ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 50

ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç ôïõ

ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÕ ÏÌÉËÏÕ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ ¸ôïò 10ï - Ôåý÷ïò 50o

ÌÜñôéïò - Áðñßëéïò 2009

Å Ð Å Ô Å É Á Ê Ï 10 ×ÑÏÍÉÁ - 50 ÔÅÕ×Ç

Ðåñéå÷üìåíá Áíôß ðñïëüãïõ: Ï "ÐÏËÕÃÕÑÏÓ" ...ðåíçíôÜñçò ...................................................3 ×ñÞóôïò Ìáëáíäñßíïò åê Âñáóôþí êáé ç åöçìåñßäá "ÁÓÐÉÓ", åðéìÝëåéá ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ....................................................................................4 ÊÜðïôå óôïí Ðïëýãõñï ...............................................................................................9 Ç áðïêáôÜóôáóç ôïõ Íáïý ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ. ÊáèÞêïí êáé õðï÷ñÝùóç óôïí Ðïëéôéóìü êáé ôçí Éóôïñßá ôïõ Ðïëõãýñïõ, ÃéÜííçò Êýñêïõ ÁéêáôåñéíÜñçò ...............................................................................12 Óôïí Ðïëýãõñï ôçò ÔÝ÷íçò êáé ôïõ Ðïëéôéóìïý ....................................................15 H TV-100 óôïí Ðïëýãõñï, Ìáñßá ÌðïõëÜêç - Ëõðçñßäç ..................................17 Ï æùãñÜöïò ÐáñÜó÷ïò ÊáñáäÞìïò, åðéìÝëåéá ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ...................21 Ðåñéðôþóåéò øõ÷éêÞò äéáôáñá÷Þò óôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ ôñáãùäßá, ÓôÝëëá ÌðáæÜêïõ-ÌáñáãêïõäÜêç .........................................................................25 Ç óýã÷ñïíç "ÍÉÊÇ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ", ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ...................................34 Ç êßôñéíç paraplui êáé ç ìáýñç parasol, ÄÞìçôñá ×áñéóôïý .................................36 O Ôá÷õäñüìïò ðÝñáóå ...............................................................................................38 Ôá ÍÝá ôïõ Ïìßëïõ, ìå ôçí ÅëÝíç ËïõêÜêç ............................................................40 Ïé ÷ïñçãïß ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò .................................................................................43

Äéìçíéáßá Ýêäïóç Ëáïãñáöéêïý Ïìßëïõ Ðïëõãýñïõ ÄéáíÝìåôáé äùñåÜí ÓõíäñïìÝò ðñïáéñåôéêÝò ÅðéóôïëÝò ÅðéôáãÝò - ÅìâÜóìáôá: Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõãýñïõ «ãéá ôï ðåñéïäéêü ÐÏËÕÃÕÑÏÓ» Ô.Ê.: 631 00 Ðïëýãõñïò Åîþöõëëï-Ïðéóèüöõëëï: ¸ñãá ÐáñÜó÷ïõ ÊáñáäÞìïõ Êùäéêüò: 6084 Õðåýèõíïò ýëçòÅðéìÝëåéá êåéìÝíùí: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò ÖéëïëïãéêÞ åðéìÝëåéá: ÁèáíÜóéïò ×ñéóôéáíüò, Öéëüëïãïò ÉäéïêôÞôçò: Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõãýñïõ Åêäüôçò: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò Ôçë.: 23710 21.420 Öáî: 23713 50.783 e-mail: kanatas@hol.gr

2

Êñßíåôáé ÷ñÞóéìï íá ãíùñßæïõí ïé åíäéáöåñüìåíïé ôá åîÞò: - Êåßìåíá ðÝñáí ôùí 15 êáíïíéêþí äáêôõëïãñáöçìÝíùí óåëßäùí äåí ìðïñïýí íá äçìïóéåõèïýí.

- Óôá êåßìåíá ðïõ áðïóôÝëëïíôáé ãéá äçìïóßåõóç ðñÝðåé áðáñáéôÞôùò íá áíáãñÜöåôáé ç éäéüôçôá ôïõ óõíôÜêôç. Ï ôåëåõôáßïò, åöüóïí õðïãñÜöåé, Ý÷åé ôçí åõèýíç ôùí áðüøåþí ôïõ.

- Êåßìåíá, åßôå äçìïóéåýïíôáé åßôå ü÷é, äåí åðéóôñÝöïíôáé.

- Óå ðåñßðôùóç ðïõ ç åñãáóßá åßíáé ãñáììÝíç óå õðïëïãéóôÞ, êáëü åßíáé íá óõíïäåýåôáé áðü ôç ó÷åôéêÞ äéóêÝôá.

- Ï ÷ñüíïò äçìïóßåõóçò åíüò êåéìÝíïõ, ðïõ Ý÷åé åãêñéèåß, äåí ðñïóäéïñßæåôáé áðü ôçí çìåñïìçíßá êáôÜèåóÞò ôïõ óôï Ðåñéïäéêü, áëëÜ áðü ôç ÷ñçóéìüôçôÜ ôïõ, ôçí åðéêáéñüôçôÜ ôïõ, ôç äõíáôüôçôá íá åíôá÷èåß óå ìéá åíüôçôá ê.ëð.

- (Ôá êåßìåíá ðïõ äå öÝñïõí õðïãñáöÞ Þ øåõäþíõìï åßíáé ãñáììÝíá áðü ôïí åêäüôç ôïõ ðåñéïäéêïý).

Áíôß ðñïëüãïõ: Ï "ÐÏËÕÃÕÑÏÓ" ...ðåíçíôÜñçò Ï "Ðïëýãõñïò", ýóôåñá áðü 10 ÷ñüíéá áäéÜëåéðôçò ðáñïõóßáò óôá ðïëéôéóôéêÜ ðñÜãìáôá ôçò ðüëçò ìáò, Ýöôáóå áéóßùò óôï 50ï ôåý÷ïò ôïõ. "...×ñüíéá ìáò ðïëëÜ êáé íá ôá ÷éëéÜóïõìå!". ÅðåéäÞ üìùò óßãïõñá äåí èá ôá ÷éëéÜóïõìå, ôïõëÜ÷éóôïí ìðïñïýìå íá èÝóïõìå áðü ôþñá ùò Ýíá ëïãéêü óôü÷ï ôá 60 ôåý÷ç êé Ý÷åé ï Èåüò. ¼óïé åßíáé ðïëý êïíôÜ óôï ðåñéïäéêü ìáò ãíùñßæïõí üôé ôá 50 ôåý÷ç öÜíôáæáí áðü ôçí áñ÷Þ ùò Ýíá ôñåëü üíåéñï! Íá üìùò, ðïõ óéãÜ-óéãÜ, ìå õðïìïíÞ êáé ìåñÜêé, ìå "äïõëåéÜ êé áëÞèåéá", ôá êáôáöÝñáìå! Ãéá íá öôÜóïõìå âÝâáéá óôï óçìåßï íá ãéïñôÜæïõìå ôá 50 ôåý÷ç ôïõ "Ð" óõíÝâáëáí ðïëëïß: Ðñþôïé áð' üëïõò ïé ôáêôéêïß êáé ...ðéóôïß óõíåñãÜôåò ìáò Ìáñßá ÌðïõëÜêç, ×ñßóôïò Ãåñï÷ñßóôïò, ÌÜêçò ÐáðÜããåëïò, Íßêïò ÂáóéëÜêçò, ÃéÜííçò Ôóßêïõëáò, Ãéþñãïò ÆùãñáöÜêçò, ÃéÜííçò ÁéêáôåñéíÜñçò, ÄçìÞôñçò Êýñïõ, ÄÞìçôñá ×áñéóôïý, ïé áëçóìüíçôïé ×ñéóôüöïñïò Âåññïéþôçò, Êåßìçò ÔÜóéïò, Íéêüëáïò Ôóéïõìßôáò, ïé äéÜóçìïé ößëïé ìáò Íôßíïò ×ñéóôéáíüðïõëïò, Áíôþíçò Êïíôïãåùñãßïõ, ïé Üìåóïé óõíåñãÜôåò ìáò ÈáíÜóçò ×ñéóôéáíüò, Ãéþñãïò Äéáìáíôïõëáêçò, ÊéêÞ Êïõôóïõñïýäá, ìå ôïõò ïðïßïõò óôÞíïõìå êÜèå ðåñéïäéêü ìå ðïëý áãÜðç, êáé ôÝëïò, ïé ìåãÜëïé ÷ïñçãïß ôçò Ýêäïóçò ðïõ åßóôå åóåßò ïé áíáãíþóôåò - óõíäñïìçôÝò êáé ößëïé ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò. ÐñáãìáôéêÜ äåí ãíùñßæïõìå Üëëç ðåñßðôùóç Ýêäïóçò ðåñéïäéêïý Þ åöçìåñßäáò ìå êüóôïò 1750 åõñþ., Ýîïäá áðïóôïëÞò 200 ðåñßðïõ åõñþ êáé, ÷ùñßò íá õðïëïãßóïõìå ôá ëåéôïõñãéêÜ Ýîïäá, íá ôá âãÜæïõìå ðÝñá ìüíï ìå ôéò ðñïáéñåôéêÝò óõíäñïìÝò ôùí áíáãíùóôþí ìáò. Åëðßæïõìå ç õðïóôÞñéîç áõôÞ ôùí Ðïëõãõñéíþí ðñïò ôï ðåñéïäéêü ìáò íá åîáêïëïõèÞóåé ìå ôçí ßäéá áãÜðç, þóôå íá ðåôý÷ïõìå ôïõò êïéíïýò ìáò óôü÷ïõò.

Ï åêäüôçò 3

×ñÞóôïò Ìáëáíäñßíïò åê Âñáóôþí êáé ç åöçìåñßäá "ÁÓÐÉÓ" åðéìÝëåéá ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò Áðü ôçí ðïëý÷ñïíç Ýñåõíá ôïõ "Ð" åß÷áìå õðüøç êÜðïéåò óêüñðéåò êáé óõãêå÷õìÝíåò ðëçñïöïñßåò ãéá êÜðïéïí ×áëêéäéêéþôç åêäüôç åöçìåñßäáò ïíüìáôé ×ñÞóôï Ìáëáíäñßíï. ¼ôáí ç ÝñåõíÜ ìáò åðåêôÜèçêå óå åöçìåñßäåò ôçò åðï÷Þò, ìå ÷áñÜ äéáðéóôþóáìå íá åðéâåâáéþíïíôáé êÜðïéåò áðü ôéò ðëçñïöïñßåò ìáò êáé íá áíáêáëýðôïõìå íÝåò, áðü ôéò ïðïßåò ðñïÝêõðôáí åíäéáöÝñïõóåò ðôõ÷Ýò ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôïõ éóôïñïýìåíïõ Ìáëáíäñßíïõ, üðùò: - "Ðñï÷èÝò åí ôù éåñþ íáþ ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ, ìåôÜ ôçí áíÜãíùóéí ôïõ éåñïý Åõáãåëßïõ ï ðïéçôÞò ê. Ìáëáíäñßíïò, êáôáãüìåíïò åê Âñáóôþí ôçò ×áëêéäéêÞò, áðÞããåéëåí ðïßçìá ðñïò ôïí ÄéÜäï÷ïí, ôïí óôñáôüí êáé ôçí áðåëåõèåñùèåßóáí Èåóóáëïíßêçí." (åöçì. Í. ÁëÞèåéá 6/11/1912), - "×èåò áíå÷þñçóåí åê ôçò ðüëåþò ìáò ï ê. Ìåëáíäñßíïò, ðïëéôåõôÞò êáé äçìïóéïëüãïò êáôåõèõíüìåíïò åéò ôçí éäéáéôÝñáí áõôïý ðáôñßäá ôçí ×áëêéäéêÞí" (åöçì. Ìáêåäïíßá 23/11/1913), - "Ôá ÅèíéêÜ ìïõ ðïéÞìáôá èá êõêëïöïñÞóïõí áðü áýñéïí åéò öõëëÜäéá, ùò êáé ôï ðïßçìá üðåñ áðÞããåéëá ÷èåò åéò ôïí ðåñßâïëïí ôïõ Íáïý ôçò Áãßáò Óïößáò êáôÜ ôï åðßóçìïí ìíçìüóõíïí ôïõ Ðáëáéïëüãïõ ÷åéñïêñïôçèåßò õðü ôïõ êïéíïý ôïõ ïðïßïõ ôçí óõíäñïìÞí åðéêáëïýìáé åéò ôï Ýñãïí ìïõ. Ï ðïéçôÞò ×ñÞóô. Ã. Ìáëáíäñéíüò, Ìáêåäþí." (åöçì. Ìáêåäïíßá 31/5/1914) *** Ìå âÜóç ôéò ðëçñïöïñßåò áõôÝò "öÜãáìå ôïí ôüðï" íá áíáêáëýøïõìå åðéðëÝïí óôïé÷åßá, ìå ôá ïðïßá èá "ðëÝêáìå" Ýíá éêáíïðïéçôéêü âéïãñáöéêü ôïõ. ÁíáôñÝîáìå óôç ÄçìïôéêÞ êáé ôçí ÐáíåðéóôçìéáêÞ ÂéâëéïèÞêç ôçò Èåóóáëïíßêçò, óôç ÂéâëéïèÞêç ôçò ÂïõëÞò óôçí ÁèÞíá, ó' üëåò ó÷åäüí ôéò åöçìåñßäåò ôçò åðï÷Þò, óôï äéáäßêôõï, ðáíôïý ìå åëÜ÷éóôá áðïôåëÝóìáôá.

4

¿óðïõ, êÜðïéá ìÝñá, ìáæß ìå ôïí áãáðçôü ößëï ÈáíÜóç Éáôñïýäç âñåèÞêáìå óôéò ÓÝññåò êáé óõãêåêñéìÝíá óôï ãñáöåßï ôïõ óõããñáöÝá êáé åêäüôç ôïõ ðåñéïäéêïý "ÃÉÁÔÉ", Âáóßëç ÔæáíáêÜñç. Åêåß, âñåèÞêáìå ìðñïóôÜ óå Ýíá åíôõðùóéáêü üóï êáé óðÜíéï áñ÷åßï: ×éëéÜäåò âéâëßá, áìÝôñçôá ðåñéïäéêÜ, óùñïß ðáëéþí åöçìåñßäùí, öùôïãñáößåò óðÜíéåò, éóôïñéêÜ íôïêïõìÝíôá êëð. ÎáöíéêÜ, áðü Ýíá "çìéõðüãåéï" ñÜöé ï Âáóßëçò ÔæáíáêÜñçò ìáò îåôñýðùóå ôçí åöçìåñßäá "ÁÓÐÉÓ", ãéá ôçí ïðïßá åëÜ÷éóôá ãíùñßæáìå. Óôï ëïãüôõðï ôïõ ðñþôïõ öýëëïõ, ðïõ áíôéêñßóáìå, õðÞñ÷áí ôá åîÞò äéáöùôéóôéêÜ óôïé÷åßá: ÁÓÐÉÓ, Ýôïò 31ï Èåóóáëïíßêç 10 Éïõíßïõ 1933 öýë. 914, ÉäñõôÞò êáé ÉäéïêôÞôçò, Õðåýèõíïò ÄéåõèõíôÞò ×ÑÇÓÔÏÓ ÌÁËÁÍÄÑÉÍÏÓ Åê Âñáóôþí ×áëêéäéêÞò. ÐïëéôéêïóáôõñéêÞ ÁíåîÜñôçôïò åöçìåñßò üñãáíïí ôùí ôïðéêþí Óõìöåñüíôùí ×áëêéäéêÞò. Äéåýèõíóéò: ÓáôõñéêÞí ÁÓÐÉÄÁ - ïäüò Éïõëéáíïý áñéèìüò 6.

Óôï ãñáöåßï ôïõ åêäüôç êáé óõããñáöÝá Âáóßëç ÔæáíáêÜñç, óôéò ÓÝññåò.

Ìåßíáìå êõñéïëåêôéêÜ Üöùíïé, êáèþò ãéá ôçí åöçìåñßäá áõôÞ äåí ãíùñßæáìå ó÷åäüí ôßðïôå. Åßíáé äõíáôüí, ëÝãáìå, íá Ý÷ïõìå îåöõëëßóåé ÷éëéÜäåò öýëëá åöçìåñßäùí êáé íá ìçí Ý÷ïõìå óõíáíôÞóåé ìÝ÷ñé óÞìåñá ôçí åöçìåñßäá áõôÞ, ðïõ êõêëïöüñçóå åðß 35 ÷ñüíéá óå ÁëåîÜíäñåéá êáé Èåóóáëïíßêç; Ìéá Ýììåôñç ðïëéôéêïóáôõñéêÞ åöçìåñßäá ðïõ ãñáöüôáí åî ïëïêëÞñïõ óå éáìâéêü 15óýëëáâï, áêüìá êáé ôá äéáöçìéóôéêÜ ôçò; Êé üìùò! Áðü ôá óôïé÷åßá ëïéðüí ðïõ áíèïëïãÞóáìå, áðü ôá 20 ìÝ÷ñé óôéãìÞò áíåõñåèÝíôá öýëëá ôçò åöçìåñßäáò (áðü ôï 1927 ìÝ÷ñé ôï 1936) êáé Üëëá, ðïõ óõëëÝîáìå áðü áíèñþðïõò óôá ÂñáóôÜ äéáðéóôþóáìå ðùò Ý÷ïõìå íá êÜíïõìå ìå Ýíáí äáéìüíéï ¸ëëçíá, ï ïðïßïò ìå ôçí ðÝíá êáé ôïõò áãþíåò ôïõ ôßìçóå ìå ôï ðáñáðÜíù ôç ìéêñÞ ôïõ ðáôñßäá. Ôá óôïé÷åßá áõôÜ áðïêáëýðôïõí Ýíá ðñþôï äåßãìá ôïõ ðëïýóéïõ âéïãñáöéêïý ôïõ, áëëÜ ìüëéò áñ÷ßæåé ç ðñáãìáôéêÞ Ýñåõíá ãéá ôçí áíÜäåéîç ôçò æùÞò êáé ôçò äñÜóçò ôïõ. Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá Þôáí ×ñÞóôïò ÌáëáíäñÞò ôïõ Ãåùñãßïõ êáé ôçò Ôñéãþíáò, ãåííÞèçêå óôá ÂñáóôÜ ×áëêéäéêÞò ðåñß ôï 1850 êáé ðñïÞñ÷åôï áðü ðïëõìåëÞ ïéêïãÝíåéá. ¢ãíùóôï ðüôå êáé ãéáôß Üëëáîå ôï üíïìÜ ôïõ óå ×ñßóôïò Ìáëáíäñßíïò. Ï ðáôÝñáò ôïõ Ãåþñãéïò ÌáëáíäñÞò öáßíåôáé íá Þôáí åê ôùí ðñïêñßôùí ôïõ ÷ùñéïý êáé ó' áõôüí áíáöÝñïíôáé ïé ðáñáêÜôù óôß÷ïé: ..Åéò ôïí ðáôÝñá ì' Âñáóôáìíïß ÷ñùóôïýí öüñïí ÐëáíÜò Êé åõãíùìïóýí' ãéá ôï íåñü ðôïí ðïýë'óå ï ÉóëéáìáãÜò.. (ö.969/1-8-1936) Ãíþñéæå ôçí ôïõñêéêÞ êáé ãáëëéêÞ ãëþóóá êáé áðü ôï 1870 äßäáóêå óå ðáéäéÜ óçìáéíüíôùí ïéêïãåíåéþí ôçò Èåóóáëïíßêçò. ÐñïóÝöåñå ðïëëÜ óôïõò åèíéêïýò áãþíåò ìå áðïôÝëåóìá íá óõëëçöèåß êáé íá åîïñéóèåß, ìáæß ìå ôïí ÐÝôñï ÓÜëéáñç áðü ôç ÍéêÞôç, óôï ¢ãéïí ¼ñïò. Öõëáêßóôçêå óå öõëáêÝò ôçò Ðüëçò áëëÜ åðáíÝêôçóå ôçí åëåõèåñßá ôïõ ìå ôçí ðáñÝìâáóç ôïõ ôüôå ¸ëëçíá ðñåóâåõôÞ Í. ÌáõñïêïñäÜôïõ. Óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç åñãÜóèçêå ùò áíôéðñüóùðïò ôùí åëëçíéêþí åöçìåñßäùí "Ôá÷õäñüìïò" êáé "ÌçíÞôùñ". Ìå áõôÞ ôïõ ôçí éäéüôçôá åðéóêÝöèçêå ôç Ñùóßá êáé ðïëëÝò ÂáëêáíéêÝò ÷þñåò. ¼ìùò óõíåëÞöèç ãéá äåýôåñç öïñÜ êáé åîïñßóôçêå óôá ¢äáíá. Áðü êåé Ýöõãå êáé ðåñéðëáíÞèçêå ó' üëç ôç Ì. Áóßá êáé ôçí Êýðñï. ¼ðùò áíáöÝñåé ï ßäéïò, áöïý ìåëÝôçóå ôçí ôñéó÷éëéåôÞ éóôïñßá ôçò Ðáëáéóôßíçò, ôçí ôýðùóå óå äõï ÷éëéÜäåò óôß÷ïõò. ¾óôåñá áðü ðïëëÝò ðåñéðÝôåéåò êáôÝëçîå óôçí ÁëåîÜíäñåéá ôçò Áéãýðôïõ. Åêåß åîÝäùóå ãéá ðñþôç öïñÜ ôï 1902 ôçí åöçìåñßäá ÁÓÐÉÓ ùò üñãáíï ôïõ Ìáêåäïíéêïý Áãþíïò.

