ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 39

ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç ôïõ

ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÕ ÏÌÉËÏÕ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ ¸ôïò 8ï - Ôåý÷ïò 39o

ÌÜéïò - Éïýíéïò 2007

Ðåñéå÷üìåíá ¼ôáí ðëçóéÜæåé ç Üíïéîç, Íßêïò Á. ÂáóéëÜêçò .......................................................................3 Ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò ÉÙÁÍÍÇÓ ×áôæç-Áðïóôüëïõ, ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ..........4 Ç óçìáßá ôùí ÅëëÞíùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò êáôÜ ôçí ÅðáíÜóôáóç ôïõ 1821, Êùíóôáíôßíïò Êïíôïãéáííüðïõëïò ....................................9 Ôï éóôïñéêü ôïõ ÁíäñéÜíôá ôïõ ÁñéóôïôÝëç, ×ñßóôïò Í. Ãåñï÷ñßóôïò ................................12 ¸íáò óõããñáöÝáò - Ýíá âéâëßï. Éóßäùñïò Æïõñãüò - «Ç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò», óõíÝíôåõîç Ìáñßá ÌÞôñïõ .......................15 Áñãýñéïò Ä. Ìïõ÷ôÞò - «ÃÝñï-Æïýëöïò». Ìéá «áöþôéóôç» ðñïóùðéêüôçôá ôïõ ôüðïõ ìáò, Ìáñßá ÌðïõëÜêç-Ëõðçñßäç .................21 ÊÜðïôå óôïí Ðïëýãõñï ............................................................................................................25 Ï ÌðáëÜêïò, ¢ããåëïò Ö. ÌÜíôóéïò ........................................................................................28 Ó÷Ýóåéò ôïõ Ðïëõãýñïõ ìå ôçí ÉåñÜ ÌïíÞ Êùíóôáìïíßôïõ ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò óôá ÷ñüíéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò (1867-1912) êáé áñãüôåñá (ìÝ÷ñé ôï 1928), ÄçìÞôñéïò Êýñïõ ...................................................................33 Ç ÓôÝëëá, ÄÞìçôñá ×áñéóôïý .................................................................................................36 Ï Ôá÷õäñüìïò ðÝñáóå ..............................................................................................................38 Óôïí Ðïëýãõñï ôçò ÔÝ÷íçò êáé ôïõ Ðïëéôéóìïý .....................................................................40 Ôá íÝá ôïõ Ïìßëïõ, ÅëÝíç ËïõêÜêç ........................................................................................42 Ïé ÷ïñçãïß ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò ................................................................................................43 Åîþöõëëï: Ðïëýãõñïò, Üíïéîç 2007 (öþôï Ã. Ä. ÊáíáôÜò). Ïðéóèüöõëëï: Ç óçìáßá ôùí ×áëêéäéêéùôþí Åðáíáóôáôþí ôïõ 1821. Êñßíåôáé ÷ñÞóéìï íá ãíùñßæïõí ïé åíäéáöåñüìåíïé ôá åîÞò: - Êåßìåíá ðÝñáí ôùí 15 êáíïíéêþí äáêôõëïãñáöçìÝíùí óåëßäùí äåí ìðïñïýí íá äçìïóéåõèïýí.

- Óôá êåßìåíá ðïõ áðïóôÝëëïíôáé ãéá äçìïóßåõóç ðñÝðåé áðáñáéôÞôùò íá áíáãñÜöåôáé ç éäéüôçôá ôïõ óõíôÜêôç. Ï ôåëåõôáßïò, åöüóïí õðïãñÜöåé, Ý÷åé ôçí åõèýíç ôùí áðüøåþí ôïõ.

- Êåßìåíá, åßôå äçìïóéåýïíôáé åßôå ü÷é, äåí åðéóôñÝöïíôáé.

- Óå ðåñßðôùóç ðïõ ç åñãáóßá åßíáé ãñáììÝíç óå õðïëïãéóôÞ, êáëü åßíáé íá óõíïäåýåôáé áðü ôç ó÷åôéêÞ äéóêÝôá.

- Ï ÷ñüíïò äçìïóßåõóçò åíüò êåéìÝíïõ, ðïõ Ý÷åé åãêñéèåß, äåí ðñïóäéïñßæåôáé áðü ôçí çìåñïìçíßá êáôÜèåóÞò ôïõ óôï Ðåñéïäéêü, áëëÜ áðü ôç ÷ñçóéìüôçôÜ ôïõ, ôçí åðéêáéñüôçôÜ ôïõ, ôç äõíáôüôçôá íá åíôá÷èåß óå ìéá åíüôçôá ê.ëð.

- (Ôá êåßìåíá ðïõ äå öÝñïõí õðïãñáöÞ Þ øåõäþíõìï åßíáé ãñáììÝíá áðü ôïí åêäüôç ôïõ ðåñéïäéêïý).

ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç Ëáïãñáöéêïý Ïìßëïõ Ðïëõãýñïõ ÄéáíÝìåôáé äùñåÜí ÓõíäñïìÝò ðñïáéñåôéêÝò ÅðéóôïëÝò - ÅðéôáãÝò - ÅìâÜóìáôá: Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõãýñïõ «ãéá ôï ðåñéïäéêü ÐÏËÕÃÕÑÏÓ» Ô.Ê.: 631 00 Ðïëýãõñïò Êùäéêüò: 6084 Õðåýèõíïò ýëçò-ÅðéìÝëåéá êåéìÝíùí: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ÖéëïëïãéêÞ åðéìÝëåéá: ÁèáíÜóéïò ×ñéóôéáíüò, Öéëüëïãïò ÉäéïêôÞôçò: Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõãýñïõ Åêäüôçò: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò Ôçë.: 23710 24.787, Öáî: 23710 21.319 e-mail: kanatas@hol.gr

ÌÁÊÑÏ×ÑÏÍÉÅÓ ÌÉÓÈÙÓÅÉÓ 14ï ÷éë. Èåóóáëïíßêçò - Í. Ìïõäáíéþí

ôçë.: 2310 802400 57001 ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇ

2

¼ôáí ðëçóéÜæåé ç ¢íïéîç ¼ôáí ðëçóéÜæåé ç Üíïéîç, ç ìíÞìç ìïõ áíèßæåé ìå áíáìíÞóåéò ôïõ ÷ùñéïý: Ìå ôçí áíáôïëÞ ôïõ Þëéïõ Üêïõãá ôï ëÜëçìá ôïõ êïñõäáëëïý íá óôáëÜæåé áðü øçëÜ ìÝó' ôç øõ÷Þ ìïõ, ìýñéæá ô' áñþìáôá ðïõ ðåñíïýóáí ìå ôçí áýñá êé Ýâëåðá íá ÷ïñåýïõí ìðñïò ôá ìÜôéá ìïõ ôá óðáñôÜ, ïé ðáðáñïýíåò, ìéêñÜ êéôñéíïëïýëïõäá, ãáëÜæéåò êáìðáíïýëåò! (áíÝêäïôï)

Íßêïò Á. ÂáóéëÜêçò

(Ç öùôïãñáößá áðü ôï áñ÷åßï ôçò Ìáñßáò ÊáðëÜíç).

3

Ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò ÉÙÁÍÍÇÓ ×áôæç-Áðïóôüëïõ (1903-1907) (100 ÷ñüíéá áðü ôá äñáìáôéêÜ ãåãïíüôá ôïõ Ðïëõãýñïõ) ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò (óõíÝ÷åéá áðü ôï ðñïçãïýìåíï)

...ÌÝ÷ñé ðïõ öôÜíïõìå óôá èëéâåñÜ ãåãïíüôá ôçò 6çò Éáíïõáñßïõ ôïõ 1907, (áíÞìåñá ôçò åïñôÞò ôùí Èåïöáíåßùí êáé ðáñáìïíÞ ôçò ïíïìáóôéêÞò åïñôÞò ôïõ ìçôñïðïëßôç) ðïõ óõíÝâçóáí åíôüò ôïõ ìçôñïðïëéôéêïý íáïý Áãßïõ ÍéêïëÜïõ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò áêïëïõèßáò ôïõ áãéáóìïý ôùí õäÜôùí. Ï êüóìïò åß÷å êáôáêëýóåé ôï íáü, ç èåßá ëåéôïõñãßá Ýâáéíå ðñïò ôï ôÝëïò ôçò, ï ìçôñïðïëßôçò ìüëéò ðïõ åß÷å áíåâåß óôïí Üìâùíá öïñþíôáò ôçí áñ÷éåñáôéêÞ ôïõ ìßôñá, áëëÜ ç Ýíôáóç Þôáí åìöáíÞò ìåôáîý ôïõ åêêëçóéÜóìáôïò, êáèþò üëïé ó÷åäüí ãíþñéæáí ôé åðñüêåéôï íá óõìâåß áðü óôéãìÞ óå óôéãìÞ. ÎáöíéêÜ ï "äßóêïò" ìå ôá êÝñìáôá ñß÷ôçêå ìå ðÜôáãï óôï äÜðåäï ôçò åêêëçóßáò -Þôáí ôï óýíèçìá ðïõ ðåñßìåíáí ïé ðïëÝìéïé ôïõ ÉùÜííç- êáé áìÝóùò ï íáüò áðü ÷þñïò ðñïóåõ÷Þò ìåôáâëÞèçêå óå ìÝôùðï óýãêñïõóçò óþìáôïò ìå óþìá. ÁðùèçìÝíá ÷ñüíùí âãÞêáí óôçí åðéöÜíåéá ìå ðñùôïöáíåßò åêäçëþóåéò ãéá ôá Þèç ôçò åêêëçóßáò. Ïé ðéï ôïëìçñïß áíÝâçêáí óôïí Üìâùíá êáé êáôÝâáóáí ìå ôç âßá ôïí Ìçôñïðïëßôç óÝñíïíôÜò ôïí ðñïò ôçí Ýîïäï, åíþ ïé õðåñáóðéóôÝò ôïõ ðñïóðáèïýóáí íá ôïí ðñïóôáôÝøïõí êáé íá ôïí ðñïöõëÜîïõí áðü ôï ìÝíïò ôùí äéùêôþí ôïõ. Áðïäïêéìáóßåò, ýâñåéò, êáôÜñåò äïíïýóáí ôçí åêêëçóßá, ïé áíôéäñÜóåéò ðñïò ôïí ÉùÜííç (áíÜîéïò-áíÜîéïò, Ýîù-Ýîù) üóï ðåñíïýóå ç þñá õðåñßó÷õáí ôùí öùíþí óõìðÜèåéáò êáé óõìðáñÜóôáóçò êáé ãéá áñêåôü ÷ñïíéêü äéÜóôçìá üëï ôï åêêëçóßáóìá óõììåôåß÷å óôç èëéâåñÞ üóï êáé ðñùôÜêïõóôç áõôÞ óõìðëïêÞ. ×ñçóéìïðïéÞèçêáí áêüìá êáé êÝñáôá æþùí, "ôóáãêáñïóïýãëéá" êáé ü,ôé Üëëï ðñüóöïñï ìÝóï ãéá íá âãÜëïõí ôï Ìçôñïðïëßôç Ýîù áðü ôçí åêêëçóßá. Ç "ôåëåõôáßá ìÜ÷ç" äüèçêå êïíôÜ óôï ðáãêÜñé ìå ôç óõììåôï÷Þ êáé ôùí åðéôñüðùí ôçò åêêëçóßáò. Óå ëßãï, ï ÉùÜííçò, áðïêáìùìÝíïò êáé ÷ùñßò ôá ÜìöéÜ ôïõ, óýñèçêå áðü ôï öáíáôéóìÝíï åêêëçóßáóìá åêôüò ôïõ ìçôñïðïëéôéêïý íáïý, "êëáßãïíôáò óáí ìéêñü ðáéäß", óýìöùíá ìå ìáñôõñßåò áíèñþðùí ðïõ Ýæçóáí ôá ãåãïíüôá. Ï ëáúêüò êáëëéôÝ÷íçò ôïõ Ðïëõãýñïõ Íéêüëáïò ÊáóôñÝôóïò óôï çìåñïëüãéü ôïõ, õðü ôïí ôßôëï "Ï Äåóðüôçò ÃéÜííáñïò", ðåñéãñÜöåé ùò åîÞò ôá äñáìáôéêÜ áõôÜ ãåãïíüôá: "...ôï 1905 ìå 1906 ìáò Ýöåñáí ôïí Äåóðüôç ÃéÜííáñï, êÜôé ðñïý÷ïíôåò ôïõ Ðïëõãýñïõ ëåãüìåíç ÊËÉÊÁ óõêïöÜíôçóáí ôïí ÄÝóðïôÜ ìáò ôï 1906 Áãßùí Èåïöáíåßùí ìüëéò öüñåóå ôçí êïñþíá êáé áíÝâçêå åéò ôïí èñüíïí ôïõ, Üñ÷éóå áõôÞ ç êáôóáìÜêá êëßêá íá ôïí ãéïõ÷áÀæç êáé íá öùíÜæç "êÜôù áíÜîéïò", ìÝóá óôçí åêêëçóéÜ, ï êïóìÜêçò Ýãéíå ìáëëéÜ êïõâÜñéá, üóïé Þèåëáí ôï äåóðüôç Þëèáí áíôéìÝôùðïé ìå ôçí Üëëç ðáñÜôáîé, ãñïèéÝò, êëùôóéÝò. Èõìïýìå ôïí Ä. È. âáóôþí óôá ÷Ýñéá ôïõ êÝñáôï åî áãåëÜäïò åêôõðïýóå ôïõò ïðáäïýò ôïõ Äåóðüôç ìÝóá óôçí åêêëçóßá. Ï Ì. åß÷å óïõâëßïí ôóáãêÜñéêï êáé åóïõâëïýóå ôïõò áíôéðÜëïõò êáé ðïëëÜ Üëëá üñãéá óõíÝâçóáí, êáé ï Äåóðüôçò ìå ôçí êïñþíá óôçí êåöáëÞ åãêáôÝëåéøå óôá ìéóÜ ôçò ëåéôïõñãßáò ôçí åêêëçóßáí êáé Ýöõãå ìå äÜêñõá óôá ìÜôéá ôïõ êáôáñþíôáò ôïõò ðñùôáéôßïõò ôïõ êéíÞìáôïò êáé êáôåõèýíèç åéò ôçí ÉåñÜí Ìçôñüðïëéí...". Ãéá ôá ðñùôÜêïõóôá ãåãïíüôá, ç åöçìåñßäá ôùí Áèçíþí "Óêñéð" ôçò 17çò Éáíïõáñßïõ 1907 ãñÜöåé õðü ôïí ôßôëï "¾ðïðôïí Åêêëçóéáóôéêüí Åðåéóüäéïí": "ÁããÝëåôáé åê Èåóóáëïíßêçò üôé êáôÜ ðëçñïöïñßáò ÔïõñêéêÞò ðçãÞò ï ¸ëëçí Åðßóêïðïò ôçò Êáóóáíäñßáò ðñïõêÜëåóå äéá ôçò áíáñìüóôïõ (!!!) óôÜóåþò ôïõ åîÝãåñóéí 4

ôéíá ìåôáîý ôïõ ðëçèõóìïý ôçò ðåñéöåñåßáò ôïõ. ÁéìáôçñÜ óõìðëïêÞ Ýëáâå ÷þñáí ðñï ôçò ïéêßáò ôïõ, êáè' çí ðïëëïß åðëçãþèçóáí". Ç åöçìåñßäá åðßóçò ôçò åðï÷Þò "Åìðñüò", ôçò ßäéáò çìÝñáò, ðáñïõóéÜæåé ôï ðåñéóôáôéêü ìå ðáíïìïéüôõðï ôñüðï, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôç öñÜóç "...ï ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò ðñïõêÜëåóå äéá ôçò áðñåðïýò óôÜóåþò ôïõ áíáâñáóìüí ôéíá ìåôáîý ôùí êáôïßêùí...". Áðü ôï ðñïáýëéï ôçò åêêëçóßáò ï ÉùÜííçò ïäçãÞèçêå áðü ôïõò óõìðáñáóôÜôåò ôïõ óôç ìçôñüðïëç, (êáô' Üëëïõò óôï ÊïôóéáíÝéêï óðßôé êÜôù áðü ôçí åêêëçóßá), üðïõ óõíå÷ßóôçêáí ôá åðåéóüäéá êáé ìåôÜ áðü ëßãç þñá êáâÜëá ó' Ýíá æþï Üöçóå ãéá ôåëåõôáßá öïñÜ ôïí Ðïëýãõñï, öåýãïíôáò áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò Áã. Ìáñßíáò. ÊáôÜ ôç äéáäñïìÞ ôïõ êáé äéåñ÷üìåíïò ìÝóá áðü åëáéþíåò, ëÝãåôáé ðùò ôá ìáëëéÜ ôïõ óêÜëùóáí áðü ôá êëáäéÜ ìéáò åëéÜò. Ôüôå óôáìÜôçóå êáé åîåóôüìéóå ôçí åîÞò öñÜóç: "ÌçêÝôé åê óïõ êáñðüò ãÝíçôáé åéò ôïí áéþíá". Êáé óýìöùíá ìå ôçí ðáñÜäïóç "ïýôå åëéÜ, ïýôå óéôÜñé, ïýôå Üëëá ãåííÞìáôá êáñðïöüñçóáí óôá åðüìåíá åðôÜ ÷ñüíéá, ó' üëç ôçí ðåñéï÷Þ". ËÝãåôáé åðßóçò ðùò ïé êÜôïéêïé, âëÝðïíôáò ôçí êáêïäáéìïíßá ðïõ åðß ÷ñüíéá ôáëÜíéæå ôïí ôüðï ôïõò, Ýóôåéëáí åðéôñïðÞ óôç ìïíÞ ôùí ÉâÞñùí ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò, üðïõ åöçóý÷áæå ï ÉùÜííçò, æçôþíôáò ôç óõã÷þñåóÞ ôïõ. ÐÝñá ðÜíôùò ôùí óôïé÷åßùí ðïõ ç ðáñÜäïóç äéáôÞñçóå ìÝ÷ñé ôéò ìÝñåò ìáò, ãåãïíüò åßíáé üôé ï ÉùÜííçò åäéþ÷èç áðü ôïí Ðïëýãõñï ìå ðñùôïöáíÞ ôñüðï, ÷ùñßò íá ãíùñßæïõìå åÜí Þôáí Üîéïò ôÝôïéáò ôý÷çò Þ ðëÞñùóå ôåëéêÜ -óýìöùíá ìå Üëëç åêäï÷Þ- ôç äéáìÜ÷ç ôùí ðñïõ÷üíôùí ðïõ Þèåëáí íá åëÝã÷ïõí ôéò õðïèÝóåéò ôçò ìçôñïðüëåùò. ÌåôÜ ôï äéùãìü ôïõ áðü ôïí Ðïëýãõñï, ï ÉùÜííçò êáôÝöõãå óôçí ÉåñÜ ÌïíÞ ôçò Áãßáò Áíáóôáóßáò "åí ôïéò ïñßïéò ôçò åðéóêïðÞò Áñäáìåñßïõ êáé Ãáëáôßóôçò", üðïõ ðáñÝìåéíå ìÝ÷ñé íá çñåìÞóïõí ôá ðñÜãìáôá êáé ðåñéìÝíïíôáò ôéò åîåëßîåéò. Ôï Ïéêïõìåíéêü Ðáôñéáñ÷åßï, ìüëéò Ýëáâå ãíþóç ôùí äñáìáôéêþí ãåãïíüôùí óôïí Ðïëýãõñï, "óõíïäéêÞ áðïöÜóåé", üñéóå ôïí ìçôñïðïëßôç Âïäåíþí ÓôÝöáíï, "ßíá ìåôáâåß åéò ÊáóóÜíäñåéáí ùò ðáôñéáñ÷éêüò Ýîáñ÷ïò ðñïò åîÝôáóéí ôïõ åíõðïóôÜôïõ Þ ü÷é ôùí êáôáããåëéþí"1, ìå ôçí ðáñáêÜôù åðéóôïëÞ: Ôù Âïäåíþí ÓôåöÜíù "Åê ôùí þäå åðß åðéóôñïöÞ ðåñéêëåéùìÝíùí åããñÜöùí, ðëçñïöïñåßôáé ôï êáôÜ ôïõ åí ×ñéóôþ áäåëöþ Éåñùô. Ìçôñ. Êáóóáíäñåßáò êõñ ÉùÜííïõ åãåñèÝí, åí Ðïëõãýñù Ýäñá ôçò åðáñ÷ßáò áõôïý, æÞôçìá, ïõ Ýíåêåí åðéìüíùò æçôåßôáé ç åêåßèåí Üñóéò áõôïý. ÅðåéäÞ äå ðñïò áêñéâÞí åîÝôáóéí ôùí óõìâáéíüíôùí, åíåêñßèç óõíïäéêþò ç åîáñ÷éêÞ åêåßóå áðïóôïëÞ ôçò áõôÞò Éåñüôçôïò, äéÜ ôáýôá, äéáôá÷èÝíôïò åêêëçóéáóôéêþò ôïõ êáôçãïñïõìÝíïõ ßíá ìåôáâÞ ðñïóùñéíþò åéò ôçí ðáñáêåéìÝíçí éåñÜí ÓôáõñïðçãéáêÞí ìïíÞí ôçò áãßáò Áíáóôáóßáò ôçò Öáñìáêïëõôñßáò, ðñïôñåðüìåèá áõôÞí óõíïäéêÞ äéáãíþìç üðùò óðåýóç üóïí Ýóôé ôÜ÷éïí åéò åêðëÞñùóéí ôçò åí ëüãù åíôïëÞò êáé åéò áðïóôïëÞí ôçò ó÷åôéêÞò åêèÝóåùò äéá ôá ðåñáéôÝñù. ¸óôù äå ãíùóôüí ôç áõôÞò Éåñüôçôé üôé ïñßóèçóáí áõôÞ ëüãù åîáñ÷éêþí äéêáéùìÜôùí ëßñáé ôñéÜêïíôá áò êáé åíåôÜ÷èç ôçëåãñáöéêþò ç êïéíüôçò Ðïëõãýñïõ, ßíá êáôáâÜëç ðáñÜ ôù ÉåñùôÜôù Ìçôñïðïëßôç Èåóóáëïíßêçò, ïðüèåí ëçöèÞóïíôáé õðü ôçò áõôÞò éåñüôçôïò"2.

18 Éáíïõáñßïõ 1907 Óôéò 26 Éáíïõáñßïõ ôï Ïéêïõìåíéêü Ðáôñéáñ÷åßï, óå áðÜíôçóç ôçò áðü 17çò Éáíïõáñßïõ åðéóôïëÞò ôïõ ÉùÜííç, äéá ôçò ïðïßáò äÞëùíå üôé "ìåôáâáßíåé ðñïò äéáìïíÞí åéò ôï åí Êáëáìáñßá ìåôü÷éïí ôçò ÉåñÜò ÌïíÞò ôùí ÉâÞñùí, âëÝðïõóá äå ôï áäýíáôïí ôçò ðåñáéôÝñù óõíåñãáóßáò åí ôç åðáñ÷ßá Êáóóáíäñåßáò, ðáñáéôåßôáé áð' áõôÞò ïéêåéïèåëþò...", êÜíåé áðïäåêôÞ ôçí ðáñáßôçóç ôïõ ÉùÜííç êáé ôïõ æçôåß íá óôåßëåé ôçí êáíïíéêÞ ðáñáßôçóç ãéá ôá ðåñáéôÝñù3.

5

Óôç óõíÝ÷åéá äçìïóéåýïõìå ôÝóóåñéò åðéóôïëÝò ôïõ Ïéêïõìåíéêïý Ðáôñéáñ÷åßïõ ðñïò ôïí ÉùÜííç (èá åîáêïëïõèÞóåé íá ðáñáìÝíåé óôçí éåñÜ ìïíÞ ôçò Áã. Áíáóôáóßáò ìÝ÷ñé ðåñßðïõ ôá ôÝëç êáëïêáéñéïý ôïõ 1907), áðü ôéò ïðïßåò äéáðéóôþíïõìå ôç ñÞîç óôéò ó÷Ýóåéò ôùí äýï ðëåõñþí êáé ôçí áõóôçñüôçôá ìå ôçí ïðïßá áíôéìåôùðßæåôáé óôï åîÞò ï ÉùÜííçò áðü ôï Ïéêïõìåíéêü Ðáôñéáñ÷åßï. Ôù Êáóóáíäñåßáò ÉùÜííç "ËçöèÝíôá, áíåãíþóèçóáí óõíïäéêþò áìöüôåñá ôá ôåëåõôáßá ãñÜììáôá ôçò áõôÞò éåñüôçôïò äé' ùí, åí áíôéèÝóåé ðñïò üóá õðÝâáëå êáé åäÞëùóå äéá ôïõ áðü éæ! Éáíïõáñßïõ ãñÜììáôïò áõôÞò, ðñïò õðüìíçóéí ôùí ôüôå ãñáöÝíôùí, äçëïýìåí ðñïò ãíþóéí áõôÞò üôé ç ÉåñÜ Óýíïäïò ìåôÜ ôçí áíÜãíùóéí ôùí ãñáììÜôùí ôïýôùí êáé ìåôÜ ìåëÝôçí ôùí ó÷åôéêþí ðñïçãïõìÝíùí, ëáìâÜíïõóá õð' üøéí, Ýíèåí ìåí ôçí áíþìáëïí øõ÷éêÞí êáôÜóôáóéí åí Þ åýñçôáé ç Éåñüôçò áõôÞò, ùò åîÜãåôáé åê ôùí ãñáöïìÝíùí êáé åê ôùí ðñÜîåùí áõôÞò, Ýíèåí äå ôï ðïéüí ôùí êáô' áõôÞò äéáôõðùèåéóþí êáôçãïñéþí õðü ÷ñéóôéáíþí áõôÞò êáé ôïí åê ôïýôïõ åãåñèÝíôá áõôüèé óÜëïí, êñßíåé áäýíáôïí ôçí ðåñáéôÝñù áõôüèé ðáñáìïíÞí áõôÞò, èåùñþí äå áíáãêáßïí äéá ôïýôï ôçí åðßóðåõóéí ôçò õðïâïëÞò êáíïíéêÞò ðáñáéôÞóåùò êáôÜ ôá áðïóôáëÝíôá Þäç áõôÞ, óõíùäÜ ôç áéôÞóåé áõôÞò, ôýðïí. Åö' ù êáé óõíéóôþìåí ôï äÝïí, êáèüóïí Üëëùò ç Åêêëçóßá ðñïâÞóåôáé åéò ôá ðåñáéôÝñù. Ç äå ôïõ Èåïý ÷Üñéò êáé ô. ë."4.

1 Ìáñôßïõ 1907 Ôù Êáóóáíäñåßáò ÉùÜííç "Ëçöèåßóçò êáé áíáãíùóèåßóçò óõíïäéêþò ôçò áðü éá! Ìáñôßïõ áðáíôÞóåùò ôçò áõôÞò Éåñüôçôïò åéò üóá ðñïåãñÜøáìåí êáé óõíåóôÞóáìåí áõôÞ, ðñáãüìåèá äçëïýíôåò äéá ôçò ðáñïýóçò áðáíôçôéêÞò, üôé ßíá ç ÉåñÜ Óýíïäïò ðñïâÞ åéò ôçí áðïóôïëÞí åîÜñ÷ïõ ðñïò åðéôüðéïí åîÝôáóéí ôùí êáô' áõôÞò êáôçãïñéþí ðñïò ôçí áíÜëïãïí óêÝøéí êáé åíÝñãåéáí, ôñïðïðïéïýóá ïýôùò ôçí ðñïçãïõìÝíçí áðüöáóéí áõôÞò, áíÜãêç ðñüôåñïí ßíá ç áõôÞò Éåñüôçò ïìïëïãÞóç üôé ðñÜãìáôé äéá ôïõ áðü 17 Éáíïõáñßïõ Ý. å ãñÜììáôïò áõôÞò åäÞëïí üôé ðáñáéôåßôáé åõñåèåßóá ðéèáíþò åéò äõó÷åñÞ øõ÷ïëïãéêÞí óôéãìÞí êáé üôé åðïìÝíùò ïõäüëùò ðáñåíïÞèç ôï åéñçìÝíïí ãñÜììá áõôÞò, áíáãíùñßóç äå Üìá ôï ãåíüìåíïí áõôÞò óöÜëìá êáé áéôÞóçôáé åð' áõôþ óõããíþìçí. Ìåè' ï ïõäåíß êùëýåé ùò åéêüò, ßíá ãÝíçôáé ç áðïóôïëÞ åîÜñ÷ïõ, åðß ôç ðñïêáôáâïëÞ üìùò ðáñ' áõôÞò ôùí åîáñ÷éêþí åîüäùí åê ôñéÜêïíôá ïèùìáíéêþí ëéñþí Üôéíá êáôüðéí åðéâáñõíïýóéí ôïí çôôçèçóüìåíïí. Åö'ù êáé áîéïýìåí, óõíïäéêÞ äéáãíþìç, ßíá óêÝøçôáé êáé ðñÜîç áíáëüãùò, ðëçñïöïñïýóá åí ôÜ÷åé êáé ïñéóôéêþò çìÜò"5.

6 Áðñéëßïõ 1907 Ôù ðñþçí Êáóóáíäñåßáò ÉùÜííç "ËçöèÝíôïò êáé áíáãíùóèÝíôïò óõíïäéêþò ôïõ áðü êæ! ôïõ ðáñåëèüíôïò ìçíüò ãñÜììáôïò áõôÞò, äçëïýìåí áðáíôçôéêþò äéá ôçò ðáñïýóçò Ðáôñéáñ÷éêÞò çìþí åðéóôïëÞò, üôé ç õðïâëçèåßóá åãêëåßóôùò êáíïíéêÞ ðáñáßôçóéò áõôÞò áðü ôçò åðáñ÷ßáò, åãÝíåôï äåêôÞ óõíïäéêþò êáé üôé åðáößåôáé áõôÞ ç åêëïãÞ ôïõ ôüðïõ ôçò äéáìïíÞò áõôÞò. Ðñïóåðéäçëïýíôåò äå üôé üóïí áöïñÜ åéò ôá ïöåéëüìåíá áõôÞ åî áñ÷éåñáôéêÞò åðé÷ïñçãÞóåùò ç åßóðñáîéò áõôþí ãåíÞóåôáé êáôÜ ôçí óõíÞèåéáí äéá ôïõ äéáäü÷ïõ êáé üôé ëçöèÞóåôáé ç äÝïõóá ðñüíïéá ðåñß ðáñï÷Þò áõôÞ ôïõ íåíïìéóìÝíïõ ìçíéáßïõ åðéäüìáôïò, áéôïýìåèá åð' áõôÞí ôçí èåßáí ÷Üñéí êáé ôï Üðåéñïí Ýëåïò"6.

6 Éïõëßïõ 1907 ÃåíïìÝíçò óõíïäéêþò äåêôÞò ôçò ðáñáßôçóçò ôïõ ÉùÜííç, (åî ïõ êáé ç ðñïóöþíçóç "ðñþçí Êáóóáíäñåßáò"), ç ÉåñÜ Óýíïäïò äéüñéóå áñ÷éåñáôéêü åðßôñïðï óôç 6

ìçôñüðïëç Êáóóáíäñåßáò ôïí åê ôùí åêåß éåñÝùí ïóéüôáôïí ÃáâñéÞë êáé ìÝ÷ñé ôçí åêëïãÞ íÝïõ ìçôñïðïëßôç7. Êáé åíþ íÝïò ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò åêëÝãåôáé ôçí 26çí Éïõëßïõ ï Åéñçíáßïò, ç ÉåñÜ Óýíïäïò áðïóôÝëëåé ôçí ðáñáêÜôù, (ôåëåõôáßá), åðéóôïëÞ ðñïò ôïí ÉùÜííç: Ôù ðñþçí Êáóóáíäñåßáò ÉùÜííç "ÅëÜâïìåí ôï áðü ê´ ôïõ ðáñåëèüíôïò ìçíüò ãñÜììá ôçò áõôÞò Éåñüôçôïò, åéò ü êáé áðáíôþíôåò äçëïýìåí áõôÞ, äéáãíþìç óõíïäéêÞ, üôé üóïí ìåí áöïñÜ åéò ôçí áßôçóéí ðåñß ìåôáâÜóåùò áõôÞò åéò ¢ãéïí ¼ñïò ðáñÝ÷åôáé áõôÞ ç åðß ôïýôù åêêëçóéáóôéêÞ çìþí Üäåéá, üóïí äå áöïñÜ åéò ôçí êáèõóôåñïõìÝíçí åê ôçò åðáñ÷ßáò Êáóóáíäñåßáò áñ÷éåñáôéêÞí áõôÞò åðé÷ïñÞãçóéí ïöåßëåé ç áõôÞò Éåñüôçò, ßíá õðïäåßîç çìßí ðñüóùðïí ôçò åìðéóôïóýíçò áõôÞò, óõíõðïâÜëëïõóá êáé êáôÜëïãïí ôùí ðáñ' åêÜóôçò êïéíüôçôïò ïöåéëïìÝíùí... áðïóôåßëåé äå áêïëïýèùò áõôüí åéò ôçí åðáñ÷ßáí ðñïò åßóðñáîéí ôùí êáèõóôåñïõìÝíùí äé Þí óõíåðéêïõñÞóåé êáé ï äéÜäï÷ïò áõôÞò éåñþôáôïò Ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò êõñ Åéñçíáßïò, ù ôéíé ãåíÞóïíôáé ôüôå, åãêñßóåé óõíïäéêÞ, áé äÝïõóáé ðåñß ôïýôïõ óõóôÜóåéò"8.

4 Áõãïýóôïõ 1907

Áðü ôï çìåñïëüãéï ôïõ Í. ÊáóôñÝôóéïõ.

