹ‚ czas na dyskusjÄ™ i wymianÄ™ poglÄ…dĂłw. GoĹ›cie wykazywali duĹźe zainteresowanie nowoczesnymi rozwiÄ…zaniami, trendami i technologiami w dziedzinie automatyki i przemysĹ‚u. Konferencja byĹ‚a dla nich dobrÄ… okazjÄ… do poznania moĹźliwych drĂłg rozwoju dla swojego przedsiÄ™biorstwa i przetestowania najnowszych produktĂłw. â€“ Firmy, ktĂłre chcÄ… wyprzedzić konkurencjÄ™, muszÄ… stale przyglÄ…dać siÄ™ innowacjom i ulepszeniom oraz optymalizować procesy zarzÄ…dzania produkcjÄ…. Automation University to wyjÄ…tkowa okazja dla naszych goĹ›ci, ekspertĂłw branĹźowych, partnerĂłw i mediĂłw, aby przyjrzeć siÄ™ idei Zintegrowanego PrzedsiÄ™biorstwa, a takĹźe wymienić siÄ™ doĹ›wiadczeniami, jak osiÄ…gnąć wymierne korzyĹ›ci biznesowe, dziÄ™ki wprowadzeniu jej w şycie – powiedziaĹ‚a Joanna OrĹ‚owska, Marketing Communication

7-8/2018

Specialist Poland w Rockwell Automation i dodaĹ‚a – Automation University to przede wszystkim forum wymiany idei poĹ‚Ä…czone ze szkoleniami i praktycznymi sesjami, podczas ktĂłrych wspĂłlnie omawiamy wyzwania, napotykane przez naszych goĹ›ci kaĹźdego dnia.

NowoĹ›ci w ofercie Rockwell W części wystawienniczej konferencji uczestnicy mogli zobaczyć najnowsze produkty i rozwiÄ…zania Rockwell Automation z zakresu bezpieczeĹ„stwa, sieci, ukĹ‚adĂłw sterowania maszyn, systemĂłw napÄ™dowych oraz sterowania procesem.

UwagÄ™ zwiedzajÄ…cych przyciÄ…gaĹ‚ kontroler CompactLogix 5480, ktĂłrego premiera odbÄ™dzie siÄ™ jesieniÄ… tego roku. UrzÄ…dzenie oprĂłcz funkcji kontrolera ma wbudowany system Windows 10 IoT, pozwalajÄ…cy uruchamiać aplikacje, narzÄ™dzia programistyczne, narzÄ™dzia do wizualizacji czy analizy produkcji. – Produkt doskonale wpisuje siÄ™ w wizjÄ™ Rockwell Automation, w ktĂłrej wszystkie urzÄ…dzenia zintegrowane sÄ… w jednej sieci. PodejĹ›cie, ktĂłre przejawia siÄ™ w oferowanych rozwiÄ…zaniach, zakĹ‚ada poĹ‚Ä…czenie technologii informacyjnych (IT) z technologiami operacyjnymi (OT), po to, aby umoĹźliwić dostÄ™p do danych w czasie rzeczywistym oraz poprzez ich analizÄ™ wspierać podejmowanie decyzji korzystnych dla przedsiÄ™biorstwa – powiedziaĹ‚ Dariusz Wojciechowski, Account Manager sektora Automotive. W ofercie Rockwell Automation znajdujÄ… siÄ™ kompletne rozwiÄ…zania ukĹ‚adĂłw sterowania maszyn realizujÄ…ce koncepcjÄ™ Industry 4.0. W ich skĹ‚ad wchodzÄ… elementy bezpieczeĹ„stwa – od prostych przekaĹşnikĂłw bezpieczeĹ„stwa z diagnostykÄ…, przez Ĺ‚atwe w obsĹ‚udze programowalne przekaĹşniki CR30, aş po w peĹ‚ni zintegrowane rozwiÄ…zania bezpieczeĹ„stwa w sieci EtherNet/IP dziÄ™ki sterownikom GuardLogix. Rockwell Automation oferuje peĹ‚en pakiet rozwiÄ…zaĹ„ napÄ™dowych, gdzie znajdujÄ… siÄ™ przemienniki czÄ™stotliwoĹ›ci niskiego napiÄ™cia PowerFlex serii 520 i 750, wyposaĹźone m.in. 111

