วารสารผลิใบ ฉบับ 128

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

AI

ปท่ี 24 ฉบับที่ 128 เดือนเมษายน - มิถนุ ายน 2561

Artificial Intelligence Cover Story

อนาคตเด็กไทยกับปญญาประดิษฐ เรียนรูเ รือ่ งสมองของสัตว

Green Energy

ไมโครกริด พลังงานยุค 4.0

www.facebook.com/plibai2012.tei

Animal Wonders

NT

I A N A B T L S E U M S O r VEM o f E

องคการธุรกิจเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน Thailand Business Council for Sustainable Development http://www.tei.or.th/tbcsd/

Editor’s Note

สวั ส ดี ค รั บ น้ อ งๆ ชาวผลิ ใ บ และสมาชิ ก วารสารทุกท่าน ในหลายๆ ฉบับที่ผ่านมาเราได้ น� ำ เสนอเรื่ อ งราวเกี่ ย วกั บ สิ่ ง แวดล้ อ มเป็ น ส่วนใหญ่ แต่สำ� หรับในฉบับนีเ้ ราจะพาไปท�ำความ รูจ้ กั กับเทคโนโลยีใหม่ๆ ทีเ่ ข้ามามีบทบาทในชีวติ มากขึน้ ซึง่ ก็คอื ปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI นัน่ เองครับ หากจะพูดถึงการพัฒนาในยุค 4.0 คงจะ หนี ไ ม่ พ ้ น เรื่ อ งของวิ ท ยาการและเทคโนโลยี โดยเฉพาะทีโ่ ลกของเราเดินทางมาไกลกว่ายุคของ การสื่อสารไร้พรมแดน ซึ่ง ณ วันนี้ เราเดินทาง มาถึงยุคของปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ทีเ่ ข้ามาช่วย อ�ำนวยความสะดวกให้กับมนุษย์ในหลายด้าน โดยเฉพาะเป็นเครื่องมือในการประมวลผล และ จัดเรียงข้อมูลได้อย่างมหาศาลเกินกว่าที่สมอง มนุษย์จะท�ำได้ ถึงแม้ว่าปัญญาประดิษฐ์จะมีผลดีต่อมนุษย์ อย่างไร แต่ก็น่าเป็นห่วงว่าในอนาคตปัญญา ประดิษฐ์อาจจะเข้ามาท�ำงานแทนที่มนุษย์ได้ ด้วยความแม่นย�ำในด้านข้อมูล การประมวลผล การคิดค�ำนวณต่างๆ ดังนั้น เราจึงควรเร่งพัฒนา ตนเองให้ มี ศั ก ยภาพในงานที่ เ ทคโนโลยี AI ไม่สามารถท�ำได้เฉกเช่นมนุษย์อย่างเรา

ณรงค์ บุณยสงวน บรรณาธิการบริหาร

• วารสารผลิใบได้รบั รางวัลดีเด่น ประเภทวารสาร ที่ มี เ นื้ อ หาทั่ ว ไปเหมาะสมกั บ เยาวชน ประจำ � ปี พ.ศ. 2538 - 2539 จากคณะกรรมการส่งเสริมและ ประสานงานเยาวชนแห่งชาติ • วารสารผลิใบได้รบั คัดเลือกให้เป็นหนึง่ ในวารสารอ่านเพิม่ เติมสำ�หรับ ห้ อ งสมุ ด โรงเรี ย นสั ง กั ด สำ � นั ก งานคณะกรรมการประถมศึ ก ษา แห่งชาติ ประจำ�ปี พ.ศ. 2542 • วารสารผลิใบได้รางวัลดีเด่นประเภทสือ่ มวลชน รางวัลลูกโลกสีเขียว ครั้งที่ 9 พ.ศ. 2550 เจ้าของ

สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย บรรณาธิการบริหาร

ณรงค์ บุญยสงวน บรรณาธิการผู้พิมพ์ผู้โฆษณา กมนนุช สมบุญธวงษ์ บรรณาธิการ

ณชชน พชรชัยกุล กองบรรณาธิการ

ภัทรา จิตรานนท์

จิตลัดดา ศรีพล เลขากองบรรณาธิการ ศิริรัตน์ จุลพฤกษ์ ออกแบบ

ณชชน พชรชัยกุล

จิตลัดดา ศรีพล โรงพิมพ์

บจก. มาตา การพิมพ์ สำ�นักงาน : วารสารผลิใบ สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย

16/151 เมืองทองธานี ถนนบอนด์สตรีท

ตำ�บลบางพูด อำ�เภอปากเกร็ด

จังหวัดนนทบุรี 11120 โทรศัพท์ : 0 2503 3333 โทรสาร : 0 2504 4826-8 อีเมล : plibai.book@gmail.com, sirirat@tei.or.th,

notchana@tei.or.th เว็บไซต์ : www.tei.or.th Facebook : www.facebook.com/Plibai2012.Tei

6 17

31

15 22

32

Science Tricks

26

Green Energy

20

English for Fun

27

Cover Story

30

Book Inspiration

3

Green Mind

31

IT Generation

4

Young Artist

32

Think Tank

5

Do It Yourseft

37

รอยเท้าของพ่อ

6

Give and Share

39

Animal Wonders

8

Membership

40

Evolution Fun Facts

10

What the World Offers

15

Green Energy

16

Grew the Earth

17

On the Move

18

Let’s go Green

19

The Question Mark

22

Green Innovation

23

Think Out of the Box

24

ภัทรา จิตรานนท์ หัวหน้ากองบรรณาธิการ

จิตลัดดา ศรีพล กองบรรณาธิการ

ศิริรัตน์ จุลพฤกษ์ เลขากองบรรณาธิการ

ณชชน พชรชัยกุล บรรณาธิการ

Book Inspiration

รู้ไปหมด เรื่องหุ่นยนต์ เพื่อนเราอาจมาในรูปแบบตัวหนังสือที่มาเล่าเรื่องราว สนุ ก ๆ เกี่ ย วกั บ หุ ่ น ยนต์ ที่ เ กี่ ย วข้ อ งในชี วิ ต ประจ�ำวั น อันเป็นประโยชน์ ที่พวกมันสร้างสิ่งต่างๆ จับอาชญากร ส�ำรวจโลก ต่อสู้สงคราม มีหุ่นยนต์ท�ำงานในบ้านที่ม ี หน้าที่ท�ำความสะอาด และยังมีหุ่นยนต์พยาบาลส�ำหรับ ดูแลเมือ่ เจ็บป่วยรวมถึงหุน่ ยนต์ผา่ ตัด มีหนุ่ ยนต์ทที่ งั้ ซับซ้อน ทั้งสุดยอดได้ใน "รู้ไปหมด เรื่องหุ่นยนต์" เล่มนี้

เปิดโลกหุ่นยนต์... สำ�หรับนักประดิษฐ์รุ่นใหม่ หนังสือที่บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับหุ่นยนต์ให้เข้าใจ ได้ง่ายขึ้น โดยกล่าวถึงความเป็นมาของหุ่นยนต์ ประเภท ของหุ่นยนต์ที่ใช้ในอาคารต่างๆ เทคโนโลยีที่ใช้ในการ พัฒนาหุน่ ยนต์ เซนเซอร์ทเี่ ป็นประสาทสัมผัสในตัวหุน่ ยนต์ แขนหุ่นยนต์ วิธีการเคลื่อนที่ของหุ่นยนต์ และการสร้าง ปัญญาให้หุ่นยนต์ให้สามารถคิดได้ แม้จะไม่ได้ให้ข้อมูล ในเชิงลึกทางวิชาการหุ่นยนต์อย่างเต็มที่ แต่ก็เป็นเนื้อหา พื้ น ฐานที่ จ ะท�ำให้ ผู ้ อ ่ า นสามารถเข้ า ใจเทคโนโลยี ท าง หุ ่ น ยนต์ นี้ ไ ด้ และสามารถคิ ด ค้ น ความก้ า วหน้ า ของ เทคโนโลยีทางด้านนี้ ซึง่ จะพัฒนาไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว ได้อีกด้วย

ผลิใบ

3

IT Generation

ค้นหาคณะที่ใช่ ด้วย aiSCT© (Artificial Intelligence) โปรเเกรมทดสอบ AI หรือเเบบทดสอบ aiSCT มี ร ากฐานมาจากงานวิ จั ย ด้ า นจิ ต วิ ท ยาองค์ ก ร ระดับสากลและการรวบรวมปัจจัยแห่งความส�ำเร็จ ของสาขาอาชีพต่างๆ ในตลาดแรงงานกว่า 1,500 อาชีพ ที่สามารถค้นหาคณะที่ใช่ โดยเป็นการผสมผสาน เทคโนโลยีปญ ั ญาประดิษฐ์และทักษะวิเคราะห์ในการ พัฒนาแบบทดสอบจิตวิทยาแบบปัญญาประดิษฐ์ เพื่ อ ค้ น หาศั ก ยภาพเชิ ง ลึ ก และคาดการณ์ สาขาอาชีพที่นักเรียนจะประสบความส�ำเร็จอย่าง แม่นย�ำ แบบทดสอบจะใช้เวลาเพียง 15 นาทีในการ ประเมิน 4 ด้าน ได้แก่ ความฉลาดทางเชาว์ปญ ั ญา ความฉลาดทางอารมณ์ บุคลิกภาพ และความสนใจ ทีป่ ระชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) เผยแพร่ โปรแกรมทดสอบผ่านเว็บไซต์ www.mycareer.AI น้องๆ ทีอ่ ยากจะค้นพบตัวเอง สามารถเข้าไปทดลอง ท�ำแบบทดสอบดูนะคะ aiSCT© คืออะไร แบบทดสอบ aiSCT© ผสมผสานเทคโนโลยี Artificial Intelligence และ Talent Analytics ในการ พัฒนาแบบทดสอบจิตวิทยาแบบปัญญาประดิษฐ์ เพื่อ ค้นหาศักยภาพเชิงลึก และคาดการณ์สาขาอาชีพที่ นักเรียนจะประสบความส�ำเร็จได้อย่างแม่นย�ำ ส�ำหรับ ประกอบการตัดสินใจเลือกคณะและสายการเรียนอย่าง มั่นใจ ไม่ต้องลองผิดลองถูกหรือทนเรียนในสิ่งที่ไม่ใช่ aiSCT© ประเมินอะไรบ้าง ที่มา : www.mycareer.AI ภาพประกอบ : design by freepik

4

ผลิใบ

A-score ประเมิน 4 ด้าน คือ ความฉลาดทาง เชาว์ ป ั ญ ญา (IQ) ความฉลาดทางอารมณ์ (EQ) บุคลิกภาพ (Personality) และ ความสนใจ (Interests) โดย AI จะช่วยคาดการณ์ศักยภาพทางปัญญาและทักษะ การท�ำงานของนักเรียน ตลอดจนประเภทงานที่นักเรียน น่าจะชอบ เพื่อค้นหาคณะที่ใช่ เป็นข้อมูลเตรียมพร้อม ส�ำหรับก้าวเข้าสู่รั้วมหาวิทยาลัย aiSCT© น่าเชื่อแค่ไหน แบบทดสอบมาจากงานวิจัยด้านจิตวิทยาองค์กร ระดับสากล และการรวบรวมปัจจัยแห่งความส�ำเร็จของ สาขาอาชีพต่างๆ ในตลาดแรงงานกว่า 1,500 อาชีพ เพื่อพัฒนา AI Algorithm ที่สามารถหาคณะที่ใช่ส�ำหรับ นักเรียนได้อย่างแม่นย�ำ ผลงานวิจัยชี้ว่าหากนักเรียน เริ่มต้นเรียนในสาขาที่ aiSCT© บอกว่าใช่ จะมีโอกาส ประสบความส�ำเร็จมากกว่าผู้อื่นถึง 37% aiSCT© พัฒนาโดยใคร แบบทดสอบ aiSCT© พัฒนาโดย บริษทั ไฮร์ควิ คอนซั ล ติ้ ง จ�ำกั ด โดยการสนั บ สนุ น ของที่ ป ระชุ ม อธิการบดีแห่งประเทศไทย เพือ่ เผยแพร่สนู่ กั เรียน เพือ่ ให้ นักเรียนไทยได้มีเครื่องมือทางนวัตกรรมสมัยใหม่ส�ำหรับ ใช้ประกอบการตัดสินใจเลือกศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษา อย่างมีคุณภาพ

Think Tank

ปัญญาประดิษฐ์ เป็นศาสตร์แขนงหนึง่ ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทีม่ พี นื้ ฐานมาจากวิชาวิทยาการ คอมพิวเตอร์ ชีววิทยา จิตวิทยา ภาษาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์ เพื่อพัฒนาระบบ คอมพิวเตอร์ให้มพี ฤติกรรมเลียนแบบความอัจฉริยะของมนุษย์ เพือ่ จัดการด้านข้อมูลให้ความสะดวกรวดเร็ว และถูกต้อง แต่กต็ อ้ งยอมรับว่าทัง้ ปัญญามนุษย์และปัญญาประดิษฐ์ยงั มีขอ้ ดีขอ้ ด้อยต่างกันออกไป จึงต้อง พิจารณาน�ำไปใช้ให้เหมาะสมกับประเภทของงาน

ปัญญามนุษย์ สูง สูง สูง สูง สูง สูง ต�่ำ ต�่ำ ต�่ำ

ปัญญาประดิษฐ์

ความสามารถในการใช้ประสาทสัมผัส ความสามารถในการสร้างสรรค์และจินตนาการ ความสามารถในการเรียนรู้จากประสบการณ์ ความสามารถในการปรับตัว ความสามารถในการใช้สารสนเทศจากหลายแห่ง ความสามารถในการหาสารสนเทศจ�ำนวนมหาศาล จากแหล่งภายนอก ความสามารถในการค�ำนวนที่ซับซ้อน ความสามารถในการโอนสารสนเทศ ความสามารถในการค�ำนวณอย่างรวดเร็วและถูกต้อง