5

6

Ôï 1912 åðáíÞëèå óôçí ÅëëÜäá êáé åãêáôáóôÜèçêå óôç Èåóóáëïíßêç, üðïõ óõíÝ÷éóå ôçí Ýêäïóç ôçò ÁÓÐÉÄÁÓ. Ôï 1916 óõììåôåß÷å óôçí åêóôñáôåßá ôïõ Êïíäýëç óôç ×áëêéäéêÞ, ðñïóöÝñïíôáò, ìå ôéò õøçëÝò ôïõ ãíùñéìßåò, áíåêôßìçôç âïÞèåéá óôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõ. ÃñÜöåé ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðáñÝìâáóç ðïõ Ýêáíå ðñïò ôïí ëï÷áãü Êïíäýëç, þóôå íá ìáôáéùèåß ï áðáã÷ïíéóìüò ôïõ ÓõíÜðáëïõ áðü ôç ÂÜâäï: ...Óô' ÃáëÜôéóôá ðôïí Êïíäýëç ÓõíáðÜëïõ ô'í áìíçóôåßá æÞôçóá êé åêåßíïò ì' åßðå, "ôï ëåò óùóôÜ Þ áóôåßá; ÐñÝð' íá ðÝó' Ýíá êåöÜëé ëýóéò äåí õðÜñ÷åé Üëëç, Ìáëáíäñßíå ìïõ äéüôé, íá ôï ãñÜììá ôïõ Äåóðüôç.." *** ÊáôÜ ôç ìåãÜëç ðõñêáãéÜ ôçò Èåóóáëïíßêçò ôïõ 1917 äéÝêïøå ãéá äõï ìÞíåò ôçí Ýêäïóç ôçò åöçìåñßäïò - ôï ðéèáíüôåñï åßíáé íá êÜçêáí ïé åãêáôáóôÜóåéò ôïõ ÷áñáêôçñßóôçêå ðõñïðáèÞò êáé ìå ôçí ðáñÝìâáóç ôïõ ìçôñïðïëßôç Èåóóáëïíßêçò Ãåíáäßïõ åãêáôáóôÜèçêå óôï ¢óõëï ôçò ìçôñïðüëåùò. Áðü ôüôå áñ÷ßæåé ç "êÜôù âüëôá" ôïõ éäßïõ êáé ôçò åöçìåñßäáò ôïõ. Ç ðáñáìïíÞ ôïõ óôï ¢óõëï äåí èá åßíáé ðñïóùñéíÞ êáé èá ðáñáìåßíåé åêåß ùò "ãõìíçôåýùí êáé áíéÜôùò áóèåíþí" ìÝ÷ñé ôá âáèéÜ ôïõ ãåñÜìáôá. Ôá ôåëåõôáßá ôïõ ÷ñüíéá èá åßíáé äýóêïëá êáé èá ôá ðåñÜóåé ó÷åäüí åðáéôþíôáò ôéò óõíäñïìÝò ôçò åöçìåñßäáò êáé åêëéðáñþíôáò ãéá êÜðïéï âïÞèçìá áðü äéÜöïñåò õðçñåóßåò. ÃñÜöåé ó÷åôéêÜ áõôïóáñêáæüìåíïò: ...Ãé áõôü êé ç "ÁÓÐÉÓ" áð' ôþíá åéò ôï Üëëï êüììá ðÜåé óáí ôï ìóéÜñêï ôï ãáäïýñé ð' ïýôå æåé ïýôå øùöÜåé... (ö. 990/29-4-1936) Ï ×ñßóôïò Ìáëáíäñßíïò, ùò ãíÞóéïò ×áëêéäéêþôçò, áãáðïýóå ìå ðÜèïò ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ, ôá ÂñáóôÜ. Ôçí ïíïìáóßá ôïõ ÷ùñéïý ôïõ èá ôçí ðåñéëÜâåé êáé óôïí ëïãüôõðï ôçò åöçìåñßäáò ôïõ, (ÄéåõèõíôÞò ×ÑÇÓÔÏÓ ÌÁËÁÍÄÑÉÍÏÓ Åê Âñáóôþí ×áëêéäéêÞò.) ðñÜãìá áóõíÞèéóôï óôçí éóôïñßá êáé ôï ôõðéêü ôùí åöçìåñßäùí. ÓÞìåñá óôá ÂñáóôÜ åëÜ÷éóôïé ôïí èõìïýíôáé, áëëÜ ãíùñßæïõí åê ðáñáäüóåùò ðùò åðñüêåéôï ãéá Ýíáí ðáíÝîõðíï Üíèñùðï, ï ïðïßïò óôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ åðéóêåðôüôáí óõ÷íÜ ôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ êáé ôï ðáôñéêü ôïõ óðßôé. *** Óôçí ðåñéðåôåéþäç æùÞ ôïõ åß÷å ôçí ôý÷ç íá óõíáíáóôñáöåß ìå óçìáíôéêïýò áíèñþðïõò ôçò åðï÷Þò ôïõ, üðùò ôïõò äçìÜñ÷ïõò Èåóóáëïíßêçò ÏóìÜí Óáßô, Íéêüëáï ÌÜíï, Êùí/íï ÁããåëÜêç, ôïõò ðïëéôéêïýò Åì. ÑÝðïõëç, Êùí/íï ÑáêôéâÜí, ôïõò äéêïýò ìáò Íéêüëáï Ãåñìáíü, Íéêüëáï Äïõìðéþôç, ÁèáíÜóéï Âåëþíç, Ãåþñãéï ÐáðáíéêïëÜïõ (Óêùô), ôïõò ðïéçôÝò ÉùÜííç Øõ÷Üñç, Öùêßùíá ÐáíÜ êáé ðïëëïýò Üëëïõò. Ï ôåëåõôáßïò ôïõ áöéÝñùóå êáé ôï ðáñáêÜôù åíäéáöÝñïí ðïßçìá: (ö.

978/10-6-1935). Åéò ôïí ößëï Ìáëáíäñßíïí êÜðïéïò êýêíïò ìáýñùí èñýíùí Ìå ôçí ôñáíÞ Áóðßäá ôïõ ôçò ÈÝôéäïò ôï èñÝììá óþæåé ìéá ÅëëÜäá êáé ôéìÜ ôùí Áôñåéäþí ôï óôÝììá ôçí äüîáí ôùí Èåþí. ÐÝöôåé ùò ðÝöôåé êåñáõíüò óôïõ Ðüíôïõ ô' Üãñéá âÜèç êáé óâåé ìå êÜðïéïõ çìßèåïõ ç ÐåñóïöÜãïò óðÜèç. ÊñåìéÝôáé óô' Üãéï ìíÞìá ôïõ ùò åéò ÁëêÞò âùìüí. Ìå ôç öôù÷åéÜ Áóðßäá óïõ ÷ñüíéá êáé ÷ñüíéá ôþñá ìÜ÷åóáé Üìïéñå êáé óõ ãé áõôÞ ôç äüëéá ÷þñá ôç äüîá ôçò áõôÞ. ¼ôáí èá ãýñçò áýñéïí óôïõ ÷Üñïõ ôçí áãêÜëç ãéá ðåò ìïõ Ýíáò ÁëÝîáíäñïò ôçò Ìïýóçò èá ðñïâÜëç. Óôï Ýñìï óïõ ìíÞìá ç ðÝííá ôïõ ìå ðüíï íá óõñèÞ

Ï Âáóßëçò ÔæáíáêÜñçò.

Öùêßùí ÐáíÜò Åèíéêüò ðïéçôÞò ÁèÞíáé 1920 7

Ôï ôåëåõôáßï öýëëï ôçò åöçìåñßäáò ôïõ ï ×ñÞóôïò Ìáëáíäñßíïò ôï åîÝäùóå ôçí 15ç Íïåìâñßïõ 1936. Óôçí ðñïôåëåõôáßá óåëßäá, õðü ôïí ôßôëï "Åéò ôïõò áôÜöïõò Âáóéëåßò üðïõ êçäåýåé ç ðáôñßò", ãñÜöåé: ÈáíÜôïõ áêïýù øáëìïõäéÜ áð' ôï âùâü óáò óôüìá Óôá ÷åßëç êáé óôçí üøéí óáò âëÝðù ôïõ ÷Üñïõ ÷ñþìá,... Ï ßäéïò èá ðåèÜíåé Ýíá ìÞíá áñãüôåñá, óôéò 15 Äåêåìâñßïõ 1936, óôï Äçìïôéêü Íïóïêïìåßï Èåóóáëïíßêçò, óå çëéêßá 86 ÷ñüíùí. ÓÞìåñá, åêôüò áðü ôá 20 öýëëá ôçò åöçìåñßäáò ôïõ, õðÜñ÷åé êáé ìßá åéêüíá óôï íÜñèçêá ôïõ éåñïý íáïý Åõáããåëéóìïý ôçò Èåïôüêïõ ôùí ÂñáóôÜìùí, (õðÜñ÷ïõí êáé Üëëåò äýï ðáíïìïéüôõðåò óå éäéùôéêÝò óõëëïãÝò) ðïõ Ýöåñå ï ßäéïò áðü ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç, ãéá íá ìáò èõìßæåé ôïí Üëëïôå äáéìüíéï êáé ðáôñéþôç ðïéçôÞ, ×ñßóôï Ìáëáíäñßíï. Åëðßæïõìå ìå ôç âïÞèåéá ôùí áíáãíùóôþí ìáò íá öÝñïõìå óôï öùò ðïëëÜ áêüìá öýëëá ôçò åöçìåñßäïò ÁÓÐÉÓ êáé Üëëá óôïé÷åßá áðü ôçí ðåñéðåôåéþäç æùÞ ôïõ. (Åõ÷áñéóôþ ãéá ôçí ðïëýôéìç âïÞèåéá ôïí åêäüôç êáé óõããñáöÝá Âáóßëç ÔæáíáêÜñç, ôïí ðáôÝñá ÐáíôåëÞ ×ñçóôßäç, ôïí... óýíôñïöï ÌÜêç ×ñéóôÜñá êáé ôéò õðáëëÞëïõò ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ Âïýëá ÄéìçíÜ êáé Ãåùñãßá Êáìðáãéáóëßäïõ).

8

Ç åéêüíá, óôï íÜñèçêá ôïõ É. Í. Åõáããåëéóìïý ôçò Èåïôüêïõ, ðïõ Ýöåñå ï ×ñ. Ìáëáíäñßíïò áðü ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç.

ÊÁÐÏÔÅ óôïí ÐÏËÕÃÕÑÏ ÅðéëïãÞ åéäÞóåùí, ôïðéêþí íÝùí, ó÷ïëßùí, ëïãïôå÷íéêþí êåéìÝíùí, óôß÷ùí, åõôñÜðåëùí êáé Üëëùí ôéíþí, áðü ôéò óåëßäåò ôçò åâäïìáäéáßáò åöçìåñßäáò ôïõ Ðïëõãýñïõ "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" (1930-1977), áëëÜ êáé Üëëùí åöçìåñßäùí ôïðéêÞò Þ ðáíåëëÞíéáò êõêëïöïñßáò. Ôçí åðéìÝëåéá ôçò óôÞëçò åîáêïëïõèïýí íá Ý÷ïõí ïé: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò, õðåýèõíïò ôïõ ðåñéïäéêïý êáé ï ×ñßóôïò Í. Ãåñï÷ñßóôïò, éäéïêôÞôçò ôïõ áñ÷åßïõ ôçò åöçìåñßäáò"ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò". ÓçìáíôéêÞ ÷áñáêôçñßæåôáé ôåëåõôáßá êáé ç óõíäñïìÞ ôïõ Âáóßëç ÐëÜôáíïõ ìå ôç äéÜèåóç ôùí áñ÷åßùí ôïõ óôï ðåñéïäéêü ìáò. ÅðïìÝíùò áõôïäßêáéá èåùñåßôáé ôáêôéêüò óõíåñãÜôçò êáé óõíõðåýèõíïò ôçò óôÞëçò áõôÞò. ÖÁÑÏÓ ÔÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ 26 Ìáñôßïõ 1883: ÅðéóôÝëëïõóéí åê Ðïëõãýñïõ çìßí üôé ðñï çìåñþí óõíÝâç áõôüèé ôï åîÞò ðñùôÜêïõóôïí ðáñ' çìßí êáêïýñãçìá: "¾ðáíäñïò ãõíÞ íåáñÜ, êáêþò óõìâéïýóá ìåôÜ ôçò ðåíèåñÜò ôçò êáé ìÝíåá êáô' áõôÞò ðíÝïõóá Þëïéøå ôá öïñÝìáôÜ ôçò äéÜ ðåôñåëáßïõ åí áãíïßá ôçò äõóôõ÷ïýò, êáé áíáöëÝîáóá ôáýôá ìå öùóöüñá (óðßñôá) êáôÝêáõóå ôçí ãñáßáí åí ïäýíáéò ôåëåéùèåßóáí. Ç åðéôüðéïò äéêáéùóýíç èá ëÜâç ôá äÝïíôá ìÝôñá ðñïò áíáêÜëõøéí ôïõ öñéêþäïõò ôïýôïõ äñÜìáôïò". ÌÁÊÅÄÏÍÉÁ 26 Ìáñôßïõ 1913: ÅÕÔÕ×ÅÉÓ ÁÑÑÁÂÙÍÅÓ Ôï ðáñåëèüí ÓÜââáôïí åí óôåíþ ïéêïãåíåéáêþ êýêëù åôåëÝóèçóáí åíôáýèá ïé áññáâþíåò ôïõ åõöÞìùò ãíùóôïý åìðüñïõ åê Ðïëõãýñïõ ê. Ãåùñãßïõ Ö. Êáôóßêá ìåôÜ ôçò åõ çãìÝíçò êáé ðïëõöÝñíïõ äåóðïéíßäïò Ïõñáíßáò Í. Ëéüíôá. ¸í áñ÷ïíôüðïõëï ôïõ Ðïëõãýñïõ óõíÝäåóå ôáò ôý÷áò ôïõ ìå êüñçí ìéáò ôùí åãêñéôùôÝñùí ïéêïãåíåéþí ôçò ðüëåþò ìáò. Åéò ôï ôáéñéáóôü æåýãïò åý÷ïìáé ôá÷åßáí ôçí óôÝøéí.

Ïé ÏéêïãÝíåéåò Ãåùñãßïõ Êáôóßêá êáé Ìé÷. Ëéüíôá, öùôïãñÜöïõ Èåóóáëïíßêçò. Áñ÷åßï ÌÜñùò Êáôóßêá.

9

ÌÁÊÅÄÏÍÉÁ 2 Ìáñôßïõ 1923: ÁÑ×ÁÉÑÅÓÉÁÉ ÓÕÍÄÅÓÌÏÕ ÖÉËÅËÅÕÈÅÑÙÍ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ ÃåíïìÝíùí áñ÷áéñåóéþí ôïõ ÓõíäÝóìïõ ÖéëåëåõèÝñùí Ðïëõãýñïõ, ôï Äéïéêçôéêüí áõôïý Óõìâïýëéïí êáôçñôßóèç ùò åîÞò: Ìé÷áÞë ËáðéäÜêéò, äéåõèýíùí óýìâïõëïò. Ðáýëïò Ìáëáêïýäçò, Ãåí. Ãñáììáôåýò. Âáóßëåéïò Ôóßãêáò, ×ñÞóôïò Ôóßêïõëáò, ÐÝôñïò ÃêëÜâáò, Êùíóôáíôßíïò ÔóåñâåëÞò, Íéêüëáïò Êïêêþíçò, ×ñÞóôïò ÌáíÝò, ÁèáíÜóéïò Ê. Éáôñïý, ÄçìÞôñéïò ÌðÜóìðáò, Ãåþñãéïò ÆÜìðáò, Âáóßëåéïò Êáñþíçò, Óýìâïõëïé. Áíôéðñüóùðïò äå äéá ôçí åí ÁèÞíáéò óõãêëçèçóïìÝíçí ÃåíéêÞí ÓõíÝëåõóéí åîåëÝãç ï ê. ËáðéäÜêéò Ìé÷áÞë. ÅËÅÕÈÅÑÉÁ 2 Áðñéëßïõ 1947: ÅÐÉÈÅÓÅÉÓ ÐÏËÕÌÅËÙÍ ÓÕÌÌÏÑÉÙÍ... ÅêáôïíôáìåëÞò óõììïñßá õðü ôïõò êáðåôáíáßïõò ÆÝæáí êáé ÁìðåëÜí ïðëéóìÝíç ìå âáñýôáôïí ïðëéóìüí åðåôÝèç êáôÜ ôìÞìáôïò ÷ùñïöõëáêÞò åéò Ïñìýëéá ôçò ×áëêéäéêÞò. ÌåôÜ ôåôñÜùñïí áãþíá ïé óõììïñßôáé åôñÜðçóáí åéò öõãÞí åãêáôáëåßøáíôåò åðß ôüðïõ ôá ëåçëáôÞóáíôá åßäç. ÊáôÜ ôçí åðßèåóßí ôùí ïé óõììïñßôáé åíÝðñçóáí ìßáí ïéêßáí. Åöïíåýèçóáí äýï ÷ùñïöýëáêåò êáé ìßá ãõíáßêá êáé åôñáõìáôßóèç åéò ÷ùñéêüò åê âëÞìáôïò üëìïõ. Áé áðþëåéáé ôùí óõììïñéôþí áíÝñ÷ïíôáé åéò ôñåéò íåêñïýò, åãêáôáëåéöèÝíôáò õð' áõôþí êáé ðïëëïýò ôñáõìáôßáò, ïßôéíåò ðáñåëÞöèçóáí õðü ôçò óõììïñßáò.