w funkcjÄ™ ADC (Automatic Device Configuration), umoĹźliwiajÄ…cÄ… szybkÄ… wymianÄ™ przemiennika, bez koniecznoĹ›ci rÄ™cznej konfiguracji. W standardzie dostÄ™pne sÄ… funkcje predykcyjnego utrzymania ruchu, informujÄ…ce uĹźytkownika o nadchodzÄ…cym przeglÄ…dzie serwisowym. RozwiÄ…zania serwonapÄ™dowe, jako element Zintegrowanej Architektury pozwalajÄ… na sterowanie ruchem i realizacjÄ™ funkcji bezpieczeĹ„stwa przez sieć EtherNet/IP, co znacznie upraszcza architekturÄ™ systemu oraz umoĹźliwia jego peĹ‚nÄ… diagnostykÄ™. SerwonapÄ™dy Kinetix 5000 oferujÄ… nowoczesne automatyczne algorytmy strojenia, znacznie skracajÄ…ce czas uruchomienia aplikacji. Z kolei wizualizacyjnej, przedstawiono panele operatorskie serii PanelView 5000 w peĹ‚ni zintegrowane ze Ĺ›rodowiskiem Logix. UĹźytkownik otrzymuje do dyspozycji gotowe, bezpĹ‚atne kontrolki do sterowania oraz diagnostyki elementĂłw systemu Allen-Bradley. Ich implementacja odbywa siÄ™ bez koniecznoĹ›ci dodatkowego programowania, co uĹ‚atwia monitorowanie stanu urzÄ…dzeĹ„ oraz usprawnia utrzymanie caĹ‚ego systemu. OfertÄ™ uzupeĹ‚nia peĹ‚na gama czujnikĂłw opartych na technologii IO-Link oraz nowe czytniki QR kodĂłw. Od najmniejszych do najbardziej zaawansowanych aplikacji, caĹ‚a Zintegrowana Architektura jest programowana, obsĹ‚ugiwana i monitorowana w jednym, uniwersalnym Ĺ›rodowisku Studio 5000. 112

Architektura sieciowa Strategicznym partnerem Rockwell Automation w obszarze sieci jest firma Cisco. Wszystkie switche zarzÄ…dzalne Stratix sÄ… oparte na systemie operacyjnym iOS, powszechnie wspieranym przez dziaĹ‚y IT w warstwie produkcyjnej i biurowej. DziÄ™ki integracji ze Ĺ›rodowiskiem Logix, podstawowe funkcje zarzÄ…dzalnego switcha przemysĹ‚owego mogÄ… być konfigurowane rĂłwnieĹź przez dziaĹ‚y UR z poziomu sterownika lub przeglÄ…darki internetowej. Bardzo duĹźy nacisk firma Rockwell Automation kĹ‚adzie na usĹ‚ugi zwiÄ…zane z bezpieczeĹ„stwem sieci. Oferuje zarĂłwno projektowanie sieci zgodnych z referencyjnÄ… architekturÄ… Converged Plantwide Ethernet (CPwE), audytuje istniejÄ…ce sieci, dostarcza peĹ‚nÄ… architekturÄ™, w tym Industrial Data Center oraz pomaga w konfiguracji i utrzymaniu sieci przemysĹ‚owych.