ต�่ำ ต�่ำ ต�่ำ ต�่ำ ต�่ำ ต�่ำ สูง สูง สูง ผลิใบ

5

รอยเท้าของพ่อ

หุ่นยนต์คุณหมอพระราชทาน หุ่ น ยนต์ เ ดิ น ได้ ตั ว แรก ของไทย

ในปัจจุบันหุ่นยนต์ถือเป็นสิ่งปกติธรรมดาส�ำหรับมนุษย์อย่างเรา แต่ถ้าหาก ย้อนกลับไปเมื่อ 60 ปีก่อนการผลิตหุ่นยนต์ขึ้นมาถือเป็นเรื่องใหม่ที่ยังไม่ค่อยมี คนรู้จักอย่างแพร่หลาย แต่สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดชบรมนาถบพิตรได้ทรงมีความ สนพระราชหฤทัยและเล็งเห็นถึงความส�ำคัญของการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยี หุ่นยนต์เพื่อน�ำมาพัฒนาระบบการแพทย์ในบ้านเราให้มีความทันสมัย โดยทรง โปรดให้สร้างหุ่นยนต์คุณหมอตัวแรกในประเทศไทยขึ้น ความเป็นมา พ.ศ. 2497 พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชบรมนาถบพิตร ได้เสด็จฯ เปิดงาน ศิลปหัตถกรรมนักเรียน ซึ่งจัดขึ้นที่โรงเรียนสวนกุหลาบ เมื่อพระองค์ทรงทอดพระเนตร เห็นรถยนต์ขนาดใหญ่บังคับให้วิ่งได้ด้วยวิทยุวิ่งอยู่ในสนามอย่างรวดเร็วพอสมควร ทรงพอพระราชหฤทัยมาก และรับสั่งถามว่า “ท�ำหุ่นยนต์เดินได้ ได้ไหม” อาจารย์สนั่น ผูอ้ �ำนวยการวิทยาลัยเทคนิคกรุงเทพฯ ในขณะนัน้ ได้กราบบังคมทูลทันทีวา่ “ได้พะย่ะค่ะ” และพระองค์ทรงรับสั่งต่อไปว่า “จะต้องใช้เงินเท่าใด” อาจารย์สนั่นจึงกราบบังคมทูล ว่า “จะต้องใช้เงินประมาณสองหมื่นบาทพะย่ะค่ะพระองค์” ท่านทรงพระสรวลและ รับสั่งว่า “จะให้เขาจัดเงินให้” หลังจากได้รบั เงินพระราชทานจ�ำนวน 20,000 บาทแล้ว ทีมของอาจารย์สนัน่ สุมติ ร จึงด�ำเนินการสร้างหุน่ ยนต์ตามทีว่ างแผนไว้ทนั ที เวลาผ่านไปเกือบ 3 เดือน ในทีส่ ดุ หุน่ ยนต์กส็ ร้างออกมาส�ำเร็จและทดสอบการท�ำงานหลายครัง้ ไม่วา่ จะเป็น การเดิน ยกมือไหว้ พูดคุย โต้ตอบ หรือร้องเพลงก็สามารถท�ำได้

6

ผลิใบ

หุ่นยนต์คุณหมอ ท�ำอะไรได้บ้าง ? ช่วยประชาสัมพันธ์งานกาชาดในวันเปิดตัวหุ่นยนต์คุณหมอครั้งแรก

ให้ค�ำแนะน�ำเรื่องการรักษาสุขภาพอนามัยแก่ประชาชนในงานกาชาด

ช่วยตอบปัญหาให้คนไข้ที่มีปัญหาทางจิตที่อายหมอ

สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการโทรคมนาคม คอมพิวเตอร์ ฯลฯ

ใช้หุ่นยนต์เข้าไปแทนหมอจริงในพื้นที่เสี่ยงเชื้อโรค

ใช้หุ่นยนต์คุณหมอผ่าตัดคนไข้ติดเชื้อ

ที่มาและภาพประกอบ : www.wtfintheworld.com www.sharkshows.tv www.royal.jarm.com

ผลิใบ

7

Animal Wonders

ใครว่า

'สัตว์'

ไม่มีสมอง

มนุษย์กับสัตว์ใครมีมันสมองที่ชาญฉลาดกว่ากัน ถ้าจะให้ตอบตามความเป็นจริงคงน�ำมาเปรียบเทียบกันไม่ได้ เพราะจากงานศึกษาพฤติกรรมสัตว์ชิ้นใหม่ๆ พิสูจน์ว่า สัตว์ ‘ฉลาด’ กว่าที่เราคิด ซึ่งหลายสิ่งหลายอย่างที่มนุษย์ ท�ำได้ สัตว์บางชนิดก็ท�ำได้เช่นกัน เช่น อีกาและลิงชิมแปนซีรจู้ กั ความเป็นเหตุเป็นผล นกมีทกั ษะทางสังคมอันซับซ้อน สามารถแก้ปัญหาที่มนุษย์ในวัยเด็กท�ำไม่ได้ Brain of Wisdom

สมองของอีกา

สามารถแก้ปัญหาที่มีตรรกะ และเข้าใจเหตุผล ภาพจาก www.pixabay.com Brain of Escaper

สมองของหมึก

มีสมองอยู่เกือบทั่วทั้งร่างกาย ภาพจาก www.freepik.com

8

ผลิใบ

Nicky Clayton ศาสตราจารย์ผู้ศึกษาการเรียนรู้ของสัตว์ พบพลังซ่อนเร้นของวงศ์นกกา โดยเขาลองให้กาเข้าทดสอบการแก้ปญ ั หา ร่วมกับเด็กอายุ 8 ขวบ เป็นปริศนาขวดแก้วที่บรรจุน�้ำไว้ภายใน มีของรางวัลล่อใจลอยอยู่ก้นขวด ที่ไม่ว่าจะเอานิ้วคีบหรือใช้จะงอย ปากจิกขึ้นมาก็ท�ำไม่ได้ แต่นกกาใช้เวลาเพียงนิดเดียวเท่านั้นในการไขปริศนา มันคาบ ก้อนกรวดก้อนแล้วก้อนเล่ามาใส่ขวด จนกระทั่งน�้ำที่อยู่ภายใน เอ่ อ ล้ น จนของรางวั ล ลอยขึ้ น มาในระยะที่ ค าบถึ ง ในขณะที่ เ ด็ ก 8 ขวบไม่สามารถแก้ปัญหาเช่นนี้ได้เลย

Stefan Linquist นักปรัชญาจากมหาวิทยาลัย Guelph ศึกษา พฤติกรรมหมึกมาแรมปี พวกเขาพบว่าในแท็งค์อควาเรียมขนาดใหญ่ สัตว์จ�ำพวกปลาส่วนใหญ่ไม่รู้ว่าตัวเองถูกจองจ�ำในที่ผิดปกติวิสัย ของธรรมชาติ แต่ส�ำหรับหมึกพวกมันรับรู้ถึงการถูกจองจ�ำ พวกมัน ออกส�ำรวจทุกตารางเซนติเมตรโดยใช้หนวดกวาดไปทั่ว ไปอุดรูช่อง ปล่อยน�้ำ หรือหมุนวาวล์ต่างๆ หมึกสามารถรับรู้ได้ว่ามีสิ่งมีชีวิตอื่น จับจ้องมันอยู่ มันจึงเลือกทีจ่ ะอยูน่ งิ่ รอคอยให้พวกเขาเผลออยูใ่ นมุม อับลับสายตา มีรายงานบ่อยครั้งว่าอควาเรียมหลายแห่งเกิดเหตุ น�้ำท่วมขัง หรืออะไรวุ่นๆ ก็จะมีหมึกยักษ์เป็นผู้ก่อคดีเสมอ

สมองของนกโรบิน สุดยอดนักเอาใจ

Brain of Care

ในปี 2017 นักวิจัย Nicky Clayton จากมหาวิทยาลัย Cambridge พบพฤติกรรมของนกโรบิน ว่าทุกครั้งที่มันออกไปหา อาหาร มันจะต้องเอาหนอนไปให้นกตัวเมียคู่ของมันกินเสมอ นกตัวผู้ ยังพยายามคาดเดาว่านกตัวเมียต้องการอะไรต่อ นกโรบินมีความ สามารถสังเกตพฤติกรรมของคู่มันได้ค่อนข้างแม่นย�ำ นอกจากนี้ มันยังมีความชาญฉลาดในการเข้าสังคม โดยการใช้ชีวิตแบบรวมฝูง ซึง่ ต้องใช้ไหวพริบในการคาดเดาพฤติกรรมเพือ่ นๆ นกด้วยกัน เพือ่ ลด ความขัดแย้ง และสร้างความสัมพันธ์ให้แน่นแฟ้นขึ้น นกโรบินจึงได้ ขึ้นชื่อว่าเป็นนกที่เอาใจเก่งที่สุดนั่นเอง

ภาพจาก www.hdwallsource.com

สมองของสุนัข รู้นะว่าคนคิดอะไรอยู่

งานวิจยั ของมหาวิทยาลัย Arizona โดย Evan MacLean ศึกษา พฤติกรรมสุนัขถึง 552 ตัว ในการท�ำภารกิจหาของที่แอบซ่อน แม้ สุ นั ข จะหาของไม่ เ ก่ ง นั ก แต่ สุ นั ข ก็ ส ามารถใช้ ตั ว ช่ ว ยโดยการ มองสายตามนุษย์ที่เป็นผู้แอบซ่อนของ โดยมันสามารถสังเกตและ หาค�ำใบ้จากสายตามนุษย์ หรือมองไปยังนิ้วมือที่ชี้อยู่และหาของเจอ ได้อย่างแม่นย�ำ Brain of Prudence

ภาพจาก www.akc.org

สมองของผึ้ง

นักจดจ�ำ และผู้ถ่ายทอดที่ดี

Brain of Memory Master

ภาพจาก www.knockoutpest.com

นั ก วิ จั ย เคยฝึ ก ให้ ผึ้ ง บางตั ว เลี้ ย งลู ก บอลเข้ า โกลเพื่ อ แลกกั บ น�ำ้ หวาน พวกมันก็สามารถท�ำได้ แม้ผงึ้ ตัวทีย่ งั ไม่เคยถูกฝึกเลย แต่เมือ่ เห็นผึ้งที่เลี้ยงลูกบอลได้ไม่นานนักพวกมันก็จะเลียนแบบท�ำตามบ้าง ในปี 2017 นักวิจัย Andrew Barron จากมหาวิทยาลัย Macquarie ทดลองให้ผึ้งแยกแยะระหว่างเส้นแนวนอน 2 เส้น ว่าเส้น ไหนอยู่เหนือกว่ากัน หากผึ้งเลือกถูกมันจะได้รับรางวัลเป็นน�้ำหวาน แต่หากตอบผิดมันจะได้รับน�้ำขม มันก็ตอบถูกทุกครั้ง แต่เมื่อนักวิจัย เส้นทัง้ 2 เส้นมาวางในระนาบเดียวกัน ผึง้ ก็ไม่เลือกเส้นไหนเลย เพราะ มันรู้ว่าไม่มีค�ำตอบ นอกจากนี้ ผึ้งจ�ำสถานที่ได้แม่นย�ำราว GPS รู้ว่า น�ำ้ หวานดอกไม้อยูท่ ไี่ หน และต้องใช้เส้นทางใดตัดผ่านไปสูจ่ ดุ หมายได้ เร็วทีส่ ดุ เพือ่ ไม่ให้เสียระยะการบิน นักวิทยาศาสตร์จงึ สนใจประสิทธิภาพ ของผึ้งในการจ�ำลองสมองของหุ่นยนต์ที่มีขนาดเบา แต่สามารถ ค�ำนวณและหาเส้นทางที่ซับซ้อนได้ ผลิใบ

9

ก�ำ เน

ิดป

ัญ ญ าป

ระ ดิษ ฐ์

Evolution Fun Facts

ทราบหรือไม่ว่า...แนวคิดการมีสิ่งประดิษฐ์ที่มีความชาญฉลาดนั้นมีมาตั้งแต่ สมัยกรีกโบราณ ตัวอย่างเช่น หุ ่ น ยนต์ ท าลอส บนเกาะครีต (300-270 ปีกอ่ นคริสต์ศกั ราช) ในต�ำนานกล่าวว่า ทาลอส คือ รูปปัน้ ทองเหลือง ทีถ่ กู ราดด้วยน�ำ้ ศักดิส์ ทิ ธิ์ จึงสามารถเคลือ่ นไหวได้ แม้วา่ จะไม่ได้กล่าวถึงกลไกขับเคลื่อน แต่ก็เป็นภาพลักษณ์ต้นแบบของ หุ่นยนต์และเกิดเป็นวิวัฒนาการเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน มนุษย์ได้มีการประดิษฐ์อุปกรณ์ที่เคลื่อนไหวได้มานานมากแล้ว โดยในสมัยโบราณชาวกรีกจะเรียกว่า ออโตมาตา (Automata) ซึ่งเป็นที่มาของค�ำว่า “อัตโนมัติ” (Autonomous) ในปัจจุบัน ออโตมาตาชิ้นแรกของโลกเท่าที่มีหลักฐานบันทึกไว้ประดิษฐ์ขึ้น เมือ่ ประมาณ 400 ปีกอ่ นคริสตกาล (พ.ศ. 143) โดย อาร์คายทาส (Archytas of Tarentum) นักคณิตศาสตร์และนักประดิษฐ์ ชาวกรีก ได้ประดิษฐ์นกพิราบกล (Pigeon) ที่บินและขยับปีกขึ้นลงได้ โดยอาศัยแรงขับเคลื่อนจากไอน�้ำ