6 Ìáñôßïõ 1951: ÅÐÔÁ ÈÁÍÁÔÉÊÁÉ ÅÊÔÅËÅÓÅÉÓ ÅÉÓ ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇÍ Ôçí ðñùßáí åîåôåëÝóèçóáí ïé êáôáäéêáóèÝíôåò åéò èÜíáôïí õðü ôïõ åêôÜêôïõ óôñáôïäéêåßïõ Èåóóáëïíßêçò Ýî óõììïñßôáé ×áëêéäéêÞò: Èåüä. Ïñöáíßäçò, Ìüó÷ïò ÓôïãéÜííçò, Êùí. Óðéñßíôæïò, Êùí. ÌÞôóáò, ×áñ. Ðáðáäüðïõëïò, ÑÞãáò ÐáñáèõñÜò êáé ï Íéê. Íéêçöïñßäçò. Ï ôåëåõôáßïò, åê Ðáãêñáôßïõ Áèçíþí, Ýöèáóåí åíôáýèá äéá íá ïñãáíþóåé êïììïõíéóôéêüí ðõñÞíá õðü ôçí åðùíõìßáí "Äçìïêñáôéêüí Öéëåéñçíéêüí ÌÝôùðïí ÍÝùí". Ó÷üëéï "Ð": (Ï ÑÞãáò ÐáñáèõñÜò ãåííÞèçêå ôï 1928 êáé êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôïõ åìöõëßïõ õðÞñîå ìÝëïò ôïõ áñ÷çãåßïõ ôïõ Äçìïêñáôéêïý Óôñáôïý êáé õðåýèõíïò ãéá ôéò ãéÜöêåò. ÓõíåëÞöèç ôñáõìáôéóìÝíïò óôçí ùìïðëÜôç ýóôåñá áðü ìÜ÷ç Ýîù áðü ôç ÂÜâäï óôçí ïðïßá óêïôþèçêå ï óýíôñïöüò ôïõ ÄçìÞôñéïò Êïõêïýôóçò áðü ôïí ÔáîéÜñ÷ç êáé óõíåëÞöèç ï ÃñáììÝíïò ÁèáíáóéÜäçò áðü ôçí ¢èõôï. ¼óï êáé íá äéáöùíåß êÜðïéïò ìå ôéò ðïëéôéêÝò ðåðïéèÞóåéò ôïõ ÑÞãá ÐáñáèõñÜ äåí ìðïñåß íá áìöéóâçôÞóåé ôï ãåãïíüò üôé õðÞñîå Ýíáò éäåïëüãïò Üíèñùðïò, ðñÜãìá óðÜíéï, ü÷é ìüíï óôéò ìÝñåò ìáò. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò äßêçò èá ìðïñïýóå íá óþóåé ôç æùÞ ôïõ õðïãñÜöïíôáò äÞëùóç ìåôáíïßáò, üðùò ôïí ðñïÝôñåðáí ïé ãïíåßò ôïõ êáé ðïëëïß óýíôñïöïß ôïõ, ÷ùñßò üìùò íá ôïí ìåôáðåßóïõí, ìå áðïôÝëåóìá íá åêôåëåóèåß. ¢öçóå ìíÞìç áãáèÞ óôïí Ðïëýãõñï êáé óôç ×áëêéäéêÞ, ü÷é ìüíï óôïõò ïìïúäåÜôåò ôïõ). ÖÙÍÇ ÔÇÓ ×ÁËÊÉÄÉÊÇÓ 6 Ìáñôßïõ 1955: ÏÉ ÊÁÈÇÃÇÔÁÉ ÐÁÑÅÐÅÌÖÈÇÓÁÍ Ï åéóáããåëÝáò ×áëêéäéêÞò ê. Ð. ×Üíôæïò Þóêçóå ðïéíéêÞí áãùãÞí êáôÜ ôùí ðáñáéôçèÝíôùí êáé áðïó÷üíôùí ôùí êáèçêüíôùí ôùí êáèçãçôþí ôïõ Ãõìíáóßïõ ôçò ðüëåþò ìáò, ïßôéíåò Þ÷èçóáí åíþðéïí ôïõ Ìïíïìåëïýò Ðëçììåëåéïäéêåßïõ ôçò ðüëåþò ìáò, ßíá äéêáóèþóé êáôÜ ôçí åð' áõôïöþñù äéáäéêáóßáí...

28 Áðñéëßïõ 1957: ÅÐÁÉÍÅÔÇ ÐÑÁÎÉÓ Ï óõìðïëßôçò ìáò, áðüöïéôïò ôçò Áêáäçìßáò ê. Íéêüëáïò ÌðïõëÜêçò, åî éäßáò ðñùôïâïõëßáò åéò äéÜóôçìá ìüíïí ïëßãùí çìåñþí, ïñãÜíùóå êáé êáôÞñôçóå ìßáí ÷ïñùäßáí äéá ôïí åðéôÜöéïí, Þôéò êáôÝðëçîå ôïõò ðÜíôáò ìå ôçí áðüäïóßí ôçò... Óõã÷áßñïìåí... ôïí ê. ÌðïõëÜêçí äéá ôçí áîéÝðáéíïí áõôÞí ðñïóðÜèåéÜí ôïõ.

10

ÓùêñÜôçò ×ñ. ÁéêáôåñéíÜñçò, ï êáðåôÜí ÆÝôáò ôïõ ÅËÁÓ. Áñ÷åßï ÃéÜííç ÁéêáôåñéíÜñç.

ÑÞãáò ÐáñáèõñÜò.

ÌÁÊÅÄÏÍÉÁ 28 Ìáñôßïõ 1981: ÁÃÑÉÏ ÅÃÊËÇÌÁ ÓÔÇÍ ÁÈÇÍÁ ÁÐ' ÔÏÍ ÐÏËÕÃÕÑÏ ÔÏ ÈÕÌÁ ¢ãñéá äïëïöïíçìÝíïò âñÝèçêå ôï ìåóçìÝñé óôï äéáìÝñéóìÜ ôïõ óôçí ïäü Îåíáãüñá 8-10, êïíôÜ óôçí ðëáôåßá ÁìåñéêÞò, ï óýìâïõëïò ôïõ åëåãêôéêïý óõíåäñßïõ Âáóßëåéïò Äçìçôñßïõ Áðïóêßôçò, 57 ÷ñïíþí, áðü ôïí Ðïëýãõñï ôçò ×áëêéäéêÞò. Ï Üãíùóôïò Þ ïé Üãíùóôïé äñÜóôåò, áöïý óôñáããÜëéóáí ì' Ýíá ó÷ïéíß ôïí Üôõ÷ï äéêáóôÞ, ôïí êáôáêñåïýñãçóáí. Ï ðñïúóôÜìåíïò ôçò éáôñïäéêáóôéêÞò õðçñåóßáò Áèçíþí ê. ÃéáìáñÝëïò áðü ôçí áõôïøßá, ðïõ Ýêáíå óôï ðôþìá ôïõ Áðïóêßôç, äéáðßóôùóå üôé Ýöåñå 14 ìá÷áéñéÝò óôï èþñáêá, ôçí êïéëéÜ êáé ôï ëáéìü. Êßíçôñï ôùí äñáóôþí ðéèáíïëïãåßôáé üôé Þôáí ç ëçóôåßá. Ïé ãåßôïíåò åßðáí óôçí áóôõíïìßá üôé ï Áðïóêßôçò äå÷üôáí óôï äéáìÝñéóìÜ ôïõ ìüíï Üíôñåò, êõñßùò íåáñÞò çëéêßáò... Ó÷üëéï "Ð": (Ï Âáóßëåéïò Áðïóêßôçò äåí Þôáí áðü ôïí Ðïëýãõñï, üðùò ëáíèáóìÝíá áíáöÝñåôáé óôï äçìïóßåõìá. ¹ôáí ãéïò ôïõ äéêçãüñïõ Äçìçôñßïõ êáé ôçò ×Üéäùò Áðïóêßôç åß÷å ìéá áäåëöÞ ôçí ÁñéÜäíç êáé Ýæçóáí óôïí Ðïëýãõñï áðü ôç äåêáåôßá ôïõ '30. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò êáôï÷Þò ï Âáóßëåéïò Áðïóêßôçò åñãÜóèçêå óôïí Ðïëýãõñï ùò äéåñìçíÝáò ôùí Ãåñìáíþí êáé áðü ôç èÝóç áõôÞ âïÞèçóå ðïëëïýò ×áëêéäéêéþôåò ðáôñéþôåò).

Ðïëýãõñïò 1930 ðåñ. ÏéêïãÝíåéá Äçì. Áðïóêßôç. ÄåîéÜ ï Âáóßëçò (ËÜêçò) Áðïóêßôçò.

11

Ç áðïêáôÜóôáóç ôïõ Íáïý ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ ÊáèÞêïí êáé õðï÷ñÝùóç óôïí Ðïëéôéóìü êáé ôçí Éóôïñßá ôïõ Ðïëõãýñïõ 1

ôïõ ÃéÜííç Êýñêïõ ÁéêáôåñéíÜñç Ï Ìçôñïðïëéôéêüò íáüò ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ åîáêïëïõèåß íá áðïôåëåß Ýíá åíäéáöÝñïí éóôïñéêü ìíçìåßï ôçò ðüëçò, êáèþò ìå ôçí óõíå÷Þ äéá÷ñïíéêÞ ðáñïõóßá ôïõ ìáñôõñåß óçìáíôéêÝò ðåñéüäïõò ôçò éóôïñßáò ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ôüóï óôï íáü üóï êáé óå ðáñáêåßìåíá óðßôéá ôçò ïäïý 17çò ÌáÀïõ 1821 óþæïíôáé óôïé÷åßá êáé ôìÞìáôá ôïé÷ïðïéßáò ôùí áñ÷éêþí êåëõöþí ôïõò. Åßíáé ßóùò ç ìïíáäéêÞ óõíïéêßá, üðïõ óþèçêáí áñêåôÜ óôïé÷åßá äüìçóçò, ìåôÜ ôçí ðõñðüëçóç ôïõ Ðïëõãýñïõ ôï 1821. Ç áðïîÞëùóç, ðñéí ìåñéêÜ ÷ñüíéá, åðé÷ñéóìÜôùí óå ôìÞìáôá ôçò åîùôåñéêÞò åðéöÜíåéáò ôïõ íáïý -ðáñüôé äåí Ýãéíå ìå ôïõò ðëÝïí åíäåäåéãìÝíïõò ôñüðïõò- áðïêÜëõøå ôçí ôüóï åíäéáöÝñïõóá áñ÷éêÞ ôïé÷ïðïéßá êáé üëï ôïí ðëïýóéï ìáñìÜñéíï äéÜêïóìï óå õðÝñèõñá êáé áëëïý. ÁëëÜ ôï åëðéäïöüñï áõôü åã÷åßñçìá äåí óõíå÷ßóôçêå, ôïõëÜ÷éóôïí ìÝ÷ñé óÞìåñá. Óôç ìíÞìç ôùí ðáëéüôåñùí áðü ôïõò êáôïßêïõò ðáñáìÝíïõí ïé áäüêéìåò, åðéåéêþò, åðåìâÜóåéò ðïõ Ýãéíáí åí ïíüìáôé ôïõ "åêóõã÷ñïíéóìïý" ôïõ íáïý, óôá ìÝóá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1960. Ïé áëëïéþóåéò ùóôüóï åêåßíåò ôüóï óôç ìïñöïëïãßá, üóï êáé óôïí åóùôåñéêü ôïõ äéÜêïóìï -ï áåßìíçóôïò ößëïò ìïõ æùãñÜöïò Í. ÐáñáëÞò Ýóùóå îõëüãëõðôá ôìÞìáôá ôïõ ôÝìðëïõ- åßíáé ùò Ýíá âáèìü áíáóôñÝøéìåò ãéáôß äéáôçñÞèçêáí âáóéêÜ äïìéêÜ óôïé÷åßá ôïõ íáïý. Åßíáé áêüìç óçìáíôéêü üôé äéáôçñÞèçêå ùò Ýíá âáèìü ï áîéüëïãïò ðåñéâÜëëùí ÷þñïò ôïõ, ìå ôïí ðáëéü ìáñìáñüêôéóôï ðåñßâïëï -ìåôáãåíÝóôåñï êáé óå äýï öÜóåéò äüìçóçò- ðïõ êéíäýíåõóå êé áõôüò ðñéí ôÝóóåñá ÷ñüíéá áðü åã÷åßñçìá ..."áîéïðïßçóÞò ôïõ"... ÐÝñáí áõôþí ôá êéíçôÜ óôïé÷åßá (åéêüíåò, åîáðôÝñõãá ê.ëð.), ðïõ áóöáëþò èá ðñÝðåé íá öõëÜóóïíôáé, ç êôçôïñéêÞ åðéãñáöÞ, ôï ïéêéóôéêü ðåñéâÜëëïí óôá íïôéïáíáôïëéêÜ ôïõ íáïý, áëëÜ êáé ïé öùôïãñáöéêÝò áðïôõðþóåéò ôçò ìïñöïëïãßáò êáé ôïõ åóùôåñéêïý äéÜêïóìïõ, ðñéí ôïí "åêóõã÷ñïíéóìü" ôïõ, ìðïñïýí íá óõìâÜëïõí, óå óçìáíôéêü âáèìü, óôçí áðïêáôÜóôáóÞ ôïõ.

Ôï åóùôåñéêü ôïõ íáïý ëßãï ðñßí ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ. ¸ìðñïóèåí ôçò ùñáßáò Ðýëçò, äéáêñßíåôáé ï ðáðá-Äéïíýóçò êáé áñéóôåñÜ ï Ãéáííßêïò Áíô. ÐáëáìÞäçò.

Ç áðïîÞëùóç ôùí åðé÷ñéóìÜôùí óôï ìáñìÜñéíï õðÝñèõñï ôçò íüôéáò ðýëçò. ÅíôõðùóéÜæåé ç éóüäïìç ëéèïäïìÞ áðü ëáîåõôÝò ðÝôñåò êáé ï ìáñìÜñéíïò äéÜêïóìïò. Åßíáé áðü ôï íáü óôçí ðñïãåíÝóôåñç ìïñöÞ ôïõ, ðñéí áðü ôçí ðõñðüëçóç ôïõ Ðïëõãýñïõ ôï 1821.

12

Äåí èá ðñÝðåé íá îå÷íÜìå, Üëëùóôå, ôéò áîéÝðáéíåò ðñïóðÜèåéåò êáôïßêùí êáé öïñÝùí ãéá ôçí áðïêáôÜóôáóç ôïõ íáïý ôïõ Áãßïõ ÓôåöÜíïõ Áñíáßáò, ìåôÜ ôçí ïëïó÷åñÞ êáôáóôñïöÞ ôïõ áðü ôçí ðõñêáãéÜ ôïõ 2005. ÓÞìåñá ìåôÜ ôçí áðïêÜëõøç êáôÜ ôéò ó÷åôéêÝò åñãáóßåò åêóêáöÞò êáé ôñéþí Üëëùí éóôïñéêþí öÜóåþí ôïõ, ï íáüò áõôüò áðïôåëåß Ýíá ðñüóèåôï åíäéáöÝñïí ìíçìåßï ãéá ôïõò åðéóêÝðôåò ôçò ïñåéíÞò êùìüðïëçò. ÊÜôé áíÜëïãï êáé ðåñéóóüôåñï ßóùò åíäéáöÝñïí, üðùò õðïøéÜæïìáé êáé ðñïóäïêþ, ìðïñåß íá óõìâåß êáé êáôÜ ôéò åñãáóßåò áðïêáôÜóôáóçò ôïõ íáïý ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ, üôáí êÜðïôå èá áðïöáóéóèåß êÜôé ôÝôïéï. Ìå áõôÞ ôçí Ýííïéá ç áðïêÜëõøç êáé áíÜäåéîç ôçò üøçò ôçò åîáéñåôéêÜ åíäéáöÝñïõóáò åîùôåñéêÞò ëéèïäïìÞò, ðïõ äéáóþæåé ðïëëÜ óôïé÷åßá åíüò ðáëáéüôåñïõ óçìáíôéêïý íáïý, áëëÜ êáé ç áðïêáôÜóôáóç ôïõ êåëýöïõò êáé ôïõ áýëåéïõ ÷þñïõ ôïõ Ìçôñïðïëéôéêïý íáïý ôïõ Ðïëõãýñïõ óôçí áñ÷éêÞ ôïõò êáôÜóôáóç, èá ðñÝðåé íá áðïôåëÝóïõí ôïõò Üìåóïõò óôü÷ïõò üóùí öïñÝùí êáé ðïëéôþí åíäéáöÝñïíôáé ãéá ôçí ðïëéôéóìéêÞ öõóéïãíùìßá, ôçí ðáñÜäïóç êáé ôçí äéáôÞñçóç ôçò éóôïñéêÞò óõíÝ÷åéáò ôïõ ôüðïõ. Ãéáôß ç äéáôÞñçóç êáé ç áíÜäåéîç ôüóï ôïõ óçìáíôéêïý áõôïý ìíçìåßïõ, üóï êáé ôïõ åõñýôåñïõ ðåñéâÜëëïíôïò ÷þñïõ, ðïõ óçìáôïäïôïýíôáé áðü ôïí ðåñßôå÷íï ðåñßâïëï ôïõ íáïý êáé ôá ðáñáäïóéáêÜ - éóôïñéêÜ êôßóìáôá ôïõ ðáëéïý åìðïñéêïý êáé äéïéêçôéêïý êÝíôñïõ ôçò ðüëçò, õðáãïñåýïíôáé áðü ôçí õðï÷ñÝùóç ðïõ Ý÷ïõí ïé ìåôáãåíÝóôåñïé íá óÝâïíôáé ôá óçìáíôéêÜ Ýñãá ôùí ðñïãüíùí ôïõò êáé ôï ïéêéóôéêü ðåñéâÜëëïí ìÝóá óôï ïðïßï ãñÜöçêå ç éóôïñßá êáé Üöçóáí ôá ß÷íç ôïõò ðïëéôéóìéêÝò áîßåò ôïõ ðáñåëèüíôïò. ÁëëÜ ç äéÜóùóç ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò êëçñïíïìéÜò äåí áðïôåëåß ìüíï õðïèÞêç ðïëéôéóìïý ãéá ôéò ìåëëïíôéêÝò ãåíéÝò, óõìâÜëåé áêüìç óôçí áýîçóç ôùí óõãêñéôéêþí ðëåïíåêôçìÜôùí ôçò ðüëçò. Ï èñçóêåõôéêüò ôïõñéóìüò, Üëëùóôå, Ý÷åé êáôáãñáöåß ùò óçìáíôéêüò ðáñÜãïíôáò ïéêïíïìßáò ðïëëþí ðåñéï÷þí ôçò åëëçíéêÞò åðéêñÜôåéáò. ÓÞìåñá, ðïõ õðÜñ÷åé ç åìðåéñßá ôùí Ýñãùí áðïêáôÜóôáóçò êáé áíÜäåéîçò éóôïñéêþí ïéêéóôéêþí óõíüëùí ôçò ÷þñáò ìáò êáé ôïõ åîùôåñéêïý, åßíáé áíåðßôñåðôï íá ãßíïíôáé åí ïíüìáôé ôïõ "åêóõã÷ñïíéóìïý" åñãáóßåò ðïõ áíôéóôñáôåýïíôáé ôçí áðïêáôÜóôáóç, äéáôÞñçóç êáé áíÜäåéîç ôùí ìíçìåßùí. Äåí ìðïñåß äçëáäÞ íá ëåéôïõñãïýí ðñáêôéêÝò ôïõ ðáñåëèüíôïò, ðïõ åß÷áí óáí áðïôÝëåóìá ôéò áðþëåéåò óçìáíôéêþí êôéóìÜôùí êáé ðïëéôéóìéêþí áãáèþí, ðïõ ôüóï ìáò ðëÞãùóáí.

Áðü ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ É. Í. Áã. ÍéêïëÜïõ ðåñß ôï 1960. ÁíÜìåóá óôá ôüîá (ðÜíù äåîéÜ) õðÞñ÷áí áêüìç ïé åéêüíåò ôùí Áã. Áðïóôüëùí. Óôï âÜèïò äéáêñßíåôáé ôï ðåñßôå÷íï îýëéíï ôÝìðëï.

Ç Â.Á. ðëåõñÜ ôïõ ìçôñïðïëéôéêïý íáïý Áã. ÍéêïëÜïõ, üðïõ äéáêñßíïíôáé ïé ëáîåõôïß ãùíéüëéèïé êáé ç ðáñåìâïëÞ ðëßíèùí. Ç åêóêáöÞ Ýãéíå ãéá ôç äçìéïõñãßá ôÜöñïõ ðñïêåéìÝíïõ íá ôïðïèåôçèåß áãùãüò êëéìáôéóìïý.