Áðü ôçí Áãßá Áíáóôáóßá ï ìçôñïðïëßôçò ÉùÜííçò áíá÷þñçóå ðåñß ôá ôÝëç Áõãïýóôïõ ôïõ 1907 êáé ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ ßäéïõ Ýôïõò ôïí óõíáíôïýìå óôç ìïíÞ ÉâÞñùí ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò, óýìöùíá ìå ôï ðáñáêÜôù äçìïóßåõìá ôïõ "ÖÜñïõ ôçò Èåóóáëïíßêçò": "...Ôç 25ç Äåê. ôåëåß ðáíÞãõñéí ç Óéìïíüðåôñáò É. ÌïíÞ åðß ôç ãåííÞóåé ôïõ ÓùôÞñïò ×ñéóôïý. Ôç äå 27ç ç ôïõ Êùíóôáìïíßôïõ ÌïíÞ åðß ôç ìíÞìç ôïõ ðñùôïìÜñôõñïò êáé áñ÷éäéáêüíïõ ÓôåöÜíïõ. Åí ôç ôåëåõôáßá êáôÜ ôï Ýôïò ôïýôï åôåëåôÜñ÷çóåí åí ðïëëÞ óõññïÞ ðáíçãõñéóôþí ç Á. Óåâáóìéþôçò ï Ìçôñïðïëßôçò ðñþçí Êáóóáíäñåßáò ê. ÉùÜííçò, åöçóõ÷Üæùí áðü ôéíïò åí ôç É. ÌïíÞ ôùí ÉâÞñùí..."9. Óôç ìïíÞ ôùí ÉâÞñùí, (óôï "Ìõëïðüôáìï" óýìöùíá ìå ðïëëÝò ìáñôõñßåò) ï ÉùÜííçò ðáñÝìåéíå åöçóõ÷Üæùí ìÝ÷ñé ôá ìÝóá ôïõ 1911, óýìöùíá ìå åðéóôïëÞ ðïõ ï ßäéïò Ýóôåéëå ðñïò ôïõò åðéôñüðïõò ôçò éåñÜò ìïíÞò ôùí ÉâÞñùí áðü ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç, üðïõ åí ôù ìåôáîý åß÷å ìåôáâåß ãéá ëüãïõò õãåßáò: "Ðáíïóéïëïãéþôáôïé Åðßôñïðïé ôçò ÉåñÜò ÌïíÞò ôùí ÉâÞñùí, Êáè' Ü ç Á. È. Ðáíáãéüôçò äé' åðéóôïëÞò ðáôñéáñ÷éêÞò ðñïáíÞããåéëåí õìßí üôé ôçò áóèåíåßáò ìïõ ðáñáôåéíïìÝíçò êáé å÷ïýóçò áíÜãêçí ðåñáéôÝñù äéáìïíÞò ðáñÜ ôïéò åíôáýèá éáôñïßò áðïóôÝëëåôáé ï åðéäüôçò ôïõ ðáñüíôïò áíåøéüò ìïõ ê. ð!! Êùíóôáíôßíïò ð!! Áèáíáóßïõ ßíá ðáñáëÜâç üóá öïñÝìáôá êáé ÝðéðëÜ ìïõ åõñßóêïíôáé áõôüèé êáé ìåôáêïìßóçôå ôáýôá ðñïò ìå. Ôïýôï ëïéðüí åíåñãåßôáé Þäç äéÜ ôïõ äéáëçöèÝíôïò êáé ðáñáêáëþ íá åõáñåóôçèÞôå íá ðáñáäþóçôå áõôþ ôáýôá óþá êáé áíåëëåéðÞ, äéüôé Ý÷ù áõôþí áíÜãêçí. ÕðïâÜëëùí äå ôáò åõ÷áñéóôßáò ìïõ õìßí êáé ôç ÉåñÜ õìþí ÌïíÞ äéÜ ôçí ðáñ' ÁõôÞò öéëïîåíåßáí êáé ôçí åí ëüãù õðçñåóßáí ôïõ ñçèÝíôïò äéáôåëþ, Åí Êùíóôáíôéíïõðüëåé ôç 12ç Éïõëßïõ 1911..."10. Ï ìçôñïðïëßôçò ÉùÜííçò ×áôæçáðïóôüëïõ ìå 22 ÷ñüíéá áñ÷éåñáôéêÞò äéáêïíßáò êáé êëïíéóìÝíç ôçí õãåßá ôïõ ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ìåôÜ áðü ðïëýìçíç íïóçëåßá óôï åèíéêü íïóïêïìåßï ôïõ ÂáëïõêëÞ, ðÝèáíå "õðåñåîçêïíôïýôçò", ôçí ÐáñáóêåõÞ 12 Éïõíßïõ 1915. Ç êçäåßá ôïõ Ýãéíå ôçí ßäéá ìÝñá óôçí ÉåñÜ Ðáôñéáñ÷éêÞ ÌïíÞ ôçò Æùïäü÷ïõ ÐçãÞò ÂáëïõêëÞ, ðñïåîÜñ÷ïíôïò ôïõ ðáíéåñ. ìçôñïðïëßôïõ Öéëéððïõðüëåùò Âåíéáìßí ìåôÝðåéôá Ïéêïõìåíéêïý ÐáôñéÜñ÷ç, óõìðáñáóôáôïýìåíïò áðü äýï åðéóêüðïõò ôçò ÉåñÜò Áñ÷éåðéóêïðÞò Êùíóôáíôéíïõðüëåùò. ÔÜöçêå óôïí ðåñßâïëï ôçò ìïíÞò, üðïõ âñßóêïíôáé êáé ïé ôÜöïé ôùí áïéäßìùí êáé ìáêáñé7

óôþí Ðáôñéáñ÷þí Êùíóôáíôéíïõðüëåùò êáé ôùí ðåñéóóïôÝñùí Ìçôñïðïëéôþí êáé Åðéóêüðùí ôïõ Ïéêïõìåíéêïý Èñüíïõ11. Áíáêåöáëáéþíïíôáò óôï óçìåßï áõôü ôç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ ìçôñïðïëßôç ÉùÜííç, èá äéáêéíäõíåýáìå ïñéóìÝíåò åðéóçìÜíóåéò: Äéáðéóôþíïõìå êáô' áñ÷Üò üôé ï ÉùÜííçò ïõóéáóôéêÜ åäéþ÷èç êáé áðü ôéò ôÝóóåñéò ìçôñïðüëåéò, ðïõ ðïßìáíå ãéá ðåñéóóüôåñá áðü 20 ÷ñüíéá. Äéáðéóôþíïõìå åðßóçò üôé - óå áíôßèåóç ìå ôéò åíôõðþóåéò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé óôïí áíáãíþóôç - ïõäÝðïôå ðñïÝâç óå ðñÜîåéò Üäéêåò ðñïò ôï ðïßìíéü ôïõ êáé ãéá üóá óõíÝâçóáí äåí õðÞñîå ï ßäéïò (Þ ìüíï ï ßäéïò) ç áéôßá ôïõ êáêïý êáé ôçò êáêïäáéìïíßáò ðïõ ôïí êáôÜôñå÷å, üðïõ êáé áí ðÞãáéíå. Óôçí ÐáñáìõèéÜ äéáðéóôþíïõìå üôé ôï åîáñ÷éêü ðüñéóìá ôïí äéêáßùóå, óôç ÄéóêÜôç Þñèå óå óýãêñïõóç ìå ôïõò Ôïýñêïõò êáé óôç óõíÝ÷åéá ìå ôçí ôïðéêÞ äçìïãåñïíôßá óôçí ÊÜëõìíï ðëÞñùóå ôçí êáêïäéïßêçóç ôïõ áñ÷éåñáôéêïý åðéôñüðïõ (êáé áíåøéïý ôïõ) áéä. Êùíóôáíôßíïõ Ïéêïíüìïõ êáé óôïí Ðïëýãõñï äåí Ýãéíáí ìÝ÷ñé óÞìåñá ãíùóôïß ïé ëüãïé ãéá ôïõò ïðïßïõò Þñèå óå óýãêñïõóç ìå ôç äçìïãåñïíôßá êáé ìåñßäá ôçò ôïðéêÞò êïéíùíßáò. Èá äéáêéíäýíåõá íá ðù üôé êáé óôéò ôÝóóåñéò ðåñéðôþóåéò ôá ðñÜãìáôá ïäçãÞèçêáí óå áíåîÝëåãêôåò êáôáóôÜóåéò åîáéôßáò ôïõ éäéüññõèìïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ ÉùÜííç, ôïõ ôñüðïõ ðïõ ÷åéñßóôçêå ôéò äéÜöïñåò õðïèÝóåéò, óå óõíäõáóìü ìå ôçí êáêÞ íïïôñïðßá ôùí åêÜóôïôå äçìïãåñüíôùí - óýíçèåò öáéíüìåíï ôçí ðåñßïäï ôçò ôïõñêïêñáôßáò - ðïõ Þèåëáí íá åëÝã÷ïõí ôéò êáôáóôÜóåéò êáé íá åðéâÜëëïõí ôç èÝëçóÞ ôïõò áêüìá êáé óôá åêêëçóéáóôéêÜ æçôÞìáôá.

Ôá áíôßãñáöá ôçò ðáôñéáñ÷éêÞò áëëçëïãñáößáò (óçìåéþóåéò 23-29) Ýëáâá, êáôÜ óåðôÞ åíôïëÞ ôïõ Ðáíáãéüôáôïõ Ïéêïõìåíéêïý ÐáôñéÜñ÷ç Âáñèïëïìáßïõ, áðü ôïí áñ÷åéïöýëáêá ôïõ Ðáôñéáñ÷åßïõ Ïéêïíüìïõ Íéêüëáïõ ÐåôñïðÝëëç, óõíïäåõüìåíá ìå ôï åîÞò äéáâéâáóôéêü Ýããñáöï: "ËçöèÝí åí êáéñþ, ðáñåðÝìöèç åéò ôï Áñ÷åéïöõëÜêéïí äéá ôá ðåñáéôÝñù ôï áðü ôçò 26çò Éïõëßïõ 2004, ðñïò ôçí Áõôïý ÈåéïôÜôçí Ðáíáãéüôçôá, ãñÜììá ôçò õìåôÝñáò Åíôéìüôçôïò, áéôïõìÝíçò óôïé÷åßá ðåñß ôçò ðåñéüäïõ äéáðïéìÜíóåùò ôçò Ìçôñïðüëåùò Êáóóáíäñåßáò, õðü ôïõ Ìçôñïðïëßôïõ ÉùÜííïõ ×áôæÞ-Áðïóôüëïõ, ôïõ Éìâñßïõ (1903-1907). ÓåðôÞ Ðáôñéáñ÷éêÞ åíôïëÞ, ãíùñßæù ôç õìåôÝñá Åíôéìüôçôé, üôé åñåõíÞóáò åí ôïéò ïéêåßïéò Êþäéîé, áíåýñïí ùñéóìÝíá ìüíïí Ýããñáöá, Üôéíá êáé åõ÷áñßóôùò áðïóôÝëëù áõôÞ åãêëåßóôùò þäå, áíôßãñáöá áõôþí åê ôùí CD. ÄéáâéâÜæùí äå ôáò åõ÷Üò êáé ôçí åõëïãßáí ôïõ ÐáíáãéùôÜôïõ ÐáôñéÜñ÷ïõ çìþí, äéáôåëþ ìåôÜ ôçò åí Êõñßù áãÜðçò êáé åõ÷þí. Åí ôïéò Ðáôñéáñ÷åßïéò ôç 8ç Ïêôùâñßïõ 2004".

Óçìåéþóåéò 1. ÅêêëçóéáóôéêÞ ÁëÞèåéá, ô. 3, 20 Éáíïõáñßïõ 1907.

2. Ðáôñéáñ÷éêÞ áëëçëïãñáößá, Êþäéî Á´ /80, óåë. 14, çìåñ. 18 Éáíïõáñßïõ 1907.

3. Ï. ð. Êþäéî Á´ /80, óåë. 26, çìåñ. 26 Éáíïõáñßïõ 1907.

4. Ðáôñéáñ÷éêÞ áëëçëïãñáößá, Êþäéî Á´/80, óåë. 68, 1 Ìáñôßïõ 1907.

5. Ðáôñéáñ÷éêÞ áëëçëïãñáößá, Êþäéî Á´/80, óåë.127, 6 Áðñéëßïõ 1907.

6. Ðáôñéáñ÷éêÞ áëëçëïãñáößá, Êþäéî Á´/80, óåë. 269-270, 6 Éïõëßïõ 1907.

7. ÅêêëçóéáóôéêÞ ÁëÞèåéá, ô. 27, 6 Éïõëßïõ 1907.

8. Ðáôñéáñ÷éêÞ áëëçëïãñáößá, Êþäéî Á´/80, óåë. 309-310, 4 Áõãïýóôïõ 1907.

9. Åö. ÖÜñïò ôçò Èåóóáëïíßêçò, ö. 765, 19 Éáíïõáñßïõ 1908.

10. Ç åðéóôïëÞ âñßóêåôáé óôç âéâëéïèÞêç ôçò éåñÜò ìïíÞò ÉâÞñùí ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò êáé áíôßãñáöü ôçò ìáò Ýóôåéëå, ýóôåñá áðü áßôçìÜ ìáò, ï áãáðçôüò ößëïò êáé óõíåñãÜôçò ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò, åñåõíçôÞò êáé óõããñáöÝáò ðáôÝñáò ÌÜîéìïò ï Éâçñßôçò.

11. ÅêêëçóéáóôéêÞ ÁëÞèåéá, ô. 24, 13 Éïõíßïõ 1915.

8

Ç óçìáßá ôùí ÅëëÞíùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò êáôÜ ôçí ÅðáíÜóôáóç ôïõ 1821 (17 ÌáÀïõ 1821) (Âë. ïðéóèüöõëëï) Êùí. Êïíôïãéáííüðïõëïò ¸ëáâá áöïñìÞ íá áó÷ïëçèþ ìå ôç Óçìáßá ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò ôïõ 1821 áðü Ýíá äçìïóßåõìá, óôçí åöçìåñßäá ôçò Èåóóáëïíßêçò "ÌÁÊÅÄÏÍÉÁ"ôçí ÔåôÜñôç 25 Ìáñôßïõ 1992, ôïõ êáèçãçôÞ ôïõ Á.Ð.È. ôçò íåüôåñçò éóôïñßáò ôçò ÅëëÜäïò, ê. Êùíóô. Âáêáëüðïõëïõ, óôï ïðïßï åß÷å ìéá áóðñüìáõñç óçìáßá ìå ëåæÜíôá: "Ç Üãíùóôç óçìáßá ôùí ÅëëÞíùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò" Óôï äçìïóßåõìá áõôü äå ãéíüôáí êáíÝíáò ëüãïò ãéá ôï ÷ñþìá ôçò Óçìáßáò êáèþò êáé ôç óçìáóßá ôùí óõìâüëùí ðïõ åß÷å. ¸ôóé, îåêßíçóá áìÝóùò ôçí ÝñåõíÜ ìïõ, áöïý, ðáñüëåò ôéò ðñïóðÜèåéÝò ìïõ, äåí êáôüñèùóá, ôüôå, íá åðéêïéíùíÞóù ìå ôïí êáèçãçôÞ ê. Êùíóôáíôßíï Âáêáëüðïõëï, ëüãù áðïõóßáò ôïõ áðü ôç Èåóóáëïíßêç ôçí åðï÷Þ åêåßíç. Áðü ôçí Ýñåõíá ìïõ áõôÞ èÝëù íá åðéóçìÜíù ôá ðáñáêÜôù ðïëý óçìáíôéêÜ óôïé÷åßá, ðïõ ðáñÜëëçëá ìå ôï äçìïóßåõìá ôïõ ê. Âáêáëüðïõëïõ óõíçãïñïýí óôï üôé ïé åðáíáóôÜôåò ôçò ×áëêéäéêÞò äåí åß÷áí äéêÞ ôïõò óçìáßá, áëëÜ åß÷áí ôç ÍáõôéêÞ Óçìáßá ôçò åðáíáóôÜóåùò ôïõ 1821 (ôçò ¾äñáò Þ ôùí Óðåôóþí ìå ìéêñÞ äéáöïñÜ).

1. Ïé ×áëêéäéêéþôåò êáé éäéáßôåñá ïé Êáóóáíäñéíïß êáôÜ ôçí ðñïåðáíáóôáôéêÞ ðåñßïäï, áëëÜ êáé ìåôÜ, åß÷áí ðïëý êáëÞ åðéêïéíùíßá êáé óõíåñãáóßá ìå ôïõò íçóéþôåò-Øáñéáíïýò, Óðåôóéþôåò, Õäñáßïõò, Óêïðåëßôåò êáé Üëëïõò. ¹ôáí äå ãíùóôÜ ôá "ìáýñá êáñÜâéá" -70 ðåéñáôéêÜ ðëïßá- áðü ôá íçóéÜ áõôÜ ìå íáýáñ÷ï ôïí Ã. ÓôáèÜ êáé õðïóôüëáñ÷ï ôïí ÍéêïôóÜñá, óôá ïðïßá õðçñåôïýóáí êáé ðïëëïß Êáóóáíäñéíïß, ãé' áõôü Ýíá áðü ôá êáñÜâéá áõôÜ ïíïìÜóôçêå "ÊÁÓÓÁÍÄÑÁ". ËÝãïíôáí äå ìáýñá êáñÜâéá, ãéáôß åß÷áí ìáýñåò óçìáßåò êáé üóïé õðçñåôïýóáí ó' áõôÜ öïñïýóáí ìáýñá ñïý÷á. Ôá êáñÜâéá áõôÜ Ýêáíáí åðéäñïìÝò åíáíôßïí ôùí ôïýñêéêùí ôóéöëéêéþí, óôá íüôéá ðáñÜëéá ôçò ×áëêéäéêÞò (ÊáëáìáñéÜ), êáé êáôÜ

9

ôùí ôïõñêéêþí ðëïßùí, ðñïêáëþíôáò óçìáíôéêÝò æçìéÝò. Äåí Þôáí äå ìüíï áõôÜ, õðÞñ÷áí êáé Üëëá ðïëëÜ êáñÜâéá áðü ôá ßäéá íçóéÜ, ðïõ äñïýóáí ó' áõôÞ ôçí ðåñéï÷Þ êáé åß÷áí ôéò äéêÝò ôïõò óçìáßåò. ¹ôáí åýêïëï åðïìÝíùò ãéá ôïõò Êáóóáíäñéíïýò íá Ý÷ïõí êÜðïéá áðü ôéò óçìáßåò áõôþí ôùí íçóéþí.

2. Óôá "×ÑÏÍÉÊÁ ÔÇÓ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ" ôçò É.Ë.Å.×., (ôåý÷ïò 3 óåëßäá 26) áíáöÝñåôáé ôï åîÞò ãåãïíüò: ¼ôáí ï ÅììáíïõÞë ÐáððÜò Þôáí ìå ôïõò Êáóóáíäñéíïýò óôéò "ðüñôåò" êáé åßäå ðùò ôåëåßùíáí ôá ðïëåìïöüäéá êáé ôá ÷ñÞìáôá, æÞôçóå âïÞèåéá áðü ôï ÄçìÞôñéï ÕøçëÜíôç, ðïõ Þôáí óôï ¢ñãïò, ìå åðéóôïëÞ ðïõ ôïõ Ýóôåéëå ìå ôïõò Í. Êáóïìïýëç êáé Êþóôá ÍéêïëÜïõ. Ï ÕøçëÜíôçò Ýóôåéëå óõóôáôéêÝò åðéóôïëÝò óôïõò åöüñïõò ôçò ¾äñáò, ôùí Óðåôóþí êáé óôïõò Áãéïñåßôåò ãéá íá óôåßëïõí üóá ðéï ðïëëÜ ðïëåìïöüäéá ìðïñïýóáí êáé "ðáñÝäùóå óôïõò áðåóôáëìÝíïõò ôïõ Åìì. ÐáððÜ ìéá åðáíáóôáôéêÞ óçìáßá ãéá ôïõò Ïëõìðßïõò" ðïõ ôüôå ìüëéò îåóçêþíïíôáí. Ôï ãåãïíüò áõôü óçìáßíåé ðùò ïé Ìáêåäüíåò åðáíáóôÜôåò äåí åß÷áí äéêÝò ôïõò óçìáßåò áëëÜ óçìáßåò Üëëùí ðåñéï÷þí. Äåí Ýäùóå äå óôïõò ðáñáðÜíù áðåóôáëìÝíïõò óçìáßá ãéá ôïõò ×áëêéäéêéþôåò, ãéáôß ðñïöáíþò ãíþñéæå üôé ôçí åß÷áí. Óôï äéÜóôçìá ôçò ÝñåõíÜò ìïõ áõôÞò Þëèá óå åðéêïéíùíßá ìå ôïí êáèçãçôÞ ê. Ê. Âáêáëüðïõëï, ï ïðïßïò åðéâåâáßùóå ôçí ÜðïøÞ ìïõ, üôé äçë. ïé åðáíáóôÜôåò ôçò ×áëêéäéêÞò åß÷áí ôçí åðáíáóôáôéêÞ ÍáõôéêÞ Óçìáßá ôùí íçóéþí, äåí Þôáí üìùò ãíùóôÜ ôá ÷ñþìáôá, ãéáôß ç öùôïãñáößá Þôáí áóðñüìáõñç áðü áñ÷åßá îÝíçò ðñåóâåßáò. Ôçí ßäéá ðëçñïöïñßá ðÞñá êáé áðü ôïí éóôïñéêü êáé óõããñáöÝá Ãéþñãï ÊáöôáíôæÞ áðü ôéò ÓÝññåò, ðïõ áó÷ïëÞèçêå ìå ôïí ÅììáíïõÞë ÐáððÜ êáé ôéò åðáíáóôÜóåéò óôéò ÓÝññåò êáé óôç ×áëêéäéêÞ. ¸ôóé ðáñÝìåíå ìüíï óå åêêñåìüôçôá ôï ÷ñþìá ôçò óçìáßáò êáé ôá óýìâïëá. Óôá ìÝóá Ïêôùâñßïõ ôïõ 1997 ðÞñá ðñüóêëçóç áðü ôçí Åôáéñåßá Ìáêåäïíéêþí Óðïõäþí, óôçí ïðïßá åßìáé ìÝëïò, íá ðáñáâñåèþ óôçí ôåëåôÞ ôùí åãêáéíßùí ôçò Ýêèåóçò ìå èÝìá "ÓÇÌÁÉÅÓ ÔÇÓ ÅËÅÕÈÅÑÉÁÓ" ðïõ èá åãêáéíßáæå óôéò 26 Ïêôùâñßïõ 1997 ï Ðñüåäñïò ôç Äçìïêñáôßáò ê. Êùí/ôßíïò Óôåöáíüðïõëïò. Ìå ìåãÜëç ìïõ Ýêðëçîç, ÷áñÜ êáé óõãêßíçóç, áíÜìåóá óôá ëÜâáñá êáé ôéò óçìáßåò ôùí åðáíáóôáôþí ôïõ 1821, äéÝêñéíá ôç ÍáõôéêÞ Óçìáßá ôçò ÅðáíáóôÜóåùò ôïõ 1821 êáé ôç ÍáõôéêÞ Óçìáßá ôùí Óðåôóþí, ðïõ åß÷áí ôá ßäéá óýìâïëá ìå ôç Óçìáßá ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò, áõôÞ ðïõ äçìïóßåõóå ï ê. Ê. Âáêáëüðïõëïò, ìå ìéêñÝò äéáöïñÝò. Óôá öõëëÜäéá äå ìå ïäçãßåò êáé ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí Ýêèåóç âñÞêá ôá ÷ñþìáôá êáé ôç óçìáóßá ôùí óõìâüëùí. Ç Óçìáßá ëïéðüí ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò ôïõ 1821 óýìöùíá ìå ôéò ðëçñïöïñßåò áðü ôá Ýíôõðá: "Åßíáé êõáíÞ ìå ôáéíßá åñõèñÜ, ç ïðïßá óõìâïëßæåé ôïí ðïôáìü áßìáôïò, óôï ìÝóïí öÝñåé óôáõñü, ðïõ äçëþíåé ôçí ðßóôç óôï äßêáéï ôïõ áãþíá, åíþ ç áíåóôñáììÝíç çìéóÝëçíïò äçëþíåé ôçí ìåëëïíôéêÞ ðôþóç ôçò ÏèùìáíéêÞò åîïõóßáò. ÅêáôÝñùèåí ôïõ óôáõñïý õðÜñ÷ïõí ëüã÷ç êáé Üãêõñá ðïõ óõìâïëßæïõí ôç óôáèåñüôçôá ôïõ áãþíá, åíþ ï ðåñéåëéóóüìåíïò üöéò äåß÷íåé ôçí éåñüôçôá ôïõ óêïðïý êáé ç ãëáýî ôç öñüíçóç ìå ôçí ïðïßá ðñÝðåé íá äéåîá÷èåß ï áãþíáò». «¼ëá áõôÜ ôá óýìâïëá, óôç Óçìáßá ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò, åßíáé ëåõêÜ, õðÜñ÷åé üìùò Ýíá áêüìç óýìâïëï óôç Óçìáßá áõôÞ, åßíáé ï êüêïñáò, ðïõ óõìâïëßæåé ôçí áöýðíéóç ôïõ Ýèíïõò êáé Ý÷åé ÷ñþìá êßôñéíï". Ç ðëçñïöïñßá ãéá ôï ÷ñþìá êáé ôç óçìáóßá ôïõ êüêïñá ðñïÝñ÷åôáé áðü ôïí áåßìíçóôï Íßêï ÐáðáíéêïëÜïõ, ãéï ôïõ ãéáôñïý Ãåùñãßïõ ÐáðáíéêïëÜïõ-Óêþô (ðñþôï ðñüåäñï ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý), ï ïðïßïò Üöçóå ðïëëÝò ðëçñïöïñßåò ãéá ôéò åðáíáóôÜóåéò óôç 10

×áëêéäéêÞ. Ôçí ðëçñïöïñßá áõôÞ ôçí åß÷á áðü ôïí Íßêï ÐáðáíéêïëÜïõ ðïëý ðñéí áó÷ïëçèþ ìå ôç Óçìáßá, óå óõæçôÞóåéò ó÷åôéêÝò ìå ôçí åðáíÜóôáóç ôïõ 21 óôç ×áëêéäéêÞ, üôáí Þìïõí ìÝëïò ôïõ Ä.Ó. ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ. ÅíçìÝñùóá, ãéá ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ åß÷á ãéá ôç Óçìáßá, ôï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ "Ï ÁÑÉÓÔÏÔÅËÇÓ", ôï ïðïßï ôéò õéïèÝôçóå êáé êáôáóêåýáóå ìéá Óçìáßá, ü÷é áêñéâþò óáí áõôÞ ðïõ ôïõò õðÝäåéîá. Ç ÍÅÔ óå åêðïìðÞ ôçò ìå ðáôñéùôéêü ðåñéå÷üìåíï óôéò 25 Ìáñôßïõ 1998 ðáñïõóßáóå ôñåéò ðáñüìïéåò óçìáßåò áðü ôçí åðáíÜóôáóç ôïõ 1821. Ïé äéáöïñÝò ìå áõôÞ ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò Þôáí åëÜ÷éóôåò óôá ÷ñþìáôá êáé ôçí ôïðïèÝôçóç ôùí óõìâüëùí. Ôï êáëïêáßñé ôïõ 2000, ðïõ åðéóêÝöèçêá ôçí ¾äñá, åßäá ðùò üëá ôá êáôáóôÞìáôá äþñùí ðùëïýóáí óçìáéÜêéá õöáóìÜôéíá. Ôá êáñáâÜêéá ôïõò Þôáí óçìáéïóôïëéóìÝíá ü÷é ìüíï ìå ôçí åëëçíéêÞ áëëÜ êáé ìå ôç óçìáßá ôçò åðáíáóôÜóåùò. Óôéò åêäñïìÝò äå ìå ôïí Ðáã÷áëêéäéêü Óýëëïãï åßäáìå ôç Óçìáßá ôçò åðáíáóôÜóåùò óå ðïëëÜ Ìïõóåßá ðïõ åðéóêåöèÞêáìå. ¹ôáí ðåñßðïõ ßäéá ìå ôç óçìáßá ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò. Ðñéí áðü ìåñéêÜ ÷ñüíéá ðñüôåéíá óôï Ä.Ó. ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ Èåóóáëïíßêçò "Ï ÁÑÉÓÔÏÔÅËÇÓ" íá êÜíåé õöáóìÜôéíåò óçìáßåò êáé óçìáéÜêéá êáé íá óôïëßæïõí ôï ÷þñï ôïõ ìíçìåßïõ ôïõ ×Üøá ôç ìÝñá ôçò åðåôåßïõ ôçò ìÜ÷çò ôùí Âáóéëéêþí. ÌÝ÷ñé óÞìåñá üìùò áõôü äåí ðñáãìáôïðïéÞèçêå. Ðáñüìïéá ðñüôáóç Ýêáíá êáé óôï ÄÞìáñ÷ï Ðïëõãýñïõ ãéá ôçí åðÝôåéï ôçò åðáíÜóôáóçò óôïí Ðïëýãõñï, óôéò 17 ÌáÀïõ 1821, áëëÜ ïýôå êáé áðü ôï ÄÞìï ðñáãìáôïðïéÞèçêå. Áò åëðßóïõìå ðùò ìåëëïíôéêÜ èá ðñáãìáôïðïéçèåß ç ðñüôáóÞ ìïõ. Óôç Èåóóáëïíßêç, üðïõ ðïëëÜ ÷ñüíéá ðáñáêïëïõèþ ôçí åèíéêÞ ðáñÝëáóç ôçò 25çò Ìáñôßïõ, âëÝðù íá ðáñåëáýíïõí ðïëëÜ óùìáôåßá áðü ôá ðéï áðßèáíá ìÝñç, ôéìþíôáò Ýôóé ôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõò ðïõ ðÞñáí ìÝñïò óôçí åðáíÜóôáóç ôçò 25çò Ìáñôßïõ 1821. Ìå áöïñìÞ ôï ãåãïíüò áõôü ðñüôåéíá óå ÃåíéêÞ ÓõíÝëåõóç ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ Èåóóáëïíßêçò, ìáæß ìå Üëëåò ðñïôÜóåéò ìïõ, êáé ôçí åîÞò: "Íá åðéêïéíùíÞóåé ôï Ä.Ó. ôïõ Óõëëüãïõ ìå ôïõò 14 ÄçìÜñ÷ïõò ôçò ×áëêéäéêÞò êáé íá ôïõò ðáñáêáëÝóåé íá êáôáóêåõÜóïõí 14 ôïðéêÝò ðáñáäïóéáêÝò åíäõìáóßåò, (ìéá óôïëÞ ãéá êÜèå ÄÞìï) 7 áãïñéþí êáé 7 êïñéôóéþí, þóôå ìå ôçí ÅëëçíéêÞ Óçìáßá êáé ôç Óçìáßá ôùí åðáíáóôáôþí ôçò ×áëêéäéêÞò êáé Ýíá ëÜâáñï ìå ôïí êáðåôÜí ÓôÜìï ×Üøá íá ðáñåëÜóåé êáé ç ×áëêéäéêÞ óôçí ðáñÝëáóç ôçò 25çò Ìáñôßïõ, ìïéñÜæïíôáò, óõã÷ñüíùò, ó' áõôïýò ðïõ ðáñáêïëïõèïýóáí ôçí ðáñÝëáóç, ìéá óýíôïìç éóôïñßá ôçò åðáíáóôÜóåùò óôç ×áëêéäéêÞ ôï 1821 ìå ôçí ôåñÜóôéá ðñïóöïñÜ óôïí áãþíá". ÌÝ÷ñé ôþñá ç ðñüôáóç áõôÞ äåí ðñáãìáôïðïéÞèçêå êáé äå ãíùñßæù ðïéá åßíáé ç ôý÷ç ôçò. Ôçí ßäéá ðñüôáóç ôçí Ýêáíá ôüôå êáé óôï ÄÞìáñ÷ï Ðïëõãýñïõ, ðïõ Þôáí êáé ðñüåäñïò ôçò ÔÅÄÊ, áëëÜ êáé áðü åêåß äåí åßäá êáíÝíá åíäéáöÝñïí. Áò åëðßóïõìå ðùò êÜðïôå èá ðñáãìáôïðïéçèåß.

11

Ôï éóôïñéêü ôïõ ÁíäñéÜíôá ôïõ ÁñéóôïôÝëç ×ñßóôïò Í. Ãåñï÷ñßóôïò ¹ôáí ôï Ýôïò 1946, óå ìéá áðü ôéò äõóêïëüôåñåò ðåñéüäïõò ôçò óýã÷ñïíçò åëëçíéêÞò éóôïñßáò, üôáí ï ôüôå ÅðéèåùñçôÞò ôùí Äçìïôéêþí Ó÷ïëåßùí ×áëêéäéêÞò, ÁíáóôÜóéïò ÐåôóÜëáò, Ýññé÷íå ôçí éäÝá ôçò "áíÝãåñóçò ðñïôïìÞò" ôïõ ìåãáëõôÝñïõ öéëïóüöïõ ôçò áñ÷áéüôçôáò, ôïõ ÁñéóôïôÝëç ôïõ Óôáãåéñßôç. ¹ôáí ìéá éäÝá, ðïõ óýíôïìá Üñ÷éóå íá ðáßñíåé óÜñêá êáé ïóôÜ. ÓõãêñïôÞèçêå åðéôñïðÞ, äéåíåñãÞèçêå Ýñáíïò, óõãêåíôñþèçêáí ïñéóìÝíá ÷ñÞìáôá, áëëÜ ôåëéêÜ ç éäÝá ôïõ ÐåôóÜëá äåí êáñðïöüñçóå. ¸ðåóå üìùò ï ðñþôïò óðüñïò, óõæçôÞèçêå ôï èÝìá ôï åðüìåíï äéÜóôçìá êáé äåí Üñãçóáí íá öáíïýí ôá ðñþôá áðïôåëÝóìáôá. Ôï Ýôïò 1953 Üñ÷éóå íá åðáíåêäßäåôáé ç ôïðéêÞ åöçìåñßäá "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" êáé ï éäéïêôÞôçò êáé äéåõèõíôÞò ôçò, Íéêüëáïò Ãåñï÷ñÞóôïò, õéïèÝôçóå ôçí éäÝá ÐåôóÜëá êáé îáíÜíïéîå ôï èÝìá ìå ó÷åôéêÞ áñèñïãñáößá, ðïõ ôçí áðçýèõíå ðñïò ôïí åêÜóôïôå ÍïìÜñ÷ç ×áëêéäéêÞò êáé óå Üëëïõò áñìüäéïõò öïñåßò. Ï ôüôå íïìÜñ÷çò, ×áñÜëáìðïò Óôáõñüðïõëïò -Ýíáò áðü ôïõò åëÜ÷éóôïõò ðïõ Üöçóáí êáëÞ áíÜìíçóç óôïõò êáôïßêïõò ôïõ íïìïý ìáò- áíôáðïêñßèçêå óôéò ðáñáéíÝóåéò ôçò "ÖùíÞò" êáé áíÝëáâå ôçí åõèýíç áíÝãåñóçò ôïõ áíäñéÜíôá. Õðü ôçí ðñïåäñßá ôïõ óõãêñïôÞèçêå íÝá åñáíéêÞ åðéôñïðÞ (ç ðáëéÜ õðÞñ÷å áêüìç)1, ç ïðïßá áðïôåëïýíôáí áðü ôïõò: ÁèáíÜóéï ÊáñáãêÜíç, äÞìáñ÷ï Ðïëõãýñïõ, Ðáíáãéþôç Ðáðáäüðïõëï, äéåõèõíôÞ ôçò íïìáñ÷ßáò, ÉùÜííç Êáóóéü, íïìïìç÷áíéêü, Íéêüëáï Ãåñï÷ñßóôï, äéåõèõíôÞ ôçò åöçìåñßäáò "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" êáé ôïí Íéêüëáï ÓÜëôç, åìðïñïêôçìáôßá. Óôç "Ö.ô.×." ôçò 19çò Éïõëßïõ 1953, äéáâÜæïõìå: "Ôçí ðáñåëèïýóáí ÄåõôÝñáí, åéò ôá ãñáöåßá ôçò ÅðéèåùñÞóåùò ôùí Äçìïôéêþí Ó÷ïëåßùí, óõíÞëèå ç åðéôñïðÞ ôïõ åñÜíïõ ðñïò áíÝãåñóéí ðñïôïìÞò ôïõ ÁñéóôïôÝëïõò... ç ïðïßá óõóêåöèåßóá, Ýëáâå ôçí áðüöáóéí íá åðáíáëÜâåé ôáò ðñïóðáèåßáò ôçò ðñïò óõãêÝíôñùóéí äé åñÜíïõ ôïõ áðáéôçèçóïìÝíïõ äéá ôçí ðñïôïìÞí ÷ñçìáôéêïý ðïóïý...". ¹ôáí ç áñ÷Þ ðïõ Üíïéãå ôï äñüìï ãéá ôçí åðßôåõîç ôïõ áñ÷éêïý óôü÷ïõ. Ôçí ßäéá ÷ñïíéÜ êáé ìå çìåñïìçíßá 22 Íïåìâñßïõ, ç "ÖùíÞ" óôï êýñéï Üñèñï ôçò, õðü ôïí ôßôëï "Ï ÁÑÉÓÔÏÔÅËÇÓ", åîéóôïñåß ôéò ìÝ÷ñé ôüôå åíÝñãåéåò ãéá ôçí áíÝãåñóç ôçò ðñïôïìÞò: "...Åí Ýôåé 1946, ï ôüôå ÅðéèåùñçôÞò Äçìïôéêþí Ó÷ïëåßùí ê. ÐåôóÜëáò, åß÷å ôçí ùñáßáí Ýìðíåõóéí ôçò äéïñãáíþóåùò åñÜíïõ äéá ôçí áíÝãåñóéí ôçò ðñïôïìÞò ôïõ ÁñéóôïôÝëïõò... ï Ýñáíïò Þñ÷éóåí áñêïýíôùò áðïäïôéêüò, ðëçí åîÝóðáóåí åí ôù ìåôáîý ç áíôáñóßá êáé äéåêüðç... ÐáñÞëèïí ïëüêëçñá Ýôç, ÷ùñßò ïõäåßò ðëÝïí íá åíäéáöåñèåß äéá ôïí Ýñáíïí... Åßíáé ç ôåëåõôáßá åõêáéñßá, íá åîéëåùèïýí (ïé õðåýèõíïé) äéá ôçí ìÝ÷ñé ôïýäå áäñÜíåéÜí ôùí". Ç áäñÜíåéá üìùò ðëÝïí áíÞêåé óôï ðáñåëèüí. Áðü ôçí ðñïêÞñõîç ôïõ íïìÜñ÷ç ×áñ. Óôáõñüðïõëïõ ôçò 22áò Áõãïýóôïõ 1954, ðïõ äçìïóéåýèçêå óôçí ðñþôç óåëßäá ôçò "Ö.ô.×.", áíôéãñÜöïõìå: "...Ìå ðßóôéí åéò ôçí ÅëëçíéêÞí õìþí óõíåßäçóéí... áðåöáóßóáìåí ôçí Üìåóïí åêôÝëåóéí ôïõ Ýñãïõ... Áíáäéïñãáíþóáìå ôçí åðéôñïðÞí êáé ðñïÝâçìåí åéò ôçí åêôÝëåóéí üëùí ôùí ðñïêáôáñôéêþí åíåñãåéþí, åßìåèá äå Ýôïéìïé íá äå÷èþìåí ôáò åéóöïñÜò óáò áßôéíåò äÝïí íá áðïóôáëþóéí Þ íá êáôáôåèþóé... á) åéò ôïí åéäéêüí ëïãáñéáóìüí ðáñÜ ôç Á.Ô.Å. Ðïëõãýñïõ, â) åéò ôïí ÄéåõèõíôÞí ôçò åöçìåñßäïò "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" ê. Íéê. Ãåñï÷ñßóôïí, ã) åéò ôïí ÃñáììáôÝá ôçò ÅðéôñïðÞò, Ä/ëïí ê. Ðåñ. Äçìüðïõëïí... ...åßìåèá áðïöáóéóìÝíïé íá öÝñùìåí åéò ðÝñáò ôçí éåñÜí áðïóôïëÞí...ôéìþíôåò ôçí ìíÞìçí ôçò ìåãáëõôÝñáò äéáíïßáò ôïõ êüóìïõ... ôïõ ÁÑÉÓÔÏÔÅËÏÕÓ ôïõ ÓÔÁÃÅÉÑÉÔÏÕ".