ออโตมาตาที่ท�ำงานครบสมบูรณ์รุ่นแรกเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 250 ปี ก่อนคริสตกาล (พ.ศ. 293) โดยทซิบิอุส (Ctesibius of Alexandria) นักคณิตศาสตร์และนักประดิษฐ์ชาวกรีก ได้ประดิษฐ์นาฬิกาน�้ำ ที่เรียกว่า เครปไซดรา (Clepsydra) ซึ่งบอกเวลาโดยระดับน�้ำ และใช้หลักการของกาลักน�้ำอยู่ตลอดเวลา ท�ำให้นาฬิกาน�้ำสามารถ ท�ำงานได้ใหม่โดยอัตโนมัติ

3

10

ผลิใบ

2

พ.ศ. 543 - พ.ศ. 643 เฮรอน (Heron of Alexandria) นักคณิตศาสตร์ และนักประดิษฐ์ชาวกรีก ได้สร้างอุปกรณ์ขึ้นมามากมาย หนึ่งในนั้นคือ อุ ป กรณ์ ที่ ขั บ เคลื่ อ นด้ ว ยไอน�้ ำ (Aeolipile) หรื อ เครื่ องจั ก รเฮรอน ซึ่งถือเป็นเครื่องจักรไอน�้ำ ตัวแรกของโลก

4

พ.ศ. 1749 อัล-จาซารี (Al-Jazari) นักประดิษฐ์มุสลิมชาวอิรัก ได้ออกแบบเรือที่มีวงดนตรีหุ่นกลนั่งเล่นดนตรีอยู่ข้างใน 4 ตัว เพื่อถวายความบันเทิงแก่แขกของเชื้อพระวงศ์ โดยการขับเคลื่อน ของหุ่นกลนั้นใช้พลังงานจากน�้ำ และสามารถปรับเปลี่ยนจังหวะ การท�ำงานของหุ่นตีกลอง เป็นเสียงดนตรีได้หลายจังหวะ โดยการ ย้ายหมุด ไปยังต�ำแหน่งที่แตกต่างกัน

พ.ศ. 2280 ชากส์ เดอ ฟู ค อนซอน (Jacques de Vzucanson) นักประดิษฐ์ชาวฝรัง่ เศส ได้สร้างหุ่นยนต์เป่าฟลุต (Flute Player) ที่เป่าฟลุตออกมาเป็นเพลงอย่างไพเราะได้ถึง 12 เพลง โดยมีการขยับนิ้วมือที่ท�ำด้วยไม้ และมีปอดเทียม ในการ ขับลมมาเป็นฟลุต และในอีก 2 ปีถัดมา ชากส์ เดอ ฟูคอนซอน ได้สร้างหุ่นยนต์เล่นแทมบูรีน (Tambourine Player) และ หุ่นยนต์เป็ด (Digesting Duck) ทีม่ กี ลไกเคลือ่ นไหวกว่า 400 ชิน้ สามารถที่จะขยับปีก แสดงท่าทางการกิน การย่อย (บดเมล็ดพันธุ์ พืช) และการขับถ่ายได้ ซึง่ ถือว่า เป็นหุน่ ยนต์ยคุ ใหม่ทสี่ ามารถท�ำงาน ได้จริงเป็นตัวแรกของโลก

6

หุ ่ น ยนต์ เ คลื่ อ นที่ ไ ด้ ตั ว แรกของโลก เกิ ด ขึ้ น ในช่ ว งสงครามโลกครั้ ง ที่ 2 (พ.ศ. 2482 - 2488) ในรูปแบบของ ระเบิ ด บิ น (Flying Bomb) ที่มี ความฉลาด โดยอาศัยอุปกรณ์ตรวจรู้ หรือเซ็นเซอร์ (Sensor) เป็นตัวควบคุม การจุดระเบิด

5

พ.ศ. 2491 - 2492 วิลเลียม เกรย์ วอลเทอร์ (William Grey Walter) ชาวอเมริกัน สร้างหุ่นยนต์ อัตโนมัติ ที่มีรูปร่างคล้ายเต่า เรียกว่า แมคินา สเปคูลาทริกซ์ (Machina Speculatrix) ชื่อ “เอลเมอร์” (Elmer) และ “เอลซี” (Elsie) โดยสร้างจากมอเตอร์ไฟฟ้า มีล้อ 3 ล้อ ส�ำหรับใช้ในการเคลือ่ นที่ และมีอปุ กรณ์ ตรวจรู้แสง หุ่นยนต์ทั้ง 2 ตัว มีระบบการท�ำงาน ที่ก�ำหนดให้วิ่งเข้าหาแสง และ มีความสามารถเคลื่อนที่ หลบสิ่งกีดขวาง

ผลิใบ

11

8

พ.ศ. 2503 มหาวิ ท ยาลั ย จอนส์ ฮอปกิ น ส์ (Johns Hopkins University) ได้พัฒนาหุ่นยนต์ชื่อ “บี ส ต์ ” (Beast) ที่มีอุปกรณ์ตรวจรู้แสง และระบบการสะท้อนของคลื่นเสียงโซนาร์ (Sonar) ช่วยในการน�ำทาง โดยหุ่นยนต์สามารถเคลื่อนที่ไปมาได้ อย่างอิสระ และกลับมาเติมพลังงานเข้าสู่แบตเตอรี่ได้ด้วยตัวเอง

หุ่นยนต์อุตสาหกรรมตัวแรกของโลกได้ ถูกพัฒนาขึ้นใน พ.ศ. 2504 โดย จอร์จ ดีวอล (George Devol) และ

โจเซฟ เอ็นเกลเบอร์เกอร์

(Joseph Engelberger) วิศวกรชาวอเมริกนั ทัง้ 2 คน ได้ประดิษฐ์แขนกลหุ่นยนต์ ส�ำหรับน�ำมาใช้ในงานอุตสาหกรรม ชื่อ “ยูนิเมต” (Unimate) และก่อตั้งบริษัทสร้างหุ่นยนต์แห่งแรกของโลกชื่อ “ยูนิเมชัน” (Unimation) ต่อมา โจเซฟได้รับสมญานามว่าเป็น “บิดาแห่งหุ่นยนต์ด้านอุตสาหกรรม”

10

12

ผลิใบ

พ.ศ. 2509 “เชกกี” (Shakey) หุ่นยนต์เคลื่อนที่ ตัวแรกของโลกที่มีความคิดเป็นของตัวเอง ได้รับการ พั ฒ นาขึ้ น โดย สถาบั น วิ จั ย สแตนฟอร์ ด (Stanford Research Institute: SRI) หุ่นยนต์เชกกี มี ร ะบบคอมพิ ว เตอร์ ที่ ใช้ ใ นการประมวลผลภาพ (Image Processing) และมี อุ ป กรณ์ ต รวจรู ้ เ ป็ น เครื่องบอกน�ำทางในการเคลื่อนที่

พ.ศ. 2513 หุ่นยนต์ชื่อ “ลูโนโฮดวัน” (Lunokhod 1) ที่สร้างโดยสหภาพ โซเวียต (ปัจจุบันคือประเทศรัสเซีย) เป็ น หุ ่ น ยนต์ ที่ ค วบคุ ม จากระยะไกล ตัวแรกของโลก ที่ขึ้นไปส�ำรวจสภาพพื้นผิว ของดวงจันทร์ ตัวหุ่นยนต์ประกอบด้วย ล้อทั้งหมด 8 ล้อ มีอุปกรณ์ตรวจรู้ต่างๆ เช่น กล้องโทรทัศน์ 4 ตัว อุปกรณ์ตรวจรู้ รังสีคอสมิก (Cosmic-ray) และรังสีเอกซ์ (X-ray) หุ่นยนต์ลูโนโฮดวัน ยังได้รับการออกแบบ ให้สามารถน�ำพลังงานแสงอาทิตย์มาใช้เป็นพลังงาน ในการขับเคลื่อนได้

12

11

พ.ศ. 2520 ภาพยนตร์เรือ่ ง สตาร์วอรส์ (Star Wars) ได้สร้างจินตนาการของหุน่ ยนต์ ที่ ส ามารถเคลื่ อ นที่ ไ ด้ อ ย่ า งอั ต โนมั ติ ชื่ อ “อาร์ ทู ดี ทู ” (R2D2) และหุ่นยนต์ ที่คล้ายมนุษย์ชื่อ “ซีทรีพีโอ” (C3PO) ภาพยนตร์ เ รื่ อ งนี้ มี ชื่ อ เสี ย งโด่ ง ดั ง มาก จนท�ำให้คนรู้จัก และสนใจหุ่นยนต์มากขึ้น

ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม มีการใช้หุ่นยนต์กันอย่างแพร่หลายเพื่อตอบสนองการขยายตัว ของอุตสาหกรรม เพื่อใช้แทนแรงงานคนและเพิ่มผลผลิต เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้า หุ่นยนต์มักถูกน�ำมาใช้ในงานที่ต้องเสี่ยงอันตราย หรืองานที่ ต้องการความแม่นย�ำและความละเอียดสูง ในช่วงแรกหุ่นยนต์ยังขาดความสามารถ ในการเรียนรู้และท�ำงานได้อย่างจ�ำกัดโดยต้องอาศัยการรับค�ำสั่งจากมนุษย์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2533 เป็ น ต้ น มา หุ ่ น ยนต์ มี ค วามสามารถ และแข็ ง แกร่ ง มากขึ้ น จากวิทยาการด้านคอมพิวเตอร์ วัสดุ และโลหะ ความรู ้ ที่ ม นุ ษ ย์ สั่ ง สม มานาน สามารถถ่ายทอดสู่สมองกล ของหุ่นยนต์ได้ ภายในเสี้ยววินาที

13 ผลิใบ

13

พ.ศ. 2540 การ์ รี คาสปารอฟ (Garry Kasparov) แชมป์หมากรุกโลกชาวรัสเซีย พ่ายแพ้ ต่อสมองกลที่ชื่อว่า “ดีปบลู” (Deep Blue) ซึ่ง พัฒนาขึน้ โดยมหาวิทยาลัยคาร์เนกีเมลลอน (Carnegie Mellon University) และบริ ษั ท ไอบีเอ็ม สมองกลรุน่ ใหม่น้ี ท�ำให้หนุ่ ยนต์มกี ารท�ำงาน ทีร่ วดเร็วมากขึน้ และสามารถท�ำงานได้ดว้ ยการวิเคราะห์ ข้อมูลภายในสมองกลของหุ่นยนต์เอง โดยไม่ต้อง อาศัยการตัดสินใจจากมนุษย์

พ.ศ. 2542 หุ่นยนต์สุนัข “ไอโบ” (Aibo) พัฒนาโดยบริษัทโซนี่ ประเทศญี่ปุ่น สร้างขึ้นให้มีลักษณะเหมือนสัตว์เลี้ยง มีความรู้สึก ตอบสนอง เพื่อให้สามารถเป็นเพื่อนกับมนุษย์ได้

พ.ศ. 2543 บริ ษั ท ฮอนด้ า ( H o n d a ) ป ร ะ เ ท ศ ญี่ ปุ ่ น ได้ พั ฒ นาหุ ่ น ยนต์ เ ดิ น 2 ขา คล้ า ยมนุ ษ ย์ (Humanoid) มีชื่อว่า “อะซิโม” (ASIMO) เป็นหุน่ ยนต์รนุ่ ที่ 11 โดยใช้เวลา ในการค้นคว้าและวิจัยถึง 11 ปี อะซิ โ มถู ก จั ด ให้ เ ป็ น หุ ่ น ยนต์ ที่สามารถท�ำงานรับใช้มนุษย์ได้ เป็นเพื่อนที่แสนดี และยังเป็น เพื่ อ นคู ่ คิ ด ของมนุ ษ ย์ อี ก ด้ ว ย

14

ผลิใบ

พ.ศ. 2546 - 2547 ส�ำนักพัฒนาวิจัยภายใต้กระทรวง กลาโหมสหรัฐอเมริกา (Defense Advanced Research Projects Agency: DARPA) ได้น�ำเสนอให้จัดการแข่งขัน

รถยนต์ที่สามารถเคลื่อนที่ได้เองโดยไม่มี คนขั บ โดยก� ำ หนดให้ ร ถขั บผ่ านทะเลทรายเป็ น

ระยะทาง 131 ไมล์ ภายในรถจะติดตั้งอุปกรณ์ตรวจรู้ ต่างๆ ซึ่งสามารถรับรู้ถึงสภาพถนน และสภาพการจราจร รวมถึงอุปสรรคกีดขวางต่างๆ บนถนนและรอบๆ ตัวรถได้ เป็นอย่างดี โดยมีสมองกลคอมพิวเตอร์ไว้ประมวลผลจาก อุปกรณ์ตรวจรู้ต่างๆ ที่ส่งเข้ามาอย่างชาญฉลาด ท�ำให้รถ สามารถวิ่งถึงจุดหมายได้