PartnerNetwork W tej samej części wystawienniczej swoje stoiska demonstracyjne przedstawiĹ‚y takĹźe firmy z sieci partnerskiej PartnerNetwork – Stratus, Endress+Hauser, HMS Industrial, Mettler-Toledo, Molex, RF Ideas, Rittal, Softing, Hoffman i Posital Fraba. Tzw. Encompass Partnerzy uzupeĹ‚niajÄ… portfolio produktowe Rockwell. JednÄ… z nich jest firma RF IDeas Inc., ktĂłra dostarcza kompletnÄ… liniÄ™ czytnikĂłw kart pcProx. Autoryzacja RFID jest w peĹ‚ni zintegrowana ze sterownikami

Allen-Bradley, umoĹźliwiajÄ…c m.in. autoryzacjÄ™ operatorĂłw. Zdalny dostÄ™p do maszyn, takich jak napÄ™dy, I/O czy regulatory mocy wspomaga firma HMS Industrial Networks. UzupeĹ‚nia ona portfolio Rockwell o protokoĹ‚y komunikacyjne, typu Profibus, Modbus. Hoffman, amerykaĹ„ska firma, to z kolei dostawca szaf i obudĂłw automatyki, a takĹźe wydajnych klimatyzatorĂłw szafowych serii Slim Fir. Firma w polskiej fabryce produkuje szafy przemysĹ‚owe i obudowy naĹ›cienne. Posital Fraba zaprezentowaĹ‚a czujniki do pomiaru kÄ…ta oraz drogi w aplikacjach przemysĹ‚owych. WĹ›rĂłd nich znalazĹ‚a siÄ™ nowość KIT Encoders. W swojej ofercie Posital ma rĂłwnieĹź czujniki do zastosowaĹ„ przeciwwybuchowych oraz szerokÄ… gamÄ™ akcesoriĂłw. – Automation University, odbywajÄ…cy siÄ™ w Polsce juĹź po raz kolejny, to nasza wizytĂłwka i powĂłd do dumy. Daje moĹźliwość spotkania siÄ™ ze specjalistami branĹźowymi, wymiany doĹ›wiadczeĹ„ i wspĂłlnego wyszukania najlepszych rozwiÄ…zaĹ„ wspierajÄ…cych rozwĂłj przedsiÄ™biorstw. Liczba uczestnikĂłw jest niewÄ…tpliwie dowodem na duĹźe zapotrzebowanie na tego typu wydarzenia w Polsce. JesteĹ›my zaszczyceni, Ĺźe mogliĹ›my dzielić siÄ™ naszÄ… wiedzÄ… z tak duşą grupÄ… profesjonalistĂłw – powiedziaĹ‚ Ĺ ukasz NiesĹ‚uchowski. Sylwia Batorska *-) -N

AUTOMATYKA

B 4 4 ^ *-) -N _+

&

WYDARZENIA

WYDARZENIA

Bosch Rexroth gotowy na wyzwania przyszłości Firma Bosch Rexroth przed Q

6?7< 4 ; &1 & " & G

" L

1 +

& I & 1 +

4 $ " ! # ! I " ! 76•+

1I 69•4 0

& " I & & " &+

" & 1

1 1 G !+

" K ! 4 G

" "

Q 4 Sylwia Batorska

W

aşne czynniki, które przyczyniły się do wzrostu sprzedaşy spółki Bosch Rexroth to pogłębienie współpracy z siecią dystrybutorów oraz rozwój elektronicznego kanału sprzedaşy eShop. Spółka rozszerzyła sieć i pogłębiła kompetencje integratorów systemowych. Konsekwentne budowanie relacji z końcowymi klientami w działach utrzymania ruchu przyniosło wymierne efekty, podobnie jak rozbudowywanie działu mechatroniki czy aktywna współpraca z ośrodkami badawczo-naukowymi, takimi jak Politechnika Šódzka czy Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Co więcej, dzięki sprawniejszej logistyce, centralizacji oraz efektywnemu ofertowaniu konkurencyjność spółki na polskim rynku wzrosła.