13

Ìå áõôÞ ôçí èåþñçóç äåí äéêáéïëïãåßôáé ç åðé÷åéñïýìåíç, áõôÝò ôéò ìÝñåò, åãêáôÜóôáóç ìïíÜäáò êëéìáôéóìïý ìåãÜëùí äéáóôÜóåùí óôïí ìéêñÞò åðéöÜíåéáò áýëåéï ÷þñï, ðßóù áðü ôï éåñü ôïõ íáïý. Ãéáôß ìéá ôÝôïéá åíÝñãåéá Ý÷åé åðéðôþóåéò, ðïõ óå êÜèå ðåñßðôùóç èá ðñÝðåé íá áíôéìåôùðéóèïýí. Ôéò áíáöÝñù ðáñüôé ãßíïíôáé áíôéëçðôÝò êáé áðü ôïí ðëÝïí áíåíçìÝñùôï ðïëßôç: -Ðñþôïí, ç êáôáóôñïöÞ ìéáò åíäéáöÝñïõóáò üøçò ôïõ íáïý, éäéáßôåñá ôþñá ðïõ ìåôÜ ôçí åêóêáöÞ óôç âÜóç ôçò áðïêáëýöèçêáí óçìáíôéêÜ (êáé ó' áõôÞ) ôìÞìáôá ôçò áñ÷éêÞò ôïé÷ïðïéßáò ôïõ íáïý. Åßíáé áõôïíüçôï Üëëùóôå üôé ó' Ýíá éóôïñéêü ìíçìåßï, üðùò áõôü, äåí õðÜñ÷ïõí êáëÝò êáé êáêÝò üøåéò. Ìå êÜèå ôñüðï, áêüìç êáé ìå åíäå÷üìåíï êüóôïò, èá ðñÝðåé íá äéáóöáëßæåôáé ôï "ðåñßïðôï" ôïõ êåëýöïõò ôïõ.

-Äåýôåñïí, ç äéáóÜëåõóç ôçò Ýíôáîçò êáé ôçò áñìïíéêÞò óõíåñãáóßáò ôïõ íáïý ìå ôï åíäéáöÝñïí éóôïñéêü ïéêéóôéêü óýíïëï, ðïõ óõíÝ÷åôáé ìå áõôüí êáé äéáôçñåß óå ìåãÜëï âáèìü ôçí ðïëåïäïìéêÞ öõóéïãíùìßá ôçò ðáëáéüôåñçò óõíïéêßáò ôïõ Ðïëõãýñïõ. Ïé êÜôïéêïß ôçò åíóôåñíßóôçêáí, óå ìåãÜëï âáèìü, ôçí éäÝá ôçò áðïêáôÜóôáóçò ôùí óðéôéþí ôïõò êáé ç ðåñéï÷Þ Üñ÷éóå íá áíáäåéêíýåé ôç ìïíáäéêüôçôÜ ôçò. Ï ÄÞìïò ðáñÜëëçëá èá ðñÝðåé íá åíäéáöåñèåß ãéá ü,ôé ôïí áöïñÜ. ÊáíÝíáò ëïéðüí äåí áíôéóôñáôåýåôáé ôçí áíÜãêç åêóõã÷ñïíéóìïý ôïõ ðïëýðáèïõ íáïý (ðáñüôé áðü ôçí áíÝãåñóÞ ôïõ ëåéôïõñãïýóå áðñüóêïðôá ÷ùñßò áõôüí), áí äåí êáôáóôñÝöïíôáé óçìáíôéêÜ óôïé÷åßá ôïõ ßäéïõ, áëëÜ êáé ôçò åíäéáöÝñïõóáò óêçíïãñáößáò ôçò ðáëáéÜò óõíïéêßáò. Ôñüðïé åãêáôÜóôáóçò ôÝôïéùí ìïíÜäùí õðÜñ÷ïõí áóöáëþò ðïëëïß, áñêåß íá èÝëåé êÜðïéïò íá äéáôçñÞóåé ôçí éóôïñéêüôçôá, ôçí ìïñöïëïãßá êáé ôçí ðïëåïäïìéêÞ öõóéïãíùìßá ôçò ðåñéï÷Þò. Åõåëðéóôþ üôé ôüóï ïé áñìüäéïé öïñåßò, üóï êáé ïé ðïëßôåò -ðïëëïß áðü ôïõò ïðïßïõò èá èõìïýíôáé ìå ðéêñßá ðáëáéüôåñåò áäüêéìåò åðåìâÜóåéò óôï íáü- èá åõáéóèçôïðïéçèïýí êáé èá ðñïâïýí Üìåóá óôçí áíáèåþñçóç ôÝôïéùí åíåñãåéþí. Óçìåßùóç: 1. Ôï Üñèñï õðïâëÞèçêå áðü ôïí óõíôÜêôç ôïõ, óôéò 3-3-2009, ùò õðüìíçìá óôïõò: á. Óåâáóìéüôáôï Ìçôñïðïëßôç Êáóóáíäñåßáò êáé Ðïëõãýñïõ â. ÄÞìáñ÷ï êáé äçìïôéêïýò óõìâïýëïõò Ðïëõãýñïõ ã. É´ Åöïñåßá Âõæáíôéíþí Áñ÷áéïôÞôùí (×áëêéäéêÞò) Ùò èÝìá ôïõ åß÷å ôéò Üìåóåò åíÝñãåéåò ãéá ôçí ðñïóôáóßá êáé áðïêáôÜóôáóç ôïõ ìçôñïðïëéôéêïý íáïý Ðïëõãýñïõ.

Ç õøçëÞò áéóèçôéêÞò îýëéíç ïñïöÞ ôïõ Áã. ÍéêïëÜïõ, ëßãï ðñéí ôéò êáôáóôñïöéêÝò åðåìâÜóåéò óôï íáü.

14

Óôïí Ðïëýãõñï ôçò ÔÝ÷íçò êáé ôïõ Ðïëéôéóìïý ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÊÇ ÅÍÇÌÅÑÙÓÇ ÌÏÍÁ×ÏÕ ÓÕÍÅÓÉÏÕ, "ÍÅÑÏ ÁÐÏ ÔÉÓ ÅÎÉ ÂÑÕÓÅÓ...", Ýêäïóç ôçò Íïìáñ÷ßáò ×áëêéäéêÞò, Ðïëýãõñïò 2008: Ìå ìåãÜëç ÷áñÜ õðïäå÷üìáóôå ôï ðüíçìá ôïõ ìïíá÷ïý Óõíåóßïõ ÃåíáôÜ, áðïôÝëåóìá ðïëý÷ñïíçò Ýñåõíáò êáé åðßðïíçò ðñïóùðéêÞò åñãáóßáò. Èá ëÝãáìå áíåðéöýëáêôá ðùò áðïôåëåß ôçí ðéï ïëïêëçñùìÝíç êáé åìðåñéóôáôùìÝíç åñãáóßá ðïõ åêäüèçêå ìÝ÷ñé óÞìåñá ãéá ôïí Ðïëýãõñï êáèþò ðåñéëáìâÜíåé, åêôüò áðü ôá êáôáãåãñáììÝíá éóôïñéêÜ êáé ëáïãñáöéêÜ óôïé÷åßá, áíÝêäïôåò êáé Üãíùóôåò ðëçñïöïñßåò ðïõ óõìâÜëëïõí ôá ìÝãéóôá óôç óõìðëÞñùóç ðïëëþí êåíþí ðïõ õðÞñ÷áí óôçí éóôïñßá ôïõ ôüðïõ ìáò. Óýìöùíá ìå ôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá ôïõ óõããñáöÝá ôï ðïëõóÝëéäï âéâëßï ôïõ ÷ùñßæåôáé óå ôñßá ìÝñç: Óôï Á´ ìÝñïò, ìåôÜ áðü óýíôïìç åéóáãùãÞ óôï ÷þñï ôçò ×áëêéäéêÞò, åîåôÜæåôáé ôï üíïìá Ðïëýãõñïò áðü åôõìïëïãéêÞò áðüøåùò. Áêïëïõèïýí ïé ãåéôïíéÝò ôçò ðüëåùò êáé ïé ôïðïèåóßåò ôçò åããýò êáé ôçò åõñýôåñçò ðåñéï÷Þò, ç êáôÜ ôï äõíáôüí áéôéïëüãçóç ôçò ïíïìáóßáò ôïõò êáé ãåíéêÜ ç ðáñïõóßáóç üóùí ðëçñïöïñéþí ðñïÝñ÷ïíôáé áðü çëéêéùìÝíïõò êõñßùò áíèñþðïõò. Ìå ôïõò áíèñþðïõò áõôïýò ï óõããñáöÝáò åðéóêÝöèçêå ðïëëÝò ôïðïèåóßåò êáé ôï ðëïýóéï öùôïãñáöéêü õëéêü ðïõ ðñïÝêõøå äéáíèßæåé åõ÷Üñéóôá óôï ôÝëïò ôïõ Á´ ìÝñïõò. Áêïëïõèåß ç ìåëÝôç ôïõ áñ÷áéïëüãïõ Éùáêåßì ÐáðÜããåëïõ ãéá ôéò "áãñáìÜäåò", ðïõ áöèïíïýí óå ðáñáðïôÜìéåò ôïðïèåóßåò ôïõ Ðïëõãýñïõ. Óôï ´ ìÝñïò ðáñïõóéÜæïíôáé ìå èåìáôéêÞ óåéñÜ äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá ôïõ Ðïëõãýñïõ ìå ìéêñü ó÷ïëéáóìü ãéá ôá ðåñéóóüôåñá. Éäéáßôåñá áîéïìíçìüíåõôá áðü ôá ôñáãïýäéá ôçò óõëëïãÞò åßíáé åêåßíá ðïõ äçìéïõñãÞèçêáí ìÝóá óôïí Ðïëýãõñï, åîáéôßáò ãåãïíüôùí, äñáìáôéêþí óõíÞèùò, ãýñù áðü éóôïñßåò áãÜðçò, üðùò ôçò Ëßíáò êáé ôçò Ãêéâéæßíáò, êáé ç êáôáãñáöÞ ôùí ïðïßùí Ý÷åé ìåãÜëç óçìáóßá ãéá ôç äéÜóùóç ôçò ëáúêÞò ðïéçôéêÞò äçìéïõñãßáò ôïõ ôüðïõ ìáò. Ç óõëëïãÞ ôùí ôñáãïõäéþí Üñ÷éóå ðåñßðïõ ôï 1978 êáé ôåëåßùóå ôï öèéíüðùñï ôïõ 2007. Ôá ôñáãïýäéá áõôÜ ç÷ïãñáöÞèçêáí áðü ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 2003 ìÝ÷ñé ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 2007 êáé ðåñéëáìâÜíïíôáé óå äýï CD ìå ôïí ôßôëï "ÐïëõãõñéíÜ áêïýóìáôá", ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôï âéâëßï. Ãéá ôçí åñìçíåßá ôïõ ìÝëïõò ôùí ôñáãïõäéþí ðñïôéìÞèçêáí ãíÞóéïé åêöñáóôÝò ôçò ôïðéêÞò ìïõóéêÞò ðáñÜäïóçò, ôùí ïðïßùí ç ìáñôõñßá áðïôåëåß åããýçóç ãéá ôçí áõèåíôéêüôçôÜ ôïõò, üðùò ÷áñáêôçñéóôéêÜ ó÷ïëéÜæåé ï ê. ×ñüíçò Áçäïíßäçò óå åðéóôïëÞ ôïõ, ðïõ äçìïóéåýåôáé óôï âéâëßï. Óôï ô ìÝñïò õðÜñ÷åé ìéá ðïéêéëßá êåéìÝíùí, åíäåéêôéêÞ ãéá ôçí ðïëõãõñéíÞ êïéíùíßá êáé ðñïóùðïãñáößá ôùí ôåëåõôáßùí åêáôü åôþí. Ôá êåßìåíá áõôÜ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü éäéùôéêÜ áñ÷åßá Þ åßíáé êáôáãñáöÝò ðëçñïöïñéþí. Åäþ ðáñïõóéÜæåôáé êáé Ýíá ìéêñü êåöÜëáéï ãéá ôéò ó÷Ýóåéò ôïõ Ðïëõãýñïõ ìå ôï ¢ãéïí ¼ñïò, êáèþò êáé êáôÜëïãïò áãéïñåéôþí ìïíá÷þí ìå ðïëõãõñéíÞ êáôáãùãÞ. Óôï ôåëåõôáßï áõôü ìÝñïò ðáñïõóéÜæïíôáé êáé üëá ôá ïíüìáôá ôùí óõíôåëåóôþí êáé ðëçñïöïñçôþí. Ôï âéâëßï áíÝëáâáí íá ðáñïõóéÜóïõí ïé êáôáîéùìÝíïé ×áëêéäéêéþôåò åðéóôÞìïíåò ÃéÜííçò Ôóßêïõëáò êáèçãçôÞò Á.Ð.È. êáé ÈáíÜóçò ×ñéóôéáíüò öéëüëïãïò, óôï Äçìïôéêü ÈÝáôñï Ðïëõãýñïõ ôçí ÊõñéáêÞ 17 ÌáÀïõ 2009, þñá 7.00 ôï áðüãåõìá. Ç ðáñïõóßáóç ôïõ âéâëßïõ ôåëåß õðü ôçí áéãßäá ôçò Ìçôñïðüëåùò Êáóóáíäñåßáò, ôçò Íïìáñ÷ßáò ×áëêéäéêÞò êáé ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ, åíôÜ÷èçêå äå óôï ðñüãñáììá ôùí åêäçëþóåùí ôçò Íïìáñ÷ßáò êáé ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ ãéá ôçí åðáíÜóôáóç ôçò ×áëêéäéêÞò ôïõ 1821.

15

Ç ðñüóöáôç âéâëéïãñáöéêÞ äñáóôçñéüôçôá ôïõ ÄÇÌÇÔÑÉÏÕ ÁÈ. ÊÏÓÌÁ (ãñÜöåé ï Áè. ×ñéóôéáíüò, öéëüëïãïò) Óôï äåýôåñï åîÜìçíï ôïõ 2008 êõêëïöüñçóáí äýï íÝá âéâëßá ôïõ öéëïëüãïõ êáé óõíåñãÜôç ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò ÄçìÞôñç ÊïóìÜ. Ôï ðñþôï ìå ôßôëï "Ôï Á´ ÃõìíÜóéï ÈçëÝùí Èåóóáëïíßêçò" êáé õðüôéôëï "ÓõìâïëÞ óôçí Ýñåõíá ôçò åêðáéäåõôéêÞò éóôïñßáò ôçò ÌáêåäïíéêÞò ðñùôåýïõóáò" åßíáé áðïôÝëåóìá ðïëýìï÷èçò åñãáóßáò êáé Ýñåõíáò óôçí åêðáéäåõôéêÞ êáôÜóôáóç ôçò Èåóóáëïíßêçò êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôçò ïèùìáíïêñáôßáò êáé óôçí ïñãÜíùóç, ëåéôïõñãßá, äéïßêçóç êáé ðñïóöïñÜ ôïõ Á´ Ãõìíáóßïõ ÈçëÝùí, áðü ôçí ßäñõóÞ ôïõ (1919) ùò ôï 1979, Ýôïò êáôÜ ôï ïðïßï ï ê. ÊïóìÜò Ýðáõóå íá áíÞêåé óôï Óýëëïãï ôùí êáèçãçôþí ôïõ. Ôï ðñþôï ìÝñïò ôïõ âéâëßïõ ðåñéÝ÷åé "áäñïìåñþò" ôçí éóôïñéêÞ ðïñåßá ôçò åêðáßäåõóçò ãåíéêÜ ôá ÷ñüíéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò êáé åéäéêüôåñá óôç Ìáêåäïíßá êáôÜ ôïí 19ï áéþíá "ìå éäéáßôåñç Ýìöáóç óôç èÝóç ôçò ãõíáßêáò êáé óôçí åêðáßäåõóÞ ôçò". Óôï äåýôåñï ìÝñïò (1919-1979) ï óõããñáöÝáò åñåõíÜ êáé êáôáãñÜöåé ôá åõñÞìáôÜ ôïõ ó' ü,ôé áöïñÜ ôï Á´ ÃõìíÜóéï ÈçëÝùí Èåóóáëïíßêçò, ôï ðáéäáãùãéêü êëßìá, ìÝóá óôï ïðïßï ëåéôïýñãçóå ôï Ó÷ïëåßï, ôéò ðïëéôéêÝò êáé êïéíùíéêÝò êáôáóôÜóåéò êáé ãåãïíüôá, ðïõ åðçñÝáæáí ôç ìáèçôéêÞ ôïõ êéíçôéêüôçôá, ôçí åðßäïóç êáé äéáãùãÞ ôùí ìáèçôñéþí ôïõ. ÐáñáèÝôåé áêüìá ôçí ðñïóöïñÜ ôïõ éäñýìáôïò "óôï ðëáßóéï ôïõ åíéáßïõ óõóôÞìáôïò ôçò Ä. Å. êáé ôïõ êïéíùíéêïý êáé ðíåõìáôéêïý éóôïý ôçò ðüëçò". Ðñüêåéôáé ãéá ìéá äéáôñéâÞ ðïõ áöïñÜ ôçí éóôïñéêÞ ðïñåßá ôçò ÄåõôåñïâÜèìéáò Åêðáßäåõóçò óôç Èåóóáëïíßêç. Ï óõããñáöÝáò ìáò ðëçñïöïñåß, áíáðôýóóïíôáò ôï èÝìá ìå óýóôçìá, ìÝèïäï êáé ëïãéêÞ. ÊáôáðéÜíåôáé ìå Ýíá èÝìá éóôïñéêü, ðïõ ôï åîåôÜæåé áð' üëåò ôéò äõíáôÝò áðüøåéò ìå ôñüðï ðïõ åîáíôëåß ôéò áîéïëïãçìÝíåò èÝóåéò ôïõ, ðñïóðáèþíôáò íá ìçí áöÞíåé êåíÜ. Óçìåéþíù ôï åíäéáöÝñïí ðïõ ðñïêáëåß óôïí áíáãíþóôç ç äéåýñõíóç ôïõ êåíôñéêïý èÝìáôïò êáèþò äéáðëÝêïíôáé ôá éäåïëïãéêÜ, êïéíùíéêÜ êáé ðïëéôéêÜ äåäïìÝíá ôçò åðï÷Þò. Ç äéåýñõíóç áõôÞ óçìáßíåé êáé ôç ó÷åôéêÞ äéåýñõíóç ôùí ðçãþí, óôïé÷åßá ðïõ åßíáé áðïêôÞìáôá ôçò éóôïñéïãñáößáò, áëëÜ êáé ìåèïäïëïãéêÝò ðñïûðïèÝóåéò êÜèå ðáñáðÝñá åîÝëéîçò. Ç áíáöïñÜ óôá ðïëéôéêÜ êáé êïéíùíéêÜ ãåãïíüôá, ðïõ ïðùóäÞðïôå óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò, üóï ðåñéåêôéêÜ êé áí åßíáé, åîáóöáëßæåé ôçí éóôïñéêÞ ìíÞìç êáé ìáò äßíåé ðñáãìáôéêÜ ôï ðëáßóéï, ìÝóá óôï ïðïßï áíáðôýóóåôáé ôï èÝìá ôïõ óõããñáöÝá. Ôï âéâëßï ôïõ ê. ÊïóìÜ ãéá ôéò áðüöïéôåò ôïõ Á´ Ãõì. ÈçëÝùí, ôïõò Èåóóáëïíéêéïýò, ôïõò åêðáéäåõôéêïýò êáé ãåíéêüôåñá ôïõò öéëïìáèåßò åßíáé ìéá ðçãÞ ðëçñïöïñéþí éóôïñéêÞò ãíþóçò. Ç ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá åðéóçìÜíåé êáé íá áíáëýóåé, êáôÜ ôï äõíáôü, ôïõò ðáñÜãïíôåò ðïõ Ýðáéîáí ðñïóäéïñéóôéêü ñüëï óôç äéáìüñöùóç ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ ó÷ïëåßïõ êáé ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôùí ìáèçôñéþí ôïõ Þôáí áíáìößâïëá Ýñãï äýóêïëï êáé ãé áõôüí áêñéâþò ôï ëüãï õðÞñîå êáé óáãçíåõôéêü ãéá ôïí ßäéï. *** Ôï äåýôåñï âéâëßï ôïõ ÄçìÞôñç ÊïóìÜ ìå ôßôëï "ÐëÜôùíïò áðïëïãßá ÓùêñÜôïõò - ÌåôÜöñáóç - Ó÷üëéá" åßíáé ìéá êáèáñÜ öéëïëïãéêÞ åñãáóßá ðÜíù óôï Ýñãï ôïõ ÐëÜôùíá, ìå åéóáãùãÞ, ìåôÜöñáóç êáé åñìçíåõôéêÝò óçìåéþóåéò. Ç åñãáóßá ôïõ áõôÞ äéáêñßíåôáé áñ÷éêÜ ãéá ôçí ôõðéêÞ åðéóôçìïíéêÞ ìïñöÞ ôçò. Óôçí åéóáãùãÞ ãßíåôáé ìéá "áäñïìåñÞ" ðáñïõóßáóç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôïõ ÓùêñÜôç, ùò ðíåõìáôéêïý áíèñþðïõ ôçò åðï÷Þò ôïõ. ÁíáöÝñåôáé óôéò íÝåò öéëïóïöéêÝò ôïõ éäÝåò êáé ãåíéêüôåñá óôïí ðíåõìáôéêü ôïõ ñüëï óôçí ÁèçíáúêÞ êïéíùíßá, üðùò ðáñáäßäåôáé áðü ôïõò äõï êáôåîï÷Þí ìáèçôÝò ôïõ, ôïí ÐëÜôùíá êáé Îå16