12

Ç ðñïêÞñõîç áõôÞ ôïõ ÍïìÜñ÷ç ×áëêéäéêÞò êïéíïðïéÞèçêå, åêôüò ôùí Üëëùí, êáé óôç "Ö.ô.×." ìå ôçí ðáñÜêëçóç "üðùò åéò åéäéêÞí óôÞëçí áíáãñÜöåé áíåëëéðþò áðÜóáò ôáò óõíåéóöïñÜò, ëáìâÜíïõóá êáè' åâäïìÜäá ôáýôáò êáé áðü ôçí Á.Ô.Å êáé ôïí ÃñáììáôÝá ôçò ÅðéôñïðÞò". Ç ðáñÜêëçóç áõôÞ, ðïõ äéáóöÜëéæå ôç äéáöÜíåéá ôùí åíåñãåéþí ôçò åðéôñïðÞò, åöáñìüóèçêå êáôÜ ãñÜììá êáé üëá ôá ïíüìáôá, üóùí óõíåéóÝöåñáí óôïí Ýñáíï, äçìïóéåýïíôáí óå åéäéêÞ óôÞëç ôçò åöçìåñßäáò êÜèå âäïìÜäá åðß Ýíá ÷ñüíï ðåñßðïõ2. Ç áíôáðüêñéóç ôïõ ëáïý ôçò ×áëêéäéêÞò, êáé ü÷é ìüíï, óôïí Ýñáíï ãéá ôçí áíÝãåñóç ðñïôïìÞò ôïõ ÁñéóôïôÝëç, îåðÝñáóå êÜèå ðñïóäïêßá. Ôá ÷ñÞìáôá ðïõ óõãêåíôñþèçêáí ðåñßóóåõáí êáé Ýôóé Ýðåóå ç éäÝá áíôß ðñïôïìÞò íá êáôáóêåõáóèåß áíäñéÜíôáò. "...Ïíåéñåýèçìåí Ýíáí áíäñéÜíôá êáé äç áíÜëïãïí ðñïò ôïí Ýîï÷ïí Üíäñá, ôïí õðÝñï÷ïí óõìðáôñéþôçí ìáò, ôïí ïðïßïí ðñïþñéóôáé íá ôéìÞóåé êáé äé áõôüí çãùíßóèçìåí ìå üëáò ôáò äõíÜìåéò ìáò áðü ôçí ðñþôçí óôéãìÞí ôçò åêäüóåþò ìáò... áðü ôçò áñ÷Þò ôïõ åñÜíïõ êáôáöáéíüíôïò üôé ç ðñïóöïñÜ ôïõ Ëáïý ôçò ×áëêéäéêÞò èá åßíáé ãåííáßá êáé åðáñêÞò, áðåöáóßóèç åðéóÞìùò áíôß ðñïôïìÞò íá óôçèåß åéò ÓôÜãåéñá ï áíäñéÜò ôïõ õðÝñëáìðñïõ ôÝêíïõ ôçò ×áëêéäéêÞò... ...Ðïëëáß åßíáé áé ìÝ÷ñé óÞìåñïí óõãêéíçôéêáß ðñïóöïñáß êáé ðåñéóóüôåñïí óõãêéíçôéêÞ áé óõíïäåýïõóáé ôáýôáò åêäçëþóåéò ôùí ×áëêéäéêÝùí...", ãñÜöåé ìåôáîý Üëëùí ç "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" óôï öýëëï ôçò 17çò Ïêôùâñßïõ 1954. Êáé öèÜíïõìå óôï ôÝëïò ôçò ðñïóðÜèåéáò áõôÞò, ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 1957, áêñéâþò ìéóüí áéþíá áðü óÞìåñá. ¹ôáí ôï åðéóôÝãáóìá åíüò äýóêïëïõ êáé åðßðïíïõ áãþíá, ðïõ ôåëéêÜ üìùò óôÝöèçêå ìå ìåãÜëç åðéôõ÷ßá. Ï áíäñéÜíôáò, ðïõ åß÷å öéëïôå÷íÞóåé ï ãíùóôüò ãëýðôçò Íéêüëáò, ìåôáöÝñåôáé áðü ôçí ÁèÞíá óôá ÓôÜãåéñá êáé ç "Ö.ô.×." ìå õðåñçöÜíåéá áíáêïéíþíåé ôï ìåãÜëï ãåãïíüò ðñùôïóÝëéäá õðü ôïí ôßôëï "Ï ÌÅÃÉÓÔÏÓ": "Ï áíäñéÜò ôïõ ÌåãáëõôÝñïõ ÅðéóôÞìïíïò ôùí áéþíùí, áíÜ ôïí êüóìïí ïëüêëçñïí, ôïõ ÁñéóôïôÝëïõò ôïõ Óôáãåéñßôïõ, åõñßóêåôáé Þäç Ýôïéìïò... Áò åßíáé ëïéðüí õðåñÞöáíïé ïé ×áëêéäéêåßò êáé üóïé ìåô' áõôþí óõíÝäñáìïí ôçí ìåãÜëçí ôáýôçí ðñïóðÜèåéáí... êáôþñèùóáí ôçí ùñáßáí áõôÞí ðñáãìáôéêüôçôá. Ç åöçìåñßò ìáò, áðü ôåôñáåôßáò ðáñáêïëïõèïýóá êáé åíéó÷ýïõóá äéá ôçò áñèñïãñáößáò ôçò ôçí ðñïóðÜèåéáí ôáýôçí... åßíáé êáé áõôÞ õðåñÞöáíïò, üôé åîåðëÞñùóå åéò ôï áêÝñáéïí ôï êáèÞêïí ôçò... Óçìåéïýìåí äå, üôé åê ôïõ üëïõ óõãêåíôñùèÝíôïò ðïóïý ôïõ åñÜíïõ äñá÷ìþí 263.625 (õðïëïãßæïíôáé óå 130.000 åõñþ), áé 121.038 ðñïÝñ÷ïíôáé åê ôïõ åñÜíïõ ôçò åöçìåñßäïò ìáò...".

14 ÌáÀïõ 1959. (Öþôï Áñãýñçò ÂïãéáôæÞò).

13

Áðü ôüôå ðÝñáóáí áéóßùò 50 óõíáðôÜ Ýôç. Âñéóêüìáóôå óôá 2007 êé üìùò áêüìá äåí Ý÷ïõí ãßíåé ôá áðïêáëõðôÞñéá ôïõ áíäñéÜíôá(!!!), ãéá ôïí ïðïßï ôüóïé Üíèñùðïé áãùíßóôçêáí. Ç "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" áãùíßóôçêå åðß ìßá ïëüêëçñç åéêïóáåôßá (áðü ôï 1957 ìÝ÷ñé ôï 1977 ðïõ äéáêüðçêå ïñéóôéêÜ ç Ýêäïóç) ìå äåêÜäåò Üñèñá êáé ó÷üëéá ãéá ôï èÝìá ôùí áðïêáëõðôçñßùí. Åðß 20 ÷ñüíéá ñùôïýóå "ðüôå èá ãßíïõí;", "ãéáôß äåí Ýãéíáí;", áëëÜ áðÜíôçóç äåí Ýëáâå ðïôÝ áðü êáíÝíáí. Ôï ßäéï ñùôïýìå êé åìåßò óÞìåñá3. Èá êëåßóïõìå ôï èÝìá ôïõ áíäñéÜíôá ôïõ ÁñéóôïôÝëç, ìå Ýíá ó÷åôéêü êáé ðñüóöáôï áßôçìá ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ Èåóóáëïíßêçò "Ï ÁñéóôïôÝëçò". Ï åí ëüãù óýëëïãïò, ìå ðïëý÷ñïíç ðñïóöïñÜ êáé äñÜóç, óôéò 12 Éáíïõáñßïõ 2007 áðÝóôåéëå åðéóôïëÞ ðñïò ôïí ðñýôáíç ôïõ Áñéóôïôåëåßïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëïíßêçò (êïéíïðïéÞèçêå óôïõò íïìÜñ÷åò êáé äçìÜñ÷ïõò ×áëêéäéêÞò êáé Èåóóáëïíßêçò) ìå èÝìá ôçí "ÁíÝãåñóç áíäñéÜíôá ôïõ ÁñéóôïôÝëç óôï ÁñéóôïôÝëåéï ÐáíåðéóôÞìéï Èåóóáëïíßêçò". Ç åðéóôïëÞ áõôÞ áíáöÝñåé ìåôáîý Üëëùí: "...Öñïíïýìå üìùò ôáðåéíþò üôé áðïôåëåß ìåãÜëç ðáñÜëåéøç ôùí ðáñåëèïõóþí ðñõôáíéêþí Áñ÷þí ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ç ìç áíÝãåñóç ùò ôþñá åíüò ìåãáëïðñåðïýò áíäñéÜíôá ôïõ ÁñéóôïôÝëç, ôïõ ìåãÜëïõ áõôïý ðáíåðéóôÞìïíá, óôïí õðáßèñéï ÷þñï ôïõ Áñéóôïôåëåßïõ Ðáíåðéóôçìßïõ, áíôÜîéï ôçò áîßáò êáé öÞìçò ôïõ öéëïóüöïõ... Ìðïñïýìå üìùò ðïôÝ, êýñéå Ðñýôáíç, íá öáíôáóôïýìå Ýíá áñ÷áßï íáü ÷ùñßò ôï Üãáëìá ôïõ ôéìþìåíïõ èåïý Þ Ýíá âõæáíôéíü ÷ùñßò ôçí åéêüíá ôïõ áãßïõ ôïõ; Ìðïñïýóå, äçëáäÞ, íá áðïõóéÜæåé áðü ôïí Ðáñèåíþíá ôï Üãáëìá ôçò èåÜò ÁèçíÜò Þ áðü ôï íáü ôïõ Áãßïõ Äçìçôñßïõ ç åéêüíá ôïõ ÌõñïâëÞôç; ÁëëÜ êáé ðéï ðíåõìáôéêü ßäñõìá äåí Ý÷åé ôéìÞóåé ôïí áíÜäï÷ü ôïõ; ÌÞðùò ôï Êáðïäéóôñéáêü ÐáíåðéóôÞìéï;... Êáé áí, ôÝëïò, êýñéå Ðñýôáíç, ôï ÐáíåðéóôÞìéï áäõíáôåß íá äéáèÝóåé áðü ôïí ðñïûðïëïãéóìü ôïõ ôï áðáéôïýìåíï ÷ñçìáôéêü ðïóü, ôüôå èá áíáëÜâåé ôçí åõèýíç åîåýñåóÞò ôïõ ï Óýëëïãüò ìáò, êáëþíôáò óå óõíáãåñìü üëïõò ôïõò öïñåßò ôçò Èåóóáëïíßêçò êáé ôçò ×áëêéäéêÞò...". Ó÷üëéï "Ð": Åõåëðéóôïýìå êáé åõ÷üìáóôå íá åõïäùèåß ç áîéÝðáéíç ðñùôïâïõëßá ôïõ Ðáã÷áëêéäéêïý Óõëëüãïõ Èåóóáëïíßêçò "Ï ÁÑÉÓÔÏÔÅËÇÓ", ðïõ, åéñÞóèù åí ðáñüäù, æçôåß ôï áõôïíüçôï êáé íá ãíùñßæåé üôé èá Ý÷åé ôçí áìÝñéóôç óõìðáñÜóôáóÞ ìáò óå êÜèå ôçò ðñïóðÜèåéá. Óçìåéþóåéò 1. Ôçí ðñþôç åðéôñïðÞ åñÜíïõ áðïôåëïýóáí ïé: Ãåþñãéïò Áããåëüðïõëïò ÅðéèåùñçôÞò Äçìïôéêþí Ó÷ïëåßùí, ÉùÜííçò Êáóóéüò Íïìïìç÷áíéêüò, Ðáíáãéþôçò ÓôÜìïò êáèçãçôÞò êáé Íéêüëáïò Ãåñï÷ñßóôïò Ä/íôÞò ôçò "Ö.ô.×.".

2. Ï Ýñáíïò äéÞñêåóå áðü ôïí Áýãïõóôï ôïõ 1954 ìÝ÷ñé ôïí Éïýëéï ôïõ 1955.

3. ÄéáâÜæïõìå ôï ó÷üëéï-ðáñÜðïíï ôçò "ÖùíÞò", ðïõ ãñÜöôçêå ôçí 1ç Ïêô. 1961: "...Ï Íéêüëáïò Ãåñï÷ñÞóôïò Ýöõãå áðü ôïí åöÞìåñï êüóìï ìáò, ìå ôï ðáñÜðïíïí üôé äåí åäïêßìáóå ôçí ÷áñÜí ôïõ åïñôáóìïý ôùí áðïêáëõðôçñßùí ôïõ áíäñéÜíôïò ôïõ ÁñéóôïôÝëïõò...".

14

¸íáò óõããñáöÝáò - Ýíá âéâëßï Éóßäùñïò Æïõñãüò - "Ç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò" ÓõíÝíôåõîç: Ìáñßá ÌÞôñïõ (öéëüëïãïò, õðåýèõíç âéâëéïèÞêçò Ô.Å.Å. Ðïëõãýñïõ) ÌåôÜ ôçí åêäÞëùóç-áöéÝñùìá ôçò ÂéâëéïèÞêçò Ô.Å.Å. Ðïëõãýñïõ óôïí óõããñáöÝá Éóßäùñï Æïõñãü êáé ôï Ýñãï ôïõ - Ýêðëçîç ôçò ôåëåõôáßáò ðåíôáåôßáò "Óôç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò", åêäÞëùóç ðïõ Ýôõ÷å ôçò èåñìüôáôçò õðïäï÷Þò ôïõ âéâëéüöéëïõ êïéíïý ôïõ Ðïëõãýñïõ, ï óõããñáöÝáò ðáñá÷þñçóå óõíÝíôåõîç óôçí ïðïßá áíáöÝñåôáé óôï ìõèéóôüñçìá ôïõ, ðïõ, êáôÜ ðïëëïýò, áðïôåëåß ôïìÞ óôá íåïåëëçíéêÜ ãñÜììáôá åîáéôßáò ôçò äïìÞò áëëÜ êõñßùò ôçò ëïãïôå÷íéêÞò ôïõ äýíáìçò. Å. ¼ôáí Ýðéáóá áõôü ôï âéâëßï óôá ÷Ýñéá ìïõ ïöåßëù íá ðù üôé ïé 700 óåëßäåò ôïõ ìå áðÝôñåðáí áð´ ôï íá ôï äéáâÜóù. ¼ìùò, êáèþò ðñï÷ùñïýóå ç áíÜãíùóç, áéóèÜíèçêá ìéá áöçãçìáôéêÞ äýíáìç êáèþò êáé ìéá ïëïêëÞñùóç ÷áñáêôÞñùí, ÷ùñßò êåíÜ êáé Üëìáôá, ðáñüëï ôï ÷ñüíï ðïõ ðñï÷ùñïýóå ìå Üëìáôá äåêáåôéþí. Ðþò ðñïÝêõøå ôï âéâëßï; Äåí öïâÞèçêåò ðþò èá "ôá âãÜëåéò ðÝñá" ìå ôçí ðëïêÞ; Á. Åãþ áãÜðçóá ðïëý ôá åêôåíÞ êáé ìåãÜëá âéâëßá óõã÷ñüíùò.. Áõôü ôï âéâëßï åß÷å ìåñéêÝò óáöåßò ðñïèÝóåéò. Ìéá ðñþôç ðñüèåóÞ ìïõ Þôáí üôé Þèåëá íá êÜíù Ýíá åêôåíÝò âéâëßï, Ýíá "÷ïñôáóôéêü" âéâëßï, ôï ïðïßï íá Ý÷åé ìéá äéáðëïêÞ ìå ôçí éóôïñßá, ôçí ïðïßá áãáðÜù ðïëý- êáé ìéìïýìáé ôá ðñÜãìáôá ðïõ áãáðÜù-. Åß÷á õðïó÷åèåß óôïí åáõôü ìïõ üôé ç åêôåíÞò ðëïêÞ äåí èá Ýññé÷íå êáèüëïõ ôçí ðïéüôçôá ôïõ ëüãïõ êáé ôçí áñ÷éêÞ ïñìÞ. ÁëëÜ ôáõôü÷ñïíá Þèåëá íá êÜíù êáé Ýíá âéâëßï ãéá ôïí êáëëéåñãçìÝíï áíáãíþóôç- ü÷é ôïí áíáãíþóôç ðïõ Ý÷åé ìéá ðïëý åéäéêÞ ó÷Ýóç ìå ôá âéâëßá, áëëÜ áõôüí ðïõ -åëÜ÷éóôá áí ðñïóðáèïýóå- èá Ýëåãå ìéá êïõâÝíôá ôçí ïðïßá èåùñþ ðïëý ôéìçôéêÞ: "äå èÝëù íá âãù ôï âñÜäõ ãéáôß èÝëù íá äù ôé èá ãßíåé ðáñáêÜôù". Èåùñþ üôé ôï ìõèéóôüñçìá ðñÝðåé íá ìÝíåé ðÜíù ó´ áõôü ôï êëáóéêü ìïôßâï: ðñÝðåé ï áíáãíþóôçò íá Ý÷åé ðÜíôá Ýíá åíäéáöÝñïí ãéá ôï "ôé èá ãßíåé ðáñáêÜôù". ¸÷ïõí ðåé ãéá ôï ìõèéóôüñçìÜ ìïõ üôé åßíáé Ýíá êëáóéêü ìõèéóôüñçìá. Ì' áõôÞí ôçí Ýííïéá íéþèù êïëáêåõìÝíïò ðïëý. ¹ôáí óôçí ðñüèåóÞ ìïõ íá êÜíù Ýíá ìõèéóôüñçìá óôï ïðïßï èá êñáôÞóù ôçí ðïéüôçôá ôïõ ëüãïõ, äåí èá äéïëéóèáßíù óå åõêïëßåò êáé óå "ôå÷íáóìáôÜêéá", áëëÜ ôáõôü÷ñïíá Þèåëá íá êñáôÞóù ôï åí-

Ï äÜóêáëïò êáé óõããñáöÝáò ôïõ âéâëßïõ «Ç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò», Éóßäùñïò Æïõñãüò.

15

äéáöÝñïí ôïõ áíáãíþóôç ó÷åôéêÜ ìå ôï ôé èá ãßíåé ðáñáêÜôù. ¸íá âéâëßï ðïõ èá Þôáí ÷ïñôáóôéêü, äåí èá êïýñáæå -ìå ôçí Ýííïéá ôçò åðáíÜëçøçò, ìå ôçí Ýííïéá ôçò êåíïëïãßáò ê.ë.ð.-. ¹ôáí ìéá éóïññïðßá ôçí ïðïßá ôçí öïâüìïõí. ÖÜíçêå åê ôïõ áðïôåëÝóìáôïò üôé ç éóïññïðßá åðéôåý÷èçêå. Å. Ôé öïâÞèçêåò, üôáí Üñ÷éæåò ôç "óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò"; Á. Èá ìéëÞóù ðñþôá ãéá ôïõò ðïëý áíôéêåéìåíéêïýò êáèçìåñéíïýò öüâïõò: Ýíá âéâëßï 700 óåëßäùí óå ìéá åëëçíéêÞ áãïñÜ, ðïõ ðáñÜëëçëá äåí åßóáé óßãïõñïò üôé èá åêäïèåß äçìéïõñãåß öüâï. ÄçëáäÞ ãñÜöåéò êáé äßíåéò ðñïò Ýêäïóç Ýíá åêôåíÝò ìõèéóôüñçìá ÷ùñßò íá åßóáé "üíïìá", ÷ùñßò íá Ý÷åéò ìéá ðïñåßá óôçí áãïñÜ, ç ïðïßá íá óïõ åðéôñÝðåé íá Ý÷åéò êÜðïéá åõëõãéóßá. Áðü êåé êáé ðÝñá, Ýîù áðü ôïõò öüâïõò ðïõ åßíáé áíèñþðéíïé êáé áõôïíüçôïé, ðÜù óôïí ðéï óçìáíôéêü öüâï: ï öüâïò ôçò äïìÞò. Åß÷á ôï öüâï ôïõ "äéáëüãïõ óôï áóáíóÝñ". ÌÝ÷ñé ôçí ôåëåõôáßá óôéãìÞ, åðåéäÞ ðßóôåõá üôé ÷ùñßò íá ôï êáôáëÜâù ìåôáëëÜóóåôáé óå èåáôñéêü äéÜëïãï êáé åðåéäÞ ìðïñåß íá Þìïõí ðÜíôá Ýíáò Üíèñùðïò ðïõ áðü ìéêñÞ çëéêßá Ýâëåðå èÝáôñï, áëëÜ åßíáé Ýíáò ÷þñïò ðïõ äåí ôïí îÝñù ôüóï, þóôå íá ðáôÜù ãåñÜ óôá ðüäéá ìïõ, öïâüìïõí ðÜñá ðïëý ôéò óêçíÝò óôï áóáíóÝñ. Ç åíôýðùóç ðïõ Ý÷ù ó÷çìáôßóåé åßíáé üôé êáé áõôÞ ðÞãå êáëÜ. Áõôü ðïõ Þôáí õðïôßèåôáé ç "á÷ßëëåéïò ðôÝñíá" ôïõ âéâëßïõ, öÜíçêå üôé ôåëéêÜ åîõðçñåôïýóå êáé ôçí üëç äïìÞ êáé êáèüëïõ äåí êïýñáóå. Ïé äéÜëïãïé äåí åß÷áí ðëáäáñüôçôá -ðñÜãìá ðïõ öïâüìïõíá-. ÐÜíôùò Þôáí ç ìåãÜëç ìïõ áíáóöÜëåéá. Å. Ðþò îåêßíçóå áõôÞ ç éäÝá; Ãéá Üëëïõò Þôáí ðñùôüôõðç êáé Üñåóå, áëëÜ õðÞñîáí êáé áíáãíþóôåò ðïõ áíáñùôÞèçêáí ãéá ôï ñüëï ôùí óêçíþí áõôþí êáé èåþñçóáí üôé äéÝêïðôå ôç ñïÞ ôçò áöÞãçóçò. Á. Êáô´ áñ÷Þí íá ðù üôé, ùò Ýíïéêïò ðïëõêáôïéêßáò, ôï áóáíóÝñ ôï Ý÷ù ùò Üìåóï âßùìá áðü ôüôå ðïõ ãíþñéóá ôïí êüóìï. ÐÜñá ðïëëÝò öïñÝò ìÝóá óôï áóáíóÝñ Ý÷åéò Ýíá öÜóìá êïéíùíéêþí åìðåéñéþí. Åðßóçò, õðÜñ÷ïõí áóáíóÝñ ôá ïðïßá ìå óôåíá÷ùñïýí ùò áßóèçóç åãêëåéóìïý. Áðü ôçí Üëëç óêÝöôçêá:üôáí Ý÷åéò ìéá áìç÷áíßá ãéá íá áíåâåßò áðü ôï éóüãåéï óôïí Ýêôï üñïöï ì´ Ýíáí Üãíùóôï Üíèñùðïðïõ óõíÞèùò áõôü ðïõ êÜíïõí üëïé åßíáé íá âãÜæïõí ôá êëåéäéÜ ôïõò, íá ôá ðåñéåñãÜæïíôáé ãéáôß õðÜñ÷åé ìéá áìç÷áíßá, ôé ãßíåôáé, üôáí äõï Üíèñùðïé -åäþ íïìßæù åßíáé ç åðéíüçóç- âñßóêïíôáé áíáãêáóôéêÜ óôïí ðåñéïñéóìÝíï ÷þñï åíüò áóáíóÝñ, åßíáé äéáöïñåôéêïý öýëïõ -ðñÜãìá ðïõ åíôåßíåé ôçí Ýôóé êé áëëéþò õðÜñ÷ïõóá áìç÷áíßá- êáé ôé èá ìðïñïýóå íá ðñïêýøåé ó' áõôïýò ôïõò åãêëùâéóìÝíïõò áíèñþðïõò; ÂñÞêá ìåôÜ üôé áõôü ìðïñåß íá ëåéôïõñãÞóåé ùò óýìâïëï åãêéâùôéóìïý ðÜñá ðïëý Üíåôá. Êáé ôåëéêÜ Ýôóé ëåéôïýñãçóå óôï âéâëßï. ÕðÜñ÷ïõí ðñáãìáôéêÜ ðåñéóôáôéêÜ. Ðñéí ÷ñüíéá Üêïõóá ôçí ðåñßðôùóç åíüò áíèñþðïõ ï ïðïßïò êëåßóôçêå ÓÜââáôï âñÜäõ óå ðïëõêáôïéêßá ìå åðáããåëìáôéêÝò óôÝãåò êáé ôïí áðåãêëþâéóáí ôï áðüãåõìá ôçò ÊõñéáêÞò. ÊÜðïéá óôéãìÞ ëïéðüí öáíôÜóôçêá ôé èá ãéíüôáí, áí Þôáí Óáââáôïêýñéáêï. Ôé èá Ýêáíå áõôüò ï Üíèñùðïò ìÝóá åêåß. Ïðüôå ÷ôßóôçêå ìåôÜ ç éóôïñßá ìå ôïí 15áýãïõóôï, þóôå íá õðÜñ÷åé ôï áðáñÝìâëçôï. ¼ðïéïò îÝñåé áðü ìåãÜëåò ðüëåéò, îÝñåé ôé ãßíåôáé ôïí 15áýãïõóôï: ãéá Ýíáí óõããñáöÝá åßíáé ðïëý åíäéáöÝñïí ôï ôé óõìâáßíåé óôéò ðüëåéò, âëÝðåéò óôïõò ðåñéöåñåéáêïýò äñüìïõò, âëÝðåéò üôé ïé óõìðïëßôåò óïõ üëïé äåí Ý÷ïõí åîï÷éêÜ, âëÝðåéò ðïéïé åßíáé áãáíáêôéóìÝíïé êáé èÝëïõí íá öýãïõí, âëÝðåéò Ýíá Ýñçìï ôïðßï. Ëïéðüí ç ðüëç ôïí 15áýãïõóôï áð´ ôç ìßá, ï åãêëùâéóìüò êáé ï åãêëåéóìüò áð´ ôçí Üëëç êáé ç áìç÷áíßá ùò ðñïò ôï öýëï êáé ùò ðñïò ôïí Üãíùóôï èåþñçóá êÜðïéá óôéãìÞ üôé ìðïñïýí íá êÜíïõí ìéá ðÜñá ðïëý êáëÞ óõíôáãÞ. Êáé áí áõôü Ýìðáéíå êáé ìÝóá óôç ñïÞ åíüò éóôïñéêïý ìõèéóôïñÞìáôïò -óêÝöôçêá- áêüìá êáëýôåñá. Å. Ïé ÷áñáêôÞñåò ðþò ðñïÝêõøáí; Á. Êáô´ áñ÷Þí íá ðïýìå üôé üëá ôá ðñüóùðá åßíáé öáíôáóôéêÜ, ìå åîáßñåóç êÜðïéá éóôïñéêÜ ðñüóùðá ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé ïíïìáóôéêÜ. Áðü êåé êáé ðÝñá ïé 16

÷áñáêôÞñåò -ìå åîáßñåóç Ýíá ÷áñáêôÞñá ðïõ Ý÷åé ìéá áñêåôÜ óôåíÞ áíôéóôïé÷ßá ìå ôçí ðñáãìáôéêÞ æùÞ åíüò ðñáãìáôéêïý áíèñþðïõ- åßíáé ðñïúüíôá ìõèïðëáóßáò. ÁõôÞ ç ìõèïðëáóßá äåí åßíáé Üìïéñç ôùí âéùìÜôùí êé ü,ôé áõôÜ ôá âéþìáôá óõìðåñéëáìâÜíïõí. Áí ìðïñïýìå íá ôá ïñßóïõìå ùò ìüñéá ðïõ êÜíïõí óõíèÝóåéò êáé åíþóåéò, åßíáé ìéá óýíèåóç óêüñðéùí âéùìÜôùí ðïõ öôéÜ÷íåé øçöéäùôÜ ÷áñáêôÞñùí. Ôé ãßíåôáé; ÏõóéáóôéêÜ Ý÷åéò ôï âßùìá ìå êÜðïéïõò áíèñþðïõò ðïõ ãíþñéóåò, ðáßñíåéò Ýíáí áñ÷éêü ðõñÞíá ôçò æùÞò ôïõò êáé ôçò óêÝøçò ôïõò êáé áðü êåé êáé ðÝñá, ìõèïðëáóôéêÜ, åðåìâáßíåéò êáé êÜíåéò äéåýñõíóç. ÊÜíåéò Üëëá üíôá äéáöïñåôéêÜ áðü ôá õðáñêôÜ. ÁëëÜ óßãïõñá Ýíá îåêßíçìá Ý÷åé ìéá ðñáãìáôéêÞ âÜóç. Ãéá ìåñéêÜ âÝâáéá ìðïñþ íá ðù üôé äåí âñßóêù êáìéÜ áíôéóôïé÷ßá ìå êáíÝíáí, áëëÜ êáé ðÜëé óôç ìïñéïäïìÞ ôïõò åßíáé êáé áõôÜ ðñïúüíôá ìéêñþí âéùìÜôùí ôá ïðïßá óõíôÝèçêáí êáé Ýöôéáîáí Ýíá ðñüóùðï. Å. Áðü ôïõò Þñùåò ôïõ âéâëßïõ õðÜñ÷åé êÜðïéïò ðïõ áãáðÜò ðåñéóóüôåñï; Á. Íáé, ðñüêåéôáé ãéá ôï Âáóßëç ôçò êáôï÷éêÞò Èåóóáëïíßêçò. Åßíáé ï áèõñüóôïìïò êïììïõíéóôÞò ößëïò ôïõ âáóéêïý Þñùá ôçò êáôï÷éêÞò Èåóóáëïíßêçò, ðïõ åßíáé ï Çëßáò. Áõôüí ôïí Þñùá ôïí áãáðþ ðïëý. Åßíáé ï Þñùáò óôïí ïðïßï êÜíù ôç ìåãÜëç áíáôñïðÞ. Ãéáôß ìÝóá óôç äéÜñêåéá ôçò êáôï÷éêÞò Èåóóáëïíßêçò, ç öéëßá ôùí äõï áíôñþí, -áîéüëïãïé ï êáèÝíáò Ýôóé üðùò åßíáé-, äïêéìÜæåôáé. Ðáñ´ üëï ðïõ Ý÷ù âÜëåé ôï Âáóßëç íá Ý÷åé ìéá éäéïôÝëåéá êáé íá ðáßæåé Ýíá ðáé÷íßäé óôï ößëï ôïõ, ôï ïðïßï, áò ôï ðïýìå, çèéêÜ êáé áíôéêåéìåíéêÜ äåí åßíáé óùóôü, ðáñ´ üëá áõôÜ åðåéäÞ åßíáé ðÜñá ðïëý áíèñþðéíïò êáé óôá ðÜèç ôïõ êáé óôéò áäõíáìßåò ôïõ, ôïõ Ý÷ù ìéá éäéáßôåñç áäõíáìßá. Êáé íïìßæù üôé óôï Âáóßëç öñüíôéóá êáé êÜôé Üëëï. Íá ðáñïõóéÜóù Ýíáí áèõñüóôïìï Üíèñùðï ìå Ýíá ëåîéëüãéï êáé Ýíáí ôñüðï ãëþóóáò ôï ïðïßï, áí êáé áíôéêåéìåíéêÜ áèõñüóôïìï, äå èá åíï÷ëåß. Ãéáôß äåí ðñüêåéôáé ãéá áèõñïóôïìßá øõ÷Þò, áëëÜ ìüíï áèõñïóôïìßá ôïõ ìÝóïõ, ôçò ãëþóóáò. Å. Íïìßæù üôé ï Þñùáò áõôüò áðïôåëåß êáé Ýíá óýìâïëï êÜðïéùí ïõóéáóôéêÜ ðåñéèùñéáêþí áôüìùí ôçò åðï÷Þò, ð.÷. ç ó÷Ýóç ôïõ ìå ôïõò ÷þñïõò ôïõ ñåìðÝôéêïõ, ôïõò áíèñþðïõò ôïõ êáé ôéò óõíÞèåéÝò ôïõò, áëëÜ êáé ç óýãêñïõóÞ ôïõ ìå ôçí åðßóçìç óôÜóç ôçò áñéóôåñÜò áðÝíáíôé ôïõò. Á. Áêñéâþò, áõôüò åßíáé ôï êáêü ðáéäß ôçò áñéóôåñÜò. Èåùñþ üôé ï Âáóßëçò êáé ç ×ñõóïýëá åßíáé ïé äõï Þñùåò ðïõ êáôïñèþíïõí êáé äéáðåñíïýíå ìå ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõò ôçí åðï÷Þ ôïõò. Ãéáôß êÜèå Þñùáò Ý÷åé ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ, áëëÜ ïõóéáóôéêÜ åßíáé äÝóìéïò ôçò åðï÷Þò ôïõ. Ãé áõôü êáé "ç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò". Å. ¸÷ù ôçí åíôýðùóç üôé ôñÝöåéò êáé ìéá éäéáßôåñç ôñõöåñüôçôá ãéá ôïí ÊïóìÜ. Á. Åäþ èÜ ´èåëá íá åðáíáëÜâù áõôü ðïõ Ý÷ù ãñÜøåé ãé áõôüí ôïí ÷áñáêôÞñá,