114

W 2017 r. Bosch Rexroth połoşył duşy nacisk na promocję innowacyjnych produktów, szczególnie nowych napędów i osi elektrohydraulicznych w ramach kampanii produktowej Connected Hydraulics. Kolejnym celem był rozwój kompetencji w zakresie elektroniki

mobilnej z wykorzystaniem systemowego oprogramowania BODAS w maszynach samojezdnych. Waşnym obszarem działań spółki były wszelkie aktywności związane z promowaniem, edukacją i wdraşanie innowacyjnych rozwiązań związanych z koncepcją Przemysłu 4.0. AUTOMATYKA

WYDARZENIA

Bosch Rexroth globalnie

Fot. Bosch Rexroth

W 2017 r. spółka Bosch Rexroth zainwestowała aş 322,5 mln euro w badania i rozwój nowych produktów. Inwestycje te są przede wszystkim ukierunkowane na nowe rozwiązania technologiczne, wykorzystywanie efektu synergii zarówno na rynku, jak i w obrębie Grupy Bosch, a takşe na rozwój koncepcji związanych z oprogramowaniem i automatyzacją.

nej grupy. Kombinacja czcionek i kolorów symbolizuje istotę marki Bosch Rexroth - wprawianie w ruch. Nowy projekt logo firmy został specjalnie dostosowany do wymagań projektowych cechujących media cyfrowe. Kolor niebieski symbolizuje przemysł, a historycznie rzecz biorąc, kolor ten jest rozpoznawany jako symbol Bosch Rexroth.

Nowy wizerunek Bosch Rexroth

Fabryka Przyszłości – kluczowy projekt firmy Bosch Rexroth w 2018 r.

Nowe logo firmy Bosch Rexroth, zaprezentowane po raz pierwszy w kwietniu 2018 r. na targach w Hanowerze, podkreĹ›la zakoĹ„czonÄ… sukcesem transformacjÄ™ w stronÄ™ uznanego dostawcy rozwiÄ…zaĹ„ w zakresie PrzemysĹ‚u 4.0. Nowa marka „Rexroth – A Bosch Companyâ€? symbolizuje nowoczesność, niezaleĹźność i elastyczność, a takĹźe przynaleĹźność firmy do moc-

Bosch Rexroth, bÄ™dÄ…cy zarĂłwno doĹ›wiadczonym uĹźytkownikiem, jak i dostawcÄ… rozwiÄ…zaĹ„ dla PrzemysĹ‚u 4.0, opracowaĹ‚ koncepcjÄ™ urzeczywistnienia wizji Fabryki PrzyszĹ‚oĹ›ci. Część rewolucyjnych rozwiÄ…zaĹ„ automatyki jest juĹź oferowana, a niektĂłre z nich zostanÄ… wprowadzone na rynek juĹź wkrĂłtce. Ponadto dodatkowe wizjonerskie technologie

będą sukcesywnie wdraşane w dalszej perspektywie. W Fabryce Przyszłości wszystkie sekcje i zakłady produkcyjne są ze sobą połączone, co zwiększa ich elastyczność. Uşycie otwartych standardów umoşliwia szybkie i łatwe skonfigurowanie systemów. Firma Bosch Rexroth oferuje lub wkrótce zacznie produkować wszystkie niezbędne elementy do urzeczywistnienia tej wizji – od technologii i komponentów po czujniki i rozwiązania systemowe. Projekt Fabryki Przyszłości łączy trzy kluczowe elementy: inteligentną przestrzeń, mobilność i produkty sieciowe. Jest to odpowiedź na potrzeby klientów dotyczące automatyzacji, elastyczności, personalizacji i zmniejszania kosztów w ramach nowych cyfrowych modeli biznesowych. Sylwia Batorska *-) -N

R E K L A M A

Centrum Targowo-Konferencyjne

21 - 22 listopada 2018

www.exposilesia.pl

WAGexpo Targi WaĹźenia i Dozowania

2 edycja

Strefa Recyklingu i Przemysł 4.0 na Targach Opakowań

Daj się zauwaşyć i dołącz do grona Wystawców!