íïöþíôá. Áðü ôïõò ßäéïõò óõããñáöåßò áíôëåß êáé ôá âéïãñáöéêÜ óôïé÷åßá ôïõ ÓùêñÜôç, ùò ìÝëïõò ôçò êïéíùíßáò êáé ôçò ðïëéôåßáò ôùí Áèçíþí. ÂéïãñáöéêÜ óôïé÷åßá êáé öéëïóïöéêÝò áðüøåéò ðáñáèÝôåé êáé ãéá ôïí ÐëÜôùíá, ôïíßæïíôáò éäéáßôåñá ôéò ðïëéôéêÝò ôïõ èÝóåéò êáé áðüøåéò. Ç åéóáãùãÞ êëåßíåé ìå üóá áöïñïýí ôç äßêç ôïõ ÓùêñÜôç, ôçí ÐëáôùíéêÞ Áðïëïãßá êáé ôï ÄéÜãñáììá, ìå ðåñéëçðôéêÞ áðüäïóç, ôçò Áðïëïãßáò. ¼ëåò ïé ðëçñïöïñßåò, ðïõ äßíïíôáé óôçí åéóáãùãÞ, âïçèïýí, óå ìåãÜëï âáèìü, ôïí áíáãíþóôç íá êáôáíïÞóåé ôçí õðüèåóç ôçò äßêçò êáé ôçí Áðïëïãßá. Óôï äåýôåñï ìÝñïò ðáñáôßèåôáé ôï êåßìåíï êáé ç ìåôÜöñáóç. Åäþ èá óçìåéþóù ðùò ï óõíäõáóìüò öéëïëïãéêÞò êáé áíÜëïãçò õöïëïãéêÞò áðüäïóçò åßíáé ç äõóêïëüôåñç ðåñßðôùóç ôïõ ìåôáöñáóôéêïý ðñïâëÞìáôïò. Íéþèïõìå ìå óáöÞíåéá ôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ öéëïëüãïõ óõããñáöÝá, ðïõ èÝëåé íá îåöýãåé áðü ôá üñéá ðïõ ôïí ðåñéïñßæïõí áóöõêôéêÜ. Ç ìåôÜöñáóç ôïõ ê. ÊïóìÜ äåí åßíáé ìéá áðëÞ öéëïëïãéêÞ ìåôáöïñÜ. Ï äéêáíéêüò ëüãïò ìáò ðáñïõóéÜæåôáé ü÷é ìüíï ìå ôç äïìÞ ôïõ, ìá êáé ìå ôç ìïñöÞ ðïõ ðáßñíåé óôï óýã÷ñïíï íåïåëëçíéêü ëüãï. ¸ôóé, üðïõ äßíåôáé óôïí óõããñáöÝá ç åõêáéñßá, åßíáé áðôÞ ç ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá áíáäåé÷èïýí óôç ìåôÜöñáóç "ïé ëïãïôå÷íéêÝò áñåôÝò ìå öéëïóïöéêÞ èåþñçóç êáé ç äéêáíéêÞ áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò Áðïëïãßáò". Óôï ôñßôï ìÝñïò Ý÷ïõìå ôéò åñìçíåõôéêÝò óçìåéþóåéò, ðëïýóéåò êáé êáßñéåò. ÅîÜëëïõ ç âéâëéïãñáößá ðïõ ðáñáèÝôåé óôï ôÝëïò êáé ïé ðáñáðïìðÝò ðïõ õðÜñ÷ïõí óôç ìåôÜöñáóç óõãêñïôïýí ìéá óõóôçìáôéêÞ åñãáóßá êáé áðïôåëïýí ôï áðïäåéêôéêü óôïé÷åßï ôïõ ìü÷èïõ, ðïõ îüäåøå ï óõããñáöÝáò, êáé ôï âáèìü ôçò åðéôõ÷ßáò ôïõ. *** ÃÉÙÑÃÏÕ ÆÙÃÑÁÖÁÊÇ, "¸íá ðáéäß ìåãáëþíåé óôï Æáñü ôçò ÊñÞôçò" (Óôá ÷ñüíéá ôçò êáôï÷Þò êé áìÝóùò ìåôÜ) ÄéçãÞìáôá, Ýêäïóç Ðïëéôéóôéêüò Óýëëïãïò Æáñïý, ÇñÜêëåéï 2008. Óôï 46ï ôåý÷ïò ôïõ "Ð" åß÷áìå ðñïáíáããåßëåé ôç íÝá áõôÞ Ýêäïóç ôïõ Ãéþñãïõ ÆùãñáöÜêç, ðñïäçìïóéåýïíôáò Ýíá áðü ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ ìå ôßôëï "Ôá ðÝíèç êáé ôá ìïéñïëüãéá". Ìå ôï íÝï ôïõ áõôü ðüíçìá, ï óõããñáöÝáò, ìå ðáéäéêÞ ìáôéÜ ðáñïõóéÜæåé ôç æùÞ óôçí éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ, üðùò ôçí Ýæçóå êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôçò êáôï÷Þò êáé áìÝóùò ìåôÜ. Ìå ìïíáäéêü ôñüðï áöÞãçóçò ìáò ìåôáöÝñåé óôçí ÊñÞôç ôçò êáôï÷Þò êáé óêéáãñáöåß ôç æùÞ êïíôÜ óôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ, óôï ìéêñüêïóìï ôïõ ÷ùñéïý êáé ìÝóá áðü áóÞìáíôá ðåñéóôáôéêÜ ìáò ìåôáöÝñåé ôï êëßìá ôçò åðï÷Þò, ôï ôüóï ìáêñéíü êáé êïíôéíü óõíÜìá. Ìéá åîáéñåôéêÞ ðñïóðÜèåéá êáé, óýìöùíá ìå ôïõò áíèñþðïõò ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Óõëëüãïõ Æáñïý ðïõ ôï åîÝäùóáí, "Ýíá ðïôÞñé äñïóåñü óå äéøáóìÝíïõò êáéñïýò..".

H TV-100 ÓÔÏÍ ÐÏËÕÃÕÑÏ ãñÜöåé ç ê. Ìáñßá ÌðïõëÜêç - Ëõðçñßäç Ôï ôçëåïðôéêü êáíÜëé, ðïõ ïé åêðïìðÝò ôïõ åêðëçñïýí ôïí ðáéäáãùãéêü ÷áñáêôÞñá ðïõ Ý÷åé ç ôçëåüñáóç, ðïõ ôá ðñïãñÜììáôÜ ôïõ åßíáé ðïéïôéêÜ êáé ïäçãïýí óå øõ÷éêÞ áíÜôáóç ôïõò ôçëåèåáôÝò. Ç TV100. To êáíÜëé ðïõ ìå óïâáñüôçôá, óåâáóìü êáé ðïëëÞ áãÜðç ãéá ôç ÌáêåäïíéêÞ ýðáéèñï, áíáäåéêíýåé ôïõò ðëïýóéïõò èçóáõñïýò ôçò ÌáêåäïíéêÞò ðáñÜäïóçò, ìå ðñùôåñãÜôç ôï äéáêåêñéìÝíï äçìïóéïãñÜöï êýñéï ÓôÝëëéï ËïõêÜ, âñÝèçêå óôïí Ðïëýãõñï. Ìå ôçí åõêáéñßá ôçò ðáñïõóßáóçò ôïõ âéâëßïõ "ÐåñáóìÝíá ìá ðïôÝ îå÷áóìÝíá" êáé óáí åðéâñÜâåõóç, ãéáôß ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ óôñÝöåôáé ãýñù áðü ôï ðåñéå÷üìåíï ôùí åêëåêôþí åêðïìðþí ôïõ ê. ËïõêÜ, "Óôç ãç ôçò Ìáêåäïíßáò" êáé "¸íá âéâëßï Ý17

íá ôáîßäé", ìáò ÷áñßóôçêå ìéáò þñáò ôçëåïðôéêüò ÷ñüíïò ãéá ôçí ðñïâïëÞ ôçò ëáïãñáöéêÞò éóôïñßáò ôïõ ôüðïõ ìáò. Åê ìÝñïõò üëùí êáé êõñßùò áõôþí ðïõ îÝñïõí ôçí áîßá ôïõ ôçëåïðôéêïý ÷ñüíïõ åõ÷áñéóôþ èåñìÜ ôçí ÔV100, ôï öùôéóìÝíï äçìïóéïãñÜöï ê. Óô. ËïõêÜ êáé ôïõò åêëåêôïýò óõíåñãÜôåò ôïõ. Ôçí þñá áõôÞ, ìå óýììá÷ï ìéá çëéüëïõóôç çìÝñá, óôç ìÝóç ôïõ ÷åéìþíá (5/2/2009), êÜíáìå ìéá ìéêñÞ âüëôá óôïõò äñüìïõò ôïõ Ðïëõãýñïõ, áíïßîáìå ôá öôåñÜ ôïõ íïõ ìáò êáé ðñïóðáèÞóáìå íá ìåôáöÝñïõìå ôï ãñáðôü ëüãï ôïõ âéâëßïõ óå åéêüíá. ÅðéóêåöèÞêáìå ôï Ëáïãñáöéêü Ìïõóåßï, üðïõ èáõìÜóáìå ôï ÷åéñïðïßçôï èçóáõñü êáé ôá áíôéêåßìåíá ðïõ óõíôñüöåõáí êáé ïìüñöáéíáí ôç æùÞ ôùí ðñïãüíùí ìáò. ÊëåéäïêñÜôïñáò, ìå áðåñéüñéóôç åèåëïíôéêÞ ðñïóöïñÜ ç åêðñüóùðïò ïìÜäáò Ðïëõãõñéíþí ãõíáéêþí êõñßá Êïýëá ÌåëÜ. Ìå ôïí ôïìÝá ôùí ãõíáéêþí ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Óõëëüãïõ Ðïëõãýñïõ, (øõ÷Þ êáé ðñùôïðüñåò ïé êõñßåò Ìáñßá ÁéêáôåñéíÜñç êáé ÖùôåéíÞ ÂëÜ÷ïõ) ðïõ äßíåé ðáëìü óå êÜèå ðïëéôéóôéêÞ åêäÞëùóç, ôñáãïõäÞóáìå êáé ÷ïñÝøáìå, ìå ôç óõíïäåßá ôïõ âéïëéïý ôïõ ìðÜñìðá Ãéþñãç. Ãõñßóáìå ôç óêÝøç ìáò ðïëëÜ ÷ñüíéá ðßóù, ôüôå ðïõ ïé ðñüãïíïß ìáò ìÝóá áðü ôá ôñáãïýäéá êáé ôïõò ÷ïñïýò ðñïóðáèïýóáí íá ðåñÜóïõí ï Ýíáò óôïí Üëëï ôá ìçíýìáôá ôçò Åèíåãåñóßáò ãéá ôçí áðüêôçóç ôçò åëåõèåñßáò. Áðü ôéò "¸îé Âñýóåò" ðÞñáìå êñýï íåñü ãéá íá óõíïäåýóïõìå ôï öñåóêïêáâïõñäéóìÝíï êáöÝ, ôï ãëõêü êáé ôá "êëéêïýäéá" ôçò Áóðáóßáò. Êáíåßò äåí ìðüñåóå í' áíôéóôáèåß óôçí "ôóßêíá áð' ôá ëïõêÜí'êá ðïõ ç êïõìðÜñïõò ì' ç Íßêïõò" Ýøçíå óôá êÜñâïõíá. ¸ôóé, üëïé ìáæß, üðùò ôüôå, ôóïõãêñßóáìå ôá ðïôÞñéá, óôçí õãåßá üëùí ìáò. Ç åêðïìðÞ áõôÞ åß÷å äýï óêïðïýò. Íá ðïôßóåé ôéò ñßæåò ôïõ äÝíäñïõ ôçò ðáñÜäïóçò ãéá íá êñáôçèåß æùíôáíü. Íá äåßîåé ôçí ïìïñöéÜ ôïõ ôüðïõ. Ç æùÞ óôçí ðüëç äåí åßíáé ìïíüäñïìïò. Äåí ÷ñåéÜæïíôáé ðïëëÜ ÷ñÞìáôá ãéá íá âñåèåß êáíåßò êïíôÜ óôç öýóç ôïõ Ðïëõãýñïõ. ¼ôáí Ýëèåé åäþ, èá íéþóåé ðùò êÜèå ìÝñá åßíáé ìéá êáéíïýñãéá ìÝñá, ðïõ óðÜåé ôç ñïõôßíá êáé ôç ìáõñßëá ôçò ðüëçò. Ó' áõôü âïçèÜåé ôï êáëü êëßìá, ôï ðïëý ðñÜóéíï êáé üëá "ôá êáëïýäéá" ðïõ ìðïñåß íá âñåé êáíåßò óôç ìéêñÞ ìáò ðüëç. Ó' áõôü ôï ìéêñü, éóôïñéêü êïììÜôé "Ôçò ãçò ôçò Ìáêåäïíßáò". ×ßëéá åõ÷áñéóôþ, êýñéå ËïõêÜ, ãéá ôç ÷áñÜ ðïõ ðÞñáìå ðáñáêïëïõèþíôáò ôçí åê-

Ç Ìáñßá ÌðïõëÜêç Ëõðéñßäç ìå ôïí äçìïóéïãñÜöï ÓôÝëëéï ËïõêÜ.

18

ðïìðÞ óáò. ÌáêÜñé íá Ý÷ïõí ôç äýíáìç íá óáò óõíáãùíéóèïýí êáé Üëëïé ôçëåïðôéêïß óôáèìïß. ÅÊÈÅÓÇ COLLAGE ÊÙÓÔÇ ÂÏËÏÕÄÁÊÇ: Åäþ êáé Ýíá ÷ñüíï ðåñßðïõ äéåõèõíôÞò ôçò ÊáñäéïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò óôï Ãåí. Íïóïêïìåßï ×áëêéäéêÞò åßíáé Ýíáò ãéáôñüò êáé êáëëéôÝ÷íçò óõã÷ñüíùò. Ðñüêåéôáé ãéá ôïí ÊùóôÞ ÂïëïõäÜêç, ï ïðïßïò áðü ôá öïéôçôéêÜ ôïõ áêüìá ÷ñüíéá áó÷ïëåßôáé óõóôçìáôéêÜ ìå ôç öùôïãñáößá êáé ôï collage. Ìå ôçí åõêáéñßá ëïéðüí ôçò ðáñïõóßáò ôïõ óôçí ðüëç ìáò êáé ôçí ðáñüôñõíóç ôïõ "Óõëëüãïõ Ãõíáéêþí Ðïëõãýñïõ", ðáñïõóßáóå Ýêèåóç Ýñãùí ôïõ, ôá åãêáßíéá ôçò ïðïßáò Ýãéíáí ôçí ÊõñéáêÞ 22 Ìáñôßïõ óå áßèïõóá ôïõ äÞìïõ Ðïëõãýñïõ. Ôïí ãéáôñü-êáëëéôÝ÷íç ðáñïõóßáóå ç ðñüåäñïò ôïõ óõëëüãïõ ¸öç Ëéüíôá-Ðáó÷Üëç, ðáñïõóßá ðïëëþí öéëüôå÷íùí ôçò ðüëçò ìáò. ÅðåéäÞ äåí Ý÷ïõìå ôéò ãíþóåéò íá ó÷ïëéÜóïõìå ôï Ýñãï ôïõ Ê. ÂïëïõäÜêç, èá äáíåéóôïýìå ôçí Üðïøç ôçò Åõöçìßáò ÃåùñãéÜäïõ-Êïýíôïõñá êáè. Éóôïñßáò ÔÝ÷íçò Á.Ð.È.: "Õðåñåõáßóèçôïò äÝêôçò ôùí ïðôéêþí åñåèéóìÜôùí ôïõ êáéñïý ìáò áëëÜ êáé ôùí êáëëéôå÷íéêþí èçóáõñþí ôçò ðëïýóéáò ðïëéôéóôéêÞò ðáñÜäïóçò ôïõ ôüðïõ ìáò, ï Ê. Â. áíáëýåé êáé óõíèÝôåé ìå ôç öáíôáóßá ôïõ ãéá íá êáôáãñÜøåé ìÝóá áðü ôï öáêü ôïõ ìå ôüëìç êáé êáëáéóèçóßá áðïóðÜóìáôá ôïõ êüóìïõ ìáò... Ðñùôüôõðïò äçìéïõñãüò, ÷ñçóéìïðïéåß óõìâïëéêïýò êþäéêåò, Üëëïôå ðåñéóóüôåñï êáé Üëëïôå ëéãüôåñï åõáíÜãíùóôïõò, ãéá íá èßîåé êáé ó÷ïëéÜóåé ìå ðéêñÞ åéñùíßá, ìå èáõìáóìü Þ ðüíï, èÝìáôá, üðùò ôï êÜëëïò ôùí áñ÷áßùí áãáëìÜôùí, ôçí ðëáóôéêüôçôá êáé ôéò ìåôáìïñöþóåéò ôïõ ãõíáéêåßïõ êïñìéïý, ôïí Ýñùôá, ôïí ðáíéêü ôïõ èáíÜôïõ, ôï ðáñÜëïãï ôïõ ðïëÝìïõ, ôï ìÜôáéï ôçò öõãÞò...". Ç Ýêèåóç äéÞñêåóå ìÝ÷ñé ôéò 5 Áðñéëßïõ êáé ôá Ýóïäá áðü ôéò ðùëÞóåéò ôùí Ýñãùí ï ê. ÂïëïõäÜêçò êáé ï Óýëëïãïò Ãõíáéêþí, "Ìáæß... ãéá Ýíá óêïðü", èá äéáèÝóïõí óôï ÄçìÞôñç Ìáõñüðïõëï.

¸ñãï ÊùóôÞ ÂïëïõäÜêç.