17

ðïõ ìïõ áñÝóåé áêüìá êáé ôþñá -áí êáé Ý÷ïõí ðåñÜóåé ôñßá ÷ñüíéá áðü ôç óõããñáöÞ ôïõ âéâëßïõ-. ÃñÜöù ëïéðüí óå êÜðïéï óçìåßï : "åß÷å ìüíï ìéá éäåïëïãßá -ôçí ïéêïãÝíåéá- êáé Ýíá ðÜèïò -ôçí áîéïðñÝðåéá-. Áõôüò ï óõíäõáóìüò ôùí äõï ðñáãìÜôùí, ï ïðïßïò ìáò äßíåé ôïí áîéïðñåðÞ Üíèñùðï ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1950 êáé ôïõ 1960, äçëáäÞ ôçò ãåíéÜò ôùí ðáôåñÜäùí ìáò. Áõôïß ïé ïðïßïé äåí Þôáí ïé äáöíïóôåöáíùìÝíïé áíôéóôáóéáêïß ôçò åðï÷Þò, áëëÜ êñÜôçóáí Ýíá ìåôåñßæé áîéïðñÝðåéáò êáé áíèñþðéíùí ó÷Ýóåùí, ðñÜãìá ôï ïðïßï ëåßðåé ðÜñá ðïëý óÞìåñá. ¹èåëá ëïéðüí íá óõíçãïñÞóù ëßãï õðÝñ ôçò ãåíéÜò áõôÞò, ãéáôß ç ãåíéÜ ôïõ '70 Ýññéîå áðü êåêôçìÝíç ôá÷ýôçôá Ýíá ìåãÜëï êáôçãïñþ óå áõôïýò ôïõò áíèñþðïõò êáé èá Þèåëá íá óõíåéóöÝñù êé åãþ óôçí "ðáëéíüñèùóç" áõôþí ôùí ÷áñáêôÞñùí êáé áõôþí ôùí áíèñþðùí. Áíèñþðùí ðïõ, æþíôáò ìéá ìéêñïáóôéêÞ åîùôåñéêÜ æùÞ, êñÜôçóáí ìéá áîéïðñÝðåéá êáé áíèñþðéíåò ó÷Ýóåéò. Ï ÊïóìÜò åßíáé ç åíóÜñêùóç áõôÞò ôçò åðï÷Þò. Êáé ç ãõíáßêá ôïõ ôï ßäéï. ÁëëÜ ç ãõíáßêá ôïõ åßíáé áõôÞ ç ïðïßá -ùò ãõíáßêá ôçò äåêáåôßáò ôïõ '50- èá öùëéÜóåé êÜôù áð´ ôçí áîéïðñÝðåéá êáé ôçí êáñäéÜ ôïõ êáé äå èá åêäçëùèåß ðáñÜ ìüíï ìÝóá áðü ôï ìçôñéêü ôçò Ýíóôéêôï. Áõôü ôïíßæåé ôáõôü÷ñïíá êáé Ýíá ðñïößë êïéíùíéêü, ÷áìçëþí âÝâáéá ôüíùí. Ìðïñåßôå íá öáíôáóôåßôå ôé óõíÝâáéíå óå êÜðïéïí Üíèñùðï ôçò äåêáåôßáò ôïõ ´50, ðïõ äåí Þôáí ïýôå ìïíáñ÷ïöáóßóôáò áëëÜ ïýôå êáé óõíåéäçôüò êïììïõíéóôÞò, ðüóï Ýðñåðå íá éóïññïðÞóåé ìÝóá óå ÷ñüíéá ÷áìïý êáé áßìáôïò, óå ÷ñüíéá õðåñâïëþí, êáôá÷ñÞóåùí åîïõóßáò; Áõôïß ïé Üíèñùðïé Ýðñåðå íá êñáôÞóïõí ìéá éóïññïðßá êáé íá öôéÜîïõí ìéá æùÞ. Ïé äõï ðëåõñÝò ôïõ åìöõëßïõ åß÷áí ôçí âåâáéüôçôá ôüôå-óÞìåñá ëÝìå øåõäáßóèçóç- üôé êáôÝ÷ïõí ôçí áëÞèåéá êáé áãùíßæïíôáé ãé áõôÞí. Áõôüò Þîåñå üôé ç áëÞèåéá äåí åßíáé ïýôå áðü äù ïýôå áðü êåé. Ç áëÞèåéá åßíáé ìéá "ìåóüôçò". Êáé üìùò áõôïß ïé Üíèñùðïé äåí åß÷áí ÷þñï íá åêöñáóôïýí, äåí åß÷áí ïýôå äçìüóéï âÞìá ó´ åêåßíåò ôéò äåêáåôßåò, ìá äåí åß÷áí ïýôå êïéíùíéêÞ ðñáêôéêÞ. Ïðüôå ôé êÜíáíå; ÌÝíáíå ìÝóá óôá ðëáßóéá ôçò áîéïðñÝðåéáò, êëåßíïíôáí óôçí ïéêïãÝíåéá êáé èÝëáíå íá êôßóïõí ìÝóù ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé âáóéêÜ íá ÷ôßóïõí ìÝóù ôçò ðñïóùðéêÞò ó÷Ýóçò. Ãéáôß ïé ðñïóùðéêÝò ó÷Ýóåéò ôùí áãùíéóôþí êáé ôùí çñþùí, êáêÜ ôá øÝìáôá, äåí õößóôáíôáé, ãéáôß ï óêïðüò ôïõò Ýñ÷åôáé óå ðñþôç èÝóç. Ï ÊïóìÜò êñÜôçóå ôéò éóïññïðßåò ôùí ó÷Ýóåþí ôïõ. Êáé íá ìç îå÷íÜìå üôé, üôáí ðÝèáíå ç ãõíáßêá ôïõ êáé ôñþåé óå Ýíá ðáñáëéáêü ôáâåñíÜêé ìáæß ìå ôá ðáéäéÜ ôïõ, ôïõò ëÝåé: "åßìáóôå áêüìá ïéêïãÝíåéá, ìçí ôï îå÷íÜôå", äçëáäÞ áíáëáìâÜíåé êáé ôï ñüëï ôçò ìÜíáò. Å. Ðïéá ç áíáãêáéüôçôá ôïõ èáíÜôïõ ôçò ÅëÝíçò Á. "ÂñÞêá ôïí ìðåëÜ ìïõ" ìå ôï èÜíáôï ôçò ÅëÝíçò. Ãéáôß, êïõâåíôéÜæïíôáò ìå ðïëý êüóìï, õðÜñ÷åé ìéá äéáìáñôõñßá, ðïõ åßíáé ç äßêáéá äéáìáñôõñßá ôïõ áíáãíþóôç ðïõ ôáëáéðùñåßôáé êáé ìåôÜ áðü 700 óåëßäåò äåí ìðïñåß íá äå÷ôåß áõôÞí ôçí áëÞèåéá ôçò æùÞò. ¼ôé äçëáäÞ ç æùÞ äåí Ý÷åé "happy end". Èá ôï ðù üìùò áëëéþò. Ç äéÜñèñùóç ôïõ âéâëßïõ ðñïóðáèåß íá ìéìçèåß ôçí áñ÷áßá ôñáãùäßá - îÝñù ôï ìÝãåèïò ôïõ ðñÜãìáôïò ðïõ åêóôïìßæù. Äåí ëÝù üôé åßíáé ôñáãùäßá. Ç ôñáãùäßá åßíáé Ýíá éëéããéþäåò ìÝãåèïò. Áõôü åßíáé áðëÜ Ýíá âéâëßï. Ðñïóðáèåß íá ìéìçèåß ôá åîùôåñéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ôñáãùäßáò êáé êÜðïéá åóùôåñéêÜ. Ç õðáñîéáêÞ ôñáãùäßá ôïõ áíèñþðïõ ó´ Ýíá ìõèéóôüñçìá ðïõ Ý÷åé ôç äéÜñèñùóç ôçò ôñáãùäßáò. Óôçí ôñáãùäßá õðÜñ÷åé ðÜíôá Ýíá ôñáãéêü ôÝëïò. Ôé ðéï ôñáãéêü ãéá Ýíáí Üíôñá ï ïðïßïò ÷Üíåé ôç ãõíáßêá ðïõ áãÜðçóå. Ìá èá ìïõ ðåßôå: êáé ôé ðéï ôñáãéêü ãéá ìéá ãõíáßêá áí Ý÷áíå ôïí Üíôñá. Åßìáé Üíôñáò óõããñáöÝáò êáé ôçí ôñáãéêüôçôá ôçí åßäá áðü ôçí Üðïøç ôçò áðþëåéáò ôçò ãõíáßêáò êáé ãé áõôü ðÝèáíå ç ÅëÝíç. Ãéáôß ðéóôåýù ðùò áõôü ôï óôïé÷åßï åíÝôåéíå áêüìç ðåñéóóüôåñï ôï óôïé÷åßï ôçò ôñáãéêüôçôáò ðïõ Þèåëá íá õðïâÜëëù êáé åðåéäÞ óôï óõãêåêñéìÝíï âéâëßï ç ôñáãéêüôçôá åßíáé ç ìïíáîéÜ -ç õðáñîéáêÞ ìïíáîéÜ- èåùñþ üôé åîõðçñåôïýóå ï èÜíáôïò ôçò ÅëÝíçò áõôü ôï óêïðü.

18

Å. "¹èåëá íá ãñÜøù Ýíá âéâëßï ãéá ôïõò áðïôõ÷çìÝíïõò", ãñÜöåé óôï ïðéóèüöõëëï ôïõ âéâëßïõ. Ðïéïõò èåùñåßò "áðïôõ÷çìÝíïõò"; Á. Ôï "ðôþóç" íïìßæù üôé ôáéñéÜæåé ðÜñá ðïëý êáëÜ ìå ôï íüçìá ôçò ôñáãùäßáò. Ôé ãßíåôáé ôþñá ìå ôçí Ýííïéá ôçò "áðïôõ÷ßáò". ÂëÝðù üôé ôïí êüóìï ôïí ôõñáííÜåé ç Ýííïéá ôïõ åðéôõ÷çìÝíïõ êáé ôïõ áðïôõ÷çìÝíïõ. ÌÜëéóôá Ý÷ïõìå êÜíåé åéóáãùãÞ êáé ôï looser. Ãéáôß; Ãéáôß óå ìéá åðï÷Þ õðáñîéáêïý áäéåîüäïõ, ç êïéíùíéêÞ åðéôõ÷ßá Ý÷åé Ýíá åðéðëÝïí âÜñïò áð´ üôé åß÷å ðñéí ÷ñüíéá. ¢ñá ëïéðüí, üóïí áöïñÜ ôç óçìåñéíÞ åðï÷Þ, ïé "áðïôõ÷çìÝíïé" åßíáé Ýíá ðÜñá ðïëý åíäéáöÝñïí ðåäßï ãéá Ýíá óõããñáöÝá, þóôå íá åîåñåõíÞóåé ôéò óõíôåôáãìÝíåò áõôÞò ôçò áðïôõ÷ßáò. Ó' üôé áöïñÜ ôþñá ôçí éóôïñéêÞ ìáôéÜ óôï ðáñåëèüí, ïé áðïôõ÷çìÝíïé Þôáí ðåñéóóüôåñï Üíèñùðïé ïé ïðïßïé âñÝèçêáí óå ìéá äõóôïêßá ôçò éóôïñßáò. ÂñÝèçêáí óå êÜðïéåò óôéãìÝò éóôïñéêÝò, ïé ïðïßåò ãåííïýóáí äõóôõ÷ßåò, êáé åêåßíïé Þôáí áðïôõ÷çìÝíïé îåêÜèáñá êáé ãéá Ýíá ðïëý ìåãÜëï ðïóïóôü ëüãù ôùí êïéíùíéêþí óõíèçêþí, äåí Ýëåéðå âÝâáéá êáé ç äéêÞ ôïõò ðñùôïâïõëßá, ìçí ôá ñß÷íïõìå üëá óôéò êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò. Ïé óçìåñéíïß "áðïôõ÷çìÝíïé" åßíáé áðïôõ÷çìÝíïé ãéáôß Ý÷ïõí ÷Üóåé ôçí õðáñîéáêÞ ôïõò ðõîßäá. Ðéóôåýù üôé ôï âéâëßï ìïõ åßíáé êáôÜ âÜóç Ýíá õðáñîéáêü âéâëßï. Äåí åßíáé ôüóï ðïëý Ýíá éóôïñéêü ìõèéóôüñçìá üóï åßíáé Ýíá ìõèéóôüñçìá õðáñîéáêïý öüñôïõ. Ìå áðáó÷ïëåß ðÜñá ðïëý êáé ðñïóùðéêÜ êáé ùò óõããñáöÝá üôé æù óå ìéá åðï÷Þ ðïõ Ý÷ïõí êáôáóôñáöåß ðïëëïß ìýèïé. Áð' áõôÞí ôçí Ýííïéá ìðïñïýìå íá ôñþìå ðåñéóóüôåñá ìðéöôÝêéá áíÜ âäïìÜäá ùò ëáüò áëëÜ æïýìå ó' áõôÞí ôç äõóôõ÷éóìÝíç åðï÷Þ ðïõ äåí õðÜñ÷åé ôßðïôá ðéá ãéá íá êñáôçèåßò. ¼ëá Ý÷ïõí ðÝóåé. Ëïéðüí ç áãùíßá åíôåßíåôáé. Ìáò ðëáóÜñïõí Ýíá åðéôõ÷çìÝíï ìïíôÝëï, ìéá øåõäáßóèçóç êïéíùíéêÞ êáé åìåßò ðñÝðåé ðÜíù ó' áõôü íá áðáíôÞóïõìå: ðüôå åßìáóôå "áðïôõ÷çìÝíïé" êáé ðüôå äåí åßìáóôå. Êáé ãé áõôü ôá åéóáãùãéêÜ. ¹ôáí üìùò "áðïôõ÷çìÝíïé" ïé Þñùåò; Ç Æþéêá Þôáí áðïôõ÷çìÝíç; ¹ôáí äõóôõ÷éóìÝíç áëëÜ äåí Þôáí áðïôõ÷çìÝíç. Ãéáôß ç Æþéêá ðÝèáíå êïõâáëþíôáò ìáæß ôçò öùò. ¼ôé ï Çëßáò ðÝèáíå "öïíéÜò" ìå ôï âÜñïò ôïõ áßìáôïò, ðÝèáíå ôáãìÝíïò óå Ýíáí óêïðü. ÓÞìåñá ðïéïò åßíáé ï óêïðüò; Ï Þñùáò äåí ðåèáßíåé êáé óõíå÷ßæåé íá áôåíßæåé "ôïõ ïìé÷ëþäïõò êÜìðïõ ôá åðÝêåéíá" ãéáôß áõôüò ï Þñùáò Ý÷åé íá ðáëÝøåé ìå êÜôé ðéï äýóêïëï áð´ ôçí ðñïóöõãéÜ, ðéï äýóêïëï áð´ ôïõò ðïëÝìïõò. ¸÷åé íá ðáëÝøåé ìå ôï õðáñîéáêü äßëçììá "ðïéïò åßìáé, ðïý ðÜù, ãéáôß Þñèá". ´¼ëá ôá èÝìáôá óôï êåöÜëé ôùí óýã÷ñïíùí çñþùí ðÝöôïõí âáñéÜ. Áõôïß ëïéðüí ïé "áðïôõ÷çìÝíïé" åßíáé üëï ôï ðëÞèïò ôùí çñþùí - êáèçìåñéíþí áíèñþðùí. ¸öôéáîá Ýíá ìõèéóôüñçìá ìå õëéêü êáèçìåñéíþí áíèñþðùí. ÈÝëù íá Ý÷ù Ýíá ìéêñü êïììÜôé óôç ìåãÜëç óêéÜ ôïõ ÍôïóôïãéÝöóêé êáé ôïõ ÐáðáäéáìÜíôç. Èåùñþ üôé ï êáèçìåñéíüò Üíèñùðïò åßíáé åîáßñåôç ðåñßðôùóç ìõèéóôïñçìáôéêïý Þñùá êáé ôïí óõìðáèþ êáé Ýëêïìáé ðÜñá ðïëý áðü áõôüí. ¼óï êáé íá ìïõ ìðáßíåé ï ðåéñáóìüò íá âÜæù äéáíïïýìåíïõò Þñùåò, ðïõ ôï ´÷ù êÜíåé óô' Üëëá ìïõ âéâëßá, âëÝðù üôé ôï "÷ïíôñü óôïß÷çìá" ðáßæåôáé óôïí êáèçìåñéíü Üíèñùðï. Ãéá ìÝíá åêåß âñßóêåôáé ç ïõóßá ðïëëþí ðñáãìÜôùí. Ôþñá ïé "áðïôõ÷çìÝíïé" åßíáé ïé Üíèñùðïé ôçò êáèçìåñéíüôçôáò. Å. Ðáñ´ üëá áõôÜ, üóï êé áí äñïõí êáôáëõôéêÜ ïé ðïëéôéêÝò óõãêõñßåò êáé ïé êïéíùíéêÝò óõìâÜóåéò, åíôïýôïéò êáé ìÝóá ó' áõôÜ ôá ðëáßóéá ôá Üôïìá âÜæïõí ôï ðñïóùðéêü ôïõò óôßãìá-Ýóôù êáé ìÝóá ó´ Ýíáí êüóìï ðïõ äåí Ý÷ïõí åðéëÝîåé. Á. Åäþ åßíáé ìéá ðñïóùðéêÞ èÝóç ðéá. ¼ôé ï Üíèñùðïò Ý÷åé ôï áõôåîïýóéï êáé äåí åßíáé Ýíá áðëü ðñïúüí ôùí êïéíùíéêþí óõíèçêþí. Ãéá íá ëÝìå ôá ðñÜãìáôá ìå ôï üíïìÜ ôïõò, äåí ðéóôåýù üôé ï Üíèñùðïò, üóï êé áí âñßóêåôáé "óôç óêéÜ ôçò ðåôáëïýäáò", -áí ðïýìå üôé ç ðåôáëïýäá åßíáé ìüíï ïé êïéíùíéêÝò óõãêõñßåò- äåí Ý÷åé êáé ôçí åõèýíç êáé ôï áõôåîïýóéï êáé ôçí ðñïóìÝôñçóç ôùí óõíèçêþí. ÈõìÜìáé ìéá öñÜóç ôùí Óôùéêþí ìå áðëÜ ëüãéá: óôïí ïðïéïíäÞðïôå Üíèñùðï ïðïéáäÞðïôå ðåñßðôùóç êé áí ôïõ ôý÷åé, áõôüò ï Üíèñùðïò èá áñèåß êáé èá êÜíåé ôï åëÜ÷éóôï ôçò ðáñÝìâáóÞò ôïõ. Äåí îÝñù êáôÜ ðüóï åßíáé áõôü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ åõñùðáúêïý 19

ðïëéôéóìïý -äåí åßìáé ãíþóôçò- áëëÜ, ãéá ðáñÜäåéãìá, áð´ ôéò áóéáôéêÝò íïïôñïðßåò ÷Üíåôáé ç Ýííïéá ôïõ "ðñïóþðïõ" êáôÜ ïñèïäïîßá, ôïõ "áôüìïõ" êáôÜ íåùôåñéêüôçôá. Å. Ðþò äéáìïñöþíïíôáé ïé ó÷Ýóåéò ôùí äýï öýëùí óôï ìõèéóôüñçìá; Á. Ìéëþíôáò ãéá ôç ó÷Ýóç ôùí âéâëßùí ìïõ ìåôáîý ôïõò -êáé åãþ ôþñá âñßóêù ôá íÞìáôá áíÜìåóá óôá âéâëßá ìïõ- óôï "Âéâëßï ôïõ Ùêåáíïý" õðÜñ÷åé ìéá öñÜóç ôçí ïðïßá ëÝåé Ýíáò ìïõóïõëìÜíïò ðáñáìõèÜò óå ¸ëëçíåò íáõôéêïýò: "ç ñÜôóá óáò õðÜñ÷åé åîáéôßáò ôùí ãõíáéêþí óáò. Ïé ãõíáßêåò óáò åßíáé áõôÝò ðïõ óáò êñáôÜíå ôüóåò ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá ùò ñÜôóá ìÝóá ó' áõôÞí ôç èÜëáóóá". Êáé áõôü åðáíÝñ÷åôáé ôþñá ì´ Ýíáí Üëëï ôñüðï óôç Æþéêá, ãéáôß ç Æþéêá åßíáé ôï âáóéêü ìüñéï áõôïý ôïõ öáéíïìÝíïõ. Äå ìðïñåß íá íïçèåß ÅëëÜäá ÷ùñßò ôçí åëëçíßäá. ÕðÜñ÷åé ìéá, ü÷é ìçôñéáñ÷ßá -ãéáôß äåí Üñ÷åé ç ãõíáßêá- áëëÜ ìéá ìçôñïðáñïõóßá óôïí åëëçíéêü ðïëéôéóìü, ç ïðïßá ðáñáðÝìðåé êáé óôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ ôçò Áãéá-ÓïöéÜò, ãéá ôçí ïðïßá Ý÷ïõí ðåé ïé ìåëåôçôÝò üôé åßíáé Ýíáò íáüò áöéåñùìÝíïò óå ìéá èçëõêÞ èåüôçôá. ¢ñá ôá ðñÜãìáôá óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò. Ç Æþéêá åßíáé ìéá ãõíáßêá çñùßäá óáí êáé áõôÝò ðïõ Ý÷ïõìå ãíùñßóåé êáèçìåñéíÜ åìåßò -äåí îÝñù áí ôá ðáéäéÜ ìáò èá ãíùñßóïõí ôÝôïéåò ãõíáßêåò, ïé åðï÷Ýò Ý÷ïõí áëëÜîåé ðïëý- áëëÜ åìåßò ãíùñßóáìå ôç ãéáãéÜ ìáò, ôçí ðñïãéáãéÜ ìáò ê.ë.ð., ïé ïðïßåò ìðïñåß íá ìçí åß÷áí âãåé áð´ ôï êáôþöëé ôïõ óðéôéïý ôïõò, áëëÜ åßíáé áðßóôåõôï ôï ìÝãåèïò ôçò ðñïóùðéêüôçôÜò ôïõò: ìéá Üëëïõ åßäïõò ðíåõìáôéêüôçôá, ìéá Üëëïõ åßäïõò áíôßëçøç ãéá ôá ðñÜãìáôá êáé ìéá Üëëïõ åßäïõò ðñáêôéêüôçôá. Åãþ äå èá îå÷Üóù ôç ãéáãéÜ ìïõ, üôáí ôÝëåéùíå ôï ìðïõêÜëé ôçò ÷ëùñßíçò LUX óôç äåêáåôßá ôïõ '60, åðåéäÞ äåí õðÞñ÷å ç áíáêýêëùóç ðëáóôéêþí áëëÜ óêåöôüôáí üôé áõôü ôï áíôéêåßìåíï äåí ðñÝðåé íá ðÜåé ÷áìÝíï, Ýðáéñíå ôï âñÜäõ ôï øáëßäé êáé Ýêïâå ìðëå ìáñãáñßôåò áðü ôï ðëáóôéêü ôïõ ìðïõêáëéïý êáé ôéò óôüëéæå óôéò ãëÜóôñåò ðïõ åêåßíç ôçí åðï÷Þ äåí åß÷áí ëïõëïýäéá ìÝ÷ñé íá ´ñèåé ç åðï÷Þ í´ áíèßóïõí êáíïíéêÜ. Áõôüò Þôáí ï ðïëéôéóìüò ôùí ãõíáéêþí ãéáôß, üðùò ëÝåé ï ÐáðáäéáìÜíôçò, ïé Üíôñåò ìðåêñïðßíáí óôéò ôáâÝñíåò, áåñïëïãïýóáí, äå äïýëåõáí êáé æïýóáí åéò âÜñïò ôùí ãõíáéêþí. Å. Ðïéá õðÞñîå ç ãåíéêüôåñç óôÜóç óïõ áðÝíáíôé óôïõò Þñùåò ôïõ âéâëßïõ; Á. ÓõíåéäçôÜ Þìïõí ðïëý óõìðïíåôéêüò áðÝíáíôé ó´ üëïõò ôïõò Þñùåò. Áò ðïýìå, ï ÐáíáãÜêïò, ï ïðïßïò Þôáí ç Ýêöñáóç ìéáò éäåïëïãßáò óôõãíÞò, ðáñ´ üë´ áõôÜ, ìÝóù ôçò ó÷Ýóçò ôïõ ìå ôç Æþéêá -oé ó÷Ýóåéò åßíáé êáèïñéóôéêÝò- áíáäýåôáé Ýíáò Üëëïò åáõôüò. Óôï óáíáôüñéï ôïõ 1935-36 ðñïóðáèåß íá ðáñçãïñÞóåé ôç ãõíáßêá ôïõ ðïõ èá ðÝèáéíå êáé ìåôáìïñöþíåôáé ó' Ýíáí "áñëåêßíï" öáéäñü åñáóôÞ -áëëÜ åßíáé ðñïò ôéìÞí ôïõ ðïõ áðïöáóßæåé íá ìðåé óôï ðáé÷íßäé ôïõ Ýñùôá, Ýóôù êáé ôçí ôåëåõôáßá óôéãìÞ. Ç ó÷Ýóç ôïõ ìå ôç Æþéêá ôïõ åíÝðíåõóå ôïí ðñáãìáôéêü Ýñùôá. Êáé åðßóçò ï ÐáíáãÜêïò, óôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõ, áãêáëéÜæåôáé ìå ôçí áäåëöÞ ôïõ ìå ôçí ïðïßá ôïí ÷þñéæáí ôüóá ðïëëÜ ãéáôß óõíåéäçôïðïéåß üôé ï ìüíïò å÷èñüò ôùí áíèñþðùí åßíáé ï ÷ñüíïò êáé ï èÜíáôïò. Êáé ïé ðëáóìáôéêïß äéá÷ùñéóìïß, åßôå åßíáé èñçóêåõôéêïß åßôå åßíáé åèíéêïß åßôå êïéíùíéêþí êáé ôáîéêþí áãþíùí, ôåëéêÜ êÜðïéá óôéãìÞ êáôáññßðôïíôáé. Å. Ôé ñüëï ðáßæåé ï ÷ñüíïò ãéá ôïõò Þñùåò ôïõ âéâëßïõ; Á. Ï ÷ñüíïò íïìßæù üôé åßíáé åõåñãåóßá êáé åöéÜëôçò ìáæß. ¸÷åé áõôÞí ôçí áíôéöáôéêüôçôá. Åõåñãåóßá ãéáôß óïõ öÝñíåé ôçí ùñßìáíóç, ôéò åìðåéñßåò, ìéá åõñýôåñç èÝáóç ôçò æùÞò. Áðü ôçí Üëëç åßíáé åöéÜëôçò ãéáôß óõíåéäçôïðïéåßò êÜôé, ôï ïðïßï ôï Þîåñåò âÝâáéá áðü ðïëý ìéêñüò: ôçí ðåñáôüôçôÜ óïõ, üôé üëá ôá ðñÜãìáôá ôåëåéþíïõí. Ç äéêÞ ìïõ ãíþìç åßíáé üôé "áõôÞ ç æùÞ åßíáé ðñüâá, ç ðáñÜóôáóç åßíáé áëëïý"- ëüãéá ôïõ ÍôÜóôéí ×üöìáí óå ìéá óõíÝíôåõîÞ ôïõ óôçí Åëåõèåñïôõðßá. Ôï áí áíôáðïêñßíåôáé Þ ü÷é óôçí ðñáãìáôéêüôçôá äåí ìðïñåß íá ôï ëýóåé êáíÝíáò. Ìá êáé áí ôï åß÷áìå ëõìÝíï, èá ÷áíüôáí ç ìáãåßá ôïõ óôïé÷Þìáôïò.

20

Áñãýñéïò Ä. Ìïõ÷ôÞò - "ÃÝñï-Æïýëöïò" Ìéá "áöþôéóôç" ðñïóùðéêüôçôá ôïõ ôüðïõ ìáò Ìáñßá ÌðïõëÜêç-Ëõðçñßäç Ìéá ìÝñá óõíáíôÞèçêá ìå ôïí ðáéäéêü ìïõ ößëï ê. ÁèáíÜóéï Áð. ÁìðáñÜ. Ç êïõâÝíôá ìáò ðÞãå óôïõò ãïíåßò ìáò êáé óôÜèçêå óôïí éäéïêôÞôç ôïõ óðéôéïý, ðïõ êëçñïíüìçóå ï ðáôÝñáò ôïõ, ôïí Áñãýñéï Ä. Ìïõ÷ôÞ, ãíùóôüôåñï óáí ãåñï-Æïýëöï. (Æïýëöïò, êáôÜ ôï ãëùóóÜñé ôïõ Öéë. ÔÜóéïõ, åßíáé ï ìáæåìÝíïò, ìïíá÷éêüò Üíèñùðïò). Ôïí èõìüìáóôáí êáé ïé äõï êáëÜ, ðñÜãìáôé, Þôáí ìïíá÷éêüò Üíèñùðïò. Áðïöáóßóáìå, ëïéðüí, íá óçêþóïõìå ôç óêüíç ôïõ ÷ñüíïõ áðü ôá åíáðïìåßíáíôá áíôéêåßìåíÜ ôïõ êáé ðñïóðáèÞóáìå íá áíáóõãêñïôÞóïõìå ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ, ðïõ åßíáé äåìÝíç ìå ôá ðáéäéêÜ ìáò ÷ñüíéá. ÈåëÞóáìå íá óõíäÝóïõìå êÜèå îå÷áóìÝíï êáé Üãíùóôï êïììÜôé ôçò éóôïñßáò ôïõ êáé íá ó÷çìáôßóïõìå ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ, ãéáôß ü,ôé Ýöåñå óôç æùÞ êáé ðñüóöåñå óôïí ôüðï, ï Üíèñùðïò áõôüò, êïíôåýïõí íá îåöýãïõí óôï ðÝñáóìá ôïõ ÷ñüíïõ. Ôï ðåñéïäéêü "Ð" ìáò äßíåé ôçí åõêáéñßá íá ðáñïõóéÜóïõìå áíèñþðïõò ðïõ Ýæçóáí óôïí ôüðï áõôü êáé áðïôåëïýí ôç óýã÷ñïíç éóôïñßá ôïõ. ÔïõëÜ÷éóôïí üóï õðÜñ÷ïõìå áêüìá åìåßò ðïõ èõìüìáóôå êáé ìðïñïýìå íá äéçãçèïýìå óêçíÝò áðü ôç æùÞ ôïõò. Äå èá åðé÷åéñÞóù íá êÜíù êñéôéêÞ ôïõ æùãñáöéêïý ôïõ Ýñãïõ, áëëÜ êÜôé ðéï ðñùôáñ÷éêü: íá öùôßóù Ýíá áöþôéóôï ðñüóùðï ðïõ Ýæçóå êáé äçìéïýñãçóå Ýñãï êáëëéôå÷íéêü ðïõ ðáñáìÝíåé åíôåëþò Üãíùóôï.

Áñãýñéïò Ìïõ÷ôÞò. (Áñ÷åßï Áè. ÁìðáñÜò).

(Áñ÷åßï Ôáóïýëá ÊåëéáöÜíïõ).

21

Ï Áñãýñéïò Ìïõ÷ôÞò ãåííÞèçêå ôï 1862 óôïí Ðïëýãõñï. Äåí Ý÷ïõìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôï ðüôå ðÞãå óôï ¢ã. ¼ñïò êé áí ðÞãå ãéá íá åñãáóôåß Þ íá êáëëéåñãÞóåé ôï ôáëÝíôï ôïõ óôç æùãñáöéêÞ. ÐÜíôùò ìáèÞôåõóå êïíôÜ óå Áãéïñßôåò ÁãéïãñÜöïõò. Óõ÷íÜ åìöáíßæåôáé óôá ÷áñôéÜ ôïõ ôï üíïìá "Ðñïêüðéïò É", ßóùò Þôáí êÜðïéïò áð' ôïõò äáóêÜëïõò ôïõ. Óáí ÁãéïãñÜöïò ðëÝïí åðéóôñÝöåé óôïí Ðïëýãõñï êáé ôï 1914 ìáæß ìå ôï óõããåíÞ ôïõ ÉùÜííç Ìðïýìðïõñá áíïßãïõí Áãéïãñáöéêü ÅñãáóôÞñéï. Óþæïíôáé åëÜ÷éóôá Ýñãá ôïõ æùãñáöéóìÝíá óå ôåíåêÝ: 1) Ç Óôáýñùóç ôïõ ×ñéóôïý. Ôï ðßóù ìÝñïò ôçò åéêüíáò áõôÞò ãñÜöåé üôé ãéá ôçí ïëïêëÞñùóÞ ôçò ÷ñåéÜóôçêáí 60 ìåñïêÜìáôá áîßáò ãñüóéá 10, ìå õðïãñáöÞ "Áñãýñéïò Äçìçôñßïõ Ðïëõãåñéíüò", ÷ùñßò ÷ñïíïëïãßá. 2) Ìáñßá ç ÌáãäáëçíÞ, ìéá êïñìïóôáóéÜ øçëÞ, ëõãåñÞ, áíÜëáöñç. 3) Ôá óýíåñãá ôïõ Èåßïõ äñÜìáôïò: Áðåéêïíßæåé, éåñÜ óêåýç êáé áíôéêåßìåíá ðïõ Ýëáâáí ÷þñá êáôÜ ôç óôáýñùóç ôïõ ×ñéóôïý, óýìöùíá ìå ôï ÅõáããÝëéï, üðùò ï Óôáõñüò, ç ëüã÷ç, ôï öñáããÝëéï, ï óðüããïò êëð. 4) Åéêüíá ôçò Ðáíáãßáò óå îýëï. 5) Åéêüíá ôùí Áã. Áíáñãýñùí. Óå ðïëëÜ óðßôéá õðÜñ÷ïõí åéêüíåò áíõðüãñáöåò áëëÜ "ìáñôõñçìÝíåò" üôé åßíáé æùãñáöéóìÝíåò áðü ôï "ãåñï-Æïýëöï", üðùò êáé ç åéêüíá óôï ðñïóêõíçôÜñé ôïõ Áã. ×ñéóôïöüñïõ, óôç ãåéôïíéÜ ìáò. Åßíáé ãíùóôü üôé õðÜñ÷ïõí ÷éëéÜäåò ôïé÷ïãñáößåò êáé åéêüíåò áíõðüãñáöåò, êáèþò ïé âõæáíôéíïß áãéïãñÜöïé èåùñïýóáí áíÜîéï ôïí åáõôü ôïõò íá óõììåôÜó÷åé óôç äçìéïõñãßá åíüò Ýñãïõ ðïõ áðåéêïíßæåé Èåßï ðñüóùðï. Óþæïíôáé åðßóçò, ôï êïõôß ìå ôá öýëëá ÷ñõóïý ãéá ôá öùôïóôÝöáíá ôùí Áãßùí, ðïëëÜ ÷Üñôéíá áíôßãñáöá åéêüíùí áðü ôá ìåãÜëá êáëëéôå÷íéêÜ êÝíôñá ôçò Ñùóßáò, ðïõ ôá ÷ñçóéìïðïéïýóå óáí õðïäåßãìáôá, ìå ÷ñþìáôá Üöèáñôá áð' ôï ÷ñüíï. Õðïäåßãìáôá åéêüíùí åðßóçò õðÜñ÷ïõí óå 2 âéâëßá (Áãéïãñáöéêüí Ìçíïëüãéïí) ôïõ Ýôïõò 1902. Ó' áõôÜ áðåéêïíßæïíôáé ïé ¢ãéïé ðïõ ãéüñôáæáí êÜèå ìÞíá. ÕðÜñ÷åé ôï âéâëßï ðáñáããåëéþí, óôï ïðïßï äåí áíáöÝñåé ðïéïò ðáñÞããåéëå ôçí åéêüíá, ðáñÜ ìüíï ôçí áîßá ôçò. (ð.÷. Ðáíáãßá Éâçñßôéóóá, 100 ãñüóéá, ìå çìåñïìçíßá ÌáÀïõ 7, 1903).

22

ÐÜíù: Ìáñßá ç ÌáãäáëçíÞ. ÊÜôù áñ.: Áñ÷åßï Áè. ÁìðáñÜ. ÊÜôù äåî.: Áñ÷åßï Íßíá ÌðïõëÜêçÌðáíÜâá.

Áó÷ïëÞèçêå êõñßùò ìå Áãéïãñáößá, áëëÜ êáé ìå êïóìéêÞ æùãñáöéêÞ, êáèþò óôï óðßôé ôïõ Ãåùñãßïõ ÌðáëÞ, õðÜñ÷åé ðßíáêáò, ðïõ êëçñïíïìéêÜ ðáñáäßäåôáé óáí Ýñãï ôïõ "ãåñï-Æïýëöïõ". Äå ãíùñßæïõìå, üôáí Þôáí íÝïò, êÜôù áðü ðïéåò óõíèÞêåò Ýæçóå. ¹ôáí åããñÜììáôïò êáé êñáôïýóå "Âéâëßï Åîüäùí" ôï Ýôïò 1899, üðïõ áíáãñÜöïíôáé ïé ôéìÝò ðñïúüíôùí ôçò åðï÷Þò, üðùò íôïìÜôåò 1 ãñüóé, 350 äñÜìéá êñÝáò 3,10 ãñ., øùìß ÷Üóêï 45 ãñ. Óôçí éäéïêôçóßá ôïõ åß÷å äýï óðßôéá êáé Ýíá ìåãÜëï ïéêüðåäï. Ôï Ýíá óðßôé çìéôåëÝò. ¸æçóå ôçí åðï÷Þ ôçò ãåñìáíéêÞò êáôï÷Þò êáé åßäå ôï çìéôåëÝò óðßôé ôïõ íá ãßíåôáé óôÜâëïò ãéá ôá Üëïãá ôùí Ãåñìáíþí. Ç áõëÞ áõôïý ôïõ óðéôéïý Þôáí ï ôüðïò ôùí ðáé÷íéäéþí ôùí ðáéäéþí üëçò ôçò ãåéôïíéÜò. Ìßá ìéêñÞ óêáëßôóá êáé Ýíá êåöáëüóêáëï Þôáí ôï ïíïìáóôü ìáò "Ôóéìéíôïýä´ ôá' Ãéïõñïõæïýëö'", ôüðïò ôùí óõíáíôÞóåþí ìáò. Ï ìðÜñìðá-Áñãýñçò Þôáí ðëÝïí ðïëý ãÝñïò, ôïí èõìÜìáé óáí ìßá ìáñáãêéáóìÝíç ãåñïíôéêÞ öõóéïãíùìßá. Ôïí åíï÷ëïýóáìå, ìáò ìÜëùíå óéãüöùíá, ó÷åäüí ìïõñìïõñéóôÜ. Óôï ôÝëïò ïé ñåõìáôéóìïß ôïí åß÷áí ñßîåé óôï êñåâÜôé, üðùò èõìÜôáé ï ÈáíÜóçò, áíÞìðïñï, áöçìÝíï óôéò ðåñéðïéÞóåéò ôçò ìçôÝñáò ôïõ. ÐÝèáíå óôéò 15 Éáíïõáñßïõ 1942 çìÝñá ÐÝìðôç, óå çëéêßá 80 åôþí, ðôù÷üò êé áõôüò, üðùò üëïé ôçí åðï÷Þ åêåßíç. ÁõôÞ ôçí êïõâÝíôá ìå ôï ÈáíÜóç, Þèåëá íá ôç ìïéñáóôþ êáé ìáæß óáò. ÈÝëù üëï êáé ðåñéóóüôåñïé Üíèñùðïé íá èõìçèïýí êáé Üëëïé íá ìÜèïõí, áðü ðüóï âáèåéÜ åßíáé ôï îåêßíçìá ôçò ôÝ÷íçò óôïí Ðïëýãõñï. Ìáò ÷ùñßæïõí 64 ÷ñüíéá áðü ôï èÜíáôü ôïõ êáé êáìéÜ áîéïëüãçóç ôïõ Ýñãïõ ôïõ äåí Ýãéíå. Áõôü äåí óçìáßíåé ðùò ï Áñãýñéïò Ìïõ÷ôÞò äåí õðÞñîå Ýíáò óçìáíôéêüò áãéïãñÜöïò.