ที่มา : สารานุกรมไทย ส�ำหรับเยาวชน เล่มที่ 36

what the world offers

AI FIRST

ยุคแห่งผู้ช่วยเทคโนโลยี

AI คื อ ปั ญ ญาประดิ ษ ฐ์ ที่ มี ค วามฉลาดไม่ ต ่ า ง จากคน โดยสามารถตั ด สิ น ใจท� ำ หรื อ ไม่ ท� ำ อะไร ในสถานการณ์ต่างๆ ได้ด้วยตัวเอง เช่น หุ่น AlphaGo ทีเ่ ล่นเกมหมากรุกชนะแชมป์โลก ไปจนถึง AI ทีส่ ามารถ เรียนรู้เพิ่มเติมได้ด้วยตัวเองจากฐานข้อมูลที่มีอยู่ ที่ใกล้ ตัวน้องๆ ที่สุดก็คงจะเป็น Facebook ที่เวลาเราอัพรูป มันจะ Tag เพื่อนที่อยู่ในรูปนั้นไปที่ Facebook ของ เพื่อนอัตโนมัติด้วยใช้เทคโนโลยีการจดจ�ำใบหน้า ตัวอย่างของ AI ในปัจจุบัน 1. Siri จาก Apple 2. ผู้ช่วยดิจิตอล Alexa 3. ล�ำโพงอัจฉริยะ Echo จาก Amazon 4. Cortana จากไมโครซอฟท์ 5. Google Assistant หรือแม้แต่ Google Lens หรือ AI ที่สามารถ วิเคราะห์และเข้าใจภาพถ่ายจากกล้อง หรือภาพที่เรามี

เก็บไว้ในเครื่องได้ ยกตัวอย่างเช่น เราไปเห็นดอกไม้ สวยๆ ที่เราไม่รู้จักแต่เกิดอยากรู้ชื่อ แค่หยิบมือถือมา แชะภาพเอาไว้ จากนัน้ เจ้า Google Lens ก็จะไปท�ำการ ค้ น หาชื่ อ ของดอกไม้ พ ร้ อ มรายละเอี ย ดอื่ น ๆ มาให้ ได้ทนั ที ซึง่ อันนีจ้ ะท�ำงานร่วมกับผูช้ ว่ ยอัจฉริยะบนมือถือ อย่าง Google Assistant ที่ทาง Google บอกมาว่ามี ความแม่นย�ำสูงขึ้นและแม่นย�ำกว่ามนุษย์อีกด้วย AI สามารถเรียนรูไ้ ด้เองจากข้อมูลต่างๆ ทีอ่ ยูร่ อบตัว เช่น บริการค้นหาข้อมูลแบบเรียลไทม์ด้วย เนื่องจาก AI จะทราบข้ อ มู ล ที่ Update ตลอดเวลา นอกจากนี้ โลก AI First ยังเตือนถึงสภาพการจราจรก่อนทีจ่ ะออกรถ หรือเขียนอีเมลแทนเราได้ ยุคนีจ้ งึ เป็นยุคเริม่ ต้นของการ เปลี่ยนแปลง จาก Mobile First ไปสู่ AI First เพื่อเข้า สู่การเป็นสังคม 4.0 อย่างเต็มรูปแบบต่อไป

ผลิใบ

15

Green Energy

ด ิร ” ก ร ค โ ม “ไ

นยค ุ า 4 .0 ง ั ง ล พ “ไมโครกริด”

คือ ระบบไฟฟ้าก�ำลังขนาดเล็กที่ประกอบด้วยกลุ่มของโหลดชนิดต่างๆ ระบบผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กแบบกระจายตัว ระบบกักเก็บพลังงาน โดยส่วนประกอบทัง้ หมดท�ำงาน ร่วมกันผ่านระบบการบริหารจัดการพลังงาน ระบบควบคุม ซึ่งรวมไปถึงอุปกรณ์ป้องกัน และซอฟแวร์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย ส่วนประกอบส�ำคัญที่เกี่ยวข้องในไมโครกริด ได้แก่ อุปกรณ์ควบคุมการไหลก�ำลังไฟฟ้า อุปกรณ์ควบคุมแรงดันไฟฟ้า อุปกรณ์รีเลย์ป้องกัน และเซอร์กิตเบรกเกอร์ต่างๆ ระบบนี้จะมีการรวมระบบผลิตไฟฟ้า ส่งจ่ายไฟฟ้า และ ควบคุมสัง่ การเข้าไว้ดว้ ยกัน สามารถท�ำงานประสานเชือ่ มกับระบบโครงข่ายไฟฟ้าหลัก หรือโครงข่ายอื่นๆ และยังท�ำงานแยกตัวเป็นอิสระได้อีกด้วย “ไมโครกริด” มีขอ ้ ได้เปรียบกว่าระบบส่งและจ�ำหน่ายไฟฟ้าในโครงข่ายหลัก ตรงที่ ส ามารถท�ำหน้ า ที่ เ ป็ น ตั ว กลางระหว่ า งระบบผลิ ต ไฟฟ้ า กั บ ผู ้ ใ ช้ ไ ฟ ระบบกักเก็บพลังงาน ทําหน้าที่เก็บสะสม ซึ่งช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและสามารถลดการสูญเสียพลังงานไฟฟ้าในสายส่ง พลังงานไฟฟ้าส่วนเกินซึ่งเกิดในช่วงเวลาที่มีการ และสายจ�ำหน่ายได้ ผลิตไฟฟ้ามากกว่าความต้องการไฟฟ้าในระบบ ไมโครกริดนั้นๆ และจ่ายไฟฟ้าที่กักเก็บไว้ กลับคืนเข้าสูร่ ะบบในช่วงเวลาทีก่ ารผลิต ไฟฟ้าไม่เพียงพอ ส่วนเชื่อมต่อกับระบบ ต่อความต้องการไฟฟ้า จําหน่ายของโครงข่าย

ทําหน้าที่ควบคุม การเชื่อมต่อ หรือตัดการเชื่อมต่อ โหลดไฟฟ้า ระหว่างระบบไมโครกริดกับระบบ ได้แก่ ผู้ใช้ไฟฟ้าต่างๆ โครงข่ายไฟฟ้าหลัก โดยรับคําสั่งมาจากระบบ ระบบผลิตไฟฟ้าขนาดเล็ก ในระบบไมโครกริ ด เช่น ควบคุมไมโครกริดโดยตรง ในภาวะฉุกเฉิน เน้นการผลิตพลังงานไฟฟ้า ผู้ใช้ไฟฟ้าในบ้านเรือน ภาคอุตสาหกรรม ส่วนเชื่อมต่อจะสามารถตัดการเชื่อมต่อ จากพลังงานหมุนเวียนและ ส่ ว นราชการ และอื่นๆ โหลดไฟฟ้าเหล่านี้จะถูกจัด ได้ด้วยตัวเองอย่างอัตโนมัติ แหล่งพลังงานที่มีอยู่ในพื้นที่นั้นๆ ลําดับความสําคัญจากมากไปหาน้อย เพื่อใช้เป็นปัจจัย ตามอัลกอริธึมการควบคุม เป็นหลัก เช่น ระบบผลิตไฟฟ้าจาก หลั กในการตัดสินใจของระบบควบคุมไมโครกริดเมื่อเข้าสู่ ที่ได้ก�ำหนดไว้ก่อนหน้า แสงอาทิตย์ ระบบผลิตไฟฟ้าพลังงานลม สภาวะฉุกเฉิน โดยโหลดไฟฟ้าที่มีถูกจัดให้มีล�ำดับความสําคัญต�่ำ โรงไฟฟ้าชีวมวลหรือก๊าซชีวภาพ โรงไฟฟ้า จะถูกตัดออกจากระบบก่อนในกรณีที่เกิดปัญหาขึ้นในระบบ ระบบควบคุมไมโครกริด พลังงานน�้ำขนาดเล็ก เซลล์เชื้อเพลิง รวมถึง ทําหน้าที่ควบคุมการทํางาน จากนั้นโหลดซึ่งมีความส�ำคัญในลําดับถัดไปก็จะถูกตัดออก ระบบผลิตไฟฟ้าเชื้อเพลิงน�้ำมันดีเซล จากระบบ สําหรับโหลดที่มีล�ำดับที่มีความสําคัญ ของส่วนประกอบต่างๆ ในระบบ โรงไฟฟ้ากังหันก๊าซ หรือระบบการ มากที่สุดจะได้รับการจ่ายไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง ไมโครกริดให้สอดประสานกัน เช่น ผลิตไฟฟ้าและความร้อนร่วม ในทุกสภาวะ เช่น โรงพยาบาล ระบบผลิตพลังงานไฟฟ้า ระบบกักเก็บ ท่าอากาศยาน เป็นต้น พลังงาน โหลดไฟฟ้า โดยทั่วไปแล้วระบบ ควบคุมจะรวมเอาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและ การสื่อสารเข้าไว้ด้วย ระบบจะสามารถ ควบคุมการแลกเปลี่ยนไฟฟ้าระหว่าง ระบบไมโครกริดนั้นๆ กับโครงข่าย ไฟฟ้าหลักให้มีความสมดุล ไฟฟ้าหลัก

16

ผลิใบ

ที่ ม า : ส� ำ นั ก งานนโยบายและแผนพลั งงาน กระทรวงพลั งงาน ภาพประกอบ : design by freepik

Grew the Earth

AI for Earth โครงการเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์เพื่อโลก AI for Earth เป็นโครงการจากไมโครซอฟต์ที่น�ำนวัตกรรม ด้านปัญญาประดิษฐ์มาแก้ไขปัญหาสิง่ แวดล้อม โดยมีการก�ำหนด ขอบเขตที่จะมุ่งมั่นแก้ไขก่อน 4 หัวข้อ ได้แก่ เกษตรกรรม น�้ำ ความหลากหลายทางชีวภาพ และการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิ อากาศ โดยมีภารกิจหลัก 3 อย่าง คือ 1) การมอบทรัพยากรทางด้านซอฟต์แวร์ และ Cloud ให้กับ โปรเจคและงานวิ จั ย ด้ า นสิ่ ง แวดล้ อ มที่ ส มั ค รเข้ า ร่ ว ม โครงการโดยไม่มีค่าใช้จ่าย 2) จั ด การศึ ก ษาและให้ ค� ำ ปรึ ก ษาเกี่ ย วกั บ เทคโนโลยี ป ั ญ ญา ประดิษฐ์ให้องค์กรน�ำไปประยุกต์ใช้ 3) การสร้างนวัตกรรมผ่านการท�ำโปรเจค ตีพิมพ์งานวิจัย และร่ ว มมื อ กั บ องค์ ก รอื่ น ๆ ริ แ ริ่ ม และพั ฒ นาโซลู ชั่ น เพื่อสิ่งแวดล้อม ปัจจุบนั AI for Earth นัน้ มีโปรเจคอยูใ่ นโครงการแล้ว ดังนี้ Land Cover Mapping : ไมโครซอฟต์ท�ำงานร่วมกับ องค์กรไม่แสวงหาผลก�ำไร Chesapeake Conservancy สร้าง ระบบฐานข้อมูลของพืน้ ทีร่ อบสันปันนำ �้ Chesapeake และบริเวณ ใกล้เคียง พร้อมใช้เทคนิค Machine Learning เพื่อช่วยให้การ อนุรักษ์พ้ืนที่รอบๆ เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและความแม่นย�ำ มากขึ้น มีค่าใช้จ่ายน้อยลง

FarmBeats : โปรเจค FarmBeats ใช้เทคโนโลยีทงั้ IoT, Cloud และ Machine Learning ในการสร้างระบบเกษตรกรรม แบบ Data-driven ทีช่ ว่ ยให้เกษตรกรมีผลผลิตมากขึน้ โดยมีคา่ ใช้จา่ ย ลดลง และลดผลเสียของการเกษตรกรรมไปพร้อมๆ กันด้วย

iNaturalist : ช่วยให้ทกุ คนมีบทบาทในการปกป้องความ หลากหลายทางชีวภาพ โดย iNaturalist เป็นแอปพลิเคชันทีไ่ ด้รบั การสนับสนุนจาก California Academy of Sciences และ National Geographic Society ช่วยให้นกั วิทยาศาสตร์ทกุ สัญชาติ ทั่วโลกสามารถรวบรวมข้อสังเกตจากสัตว์ป่าและพันธุ์พืชได้ โดย เมือ่ ถ่ายรูปภาพสัตว์หรือพืชชนิดใดลงไป iNaturalist จะใช้ AI ในการ จ�ำลองแบบและแนะน�ำสายพันธุท์ แี่ สดงในภาพพร้อมค�ำอธิบายอืน่ ๆ

Project Premonition : ร้อยละ 75 ของโรคระบาด เริม่ ต้นทีส่ ตั ว์ แต่การเก็บข้อมูลจากสัตว์อย่างต่อเนือ่ งนัน้ ทัง้ ยุง่ ยาก ส�ำหรับนักวิจยั ทีส่ นใจ สามารถเข้าใช้ทรัพยากร Cloud Computing และเสียเวลา Project Premonition ใช้ประโยชน์จากยุงในการ และ Esri GIS จากไมโครซอฟต์ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เก็บข้อมูลเชื้อโรคที่รวดเร็วและแม่นย�ำมากขึ้น ด้วยการพัฒนา โซลูชั่นที่ท�ำให้โดรนสามารถตรวจจับยุงในพื้นที่ต่างๆ เพื่อน�ำมา ** Esri GIS เป็นโปรแกรมที่ใช้ในการค้นหา สร้าง จัดการ วิเคราะห์ ข้อมูล และแสดงผลในรูปแบบแผนที่ เป็นแพลตฟอร์มที่สนับสนุนการ วิเคราะห์เชื้อโรคได้ ท�ำงานทุกรูปแบบทั้งบน เดสก์ท็อป เซิร์ฟเวอร์ โมบาย และระบบคลา วด์เทคโนโลยี สามารถแชร์ข้อมูลให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งหมดได้มองเห็น ภาพเดียวกัน