Forum Automatyzacja i robotyzacja - odpowiedź na wyzwania branşy opakowań

Organizator Forum:

MenedĹźer Projektu:

MenedĹźer Projektu:

Magdalena Dzieciuch-Ĺ Ăłj | +48 510 030 870 ul. Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec expoopakowania@exposilesia.pl | www.expoopakowania.pl

Marta Kozłowska | +48 510 031 319 ul. Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec wagexpo@exposilesia.pl | www.wagexpo.pl

1 ""

6/2018

Robot CIMON

www.exposilesia.pl

115

WYDARZENIA WYDARZENIA

Utrzymanie ruchu po raz trzeci

Katarzyna Jakubek

W

czasie dwudniowej konferencji zaproszeni goście mogli nie tylko wysłuchać prezentacji firmowych, ale takşe wziąć udział w warsztatach tematycznych. Intensywne dyskusje prowadzono równieş na stoiskach wystawienniczych.

Praktyczne rozwiÄ…zania i PrzemysĹ‚ 4.0 Celem tegorocznej konferencji byĹ‚o przedstawienie najlepszych prak116

tyk i rozwiÄ…zaĹ„ dla sĹ‚uĹźb utrzymania ruchu. Krzysztof Reczko, wĹ‚aĹ›ciciel GT Automation i gĹ‚Ăłwny organizator wydarzenia rozpoczÄ…Ĺ‚ pierwszy dzieĹ„ od przybliĹźenia dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy. GT Automation funkcjonuje na rynku od kilku lat, skupiajÄ…c siÄ™ na dziaĹ‚alnoĹ›ci handlowej i integratorskiej oraz współpracujÄ…c z najwiÄ™kszymi producentami automatyki przemysĹ‚owej. HasĹ‚em poruszanym obecnie na wszystkich liczÄ…cych siÄ™ wydarzeniach jest PrzemysĹ‚ 4.0 jest. Na konferencji w Borkowie rĂłwnieĹź nie mogĹ‚o zabraknąć tego tematu i prezentowania innowacyjnych rozwiÄ…zaĹ„ speĹ‚niajÄ…cych zaĹ‚oĹźenia czwartej rewolucji przemysĹ‚owej. JednÄ… z najciekawszych prezentacji dotyczÄ…cych PrzemysĹ‚u 4.0 wygĹ‚osiĹ‚ przedstawiciel Politechniki ĹšwiÄ™tokrzyskiej – patrona honorowego konferencji. DotyczyĹ‚a ona współpracy uczelni z firmÄ… Sorter. W ramach wspĂłlnego projektu wykorzystano technologie z zakresu PrzemysĹ‚u 4.0 w systemie monitorowania zrobotyzowanych procesĂłw sortowniczych. PodÄ…ĹźajÄ…c Ĺ›cieĹźkÄ… czwartej rewolucji przemysĹ‚owej, swoje rozwiÄ…zania odpowiadajÄ…ce na ten trend zaprezen-

towaĹ‚a rĂłwnieĹź firma Balluff. WĹ›rĂłd nich znalazĹ‚ siÄ™ czujnik BOS 21 M HPL, ktĂłry sĹ‚uĹźy do wykrywania obiektĂłw, a co istotne – ma róşne tryby detekcji oraz funkcjÄ™ zliczania.

DziaĹ‚anie enkoderĂłw i monitoring drgaĹ„ Istotnym aspektem poruszanym w trakcie konferencji byĹ‚o monitorowanie drgaĹ„. Ten temat przybliĹźyli prelegenci z firm ifm electronic oraz Turck. – Monitorowanie drgaĹ„ reguluje norma ISO 10816. Monitorowanie pozwala na wczesne wykrycie uszkodzeĹ„, a ponadto moĹźe sĹ‚uĹźyć do predykcji kolejnych uszkodzeĹ„. DziÄ™ki odpowiedniemu monitorowaniu drgaĹ„ moĹźemy rĂłwnieĹź uniknąć