ÇìéôåëÞò åéêüíá ôùí Áã. Áíáñãýñùí.

ÄéáâÜæïíôáò «Ôá Óýíåñãá ôïõ Èåßïõ ÄñÜìáôïò» ÌÜñéïò Óðçëéüðïõëïò Ôï ðåñéïäéêü ÐÏËÕÃÕÑÏÓ, 8ï Ýôïò, ôåý÷ïò 38: Åêåßíç ôç ìÝñá Ýâñå÷å êáé ôï ãñáììáôïêéâþôéï ìïõ Þôáí ãåìÜôï. Ï ôá÷õäñüìïò ðÝôáîå óôá óêáëïðÜôéá ôá ãñÜììáôá. ¼ôáí ãýñéóá ôï áðüãåõìá óôï óðßôé, ï Þëéïò åß÷å âãåé. Ç âñï÷Þ ìüëéò åß÷å óôáìáôÞóåé. ÂëÝðù ôïí ÐÏËÕÃÕÑÏ âñåãìÝíï êáé ðåôáìÝíï ìÝóá óôï íÜéëïí ðåñéôýëéãìÜ ôïõ. Ïé äñïóïóôÜëåò óá ìéêñïß ðáñáìïñöùôéêïß öáêïß, êÜíïõí áóáöÞ ôçí ðñÜóéíç êáé áéíéãìáôéêÞ æùãñáöéÜ ôïõ åîùöýëëïõ. Ìðáßíù óôï óðßôé êáé ôï óêïõðßæù. Âñßóêïìáé ìðñïóôÜ óå ìéá ÌáãéêÞ Åéêüíá, ìéá ðáñÜîåíç æùãñáöéÜ. ÊÜèïìáé óôï ãñáöåßï ìïõ, áíÜâù ôï ðïñôáôßö. ÈÝëù íá äéáâÜóù áõôÞ ôç æùãñáöéÜ. Ôï âëÝììá ìïõ âõèßæåôáé óôï Ýñãï êáé áõôü óáí æùíôáíüò ïñãáíéóìüò áñ÷ßæåé óéãÜ-óéãÜ íá áíáäßäåé ôéò áñåôÝò ôïõ. ×ùñßò íá áíáôñÝîù óôç ëåæÜíôá ðñïóðáèþ íá âñù ðïéïò åßíáé ï äçìéïõñãüò ôïõ. Ôï ìõáëü ìïõ ðÜåé óôá ðñþéìá Ýñãá ôïõ Íßêïõ Åããïíüðïõëïõ, Ýðåéôá óôïí Öþôç Êüíôïãëïõ, ìåôÜ óôïí ÓôÝñç, ßóùò êáé óôïí Ðïëýêëåéôï ÑÝãêï, üìùò êáèüëïõ óå ëáúêü ðñéìéôßö æùãñÜöï. ÐñïóùñéíÜ ôóáíôßæïìáé. Ôé êÜíåé ï ÊáíáôÜò, óêÝöôïìáé... ¢ñ÷éóå íá âÜæåé æùãñÜöïõò, Ýôóé ãåíéêÜ... ü,ôé ôïõ áñÝóåé... ôåëåßùóáí ïé ×áëêéäéêéþôåò; Äå ëÝù, ðïëý êáëÞ ç åðéëïãÞ áõôïý ôïõ Ýñãïõ ãéá åîþöõëëï, áëëÜ åßìáé óßãïõñïò ðùò ï Åããïíüðïõëïò äåí Ý÷åé êáìéÜ ó÷Ýóç ìå ôç ×áëêéäéêÞ. ÔÝëïò ðÜíôùí!!! Óõíå÷ßæù íá âõèßæïìáé óôï Ýñãï. Åßíáé ìéêñþí äéáóôÜóåùí, üìùò ðëïýóéï óå ìïñöÞ êáé ðåñéå÷üìåíï. Óå Ýíá ðñÜóéíï âåñáìÜí

«Ôá óýíåñãá ôïõ Èåßïõ ÄñÜìáôïò».

23

öüíôï, ðïõ êáôåâáßíåé ðñïò ôç ãñáììÞ ôïõ ïñßæïíôá êáé ãßíåôáé Ýíá åêôõöëùôéêü êñïêß, ôïðïèåôïýíôáé ìå áñéóôïõñãçìáôéêü ôñüðï êÜðïéá áóýíäåôá-óå ðñþôç ìáôéÜ- áíôéêåßìåíá. ¼ðùò Ýíáò êßïíáò áñéóôåñÜ ôçò óýíèåóçò ðïõ óôçí êïñõöÞ ôïõ êÜèåôáé Ýíáò êüêïñáò. Óå äåýôåñç üìùò - ðéï ðñïóå÷ôéêÞ ìáôéÜ - ôá áóýíäåôá áíôéêåßìåíá áñ÷ßæïõí íá ðáßñíïõí íüçìá (ï êüêïñáò ìüëéò Ý÷åé ëáëÞóåé ôñåéò öïñÝò). Ìéá îýëéíç óêÜëá óôçñßæåôáé óôï âÜèïò ôïõ ðßíáêá ðßóù áðü ôïí êßïíá êáé áêïõìðÜ óôç íïçôÞ åðéöÜíåéá ôïõ. ÄçëáäÞ äåí áêïõìðÜ ðïõèåíÜ, óå áíåâÜæåé êáôåõèåßáí óôïí ïõñáíü. ÁõôÞ ç êëßìáêá ôùí ïõñáíþí, ôçò áðïêáèÞëùóçò, áíôéóôçñßæåôáé ãéá íá ìåßíåé üñèéá, áðü Ýíá óðáèß êáñöùìÝíï óôï Ýäáöïò, áðü Ýíá êïíôÜñé ðïõ êáôáëÞãåé óå óöïõããÜñé (ìå ÷ïëÞ êáé üîïò, óêÝöôïìáé) êáé óôï ðáñáðÜíù óêáëïðÜôé áðü ìéá ëüã÷ç Ñùìáßïõ óôñáôéþôç. MðñïóôÜ, óå ðñþôï ðëÜíï, Ýíá ðÜíéíï óáêïýëé (ßóùò ðåñéÝ÷åé ôá ôñéÜêïíôá áñãýñéá ôçò ðñïäïóßáò), êáé æÜñéá ðåôáìÝíá óôï ÷þìá (Ýðáéîáí óôá æÜñéá ôá éìÜôéá ôïõ). Óôï âÜèïò äåîéÜ êáé óå äåýôåñï åðßðåäï, õðÜñ÷åé âõæáíôéíüôñïðá æùãñáöéóìÝíï Ýíá êáíÜôé ìÝóá óå ìéá ëåêÜíç óá íá ðåñéìÝíåé íá ðëýíåé êÜôé (ßóùò, ôï Üøõ÷ï êïñìß). Óôï êÝíôñï ó÷åäüí êáé êïíôÜ óôï óöïõããÜñé, Ýíáò êýêëïò êßôñéíïò ìå Ýíáí Üëëïí êñïêß ïìüêåíôñü ôïõ, õðáéíßóóåôáé, Ýíáí óêéåñü Þëéï. ÊÜôé Ý÷åé óõìâåß ðñéí, êÜôé óçìáíôéêü. Åìåßò âëÝðïõìå ôï ìåôÜ, áõôü ðïõ Ýìåéíå, ôá óôïé÷åéÜ ôïõ åãêëÞìáôïò Þ ôïõ èáýìáôïò, üëï ôï Èåßï ÄñÜìá äçëáäÞ. Éäïý, ëïéðüí, ìéá õðÝñï÷ç Óôáýñùóç, ÷ùñßò óôáõñïýò, ÷ùñßò áíèñþðéíåò ìïñöÝò, ìéá Óôáýñùóç ðïõ Ýãéíå óå ÷ñüíï ðáñáôáôéêü. Ìéá õðïâëçôéêÞ åéêüíá ôïõ Èåßïõ ÄñÜìáôïò áñèñùìÝíç ìå Ýíáí ìïíáäéêü ôñüðï, ðïõ ìéëÜåé ãéá ðïëëÜ, äåß÷íïíôáò ôüóá ëßãá. Ôï Èåßï ÄñÜìá, ç Ðñïäïóßá, ç Óôáýñùóç, ç ÁðïêáèÞëùóç óå ìéá åõöõÝóôáôç óýíèåóç ðïõ äåß÷íåôáé ìå åíÜñãåéá ìÝóá áðü ôá Óýíåñãá ôçò. Ìéá åéêüíá êñõðôéêÞ áëëÜ åýãëùôç, óá ìéá ðáñïìïßùóç ôïõ Ãñçãïñßïõ ÐáëáìÜ êáé ôùí Íçðôéêþí ÐáôÝñùí ôçò Ïñèüäïîçò Åêêëçóßáò. Ìéá ðáñïìïßùóç åéêïíïðïéçìÝíç, Ýíá åíôåëþò óýã÷ñïíï Ýñãï ôÝ÷íçò óôç ãñáöÞ, ôç óýíèåóç, ôçí ôå÷íéêÞ êáé ôçí åííïéïëïãéêÞ ôïõ ðñïóÝããéóç. Ìéá æùãñáöéÜ ðïõ Ýãéíå ôï 1929, üðùò áíáãñÜöåôáé áðü ôïí äçìéïõñãü ôïõ óôï äåîéü êáé åðÜíù ìÝñïò ôïõ ðßíáêá. ¸ãéíå üôáí ï Åããïíüðïõëïò Þôáí 22 åôþí êáé óðïýäáæå áêüìá æùãñáöéêÞ. Êáé ï Êüíôïãëïõ ìüëéò Üñ÷éæå ôïí áãþíá ôïõ ãéá ôçí åðáíáöïñÜ ôçò âõæáíôéíÞò áéóèçôéêÞò. Íéþèù óõãêßíçóç ðïõ áõôü ôï Ýñãï Ýãéíå ôï 1929 óôïí Ðïëýãõñï áðü ôï ëáúêü æùãñÜöï Áñãýñç Ìïõ÷ôÞ Þ Æïýëöï, üðùò ôåëéêÜ åßäá óôçí ëåæÜíôá. Íéþèù õðåñÞöáíïò ðïõ óôç ãåíÝèëéá ìïõ ãç ãåííÞèçêáí ôüóï óðïõäáßïé ïìüôå÷íïé ìïõ. Åý÷ïìáé áõôÞ ç ðïëýôéìç êëçñïíïìéÜ, ðïõ áíÞêåé óå üëïõò ìáò, íá áîéïðïéçèåß üðùò ôçò áîßæåé.

É. Ìðïýìðïõñáò - Áñã. Ìïõ÷ôÞò.

Æùãñáöéêüò ðßíáêáò Áñã. Ìïõ÷ôÞ. (Áñ÷åßï Ãåþñãéïò Áè. ÌðáëÞò).

24

ÊÁÐÏÔÅ óôïí ÐÏËÕÃÕÑÏ ÅðéëïãÞ åéäÞóåùí, ôïðéêþí íÝùí, ó÷ïëßùí, ëïãïôå÷íéêþí êåéìÝíùí, óôß÷ùí, åõôñÜðåëùí êáé Üëëùí ôéíþí, áðü ôéò óåëßäåò ôçò åâäïìáäéáßáò åöçìåñßäáò ôïõ Ðïëõãýñïõ "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" (1930-1977), áëëÜ êáé Üëëùí åöçìåñßäùí ôïðéêÞò Þ ðáíåëëÞíéáò êõêëïöïñßáò. Ôçí åðéìÝëåéá ôçò óôÞëçò åîáêïëïõèïýí íá Ý÷ïõí ïé: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò, õðåýèõíïò ôïõ ðåñéïäéêïý êáé ï ×ñßóôïò Í. Ãåñï÷ñßóôïò, éäéïêôÞôçò ôïõ áñ÷åßïõ ôçò åöçìåñßäáò"ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò". ÓÊÑÉÐ 8 ÌáÀïõ 1908: ÅÉÓ ÁÉÓ×ÑÏÓ ÐÑÏÄÏÔÇÓ Ï åê Âñáóôþí (×áëêéäéêÞò) ðñïäüôçò ÄéáìáíôÞò ðñïóåëèþí ìåôÜ ðïíçñßáò ðñïò ôáò ÔïõñêéêÜò Áñ÷Üò, êáôáäßäåé áíýðáñêôá êáè' ïìïãåíþí. Åðñüäùêåí, üôé äÞèåí åí Êáúôæéêßù (×áëêéäéêÞò) äéÜöïñá üðëá êáé ðïëåìïöüäéá, äéá ôá äÞèåí óþìáôÜ ìáò, êñýðôïíôáé åí ôç ïéêßá ôïõ éåñÝùò ìáò êáé êïíôæÜìðáóÞ ìáò êáé óõíåëÞöèçóáí ïýôïé, ïßôéíåò, áöïý åäÜñçóáí áíçëåþò, ïõäÝí áíåêáëýöèç. Åðßóçò åßðåí üôé ïé ðáôñéþôáé ôïõ êñýðôïõóéí Üðåéñá ÅëëçíïìáêåäïíéêÜ óþìáôá, êáé ðñïÝâçóáí åéò ìáôáßáò áíçóõ÷áóôéêÜò åñåýíáò åí ôù ÷ùñßù ôùí. Ïé ÷ùñéêïß âëÝðïíôåò ôçí ðïíçñÜí åíÝñãåéáí ôïõ äéáâïÞôïõ Üëëïôå ëçóôïý ÄéáìáíôÞ, áðåêÜëõøáí åéò ôáò Áñ÷Üò ôïí ëçóôñéêüí âßïí ôïõ êáé ôáò ðñïò ôï ÷ùñßïí ôùí áðåéëçôéêÜò åðéóôïëÜò ôïõ, åî ùí åííïÞóáóá ç Áñ÷Þ ôçí ðëÜíçí ôçò, ôïõò ìåí ÷ùñéêïýò áðÞëëáîå âáóÜíùí, áõôüí äå ùäÞãçóåí åéò ôáò öõëáêÜò äéá ôá ðåñáéôÝñù êáé ïýôùò Ýðáõóáí áé ðïíçñáß åíÝñãåéáß ôïõ. ÖÙÓ ôçò Èåóóáëïíßêçò 25 Éïõíßïõ 1923: Ó×ÏËÉÊÁÉ ÅÎÅÔÁÓÅÉÓ Ôçí ðáñåëèïýóáí ÊõñéáêÞí, åíþðéïí ðïëëïý áêñïáôçñßïõ, åãÝíåôï ç åðßäïóéò ôùí áðïëõôçñßùí åéò ôïõò ôåëåéïöïßôïõò ôïõ ãõìíáóßïõ Ðïëõãýñïõ, ïßôéíåò Þóáí ïé êÜôùèé: 1) Óáðöþ ÆÞóç, 2) ÁëåîÜíäñá Êïýñôç, 3) ÊëåïìÝíçò ×ñõóÜöçò, 4) Äïýêáò Áñ. Äïýêá, 5) Êýñêïò ×ñ. ÁéêáôåñéíÜñçò, 6) ÄçìÞôñéïò ÓõñãéÜííçò êáé 7) ÐÝôñïò Ê. Ðåôñßäçò. Óõã÷áßñïìåí èåñìþò ôïõò áêáäçìáúêïýò Ðïëßôáò, åõ÷üìåíïé áõôïßò êáëÞí êïéíùíéêÞí óôáäéïäñïìßáí. ÉùÜí. Ðáð. ÖÙÓ ôçò Èåóóáëïíßêçò 5 ÌáÀïõ 1928: Ï ÅÏÑÔÁÓÌÏÓ ÔÇÓ ÐÑÙÔÏÌÁÃÉÁÓ ¼ðùò êÜèå ÷ñüíï êáé åöÝôïò ïé ðïëßôáé ìáò ãéüñôáóáí ôçí ðñùôïìáãéÜ óôï ìáãåõôéêü åîùêëçóÜêé ôçò Ðáíáãßáò ìå áäéÜðôùôï êÝöé êáé Üöèáóôç åõèõìßá. ÌÝóá áð' ôåò ðïëëÝò ïéêïãÝíåéåò äéåêñßíáìåí ôçí ïéê. ôïõ ÍïìÜñ÷ïõ ê. Áðïóôïëßäïõ, ôçí ïéê. ôïõ ÄçìÜñ÷ïõ ê. ÌáãäÜëç, ôçí ïéê. ÓáìáñÜ, ÊïõôóïäçìÞôñç, Ïéêïíïìßäïõ, Ëáãïý, Ëáìðñïðïýëïõ, Æáìðïýíç, ÓõñãéÜííç, ÊëÜâá, Êïíôïãéáííïðïýëïõ, êáé ðïëëÜò Üëëáò. Å÷ïñåýèçóáí êáé ï åëëçíéêïß ÷ïñïß åéò ôïõò ïðïßïõò äéåêñßèçóáí ï ê. ÌáãäÜëçò, ï ê. ÊëÜâáò, ï ê. ÊïõôóïäçìÞôñçò, Ðáðáíþôáò, ïé äßäåò Í. ÓáìáñÜ, ÓõñãéÜííç, Ðáðáíþôá, áé áäåëö. Ìáôóéþñç ê. Ü. ¢öéîéò: Ðñï çìåñþí áößêåôï åî Áèçíþí ï ðñüåäñïò ôùí ðñùôïäéêþí ê. ËéÜñçò. ÌÉÍÉÏÍ 25

ÍÅÁ ÁËÇÈÅÉÁ 10 Éïõíßïõ 1931: ÔÁ ÁÉÔÇÌÁÔÁ ÔÏÕ ÓÕËËÁËÇÔÇÑÉÏÕ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ ÁÐÁÍÔÇÓÉÓ ê. ÃÏÍÁÔÁ ÓÞìåñïí ðñï ìåóçìâñßáò ðáñïõóéÜóèç åíþðéïí ôïõ ê. Ãåí. Äéïéêçôïý, åðéôñïðÞ ôïõ óõëëáëçôçñßïõ ôùí êïéíïôÞôùí ôçò Íïôßïõ ×áëêéäéêÞò, Þôéò õðÝâáëëå ðñïò áõôüí ôï øÞöéóìá... Ï ê. Õðïõñãüò-Ãåí. ÄéïéêçôÞò áðÞíôçóåí åéò ôçí åðéôñïðÞí üôé... üóïí áöïñÜ ôï áßôçìá ôï áíáöåñüìåíïí åéò ôçí ìåôÜèåóéí ôçò Ýäñáò ôïõ Íïìïý áðü Ðïëýãõñïí åéò ÌïõäáíéÜ, ï Ãåí. ÄéïéêçôÞò åäÞëùóåí üôé áíôéôßèåôáé åéò ôïýôï, äéüôé ï Ðïëýãõñïò Ý÷åé éóôïñéêÜ äéêáéþìáôá, ôá ïðïßá äåí äýíáíôáé íá ðáñáãíùñéóèïýí äéüôé, åôüíéóåí, õðÜñ÷ïõí êáé Üëëáé Ýäñáé íïìþí áßôéíåò äåí ðëçñïýí üëïõò ôïõò áíáãêáßïõò üñïõò ôçò ðñùôåõïýóçò, åí ôïýôïéò üìùò ïõäÝðïôå åðåêñÜôçóåí óêÝøéò ðåñß ìåôáöïñÜò ôùí, ùò åßíáé ôï Íáýðëéïí êáé ôï Ìåóïëüããéïí. ÐÑÙÔÏÐÏÑÏÓ 16 Éïõíßïõ 1940: ÁÉ ÅÐÉÄÏÓÅÉÓ ÔÙÍ ÌÁÈÇÔÙÍ Ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí áãþíùí êáôÜ ôáò åðéäåßîåéò ôçò ðáñåëèïýóçò ÊõñéáêÞò Ý÷ïõí ùò åîÞò: Á´ ÈÇËÅÙÍ ¢ëìá åéò ýøïò: á´ Ëïýëá Ìïäéêïý, â´ ¸ëëç ÂëÜ÷ïõ. ¢ëìá áðëïýí: á´ ÁñéÜäíç Áðïóêßôïõ, â´ Åõãåíßá ÊùóôáâÜñá. Åðéóêõñïâïëßá: á´ Áíáóôáóßá ÁéêáôåñéíÜñç, â´ Ìáßñç ÊáñáãêéïæÜ. Óêõôáëïäñïìßá 4×50: ÏìÜò Ãçò êáé Âáò Ðáëáéïý Ôýðïõ, áðïôåëïõìÝíç áðü ôáò ìáèçôñßáò ÓôïãéÜííç Áíôùíßá, Ó÷ïéíÜ ×Üéäù, ØáèÜ Ðáãþíá, ÊõâåñíÞôïõ Áéêáôåñßíç. ´ ÁÑÑÅÍÙÍ ¢ëìá åéò ýøïò åöÞâùí: á´ Ôåñôéëßíçò Âáóßëåéïò, â´ Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò. ¢ëìá ôñéðëïýí åöÞâùí: á´ Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò, â´ Ôåñôéëßíçò Âáóßëåéïò. Áêïíôéóìüò åöÞâùí: Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò, â´ Ðáôñþíçò ÅììáíïõÞë. Äéóêïâïëßá åöÞâùí: á´ Ôåñôéëßíçò Âáóßëåéïò, â´ Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò. Ëéèïâïëßá åöÞâùí: á´ Ôåñôéëßíçò Âáóßëåéïò, â´ ÓáíôÜò ¢ããåëïò. Óöáéñïâïëßá åöÞâùí: á´ ÓáíôÜò ¢ããåëïò, â´ Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò. Äñüìïò 1000 ì. åöÞâùí: á´ Áðïóôïëßäçò ¢ããåëïò, â´ Ðüäáò Íßêïò.

26

ô ÐÁÉÄÙÍ ¢ëìá åéò ýøïò: ÈÜíïò Ãåþñãéïò, â´ Ðáðáäüðïõëïò ÄçìÞôñéïò & Êïýóêïõñáò ÁèáíÜóéïò. ¢ëìá áðëïýí: á´ Ðáðáäüðïõëïò ÄçìÞôñéïò, â´ ÔóÜðáò ÓùêñÜôçò. ÖÙÍÇ ÔÇÓ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ 30 Éïõíßïõ 1957: ÐÁÑÁÓÇÌÏÖÏÑÉÁ ÂÏÕËÅÕÔÙÍ Ç Á. Ì. ï Âáóéëåýò åðß ôç ïíïìáóôéêÞ ôïõ åïñôÞ áðÝíåéìåí éäéï÷åßñùò åéò 17 âïõëåõôÜò, ïé ïðïßïé åðôÜêéò Ý÷ïõóéí åêëåãåß ðëçñåîïýóéïß ôïõ õðü ôïõ ëáïý, ôï ðáñÜóçìïí Ôáîéáñ÷þí ôïõ Âáóéëéêïý ÔÜãìáôïò Ãåùñãßïõ. Ìåôáîý ôùí ôéìçèÝíôùí ðåñéëáìâÜíåôáé êáé ï âïõëåõôÞò ôïõ Íïìïý ìáò ê. Âáóßëåéïò Âáóéëéêüò.

22 Éïõíßïõ 1958: ÔÏ ÍÅÏÍ ÐÁÃÏÐÏÉÅÉÏÍ ÅÍ ÔÇ ÐÏËÇ ÌÁÓ ¹ñîáôï ëåéôïõñãïýí áðü ôçò ðáñåëèïýóçò ÐáñáóêåõÞò ôï íåïúäñõèÝí åí ôç ðüëåé ìáò ðáãïðïéåßïí ôïõ ê. Ìé÷áÞë Ã. ÄÝëëéïõ, üóôéò ôçí ðñþôçí ðáñáãùãÞí ôïõ åñãïóôáóßïõ ôïõ, áíåñ÷ïìÝíçí åéò 60 ôåìÜ÷éá (êïëþíåò) çìåñçóßùò äéÝíåéìå äùñåÜí.

30 ÌáÀïõ 1971: ÔÁ ÅÃÊÁÉÍÉÁ ÔÏÕ ÁÑ×ÁÉÏËÏÃÉÊÏÕ ÌÏÕÓÅÉÏÕ ÅôåëÝóèçóáí ÷èåò ðáñïõóßá ôïõ Ã.Ã. õðïõñãåßïõ Âïñ. ÅëëÜäïò ê. Ãêáíôþíá, ôïõ Êáèçãçôïý êáé Áêáäçìáúêïý ê. ÌáñéíÜôïõ, ôïõ ê. ÍïìÜñ÷ïõ, ôïõ ÄçìÜñ÷ïõ, ôïõ Óôñáôéùôéêïý Äéïéêçôïý, ôïõ Äéïéêçôïý ×ùñïöõëáêÞò, ôïõ Äéïéêçôïý ôïõ Óôñáôïëïãéêïý Ãñáöåßïõ ùò êáé Ä/íôþí Õðçñåóéþí, Ôñáðåæþí êáé Ïñãáíþóåùí êáé ðëÞèïò êáôïßêùí ôçò ðüëåþò ìáò êáé ôùí ðÝñéî ÷ùñßùí, ôá åãêáßíéá ôïõ Áñ÷áéïëïãéêïý Ìïõóåßïõ ôçò ðüëåþò ìáò.

6 Éïõíßïõ 1971: Ï ÐÏËÕÃÕÑÏÓ ÅÉÓ ÔÏ ÁÕÔÏÌÁÔÏÍ ÄÉÊÔÕÏÍ ÔÏÕ ÏÔÅ Áðü óÞìåñïí ï Ðïëýãõñïò óõíäÝåôáé ìå ôï áõôüìáôïí ôçëåöùíéêüí äßêôõïí ôïõ ÏÔÅ... Ôá åãêáßíéá äéá ôçí óýíäåóéí ãßíïíôáé óÞìåñïí åéò ôá åíôáýèá Ãñáöåßá ôïõ ÏÔÅ ðåñß þñáí 11.00´.

2 ÌáÀïõ 1976: ÅÊÈÅÓÉÓ ÆÙÃÑÁÖÉÊÇÓ ÓÔÏÍ ÐÏËÕÃÕÑÏ Óôéò 3 ÌáÀïõ 1976, Ýãéíáí óôïí Ðïëýãõñï êáé óôçí áßèïõóá ôïõ äçìïôéêïý ó÷ïëåßïõ ôá åãêáßíéá åêèÝóåùò æùãñáöéêÞò åðôÜ æùãñÜöùí. Ôá Ýñãá ôïõò åßíáé åìðíåõóìÝíá áðü ôïí Ðïëýãõñï êáé ôçí ×áëêéäéêÞ. Ïé æùãñÜöïé åßíáé Ãéþñãïò Í. ÐáñáëÞò, Êþóôáò Ôóáêßäçò, Äçì. ÊïôÜíçò, Öþíçò Æïãëïðßôçò, Ð. ÐáðáíÜêïò êáé Áí. ÆáìðÝôïãëïõ.

8 ÌáÀïõ 1977: ÔÏ ÂÉÂËÉÏ ÔÏÕ ê. ÍÉÊÏËÁÏÕ ÄÅÁ Ï óõìðáôñéþôçò ìáò ê. Íéêüëáïò ÄÝáò, ðôÝñáñ÷ïò åí áðïóôñáôåßá, åîÝäùóå Ýíá ïãêþäåò âéâëßï ìå ðïëý áîéüëïãá éóôïñéêÜ áöçãÞìáôá ìå ôßôëï "ÌåóïõñÜíçìá êáé óõíôñßììéá". Ó' áõôü åîéóôïñïýíôáé Üãíùóôåò óåëßäåò áðü ôïõò åèíéêïýò ìáò áãþíåò 1917-1922...

1940: ÃõìíáóôéêÝò åðéäåßîåéò. ÃõìíÜóéï Ðïëõãýñïõ.

27

Ï ÌðáëÜêïò ¢ããåëïò Ö. ÌÜíôóéïò ÌÜéïò ôïõ 1955 Þôáí, ìáèçôÞò Þìïõí óôçí Á' ôÜîç ôïõ Ãõìíáóßïõ óôïí Ðïëýãõñï. Óôçí Êýðñï ç ÅÏÊÁ åß÷å áñ÷ßóåé ôïí áðåëåõèåñùôéêü ôçò Áãþíá. ÊáèçìåñéíÜ ïé åöçìåñßäåò óôçí ðñþôç óåëßäá äçìïóéåýïõí Üñèñá ðýñéíá, ðáôñéùôéêÜ, äçëþóåéò ðïëéôéêþí, öùôïãñáößåò áðü ôéò ìåãÜëåò, åíèïõóéþäåéò êáé åðåéóïäéáêÝò äéáäçëþóåéò ðïõ ãéíüôáí óôçí Êýðñï. ÕðÞñ÷å Ýíáò åèíéêüò îåóçêùìüò. Óôçí ðñþôç óåëßäá ôçò åöçìåñßäáò "Åëëçíéêüò ÂïññÜò" ðïõ åßíáé êñåìáóìÝíç ìå ôï ìáíôáëÜêé óôï ðåñßðôåñï óôçí ãùíßá ôïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ Ðïëõãýñïõ óÞìåñá Äçìáñ÷åßï- ëáèñáíáãíþóêù ìéá áíôáðüêñéóç áðü ôçí Êýðñï, óõíïäåõüìåíç áðü ôçí öùôïãñáößá åíüò êáúêéïý, êÜðïõ ó' Ýíáí ïñìßóêï óôá ðáñÜëéá ôçò Êýðñïõ. Ç áíôáðüêñéóç, ìå ëßãá ëüãéá, Ýëåãå ðùò Üñ÷éóå ç äßêç ôùí óõëëçöèÝíôùí Åëëáäéôþí ìåëþí ôïõ ðëçñþìáôïò ôïõ ìéêñïý êáúêéïý ôçò öùôïãñáößáò, ðïõ ïé ¢ããëïé êáôÝëáâáí ãåìÜôï üðëá êáé ðõñïìá÷éêÜ, êáèþò êáé ôùí óõëëçöèÝíôùí Êõðñßùí ðáôñéùôþí ðïõ ôïõò ðåñßìåíáí óôçí áêôÞ. Ìåôáîý ôùí óõëëçöèÝíôùí ìåëþí ôïõ ðëçñþìáôïò äéáâÜæù: ×ÑÉÓÔÏÄÏÕËÁÊÇÓ ÌÉ×ÁÇË ôïõ Ãåùñãßïõ, åôþí 21, åê ÍéêÞôçò ×áëêéäéêÞò. -ÌðñÜâï ÌðáëÜêï- ôïí ëÝãáìå êé Ýôóé ãéáôß ìéêñüò äåí ìðïñïýóå íá ðåé óùóôÜ ôï Ìé÷áëÜêï -ìáò Ýêáíåò õðåñÞöáíïõò.

-Ôïí Þîåñåò ôïí ÌðáëÜêï; ñùôþ ôïí Ìßìç Æáöåéñïýäç, Ýíáí êáôáîéùìÝíï åêðñüóùðï ôçò íáõôïóýíçò ìáò.

-Íáé. Ìéêñüò äïýëåõå åäþ óôç ÍéêÞôç, óôá êáÀêéá. Ôïí åß÷áìå êé åìåßò êÜðïôå íáýôç óôï äéêü ìáò êáÀêé. Ï Ìßìçò, íáõôéêüò áðü ôá ãåííïöÜóêéá ôïõ, íáõôéêüò ìå ðáñÜäïóç, ôïí Þîåñå ðïëý êáëÜ ôïí ÌðáëÜêï, Þôáí ðåñßðïõ óõíïìÞëéêïé. Äýóêïëá ôüôå ôá ÷ñüíéá, êáé ï ðáôÝñáò ôïõ Ìé÷Üëç ï Ãéþñãçò ï ×ñéóôïäïõëÜêçò, ðïõ ôïí ëÝãáìå êáé "ÐáðÜãï", ßóá-ßóá ðïõ ôá êáôÜöåñíå. ÌåãÜëç öáìßëéá, äýï ìéêñÜ áãüñéá, ôñßá êïñßôóéá ìéêñüôåñá êáé ïé äïõëåéÝò ëéãïóôÝò, ó÷åäüí áíýðáñêôåò. ¸ôóé ï Ìé÷Üëçò ìðÞêå íùñßò óôç âéïðÜëç. Ï áäåëöüò ôïõ ÌðáëÜêïõ, ï Íßêïò, ìïõ åßðå ðùò ìéêñüò, ðïëý ìéêñüò ï Ìé÷Üëçò äïýëåõå íáõôÜêé óôï êáÀêé ôïõ Óáñáöéáíïý -óðïõäáßïò íáõôéêüò Íéêçôéáíüòêáé ó' Üëëá êáÀêéá, êé üôáí êÜðùò ìåãÜëùóå, áðïöÜóéóå íá êÜíåé ìðÜñêï óå ìåãÜëá êáñÜâéá. Áðü ôüôå ôïí ÷Üóáíå. ÌÞôå ìÞíõìá, ìÞôå öùíÞ, ìÞôå ãñáöÞ. ÊÜðïéá ìÝñá, ìåôÜ áðü êáéñü, ôïõò åßðáí ðùò åßäáí ôï Ìé÷Üëç óôï ìåãÜëï êáñÜâé ðïõ öïñôþíåé ëåõêüëéèï óôç óêÜëá ôçò ÃåñáêéíÞò. ÐÞãáíå ìå ôïí ðáôÝñá ôïõò ôïí Ãéþñãç ôïí "ÐáðÜãï" ðåæïß óôçí ÃåñáêéíÞ íá ôïí óõíáíôÞóïõí. ¼ôáí öôÜóáíå, ôï ìåãÜëï êáñÜâé åß÷å ìüëéò îåêéíÞóåé êé Ýðáéñíå ìáæß ôïõ, óôá ðÝëáãá, óôéò ìåãÜëåò ôéò èÜëáóóåò ôïí ÌðáëÜêï, ÷ùñßò íá ôïí äïõí. Êé ç ìÜíá ôïõ, ç ÁíáóôáóéÜ, "ç äüëéá æýìùíå ôï ãéï ôçò ðáîéìÜäé..". Áñãüôåñá ìÜèáíå ãéá ôá üðëá, ôç óýëëçøç êáé ôç öõëÜêéóÞ ôïõ.

Tïõò ðéÜóáíå ôç íý÷ôá ôçò 25çò Éáíïõáñßïõ 1955 óôïí ïñìßóêï Ñïäáößíéá ôçò ×ëþñáêáò, ðåñéï÷Þò ôçò ÐÜöïõ, ìáæß ìå ôïõò Êýðñéïõò ðáôñéþôåò ðïõ ôïõò ðåñßìåíáí, ôïõò ïäÞãçóáí óôçí ÐÜöï êáé óôç óõíÝ÷åéá óôéò ÊåíôñéêÝò ÖõëáêÝò Ëåõêùóßáò. ¹ôáí ..."Ç ÍÕ×ÔÁ ÐÏÕ ÅÓÇÌÁÍÅ ÔÇÍ ÁÑ×Ç". ¸ôóé ôéôëïöïñïýí ïé Êýðñéïé áãùíéóôÝò, ðïõ ôïõò ðåñßìåíáí óôçí áêôÞ, ôï ÷ñïíéêü ôçò áðïóôïëÞò ôùí üðëùí êáé ôçò óýëëçøçò. Ôçí åðïìÝíç, óôéò 26 Éáíïõáñßïõ 1955, ôï Ýãêõñï äéåèíÝò ðñáêôïñåßï åéäÞóåùí, ôï "ÑÏÉÔÅÑ", ìåôáäßäåé: "Åéò óõíäéáóìÝíçí ìåôáìåóïíýêôéïí åðé÷åßñçóéí Âñåôáíéêáß äõíÜìåéò åðÝäñá28

Ìé÷áÞë ×ñéóôïäïõëÜêçò.