ที่มาและภาพประกอบ : www.microsoft.com

ผลิใบ

17

On the Move

ไ

ป

ับ ก ั ก รจู้

า ท ง ส ะ ม ษ องทสี่ สำค ก ั ท F ัญ E

(EF) s n o i t c ive Fun t u c e x และ EQ E Q I ่ า ว ั ก ่ี ำ� คญ ทส

Working Memory ความจ�ำที่น�ำมาใช้งาน ความสามารถในการเก็บข้อมูล ประมวล และดึงข้อมูลที่เก็บใน คลังสมองของเราออกมาใช้ ตามสถานการณ์ที่ต้องการ

Inhibitory Control การยั้งคิด และควบคุม ความปรารถนาของตน ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม จนสามารถหยุดยั้งพฤติกรรมได้ ในกาลเทศะที่สมควร

Shift หรือ Cognitive Flexibility การยืดหยุ่นความคิด สามารถ ปรับเปลี่ยนความคิดให้เหมาะสมกับ สถานการณ์ที่เปลี่ยนไปยืดหยุ่น พลิกแพลงเป็น เห็นทางออกใหม่ๆ และคิดนอกกรอบได้ SelfMonitoring การรู้จักประเมินตนเอง รวมถึง การตรวจสอบการงานเพื่อหา จุดบกพร่อง และรู้ตัวว่า ก�ำลังท�ำอะไร ได้ผลอย่างไร

18

ผลิใบ

Emotional Control การควบคุมอารมณ์ ให้อยู่ใน ระดับที่เหมาะสม จัดการกับ ความเครียดและความเหงาได้ มีอารมณ์มั่นคง และแสดงออก แบบที่ไม่รบกวนผู้อื่น Focus / Attention การใส่ใจจดจ่อมุ่งความสนใจ อยู่กับสิ่งที่ท�ำอย่างต่อเนื่อง ในช่วงเวลาหนึ่งๆ โดยไม่วอกแวก

Planning and Organizing การวางแผนและการจัดระบบ ด�ำเนินการ เริ่มตั้งแต่การตั้งเป้าหมาย การเห็นภาพรวม จัดล�ำดับความส�ำคัญ จัดระบบโครงสร้าง จนถึงการ แตกเป้าหมายให้เป็นขั้นตอน

Initiating การริเริ่มและ ลงมือท�ำงานตามที่คิด เมื่อคิดแล้วก็ลงมือท�ำ ไม่ผัดวันประกันพรุ่ง

GoalDirected Persistence ความพากเพียรมุ่งสู่เป้าหมาย เมื่อตั้งใจและลงมือท�ำแล้ว มีความมุ่งมั่นบากบั่น ไม่ว่าจะ มีอุปสรรคใดๆ ก็พร้อมฝ่าฟัน จนถึงความส�ำเร็จ

Let’s go Green

เทรน

ปี 2561

ความก้ า วหน้าของเทคโนโลยีและปัญญาประดิษฐ์ ในระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมา ส่งผลให้เ กิดผลกระทบ ในด้านการเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม เกิดเป็นประเด็นด้านความยั่งยืนที่ผู้บริโภคและผู้ลงทุน ให้ความส�ำคัญอย่างต่อเนื่อง จนเกิดเทรนเรื่องของความยั่งยืนขึ้นในปี 2561 ส�ำหรับการท�ำธุรกิจ ดังนี้ ่ ง ความเสีย ด้านสิง ่ แวดล้อมทวีความรุนแรง

่ มล�ำ้ ความเหลือ ่ ง เป็นความเสีย ของธุรกิจ

- กลุ่มอุตสาหกรรมที่ใช้น�้ำปริมาณมากในกระบวนการ อาจประสบปัญหาการขาดแคลนน�ำ้ หรือเผชิญความยากล�ำบาก สภาพแวดล้อมของสังคมที่มีความไว้เนื้อ ในการจัดสรรทรัพยากรน�้ำที่มีจ�ำกัด รวมถึงอาจท�ำให้เกิดการแย่งใช้ เชื่ อ ใจต�่ ำ ก็ ท�ำให้ ธุ ร กิ จ มี ค วามเสี่ ย งด้ า น น�้ำระหว่างชุมชนกับภาคอุตสาหกรรม ชื่อเสียงและด้านการก�ำกับดูแลจากหน่วย - การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศมีผลท�ำให้อากาศร้อนจัดเพิ่มมากขึ้น เกิดความ งานทางการเพิ่มมากขึ้น ตลอดจนอาจ แห้งแล้ง และนำ�้ ท่วมท�ำให้ผลิตผลทางการเกษตรลดลง เกิดการขาดแคลนปัจจัย กระทบต่ อ ผลประกอบการของ การผลิต ซึง่ ส่งผลกระทบโดยตรงต่อธุรกิจในกลุม่ อุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร ธุรกิจในระยะยาว - การผลิตในภาคอุตสาหกรรมมีสว่ นท�ำให้เกิดผลกระทบต่อสิง่ แวดล้อม ซึง่ อาจ จะถูกกดดันโดยภาครัฐและภาคสังคมให้มีการควบคุมดูแลกระบวนการผลิต เทคโนโลยี อย่างเข้มงวดมากขึ้น หรือต้องเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการบริหาร เป็นกุญแจส�ำคัญ จัดการผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคมตามหลักการ Polluter ส�ำหรับธุรกิจ Pays Principle ซึ่ ง หมายถึ ง การที่ ผู ้ ก ่ อ มลพิ ษ เป็ น ผู ้ อ อก เกิดความตืน่ ตัวของภาคธุรกิจทัว่ โลกว่าปัญญาประดิษฐ์ ค่าใช้จา่ ยในการลดหรือบ�ำบัดมลพิษทีต่ นเองเป็นผูก้ อ่ ขึน้ (Artificial Intelligence: AI) และระบบหุ่นยนต์ (Robotics) จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบการผลิตในปัจจุบนั มากน้อยเพียงใด ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) ถูกพัฒนาให้มีความสามารถ ในการเก็ บ และบริ ห ารจั ด การข้ อ มู ล ที่ มี ป ริ ม าณมหาศาลและมี ค วาม ซับซ้อน เพื่อช่วยในการวิเคราะห์เทรนด์ความต้องการของลูกค้าและ ผู้บริโภคซึ่งช่วยให้ภาคธุรกิจสามารถตัดสินใจได้แม่นย�ำยิ่งขึ้น ขณะที่ระบบ หุ่นยนต์ (Robotics) ถูกพัฒนาให้สามารถท�ำงานที่มีความเสี่ยงสูงหรือ งานที่อาจเกิดอันตรายต่อมนุษย์ได้รวมถึงระยะเวลาในการท�ำงานของ หุน่ ยนต์มคี วามรวดเร็วและความแม่นย�ำมากกว่า ในแง่มมุ นีอ้ าจกล่าว ได้วา่ เทคโนโลยีเป็นกุญแจส�ำคัญทีช่ ว่ ยให้เกิดการบริหารจัดการ ธุรกิจอย่างมีประสิทธิภาพและเพิ่มขีดความสามารถ ในการแข่งขันของธุรกิจ ผลิใบ 19

ดาว ประเทศไทย ผลักดัน DOW-CST AWARD

ยกระดับการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ไทย เตรียมความพร้อมสู่ยุคไทยแลนด์ 4.0

วลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กลุ่มบริษัท ดาว ประเทศไทย สมาคมเคมี แห่ ง ประเทศไทยฯ และองค์ ก ารพิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ o รางวัลดีเด่น อันดับที่ 1: โรงเรียนหมอนทอง วิทยา โดย คุณครูสมพร ริศมัน (โครงงานเครือ่ ง วิทยาศาสตร์แห่งชาติ จัด การประกวดโครงงาน กลั่นน�้ำมันหอมระเหย) ได้รบั เงินรางวัลมูลค่า วิทยาศาสตร์ รางวัล DOW-CST ประจ�ำปี 20,000 บาท พร้อมโล่รางวัล พ.ศ. 2560 ภายใต้โครงการ “ห้องเรียนเคมีดาว” เปิ ด โอกาสให้ ค รู แ ละนั ก เรี ย นจากทั่ ว ประเทศ o รางวัลดีเด่น อันดับที่ 2: โรงเรียนดัดดรุณี โดย คุณครูบุศริน โคนเคน (โครงงานอันตราย ในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย ส่ง จากสารเคมีในชีวติ ประจ�ำวัน) ได้รับเงินรางวัล ผลงานโครงการทดลองวิทยาศาสตร์เชิงสร้างสรรค์ มูลค่า 10,000 บาท พร้อมโล่รางวัล เข้ า ประกวด เพื่ อ ส่ ง เสริ ม พั ฒ นาวิ ช าการและ วิ ช าชี พ ครู วิ ท ยาศาสตร์ โ ดยเฉพาะครู วิ ช าเคมี ให้มีความก้าวหน้าและเป็นที่ยอมรับในระดับ DOW-CST Award 2017 ระดับชัน้ มัธยมศึกษา สากล ด้วยการน�ำเทคนิคปฏิบตั กิ ารเคมีแบบย่อส่วน ตอนปลาย (Small-Scale Chemistry Laboratory) มาใช้ใน o รางวัลยอดเยี่ยม: โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา การประกวด ให้เยาวชนกล้าแสดงออก รู้จักใช้ พัฒนาการ โดย คุณครูณฎั ฐ์ทติ า สิรธิ ราเมธีกลุ ความคิดสร้างสรรค์ และเปิดโอกาสให้นกั เรียนได้ (โครงงาน Synthesis Purification of ESTER เรียนวิทยาศาสตร์ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง

by Microscale) ได้รบ ั เงินรางวัลมูลค่า 40,000 ในปี นี้ มี โ ครงงานทั้ ง สิ้ น 47 โครงงาน บาท พร้อมโล่รางวัล และครูที่ปรึกษาได้รับ จาก 29 โรงเรียนทั่วประเทศเข้าร่วมประกวด พระราชทานโล่เกียรติยศจาก ศาสตราจารย์ โรงเรียนที่ได้รับรางวัล มีดังนี้ ดร.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัย ลักษณ์ อัครราชกุมารี o รางวัลดีเด่น อันดับที่ 1: โรงเรียนปราจิณ DOW-CST Award 2017 ระดับชั้นมัธยมศึกษา ราษฎรอ� ำ รุ ง โดย คุณครูสราญรมย์ ยิ่งสุข ตอนต้น (โครงงาน การศึกษาปฏิกริ ยิ าระหว่างกรดกับเบส) o รางวั ล ยอดเยี่ ย ม: โรงเรียนบ้านสวน (จั่น ได้รับเงินรางวัลมูลค่า 20,000 บาท พร้อม อนุสรณ์) โดย คุณครูสดุ า ธนพิบลู กุล (โครงงาน โล่รางวัล การกลั่น) ได้รับเงินรางวัลมูลค่า 40,000 บาท พร้ อ มโล่ ร างวั ล และครู ที่ ป รึ ก ษาได้ รั บ o รางวัลดีเด่น อันดับที่ 2: โรงเรียนศรีสวัสดิ์ วิทยาการ โดย คุณครูรัตนาพรรณ อุตมีมั่ง พระราชทานโล่เกียรติยศจาก ศาสตราจารย์ (โครงงาน Factor Affecting the Chemical ดร.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ

Reaction) และ โรงเรียนหอวัง โดย คุณครูชยั พร

มิตพิทกั ษ์ (โครงงานอัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี ระหว่างโลหะแมกนีเซียมกับกรดไฮโดรคลอริก) ได้รับเงินรางวัลมูลค่า 10,000 บาท พร้อมโล่ รางวัล โครงการ “ห้องเรียนเคมีดาว” ได้ดำ� เนินการ อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 เพื่อสนับสนุน การเรียนการสอนวิชาเคมีโดยใช้เทคนิคปฏิบตั กิ าร เคมี แ บบย่ อ ส่ ว น ( Small-Scale Chemistry Laboratory) และยังมีกจ ิ กรรมส่งเสริมการศึกษา อื่ น ๆ ประกอบด้ ว ย การอบรมเชิ ง ปฏิ บั ติ ก าร การทดลองเคมีแบบย่อส่วนให้แก่ครูวทิ ยาศาสตร์ เพื่ อ น� ำ ไปใช้ บู ร ณาการการเรี ย นการสอนตาม หลั ก สู ต ร รวมทั้ ง การพั ฒ นาครู วิ ท ยาศาสตร์ ต้นแบบดีเด่นให้เป็น Trainer เพือ่ เผยแพร่เทคนิค อันเป็นประโยชน์ให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง พร้อม การติ ด ตามผลและประเมิ น กระบวนการสอน เพื่อแลกเปลี่ยนเทคนิคการเรียนการสอนร่วมกัน ตลอดระยะเวลาการด�ำเนินกิจกรรม กลุ่มบริษัท ดาว ประเทศไทย ให้การสนับสนุนชุดปฏิบัติการ การทดลองเคมีแบบย่อส่วนแก่โรงเรียนมากกว่า 7,000 ชุด และมีคณาจารย์ 860 คน จาก 443 โรงเรี ย นทั่ ว ประเทศ เข้ า ร่ ว มการอบรมเชิ ง ปฏิบัติการ ซึ่งก่อให้เกิดครูต้นแบบปฏิบัติการ เคมีแบบย่อส่วน 43 คน และมีเด็กนักเรียนกว่า 52,000 คน ที่ได้รับประโยชน์จากโครงการ

Let’s go Green

The Question Mark

หุ่นยนต์ตัวแรกของโลก ที่ได้รับสิทธ์เป็นพลเมือง มีชื่อว่าอะไร

?