AUTOMATYKA

B 4 5- &

W dniach 17–18 maja 2018 r. w Borkowie w województwie K I 1 I

3 " Q I 5- & 4

" " ! Y & 1 " &L1

& & !& \ "

" 1 Z 1 "

do pracownikĂłw i kierownikĂłw & & !&+ &

G G 4

WYDARZENIA przestojów produkcji oraz wydłuşyć czas pracy urządzeń – podkreślił Piotr Szopiński z ifm electronic. Tematem, który równieş zaciekawił uczestników był problem z częstymi awariami enkoderów i poszukiwaniem ich zamienników. Prezentacja poświęcona tej tematyce pozwoliła uzyskać odpowiedź na wiele istotnych pytań: Jak zdiagnozować uszkodzony odbiornik? Czy multimetr wystarczy do diagnozy? Dlaczego enkoder jest zepsuty? Wyjaśniono teş najczęstsze przyczyny awarii.

Teoria i praktyka Pierwszy dzień konferencji był okazją do wysłuchania równieş prelekcji reprezentantów firm Jumo, TheusLed, Bitner, Norres i Pepperl+Fuchs. W drugim dniu uczestnicy mogli wziąć udział w warsztatach poprowadzonych przez przedstawicieli firm Turck, Balluff, Kubler oraz ifm electronik. W czasie warsztatów goście poszerzali praktyczną wiedzę z zakresu uşytkowania

czujników wibracji, enkoderów oraz kamer inteligentnych. Trzecia edycja konferencji organizowanej przez GT Automation zakończyła się sukcesem, na który złoşyły się interesujące prelekcje, ciekawe dyskusje oraz stworzenie platformy do poznania nowych rozwiązań wpisujących się w ideę Przemysłu 4.0. Katarzyna Jakubek & ) 4"

R E K L A M A

KLUCZEM

DO SUKCESU

PRENUMERUJ Wydawca: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al.6/2018 Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl

CZYTAJ

WSPĂ“Ĺ PRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka117

BIBLIOTEKA SENSORY W OBRABIARKACH CNC !( ) " ! %/'" %* ) !:) > ;" )$ > # " )%* ? @QXZ[ =\: ]^? X_` ':# [ # ) ? \""

Ostatnie dekady rozwoju przemysĹ‚u to ogromny postÄ™p w technologii, ktĂłrego celem jest wiÄ™ksza dokĹ‚adność, wydajność i niezawodność produkcji. MoĹźna to uzyskać m.in. dziÄ™ki zastosowaniu nowoczesnych obrabiarek sterowanych numerycznie (CNC). Inteligentne komponenty obrabiarek CNC, integrujÄ…ce róşne czujniki (sensory), czĹ‚ony wykonawcze i oprogramowanie pozwalajÄ… na monitorowanie procesĂłw obrĂłbki i stanĂłw obrabiarek oraz umoĹźliwiajÄ… aktywne wpĹ‚ywanie na warunki realizowanego procesu. GĹ‚Ăłwnym przesĹ‚aniem ksiÄ…Ĺźki jest wykazanie, Ĺźe współczesne rozwiÄ…zania mechatroniczne zapewniajÄ… najwiÄ™kszy postÄ™p w dziedzinie rozwoju obrabiarek. UmoĹźliwiajÄ… wzrost wydajnoĹ›ci obrĂłbki, jakoĹ›ci wytwarzanych elementĂłw, niezawodnoĹ›ci oraz efektywnoĹ›ci, z uwzglÄ™dnieniem kosztĂłw produkcji, zasobĂłw i zuĹźycia energii.