ìïí øåò åíáíôßïí Åëëçíéêïý ìç÷áíïêéíÞôïõ óêÜöïõò ÷ùñçôéêüôçôïò 100 ôüíùí, êáè'ïí ÷ñüíïí ôïýôï åéóÝðëåå åéò åñçìéêüí áãêõñïâüëéïí ôçò ÄõôéêÞò Êýðñïõ êáé êáôÝó÷ïí öïñôßïí ,ôï ïðïßïí, ùò ëÝãïõí, áðåôåëåßôï áðü üðëá êáé åêñçêôéêÜò ýëáò. ÐñïåéäïðïéçôéêÞ êñïýóéò åâïÞèçóå ôá óôñáôåýìáôá íá ðåñéêõêëþóïõí ôáò åñçìéêÜò áêôÜò êáé ìõ÷ïýò ðáñÜ ôï ÷ùñßïí ×ëþñáêá 2 ìßëéá Â.Ä. ôçò ÐÜöïõ. Âñåôáíéêüí óôñáôéùôéêüí áåñïðëÜíïí åðåóÞìáíå ôï óêÜöïò "¢ãéïò Ãåþñãéïò" åéò ôá áíïéêôÜ, ôï ïðïßï ðáñçêïëïõèÞèåé õðü Âñåôáíéêïý ðåñéðïëéêïý. Ôñåéò Üíôñåò, åðéâáßíïíôåò ôïõ "¢ãéïò Ãåþñãéïò",óõíåëÞöèçóáí. ÅôÝèçêáí, åðßóçò, õðü êñÜôçóéí ïêôþ ¸ëëçíåò Êýðñéïé åê ×ëþñáêáò. Áõôüðôáé ìÜñôõñåò ëÝãïõí üôé ïýôïé êáôåëÞöèçóáí åíôåëþò åî áðÞíçò. Ðëçñïöïñßáé åê ÐÜöïõ, 100 ìßëéá äõôéêþò ôçò Ëåõêùóßáò, áíáöÝñïõí üôé ôï "¢ãéïò Ãåþñãéïò" åêüìéæå öïñôßï íáñêþí, ÷åéñïâïìâßäùí êáé äõíáìßôéäïò, ôï ïðïßïí ðåñéÞëèå ôþñá åéò ôçí êáôï÷Þí ôùí Êõðñéáêþí Áñ÷þí. ËÝãåôáé üôé ôï óêÜöïò ðñïÞñ÷åôï åê ôçò íÞóïõ ¾äñáò ðáñÜ ôáò áêôÜò ôçò íïôßïõ ÅëëÜäïò". Ôé ðñïçãÞèçêå üìùò ôçò áðïóôïëÞò êáé ôçò óýëëçøçò; ÃñÜöïõí ïé Êýðñéïé ðáôñéþôåò óôï ÷ñïíéêü ôïõò: "Ç ÐÑÏÄÏÓÉÁ" "Óýìöùíá ìå ôï âéâëßï "ÊõðñéáêÞ Èýåëëá", ôïõ Óðýñïõ Ðáðáãåùñãßïõ, óôéò 13 Éáíïõáñßïõ ôïõ 1955, ï óõíåñãÜôçò ôïõ ÄéãåíÞ, Ãåþñãéïò ÃáæïõëÝáò Ýóôåéëå áðü ôçí ÁèÞíá óõíèçìáôéêü ôçëåãñÜöçìá ìå ôï ïðïßï åéäïðïéïýóå üôé ôï "¢ãéïò Ãåþñãéïò" ìå ôïí ïðëéóìü áðÝðëåõóå áðü ôçí ÅëëÜäá. Ôçí åðïìÝíç çìÝñá ï ÄéãåíÞò ìÝóù ôïõ ÁíäñÝá ÃéÜíãêïõ ðÞñå ìÞíõìá íá åðéóêåöèåß óôï óðßôé ôïõ ôïí ÁíäñÝá Áæßíá, ï ïðïßïò ôïí ðëçñïöüñçóå üôé ï áñ÷éåðßóêïðïò åéäïðïßçóå üôé ç åðé÷åßñçóç ðåñéÞëèå åéò ãíþóç ôùí ¢ããëùí. ...Ôçí ðëçñïöïñßá áõôÞ Ýäùóå óôïí áñ÷éåðßóêïðï ï áóôõíïìéêüò Ðáýëïò Óôüêêïò. Ç áðïãïÞôåõóç ôïõ ÄéãåíÞ Þôáí ìåãÜëç. ...ÃñÜöåé óôï çìåñïëüãéü ôïõ: "Êáè' üëçí ôçí çìÝñáí ìå êáôåß÷å áãùíßá.Ðïßïò ï Üôéìïò ðñïäüôçò; ...Ôï êáÀêé, ðáñ' üëá áõôÜ, Ý÷ù ôçí ðåðïßèçóéí åéò ôïí Èåüí üôé èá öôÜóåé êáé èá ìáò ðáñáäþóåé ôï öïñôßïí...". ...Êáé óõíå÷ßæïõí: "ÐÏÉÏÉ ÓÕÍÅËÇÖÈÇÓÁÍ" "Óôçí îçñÜ ïé áóôõíïìéêïß åß÷áí Þäç óõëëÜâåé êáé ôïõò ïêôþ Üíäñåò ðïõ Þñ÷éóáí íá ðáñáëáìâÜíïõí ôïí ïðëéóìü...

29

Óôçí èÜëáóóá ôï áíôéôïñðéëéêüí "ÊÏÌÅÔ" êáôåäßùîå êáé óõíÝëáâå ôï ðëïéÜñéïí "¢ãéïò Ãåþñãéïò" ìåôÜ ôïõ ðëçñþìáôïò ðïõ Þóáí ïé ÅõÜããåëïò ËïõêÜ Êïõôáëéáíüò êáðåôÜíéïò, Ìé÷áÞë ×ñéóôïäïõëÜêçò áñ÷éìç÷áíéêüò êáé ÁíÜñãõñïò ÌÝëïò, éäéïêôÞôçò ôïõ ðëïéáñßïõ". Ï Êëåüâïõëïò Ðáðáêþóôáò, ãéïò ôïõ ïìáäÜñ÷ïõ ôçò ïìÜäáò ôùí Êõðñßùí ðáôñéùôþí áðü ôç ×ëþñáêá ðïõ ôïõò ðåñßìåíáí, ôïõ Êþóôá Ëåùíßäá, ðïõ áñãüôåñá Ýãéíå ï éåñùìÝíïò Ðáðáêþóôáò, ãñÜöåé óôç ÊõðñéáêÞ åöçìåñßäá "Ç ÓÇÌÅÑÉÍÇ" ôçò 21/2/1987: "×ñïíéêü ôçò óýëëçøçò ôïõ ðëïéáñßïõ ¢ãéïò Ãåþñãéïò". "Ôï êáÀêé ðïõ äéåõèåôÞèçêå ãéá íá öÝñåé ôïí ïðëéóìü áðü ôçí ÅëëÜäá óôç Êýðñï Þôáí Ýíá ìéêñü óêÜöïò êáé ïíïìáæüôáí "¢ãéïò Ãåþñãéïò". Ï ðëïßáñ÷üò ôïõ, ÅõÜããåëïò Êïõôáëéáíüò, åß÷å îáíÜëèåé óôç Êýðñï ìå ðáñüìïéá áðïóôïëÞ êáé ãíþñéæå ôá êáôáôüðéá. Ìáæß ôïõ Þôáí Üëëïé ôñåéò Åëëáäßôåò, ï Ìé÷Üëçò ×ñéóôïäïõëÜêçò, ï ÁíÜñãõñïò ÌÝëïò êáé ï Ìé÷Üëçò ÁëéöñáãêÞò. Ôï ðëïéÜñéï îåêßíçóå áðü ôï ÐÝñáìá, êïíôÜ óïí ÐåéñáéÜ, óôéò 13 Éáíïõáñßïõ ãéá ÑÏÄÏ êáé ÊÕÐÑÏ. Óôç Ñüäï áíÝâçêå êé Ýíá ðÝìðôï ðñüóùðï óôï êáÀêé, ï Áñãýñçò ÊáñáäÞìïò áðü ôç ËåâáäéÜ. Ôï êáÀêé åß÷å áöåèåß í' áíá÷ùñÞóåé êáé êáôåõèõíüôáí ðñïò ôçí ðáãßäá ôùí ¢ããëùí óôçí Êýðñï ðáñÜ ôá åðáíåéëçììÝíá äéáâÞìáôá ðïõ åß÷áí ãßíåé áðü ôçí Êýðñï ãéá íá óôáìáôÞóåé ç áðïóôïëÞ ôïõ. Ï ÌáêÜñéïò êáé ï Ãñßâáò êáèüôáí ó' áíáììÝíá êÜñâïõíá ãéá ôçí ðñïäïóßá ôçò áðïóôïëÞò". Çìåñïëüãéï ÄéãåíÞ. ÃñÜöåé ï Áñ÷çãüò ÄéãåíÞò óôï çìåñïëüãéü ôïõ ãéá ôéò äñáìáôéêÝò áõôÝò ìÝñåò ðñéí ôçí Üöéîç ôïõ êáúêéïý.

"22 Éáíïõáñßïõ. ¿ñá 10.30 Þëèå Áæßíáò, ôï êáÀêé äåí åöÜíç, åßäåí Áñ÷éåðßóêïðïí åéò ïí áíÝöåñå üôé ðñÝðåé í' áíá÷ùñÞóåé äé´ ÁèÞíáò äéá ôï êáÀêé.

24 Éáíïõáñßïõ. Áæßíáò áíå÷þñçóå óÞìåñïí äé' ÁèÞíáò. Åíôïëáß: Íá åîáêñéâùèåß ðüèåí ðñïÝñ÷åôáé ç ðñïäïóßá. Íá áíá÷ùñÞóåé äéá ÑÏÄÏÍ üðïõ õðïôßèåôáé üôé åßíáé ôï êáÀêé ìå åíóöñáãßóôïõò åíôïëÜò ðñïò ôïí ðëïßáñ÷ïí". Êáé óõíå÷ßæåé ï Êëåüâïõëïò Ðáðáêþóôáò Óôï "Ñïäáößíéá". "Óôçí áêôÞ "Ñïäáößíéá" ôçò ×ëþñáêáò åöôÜ íÝïé áðü ôçí ×ëþñáêá, ðïõ áðïôåëïýóáí ôçí ðñþôç ïìÜäá ôçò ÅÏÊÁ, ìáæß ôïõò êáé ï áãùíéóôÞò ÓùêñÜôçò Ëïéæßäçò, ðåñßìåíáí ôï ðëïéÜñéï ãéá íá ðáñáëÜâïõí ôïí ïðëéóìü. Tçí ïìÜäá áðïôåëïýóáí ïé Êþóôáò Ëåùíßäá ïìáäÜñ÷çò, Íéêüëáïò Ã. Ìáõñïíéêüëáò, Íéêüëáò Ê. ÐåíôáñÜò, ×ñéóôüäïõëïò Í. ÐåíôáñÜò, ×ñéóôÜêçò Í. Åýæùíáò, ÊõñéÜêïò Ã. Ìáõñïíéêüëáò êáé Ìé÷áÞë Ðáðáíôùíßïõ ìÝëç. ÁñãÜ ôï âñÜäõ åêåßíï ôçò 25çò Éáíïõáñßïõ, ï ðëïßáñ÷ïò ôïõ "Êïìåô", åíôüðéóå óôï ñáíôÜñ ôïõ Ýíá óêÜöïò ðïõ êéíïýôáí äõôéêÜ ôçò ðáñáëßáò. Áöïý Ýóôåéëå óÞìá óôçí Áóôõíïìßá, Ýóâçóå ôéò ìç÷áíÝò ôïõ êáé ôï ðáñáêïëïõèïýóå ìÝ÷ñé ðïõ ðëçóßáóå óå ðïëý ìéêñÞ áðüóôáóç áðü ôçí áêôÞ. ¢ããëïé óôñáôéþôåò, ðïõ óôñáôïðÝäåõáí óôïí êüëðï ôùí Êïñáëßùí, êéíÞèçêáí áìÝóùò ðñïò ×ëþñáêá ðåñéêõêëþíïíôáò ïëüêëçñç ôçí ðåñéï÷Þ áðü ôï ÷ùñéü ìÝ÷ñé ôçí ðáñáëßá. Óå ëßãï åöïñìïýóáí êáé ïé Üëëïé áóôõíïìéêïß êáé óõíåëÜìâáíáí ôïõò õðüëïéðïõò áãùíéóôÝò ðïõ âñßóêïíôáí óôçí ðáñáëßá êáé áó÷ïëïýíôáí ìå ôï îåöüñôùìá ôùí üðëùí, ðïõ ìéá âÜñêá ìåôÝöåñå áðü ôï ðëïéÜñéï. ÐáñÜëëçëá, ôï "Êüìåô", êáôåäßùîå ôï êáÀêé êáé áíÜãêáóå ôï ðëÞñùìÜ ôïõ íá ðáñáäïèåß. Ôï ðëÞñùìá, üìùò, åß÷å êáôïñèþóåé íá ðåôÜîåé óôç èÜëáóóá üóïí ïðëéóìü äåí ìðüñåóáí í' áðïâéâÜóïõí óôçí áêôÞ".

30

Ç äßêç. Óôéò 2 ÌáÀïõ Ýãéíå ç äßêç ôùí óõëëçöèÝíôùí áãùíéóôþí... Ï ÄéêáóôÞò, óôç óõíÝ÷åéá, ñþôçóå ôïõò êáôçãïñïýìåíïõò áí åß÷áí íá ðïõí ïôéäÞðïôå. Ìå ôç óåéñÜ áðÜíôçóáí.

-ÅõÜããåëïò Êïõôáëéáíüò. "Ùò ¸ëëçí, åîåôÝëåóá ôï êáèÞêïí ìïõ êáé åß÷á éåñü êáèÞêïí íá âïçèÞóù ôá áäÝëöéá ìïõ ôçò íÞóïõ Êýðñïõ".

-Ìé÷áÞë ×ñéóôïäïõëÜêçò. "Äåí Ý÷ù íá ðù ôßðïôå". Ïé ðïéíÝò. Ôï ÄéêáóôÞñéï åðÝâáëëå áõóôçñÝò ðïéíÝò öõëáêßóåùò, ìå ìåãáëýôåñç (12åôç) óôï ÓùêñÜôç Ëïéæßäç. Åêäßäïíôáò ôçí áðüöáóç ï äéêáóôÞò, óåñ ¸ñéê ×Üëëéíáí, åßðå áðåõèõíüìåíïò... Áðåõèõíüìåíïò ðñïò ôïõò Ìé÷áÞë ×ñéóôïäïõëÜêç êáé Ìé÷áÞë ÁëéöñáãêÞ ï áñ÷éäéêáóôÞò åßðå: "ÅõñåèÞêáôå Ýíï÷ïé ðáñáíüìïõ åéóáãùãÞò ðïëý ìåãÜëçò ðïóüôçôáò äõíáìßôéäïò. Ôï äéêáóôÞñéï Ýëáâå õð' üøéí ôï íåáñüí ôçò çëéêßáò óáò êáé ôïí äåõôåñåýïíôá ñüëï óáò. Ôï äéêáóôÞñéï óáò åðéâÜëëåé ðïéíÞí öõëáêßóåùò åíüò Ýôïõò äé' Ýêáóôïí áñ÷ïìÝíçò áðü ôçí çìÝñá ôçò óõëëÞøåþò óáò (25.1.55) Ç ìáèçôéþóá íåïëáßá ôçò ÐÜöïõ, ìå åðéêåöáëÞò ôïí Åõáãüñá Ðáëëçêáñßäç, óõíåêñüôçóå ìáèçôéêÝò äéáäçëþóåéò Ýîù áðü ôï äéêáóôÞñéï. Óå êÜðïéá óôéãìÞ, êáôÜöåñáí í' áðïóðÜóïõí ôïõò êáôçãïñïýìåíïõò áðü ôá ÷Ýñéá ôùí áóôõíïìéêþí Ç Ýãêáéñç, üìùò, åðÝìâáóç ôçò áóôõíïìßáò ìáôáßùóå ôçí áðåëåõèÝñùóÞ ôïõò". Ôçí 22á ÌáÀïõ 1955 ç åöçìåñßäá ÖÙÍÇ ôçò ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ óôçí ðñþôç ôçò óåëßäá, óôç óôÞëç Ç ÃÍÙÌÇ ÌÁÓ ìå ôßôëï ÌÉ×ÁÇË ×ÑÉÓÔÏÄÏÕËÁÊÇÓ, ãñÜöåé: "Ç ×áëêéäéêÞ ìáò, ðñþôç ðÜíôïôå ìåôáîý ôùí ðñþôùí, åéò ôïõò åèíéêïýò áðåëåõèåñùôéêïýò áãþíáò Ýäùóå ôï "ðáñþí" åéò ôçí ðñþôçí ìÜ÷çí äéá ôçí áðåëåõèÝñùóéí ôçò Êýðñïõ ìáò äé åíüò ãåííáßïõ åéêïóáåôïýò ðáéäéïý ôçò, ôïõ ÌÉ×ÁÇË ×ÑÉÓÔÏÄÏÕËÁÊÇ, áðü ôçí åýáíäñïí ÍéêÞôçí, üóôéò ìåôÝ÷ùí ôïõ ðëçñþìáôïò ôïõ âåíæéíïðëïßïõ "¢ãéïò Ãåþñãéïò" êáôåäéêÜóèç õðü ôïõ Áããëéêïý Äéêáóôçñßïõ ôçò Êýðñïõ åéò öõëÜêéóéí åíüò Ýôïõò äé åéóáãùãÞí åéò ôçí íÞóïí åêñçêôéêþí õëþí. Ôï áôñüìçôï ðáëëçêÜñé ìáò áíôéìåôþðéóå ôï Áããëéêüí ÄéêáóôÞñéïí ïõ÷ß ùò êáôçãïñïýìåíïò, áëë' ùò êáôÞãïñïò ôùí ôõñÜííùí, áêïýóáò ôçí áðüöáóéí ìå ðåñéöñïíçôéêüí ìåéäßáìá, ôï ïðïßïí åóÞìáéíåí üôé ç ÅëëçíéêÞ Øõ÷Þ ðáñáìÝíåé áðôüçôïò åéò üëá ôá åßäç âßáò åéò ôïõò áãþíáò äéá ôçí Åëåõèåñßáí êáé üôé ç ÊÕÐÑÏÓ ìáò èá ãßíåé ïðùóäÞðïôå ÅëëçíéêÞ. Ç ×áëêéäéêÞ ìáò åßíáé õðåñÞöáíïò äéá ôï çñùéêü ðáëëçêÜñé ôçò". Ç åöçìåñßäá ÅÈÍÏÓ ôçò 19\3\59, üôáí ðéá ç Êýðñïò áðÝêôçóå ôçí áíåîáñôç-

Ï «Áã. Ãåþñãéïò óôï ìïõóåßï ×ëþñáêáò».

¢ããëïé áóôõíïìéêïß óõëëáìâÜíïõí ôïõò Ì. ×ñéóôïäïõëÜêç êáé ÁíÜñãõñï ÌÝëëï.

31

óßá ôçò, áíáöåñüìåíç óôçí ôñïöïäïóßá ôçò ÅÏÊÁ ìå üðëá êáé äõíáìßôéäá áðü ôéò áêôÝò ôïõ ÐåéñáéÜ, óå ðåñßïðôç èÝóç, äçìïóéåýåé öùôïãñáößá ôïõ ÌðáëÜêïõ (íáýôçò), êáé áíáöÝñåé ôá åîÞò: "Áðü ôïí ÐåéñáéÜ åß÷åí áðïðëåýóåé êáé ôï éóôéïöüñïí "¢ãéïò Ãåþñãéïò", ôï ïðïßïí óõíåëÞöèç ôçí 25çí Éáíïõáñßïõ ôïõ 1955 ðáñÜ ôïí ïñìßóêïí "ÑïäáöéíéÜ" ðëçóßïí ôçò ÐÜöïõ, ìå ôï 5ìåëÝò ðëÞñùìÜ ôïõ áðïôåëïýìåíïí åê ôùí Áíáñã. ÌÝëëïõ, Åõáãã. ËïõêÜ, Áñã. ÊáñáäÞìá, Ìé÷. ÁëéöñáãêÞ êáé Ìé÷. ×ñéóôïäïõëÜêç. Åðß äÝêá çìåñïíýêôéá ôï "Áã. Ãåþñãéïò" åðÜëáéå ìå ìßáí óöïäñÜí êáêïêáéñßáí, äéá íá öôÜóåé åéò ôïí ðñïïñéóìüí ôïõ, üðïõ ôï áíåêÜëõøáí ïé ðñïâïëåßò ðåñéðïëïýíôïò áããëéêïý ðïëåìéêïý.

-Ôñåéò âáñêáäéÝò, ìáò áöçãÞôï ÷èåò ï åê ôùí Áñãïíáõôþí ôçò êõðñéáêÞò áíåîáñôçóßáò ×ñéóôïäïõëÜêçò, åðñïëÜâáìå êáé âãÜëáìå, ìå ôïõò Êýðñéïõò áãùíéóôÜò, ðïõ ìáò ðåñßìåíáí óô' áñáîïâüëé ôçò ÑïäáöéíéÜò. Óáí âñåèÞêáìå îáöíéêÜ êõêëùìÝíïé, ðåôÜîáìå üóá ðõñïìá÷éêÜ êáé äõíáìßôåò åß÷áí ìåßíåé óôï êáÀêé ìáò óôç èÜëáóóá, ãéá íá ìç ôá âñåé ï å÷èñüò. ¸ìåéíáí áðü Ýíá Ýùò ôÝóóåñá ÷ñüíéá óôéò öõëáêÝò ôçò Êýðñïõ ôá ðÝíôå ìÝëç ôïõ ðëçñþìáôïò ôïõ "Áã. Ãåùñãßïõ", ðïõ äåí âëÝðïõí ôçí þñá íá áãêáëéÜóïõí ôïí áñ÷çãü ôùí, ôïí èñõëéêü ÄéãåíÞ, åéò ìßáí óõíÜíôçóéí-ëéôáíåßáí êïéíþí áíáìíÞóåùí". Ïé Êýðñéïé ôßìçóáí ôï Ìé÷Üëç ×ñéóôïäïõëÜêç üðùò Ýðñåðå. Ï ößëïò Êëåüâïõëïò Ðáðáêþóôáò áðü ôçí Êýðñï ìïõ ãñÜöåé: "Ôï üíïìÜ ôïõ åßíáé ãñáììÝíï óå ðëÜêá Ýîù áðü ôï ìïõóåßï ðïõ óôåãÜæåôáé ôï éóôïñéêü ðëïéÜñéï "¢ãéïò Ãåþñãéïò" óôçí ×ëþñáêá. Åðßóçò, åßíáé ãñáììÝíï óôï ìíçìåßï ðïõ Ý÷åé áíåãåñèåß óôçí ðáñáëßá ôçò ×ëþñáêáò óôïí ôüðï ðïõ óôéò 10-111954 áðïâéâÜóôçêå ï ÄéãåíÞò ãéá íá çãçèåß ôïí áãþíá ôçò Å.Ï.Ê.Á.. Ôï 1995 êáé ôï 2000 Ý÷ïõí äïèåß óôï Ì. ×ñéóôïäïõëÜêç óå åéäéêÞ ôåëåôÞ ìåôÜëëéá êáé äéðëþìáôá. Ôá Ý÷åé ðáñáëÜâåé ç áäåëöÞ ôïõ Ìáñãáñßôá ×ñéóôïäïõëÜêç". Ï Ìé÷Üëçò óõíÝ÷éóå êáé ìåôÜ ôçí áðïöõëÜêéóÞ ôïõ ôéò èáëáóóéíÝò äéáäñïìÝò ôïõ, ôáîßäåøå óôá ðÝñáôá ôçò ãçò, ãíþñéóå ôçí ðåñéðÝôåéá êáé, ôõ÷ïäéùêôéêüò ôýðïò, ìå ôçí êáëÞ Ýííïéá ôïõ üñïõ, üðùò Þôáí, âñÝèçêå íá åßíáé ìüíéìïò êÜôïéêïò ôùí Ç.Ð.Á. Åêåß Üöçóå êáé ôçí ôåëåõôáßá ôïõ ðíïÞ, óôéò 8 Áõãïýóôïõ ôïõ 2004. Ïé äéêïß ôïõ åîåðëÞñùóáí ôçí ôåëåõôáßá åðéèõìßá ôïõ êáé Ýöåñáí ôçí óùñüí ôïõ óôç ÍéêÞôç êáé ôïí Ýèáøáí, ôçí 18ç Áõãïýóôïõ 2004, åêåß øçëÜ óôï êïéìçôÞñéü ìáò üðïõ âñßóêïíôáé ôá êüêáëá ôçò ìÜíáò ôïõ ôçò ÁíáóôáóéÜò êáé ôïõ ðáôÝñá ôïõ ôïý Ãéþñãç ôïõ "ÐáðÜãïõ", ãéá í' áãíáíôåýåé ôï ÷ùñéü ôïõ êáé ôç èÜëáóóá, ðïõ ôüóï ôá áãáðïýóå. Ïé Êýðñéïé ôïí ôéìÞóáíå ôïí Þñùá ôïõò êáé åêðñüóùðïé óõëëüãùí ôïõò ôïí óõíüäåõóáí óôçí ôåëåõôáßá ôïõ êáôïéêßá. ÃÝìéóå ôï êïéìçôÞñé ìáò áðü óôåöÜíéá ÊõðñéáêÜ. Åëëáäéêü ïýôå Ýíá. Êé åìåßò, ïé óõíôïðßôåò óïõ, ôé êÜíáìå ãéá óÝíá Ìé÷Üëç ÌðáëÜêï; Ôßðïôá ôï éäéáßôåñï, Ýíá êåñÜêé ìïíÜ÷á ó' áíÜøáìå êáé äõï êáëÜ ëüãéá Ý÷ïõìå ãéá óÝíá Ìé÷Üëç, ÌðáëÜêï, ÐáëéêÜñé. ¸÷ù ÷ñÝïò íá åêöñÜóù ôéò åõ÷áñéóôßåò ìïõ: Óôïí Êëåüâïõëï Ðáðáêþóôá, ößëï êáëü áðü ôçí Êýðñï, õéüí ôïõ áåßìíçóôïõ ïìáäÜñ÷ïõ ôçò ÅÏÊÁ Êþóôá Ëåùíßäá, áñãüôåñá éåñùìÝíïõ Ðáðáêþóôá êáé óôïõò Êýðñéïõò ðáôñéþôåò, áãùíéóôÝò ôçò ÅÏÊÁ, óõíêñáôïýìåíïõò ôïõ ÌðáëÜêïõ êáé åêäüôåò ôïõ ÷ñïíéêïý "Ç ÍÕ×ÔÁ ÐÏÕ ÅÓÇÌÁÍÅ ÔÇÍ ÁÑ×Ç": ×ñéóôüäïõëïí Í. ÐåíôáñÜí, ×ñçóôÜêç Í. Åýæùíá, ÊõñéÜêïí Ã. Ìáõñïíéêüëáí, Íéêüëá Ê. ÐåíôáñÜí, Íéêüëá Ã. Ìáõñïíéêüëáí. ¢ããåëïò Ö. ÌÜíôóéïò 32

Ó÷Ýóåéò ôïõ Ðïëõãýñïõ ìå ôçí ÉåñÜ ÌïíÞ Êùíóôáìïíßôïõ ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò óôá ÷ñüíéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò (1867-1912) êáé áñãüôåñá (ìÝ÷ñé ôï 1928) (Ðëçñïöïñßåò áðü ôïõò áíÝêäïôïõò ÷åéñüãñáöïõò Êþäéêåò ôçò ÌïíÞò)

ÄçìÞôñéïò Êýñïõ ÊáôÜ ôéò åñåõíçôéêÝò åðéóêÝøåéò ìïõ óôï ðáëéü Áñ÷åßï ôçò É. ÌïíÞò Êùíóôáìïíßôïõ1 (17-22/7/2004, 18-23/8/2004 êáé 27-30/7/2006) ãéá ôç óõãêÝíôñùóç ðëçñïöïñéáêïý õëéêïý ãéá ôéò ó÷Ýóåéò ôçò ×áëêéäéêÞò (ãåíéêÜ) êáé ïñéóìÝíùí ÷ùñéþí ôçò ìå ôï ¢ãéïí ¼ñïò åñåýíçóá 65 ÷åéñüãñáöïõò Êþäéêåò Ëçøïäïóßáò (ÊáôÜóôé÷á) êáé Áëëçëïãñáößáò2. Óå 25 áðü ôïõò Êþäéêåò áõôïýò åíôüðéóá êáé ðëçñïöïñßåò ãéá ôïí Ðïëýãõñï, ôéò ïðïßåò èåùñþ óêüðéìï íá ðáñïõóéÜóù óå óõíÝ÷åéåò óôï ðåñéïäéêü, üóï áóÞìáíôåò êáé áí åßíáé Þ öáßíïíôáé. Ïé ðëçñïöïñßåò áíáöÝñïíôáé: á) Óôéò ïéêïíïìéêÝò óõíäñïìÝò êáé åëåçìïóýíåò ôçò ÌïíÞò óôïí Ðïëýãõñï. â) Óôéò åñãáóéáêÝò ó÷Ýóåéò Ðïëõãõñéíþí ìå ôç ÌïíÞ (Ýììéóèåò-çìåñïìßóèéåò). ã) Óôéò áãïñáðùëçóßåò ìåôáîý ÌïíÞò êáé Ðïëõãõñéíþí. ä) Óôçí ðáñï÷Þ õðçñåóéþí Ðïëõãõñéíþí ðñïò ôç ÌïíÞ êáé å) Óôéò äéïéêçôéêÝò óõíáëëáãÝò ôçò ÌïíÞò ìå Õðçñåóßåò ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ôï Üñèñï áõôü (ðñþôï óôç óåéñÜ) áíáöÝñåôáé óôéò ïéêïíïìéêÝò óõíäñïìÝò êáé åëåçìïóýíåò (åëÝç) ôçò ÌïíÞò óôïí Ðïëýãõñï êáé áöïñïýí: 1. Óå Ýíáí öôù÷ü Ðïëõãåñéíü, 2. Óå ìéá åêêëçóßá, 3. Óôï ÊùäùíïóôÜóéï ôïõ É. Íáïý Áãßïõ ÍéêïëÜïõ (åíïñéáêïý), 4. Óå ìßá öôù÷Þ ïéêïãÝíåéá, 5. Óôïí óôñáôþíá êáé 6. Óôï åîùêêëÞóé ôïõ Áãßïõ ÌïäÝóôïõ. ÓõãêåêñéìÝíá: á) Óôïí Êþäéêá "Âéâëßïí ôï~õ Ìïíáóôçñßïõ Êùíóôáìïíßôïõ ëçøïäïóßáò 1857-1867" ðáñÝ÷åôáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 6,20 ãñüóéá Ýíáí öôù÷ü Ðïëõãåñéíü ìå ôçí åðßäåéîç ôçò ÉåñïêïéíïôéêÞò Åãêõêëßïõ.

ÌïíÞ Êáóôáìïíßôïõ.

33

Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôç óåëßäá 94 ùò åîÞò: "Áõã. 1859 (Ãñ) 6,20 åéò \åíá ðôù÷üí Ðïëõãåñéíüí äé´ åíóöñáãßóôïõ"3. â) Óôïí ßäéï Êþäéêá ðáñÝ÷åôáé êáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ ôï 1860 åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 15,25 ãñüóéá ìÝóù åíüò Ðïëõãõñéíïý ìßá åêêëçóßá ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôç óåëßäá 100 ùò åîÞò: "Öåâñ. 1860 (Ãñ) 15,25 åéò \åíá Ðïëõãåñéíüí äé´ åíóöñáãßóôïõ äéÜ âïÞèåéáí åêêëçóßáò"4. ã) Óôïí Êþäéêá "ÊáôÜóôé÷ïí Êáèïëéêüí5 Êùíóôáìïíßôïõ 1882-1887" ðáñÝ÷åôáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ ôï 1882 åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 20 ãñüóéá ôï êùäùíïóôÜóéï ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôç óåëßäá 3 ùò åîÞò: "{ Åëåã÷ïò åîüäùí ãéíïìÝíùí [áðü 18 [ Éáíïõáñßïõ 1882 Óùôçñßïõ {åôïõò ìÝ÷ñé ô~çò 31çò Äåêåìâñßïõ ôï~õ [éäßïõ {åôïõò ðáñÜ ôï~õ êáèçãïõìÝíïõ êáß ô~ùí [ Åðéôñüðùí ô~çò ] Éåñ~áò Ìïí~çò Êùíóôáìïíßôïõ ÊåöÜëáéïí Á´. Å[éò [åëÝç êáß [åãêýêëéá6 å[éò ôü êùäùíïóôÜóéïí ôï~õ Ðïëõãýñïõ7 ãñüóéá 20". ä) Óôïí ßäéï Êþäéêá ðáñÝ÷åôáé êáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ ôï 1883 åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 22,20 ãñüóéá ìßá öôù÷Þ ïéêïãÝíåéá ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôç óåëßäá 22 ùò åîÞò: "Äüóéò [åîüäùí ô~çò Ìïí~çò Êùíóôáìïíßôïõ [áðü áçò Éáíïõáñßïõ ôï~õ 1883 ìÝ÷ñé ô~çò 31çò Äåêåìâñßïõ ôï~õ á[õôï~õ ãéíïìÝíçò äéÜ ôï~õ ÊáèçãïõìÝíïõ ìåôÜ ô~ùí [åðéôñüðùí äéçñçìÝíçò å[éò êåöÜëáéá êáß å[éò ëßñá [ ÏèùìáíéêÞ 120. ÊåöÜëáéïí Á´. Å[éò [åëÝç êáß [åãêýêëéá äéÜ ìßáí ðôù÷Þí ï[éêïãÝíåéáí ÐïëõãõñéíÞí ãñ. 22,20". å) Ï "Êþäçî Ëçøïäïóßáò ôï~õ ]éåñï~õ Êïéíïâßïõ Êùíóôáìïíßôïõ [ Áñ÷ïìÝíçò [áðü [ ÉáíïõÜñéïí ì~çíá ôï~õ {åôïõò 1882 [áö´ #çò ðáñçôÞóáôï ]ï Ðñïçãïýìåíïò ê. Óõìåþí" (18821889) ðáñÝ÷åé ôéò ðëçñïöïñßåò ôïõ ðáñáðÜíù Êþäéêá ãéá ôï êùäùíïóôÜóéï êáé ôç öôù÷Þ ïéêïãÝíåéá. Ïé ðëçñïöïñßåò êáôá÷ùñßæïíôáé óôïí Êþäéêá óôéò óåëßäåò 4 êáé 19 ùò åîÞò: "Äüóéò ôïõ 1882. Êåö. Ãïí Å[éò [åëÝç êáß [åãêýêëéá åéò ÊùäùíïóôÜóéïí Ðïëõãýñïõ Ãñ. 20" êáé "Äüóéò ôïõ 1883. Êåö. Ãïí Å[éò [åëÝç êáß [åãêýêëéá å{éò ôéíá ï[éêïãÝíåéáí ÐïëõãõñéíÞí Ãñ. 22, 20" Óôïí ßäéï Êþäéêá ðáñÝ÷åôáé êáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ ôï 1885 åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 12 ãñüóéá ôïí óôñáôþíá ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôç óåëßäá 55 ùò åîÞò: "Äüóéò ôïõ 1885 Êåö. Ãïí Å[éò [åëÝç êáß ÓõíäñïìÜò å[éò ÓõíäñïìÞí äéÜ ôüí óôñáô~ùíá Ðïëõãýñïõ8 Ãñ. 12". óô) Óôïí Êþäéêá "Êáèïëéêüí ôùí åóüäùí êáé åîüäùí 1902-1904" ðáñÝ÷åôáé ç ðëçñïöïñßá üôé ç ÌïíÞ ôï 1904 åíéó÷ýåé ïéêïíïìéêÜ ìå 11.20 ãñüóéá ôçí åêêëçóßá ôïõ Ðïëõãýñïõ ¢ãéïò Ìüäåóôïò. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí Êþäéêá óôï öýëëï 119â ùò åîÞò: "Ìåñßò 11. ÅëÝç Öåâñ. 23 Å[éò [åêêëçóßáí Ðïëõãýñïõ \ Áãéïò Ìüäåóôïò9 ãñ. 11,10". êáé æ) Óôïí Êþäéêá "Çìåñïëüãéïí ô~ùí [åóüäùí êáß [åîüäùí ô~ùí [åô~ùí 1903-1904" ðáñÝ÷åôáé ç ðëçñïöïñßá ôïõ ðñïçãïõìÝíïõ Êþäéêá ãéá ôçí åêêëçóßá ôïõ Áãßïõ ÌïäÝóôïõ. Ç ðëçñïöïñßá êáôá÷ùñßæåôáé óôïí (áíÜñéèìï) Êþäéêá ùò åîÞò: "Öåâñ. 23 å[éò óõíäñïìÞí ô~çò [åí Ðïëõãýñ?ù [ Åêêëçóßáò ôï~õ ] Áãßïõ ÌïäÝóôïõ Ãñ.

11,10". (Óõíå÷ßæåôáé)

34

Ðýñãïò óôçí ðáñáëßá ôçò ÌïíÞò Êáóôáìïíßôïõ.