ÂÁÓÉËÇÓ ÁÈÁÍÁÓÉÏÕ, ÅÍÁÓ ÁÃÍÙÓÔÏÓ ÇÑÙÁÓ ÔÏÕ 1821: Óôá ðëáßóéá ôùí åêäçëþóåùí ôçò Íïìáñ÷ßáò ãéá ôçí åðáíÜóôáóç ôïõ 1821, ôçí ÊõñéáêÞ 22 Ìáñôßïõ óôï Äçìïôéêü ÈÝáôñï Ðïëõãýñïõ, ï åêðáéäåõôéêüò êáé åñåõíçôÞò Êþóôáò ×éïýôçò áðü ôï Íåï÷þñé ðáñïõóßáóå Ýíáí Üãíùóôï ×áëêéäéêéþôç Þñùá ôçò ÅëëçíéêÞò ÅðáíÜóôáóçò, ôïí Âáóßëåéï Áèáíáóßïõ áðü ôá ÑéæÜ (Óéðïõôíßêéá) ôùí Æåñâï÷ùñßùí. (Ãéá üóïõò åíäéáöÝñïíôáé ïëüêëçñç ç Ýñåõíá ãéá ôïí Â.

Áðü ôá åãêáßíéá ôçò Ýêèåóçò êïëÜæ ôïõ ÊùóôÞ ÂïëïõäÜêç. Äéáêñßíïíôáé ïé Ê. Ìáõñüðïõëïò, Â. ÐÜððáò, Ê. ÂïëïõäÜêçò êáé ç ïéêïäÝóðïéíá ôçò åêäÞëùóçò ¸öç Ëéüíôá-Ðáó÷Üëç.

19

Áèáíáóßïõ äçìïóéåýèçêå óôï ôåëåõôáßï, 52ï, ôåý÷ïò ôùí ×ñïíéêþí ôçò ×áëêéäéêÞò, Ýêäïóç ôçò É.Ë.Å.×.). Áðü ôçí åíäéáöÝñïõóá åéóÞãçóç ôïõ ê. ×éïýôç áíôéãñÜöïõìå ôï ðáñáêÜôù áðüóðáóìá ðïõ ðåñéëáìâÜíåôáé óôá "Áðïìíçìïíåýìáôá ôïõ ÌáêñõãéÜííç": "¼ñêéóá åãþ (ãéá ôçí áðåëåõèÝñùóç ôçò Ìáêåäïíßáò) êáé ôïí Âáóßëç Áèáíáóßïõ. ¹ôáí áñ÷çãüò ôçò êáâáëëáñßáò óôçí ÊñÞôç êáé Þñèå óôï ¢ñãïò êáé ôïí óôåöÜíùóá. ¹ôáí êé áõôüò Ìáêåäüíáò [...] ðïëëÜ ôßìéïò Üíèñùðïò êáé ãåííáßïò". Ìå ôçí åõêáéñßá áõôÞò ôçò ðáñïõóßáóçò íá áíáöÝñïõìå ðùò ï Êþóôáò ×éïýôçò áíÞêåé óôç íÝá ãåíéÜ åñåõíçôþí ôçò ×áëêéäéêÞò ìå áîéïæÞëåõôï óõããñáöéêü Ýñãï. ÁíáöÝñïõìå åíäåéêôéêÜ ôá âéâëßá ôïõ "Ðñïóùðïãñáößá ôïõ Íåï÷ùñßïõ ×áëêéäéêÞò (16ïò-20ïò áé.)", 2001, "ÖùôïãñáöéêÜ ôåêìÞñéá áðü ôï Íåï÷þñé ×áëêéäéêÞò", Ýêäïóç Ð.Ó. Íåï÷ùñßïõ, 2006, "Ç åêêëçóßá ôçò ÊïéìÞóåùò ôçò Èåïôüêïõ (1852) óôá ÑéæÜ ×áëêéäéêÞò", Ýêäïóç É. Í. ÊïéìÞóåùò ôçò Èåïôüêïõ Ñéæþí ×áëêéäéêÞò, 2007 êáé ðïëëÝò áêüìá äçìïóéåýóåéò óå äéÜöïñá åðéóôçìïíéêÜ Ýíôõðá êáé ðåñéïäéêÜ, ìåôáîý ôùí ïðïßùí êáé ï "Ðïëýãõñïò".

Âáóßëåéïò Áèáíáóßïõ. ¸ñãï ôïõ åöçìÝñéïõ ôùí Ñéæþí Êùí/íïõ ÓïõöôÜ áðü ôçí ÐåñéóôåñÜ.

ÅÊÈÅÓÇ ÆÙÃÑÁÉÊÇÓ ÐÁÑÁÓ×ÏÕ ÊÁÑÁÄÇÌÏÕ Ï æùãñÜöïò ðïõ ðáñïõóéÜæïõìå óôï ôåý÷ïò áõôü åêèÝôåé Ýñãá ôïõ óôï êáöÝãêáëåñß «Ìïõóåßï» ôçò Èåóóáëïíßêçò áðü 26 Áðñéëßïõ (ÊõñéáêÞ ôïõ ÈùìÜ) êáé ãéá 15 çìÝñåò óå óõíåñãáóßá ìå ôï óýëëïãï ãéá ðáéäéÜ ìå óýíäñïìï Down. ÌÝñïò ôùí åóüäùí èá äéáôåèïýí ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõ åí ëüãù óõëëüãïõ. ÅÊÈÅÓÇ ÆÙÃÑÁÖÉÊÇÓ ÓÔÅËÉÏÕ ÓÔÁÕÑÏÕ Ìå ôßôëï "ØÇÖÉÄÏÃÑÁÖÇÌÁÔÁ" ï Ðïëõãõñéíüò æùãñÜöïò ÓôÝëéïò Óôáýñïõ åêèÝôåé ôçí êáéíïýñéá ôïõ äïõëåéÜ óôï éóüãåéï ôïõ Äçìáñ÷åßïõ Ðïëõãýñïõ áðü ôéò 26 Áðñéëßïõ, ÊõñéáêÞ ôïõ ÈùìÜ ìÝ÷ñé ôçí ÐáñáóêåõÞ 8 ÌáÀïõ 2009. Ç Ýêèåóç ëåéôïõñãåß 11.00 ôï ðñùß ìå 1.00 ôï ìåóçìÝñé êáé 7.00 ìå 10.00 ôï âñÜäõ. Åãêáßíéá 26 Áðñéëßïõ óôéò 10.30 ôï ðñùß. ØçöéäïãñáöÞìáôá ×áñïýìåíá, ÷ñùìáôéóôÜ, ìéêñÜ êáé ìåãÜëá ôåôñáãùíÜêéá êé ü÷é ìüíï, ìåñéêÝò öïñÝò êáé Üó÷åôá ìåôáîý ôïõò, ðñïóðáèïýí íá óõíôá÷èïýí, íá óõíôáéñéáóôïýí, íá åõèõãñáììéóèïýí, åí ôÝëåé íá 'ãåìßóïõí' ôçí åðéöÜíåéá êáé óôï ôÝëïò íá ðáñáóôÞóïõí ôï èÝìá. Êáé ôï êÜíïõí. Êé áí êáôÜ ëÜèïò, ìðåé áíÜìåóÜ ôïõò êáíÝíá ðáñÜôáéñï, ßóùò âïçèÞóåé êé áõôü, ìå ôï äéêü ôïõ ôñüðï. Ëåò êáé Ý÷ïõí óõëëïãéêÞ åõèýíç êáé áãùíßæïíôáé ãéá êïéíü óêïðü.

¸ñãï ôïõ ÓôÝëéïõ Óôáýñïõ.

Ï Êùí/íïò ×éïýôçò óôçí ðáñïõóßáóç ôïõ Â. Áèáíáóßïõ Þñùá ôçò åðáíÜóôáóçò ôïõ 1821.

20

Ï æùãñÜöïò ÐÁÑÁÓ×ÏÓ ÊÁÑÁÄÇÌÏÓ åðéìÝëåéá ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò Âéïãñáöéêü óçìåßùìá: Ï ÐáñÜó÷ïò ÊáñáäÞìïò ãåííÞèçêå óôç Í. Öþêáéá ôçò ÊáóóÜíäñáò ôï 1950. Åßíáé áðüöïéôïò ôçò ÖõóéêïìáèçìáôéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Á.Ð.È. êáé áðü ôï 1982 åñãÜæåôáé ùò êáèçãçôÞò óå ó÷ïëåßá ôçò ÌÝóçò Åêðáßäåõóçò. Ìå ôç æùãñáöéêÞ áó÷ïëåßôáé óõóôçìáôéêÜ áðü ôï 1980. Áðü ôï 1989 êáé åðß ìßá äåêáåôßá áó÷ïëÞèçêå ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ ìå ôç âõæáíôéíÞ ôÝ÷íç. ¸êôïôå åêôüò áðü ôçí áãéïãñáößá Ý÷åé óôñáöåß óôçí ôïðéïãñáößá êáé ôéò íåêñÝò öýóåéò. ÌÝ÷ñé óÞìåñá Ý÷åé ðáñïõóéÜóåé Ýñãá ôïõ óå 6 áôïìéêÝò êáé óå ðåñéóóüôåñåò áðü 20 ïìáäéêÝò åêèÝóåéò. Ç éóôïñéêüò ÔÝ÷íçò ×ñýóá ÄáíÝëëç ãñÜöåé ìåôáîý Üëëùí ãéá ôç æùãñáöéêÞ ôïõ ÊáñáäÞìïõ: "Ç èåìáôéêÞ ôïõ ðñáãìáôåýåôáé óôéãìéüôõðá áðü ïñåéíÜ êáé èáëáóóéíÜ ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò êáé ôçò ÷åñóïíÞóïõ ôïõ ¢èù. Óôá Ýñãá áõôÜ ðçãÞ Ýìðíåõóçò ôïõ êáëëéôÝ÷íç åßíáé ôï öõóéêü ðåñéâÜëëïí, ôï ïðïßï áðïôõðþíåôáé ìå ðáñáóôáôéêü ôñüðï, äñá áõôüíïìá êáé áíáäåéêíýåôáé óå êõñßáñ÷ï óôïé÷åßï ôçò æùãñáöéêÞò åðéöÜíåéáò. ÏñéóìÝíåò ëåðôïìÝñåéåò áðïäßäïíôáé ìå äéÜèåóç ãåíßêåõóçò ðïõ ðëçóéÜæåé ôçí áöáéñåôéêÞ äéáôýðùóç, åíþ äßíåôáé ìåãÜëç Ýìöáóç óôçí áðïôýðùóç ôçò áôìïóöáéñéêüôçôáò ôïõ åéêïíéæüìåíïõ åëëçíéêïý ôïðßïõ. Ôá áñ÷éôåêôïíéêÜ ìÝñç, êõñßùò ìïíÝò ôïõ Áã. ¼ñïõò, áðïôõðþíïíôáé ìå ìåãÜëç êáèáñüôçôá êáé ðéóôüôçôá, áíáäåéêíýïíôáò áêüìá êáé ôçí ðáñáìéêñÞ äïìéêÞ éäéáéôåñüôçôÜ ôïõò, óå ìéá ëéôÞ óýíèåóç ÷ùñßò áõóôçñÞ ïñãÜíùóç. Ôá ÷ñþìáôá ðïõ åðéëÝãåé ï êáëëéôÝ÷íçò åßíáé ôá æåóôÜ ãÞéíá, ðïõ óõíäõÜæïíôáé ìå ôï êáèáñü ãáëÜæéï ôçò èÜëáóóáò Þ ôïõ ïõñáíïý êáé õðïãñáììßæïõí ôï ÷áñáêôÞñá ôçò åëëçíéêÞò õðáßèñïõ, åðé÷åéñþíôáò íá äéáöõëÜîïõí ôçí áêåñáéüôçôá ôçò öýóçò ÷ùñßò êáìßá åðéôÞäåõóç. Óå ðáñüìïéá êáôåýèõíóç êéíïýíôáé êáé ôá äÝíôñá, åëéÝò, êõðáñßóóéá êáé ëåýêåò, ðïõ ïñéïèåôïýí ôï ÷þñï, åíþ áðïõóéÜæåé ôï áíèñþðéíï óôïé÷åßï. Ôï äõíáôü öùò äéá÷Ýåôáé óôéò åðéöÜíåéåò êáé áöáéñåß ôï âÜèïò ôïõ ÷ñþìáôïò, åíþ óå ïñéóìÝíá Ýñãá ôá æùãñáöéêÜ õëéêÜ áíáìåéãíýïíôáé ìå êüëëá ãéá íá äçìéïõñãÞóïõí áíÜãëõöåò ëåðôïìÝñåéåò, áðïäßäïíôáò ôçí ðåôñþäç õöÞ ôùí ïñåéíþí üãêùí êáôáêôþíôáò êáé áîéïðïéþíôáò ôçí ôñßôç äéÜóôáóç óôç æùãñáöéêÞ åðéöÜíåéá. Éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí ðáñïõóéÜæïõí ïé áíáæçôÞóåéò ôïõ êáëëéôÝ÷íç êáé ç äçìéïõñãéêüôçôÜ ôïõ óôç ÷ñÞóç ôùí æùãñáöéêþí õëéêþí. Óôá ðåñéóóüôåñá Ýñãá ÷ñçóéìïðïéåß ìéêôÞ ôå÷íéêÞ ìå ëÜäéá êáé áêñõëéêÜ ÷ñþìáôá, åíþ óå ïñéóìÝíá ÷ñçóéìïðïéåß êáé ìéá éäéüôõðç ôå÷íéêÞ, êáèþò æùãñáößæåé ðÜíù óå ðëÝãìá ðïõ áñ÷éêÜ åíóùìáôþíåôáé óôç æùãñáöéêÞ åðéöÜíåéá êáé ôåëéêÜ îåöåýãåé áðü ôá êáèïñéóìÝíá üñéÜ ôçò åðåêôåéíüìåíï åëåýèåñá óôï ÷þñï.

21

Óôéò íåêñÝò öýóåéò ï êáëëéôÝ÷íçò ãßíåôáé ðåñéóóüôåñï ðáñáóôáôéêüò êáé ðåñéãñáöéêüò, ðáñïõóéÜæïíôáò ëïõëïýäéá êáé öñïýôá, ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò ìå óõìâïëéêü ÷áñáêôÞñá, üðùò êõñßùò ôá ñüäéá ùò óýìâïëï åõôõ÷ßáò, ðñïóöïñÜò, ãïíéìüôçôáò êáé åñùôéóìïý ãéá ôï óðßôé êáé üôáí âñßóêïíôáé ðÜíù óå ðáñáäïóéáêÝò ðåôóÝôåò ðïõ óõíäÝïõí Üìåóá ôï Ýñãï ôïõ ìå ôçí ðáñÜäïóç". Áõôïðáñïõóßáóç: "Îåêßíçóá íá æùãñáößæù ðñéí áðü 30 ðåñßðïõ ÷ñüíéá, åêðëçñþíïíôáò Ýôóé ôçí åðéèõìßá êáé ôçí áíÜãêç ðïõ åß÷á áðü ðïëëÜ ÷ñüíéá, ðñéí íá åêöñÜóù ôéò áíçóõ÷ßåò êáé ôïõò ðñïâëçìáôéóìïýò ìïõ ìÝóá áðü ôçí ôÝ÷íç. Ç æùãñáöéêÞ áðü ôçí ðáéäéêÞ ìïõ çëéêßá Þôáí ç ðéï åõ÷ÜñéóôÞ ìïõ áðáó÷üëçóç êáé èáýìáæá êÜèå æùãñáöéÜ, üðïõ êé áí ôçí Ýâëåðá. Óõã÷ñüíùò ðáñáêïëïõèïýóá ôá åéêáóôéêÜ ôçò Èåóóáëïíßêçò, êáèþò åêåß ôåëåßùóá ÃõìíÜóéï êáé ÐáíåðéóôÞìéï êáé äåí Ý÷áíá åõêáéñßá íá åðéóêåöôþ êÜðïéá åíäéáöÝñïõóá Ýêèåóç, üðùò áõôÞ ôïõ Ôóáñïý÷ç óôï Áñ÷áéïëïãéêü Ìïõóåßï, ðïõ ôçí åðéóêÝöèçêá áñêåôÝò öïñÝò ãéáôß ìå åíôõðùóßáóå êáé ìå þèçóå íá áó÷ïëçèþ êé åãþ. ÈõìÜìáé üôé, åíþ åß÷á åðéóêåöèåß áñêåôÝò åêèÝóåéò ìÝ÷ñé ôüôå, áõôÞ Þôáí ðïõ ìå Ýêáíå íá ðÜñù ôçí áðüöáóç íá áó÷ïëçèþ. Ìüëéò Üñ÷éóá íá áó÷ïëïýìáé ìå ôç æùãñáöéêÞ êáôÜëáâá üôé èá Ýðñåðå íá êáôáêôÞóù ôéò ôå÷íéêÝò ôçò êáé íá áóêçèþ áñêåôÜ - êáèüôé áõôïäßäáêôïò - ãéá íá ìðïñÝóù íá åêöñÜóù êáëýôåñá áõôÜ ðïõ Þèåëá.

22

Áðü ôüôå Üñ÷éóá ìéá ìáêñÜ ðïñåßá æùãñáößæïíôáò äéáêïóìçôéêÜ ìïôßâá óå êáèñÝðôåò, ôïðßá, öñïýôá, ðñüóùðá êáé ü,ôé Üëëï ìå ðñïêáëïýóå ôï åíäéáöÝñïí, äïêéìÜæïíôáò äéÜöïñåò ôå÷íéêÝò, õëéêÜ êáé ñåýìáôá æùãñáöéêÞò áðü ðáñáäïóéáêÜ Ýùò ìïíôÝñíá. Ãéá 10 ðåñßðïõ ÷ñüíéá áó÷ïëÞèçêá ìå ôç âõæáíôéíÞ ôÝ÷íç êáé ôçí áãéïãñáößá. Ó' áõôÞ ôçí 30÷ñïíç ðïñåßá êáé áíáæÞôçóç õðÞñîáí ðïëëÝò åõ÷Üñéóôåò óôéãìÝò, áñêåôÝò åðéôõ÷ßåò êáé óçìáíôéêïß óôáèìïß. Äåí Ýëåéøáí âÝâáéá ïýôå ïé áðïãïçôåýóåéò áðü ôç ìç éêáíïðïßçóÞ ìïõ áðü ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí ðñïóðáèåéþí ìïõ íá êÜíù êÜôé ðïëý êáëü, ðïõ ðÜíôá åëëï÷åýåé ôåëåéþíïíôáò Ýíá Ýñãï, êáèþò êáé ìåãÜëá äéáóôÞìáôá áðñáîßáò, ðñïúüí ìéáò êÜðïéáò ôÝôïéáò áðïãïÞôåõóçò. Óôç 10÷ñïíç åíáó÷üëçóÞ ìïõ ìå ôç âõæáíôéíÞ ôÝ÷íç êáé ôçí áãéïãñáößá, èåùñþ ðïëý ìåãÜëç ìïõ ôéìÞ ð.÷. ðïõ áîéþèçêá íá áíôéãñÜøù ôçí ðáëéÜ èáõìáôïõñãÞ åéêüíá ôïõ Ãïìáôßïõ, ðïõ êÜçêå óôçí ðõñêáãéÜ ôçò ðáëéÜò åêêëçóßáò êáé óÞìåñá ïé Ãïìáôéáíïß, ôï áíôßãñáöï áõôü ôï áíôéìåôùðßæïõí üðùò ôçí ðáëéÜ ôïõò åéêüíá êáé ôçí Ý÷ïõí ãåìßóåé ìå áíáèÞìáôá. Åðßóçò üôé áãéïãñÜöçóá ôéò ðåñéóóüôåñåò åéêüíåò åíüò åîáéñåôéêïý ìéêñïý íáïý óôç Í. Öþêáéá, ðïõ áðïêáôáóôÜèçêå áðü ôá åñåßðéá, êáèþò êáé äõï-ôñßá ôÝìðëá éäéùôéêþí åîùêëçóéþí. ¼ôáí ìðáßíù óôï åêêëçóÜêé ôçò Í. Öþêáéáò, íéþèù ìåãÜëç óõãêßíçóç ðåñéóôïé÷éóìÝíïò ìå åéêüíåò ìïõ. ÐïëëÝò áð' áõôÝò åßíáé áöéåñùìÝíåò óå ðåèáìÝíïõò ößëïõò ìïõ êáé íéþèù ìÝóá áð' áõôÝò ôçí ðáñïõóßá ôïõò.