AUTOCAD 2019 / LT 2019 / WEB / MOBILE+ KURS PROJEKTOWANIA PARAMETRYCZNEGO I NIEPARAMETRYCZNEGO 2D I 3D *# $= q '";<'" %* ) !:) > ;" )$ > # " )%* ? @QXZ[ =\: ]^? XQZ_ ':# %[ # ) ? \""

Ksiąşka zawiera kompletny kurs projektowania parametrycznego i nieparametrycznego 2D/3D oraz drukowania dokumentacji wyrobów dowolnej branşy i o dowolnym stopniu złoşoności, za pomocą programów: AutoCAD 2019 lub AutoCAD LT 2019 (tylko 2D) i wersji mobilnej AutoCAD Web/Mobile oraz nowszych, w polskiej lub angielskiej wersji językowej. Zawiera przewodnik po typowych szkoleniach (Learning Paths) oraz rozdział poświęcony metodyce procesu przygotowań i zdawania egzaminu certyfikacyjnego Autodesk Certified Professional – AutoCAD. Integralną częścią są przykłady i zadania, które moşna pobrać ze strony internetowej www.it.pwn.pl. Omówione zostały takşe techniki i narzędzia typu Cloud Computing, w szczególności metody pracy za pomocą najnowszych wersji AutoCAD Web/Mobile dla urządzeń przenośnych: iPad, iPhone, smartfony z systemem operacyjnym Android itp.

AUTODESK INVENTOR PROFESSIONAL 2019PL / 2019+ / FUSION 360 METODYKA PROJEKTOWANIA *# $= q '";<'" %* ) !:) > ;" )$ > # " )%* ? @QXZ[ =\: ]^? X@QZ ':# [ # ) ? \""

Ksiąşka jest doskonałym podręcznikiem umoşliwiającym efektywną naukę projektowania wyrobów (w tym symulację, obliczenia MES i analizy klasyczne) i zarządzania ich dokumentacją za pomocą programów: Autodesk Inventor Professional 2019 (lub nowszej) oraz Autodesk Fusion 360. Pozwala przygotować się do egzaminu certyfikacyjnego Autodesk Certified Professional – Inventor. Zaprezentowane zostały metody modelowania hierarchicznego (FBM) i swobodnego (SFM) realizowanego klasycznie oraz metodą przetwarzania w chmurze – Cloud Computing. W ksiąşce omówiono obiekty inteligentne wraz z techniką iCopy oraz język programowania iLogic, a takşe moduły automatyzujące proces projektowania typowych części i zespołów – Design Accelerator. Na dołączonej do ksiąşce płycie CD znajdują się przykłady, zadania i elementy konfiguracyjne niewystępujące w oryginalnym programie. )" \ L4 7-8/2018

119

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ..................................................................................................... 118

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ............................................................................................................ 17

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ......................................................................................................................... 75

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ....................................................................................... 31, 40–41

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 382 09 00, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL ................................................................. 17, 33, 42–43

DENTEC S.C. TEL. 888 447 882, WWW.DENTEC.PL ...................................................................................................... 48–50, IV OKŁ.

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ .............................................................................................................................. 13, 23

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ................................................................................................................. 79

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ................................................................................................................21, 89

EMT SYSTEMS CENTRUM SZKOLEŃ INŻYNIERSKICH TEL. 32 411 10 00, WWW.EMT-SYSTEMS.PL ...................................................................................................................... 77

CENTRUM TARGOWO-KONFERENCYJNE EXPO SILESIA TEL. 32 78 87 596, WWW.EXPOSILESIA.PL ............................................................................................................... 22, 115

FANUC POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 776 61 60, WWW.FANUC.EU ......................................................................................................................... 3, 56–60

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ................................................................................................................. I OKŁ., 54–55

IFM ELECTRONIC SP. Z O.O. TEL. 32 70 56 400, WWW.IFM.COM/PL/PL ......................................................................................................................... 51

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ..............................................................................................................................9, 80–81

120

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

WSPÓŁPRACA

KIPP POLSKA TEL. 71 339 21 44, WWW.KIPP.PL ....................................................................................................................................... 15, 84

KUBLER SP. Z O.O TEL. 61 849 99 02, WWW.KUBLER.PL ............................................................................................................................. 19, 47

LUMEL TEL. 68 45 75 100, WWW.LUMEL.COM.PL .......................................................................................................................... 73

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 ............................................................................................................................................................................... 113

PEPPERL&FUCHS TEL. 22 256 97 70, WWW.PEPPERL-FUCHS.PL .............................................................................................. 29, 62–63

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ........................................................................................................................... 44, 46, 113

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ................................................................................................................... 35, 45

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ..................................................................................................................... III OKŁ.