Óçìåéþóåéò 1. Ç ÌïíÞ Êùíóôáìïíßôïõ (Þ Êáóôáìïíßôïõ) âñßóêåôáé óôç äõôéêÞ åíäï÷þñá ôçò ÷åñóïíÞóïõ ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò ¢èù. Óýìöùíá ìå äéÜöïñåò ðáñáäüóåéò ç ÌïíÞ éäñýèçêå áðü ôïí ÌåãÜëï Êùíóôáíôßíï Þ áðü ôïí ãéü ôïõ Êþíóôáíôá (4ïò áé.) Þ áðü êÜðïéïí áóêçôÞ áðü ôçí ÊáóôáìïíÞ ôçò Ì. Áóßáò. ÉóôïñéêÜ ç ÌïíÞ áíáöÝñåôáé áðü ôïí 11ï áé. Ôï Êáèïëéêü ôéìÜôáé óôç ìíÞìç ôïõ Áãßïõ ÐñùôïìÜñôõñïò êáé Ðñùôïäéáêüíïõ ÓôåöÜíïõ. Ôï Áñ÷åßï óôåãÜæåôáé óå ôìÞìá ìéáò ðôÝñõãáò ôçò ÌïíÞò.

2. Êáé áðü ôç èÝóç áõôÞ åêöñÜæù ôéò èåñìüôáôåò åõ÷áñéóôßåò ìïõ óôïõò õðåýèõíïõò ôïõ ðáëéïý Áñ÷åßïõ ôçò ÌïíÞò óåâáóôïýò ðáôÝñåò ÓôÝöáíï êáé ×áñÜëáìðï, éåñïìïíÜ÷ïõò, ãéá ôç ìåãÜëç åîõðçñÝôçóç, ðïõ ðñüóöåñáí óôçí åêåß ÝñåõíÜ ìïõ.

3. Ðñüêåéôáé ãéá Åãêýêëéï ôçò ÉåñÜò Êïéíüôçôïò ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò, ôçí ïðïßá Ýöåñíáí ìáæß ôïõò ïé æçôïýíôåò äéá÷ñïíéêÜ ãéá äéÜöïñïõò ëüãïõò ïéêïíïìéêÞ åíßó÷õóç áðü ôéò ÌïíÝò. Ç Åãêýêëéïò áõôÞ åßíáé ãíùóôÞ êáé ùò "Áðáíôá÷ïýóá" Þ "Ðáíôá÷ïýóá" êáé Þôáí óöñáãéóìÝíç (åíóöñÜãéóôç) ìå ôç óöñáãßäá ôçò É. Êïéíüôçôáò.

4. Ðñüêåéôáé ãéá ôï åîùêêëÞóé ôïõ Áãßïõ Áèáíáóßïõ (Âë. Äçìçôñßïõ Êýñïõ, Ó÷Ýóåéò ôïõ Ðïëõãýñïõ ìå ôçí ÉåñÜ ìïíÞ ÉâÞñùí ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò óôá ÷ñüíéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò (ìÝóá áðü áíÝêäïôïõò ÷åéñüãñáöïõò Êþäéêåò ôçò ÌïíÞò), ÐÏËÕÃÕÑÏÓ, ô÷. 35/Óåðô.-Ïêô. 2006, ó. 26 êáé 30 (Óçì. 3). Óôï ðáñáðÜíù Üñèñï ãßíåôáé (óôç óåë. 30, Óçì. 4) áíáöïñÜ óôçí ðëçñïöïñßá ôïõ Êþäéêá ôçò ÌïíÞò Êùíóôáìïíßôïõ ãéá ôçí åêêëçóßá (åîùêêëÞóé) ôïõ Áãßïõ Áèáíáóßïõ.

5. Ôï ÊáôÜóôé÷ï ÷áñáêôçñßæåôáé "Êáèïëéêüí" ãéáôß ðåñéÝ÷ïíôáé áíáëõôéêÜ üëåò ïé ëçøïäïóßåò ôçò ÌïíÞò ôùí áíáöåñïìÝíùí åôþí.

6. Âë. Óçì. 3.

7. Ðñïöáíþò ðñüêåéôáé ãéá ôï ÊùäùíïóôÜóéï ôïõ åíïñéáêïý êáé Ìçôñïðïëéôéêïý Íáïý Áãßïõ ÍéêïëÜïõ. Ôï ÊùäùíïóôÜóéï áõôü äåí óþæåôáé, üðùò äåí óþæåôáé êáé ôï ÊùäùíïóôÜóéï, "ôï ïðïßï êôßóèçêå áñêåôÜ ÷ñüíéá áñãüôåñá åðß Ìçôñïðïëßôïõ Åéñçíáßïõ" êáé ôï ïðïßï "éäéáßôåñç ïìïñöéÜ ðñïóÝäéäå óôïí Éåñü Íáü" (Âë. ÉåñÜ Ìçôñüðïëéò Êáóóáíäñåßáò. Éåñüò Íáüò Áãßïõ ÍéêïëÜïõ Ðïëõãýñïõ, Âßïò ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ êáé ôï Éóôïñéêü ôïõ Íáïý, Ðïëýãõñïò 2001, óåë. 29). Ôï õðÜñ÷ïí ÊùäùíïóôÜóéï åßíáé êôßóìá ôïõ 1964.

8. Óýìöùíá ìå ôéò ìÝ÷ñé ôþñá (ëéãïóôÝò) ðëçñïöïñßåò ìáò, óôïí Ðïëýãõñï êáôÜ ôç 10åôßá ôïõ 1880 åß÷å ôçí Ýäñá ôïõ ÔÜãìá ôïõ ôïõñêéêïý "áõôïêñáôïñéêïý óôñáôïý". ÁíáöÝñåôáé óõãêåêñéìÝíá üôé: á´) ôïí Éïýíéï ôïõ 1887, ôçí Ôñßôç ìåôÜ ôç ãéïñôÞ ôïõ Áãßïõ Ðíåýìáôïò åðéóêÝöôçêå ôç Ëéáñßãêïâç (Áñíáßá) ï ÏóìÜí ðáóÜò, ãåíéêüò óôñáôÜñ÷çò "ô~ùí åí ÓÝññáéò ]åäñåõüíôùí ôáãìÜôùí" ðñïåñ÷üìåíïò áðü ôïí Ðïëýãõñï êáé óõíïäåõüìåíïò "]õðü ôï~õ [åðß èáõìáóßá óôñáôéùôéê~?ç ôÜîåé êáß ðåéèáñ÷ßá äéáðñÝðïíôïò Óáðßô [åöÝíäç ôáãìáôÜñ÷ïõ ôï~õ [åêå~é äéáôñßâïíôïò ôÜãìáôïò..." êáé â´) óôéò áñ÷Ýò Áðñéëßïõ ôïõ 1888 "ìåôÝâç... å[éò Ðïëýãõñïí ôü [åí Ëéáñéãêüâ?ç ]åäñå~õïí [áðüóðáóìá ôï~õ á[õôïêñáôïñéêï~õ óôñáôï~õ, \éíá ìåèÝî?ç ô~ùí ãåíéê~ùí ãõìíÜóéùí ôï~õ ôÜãìáôïò" [Âë. åöçì. ÖÁÑÏÓ ÔÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ, öö. 1153/17-6-1887, ó. 2, óôÞëç "ÅÐÉ×ÙÑÉÁ" êáé 1232/9-41888, óó. 1-2, óôÞëç "ÅÊ ÔÙÍ ÅÐÁÑ×ÉÙÍ" áíôßóôïé÷á. Ðñâë. Äçì. Êýñïõ, ÐïëõãõñéíÜ óôéãìéüôõðá óôá ÷ñüíéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò (Ðëçñïöïñßåò áðü ôéò åöçìåñßäåò ôçò Èåóóáëïíßêçò "ÅÑÌÇÓ" êáé "ÖÁÑÏÓ ÔÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ" ôùí åôþí 1876-1892), ÐÏËÕÃÕÑÏÓ, ô÷. 31/Éáí.-Öåâñ. 2006, ó. 27]. Åðßóçò, áðü ôéò åëÜ÷éóôåò ðçãÝò, ðëçñïöïñïýìáóôå üôé ôïõñêéêüò êõâåñíçôéêüò óôñáôüò õðÞñ÷å êáé óôç Ëéáñßãêïâç ôçí ßäéá äåêáåôßá [Âë. åöçì. "ÖÁÑÏÓ ÔÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ", öö. 562/5-6-1881, 720/13-11-1882, 762/16-4-1883 (üðïõ áíáöÝñåôáé üôé óôç Ëéáñßãêïâç åäñåýåé ï 1ïò Ëü÷ïò ôïõ 16ïõ ÔÜãìáôïò ôïõ 2ïõ Óþìáôïò ôïõ Áõôïêñáôïñéêïý Óôñáôïý) êáé 857/11-7-1884 êáé Äçì. Êýñïõ, ÊáôáãñáöÞ Áñ÷åßùí. ÊÁ´. ÊáôÜëïãïò åããñÜöùí Áñ÷åßùí ËõóéìÜ÷ïõ Óáñáöéáíïý, Ç ÁÑÍÁÉÁ ÔÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ, ô÷. 38/Éáí.-ÌÜñô. 1998, óó. 3 (Ýããñ. áñ. 5) êáé 8-9)]. ÕðïèÝôïõìå üôé ôï 16ï ÔÜãìá Ýäñåõå óôïí Ðïëýãõñï êáé ôï 2ï Óþìá óôç Èåóóáëïíßêç Þ óôéò ÓÝññåò êáé üôé óêïðüò ôçò ðáñïõóßáò ôïõñêéêïý óôñáôïý óôç ×áëêéäéêÞ (ìç óýíçèåò öáéíüìåíï) Þôáí ç êáôáóôïëÞ ôçò ëçóôåßáò, ðïõ åìöáíßóôçêå åðéêßíäõíá óôçí ðåñéï÷Þ ôçí åðï÷Þ åêåßíç.

9. Ðñüêåéôáé ãéá ôï åîùêêëÞóé ôïõ Áãßïõ ÌïäÝóôïõ.

35

Ç ÓôÝëëá ÄÞìçôñá ×áñéóôïý Å, óõ êïñéôóÜêé ðïý ðáò; ¸÷åéò óôá ãüíáôá ôï ìðïîÜ óïõ êáé ôïí óößããåéò ìå ôüóç äýíáìç ðïõ Üóðñéóáí ïé êüìðïé ôùí äá÷ôýëùí óïõ êáé ôá ãõìíÜ óïõ ðüäéá ðÜãùóáí áð' ôï öèéíïðùñéíü áÝñá, ðïõ öõóÜ óáí ôñåëüò åäþ ðÜíù óôçí êïõâÝñôá ôïõ ìéêñïý êáñáâéïý. Êé áõôÜ ôá ìÜôéá óïõ, ôá ìåãÜëá ìåëéÜ óïõ ìÜôéá ãéáôß åßíáé êëáìÝíá; ÊïêÜëùóáí êïéôþíôáò íá ìåôáôñÝðåôáé óå êïõêßäá, üëï êáé ðéï ìéêñÞ üëï êáé ðéï èïëÞ, ô' áãáðçìÝíï óïõ ÷ùñéü Ýôóé êáèþò ôï êáñÜâé áðïìáêñýíåôáé áð' ôï ëéìÜíé êáé ÷þíåôáé üëï êáé ðéï âáèéÜ óôá óêïýñá íåñÜ ôïõ êüëðïõ ôçò Óéèùíßáò. Íá 'îåñåò êïëýìðé èá âïõôïýóåò êáé èá ãýñéæåò ðßóù ó' áõôü êïëõìðþíôáò, áëëÜ âëÝðåéò ïýôå áõôü ìðüñåóåò íá ìÜèåéò ðïôÝ, ãéáôß ãéá óÝíá ç èÜëáóóá äåí Þôáí ðïôÝ ÷áñÜ êáé äéáóêÝäáóç. ÊÜðïéåò öïñÝò ìïíÜ÷á êáôÝâçêåò ó' áõôÞí êáé ôóáëáâïýôçóåò óôá íåñÜ ôçò êáèþò ðåñßìåíåò ôïõò øáñÜäåò, ðïõ êáèÜñéæáí ôá äß÷ôõá ôïõò, íá ëõðçèïýí ôç öôþ÷åéá óïõ êáé íá óïõ äþóïõí êáíÝíá øÜñé íá ÷ïñôÜóåéò ôçí ðåßíá óïõ, åóý êé ç ïéêïãÝíåéÜ óïõ. Ðüóï Ýìåéíåò óôçí ðñýìíç ôïõ êáñáâéïý ïýôå êáé óõ ôï êáôÜëáâåò. ¸öõãåò ìå ôïí Þëéï íá óïõ ÷áúäåýåé ôï äåîß óïõ ìÜãïõëï êáé ôþñá ãýñéóå êáé óå êïéôÜæåé áð' ô' áñéóôåñÜ. Äåí ðåßíáóåò, äå äßøáóåò, äå óçêþèçêåò íá îåìïõäéÜóïõí ô' áäýíáôá óáí êáëÜìéá ðüäéá óïõ, ðïõ êïëõìðïýóáí Ü÷áñá óôá öáñäéÜ ðáëéïðÜðïõôóá. ¸ìåéíåò åêåß óáí Üãáëìá íá êïéôÜò ôï èïëü íåñü êáé íá óößããåéò ìå äýíáìç ôïí ðïëýôéìï ìðïîÜ óïõ ìå ôá ëéãïóôÜ óïõ õðÜñ÷ïíôá: äõï áëëáîéÝò, ìéá ìÜëëéíç æáêÝôá êé Ýíá öïõóôÜíé äáíåéêü. Äå íïéÜóôçêåò ãéá ôéò ìáôéÝò ðïõ óïõ 'ñéîáí üóïé ðÝñáóáí áðü ìðñïóôÜ óïõ, ïýôå êáé ãéá ôá ó÷üëéá ìéáò ðáñÝáò óõíïìÞëéêþí óïõ áãïñéþí, ðïõ êé áõôÜ ôáîßäåõáí, üðùò êáé óõ, ãéá íá 'âñïõí êáëýôåñç ôý÷ç óôçí ðüëç, óôç Óáëïíßêç óôï ôÝëïò ôçò äåêáåôßáò ôïõ '40. ÅóÝíá ôï ìõáëü óïõ Þôáí óôï óðßôé êáé ôç ìÜíá, óôïí áäåñöü êáé ôçí áäåñöÞ, ðïõ Üöçóåò ðßóù, åóÝíá óå âáóÜíéæå åêôüò áð' ôç íáõôßá êé ç áãùíßá .Êáé ìáæß ìå ôï öüâï ôïõ ôáîéäéïý (ðñþôç öïñÜ âëÝðåéò ôáîßäåõåò ìå êáñÜâé êáé ìÜëéóôá ìå ôÝôïéï èáëáóóïðíß÷ôç) åß÷åò êáé ôï öüâï ôïõ Üãíùóôïõ .Ðïý ðÜù, áíáñùôéüóïõí, êáé ôé èá âñù åêåß; Èá ôá êáôáöÝñù íá æÞóù ìáêñéÜ ôïõò Þ è' áíáãêáóôþ íá ãõñßóù ðßóù êáé èá ìáæåýù ãéá ðÜíôá óôÜ÷õá êé åëéÝò êáé èá êïõâáëÜù ìå óôÜìíåò ôï íåñü áð' ôç âñýóç ôïõ ÷ùñéïý ãéá íá îåäéøÜù ôïõò ðëïýóéïõò; Êé üôáí êÜðïéåò óôéãìÝò ï öüâïò óïõ Ýãéíå ôñüìïò, çóý÷áóåò öÝñíïíôÜò ôïõò óôï ìõáëü óïõ ÷áñïýìåíïõò êáé ãåëáóôïýò í' áíïßãïõí ôá ðáêÝôá ðïõ ôïõò Ýóôåéëåò ì' áãÜðç êáé ðñÜãìáôá ôüóï áðáñáßôçôá ãéá ôç æùÞ ôïõò, üðùò æåóôÜ ñïý÷á ãéá ô' áäÝñöéá óïõ êé áëçèéíü êáöÝ ãéá ôç ìÜíá óïõ, ðïõ ç äüëéá åß÷å óõíçèßóåé íá ðßíåé øçìÝíï ñåâßèé áíôß ãéá êáöÝ. Êáé ì' áõôÝò ôéò áóðñüìáõñåò óêÝøåéò íá åíáëëÜóóïíôáé óôï ìõáëü óïõ ðÜôçóåò ãéá ðñþôç öïñÜ ôï ðüäé óïõ óôç Óáëïíßêç, üðïõ Ýæçóåò ðåñéóóüôåñï áðü äåêáåôßá, äïõëåýïíôáò óå ðëïýóéá óðßôéá ùò õðçñÝôñéá. ÐÞãåò ó÷åäüí ðáéäß, Ýíá áäýíáôï êáé êáêïìïéñéáóìÝíï ðáéäß êé Ýöõãåò ìåãÜëç êïðÝëá, Üóðñç êé áöñÜôç, ãéá íá åêðëçñþóåéò êáé óõ óôá åßêïóé åöôÜ óïõ ôï üíåéñï êÜèå êïðÝëáò: ôï ãÜìï. Ôïí ðñþôï êáéñü ãéá óÝíá üëá Þôáí ðñùôüãíùñá êé üìïñöá Þ Üó÷çìá, åýêïëá Þ äýóêïëá. ¢ëëá ôá óõíÞèéóåò áìÝóùò êáé ì' Üëëá óõìâéâÜóôçêåò áíáãêáóôéêÜ. ÌÞðùò êé åß÷åò äåýôåñç åðéëïãÞ; ¸ìáèåò íá óçêþíåóáé ðÜíôá ðñþôç áð' üëïõò êáé íá ôïõò åôïéìÜæåéò ôï ðñùéíü, ìå ôüóç æÜ÷áñç ôïí êáöÝ ôïõ êõñßïõ, ôüóï æåóôü ôï ãÜëá ôçò êõñßáò. Ôï ðñùß ôçò ÄåõôÝñáò Ýìáèåò íá âÜæåéò ìðïõãÜäá. Íá æåìáôÜò ô' áóðñüñïõ÷á êáé íá ôá 36

Ç ÓôÝëëá. Èåóóáëïíßêç 1950.

ëïõëáêéÜæåéò, í' áðëþíåéò üìïñöá ôá ðïõêÜìéóá êé áêüìá ðéï üìïñöá íá ôá ðáôÜò ì' Ýíá óßäåñï, ðïõ ôé ðåñßåñãï! äå ÷ñåéáæüôáí êÜñâïõíá! ¸ðñåðå íá óêýâåéò óôá ãüíáôá êáé íá öôéÜ÷íåéò ôï ðáñêÝ óôá îýëéíá ðáôþìáôá êáé íá óáðïõíßæåéò ìå ðñïóï÷Þ ôéò ìáñìÜñéíåò óêÜëåò. Íá îåóêïíßæåéò êáèçìåñéíÜ ôï ìåãÜëï ôñáðÝæé ìå ôá ëéïíôáñßóéá ðüäéá êáé íá ðëÝíåéò óôïßâåò ôá ðéÜôá êáé ôá êáôóáñïëéêÜ. Íá ìðáëþíåéò êÜëôóåò êáé íá ñÜâåéò êïõìðéÜ áëëÜ êáé íá êÜíåéò üëá ôá øþíéá ðïõ óïõ 'ãñáöáí óôï ÷áñôÜêé ðïõ Ýäéíåò óôï ìðáêÜëç. Ìüíï ôï ìáãåßñåìá äåí Ýêáíåò, üëá ôá Üëëá áð' ôá ÷åñÜêéá óïõ ðåñíïýóáí. Êé áêüìá Ýðñåðå íá ìéëÜò êáëÜ êáé íá îå÷Üóåéò ãñÞãïñá ôçí ðñïöïñÜ ôïõ ÷ùñéïý, íá ëåò ðÜíôá åõ÷áñéóôþ êáé íá êáëçìåñßæåéò ôéò ãåéôüíéóóåò ìå ÷áìüãåëï, üôáí Ýâãáéíåò óôï ìðáëêüíé íá ðïôßóåéò ôéò ãëÜóôñåò Þ áíÝâáéíåò óôçí ôáñÜôóá í' áðëþóåéò ôá ñïý÷á. Êáé åêôüò áð' üëá áõôÜ Ýðñåðå íá 'óáé ðÜíôá êáèáñÞ êáé ðñïóåãìÝíç, áöïý æïýóåò ìÝóá óå ïéêïãÝíåéá, êáé ãåíéêÜ Ýðñåðå íá åßóáé ôýðïò êáé õðïãñáììüò. Åõôõ÷þò ãéá óÝíá åß÷åò êáé êÜðïéåò óôéãìÝò äéêÝò óïõ. ¼ðùò áõôÝò ðïõ ÷áéñüóïõí ôï ðëýóéìï ìå ìïó÷ïóÜðïõíï êáé ðåñéðïéüóïõí ôá ìáýñá ðõêíÜ óïõ ìáëëéÜ, ðïõ óõíÞèéæåò íá ôá öôéÜ÷íåéò ìéá ÷ïíôñÞ ðëåîïýäá êáé íá ôá ãõñíÜò óá óôåöáíÜêé ãýñù áðü ôï êåöÜëé óïõ. Åß÷åò êÜðïôå (ü÷é ôá÷ôéêÜ) êáé ôïí åëåýèåñï ÷ñüíï íá âãáßíåéò âüëôá ìå êïñßôóéá ðïõ ãíþñéóåò óôçí ðïñåßá ôïõ ÷ñüíïõ -ïéêéáêÝò âïçèïß üëåò ôïõò- êáé ôüôå Þôáí ðïõ êÜíáôå âüëôåò óôçí ðáñáëßá êáé óôïí Ðýñãï ôï Ëåõêü. Êé áêüìá ôéò ÊõñéáêÝò ðÞãáéíåò óôçí åêêëçóßá êé ýóôåñá Ýìåíåò óôï êáôç÷çôéêü, üðïõ Ýìáèåò üëá åêåßíá ôá üìïñöá ôñáãïýäéá ðïõ áñãüôåñá ôñáãïýäáãåò óôá ðáéäéÜ óïõ êé áð' üðïõ åß÷åò åêåßíåò ôéò åéêïíßôóåò ðïõ öýëáãåò óôï ìåãÜëï ÷Üñôéíï êïõôß. Êé Ýðåéôá (ðïëý óðÜíéá âÝâáéá) åðéóêåðôüóïõí êÜðïéï ìåãÜëï êáôÜóôçìá ãéá í' áãïñÜóåéò ôéò íÜéëïí êÜëôóåò ìå ñáöÞ, ðïõ ëÜôñåõåò Þ êÜôé ãéá ôçí ðñïßêá óïõ. Êé üôáí ðåôáãüóïõí ìéá äõï ìÝñåò íá äåéò ôïõò äéêïýò óïõ Þ Ýñ÷ïíôáí áõôïß íá óå äïõí, ôüôå ô' áöåíôéêÜ óïõ óïõ êñáôïýóáí ôï "ìéóèü" óïõ, ôç äñá÷ìïýëá äçëáäÞ ðïõ óïõ Ýäéíáí êÜèå ìÞíá. Åõôõ÷þò ãéá üëïõò óáò ìðüñåóåò ãñÞãïñá íá "âïëÝøåéò" êáé ôçí áäåñöÞ óïõ, âñßóêïíôÜò ôçò êé áõôÞò Ýíá "êáëü óðßôé". Ç ìåãÜëç êïýñáóç, êáìéÜ öïñÜ, êáé ïé Üó÷çìåò óõìðåñéöïñÝò ó' Ýêáíáí ðïëëÝò öïñÝò íá ìïõóêåýåéò ôï ìáîéëÜñé óïõ ìå äÜêñõá êáé íá ìåôáíéþíåéò ðïõ äåí Ýìåéíåò óôï ÷ùñéü. ¼ìùò, ùò ðáéäß ðïõ Þóïõí, ãñÞãïñá Üëëáæåò äéÜèåóç êé Ýôóé, ÓôÝëëá, ôá êáôÜöåñåò ìéá ÷áñÜ. ¸æçóåò óôçí ðüëç ôá êáëýôåñá ÷ñüíéá ôçò æùÞò óïõ, áõôÜ ðïõ ðÜíôá íïóôáëãïýóåò êé áíáðïëïýóåò ãéá íá îå÷íÜò ôç öôþ÷åéá êáé ôç ìïíáîéÜ óïõ, üôáí ðáíôñåýôçêåò êé Ýãéíåò ìçôÝñá ôñéþí ðáéäéþí, ù ôé äõóôõ÷ßá óïõ! ðÜëé óå ÷ùñéü!

Ç ÓôÝëëá Âåêßëç óôçí ðáñáëßá ôçò Èåóóáëïíßêçò. (Áñ÷åßï ÄÞìçôñá ×áñéóôïý).

37

Ï Ôá÷õäñüìïò ðÝñáóå...

Ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðåñéâüçôç - åäþ êáé... 20 ÷ñüíéá - "ïéêßá Êüôóéáíïõ", ï ê. Áíôþíçò Âåññïéþôçò, ðñüåäñïò ôçò ¸íùóçò ÅëåõèÝñùí Åðáããåëìáôéþí, Åìðüñùí & Âéïôå÷íþí Ðïëõãýñïõ & ÊåíôñéêÞò ×áëêéäéêÞò, ìáò Ýóôåéëå ôçí ðáñáêÜôù åðéóôïëÞ, õðü ôïí ôßôëï Ç ÁËÇÈÅÉÁ ÃÉÁ ÔÏ ÊËÇÑÏÄÏÔÇÌÁ ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ: "Ðáßñíïíôáò áöïñìÞ áðü ôçí áíÜãíùóç ôïõ åïñôáóôéêïý öõëëáäßïõ ðïõ êõêëïöüñçóå ç ÉóôïñéêÞ & ËáïãñáöéêÞ Åôáéñåßá ×áëêéäéêÞò (É.Ë.Å.×.) ðñïò ôéìÞí ôùí åéóá÷èÝíôùí óôçí ôñéôïâÜèìéá åêðáßäåõóç, åðéèõìþ íá åðéóçìÜíù ôá åîÞò: Áðïôåëåß êáôÜöïñç ðáñáâßáóç ôùí üñùí ôçò äéáèÞêçò ôïõ áåéìíÞóôïõ óõìðïëßôç ìáò Óô. Êüôóéáíïõ, ç äÞëùóç ôïõ ðñïÝäñïõ ôçò ÅÔÁÉÑÅÉÁÓ ê. ÂÁÓ. ÐÁÐÐÁ, üôé ç ïéêßá ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ ëåéôïõñãåß ùò ðáñÜñôçìá ôçò ÉËÅ× êáé üôé óôï ßäéï êôßñéï èá ëåéôïõñãÞóåé ôï ÅÈÍÏËÏÃÉÊÏ-ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ. ¹äç 20 (åßêïóé) ÷ñüíéá ìåôÜ ôï èÜíáôï ôïõ Óô. Êüôóéáíïõ, Ý÷åé ÷áèåß Þ êáé êáôáóôñáöåß ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò áðü ôï ðïëýôéìï áñ÷åéáêü õëéêü, ôï ïðïßï êáôÝëåéðå ìå ôç äéáèÞêç ôïõ (óõããñáöéêü, åðáããåëìáôéêü, óõëëåêôéêü êëð). Ïé ðáëáéüôåñïé èõìüìáóôå üôé, üôáí ìðáéíïâãáßíáìå óôï ãñáöåßï ôïõ, èáõìÜæáìå ôï ðëÞèïò ôùí âéâëßùí, ôùí ðéíÜêùí êáé Üëëïõ áñ÷åéáêïý õëéêïý, ôï ïðïßï ìáò åðåäåßêíõå ìå êáìÜñé. Ôï ßäéï êáé ìå ôï õðüãåéï ôçò êáôïéêßáò ôïõ êáé ôïí áýëéï ÷þñï, üðïõ âñßóêïíôáí ï ìç÷áíéêüò åîïðëéóìüò ôïõ åëáéïôñéâåßïõ, ôïõ ìåôáîïõñãåßïõ êáé ôçò áðüóôáîçò ãéá ôçí ðáñáãùãÞ ñáêéïý. Áðïôåëåß êáôÜ óõíÝðåéá âáñéÜ áìÝëåéá Þ ðáñÜëåéøç ôïõ ðñïÝäñïõ ôçò ÉóôïñéêÞò êáé ËáïãñáöéêÞò Åôáéñåßáò ×áëêéäéêÞò ê. Âáóéëåßïõ ÐÜððá íá êáôáãñÜøåé, íá áñ÷åéïèåôÞóåé êáé íá äéáöõëÜîåé ôï áíåêôßìçôï áõôü õëéêü, ôï ïðïßï - êáëÞ ôç ðßóôåé - ç óýæõãïò ôïõ áðïèáíüíôïò Êáßôç ÊïôóéÜíïõ ôïõ åìðéóôåýèçêå. Ç ðñïóðÜèåéá áõôÞ èá ìðïñïýóå âåâáßùò íá ãßíåé óå óõíåñãáóßá êáé ìå ôï ÄÇÌÏ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ êáèþò åðßóçò êáé ìå ôç óõíäñïìÞ ôùí óõìðïëéôþí ìáò, óôïõò ïðïßïõò ïõóéáóôéêÜ áíÞêåé ç ðïëéôéóôéêÞ áõôÞ êëçñïíïìéÜ. ÁõôÞ Þôáí Üëëùóôå êáé ç äéáêáÞò åðéèõìßá ôïõ áåßìíçóôïõ ÓÔÅÖÁÍÏÕ ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ, üðùò ñçôÜ ïñßæåé êáôÜ ëÝîç óôç äéáèÞêç ôïõ: "Èá çõ÷üìçí ôï Ìïõóåßï áõôü íá ðåñéÝëèç åéò ôïí ÄÞìïí Ðïëõãýñïõ", ãñÜöåé óáöþò, óáöÝóôáôá, ï äéáèÝôçò, åðéèõìþíôáò ç êëçñïäïóßá ôïõ íá ðåñéÝëèåé óôï ëáü ôïõ Ðïëõãýñïõ êáé ü÷é óå Åôáéñåßåò êáé ÐñïÝäñïõò. Áðïôåëåß êáôÜ óõíÝðåéá áäéêáéïëüãçôç ðáñÜëåéøç ç áðñïèõìßá ôïõ ê. ÐÜððá íá ðñïôåßíåé ëýóç ãéá ôçí ðáñá÷þñçóç ôçò ïéêßáò ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ óôï ÄÇÌÏ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ. Åßíáé âåâáßùò áõôïíüçôï üôé, áí ôï êëçñïäüôçìá ðåñéÝñ÷ïíôáí óôï ÄÇÌÏ, èá õëïðïéïýíôáí êáôÜ ãñÜììá ïé åðéèõìßåò ôïõ äéáèÝôç. Ôåëåéþíïíôáò, èÝëù íá åðéóçìÜíù ôï ãåãïíüò üôé áðïôåëåß ðáñáðëçñïöüñçóç Þ ðñïáíáããåëßá ëåéôïõñãßáò ÅÈÍÏËÏÃÉÊÏÕ ÌÏÕÓÅÉÏÕ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ óôï êôßñéï ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ, äéüôé ï áåßìíçóôïò ÊÏÔÓÉÁÍÏÓ óáöþò åðßóçò ïñßæåé óôç äéáèÞêç ôïõ üôé "ç ïéêßá èá ìåôáâëçèåß ýóôåñá áðü ó÷åôéêÞ áíáêáßíéóç áðïêëåéóôéêþò åéò ÉÄÉÙÔÉÊÏÍ ÌÏÕÓÅÉÏÍ ïéêïãåíåßáò ÓÔÅÖÁÍÏÕ ÊÏÔÓÉÁÍÏÕ" êáé ü÷é âåâáßùò óå Ëáïãñáöéêü Ìïõóåßï ×áëêéäéêÞò, ôçí ßäñõóç ôïõ ïðïßïõ ðñïáíáããÝëëåé ï ðñüåäñïò ôçò ÅÔÁÉÑÅÉÁÓ, äéêçãüñïò êáé âïõëåõôÞò ×áëêéäéêÞò êýñéïò ÂÁÓÉËÅÉÏÓ ÐÁÐÐÁÓ. ÁõôÜ ãéá ôçí áðïêáôÜóôáóç ôçò áëÞèåéáò". Ó÷åôéêÜ ìå ôï ÂåñÜôéï ôïõ áñ÷åßïõ Êüôóéáíïõ, ðïõ äçìïóéåýóáìå óôï ðñïçãïýìåíï ôåý÷ïò ôïõ "Ð", ï ê. Ìáíþëçò Âáëóáìßäçò áðü ôç ÂÝñïéá ìáò ãñÜöåé: "¸íá âåñÜôé, ðïõ ôï Ýøá÷íá, ìïõ Þñèå áðü åêåß ðïõ äåí ôï ðåñßìåíá. Ôá âåñÜôéá Þôáí óïõëôáíéêÜ Ýããñáöá ìå ôá ïðïßá åðéâåâáéþíïíôáí ðñïíüìéá ðñïò åèíéêÝò ïëüôçôåò 38

Áíôþíçò Âåññïéþôçò.