ผิวหนังของโซเฟีย ท�ำมาจากซิลิคอน ที่จดสิทธิบต ั รแล้ว

ชื่อโซเฟีย เป็นภาษากรีก แปลว่ารักในการเรียนรู้ ซึ่งเป็นรากศัพท์ของค�ำว่า ปรัชญา หรือ Philosophy

David Hanson เป็นวิศวกร ผู้สร้างโซเฟีย 22

ผลิใบ

น้องๆ หลายคนอาจจะทราบค�ำตอบแล้ว เพราะเรือ่ งของหุน่ ยนต์โซเฟีย นั้นโด่งดังไปทั่วโลก หลังจากที่ประเทศซาอุดิอาระเบียท�ำการบันทึกชื่อให้ โซเฟียเป็นพลเมืองซาอุฯ อย่างถูกต้องตามกฎหมายใน 2017 ที่เมืองริยาด แต่ที่พี่ผลิใบต้องน�ำเรื่องของโซเฟียมาพูดถึงอีกครั้งก็เพราะว่า ในเดือน มิถุนายน 2018 นี้ โซเฟียได้เดินทางมาร่วมงานที่ประเทศไทยของเรา อีกครัง้ ในฐานะของการเป็นพิธกี รในงาน แมนูแฟกเจอริง่ เอ็กซ์โป ซึง่ ในงานนี้ ไม่ว่าใครก็สามารถที่จะเห็นโซเฟียตัวจริงได้อย่างใกล้ชิด แต่ถ้าหากพลาด ที่ จ ะไปพบกั บ ตั ว จริ ง ของโซเฟี ย ก็ ม าท�ำความรู ้ จั ก กั บ เธอในคอลั ม น์ The Question Mark กันเลยค่ะ . . .

การพูดของโซเฟีย ใช้เทคโนโลยีจาก Google และเทคโนโลยีอื่นๆ ช่วยให้โซเฟียสามารถจดจ�ำ และพูดได้อย่างชาญฉลาด ตลอดเวลา

โซเฟียได้รับการอัพเกรด ในส่วนขา ให้มคี วามสามารถ เดินได้

กล้องภายในดวงตา ของโซเฟียประกอบกับ อัลกอริทึมที่ทางบริษัท ออกแบบท�ำให้เธอ สามารถมองเห็น และกรอกตาไปมาได้

โซเฟียสามารถแสดงออก ทางสีหน้าได้ถึง 62 แบบ แสดงออกทางอารมณ์ ได้เหมือนกับมนุษย์

Green Innovation

Google Home ปัญญาประดิษฐ์ที่อยู่ร่วมกับมนุษย์ Google Home คืออะไร? นวัตกรรม Google Home ล�ำโพงอัจฉริยะ ท�ำหน้าทีร่ บั ค�ำสัง่ เสียงและถ่ายทอด ออกมาเป็น Action ต่างๆ ที่เราตั้งค่าผ่าน App ที่รองรับทั้ง iOS และ Android ความสามารถค่อนข้างหลากหลาย ถูกออกแบบมาให้สามารถเชือ่ มต่อได้กบั ทุกอุปกรณ์ ในแต่ละห้องเพื่อรวมไว้เป็นหนึ่งเดียว หลังจากเปิดการท�ำงานแล้วเราสามารถใช้ค�ำสั่งเสียงในการสั่งการได้ทันที ไม่ว่าจะเป็นการถามเรื่องราวต่างๆ การให้ค้นหา หรือการสั่งให้เปิดเพลงในยูทูป นอกจากนี้ยังสามารถท�ำงานพ่วงกับ Smart Device หรือระบบบ้านอัจริยะ โดย สามารถปรับเปลี่ยนไฟ อุณหภูมิห้อง ตั้งเวลา นาฬิกาปลุก จัดการตารางเวลา การจราจร ตารางการบินด้วยเสียง หรือเชือ่ มต่อเข้ากับโทรศัพท์ได้เลย และแน่นอนว่า เราสามารถถามมันได้เหมือน Google Search ด้วยข้อมูลที่สั่งสมมา 17 ปี

ผลิใบ

23

Think Out of the Box

ปัญญาประดิษฐ์ กับ Internet of Things

ในยุคปัจจุบันจะมีสองสิ่งที่ท�ำหน้าที่ผสานกันได้อย่างดีเยี่ยมในบทบาทของตนเอง นั่นคือ AI (Artificial Intelligence) หรือ ปัญญาประดิษฐ์ กับ IoT หรือ Internet of Things เป็นเทคโนโลยีอันดับ ต้นๆ ทีจ่ ะเข้ามามีอิทธิพลเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตแบบดิจิทัลของมนุษย์อย่างแยกไม่ออก และมีความชัดเจนมากขึ้น

AI (Artificial Intelligence) หรือ ระบบปัญญาประดิษฐ์ เป็นเทคโนโลยีที่สามารถเรียนรู้และวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ เพื่อพัฒนาตนเองให้ฉลาดขึ้น เป็นโปรแกรม ซอฟแวร์ต่างๆ ที่ใช้กับคอมพิวเตอร์ โดยเฉพาะความสามารถในการคิดเองได้ หรือมีปัญญานั่นเอง มันจึง ถูกเรียกว่าปัญญาประดิษฐ์ โดยตัวอย่างของปัญญาประดิษฐ์ มีดังนี้

ผู้ช่วยสั่งการด้วยเสียง เช่น Apple Siri ใน IOS สามารถโต้ตอบ จดจ�ำ และเรียนรู้พฤติกรรมของผู้ใช้ได้ ทางด้านการแพทย์ มีการพัฒนา AI มาช่วยในการวิเคราะห์การรักษา โรคมะเร็ง โดยวินิจฉัยและเอ็กซเรย์โรคมะเร็งปอด Call Center ต่างๆ ในการตอบค�ำถามหรือให้ค�ำปรึกษากับลูกค้า เพื่อลด การใช้แรงงานคน 24

ผลิใบ

Internet Of Things

Internet Of Things (IoT)

Internet Of Things เป็นการน�ำอุปกรณ์ตา่ งๆ เชือ่ มโยงสูโ่ ลกอินเตอร์เน็ต เพื่อท�ำให้มนุษย์ สามารถสั่งการและควบคุมการใช้งานอุปกรณ์ต่างๆ ผ่านทางเครือข่ายอินเตอร์เน็ต ไม่วา่ จะเป็น สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต ยานพาหนะ หรือแม้กระทัง่ เครือ่ งใช้ไฟฟ้าในบ้านของเราเอง ที่มีการพัฒนาให้ ฉลาดและอ�ำนวยความสะดวกต่อผู้ใช้มากขึ้น

ปัจจุบันมีการแบ่งกลุ่ม Internet of Things ออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่

Commercial IoT คือ แบ่งจาก Local Network ที่มีหลายเทคโนโลยีที่แตกต่างกันใน โครงข่าย Sensor Nodes โดยตัวอุปกรณ์ IoT Device ในกลุ่มนี้จะเชื่อมต่อแบบ IP Network เพื่อเข้าสู่อินเตอร์เน็ต

Industrial IoT คือ แบ่งจาก Local Communication ที่เป็น Bluetooth หรือ Ethernet (Wired or Wireless) โดยตัวอุปกรณ์ IoT Device ในกลุม่ นีจ้ ะสือ่ สารภายในกลุม่ Sensor Nodes เดียวกันเท่านั้นหรือเป็นแบบ Local Devices เพียงอย่างเดียวอาจไม่ได้เชื่อมสู่อินเตอร์เน็ต

ข้อมูลจาก www.blog.sogoodweb.com/Article/Detail/59554 www.iphonemod.net/how-difference-between-ai-and-iot.html ผลิใบ

25

Science Tricks

ภาพจาก www.freepik.com

Artificial Narrow Intelligence (ANI) หรืออาจจะ เรียกว่า Weak AI ซึ่งเป็น ปัญญาประดิษฐ์ ที่มีระดับสติปัญญา และความสามารถในการท�ำงานได้ในเรื่องแคบๆ อยู่ในวงจ�ำกัด เรื่องใดเรื่องหนึ่ง เช่น ในปี 1997 IBM สร้างคอมพิวเตอร์ เครื่องแรกที่สามารถเอาชนะแชมป์หมากรุกได้ ในยุคปัจจุบัน Google สามารถสร้างรถยนต์ไร้คนขับได้ SIRI ของแอปเปิ้ลสามารถสื่อสารพูดคุยกับคนได้ นั่นก็สามารถท�ำได้เพียงแค่นั้น มันยังคงไม่มีความสามารถ และมีสติปัญญาคิดไปท�ำอย่างอื่น ในขอบเขตที่กว้างไกลใกล้เคียงมนุษย์ได้ Artificial General Intelligence (AGI) อาจเรียกว่า Strong AI ซึ่งเป็นสติปัญญาเทียบเท่ามนุษย์ เป็นปัญญา ประดิษฐ์ ที่ความสามารถในการท�ำงานได้เทียบเท่ากับสมอง มนุษย์ ในปัจจุบนั เรายังไม่สามารถสร้าง AGI ได้ แต่ศาสตราจารย์ Linda Gottfredson ได้อธิบายว่า AGI ปัญญาประดิษฐ์ ในระดับนีเ้ ป็นความสามารถทัว่ ไปเกีย่ วกับจิตใจความนึกคิดมากกว่าอย่างอืน่ โดยจะเกีย่ วข้อง กับความสามารถเรียนรู้ วางแผน การแก้ปัญหา รู้จักคิดในเชิงนามธรรม มีความคิดที่ สลับซับซ้อน เรียนรู้ได้เร็ว เรียนรู้จากประสบการณ์ โดยปัญญาประดิษฐ์ในระดับ AGI จะสามารถท�ำได้อย่างง่ายดายเหมือนกับที่มนุษย์ท�ำได้ Artificial Superintelligence (ASI) เราอาจเรียก ASI ซุปเปอร์ปัญญาประดิษฐ์ มีปัญญาเหนือมนุษย์ Nick Bostrom จากออกฟอร์ดซึ่งเป็นนักปรัชญาและผู้น�ำด้านความคิดด้าน AI ให้ค�ำจ�ำกัดความของ ASI ว่ามันจะฉลาดและมีปัญญามากกว่า สมองมนุษย์ที่ดีที่สุดในทุกๆ ด้าน รวมไปถึงความคิดสร้างสรรค์ ในทางวิทยาศาสตร์ เรื่องทั่วๆไป แม้กระทั่งความสามารถในการเข้าสังคม ที่มา : www.khundee.com

26

ผลิใบ

English for Fun

e c n e g i l l e t n Artificial I ์ ฐ ษ ิ ด ะ ร ป า ญ ปัญ

ร้างขึ้นให้กับสิ่งที่ ส ่ ี ท ม ย ี เท าด ล ฉ ม วา ค หมายถึง ์ านวิทยาการคอมพวิ เตอร ด้ ใน ่ ึ ง น ห ขา สา ็ น เป ิ ต ี ว ี ช ไมม่ าม ห ม าย ห นึ่ ง คื อ ว ค ก ี อ อ รื ห ม ร ร ก ว แ ล ะ วิ ศ น ามารถท�ำงานได้เหมือ ส ้ ห รใ ก ั งจ อ ่ รื ค งเ า ร้ ส การ ญาใหค้ อมพวิ เตอร์ ั ญ ป ฐ์ ิ ษ ด ระ ป อ รื ห า ญ ั ญ คนทใี่ ช้ป น ามารถจ�ำลองการท�ำงา ส ร์ อ เต ว ิ พ ม อ ค ้ ให อ ่ ื เพ องมนุษย์ โดยเน้น ข ม รร ก ิ ต ฤ พ บ บ แ น ย ี ต่างๆ เล น งม นุ ษ ย ์ ที่ มี ก าร วา งแ ผ อ ม ส บ บ แ าม ต ด ิ วค น แ ดั สินใจ การแก้ปญั หา รต กา ล ุ ผ ต ห ้ เ ห รใ กา ้ รู น การเรีย ะ างดำ� เนนิ การ ในลักษณ วท แน ก อ ลื รเ กา จน ด ลอ ต คล้ายมนุษย์

ค�ำศัพท์ทเี่ กีย ่ วข้อง

ผลิใบ

27

กิจกรรมเตรียมความพร้อมเยาวชน เพื่ อท�ำงานวิจัยท้องถิ่น“ กองทุนสุขภาพกับสภาวะโลกร้อน” กองทุนสุขภาพกับสภาวะโลกร้อน โดยองค์กรธุรกิจเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน หรือ TBCSD และสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย หรือ TEI ได้จัดกิจกรรมเตรียมความพร้อมเยาวชน เพื่อท�ำงานวิจัยท้องถิ่น ภายใต้หัวข้อ “ผลของสภาวะโลกร้อนต่อระบบนิเวศ สิ่งแวดล้อมและสุขภาพ” ประจ�ำปี 2561 ใน 5 ภูมิภาคทั่วประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนให้เยาวชนมีความพร้อม ในการด�ำเนินงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะโลกร้อนที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ สิ่งแวดล้อมและสุขภาพ อันเป็นปัญหาที่เกิดขึ้น ในระดับท้องถิ่นของตน ตลอดจนพัฒนาให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกันและขยายผลไปสู่บุคคลอื่นๆ ในโรงเรียนและชุมชน ที่อยู่รอบข้าง เพื่อกระตุ้นให้เกิดความตระหนักถึงความส�ำคัญในการเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับปัญหาดังกล่าวที่จะเกิดขึ้น ส�ำหรับในปีนี้มีคุณครูและนักเรียน เข้าร่วมอบรมจ�ำนวนทั้งสิ้น 461 คนจาก 101 โรงเรียนทั่วประเทศ