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM .......................................................................................................... 61, 82–83

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ......................................................................................................52–53

STAUBLI ŁÓDŹ SP. Z O.O. TEL. 42 636 85 04, WWW.STAUBLI.COM ........................................................................................................... 37, 38–39

STEMMER IMAGING TEL. 664 921 922, WWW.STEMMER-IMAGING.PL ....................................................................................... 64–65, 85

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ......................................................................................................................... 5

ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL .................................................................................... II OKŁ.

7-8/2018

121

LUDZIE

STANOWISKO: Sales Manager Poland FIRMA: STEMMER IMAGING Sp. z o.o.

S

tudiował Automatykę i Robotykę na Wydziale Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej. Na ostatnim roku studiów został zatrudniony w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP, gdzie przez trzy lata pracował jako inżynier/konstruktor oraz specjalista ds. systemów wizyjnych. Swoją przygodę z systemami wizyjnymi rozpoczął przypadkiem, gdy promotor zamiast wizualizacji systemów automatyki zaproponował mu temat dotyczący systemów wizyjnych. Pracując jednocześnie obronił pracę dyplomową związaną z zastosowaniem systemów wizyjnych do kontroli jakości w przemyśle samochodowym, której meritum był opis opracowanej i wdrożonej autorskiej aplikacji dla jednego z czołowych producentów podzespołów samochodowych. W Instytucie PIAP zajmował się projektowaniem oraz

122

wdrażaniem urządzeń wykorzystujących widzenie maszynowe do kontroli jakości produktów. Uczestniczył również w procesie poszukiwania klientów i ofertowania rozwiązań. Uczestniczył w kilku pracach badawczo-rozwojowych nad zastosowaniem systemów wizyjnych w różnych gałęziach przemysłu oraz prowadził szkolenia z tego zakresu. Po trzech latach postanowił spróbować czegoś nowego i rozpoczął własną działalność gospodarczą. Nawiązał kontakt z Parameter AB – szwedzkim dystrybutorem komponentów do systemów wizyjnych. W lipcu 2007 r. uczestniczył w otwarciu polskiego oddziału Parameter AB, gdzie pracował jako Sales Engineer i osoba reprezentująca spółkę. We wrześniu 2008 r. firma została przekształcona w spółkę z o.o., w której objął stanowisko Sales Manager Poland oraz został

członkiem zarządu. Cały czas aktywnie uczestniczył w rozwoju firmy. Przez pierwsze lata koncentrował się na rozwoju rynku OEM dla trzech działów: systemów wizyjnych, mikro- i nanopozycjonowania oraz optoelektroniki. Po wykupieniu w 2014 r. firmy Parameter AB przez największego europejskiego dystrybutora komponentów wizyjnych – STEMMER IMAGING, pozostał na dotychczasowym stanowisku i nadal zajmuje się rozwojem firmy w Polsce. Obecnie koncetruje się na systemach wizyjnych i poszerza rynek użytkowników końcowych. Nadal zarządza szkoleniami z zakresu systemów wizyjnych, zarówno produktowych, jak i technologicznych, kolejne rozpoczną się w IV kwartale 2018 r. W wolnym czasie razem ze swoją partnerką jeżdżą na ryby oraz chodzą na długie spacery z psem. AUTOMATYKA

Fot. STEMMER IMAGING

Michał Aftewicz

KĮĐũĂůŶLJ ƉĂƌƚŶĞƌ &/W

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.