23

ÌåãÜëç åðßóçò åßíáé ç éêáíïðïßçóç ðïõ íéþèù, üôáí ìðáßíù óå ùñáßá ìáãáæéÜ, óðßôéá, áñ÷ïíôáñßêéá êáé âëÝðù êÜðïéï Ýñãï ìïõ. Ðñüóöáôá ï áñ÷éåðßóêïðïò ÁìåñéêÞò ÄçìÞôñéïò ðÞñå äõï Ýñãá ìïõ êáé óÞìåñá âñßóêïíôáé áíáñôçìÝíá óôçí Áñ÷éåðéóêïðÞ ÁìåñéêÞò. ×áßñïìáé åðßóçò êáé ãéá ôéò äùñåÝò ðïõ êÜíù ìå ôçí åõêáéñßá ôùí åêèÝóåþí ìïõ, üðùò óôï Êéëêßò, Ëéôü÷ùñï ãéá ôï óðßôé ôïõ Ã. ÐáñáëÞ óôïí Ðïëýãõñï, ãéáôß îÝñù ðùò áõôÜ èá ìåßíïõí êé üôáí åãþ äåí èá õðÜñ÷ù ðéá. Ìå ôïí Ðïëýãõñï åßìáé ðïëý äåìÝíïò êáëëéôå÷íéêÜ ãéáôß, åêôüò ôïõ üôé Ýæçóá åêåß ãéá áñêåôÜ ÷ñüíéá, Ý÷ù åêèÝóåé Ýñãá ìïõ óõììåôÝ÷ïíôáò óå 6 ïìáäéêÝò åêèÝóåéò ìáæß ìå ðïëëïýò óçìáíôéêïýò æùãñÜöïõò ôçò ×áëêéäéêÞò êáé ôçò Èåóóáëïíßêçò, üðùò åßíáé ïé Öþíçò Æïãëïðßôçò, ÃéÜííçò Ìáâßäçò, Âáóßëçò Éùáííßäçò, Æá÷áñßáò ÊïõìðëÞò, ÓôÝëéïò Óôáýñïõ, Èüäùñïò ÊáñÜïãëïõ êáé ðïëëïß Üëëïé. Êáé óÞìåñá áêüìá, ðïõ æù êáé åñãÜæïìáé óôç ÍéêÞôç, ç êáëëéôå÷íéêÞ ìïõ ðáñÝá âñßóêåôáé óôïí Ðïëýãõñï". Ôþñá, ìåôÜ áðü 30 ÷ñüíéá óôç æùãñáöéêÞ, æùãñáößæù ü,ôé ìïõ áñÝóåé êáé ì' åíôõðùóéÜæåé, Ý÷ïíôáò ìåãÜëç ðïéêéëßá óôç èåìáôïëïãßá ìïõ. Èá Ýëåãá üìùò üôé ðáñáìÝíù ëÜôñçò ôïõ êëáóóéêÜ ùñáßïõ, ðáñ' ü,ôé óÞìåñá åðéêñáôåß óôçí ÅëëÜäá êáé äéåèíþò ç "ìáýñç" æùãñáöéêÞ, ç èëéâåñÞ êáé áðáéóéüäïîç èåìáôïëïãßá. Ðñïôéìþ íá æùãñáößæù ùñáßá ôïðßá ãåìÜôá öùò, ðñüóùðá åêöñáóôéêÜ êáé óõíèÝóåéò ìÝóá óôéò ïðïßåò åßíáé æùãñáöéóìÝíïé óðïõäáßïé ðßíáêåò Üëëùí æùãñÜöùí ðïõ èáõìÜæù. Óáí áõôïäßäáêôïò öõóéêÜ Ý÷ù Ýíôïíåò åðéññïÝò áðü äéÜöïñïõò ìåãÜëïõò æùãñÜöïõò, ðïõ Ý÷ù ìåëåôÞóåé ôç äïõëåéÜ ôïõò. Áðü ôïõò ðéï êïíôéíïýò êáé ãíùóôïýò ïìüôå÷íïýò ìïõ ðåñéóóüôåñï Ý÷ù åðçñåáóèåß áðü ôá ôïðßá ôïõ Öþíç Æïãëïðßôç êáé ôéò ëáúêüôñïðåò æùãñáöéÝò ôïõ éåñïìïíÜ÷ïõ Áíáóôáóßïõ, ðïõ ôïõò èåùñþ êáôÜ êÜðïéïí ôñüðï äáóêÜëïõò ìïõ. ÐÝñóé, ôÝôïéá åðï÷Þ, ðáñïõóßáóá óôï Êéëêßò ìå ìåãÜëç åðéôõ÷ßá ôç èåìáôéêÞ åíüôçôá "×áëêéäéêÞ êáé ¢ãéï ¼ñïò" êáé Ýíá ìÝñïò ôùí Ýñãùí áõôþí ðáñïõóßáóá êáé óôïí Ðïëýãõñï óå ïìáäéêÞ Ýêèåóç ìå ôïõò Óô. Óôáýñïõ êáé È. ÊáñÜïãëïõ. Ôþñá åôïéìÜæù ìéá Ýêèåóç ðïõ èá ãßíåé óôï ÊáöÝ-Gallery "Ìïõóåßï" óôç Èåóóáëïíßêç, ç ïðïßá ïñãáíþíåôáé óå óõíåñãáóßá ìå ôï "Óýëëïãï ãéá ôá ðáéäéÜ ìå óýíäñïìï Down". ÌÝñïò ôùí åóüäùí èá äéáôåèåß ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõ óõëëüãïõ áõôïý. Óôçí Ýêèåóç áõôÞ, ðïõ èá åãêáéíéáóèåß ôçí ÊõñéáêÞ ôïõ ÈùìÜ (26 Áðñéëßïõ) êáé èá äéáñêÝóåé äåêáðÝíôå ìÝñåò, èá ðáñïõóéÜóù ìéá åíüôçôá ìå ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò êáé ôïõ Áã. ¼ñïõò êáé ìéá Üëëç ìå íåêñÝò öýóåéò ìå êõñßáñ÷ï óôïé÷åßï ôá ñüäéá, ðïõ áðïôåëïýí Ýíá ðïëý ðñïóöéëÝò èÝìá êáé óýìâïëï ãéá ìÝíá".

24

Ðåñéðôþóåéò øõ÷éêÞò äéáôáñá÷Þò óôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ ôñáãùäßá ÓôÝëëá ÌðáæÜêïõ-ÌáñáãêïõäÜêç (óõíÝ÷åéá áðü ôï ðñïçãïýìåíï ôåý÷ïò)

Áò áêïýóïõìå üìùò áðü ôï óôüìá ôïõ Ýíôñïìïõ ÅîÜããåëïõ ôï öñéêéáóôéêü áðïôÝëåóìá ðïõ åß÷å óôïí ôñáãéêü Þñùá ç áêÜèåêôç åðßèåóç ôçò Ëýóóáò ìåôÜ ôçí ðñïôñïðÞ ôçò ºñéäáò: ÅîÜããåëïò óô. 422 - 1015: Ïé êáèáñìïß ðáíÝôïéìïé ìðñïò óôï âùìü ôïõ Äßá Þôáíå, áöïý óêüôùóå ôï âáóéëéÜ ôçò ÷þñáò ï ÇñáêëÞò êáé ðÝôáîå ôï ðôþìá ôïõ ðéá Ýîù... Äßðëá ôïõ ðáñáóôÝêïíôáí ôá üìïñöá ðáéäéÜ ôïõ, ôï ôáßñé êé ï ðáôÝñáò ôïõ. Ôï êÜíéóôñï åß÷å êÜíåé ôïõò êýêëïõò ãýñù áð'ôï âùìü ìåò óå óéãÞ åõëÜâåéáò... Êé åêåß ðïõ Þôáí ôï äáõëü íá óâÞóåé óô'áãéïíÝñé ìå ôï äåîß ôï ÷Ýñé ôïõ, ôï ôÝêíï ôçò ÁëêìÞíçò óôõëþèçêå áìßëçôïò! Êáèþò áñãïðïñïýóå, ïé ãéïé ôïõ ôïí êïéôÜæáíå. äåí Þôáí ðéá ï ßäéïò: Ôá ìÜôéá óôñéöïãýñéæáí Üãñéá, öñåíéáóìÝíá, ô'áóðñÜäéá êáôáêüêêéíá, êé Ýâãáéíå áð'ôï óôüìá áöñüò ðïõ ôïõ êáôÜâñå÷å ôçí üìïñöç ãåíåéÜäá... Ãåëþíôáò èåïðÜëáâá Üñ÷éóå íá ìéëÜåé: "Ãéáôß í'áíÜâù ôéò öùôéÝò ôïõ êáèáñìïý, ðáôÝñá, ðñéí ï ÅõñõóèÝáò íá óöáãåß; Êüðï äéðëü íá êÜíù; Ìå ìéá ìïíÜ÷á êßíçóç èá ôá äéåõèåôÞóù. Èá öÝñù êáé ôçí êåöáëÞ åäþ ôïõ ÅõñõóèÝá êáé ôüôå èá åîáãíéóôþ áðü ôïõò óêïôùìÝíïõò... Óêïñðßóôå ôþñá ôéò óðïíäÝò, ðåôÜîôå ôï êáíßóôñé! Ãéá äþóôå ìïõ ôá ôüîá ìïõ, öÝñôå ôï ñüðáëü ìïõ! Ãéá ôéò ÌõêÞíåò ôþñá ðÜù... ×ñåéÜæïìáé áêüìá ðïëëÜ äéêÝëëéá êáé ëïóôïýò, ãéá íá ãêñåìïôóáêßóù ìå ôá âáñéÜ óéäåñéêÜ ôá ôåß÷ç ôùí Êõêëþðùí, ðïý'÷ïõí óôåñéþóåé ôá óöõñéÜ êé ïé ðÞ÷åéò ôçò Öïéíßêçò..." ¢ñìáôá äåí õðÞñ÷áíå, ìá Ýëåãå ðùò åß÷å êé áíÝâáéíå óôï Üñìá ôïõ äÞèåí, ðÜíù óôç äßöñï, ÷ôõðþíôáò ôï ìáóôßãéï ðïõ ôÜ÷áìïõ âáóôïýóå... Ãåëïýóáí ïé áêüëïõèïé êáé ôñÝìáíå óõã÷ñüíùò, êïéôÜæïíôáí ðáñÜîåíá, êáé êÜðïéïò åßðå ôüôå: "ÔñåëÜèçêå ô'áöåíôéêü ; Ðáßæåé ìáæß ìáò ìÞðùò;". Ìá åêåßíïò ôñåëïÝöåñíå ôï óðßôé áðÜíù êÜôù êáé óôïí áíäñþíá ñß÷ôçêå ëÝãïíôáò ðùò óôïõ Íßóïõ ôçí ðüëç ôÜ÷á Ýöôáóå. êáé üðùò ìðÞêå ìÝóá, óùñéÜóôçêå êáôÜ÷áìá êé åôïéìáæüôáí, ëÝåé, ãéá ãëÝíôé... Ìá äåí ðÝñáóå ðïëý êé åßðå ðùò åßíáé óôéò äáóùìÝíåò ôïõ Éóèìïý ðëáãéÝò êáé ôéò ÷áñÜäñåò... Êáé âãÜæïíôáò ôéò ðüñðåò ôïõ îåãýìíùóå ôï óþìá êáé ðÜëåõå ìå áíýðáñêôï å÷èñü áðÝíáíôß ôïõ öùíÜæïíôáò ðùò íßêçóå íßêç ëáìðñÞ ìïíÜ÷ïò ! ÂñÝèçêå ìå ôá ëüãéá ôïõ ýóôåñá óôéò ÌõêÞíåò êáôÜñåò îåóôïìßæïíôáò êáôÜ ôïõ ÅõñõóèÝá... Ôïõ'ðéáóå ï ðáôÝñáò ôïõ ôï ÷Ýñé êáé ôïõ ëÝåé: "ÐáéäÜêé ìïõ, ôé Ýðáèåò ; Ãéáôß ðáñáëïãéÜæåéò; ÌÞðùò óïõ ôÜñáîå ôï íïõ ï öüíïò ðïý'÷åéò êÜíåé ëßãï ðéï ðñéí;". ¼ìùò áõôüò, èáññþíôáò ðùò ï êýñçò ôïõ ÅõñõóèÝá Ýíôñïìïò ôïí éêåôåýåé Ýôóé, ôïí óðñþ÷íåé, êáé áð'ôçí ðëïõìéóôÞ öáñÝôñá åôïéìÜæåé ôá âÝëç ãéá ôá ôÝêíá ôïõ, èáññþíôáò ðùò óêïôþíåé ôïõ ÅõñõóèÝá ôá ðáéäéÜ... ... Åêåßíá ôñïìáãìÝíá

ÓôÝëëá ÌðáæÜêïõ-ÌáñáãêïõäÜêç.

25

ôñÝ÷ïõí åäþ, ôñÝ÷ïõí åêåß, ôï Ýíá ìåò ôá ðÝðëá ôçò äýóôõ÷çò ôçò ìÜíáò ôïõ, ô'Üëëï óå ìéá êïëüíá, ôï ôñßôï åðÜíù óôï âùìü æÜñùóå óáí ðïõëÜêé... Ç ìÜíá ìðÞæåé ôéò öùíÝò: "Óêïôþíåéò ôá ðáéäéÜ óïõ; Ôé ðáò íá êÜíåéò; " Öþíáæáí êé ï ãÝñïíôáò êé ïé äïýëïé... Ìá êõíçãþíôáò ôï ðáéäß ôñéãýñù áð'ôçí êïëüíá, êõíçãçôü èáíÜóéìï, óôÞèçêå áðÝíáíôß ôïõ êáé ñß÷íåé óôï óõêþôé ôïõ! ÁíÜóêåëá åêåßíï êõëéÝôáé, êé üðùò îåøõ÷Üåé âÜöåé ôïõò óôýëïõò ìå áßìá... Êáé ï ãïíéüò áëÜëáîå ãåìÜôïò ðåñçöÜíéá: "Ôïõ ÅõñõóèÝá Ýðåóå ôï ðñþôï âëáóôáñÜêé êáëïðëçñþíïíôáò ó'åìÝ ôçí Ý÷èñá ôïõ ãïíéïý ôïõ!". Ôï ôüîï Ýóôñåøå ìåôÜ óôï Üëëï, ðïõ èáññïýóå ðùò æáñùìÝíï êñýöôçêå ìåò óôïõ âùìïý ôéò óêÜëåò... Óôïõ êýñç ôïõ ôá ãüíáôá ñß÷ôçêå ôï êáçìÝíï, Üðëùóå ôá ÷åñÜêéá ôïõ óôá ãÝíéá, óôï ëáéìü ôïõ öùíÜæïíôáò: "ÐáôÝñá ìïõ êáëÝ ìïõ, ìç ìå óöÜæåéò! Ï ãéïò óïõ åßìáé, ôÝêíï óïõ ! ¼÷é ôïõ ÅõñõóèÝá ...". ÂëÝììá Ãïñãïýò áãñéùðü ôïõ Ýñéîå åêåßíïò, êé üðùò ï ãéïò ôïõ âñÝèçêå êïíôÜ êáé äåí ìðïñïýóå íá ñßîåé ôç óáúôá ôïõ, ôï ìÝãá ñüðáëü ôïõ êáôÝâáóå ìå ïñìÞ óôïõ ãéïõ ôï ïëüîáíèï êåöÜëé êáé ôóÜêéóå ôá êüêêáëá. ÌåôÜ ôï èÜíáôü ôïõ ãéá Üëëï èýìá ñß÷íåôáé, íá óöÜîåé êáé ôï ôñßôï... Ìá ðñüëáâå ç äýóôõ÷ç ç ìÜíá êáé ôï áñðÜæåé ìÝóá óôï óðßôé êëåßíïíôáò êáëÜ üëåò ôéò ðüñôåò. Êé åêåßíïò, óá íá âñßóêïíôáí ìðñïò óôá Êõêëþðåéá ôåß÷ç, âÜæåé ëïóôïýò êáé óêÜâïíôáò ðåôÜåé ôïõò ïñèïóôÜôåò êáé ì' Ýíá âÝëïò îÝêáíå óýæõãï êáé ôï ãéï ôïõ... ¾óôåñá êáé ôï ãÝñïíôá üñìçóå íá óêïôþóåé... Ìá ôüôå öáíåñþèçêå öÜíôáóìá ç ÐáëëÜäá ìå êñÜíïò óôï êåöÜëé ôçò êñáäáßíïíôáò ôï äüñõ êáé ì' Ýíáí âñÜ÷ï ÷ôýðçóå ôïí ÇñáêëÞ óôï óôÞèïò, êáèþò åêåßíïò ëýóóáãå ãéá öüíï, êáé óå ýðíï ôïí âýèéóå... ÓùñéÜóôçêå óôï ÷þìá êé Ýíáí óôýëï ãêñÝìéóå ìå ôçí ðëÜôç ôïõ, ðïý'óôåêå ñáãéóìÝíïò ìå ôïõ óðéôéïý ôï ôñÜíôáãìá áðÜíù óôéò êñçðßäåò... Åìåßò, ðïõ ëåõôåñþóáìå ôá ðüäéá áð' ôïí ôñüìï, ìáæß ìå ôïí ðáôÝñá ôïõ ôïí äÝóáìå óôï óôýëï ãåñÜ ãåñÜ ìå ôá ó÷ïéíéÜ, ìÞðùò, üôáí îõðíÞóåé, óùñéÜóåé êé Üëëá öïíéêÜ óå üóá åß÷å êÜíåé... Ôþñá êïéìÜôáé ï äýóôõ÷ïò ýðíï âáóáíéóìÝíï... Óêüôùóå ôç ãõíáßêá ôïõ, Ýóöáîå ôá ðáéäéÜ ôïõ... ... Äåí îÝñù Üëëïí Üíèñùðï ôüóï êáôáñáìÝíï... ..." ÐñÜãìáôé! Ðïéá Üëëç óõìöïñÜ ìðïñåß íá óõãêñéèåß ì' áõôÞí ôïõ óõìöïñéáóìÝíïõ Þñùá, ðïõ ðáëáâùìÝíïò óêüôùóå ìå ôá ÷Ýñéá ôïõ ôç ãõíáßêá êáé ôá äýóìïéñá ðáéäéÜ ôïõ, ðïõ õðåñáãáðïýóå; Êáé ðþò íá åîçãÞóåé êáíåßò ôçí óêëçñÞ áíáëãçóßá ôùí èåþí ðïõ ñß÷íïõí ôïõò áíèñþðïõò ìÝóá óå ôÝôïéá êüëáóç; Êáé ôé ôïõ ìÝíåé ðéá íá êÜíåé, üôáí óõíåéäçôïðïéåß ôçí áðïôñüðáéá ðñÜîç ôïõ, Ýîù áðü ôï íá åðéäéþîåé ôï èÜíáôï, ðïõ åëðßæåé ðùò èá ôïí áðáëëÜîåé áðü ôç öñßêç êáé ôçí áðåëðéóßá ôïõ; Ôç ëýóç óôçí ðñùôïöáíÞ êáôáéãßäá ðïõ ÷ôýðçóå áíåëÝçôá ôïí ðñþôï Þñùá ôçò åëëçíéêÞò ìõèéêÞò ðáñÜäïóçò èá ôç äþóåé ï Åõñéðßäçò ìå ôéò ðïëëÝò åìðåéñßåò ôùí åâäïìÞíôá ðåñßðïõ ÷ñüíùí ôïõ ìÝóá óå ìéá êáôåîï÷Þí ôáñáãìÝíç åðï÷Þ. Óôçí êñßóéìç óôéãìÞ èá åìöáíéóôåß ï ÈçóÝáò, öïñÝáò ìéáò ãíþóçò öùôéóìÝíçò ãéá ôéò óõíèÞêåò ôçò áíèñþðéíçò ýðáñîçò, ãåìÜôïò åõóÝâåéá êáé ðñüèõìïò íá âïçèÞóåé üëïõò ôïõò êáôáôñåãìÝíïõò. ¼ôáí ìáèáßíåé ôç öïâåñÞ ôñáãùäßá ðïõ ÷ôýðçóå ôï ößëï ôïõ, óõãêëïíéóìÝíïò åðéóôñáôåýåé êÜèå äõíáôÞ åðé÷åéñçìáôïëïãßá ðñïóðáèþíôáò íá ôïí ðåßóåé ðùò ï èÜíáôïò åßíáé ëýóç ôïõ ôõ÷áßïõ áíèñþðïõ êáé äåí áñìüæåé óå Þñùá, ðïõ Ý÷åé ÷ñÝïò íá áíôéìåôùðßæåé èáññáëÝá êáé ôá ðéï Üãñéá ÷ôõðÞìáôá ôçò ìïßñáò êáé íá âñßóêåé ôñüðï íá ðïñåýåôáé êáé ìÝóá áðü ôéò ðéï ôñáãéêÝò áíôéîïüôçôåò. Ôïõ õðüó÷åôáé áìÝñéóôç õðïóôÞñéîç êáé ôïí åêëéðáñåß íá ôïí áêïëïõèÞóåé óôçí 26