êáé ðñïò ôï Ðáôñéáñ÷åßï êáé ôéò êáôÜ ôüðïõò Åêêëçóßåò. Ôï âåñÜôé áõôü âñÝèçêå óôï áñ÷åßï Êüôóéáíïõ, ðåôáìÝíï óôï õðüãåéï ôïõ ÊïôóáíÝéêïõ óôïí Ðïëýãõñï ×áëêéäéêÞò óå ðñï÷ùñçìÝíç öèïñÜ. Íá óõã÷áñþ ôïí ê. ÃéÜííç Ä. ÊáíáôÜ ãéá ôçí åýñåóç êáé ôïí äéåõèõíôÞ ôçò 10çò Åöïñåßáò Âõæáíôéíþí Áñ÷áéïôÞôùí ê. É. ÐáðÜããåëï ãéá ôçí áðïêáôÜóôáóç êáé ôçí öñïíôßäá ôçò ìåôÜöñáóÞò ôïõ áðü ôïí ê. Haci Veli Aydin. ¸÷ù ãñÜøåé ãéá ôçí áõèáßñåôç êáé ðñïóâëçôéêÞ óõìðåñéöïñÜ ôùí Ôïýñêùí áðÝíáíôé óôïõò Íáïõóáßïõò óôá áìÝóùò ìåôÜ ôçí åðáíÜóôáóç ÷ñüíéá ìå áöïñìÞ ôçí áñðáãÞ ðáíôñåìÝíçò Íáïõóáßáò ãõíáßêáò, ôçí Ýêäïóç äéáæõãßïõ ôïõ ×ñéóôéáíéêïý ôçò ãÜìïõ áðü ôïí Ôïýñêï ÊáäÞ Þ ÍáÀðç êáé ôï ÔïýñêåìÜ ôçò. Ïé êáéñïß äýóêïëïé. Ï ôüôå Ìçôñïðïëßôçò Âåñïßáò êáé Íáïýóçò, ï ìüíïò ðñïóôÜôçò ôçò ÅëëçíéêÞò Ïñèïäüîïõ Êïéíüôçôïò, áðïôïëìÜ êáé èÝôåé èÝìá åëÝã÷ïõ ôùí ïñßùí ôçò ÔïõñêéêÞò Êïéíüôçôáò Íáïýóçò êáé æçôåß óåâáóìü ôùí äéêáéùìÜôùí ôùí ×ñéóôéáíþí, ìå åéäéêÞ áíáöïñÜ ðñïò ôï Ïéêïõìåíéêü Ðáôñéáñ÷åßï êáé ìÝóù áõôïý ðñïò ôçí ÕøçëÞ Ðýëç. Ôï üôé ôï âåñÜôé âñÝèçêå óôïí Ðïëýãõñï, ôçí Üëëç åðáíáóôáôÞóáóá ðåñéï÷Þ óôç âüñåéáò ÅëëÜäáò, óçìáßíåé ðùò Ðïëýãõñïò êáé ÍÜïõóá åß÷áí êïéíü ôï ðñüâëçìá ôçò åðéâßùóÞò ôïõò êáé áóöáëþò äåí Ýìåéíå áäñáíÞò êáé ï Ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò. Ôï ðñüâëçìá ôçò áñðáãÞò íÝùí ãõíáéêþí, Üãíùóôï óôç ÍÜïõóá óôá ðñï ôïõ ÁëÞ ÷ñüíéá, áöïý äåí õðÞñîå óôá ðñéí ÔïõñêéêÞ åãêáôÜóôáóç óôçí ðüëç, Þôáí ãíùóôÞ ìÜóôéãá óôïõò ôüðïõò ðïõ óõíïéêïýóáí Ôïýñêïé êáé ¸ëëçíåò, éäéáßôåñá óôéò ðåñéï÷Ýò ôçò âüñåéáò ÅëëÜäáò ìå ôéò ëõãåñüêïñìåò Êõñéïýëåò, ðïõ êÜðùò îåèÜññåõáí ìå ôï ãÜìï ôïõò êáé äåí êñýâïíôáí, üðùò üôáí Þôáí êïñßôóéá. Áêüìç, ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå üôé ôá êïñßôóéá ðáíôñåýïíôáí ìéêñÜ. Ôï ãåãïíüò áõôü äåí Üöçíå ðåñéèþñéá ãéá óçìÜäåìá êáé áñðáãÞ. Èá êëåßóù ôçí ðáñÝêâáóç ìå ôç ó÷åôéêÞ áíáöïñÜ ôïõ Ôïýñêïõ, êïñõöáßïõ õðáëëÞëïõ ôïõ ÓïõëôÜíïõ, ÅâëéãéÜ ÔóåëåìðÞ, ôïõ ãíùóôïý ùò ðåñéçãçôÞ. Ï ÔóåëåìðÞ ãñÜöåé ãéá ôá óõìâáßíïíôá óôçí ¸äåóóá: "ÕðÜñ÷ïõí Åëëçíïðïýëåò êáé íåñáúäüêïñìåò ãõíáßêåò ìå ôï üíïìá êåñÜôóá (íéüðáíôñç êõñéïýëá) ðïõ åßíáé êáôáðëçêôéêÝò. Áêüìç ìåñéêïß ìåãÜëïé ðñïý÷ïíôåò åñùôåýèçêáí êáé ðÞñáí ìå ãÜìï Üðéóôåò ãõíáßêåò". Âáóßëç ÄçìçôñéÜäç Ç ÊåíôñéêÞ êáé ÄõôéêÞ Ìáêåäïíßá êáôÜ ôïí ÅâëéãéÜ ÔóåëåìðÞ óåë. 241. Ç ðáñáðÜíù ìáñôõñßá, åí Ýôåé 1668, óçìáßíåé üôé ôï óïâáñü áõôü ðñüâëçìá, ç êïéíùíéêÞ ãéá ôïõò õðïôåëåßò óôï ÓïõëôÜíï ¸ëëçíåò ìÜóôéãá, åß÷å åõñýôåñç ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá êáé Ýêôáóç. Ï ÅâëéãéÜ ïìéëåß ãéá êõñéïýëåò êáé ãÜìï, ðïõ óçìáßíåé üôé ãßíïíôáí áðü ôïí ÊáäÞ ëýóç ôïõ ×ñéóôéáíéêïý ãÜìïõ ìå Ýêäïóç áðü ÊáäÞ ôïõ ó÷åôéêïý äéáæõãßïõ êáé áêïëïõèïýóå ãÜìïò Ìïõóïõëìáíéêüò. Êáé âÝâáéá, áí áõôü ãßíïíôáí áðü ðáëáéÜ, ðüóï ìåãÜëùóå ôï êáêü ìåôÜ ôçí êáôÜðíéîç ôùí åðáíáóôÜóåùí ×áëêéäéêÞò êáé ÍÜïõóáò. Ïé Ôïýñêïé êÜôïéêïé ôùí ìéêôþí ïéêéóìþí êéíïýíôáí ðëÝïí ìå ôçí êïìðïññçìïóýíç ôùí íéêçôþí óôéò ðåñéï÷Ýò áõôÝò êáé åõñýôåñá óôïí áðïìÝíïíôá õðü ôïõñêéêü æõãü Âüñåéï Åëëçíéóìü. Áõôü óõìðåñáßíåôáé áðü ôçí ôáõôüôçôá ôïõ âåñáôßïõ. Ôï âåñÜôé ôïõ ÓïõëôÜíïõ áðåõèýíåôáé ðñïò ôïõò ÊáäÞäåò êáé ÍáÀðçäåò ¼óôñïâáò, ÔæïõìáãéÜò, Öëþñéíáò êáé Êáñáôæüâáò. Åêäßäåôáé êáôüðéí áéôÞìáôïò ôïõ ÐáôñéÜñ÷ç ðñïò ôï Áõôïêñáôïñéêü Óõìâïýëéï ãéá ôéò ðáñáðÜíù ðåñéï÷Ýò êáé ôéò Üëëåò ðïõ áíÞêïõí óôï Ðáôñéáñ÷åßï êáé óôéò êáôÜ ôüðïõò Ìçôñïðüëåéò. Ç ÍÜïõóá êáé ç ×áëêéäéêÞ äåí áíáöÝñïíôáé ïíïìáóôéêÜ ãéá åõíüçôïõò ëüãïõò. Ôï âåñÜôé Ý÷åé çìåñïìçíßá 19 ÑáìáæÜí 1239, äçëáäÞ 6 ÌáÀïõ 1824 êáé ïñßæåé óáöþò üôé ôá äéêáéþìáôá ôùí ìç ìïõóïõëìÜíùí åßíáé óå éó÷ý êáé åßíáé áðáñáâßáóôá. Åéäéêüôåñá ùò ðñïò ôá èÝìáôá ãÜìïõ ôï êåßìåíï Ý÷åé ùò åîÞò: " Áí Ýíáò ìç ìïõóïõëìÜíïò (×ñéóôéáíüò) èÝëåé íá íõìöåõèåß Þ íá ÷ùñßóåé, äåí ðñÝðåé êáíÝíáò íá åìðëáêåß Þ íá ìåóïëáâÞóåé, åêôüò áðü ôïí ïéêåßï Ìçôñïðïëßôç Þ áõôüí ðïõ Ý÷åé ïñßóåé áíôéðñüóùðü ôïõ". Åõ÷áñéóôßåò ïöåßëù óôïõò ößëïõò ìïõ ôïõ Ëáïãñáöéêïý ïìßëïõ Ðïëõãýñïõ ãéá ôçí áðïóôïëÞ ôïõ åîáßñåôïõ ðåñéïäéêïý ôïõò. Íá óõíå÷ßóïõí, îÝñù ôéò äõóêïëßåò ôïõò. Åãþ ìðïñþ íá ôïõò âïçèÞóù áëëéþò. Åßìáé óôç äéÜèåóÞ ôïõò ãéá ôç äéïñãÜíùóç ôùí êáëïêáéñéíþí ðïëéôéóôéêþí åêäçëþóåþí ôïõò, áíéäéïôåëþò". (Ôï ðáñáðÜíù óçìåßùìá äçìïóéåýèçêå êáé óôçí åöçìåñßäá ËÁÏÓ ôçò ÂÝñïéáò).

39

Óôïí Ðïëýãõñï ôçò ÔÝ÷íçò êáé ôïõ Ðïëéôéóìïý 9ç ÅÊÈÅÓÇ ÂÉÂËÉÏÕ ôïõ 3ïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ Ðïëõãýñïõ: Áðü ôï 1993 -ó÷åäüí áðü ôçò éäñýóåþò ôïõ- ôï 3ï Äçìïôéêü Ó÷ïëåßï Ðïëõãýñïõ Ý÷åé áíáëÜâåé ôçí åõèýíç äéïñãÜíùóçò ôçò óçìáíôéêÞò áõôÞò åêäÞëùóçò, ç ïðïßá êáèéåñþèçêå óôç óõíåßäçóç ôùí Ðïëõãõñéíþí ðïõ åðéóêÝðôïíôáé ôï ÷þñï ôçò Ýêèåóçò êáè' üëç ôç äéÜñêåéÜ ôçò. Ðáñ' üëï ðïõ ç Ýêèåóç äåí ôÝèçêå õðü ôçí áéãßäá êÜðïéïõ öïñÝá, ìå áðïôÝëåóìá íá ìçí ôý÷åé ôçò ðñïâïëÞò ðïõ ôçò Üîéæå, ðïëëïß ößëïé ôïõ âéâëßïõ åðéóêÝöôçêáí ôï 3ï Äçìïôéêü, åßäáí íÝá êáé ðáëéÜ âéâëßá, ðáéäéêÜ, ëïãïôå÷íéêÜ, åðéóôçìïíéêÜ ê.ë.ð. êáé åß÷áí ôçí åõêáéñßá íá áãïñÜóïõí âéâëßá ôçò áñåóêåßáò ôïõò. Óôá åãêáßíéá ôçò Ýêèåóçò ðáñáâñÝèçêå ï äÞìáñ÷ïò Ðïëõãýñïõ ÈùìÜò ÊáðëÜíçò -åßíáé ç ðñþôç öïñÜ ðïõ äÞìáñ÷ïò åðéóêÝöèçêå ôçí óõãêåêñéìÝíç Ýêèåóç- ï áíôéäÞìáñ÷ïò Ãéþñãïò Ãêïëüçò, ï íÝïò ðñüåäñïò ôïõ Óõëëüãïõ ÃïíÝùí & Êçäåìüíùí Ãéþñãïò ÓáìáñÜò, ïé äÜóêáëïé êáé ïé íçðéáãùãïß ôïõ 3ïõ Äçì. Ó÷ïëåßïõ, ðïõ êÜèå ÷ñüíï áíáâáèìßæïõí ôçí Ýêèåóç ìå ðïéïôéêÜ âéâëßá êáé ðïëëïýò ôßôëïõò êáé áñêåôüò êüóìïò. ÅÊÈÅÓÇ ÆÙÃÑÁÖÉÊÇÓ: Ìå ôïí ðñùôüôõðï ôßôëï "10 ÷ñüíéá... 11 âÞìáôá" -óõìâïëßæåé ôç óõìðëÞñùóç äÝêá ÷ñüíùí äçìéïõñãßáò ðïõ óõíÝðåóáí ìå ôçí åíäÝêáôç áôïìéêÞ Ýêèåóç ôïõ êáëëéôÝ÷íç- ðñáãìáôïðïéÞèçêå, áðü 12 Ýùò 23 ÌáÀïõ 2007 óôïí Ðïëýãõñï, Ýêèåóç Ýñãùí ôïõ æùãñÜöïõ ÄçìÞôñç Êõñéáößíç, óôá ðëáßóéá ôùí åêäçëþóåùí ôçò Íïìáñ÷ßáò ×áëêéäéêÞò & ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ ãéá ôçí åðáíÜóôáóç ôçò 17çò ÌáÀïõ 1821. Ôá åãêáßíéá ôçò Ýêèåóçò, ôï âñÜäõ ôïõ ÓáââÜôïõ 12 ÌáÀïõ, Ýãéíáí ìå êÜèå åðéóçìüôçôá êáé ôçí ðáñïõóßá ðïëëþí åðéóÞìùí êáé ößëùí ôçò æùãñáöéêÞò. Äéáêñßíáìå ôï íïìÜñ÷ç ×áëêéäéêÞò ÁóôÝñéï ÆùãñÜöï, ôï äÞìáñ÷ï Ðïëõãýñïõ ÈùìÜ ÊáðëÜíç, ôïõò âïõëåõôÝò Âáóßëåéï ÐÜðá & Ãéþñãï ÂáãéùíÜ, ôïí ðñüåäñï ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Ïñãáíéóìïý ÓùôÞñç ÓáðïõôæÞ, ôïí ðñüåäñï Íïìáñ÷éáêïý Óõìâïõëßïõ ÄçìÞôñéï ÌÞôóéïõ, ôïõ Äçìïôéêïý Óõìâïõëßïõ Ãéþñãï Ëéüíôá, ôïõò áíôéäçìÜñ÷ïõò Ìáíþëç Óýããåëç & Ãéþñãï Ãêïëüç, ôïõò æùãñÜöïõò ÓôÝëéï Óôáýñïõ, ÄçìÞôñç ËéÜìðá, ÐáñÜó÷ï ÊáñáäÞìï êáé ðïëëïýò ößëïõò ôçò ôÝ÷íçò. Ï ÄçìÞôñçò Êõñéáößíçò ìáò åßðå, ìåôáîý Üëëùí, ãéá ôçí ôåëåõôáßá ôïõ Ýêèåóç: "...åßíáé óçìáíôéêü ãéá ìÝíá íá ãéïñôÜóù ôçí äåêÜ÷ñïíç ðïñåßá ìïõ åäþ ðïõ ðñùôïîåêßíçóá êáé íá åõ÷áñéóôÞóù üëïõò åêåßíïõò ôïõò ößëïõò, ðïõ ìå ðáñáêßíçóáí íá îåêéíÞóù, üëïõò åêåßíïõò ðïõ Ýñ÷ïíôáé óôéò åêèÝóåéò ìïõ Þ Ýñ÷ïíôáé áðü ôï óðßôé êé üóïõò áðü ôï õóôÝñçìÜ ôïõò Þ ìå äüóåéò áãïñÜæïõí ðßíáêÝò ìïõ ãéáôß Üããéîáí ôçí øõ÷Þ ôïõò..."

Áðü ôçí ¸êèåóç Âéâëßïõ ôïõ 3ïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ Ðïëõãýñïõ. (´ êáé ô ôÜîç).

40

ÌÉÁ ÓÇÌÁÍÔÉÊÇ ÐÁÑÁÓÔÁÓÇ: ÐñáãìáôïðïéÞèçêå áíÞìåñá ôïõ åïñôáóìïý ôçò 25çò Ìáñôßïõ ç ðáñÜóôáóç ôïõ Èåáôñéêïý Åñãáóôçñßïõ Ðïëõãýñïõ "Äéïíýóéïò Óïëùìüò: Ç Ãõíáßêá ôçò ÆÜêõèïò - Åëåýèåñïé ÐïëéïñêçìÝíïé". Ç åðéìÝëåéá ôùí êåéìÝíùí ôçò öéëïëüãïõ êõñßáò Ìáñßáò ÌÞôñïõ êáèþò êáé ç åéóçãçôéêÞ êáèïäÞãçóç ôïõ åðßóçò öéëïëüãïõ êõñßïõ ÄçìÞôñç ÊïóìÜ, êéíÞèçêáí ðÝñá êáé ðÜíù áðü "åèíéêïëáôñåõôéêÝò áðëïõóôåýóåéò", áíáäåéêíýïíôáò êõñßùò ôçí ðñïâëçìáôéêÞ ôïõ ðïéçôÞ ðåñß ðáãêüóìéïõ äéêáßïõ êáé ðïëéôéêÞò çèéêÞò. Óôï åñìçíåõôéêü êáé ìïõóéêü ìÝñïò ôçò ðáñÜóôáóçò, ï óïëßóôáò Áðüóôïëïò Óùôçñïýäçò, ï ÓáñÜíôçò ÊáóóÜñáò óôï ðéÜíï, ç ÅëÝíç ÂïóíéÜäïõ óôá êñïõóôÜ êáé ï ÌéëôéÜäçò ÊáóóÜñáò óôï âéïëïíôóÝëï, óå áðüëõôç åíáñìüíéóç ìå ôçí áöçãÞôñéá Èåþíç ÊïóìÜ êáé ôïí êïñõöáßï áöçãçôÞ Íßêï Ðáíáãéùôßäç, áíÝäåéîáí ôçí ðïéçôéêÞ äõíáìéêÞ ôïõ Óïëùìïý åíþ ôáõôü÷ñïíá êáèÞëùóáí ôïõò èåáôÝò ôïõ êáôÜìåóôïõ Äçìïôéêïý ÈåÜôñïõ ðïõ ðáñáêïëïýèçóáí ôçí åêäÞëùóç ìå âáèéÜ êáôÜíõîç êáé áðüëõôç óéùðÞ. Áîßæåé íá áíáöåñèåß éäéáßôåñá ç ëáìðñÞ ðáñïõóßá êáé óõììåôï÷Þ óôçí ðáñÜóôáóç ôçò ÌåéêôÞò ×ïñùäßáò Ðïëõãýñïõ êáé ôçò ÷ïñùäßáò ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Óõëëüãïõ ËáãêáäÜ ðïõ, óå ìïõóéêÞ äéäáóêáëßá ÈÜíïõ Óôáõñßäç êáé äéåýèõíóç ôçò ÅëÝíçò ÔóéëéðÜêïõ, áðÝäùóáí ðáíÜîéá ôá äýóêïëá ÷ïñùäéáêÜ ìÝñç ôçò óýíèåóçò ôïõ ÃéÜííç Ìáñêüðïõëïõ, êáôÜ êïéíÞ ïìïëïãßá. Ç åêäÞëùóç, ðïõ óõíäéïñãáíþèçêå áðü ôï Èåáôñéêü ÅñãáóôÞñé Ðïëõãýñïõ êáé ôç ÂéâëéïèÞêç ôïõ Ô.Å.Å. Ðïëõãýñïõ, ðñáãìáôïðïéÞèçêå ìå ôçí õðïóôÞñéîç ôçò Íïìáñ÷ßáò ×áëêéäéêÞò, ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Ïñãáíéóìïý ×áëêéäéêÞò êáé ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ. Ôï Èåáôñéêü ÅñãáóôÞñé áðåõèýíåé ãéá ìéá áêüìá öïñÜ èåñìÝò åõ÷áñéóôßåò ó' üëïõò åêåßíïõò ôïõò ðïëýôéìïõò óõíåñãÜôåò ôïõ ðïõ åðéèõìïýí íá ðáñáìÝíïõí ðßóù áðü ôá "öþôá" êáé ôéò ïíïìáóôéêÝò åõ÷áñéóôßåò. ×ùñßò áõôïýò êÜèå åêäÞëùóç ôïõ È.Å.Ð. èá ðáñÝìåíå óôï åðßðåäï ôùí áðëþí ó÷åäéáóìþí êáé ôùí "áóêÞóåùí åðß ÷Üñôïõ". ÌÏÕÓÉÊÇ ÐÁÑÁÓÔÁÓÇ: Ôï âñÜäõ ôïõ ÓáââÜôïõ 19 ÌáÀïõ óôï Äçìïôéêü ÈÝáôñï Ðïëõãýñïõ, åß÷áìå ôç óðÜíéá åõêáéñßá íá ðáñáêïëïõèÞóïõìå ü,ôé êáëýôåñï äéáèÝôåé ç ×áëêéäéêÞ óôï ÷þñï ôçò ìïõóéêÞò. Ç ÐáéäéêÞ ×ïñùäßá Ðïëõãýñïõ, ïé "É÷íçëÜôåò ôçò ÐáñÜäïóçò" êáé ç Îáíèßððç ÊáñáèáíÜóç óõíÝèåóáí Ýíá óðÜíéï ìïõóéêü óýíïëï êáé ìáò èýìéóáí -óôçí åðï÷Þ ôïõ "Âáò-Âáò"- áðëÜ ôé óçìáßíåé ìïõóéêÞ. ×ùñßò õðåñâïëÞ, Þôáí ìéá áðü ôéò áñôéüôåñåò ìïõóéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí ôåëåõôáßùí åôþí óôïí Ðïëýãõñï, ðïõ äåí èá îå÷Üóïõí åýêïëá üóïé ôçí ðáñáêïëïýèçóáí. Óõã÷áñçôÞñéá óôïõò äéïñãáíùôÝò -Íïìáñ÷ßá ×áëêéäéêÞò & ÄÞìïò Ðïëõãýñïõ- ðïõ ìáò Ýäùóáí ôçí åõêáéñßá íá áðïëáýóïõìå ôçí êáôáðëçêôéêÞ áõôÞ åêäÞëùóç.

Ï ÄÞìáñ÷ïò, ï Ðñüåäñïò ôïõ Äçìïôéêïý Óõìâïõëßïõ êáé ï ÁíôéäÞìáñ÷ïò Ðïëõãýñïõ óôçí Ýêèåóç ôïõ Ä. Êõñãéáößíç.

Áðü ôá åãêáßíéá ôçò ¸êèåóçò ÆùãñáöéêÞò ôïõ Äçì. Êõñãéáößíç. ÄåîéÜ ôïõ æùãñÜöïõ, ïé ãïíåßò ôïõ, êáé áñéóôåñÜ ïé ×ñ. ÁóçìéíÜñçò, Ìáßñç Êáæáíôæßäïõ êáé ÐáñÜó÷ïò ÊáñáäÞìïò.

41

Ôá íÝá ôïõ Ïìßëïõ ìå ôçí ÅëÝíç ËïõêÜêç Ôï ÍÅÏ Ä.Ó. ôïõ ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÕ: Ôá ìÝëç, ðïõ åîåëÝãçóáí áðü ôéò åêëïãÝò ôïõ ðåñáóìÝíïõ Ìáñôßïõ, óõíÞëèáí óå óþìá ìå óêïðü ôç óõãêñüôçóç ôïõ íÝïõ Äéïéêçôéêïý Óõìâïõëßïõ. Êáôüðéí ðïëëþí óêÝøåùí, óõóêÝøåùí, óõíåííïÞóåùí êáé... ðéÝóåùí, ôï íÝï Ä.Ó. Ýëáâå ôçí ðáñáêÜôù ìïñöÞ: Ðñüåäñïò ¸öç ÊåëéáöÜíïõ, Áíôéðñüåäñïò Á´ ËïõêÜêç ÅëÝíç, Áíôéðñüåäñïò ´ ÃêáôæÝ Êáôåñßíá, Ã.ÃñáììáôÝáò ËïõêÜêçò Óôáýñïò, Åéäéêüò ÃñáììáôÝáò ÃêáôæÝò ÈáíÜóçò, Ôáìßáò ÊåëéáöÜíïò Ð. ÄçìÞôñçò êáé ìÝëïò ÊåëéáöÜíïò Ã. ÄçìÞôñçò. Áîéïóçìåßùôï åßíáé, ðùò íÝá ðñüóùðá ðëáéóßùóáí ôçí ðáëéÜ öñïõñÜ ôïõ Ëáïãñáöéêïý, åíþ ï ìÝóïò üñïò çëéêßáò êáôÝâçêå óçìáíôéêÜ. Íá åõ÷çèïýìå êáëÞ åðéôõ÷ßá óôï íÝï Ä.Ó. êáé åßìáóôå óßãïõñïé ðùò èá öÝñåé óå ðÝñáò ôï äýóêïëï Ýñãï ðïõ Ý÷åé áíáëÜâåé. ÅÊÄÇËÙÓÅÉÓ: Ôçí ÊõñéáêÞ 22 Áðñéëßïõ ç ïìÜäá ÐáñáóôÜóåùí, Åíçëßêùí êáé Ãõìíáóßïõ ôïõ Ïìßëïõ ìáò óõììåôåß÷å óå åêäçëþóåéò óôç ÂáëìÜäá (Áíáôïëéêü) ôçò Èåóóáëïíßêçò. Ôï ðáñüí Ýäùóáí êáé ïé Ð.Ó. Óôñáôùíßïõ êáé Í. Ôñßãëéáò, åíþ ïé åêäçëþóåéò ïëïêëçñþèçêáí ìå áëïãïäñïìßåò, Ýíá Ýèéìï ðïõ óõíçèßæåôáé óå ðïëëÝò ðåñéï÷Ýò ôçí çìÝñá ôçò åïñôÞò ôïõ Áã. Ãåùñãßïõ. Ôçí åðüìåíç ÊõñéáêÞ, 29 Áðñéëßïõ, ç Ä´ ÐáéäéêÞ ÏìÜäá åìöáíßóôçêå óôï 3ï ÖåóôéâÜë Ðáñáäïóéáêïý ×ïñïý Ðáéäéêþí ÔìçìÜôùí, ðïõ äéïñãáíþíåé êÜèå ÷ñüíï ï Ðïëéôéóôéêüò Óýëëïãïò Í. ÊáëëéêñÜôåéáò. Ïé ìéêñïß ÷ïñåõôÝò ìáò Þôáí ãéá ôñßôç óõíå÷üìåíç ÷ñïíéÜ ðéóôïß óôï ñáíôåâïý ôïõò, áöïý óõììåôÝ÷ïõí óôï öåóôéâÜë "áíåëëéðþò" áðü ôçí ðñþôç ÷ñïíéÜ ðïõ äçìéïõñãÞèçêå. ÖÝôïò ç åêäÞëùóç, óôçí ïðïßá óõììåôåß÷áí 50 ðáéäéêÝò ïìÜäåò, ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôçí ðáñáëßá ôçò Í. ÊáëëéêñÜôåéáò. ¹ôáí ìéá ðïëý êáëÞ åìðåéñßá ãéá ôá ðáéäéÜ, ðïõ áíáíÝùóáí ôï ñáíôåâïý ôïõò ãéá ôïõ ÷ñüíïõ. ÊÇÑÕÎÇ ÔÇÓ ÅÐÁÍÁÓÔÁÓÇÓ ÔÏÕ 1821 ÓÔÇ ×ÁËÊÉÄÉÊÇ: Ôï ÓÜââáôï 19 ÌáÀïõ, ðïëõìåëÞò áíôéðñïóùðßá ôïõ Ëáïãñáöéêïý óõììåôåß÷å óôéò åêäçëþóåéò ìíÞìçò ðïõ Ýãéíáí óôï åîùêëÞóé ôïõ Áã. Äçìçôñßïõ, ðñïò ôéìÞí ôùí ðñùôåñãáôþí ôçò åðáíÜóôáóçò ôïõ 1821 óôç ×áëêéäéêÞ. Ðáñüëï ðïõ ï êáéñüò Þôáí âñï÷åñüò, óå êÜðïéá äéáëåßììáôá ôçò âñï÷Þò ðáñïõóéÜóôçêå ôï äñþìåíï "Ï üñêïò óôïí Ðïëýãõñï ôçí 17ç ÌáÀïõ 1821" áðü ôïí Ðïëéôéóôéêü Óýëëïãï Ðïëõãýñïõ, êáé ÷áëêéäéêéþôéêïé ÷ïñïß áðü ôïí Ëáïãñáöéêü ¼ìéëï. Ïé ÷ïñåõôÝò ìáò ÷üñåøáí óôïõò ñõèìïýò ôçò êïìðáíßáò ôïõ ÄçìÞôñç Ìüìôóá, êáé Üöçóáí Üñéóôåò åíôõðþóåéò óôïõò ðáñåõñéóêüìåíïõò. Ôïí ÍÉÊÏËÁÊÇ ÊÏÑÅÍÔÇ, öùôïãñÜöï êáé ëáúêü æùãñÜöï ôïõ Ðïëõãýñïõ èá ðáñïõóéÜóåé óôï åðüìåíï ôåý÷ïò ôïõ ï «Ð». Áí ôõ÷üí Ý÷åôå êÜðïéï Ýñãï ôïõ, ðáñáêáëïýìå íá åðéêïéíùíÞóåôå ìå ôçí õðåýèõíï ôïõ ðåñéïäéêïý, ÃéÜííç ÊáíáôÜ óôï ôçë. 6945-822836. ÎÁÖÍÉÊÇ ÁÐÙËÅÉÁ: Ï "Ð", ìåôÜ ôï ×ñéóôüöïñï Âåññïéþôç, "Ý÷áóå" áêüìá Ýíá êáëü ößëï êáé ðïëýôéìï óõíåñãÜôç. Ôïí áãáðçôü ìáò ÃéÜííç ÌõëùíÜ, ï ïðïßïò ìáò óôÜèçêå çèéêÜ êáé ïéêïíïìéêÜ áðü ôçí áñ÷Þ ôçò Ýêäïóçò ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò. Ï êõñ-ÃéÜííçò ãíþñéæå ðñüóùðá êáé ðñÜãìáôá üóï ëßãïé êáé ìå ôï ìåãÜëï ôïõ åíäéáöÝñïí ãéá ôçí ôïðéêÞ éóôïñßá êáé ôç óðÜíéá ìíÞìç ôïõ áðïôåëïýóå ãéá ìáò ìéá áíåîÜíôëçôç ðçãÞ ðëçñïöïñéþí. Óôï áñ÷åßï ìáò õðÜñ÷åé ìéá ôñßùñç óõíÝíôåõîç ìáæß ôïõ ìå ìåãÜëï éóôïñéêü åíäéáöÝñïí, áëëÜ óßãïõñá èá ìáò ëåßøåé ï êõñ-ÃéÜííçò, ãéá ôïí ïðïßï ìüíï êáëÜ Ý÷ïõìå íá èõìüìáóôå.

42

Óôï åîùêêëÞóé ôïõ Áã. Äçìçôñßïõ.

Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ï "Ðïëýãõñïò" êõêëïöïñåß áðïêëåéóôéêÜ ÷Üñç óôçí áãÜðç êáé ôçí ïéêïíïìéêÞ óôÞñéîç ôùí áíáãíùóôþí ôïõ. Ç áãÜðç áõôÞ Þôáí ðïõ ìáò Ýêáíå áðü ôçí áñ÷Þ íá íéþóïõìå, ðùò ìðïñïýìå íá ôá âãÜëïõìå ðÝñá ìüíïé ìáò ÷ùñßò äåóìåýóåéò êáé õðï÷ñåþóåéò. Ãé áõôü äåí åßíáé õðåñâïëÞ íá ðïýìå üôé ï "Ðïëýãõñïò" åßíáé ðåñéïäéêü üëùí ôùí Ðïëõãõñéíþí. Åìåßò óå áíôáðüäïóç áõôÞò ôçò áãÜðçò åñãáæüìáóôå íõ÷èçìåñüí, þóôå íá ðáñïõóéÜæïõìå êÜèå öïñÜ èÝìáôá åðßêáéñá êáé Üëëá ðïõ áöïñïýí ôçí éóôïñßá êáé ôçí ðïëéôéóôéêÞ êëçñïíïìéÜ ôïõ ôüðïõ ìáò. Óáò åõ÷áñéóôïýìå üëïõò áðü êáñäéÜò - éäéáßôåñá ôïõò Ðïëõãõñéíïýò ôçò äéáóðïñÜò - ãéá ôç óõãêéíçôéêÞ áíôáðüêñéóç êáé êáëïýìå ôïõò ößëïõò åðáããåëìáôßåò, íá äéáöçìßóïõí ôéò åðé÷åéñÞóåéò ôïõò ìÝóá áðü ôéò óåëßäåò ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò.

Ïé ÷ïñçãïß ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò ãéá ôï íÝï Ýôïò 2007 åßíáé: ÉÁÍÏÕÁÑÉÏÓ - ÖÅÂÑÏÕÁÑÉÏÓ: ÉåñÜ ÌïíÞ Ïóßïõ Áñóåíßïõ 30, ÉåñÜ ÌïíÞ ÅóöéãìÝíïõ 50, Ãåþñãéïò Äçìïýäçò 280, ÃéÜííç Ôóßêïõëáò 200, ×ñÞóôïò Ãåñï÷ñÞóôïò 200, ÃéÜííçò ÊáñáìÜíïò (÷ïñçãüò) 200, ÓôÝëéïò Í. ÄÝáò 100, ÐÜíïò Âåññïéþôçò 50, Æçíïâßá ÂñÝôôá 50, ÂÜíá Óôáõñéíïý 20, Áóçìßíá ÊáæÜíç 50, Íïýëá ÖõñãÜäç 100, ×Üéäù ÔáìðÜëç 50, Åõìïñößá ÌïñÝíïõ 70, ÄÞìçôñá ÁóâåóôÜ 50, Áéêáôåñßíç Í. ÌðáíÜâá 50, ÃéÜííçò ÌõëùíÜò 60, ÔñéáíôáöõëëéÜ ÌðáíÜâá 20, Íßêïò Êïýñôçò 50, ×áñÜëáìðïò ×. ÌðáíÜâáò 50, Ìáñßá ÊáóôñÝôóéïõ 30, Âåíåôßá ÃåííáôÜ 50, Ãéþñãïò ÑåðÜíçò (Ðáëáéüêáóôñï) 50, ÉùÜííçò Ð. Äçìüðïõëïò 100, ÊïóìÜò ×ëéÜðáò 50, Áðüóôïëïò ÊåëéáöÜíïò 100, ¢ííá Êáñáíéêüëá 70, Ôáóïýëá ÊåëéáöÜíïõ 20, ÐÝôñïò ÁíáãíùóôÜñáò 50, Ìáñßá ÌÜíôç 50, Èåïäüóéïò ÌïñÝíïò (Áõóôñáëßá) 50, Ìáñßá ÃéáííáêÜñçÐáðáãéáííïðïýëïõ 50, Éùáêåßì ÔÜóéïò 50, Éùáêåßì ØáèÜò 50, Óïýëá ÓáìáñÜ 40, Êùíóôáíôßíïò Áè. Äåóðïôßäçò 100, ÉùÜííçò ÌõëùíÜò 50. ÌÁÑÔÉÏÓ - ÁÐÑÉËÉÏÓ: Íßíïò Ðïýëéïò (Áõóôñáëßá) 75, éåñåýò ÁèáíÜóéïò ÄáëéáíÜò 25, Åëâßñá ÌåëÜ 50, ×ñÞóôïò ÐéðÝñêïò 20, ÂÜíá Óôáõñéíïý 20, ÑÞãáò ÔÜóéïò 50, Ãåþñãéïò ÐëáôóÜò 50, Ôéôßêá Ðáëéüìðåç 60, ÄÝóðïéíá ÄçìéíÜ-Ëéôïý 100, ÁâñáÜì Ðáðáäüðïõëïò 50, Ìïñöïýëá ×ñõóÜöç 100, Âïýëá ÄçìéíÜ 50, ×ñßóôïò ÐáðáãéÜííçò 100, ÁèáíÜóéïò Ö. ÄÝëëéïò 50, ¢ííá ÄÝëëéïõ-ÊáñíÞ 50, Êùí/íïò Êïíôïãéáííüðïõëïò 50, Áíþíõìïò 50, Áíáóôáóßá ÐáñáèõñÜ-ÌáæáñÜêç 50, Áöñïäßôç Ôáóïðïýëïõ 100, Ãåþñãéïò Æïãëïðßôçò 70, ÊõñéáêÞ ÌáñÝôç-ØáèÜ 50, Íéêüëáïò Ã. ØáèÜò 50, Ðáýëïò Óôåöáíßäçò 30, ×ñÞóôïò ÐáñáèõñÜò 50, Èåüäùñïò Ëáìðïýäçò 100, ÊáèçãïõìÝíç ÍéêïäÞìç (É. Êïéíüâéï Åõáããåëéóìïý-Ïñìýëéá) 50, É. ÌïíÞ Óßìùíïò ÐÝôñáò¢ã.¼ñïò 30, Ôáóïýëá Âïñäïý 50, Êáßôç ÌáãäÜëç 50, ÅëÝíç ËõêÜñôóç 50, Áèáíáóßá ÌðáíÜâá 50, ×ñõóüóôïìïò ÊñéìðÜò 50, ÅëÝíç ÊïóìÜ 50. ÌÁÉÏÓ - ÉÏÕÍÉÏÓ: Êùíóôáíôßíïò ×. Æáìðïýíçò 300, ×ñÞóôïò Ê. Æáìðïýíçò 300, Ìáñßá ÌðïõëÜêçËõðçñßäç 200, Ãåþñãéïò ÌïñÝíïò 100, ÁëÝîáíäñïò ÔóéÜôñáò 50, Ðáãþíá ÌõëùíÜ 50, ÄçìÞôñéïò Ðáðáäüðïõëïò 50, ÂÜóù ÄçìÜóç-Äçìïðïýëïõ 50, ÁèáíÜóéïò ÄñïóéíÜêçò 20, Áíáóôáóßá Ëáìíßäïõ 50, Åõèõìßá ÔóáìïõñôæÞ 50, Ðáíáãéþôá ÁóâåóôÜ 100, ÄÞìçôñá ÖáñäïãéÜííç 50, ¢ããåëïò ÄåëçèáíÜóçò 100, Âáóßëçò ÁñåðáíôÞò 50, ÓïõëôÜíá ÌðïõëÜêç-ÔóïõëíáñÜ 100, Íßêç Êïõãéþíç-Êïíôáñßíç (ÊáíáäÜò) 150, Âáóßëåéïò Êïõãéþíçò 50, ÁèáíÜóéïò ÊïóìÜò 100, Íßêïò ÌðïõëÜêçò 20, ÍéêÞôáò ÄåëçèáíÜóçò 50, Ìáñßá ÓôáìíÜ×ñõóÜöç 50, ×ñÞóôïò ÐéðÝñêïò 20, Ðïëßíá ÊïóêéíÜ - Äåóýëëá 50.

ÊÁÑÁÌÁÍÏÓ ÉÙÁÍÍÇÓ Áñ÷éôÝêôùí Ìç÷áíéêüò - ÅÄÅ Ìáêåäïíßáò 8 Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 24993, Fax: 23710 21244

ÊÅÍÔÑÏ ÁÉÓÈÇÔÉÊÇÓ ÁÄÕÍÁÔÉÓÌÁÔÏÓ Ðáíáãéþôá ÁóâåóôÜ Áéóèçôéêüò Ðïëýãõñïò, ôçë.: 23710 21919

ÊÕÑÉÁÊÇ ÅÕÁÃÃÅËÉÍÏÕ ×åéñïõñãüò Ïäïíôßáôñïò ðôõ÷. Ðáí/ìßïõ Áèçíþí ÁñéóôïìÝíïõò 120, ÁèÞíá ôçë.: 210 8655001 êéí.: 6937 305261

ÂÁÓÉËÅÉÏÓ ÐÁÍÉÙÑÁÓ

ÔÏ ÄÙÑÏ ÔÇÓ ÖÕÓÇÓ

ÅÕÑÉÐÉÄÇÓ ×ÁÔÆÇ×ÑÇÓÔÏÓ

Ðïëéôéêüò Ìç÷áíéêüò - ÅÄÅ Ðïëýãõñïò êéí.: 6974 000294, ôçë., fax: 23710 22444

Üíèç - öõôÜ Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 21421

ó÷ïëéêÜ - ÷áñôéêÜ - åßäç ãñáöåßïõ Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 24228 43