28

ผลิใบ

โดยกิจกรรมในครัง้ นีไ้ ด้รบั เกียรติจาก คณะกรรมการกองทุนฯ เป็นผู้ถ่ายทอด องค์ความรูใ้ ห้แก่เยาวชน ซึง่ ได้รบั การตอบรับ จากเยาวชนและคุ ณ ครู ใ นจั ง หวั ด ที่ จั ด กิจกรรมรวมถึงจังหวัดใกล้เคียงเป็นอย่าง มาก ส�ำหรับปี 2561 ได้จัดกิจกรรมอบรม เยาวชนฯ ใน 5 จังหวัดของแต่ละภูมิภาค ทั่วประเทศ ดังนี้ ครั้งที่ 1 ภาคเหนือ (3 พฤษภาคม 2561) ณ สนามกอล์ฟ กัซซัน พาโนราม่า กอล์ฟ คลับ จ.ล�ำพูน มีคณ ุ ครูและนักเรียน เข้าร่วม 123 คน จาก 23 โรงเรียน (จาก จังหวัดล�ำพูน ล�ำปาง และเชียงใหม่) ครั้งที่ 2 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

(17 พฤษภาคม 2561) ณ โรงแรม เลย พาเลซ จ.เลย มีคุณครูและนักเรียน

เข้าร่วม 86 คน จาก 19 โรงเรียน (จาก จังหวัดเลย ขอนแก่น หนองบัวล�ำภู และ อุดรธานี) ครั้ ง ที่ 3 ภาคใต้ (31 พฤษภาคม 2561) ณ โรงแรมวัฒนา พาร์ค จ.ตรัง มีคณ ุ ครูและนักเรียนเข้าร่วม 82 คน จาก 19 โรงเรียน (จากจังหวัดตรัง พัทลุง สตูล กระบี่ และนครศรีธรรมราช) ครัง ุ ายน ้ ที่ 4 ภาคตะวันออก (14 มิถน 2561) ณ โรงแรมสตาร์ คอนเวนชั่น จ.ระยอง มีคุณครูและนักเรียนเข้าร่วม 72 คน จาก 17 โรงเรียน (จากจังหวัด ระยอง ชลบุรี ฉะเชิงเทรา และจันทบุรี) ครั้งที่ 5 ภาคกลาง (5 กรกฎาคม 2561) ณ โรงแรมริเวอร์ จ.นครปฐม มีคณ ุ ครูและนักเรียนเข้าร่วม 98 คน จาก

23 โรงเรี ย น (จากจั ง หวั ด นครปฐม สมุทรสงคราม สุพรรณบุรี พระนครศรีอยุธยา กาญจนบุรี เพชรบุรี ราชบุรี นนทบุรี สมุทรปราการ สมุทรสาคร และ กรุงเทพฯ) ซึ่ ง โรงเรี ย นที่ เข้ า ร่ ว มกิ จ กรรมฯ ในแต่ ล ะจั ง หวั ด ต่ า งได้ รั บ องค์ ค วามรู ้ ค�ำแนะน�ำ แนวความคิดในการตั้งหัวข้อ วิจยั รวมถึงความสนุกสนานจากกิจกรรมฯ พร้อมทั้งยืนยันที่จะส่งผลงานวิจัยเข้าร่วม เพือ่ ขอรับทุนสนับสนุนจากกองทุนสุขภาพ กับสภาวะโลกร้อนฯ เพื่อชิงทุนสนับสนุน การศึกษาประจ�ำปี 2561 ต่อไป

ผลิใบ

29

Cover Story

อนาคตเด็กไทยกับปัญญาประดิษฐ์ ในยุคของการพัฒนาทางเทคโนโลยีแบบไร้ขดี จ�ำกัด แปรเปลีย่ นให้สงั คมเข้าใกล้โลก แห่งจินตนาการได้อย่างคาดไม่ถงึ เมือ่ ก่อนเราจะเห็นเทคโนโลยีปญ ั ญาประดิษฐ์ หรือ AI ได้จากในภาพยนตร์ไซไฟต่างประเทศ แต่ ณ ปัจจุบัน โลกของ AI ได้เข้ามามีบทบาทใน ชีวติ จริงของมนุษย์อย่างเราๆ ทีเ่ ห็นได้ชดั ก็หนีไม่พน้ โลกอินเตอร์เน็ต อย่าง Facebook, Google, Smart Phone และอุปกรณ์อันชาญฉลาดที่เข้ามาช่วยอ�ำนวยความสะดวก ในชีวิตประจ�ำวันในการวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ได้อย่างแม่นย�ำ

แต่... AI ที่เราจะได้พบเจอในอนาคตอันใกล้ ไม่ใช่ AI ที่จะมาแบบในหนังที่มี รูปร่างเป็นมนุษย์เพื่อพูดโต้ตอบกับเรา แต่จะมาในรูปแบบของโปรแกรมอัจฉริยะที่ ประมวลผลข้อมูลต่างๆ ให้แก่ธรุ กิจ ประยุกต์ใช้กบั กิจกรรมต่างๆ ในสังคมได้หลากหลาย รูปแบบ ตั้งแต่ควบคุมโรงงานอุตสาหกรรม เป็นเครื่องจักรสังหารในเครื่องบินรบ ไร้คนขับ เป็นหมอ หรือแม้กระทั่งดูแลผู้สูงอายุ

เพราะฉะนั้ น ... ระบบการศึ ก ษาที่ ตั้ ง อยู ่ บ นพื้ น ฐานของการหาความรู ้ จึงไม่เพียงพออีกต่อไปแล้ว เพราะการศึกษาที่จะตอบโจทย์ของการมีงานท�ำต่อไป ในอนาคต จ�ำเป็นต้องมีขอ้ จ�ำกัดทีแ่ ตกต่างจากที่ AI ท�ำได้ คือ ทักษะทีเ่ กีย่ วกับอารมณ์ ค่านิยม การคิดวิเคราะห์ จินตนาการ และความเอื้ออาทรต่อคนอื่น ที่ในปัญญา ประดิษฐ์ไม่สามารถท�ำได้

30

ผลิใบ

Green Mind

ข้อดี - ข้อเสีย ของปัญญาประดิษฐ์

ถึงแม้ว่าปัญญาประดิษฐ์หรือ AI จะมีประโยชน์มากมายหลายด้านในยุคปัจจุบัน แต่ก็ไม่ได้หมายความว่ามันจะมี แต่ข้อดีเพียงอย่างเดียว AI ก็ไม่ต่างจากสรรพสิ่งในโลกที่ต่างก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ทีนี้เรามาดูกันค่ะว่าข้อดีและข้อเสีย ของปัญญาประดิษฐ์นั้นมีอะไรบ้าง ข้อดี สามารถท�ำงานหนักหรืองานที่เป็นอันตราย ที่คนไม่สามารถท�ำได้ เช่น การจับโลหะร้อน ของที่มีพิษ มีรังสี หุ่นยนต์กู้ภัย เครื่องบินไร้คนขับ สามารถท�ำงานได้ตลอด 24 ชั่วโมง โดยไม่เบื่อหน่าย ไม่ต้องจ่ายค่าล่วงเวลา ไม่ต้องมีเวลาพัก สามารถท�ำงานได้มีคุณภาพสม�่ำเสมอ จ�ำนวนการผลิต เป็นไปตามแผนที่วางไว้

ข้อเสีย หุ่นยนต์มีราคาแพง เป็นการลงทุนที่สูง ท�ำให้บางอุตสาหกรรมไม่สามารถน�ำหุ่นยนต์ มาช่วยในการท�ำงานได้ หุ่นยนต์ที่ใช้ในการผลิตเป็นการใช้หุ่นยนต์เฉพาะด้าน ไม่สามารถใช้กับงานทั่วๆ ไปได้ ต้องปรับปรุงกระบวนการผลิตเพื่อให้สอดคล้อง กับการท�ำงานของหุ่นยนต์ อันจะก่อความยุ่งยาก ในการด�ำเนินงาน รวมทั้งต้องลงทุนเพิ่มในการ น�ำหุ่นยนต์มาใช้ในการท�ำงาน

สามารถลดปัญหาการขาดแคลนแรงงานได้ เพราะหุ่นยนต์ไม่ต้องลาหยุด ลาพักในทุกรณี อีกทั้งไม่มีการทะเลาะหรือมีความคิดเห็นไม่ตรงกัน สามารถลดต้นทุนในการจ่ายค่าแรงและสวัสดิการ ต่างๆ ได้

ผลิใบ

31

Young Artist ในโครงการ

บรรยากาศการมอบรางวัล Young Creative Environment Artist (Season 3)

โดย คุณมีชัย วีรไวทยะ ณ โรงแรม เซ็นทารา แกรนด์ ลาดพร้าว

32

ผลิใบ

ประกาศรางวัลการสร้างสรรค์ภาพ ภายใต้ความเชื่อมโยงกับ SDGs17 ในโครงการ Young Creative Environment Artist (Season 3) ระดับประถมศึกษา

รางวัลชนะเลิศ ด.ญ. สิริรัช รัตตมณี ได้รับทุนการศึกษา 8,000 บาท โล่ และประกาศนียบัตร รางวัลรองชนะเลิศ ด.ญ. อรชพร จงสุข ได้รับทุนการศึกษา 5,000 บาท และประกาศนียบัตร รางวัลชมเชย ด.ช. ณัฐสิทธิ์ สิริศุภวิชญ์ ด.ช. อชิรญา อัตถศาสตร์ ได้รับทุนการศึกษา 3,000 บาท และประกาศนียบัตร ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

รางวัลชนะเลิศ ด.ช. ธัชพล แก้วก�ำกง ได้รับทุนการศึกษา 8,000 บาท โล่ และประกาศนียบัตร รางวัลรองชนะเลิศ ด.ญ. วัชรีวรรณ สงวนสิทธ์ ได้รับทุนการศึกษา 5,000 บาท และประกาศนียบัตร รางวัลชมเชย ด.ช. อรรณพ สัทธศรี ได้รับทุนการศึกษา 3,000 บาท และประกาศนียบัตร ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

รางวัลชนะเลิศ นายอนันท์ วงษ์ศิลป์ ได้รับทุนการศึกษา 8,000 บาท โล่ และประกาศนียบัตร รางวัลรองชนะเลิศ น.ส. วิกาวี รัตตมณี ได้รับทุนการศึกษา 5,000 บาท และประกาศนียบัตร

ผลิใบ

33

รางวัลชนะเลิศ

ระดับประถมศึกษา ด.ญ. สิริรัช รัตตมณี

รางวัลชนะเลิศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

ด.ช. ธัชพล แก้วก�ำกง 34

ผลิใบ

รางวัลชนะเลิศ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

นายอนันท์ วงษ์ศิลป์

รางวัลรองชนะเลิศ

ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ด.ญ. วัชรีวรรณ สงวนสิทธ์ รางวัลรองชนะเลิศ ระดับประถมศึกษา

ด.ญ. อรชพร จงสุข

รางวัลรองชนะเลิศ

ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย นางสาววิกาวี รัตตมณี

รางวัลชมเชย รางวัลชมเชย

ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ด.ช. อรรณพ สัทธศรี

ระดับประถมศึกษา ด.ช. ณัฐสิทธิ์ สิริศุภวิชญ์ ด.ช. อชิรญา อัตถศาสตร์

ผลิใบ

35

Do It Yourseft

ไอเดียประดิษฐ์หุ่นยนต์จากเศษวัสดุเหลือใช้ Robot

Recycle Project

ในผลิใบหลายๆ ฉบับที่ผ่านมา เราพยายามจะชี้ให้เห็นถึงผลกระทบ ของการไม่แยกขยะ เพราะการที่เรา ทิ้งขยะทุกประเภทรวมกันนั้น ท�ำให้ ขยะที่ ส ามารถน�ำมาใช้ ใ หม่ ไ ด้ แ ละ ขยะที่สามารถน�ำไปรีไซเคิลได้ถูกทิ้ง รวมไปกับขยะเปียกทั้งหลาย อาจจะ ไม่ได้ถูกน�ำมาใช้ประโยชน์อีก และที่ อันตรายมากก็คือขยะที่เป็นสารพิษ ซึง่ อันตรายต่อสิง่ แวดล้อมเป็นอย่างยิง่ ดั ง นั้ น แล้ ว อะไรบ้ า งที่ เ ราเห็ น ว่าจะสามารถน�ำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ ก็ควรน�ำกลับมาใช้ หรือท�ำเป็นสิง่ ประดิษฐ์ ที่น่าทึ่งส�ำหรั บ ประดั บ ตกแต่ ง บ้ า น หรื อ อาจสามารถสร้ า งเป็ น สิ น ค้ า แปลกใหม่ทอี่ าจสร้างรายได้เสริมหรือ เกิดเป็นอาชีพเลยก็ได้ พี่ ๆ ผลิ ใ บจึ ง ได้ น�ำไอเดี ย ของ การน�ำเศษวัสดุเหลือใช้มาประดิษฐ์ เป็ น หุ ่ น ยนต์ ที่ น ่ า รั ก และน่ า สะสม อยากให้น้องๆ ลองดูเป็นไอเดียกันค่ะ

36

ผลิใบ

เห็ น ไหมคะน้ อ งๆ ว่ า แค่ เ ราน�ำของเหลื อ ใช้ ม าผนวกกั บ ความคิดสร้างสรรค์ ก็สามารถสร้างชิ้นงานใหม่ๆ ที่อาจสามารถ ต่อยอดเป็นธุรกิจในอนาคตได้ อย่าลืมนะคะว่า "ไอเดีย" เป็น สิ่งส�ำคัญ ตราบได้ที่เรามีไอเดียความคิดของเราก็จะไม่หยุดนิ่ง อย่างแน่นอนค่ะ ภาพจาก www.pinterest.com

ผลิใบ

37

โครงการ “Give & Share” จัดท�ำขึน้ โดยมีจดุ มุง่ หมายเพือ่ กระจายโอกาสและความเท่าเทียมกันในเรือ่ งของข้อมูลข่าวสาร ด้านสิ่งแวดล้อมไปสู่เยาวชนหรือผู้ที่อยู่ห่างไกลและขาดแคลนปัจจัยด้านทุนทรัพย์ ให้ได้รับโอกาส ในการรับข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์และส่งเสริมให้เกิดจิตส�ำนึกที่ดีในการอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อม

ซึ่งองค์กรหรือบุคคลใดที่มีความประสงค์จะส่งต่อความรู้เหล่านี้ไปสู่เยาวชนในถื่นทุรกันดาร สามารถสมัครเป็นสมาชิกวารสารผลิใบเพือ่ มอบให้กบั โรงเรียน หรือห้องสมุดประชาชนทีย่ งั ขาดแคลน หนังสือส�ำหรับอ่านเพิ่มเติมความรู้ ซึ่งนับเป็นการส่งเสริมเรื่องการให้ทางปัญญา การปลูกฝัง วัฒนธรรมการอ่าน และเสริมสร้างแนวคิดในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และ พลังงานควบคู่กันไป

ทั้ ง นี้ อั ต ราค่ า สนั บ สนุ น โครงการห้ อ งสมุ ด อุ ป ถั ม ภ์ คื อ โรงเรี ย นละ 216 บาทต่ อ ปี ภายใน 1 ปี โรงเรียนจะได้รับวารสารจ�ำนวน 4 ฉบับ (ทุกๆ 3 เดือน) โดยขึ้นอยู่กับจ�ำนวนโรงเรียน ที่ท่านต้องการให้การสนับสนุน

อัตราสนับสนุนโครงการห้องสมุดอุปถัมป์ จ�ำนวนโรงเรียนที่สนับสนุน 1,000 โรงเรียน 500 โรงเรียน 400 โรงเรียน 300 โรงเรียน 200 โรงเรียน 100 โรงเรียน 50 โรงเรียน 40 โรงเรียน 30 โรงเรียน 20 โรงเรียน 10 โรงเรียน

รวมเป็นเงิน/บาท/ปี 216,000 บาท 108,000 บาท 86,400 บาท 64,800 บาท 43,200 บาท 21,600 บาท 10,800 บาท 8,660 บาท 6,480 บาท 4,320 บาท 2,160 บาท

หมายเหตุ ท่านสามารถระบุจ�ำนวนโรงเรียนที่ต้องการอุปถัมภ์ได้ตามความประสงค์ โดยท่านสามารถเลือกระบุภาค จังหวัด หรือรายชื่อโรงเรียนที่ท่านต้องการจะให้อุปถัมภ์ได้โดยตรง หรือให้ทางวารสารฯ คัดเลือกรายชื่อโรงเรียนเพื่อ เสนอให้พิจารณาตามความเหมาะสมได้อีกครั้ง

Give and Share ส�ำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ส�ำนักงานทรัพย์สนิ ส่วนพระมหากษัตริย์ สนับสนุนโครงการห้องสมุดอุปถัมภ์ เพือ่ มอบของขวัญอันทรงคุณค่า ด้ ว ยการส่ ง เสริ ม ให้ เ ยาวชนอนุ รั ก ษ์ สิ่ ง แวดล้ อ ม และสนั บ สนุ น วั ฒ นธรรมการอ่ า นให้ กั บ โรงเรี ย นต่ า งๆ ดังรายนามต่อไปนี้ โรงเรียน โรงเรียนอนุบาลศรีส�ำโรง โรงเรียนจงสวัสดิ์เจริญวิทยา โรงเรียนสามัคคีมีชัยวิทยา โรงเรียนหนองบัวรีราษฎร์อุทิศ โรงเรียนบ้านตลาดไทร โรงเรียนบางอ�ำพันธ์วิทยาคม โรงเรียนชุมชนบัวบานสามัคคี โรงเรียนพิศาลปุณณวิทยา โรงเรียนบ้านพระคือหนองโพธิ์วิทยา โรงเรียนชุมชนยอดแก่งสงเคราะห์ โรงเรียนสายปัญญาสมาคม

จังหวัด จ.สุโขทัย จ.กำ�แพงเพชร จ.บุรีรัมย์ จ.นครราชสีมา จ.นครราชสีมา จ.ชัยภูมิ จ.ชัยภูมิ จ.ขอนแก่น จ.ขอนแก่น จ.กาฬสินธุ์ จ.กาฬสินธุ์

โรงเรียนบ้านหนองสระ โรงเรียนน�้ำพร้าสามัคคี โรงเรียนบ้านเหล่าหมากค�ำ โรงเรียนขุนไกรพิทยาคม โรงเรียนชุมชนบ้านท่าแหน โรงเรียนอรุโณทัย โรงเรียนบ้านสะแกงาม โรงเรียนบ้านกงกะยาง โรงเรียนยุวบัณฑิตวิทยา โรงเรียนอนุชนวัฒนา โรงเรียนบ้านสามหลัง โรงเรียนรวมศูนย์วัดห้วยแก้ว โรงเรียนวัชรวิทยา โรงเรียนท่าปลาอนุสรณ์ 1

จ.มหาสารคาม จ.อุตรดิตถ์ จ.มหาสารคาม จ.สุโขทัย จ.ลำ�ปาง จ.ลำ�ปาง จ.เพชรบูรณ์ จ.เพชรบูรณ์ จ.นครสวรรค์ จ.นครสวรรค์ จ.เชียงใหม่ จ.เชียงใหม่ จ.กำ�แพงเพชร จ.อุตรดิตถ์

ภาพประกอบ design by freepik

โรงเรียน โรงเรียนวัดใหม่โพธิ์ทอง โรงเรียนวัดเพิ่มประสิทธิผล โรงเรียนวัดทุ่งมน โรงเรียนวัดบึง โรงเรียนระเบียบวิทยา โรงเรียนวัดแสงสรรค์ โรงเรียนบ้านลำ�พยา โรงเรียนวัดบางแขม โรงเรียนวัดท่าด่าน โรงเรียนวัดคีรีวัน โรงเรียนอนุบาลหันคา(วัดท่ากฤษณา-สุชัย ประชาสรรค์ โรงเรียนศึกษาสงเคราะห์นางรอง โรงเรียนมหาธิคุณวิทยา โรงเรียนวัดเสือข้าม โรงเรียนวังจันทร์วิทยา โรงเรียนอุดมวิทยานุกูล โรงเรียนอนุบาลเมืองปราจีนบุรี โรงเรียนวัดประสาธน์รังสรรค์ โรงเรียนชุมชนวัดแสนตุ้ง โรงเรียนบ้านเนินตะบก โรงเรียนบ้านว่าน โรงเรียนบ้านไทรงามโนนภูดิน โรงเรียนบ้านทุ่งแต้ โรงเรียนศิลาทองพิทยาสรรค์ โรงเรียนวัดวิจิตรรังสรรค์

จังหวัด จ.สระแก้ว จ.สิงห์บุรี จ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา จ.ปทุมธานี จ.ปทุมธานี จ.นครปฐม จ.นครปฐม จ.นครนายก จ.นครนายก จ.ชัยนาท จ.บุรีรัมย์ จ.สระแก้ว จ.สิงห์บุรี จ.ระยอง จ.ระยอง จ.ปราจีนบุรี จ.ปราจีนบุรี จ.ตราด จ.ตราด จ.หนองคาย จ.หนองคาย จ.ยโสธร จ.ยโสธร จ.ชัยนาท

ผลิใบ

39

Membership แบบฟอร์มสมัครสมาชิก (สามารถถ่ายสำ�เนาได้) ชื่อ / สกุล …………............................................…………….......…………….. อายุ ………......................วันเกิด........................................................................... อาชีพ .....................………………………............................................................... หน่วยงาน ………………………........................................................................... สถานที่ติดต่อ ………………………. ……………………............................... รหัสไปรษณีย์ …………........……โทรศัพท์ …….......................................... โทรสาร ………....………อีเมล ...........…………………......................……....

สมัครสมาชิกใหม่ หรือต่ออายุสมาชิกวารสารผลิใบ รับทันที

สมัครสมาชิก ราย 1 ปี / 4 ฉบับ / 216 บาท (รวมค่าจัดส่ง) ราย 2 ปี / 8 ฉบับ / 432 บาท (รวมค่าจัดส่ง) สมาชิกสามัญเริ่มต้นฉบับที่ ……......…... ถึงฉบับที่ ...………..... สั่งซื้อวารสารย้อนหลัง ฉบับที่ …….........ถึงฉบับที่ ...………..... โครงการห้องสมุดอุปถัมภ์ (Give & Share) เริ่มต้นฉบับที่ ……...… ถึงฉบับที่ …........…... ห้องสมุดโรงเรียนที่ต้องการอุปถัมภ์ ระบุเอง ชื่อโรงเรียน ………………………........................................................................ ที่อยู่ ………………………........................................................................................ ............................................................................รหัสไปรษณีย์ ………………… ต้องการให้วารสารผลิใบคัดเลือกโรงเรียนให้อ�ำ เภอ/จังหวัด ทีต่ อ้ งการ ………………………............................................................................ การชำ�ระเงิน เงินสด โอนเงินผ่านธนาคารกรุงไทย สาขาเมืองทองธานี บัญชีออมทรัพย์ ชื่อบัญชี “มูลนิธิสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย” เลขที่บัญชี 147-1-13740-6

จากธนาคารออมสิน

และ

กระปุกออมสินเด็กไทย

cover_127.pdf 1 4/25/2018 1:50:32 PM

วารสารย้อนหลัง

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

ปท่ี 23 ฉบับที่ 126 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2560

ปท่ี 24 ฉบับที่ 127 เดือนมกราคม - มีนาคม 2561

ซากสัตวดกึ ดําบรรพในประเทศไทย

Green Mind

มาตรการกําจัดถุงพลาสติก จากทัว่ โลก

C

AIR

FRESHWATER

M

Y

Science Tricks

CM

MY

เมือ่ ไมกลายเปนหิน

CY

CMY

Cover Story

K

Forest for Life

Green Energy

Cover Story

หมึกยักษ กลไกแหงตนแบบ ของปญญาประดิษฐ

www.facebook.com/plibai2012.tei

Animal Wonders

EERT

MARINE

นํา้ แข็งเชือ้ เพลิง

Beat Pollution... ภัยรายจากมลพิษ

¼ÅÔ㺠125_edit2.pdf 1 10/11/2017 2:25:00 PM 124_edit2.pdf 1 3/7/2560 14:12:42

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Animal Wonders

¼ÅÔ㺠123.pdf 1 3/28/2017 2:59:23 PM

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

ปท่ี 23 ฉบับที่ 125 เดือนกรกฎาคม-กันยายน 2560

F

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

ปท่ี 23 ฉบับที่ 124 เดือนเมายน-มิถนุ ายน 2560

D SECURITY

C

ปลาซัคเกอร...ศัตรูของระบบนิเวศ

M

Y

Green Mind

CM

เกษตรกรรมยัง่ ยืน เพือ่ ความมัน่ คงทางอาหารของไทย

ปท่ี 23 ฉบับที่ 123 เดือนมกราคม-มีนาคม 2560

World of Energy

C

M

Y

CM

MY MY CY CY CMY CMY

Science Tricks

K K

ประโยชนของจุลนิ ทรีย

Cover Story

แนวคิดการบริโภคอยางยัง่ ยืน และความมัน่ คงทางอาหาร

Evalution Fun Facts วิวฒ ั นาการพลังงานไทย

Young Artist ประกาศรางวัลผูช นะในโครงการ Young Creative Environment Artist

Animal Wonders โลกของสัตวเรืองแสง

Grew the Earth ตนรวงผึง้ พรรณไมประจํารัชกาลที่ 10

What the World Offer Sustainable Development Goals (SDGs)

www.facebook.com/plibai2012.tei

Let’s go Green แนวทางอนุรกั ษพลังงานอยางไดผล

www.facebook.com/plibai2012.tei

www.facebook.com/plibai2012.tei

cover.pdf 1 7/25/2018 9:52:40 AM

cover 121.pdf 1 27/7/2559 11:39:13

เติบใหญผลิใบ หัวใจรักษสิ่งแวดลอม

ปท่ี 22 ฉบับที่ 121 เดือนเมษายน-มิถนุ ายน 2559

C LI C

M

MA

T

C

M

EC

Y

CM

Y

CM

HA

MY

NG

CY

CMY

K

CY

CMY

K

SU E

Green Energy นวัตกรรมพลังงานใหมแหงอนาคต

www.facebook.com/plibai2012.tei

Animal Wonders สัญญาณเตือน ภัยพิบตั จิ ากสัตวโลก

MY

E IS

www.facebook.com/plibai2012.tei

ผลิใบ

LAND & SOIL

WASTE

Let’s go Green ภารกิจลางมหาสมุทร

40

Beat Pollution

CHEMICAL

Animal Wonders

www.facebook.com/plibai2012.tei

วารสารผลิใบ สถาบันสิง่ แวดล้อมไทย 16/151 เมืองทองธานี ถนนบอนด์สตรีท ตำ�บลบางพูด อำ�เภอปากเกร็ด นนทบุรี 11120 โทรศัพท์ 0 2503 3333 โทรสาร 0 2504 4826-8 Email plibai.book@gmail.com

กระเป๋าเป้ผ้าร่ม

AI

Artificial Intelligence