ÁèÞíá, üðïõ èá ôïõ åîáóöáëßóåé ôéò ôéìÝò êáé ôç äüîá ðïõ ôïõ áîßæïõí. Ï ÇñáêëÞò, áí êáé ìå öáíåñÞ äõóêïëßá, ðåßèåôáé ôåëéêÜ íá õðïìåßíåé ôçí ôñáãùäßá ôçò æùÞò ôïõ ùò çñùéêü ðñüôõðï áêïëïõèþíôáò ôï äñüìï ôçò óõíïäïéðïñßáò ìå ôï ößëï ôïõ, Ýóôù êáé ôóáêéóìÝíï ðéá êáñÜâé áðü ôçí ðñùôïöáíÞ êáôáéãßäá ðïõ ôïí ÷ôýðçóå. ¸ôóé ç öéëßá åîáßñåôáé ùò ôï ýøéóôï áãáèü ãéá ôçí áíèñþðéíç ýðáñîç êáé ï ößëïò ðñïâÜëëåôáé ùò ôï éó÷õñü áðïêïýìðé óå üëåò ôéò áíáðüôñåðôåò áíôéîïüôçôåò ãéá ôïí Üíèñùðï, "ôïí çñùéêü öïñÝá ôùí âáñþí" êáôÜ ôïí Íßôóå. Åßíáé êáé áõôü Ýíá áðü ôá ðïëëÜ ðïëýôéìá ìáèÞìáôá ðïõ ìáò êëçñïäüôçóå ï âáèéÜ ðñïâëçìáôéóìÝíïò ðïéçôÞò êáé ôï êáôÝèåóå ùò "êôÞìá åò áåß" óôçí áíèñùðüôçôá. Êáé ôïí åõãíùìïíïýìå êáé ãé'áõôü. ÅÕÑÉÐÉÄÇ ÌÇÄÅÉÁ (431 ð.X.) Êáé ðþò íá ÷áñáêôçñßóåé êáíåßò ôçí áðïôñüðáéá Ëýóóá, ðïõ ÷ôýðçóå êáôáêÝöáëá ôçí îåíüöåñôç - ãéá ðáñçãïñéÜ ìáò ìÞðùò; - ÌÞäåéá êáé óêüôùóå ôá ðáéäéÜ ôçò, ãéá íá åêäéêçèåß, ëÝåé, ôçí áðéóôßá ôïõ ÉÜóïíá, áõôÞí ðïõ äéÝðñáîå ìå áóõã÷þñçôç á÷áñéóôßá; Ìðïñåß ç ìÜíá íá öôÜóåé óå ôÝôïéá áðïêôÞíùóç, óå ôÝôïéá áíáôñé÷éáóôéêÞ éåñïóõëßá; Ôï 431 ð.×., ÷ñïíéÜ ðïõ äéäÜ÷ôçêå ç ôñáãùäßá áõôÞ, ìÝóá óôï êëßìá ôçò ãåíéêÞò áíáôáñá÷Þò åí üøåé ôïõ êáôáëõôéêïý Ðåëïðïííçóéáêïý ðïëÝìïõ, ï ðïéçôÞò áíáóêáëåýåé ôá âÜèç ôçò áíèñþðéíçò øõ÷Þò êáé áðïêáëýðôåé äõíÜìåéò óêïôåéíÝò, ðïõ ïäçãïýí óôïí üëåèñï êáé ôçí êáôáóôñïöÞ, óáí íá ðñïïéùíßæåôáé ôïõò öïâåñïýò êéíäýíïõò ðïõ èá åðéöÝñåé ï ðüëåìïò áõôüò ìå ôá áíåîÝëåãêôá ðÜèç ôïõ. Ôõöëü ðÜèïò ëïéðüí ïäçãåß êáé ôç ÌÞäåéá íá äéáðñÜîåé ôçí áíßåñç èõóßá, ôç èõóßá ôùí óðëÜ÷íùí ôçò, óôï âùìü ôïõ ðëçãùìÝíïõ öéëüôéìïý ôçò. Äåí ðñüêåéôáé ðéá ãéá ôñáãéêÞ óýãêñïõóç ìåôáîý èåïý êáé áíèñþðïõ, áëëÜ ãéá óýãêñïõóç ðïõ ãßíåôáé ìÝóá óôçí êáôáóðáñáãìÝíç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ, ðïõ áãùíßæåôáé áðåëðéóìÝíá êáé êáôáîåó÷ßæåôáé. Ç äé÷áóìÝíç ðñïóùðéêüôçôá ôçò çñùßäáò, ôá áíôéêñïõüìåíá áéóèÞìáôá óôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ, åßíáé ìéá áðü ôéò ìåãÜëåò áíáêáëýøåéò ôïõ äéáñêþò áíÞóõ÷ïõ êáé åðßìïíïõ áíáôüìïõ Åõñéðßäç, ðïõ âïÞèçóå íá ãßíïõí ïñáôÝò âáèýôáôåò óêïôåéíÝò äéáóôÜóåéò ôïõ áíèñþðéíïõ øõ÷éóìïý. Ìå ìïíáäéêÞ åõóôï÷ßá ï ìÜãïò ðïéçôÞò èá ìáò äþóåé áõôÞí ôçí áäõóþðçôç ðÜëç ôùí áíôéêñïõüìåíùí áéóèçìÜôùí ìÝóá óôçí áíèñþðéíç øõ÷Þ ìå ôïí ðåñßöçìï ìïíüëïãï ôçò ÌÞäåéáò, ðïõ áîßæåé íá ôïí ðáñáêïëïõèÞóïõìå ìå êïììÝíç ôçí áíÜóá: ÌÞäåéá óô. 1021 - 1080: Á÷, ôÝêíá ìïõ, ðáéäÜêéá ìïõ, åóåßò Ý÷åôå ðüëç êáé óðßôé, êáé áöÞíïíôáò åìÝíá ôçí ðáíÜèëéá èá êáôïéêÞóåôå åäþ, ÷ùñßò ôçí Ýñìç ìÜíá... ¼ìùò åãþ åîüñéóôç ðÜù óå îÝíç ÷þñá, ðñïôïý ÷áñïýí ôá ìÜôéá ìïõ äéêÞ óáò åõôõ÷ßá, ðñïôïý ãéïñôÜóù ôç ÷áñÜ ôïõ ãÜìïõ óáò, êáëÜ ìïõ, êáé ðñéí ôá íõöïêñÝâáôá óôïëßóù ìå ëáìðÜäåò... Ù äýóôõ÷ç, ôï ðåßóìá óïõ ðïý ó' Ý÷åé êáôáíôÞóåé! ÌÜôáéá óáò ìåãÜëùóá, ãëõêÜ ìïõ, ìå ëá÷ôÜñá, ìÜôáéá êïéëïðüíáãá, Ýëéùíá áð´ôïõò ðüíïõò ôçò ãÝííáò ðïõ ì'áöÜíéæáí, ôéò ôñïìåñÝò ùäßíåò... Åß÷á êé ç äýóôõ÷ç åãþ êÜðïôå ôéò åëðßäåò ðùò èá ãçñïêïìïýóáôå ôç äüëéá óáò ôç ìÜíá, êé üôáí ÷áèþ, ôá ÷Ýñéá óáò èá ìå íåêñïóôïëßóïõí, íá ìå æçëåýïõí ïé èíçôïß... Óáò ÷Üíù, êáé èá æÞóù óÝñíïíôáò ìéá æùÞ ðéêñÞ, ðíéãìÝíç óôçí ïäýíç... Êáé ôá ãëõêÜ ìáôÜêéá óáò ðïôÝ ôïõò ðéá ôç ìÜíá äå èá ôç äïõí, áëëÜæïíôáò ôï ó÷Þìá ôçò æùÞò óáò... Áëßìïíï êáñäïýëåò ìïõ! Ôé ìå êïéôÜôå Ýôóé; êáé ðùò ãåëïýí ôá ÷åßëç óáò ôï ôåëåõôáßï ãÝëéï; Ôé êÜíù ç èåüôñåëç; ¸ëéùóå ç êáñäéÜ ìïõ, ãõíáßêåò, áíôéêñßæïíôáò ôï ãåëáóôü ôïõò âëÝììá! Áäýíáôïí! Óô'áíÜèåìá ôá ìáýñá ó÷ÝäéÜ ìïõ! Èá ðÜñù ôá ðáéäÜêéá ìïõ ìáêñéÜ áð'áõôÞ ôç ÷þñá... Äåí îÝñù üôé èá äå÷ôþ ðëçãÞ äéðëÞ ç ßäéá ÷ôõðþíôáò ôïí ðáôÝñá ôïõò ìå èÜíáôï äéêü ôïõò; ¼÷é! Ìïõ åßíáé áâÜóôá÷ôï! ÊáôáñáìÝíç óêÝøç!

27

ÁëëÜ ôé Ýðáèá ëïéðüí; Ðåñßãåëïò èá ãßíù ÷ùñßò íá ôï ðëçñþóïõíå ðáíÜêñéâá ïé å÷èñïß ìïõ; Åìðñüò! ÊáíÝíáò äéóôáãìüò! Ç ìáýñç ìïõ äåéëßá ìïõ óôÜëáîå ìåò óôçí êáñäéÜ ìáëáêïóýíçò ëüãéá... Åìðñüò, ðáéäéÜ, óôï óðßôé óáò! Êé üðïéïò èáññåß ðùò åßíáé áíüóéï íá ðáñáóôåß ó'áõôÞ ìïõ ôç èõóßá, äéêüò ôïõ ï ëïãáñéáóìüò... ×Ýñé äåéëü äåí Ý÷ù! Áëßìïíï! ¼÷é, êáñäéÜ ìïõ, ìç äå÷ôåßò ðïôÝ óïõ ôÝôïéá ðñÜîç! ÔñéóÜèëéá, ëõðÞóïõ ôá ! ¢öçóå ôá ðáéäÜêéá... Èá ìïõ ãëõêáßíïõí ôçí êáñäéÜ æþíôáò åêåß ìáæß ìïõ... ÌÜ ôïõò áëÜóôïñåò èåïýò, ðïõ êáôïéêïýí óôïí ¢äç, áõôü äå èá óõìâåß ðïôÝ! Í' áöÞóù ôïõò å÷èñïýò ìïõ íá äéáðïìðåýïõí ôá ðáéäéÜ, íá ôá åîåõôåëßæïõí; [ÁíÜãêç íá ðåèÜíïõíå! Êé åöüóïí Ýôóé ðñÝðåé, èá ôá óêïôþóïõìå åìåßò ðïõ ôÜ'÷ïõìå ãåííÞóåé...] Áõôü 'íáé ôï ãñáììÝíï ôïõò êáé äå èá ôï îåöýãïõí! Óôçí êåöáëÞ ôçò íýöçò ðéá áóôñÜöôåé ôï óôåöÜíé êáé ëéþíåé ìåò óôïí ðÝðëï ôçò åêåßíç - ðþò ôï îÝñù! ÁëëÜ - ôïí ðéï ïäõíçñü äñüìï èá ðÜñù ôþñá êé åôïýôá óå öñé÷ôüôåñï ôá ñß÷íù ìïíïðÜôé... ôþñá ìéëþ óôá óðëÜ÷íá ìïõ: ÁöÞóôå ìå, ãëõêÜ ìïõ, áöÞóôå ôá ÷åñÜêéá óáò íá ôá öéëÞóåé ç ìÜíá... ... Ù ðïëõëáôñåìÝíá ìïõ ÷Ýñéá êáé êåöáëÜêéá, êïñìÜêéá ìïõ êé åõãåíéêÜ ãëõêÜ ìïõ ðñïóùðÜêéá, åõôõ÷éóìÝíá íá 'óáóôå! ¼ìùò åêåß! Ï ãïíéüò óáò Ýêëåøå ôç ÷áñÜ åäþ... ... ÁãêÜëéáóìá ãëõêü ìïõ, ù äåñìáôÜêé ôñõöåñü êé ù ìõñùìÝíç áíÜóá! Åìðñüò, åìðñüò ðçãáßíåôå! Äýíáìç ðéá äåí Ý÷ù íá óáò êïéôþ... ... Ìå íßêçóå ôï öñåíéáóìÝíï ðÜèïò! Êáôáëáâáßíù ôï êáêü ðïõ ðñüêåéôáé íá êÜíù, üìùò íéêÜåé ç ïñãÞ üëç ôç ëïãéêÞ ìïõ, ç öïâåñüôåñç ðëçãÞ óôéò óõìöïñÝò ôïõ êüóìïõ... Íéþèïíôáò âáèýôáôá ï åõáßóèçôïò ðïéçôÞò ôï ìáñôýñéï ôçò áíèñþðéíçò øõ÷Þò, êáôáíïþíôáò ôï êáé óõìðïíþíôáò ôï, ðáñïõóéÜæåé óôçí êáôáêëåßäá ôçò ôñáãùäßáò áõôÞò ôçí çñùßäá ôïõ ðÜíù óôï ìáãéêü Üñìá ôïõ ¹ëéïõ, áöïý Ý÷åé ãåõôåß ðéá ëáßìáñãá ôï èñßáìâü ôçò, íá ðåñíÜåé áðü ôï ôñáãéêü åðßðåäï ôçò áíèñþðéíçò ïäýíçò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ äáéìïíéêïý, üðïõ åîáöáíßæåôáé, ãéá íá ìçí ìðïñïýí íá ôç äïõí Üëëï ôá èáìðùìÝíá áð'ôïí ôñüìï ìÜôéá ìáò... ... ÁÃÁÕÇ ¼ìùò ç áíáôñé÷ßëá áðü ôç âéáéüôçôá ôçò ðáéäïêôïíßáò èá ïñãþíåé ôïí åõáßóèçôï Åõñéðßäç ùò ôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõ. Ïé "ÂÜê÷åò", ôï ðéï áíáôñé÷éáóôéêü ßóùò Ýñãï áðü üóá ìáò Ý÷ïõí óùèåß, åßíáé áðü ôéò ôåëåõôáßåò ôñáãùäßåò ôïõ ðïéçôÞ êáé ãñÜöôçêå êáôÜ ôçí ðáñáìïíÞ ôïõ óôç Ìáêåäïíßá (408 - 406 ð.×.), ìáæß ìå ôçí "ÉöéãÝíåéá óôçí Áõëßäá" êáé ôïí "Áëêìáßùíá Ýí Êïñßíèù" (Ýñãï ÷áìÝíï ãéá ìáò). ÄéäÜ÷ôçêå üìùò óôçí ÁèÞíá ìåôÜ ôï èÜíáôï ôïõ Åõñéðßäç, ßóùò ôï 405 ð.×., áðü ôï ãéï Þ áíåøéü ôïõ, Åõñéðßäç êé áõôüí, áðïóðþíôáò ìÜëéóôá êáé ðñþôï âñáâåßï, üðùò êáé ç "ÉöéãÝíåéá óôçí Áõëßäá", âñáâåßï ôüóï óðÜíéï ãéá ôïí ðïéçôÞ üóï æïýóå ï ßäéïò. Áí êáé ç ãÝíåóç ôçò ôñáãùäßáò ðñïÞëèå áðü ôç ÄéïíõóéáêÞ ëáôñåßá, ôï Ýñãï áõôü åßíáé ôï ìüíï ðïõ ìáò óþèçêå ìå äéïíõóéáêü ðåñéå÷üìåíï. Åßíáé âÝâáéï üìùò ðùò ôïí ßäéï ìýèï åß÷å ðñáãìáôåõèåß êáé ï Áéó÷ýëïò óå ìéá ôåôñáëïãßá ôïõ ðïõ ðåñéåß÷å êé Ýíáí "ÐåíèÝá", äñÜìá ãéá ôï ïðïßï äå ãíùñßæïõìå ó÷åäüí ôßðïôá, êáé óå ìéá Üëëç ôåôñáëïãßá ôïõ, ôç "Ëõêïýñãåéá", ðïõ ðåñéåß÷å ôçí áíôßóôáóç óôç äéïíõóéáêÞ ëáôñåßá êáé ôçí ôéìùñßá ôïõ ïìþíõìïõ âáóéëéÜ ôçò ÈñÜêçò. Ðéèáíüí ðïëëÜ ìïôßâá ôùí "Âáê÷þí" íá åß÷áí ôï ðñüôõðü ôïõò ó'áõôÝò ôéò ôåôñáëïãßåò ôïõ Áéó÷ýëïõ. Áðü ôç ÄéïíõóéáêÞ ëáôñåßá Üñ÷éóå ëïéðüí ç áôôéêÞ ôñáãùäßá êáé ó'áõôÞí êáôáëÞãåé ãéá ìáò ìå áõôü ôï óôåñíü äñÜìá ôïõ Åõñéðßäç, óçìáôïäïôþíôáò êáé ôï ôÝëïò ôïõ ìåãÜëïõ 5ïõ áéþíá ð.X. Ôï ìÝãá ðñüâëçìá ðïõ ôßèåôáé ïëïöÜíåñá åßíáé ç éäåïëïãéêÞ êñßóç ôïõ ñåáëéóôÞ ðïéçôÞ, êáé ðáñáìÝíåé ìõóôÞñéï áîåäéÜëõôï, êáèþò äõóêïëåõüìáóôå íá áðïêñõðôïãñáöÞóïõìå ôï íüçìÜ ôïõ. Ðñüêåéôáé ãéá "ðáëéíùäßá" ôïõ ðïéçôÞ, ìéÜí áíáßñåóç ôçò áèåÀáò ôïõ, ãéá ôçí ïðïßá êáôçãïñÞèçêå áð'ôïí ÁñéóôïöÜíç óôéò "ÈåóìïöïñéÜæïõóåò"; ÅðçñåáóìÝíïò äçëáäÞ ï Åõñéðßäçò áðü ôéò ðñùôüãíùñåò ãé'áõôüí ïñãéáóôéêÝò ëáôñåßåò óôç Ìáêåäïíßá, åðéóôñÝöåé óôá ãçñáôåéÜ ôïõ óôçí 28

ðßóôç ôùí èåþí, åßôå ãéá íá èùñáêßóåé ôïí åáõôü ôïõ ìðñïóôÜ óôçí êáôçãïñßá ôçò áèåÀáò Þ êáé áðü åéëéêñéíÞ ðåðïßèçóç üôé ç èñçóêåßá äåí ðñÝðåé íá õðüêåéôáé óôïí Ýëåã÷ï ôçò ëïãéêÞò, áöïý ìÜëéóôá ç Ýëëåéøç ðßóôçò äåí ôïõ åß÷å ðñïóöÝñåé êáìéÜ éêáíïðïßçóç; ¹ áíôßèåôá äéáðéóôþíïõìå ôçí Ýíôïíç äéáìáñôõñßá åíüò öùôéóìÝíïõ íïõ ãéá ôçí áäõóþðçôç óõìöïñÜ óôçí ïðïßá ìðïñåß íá ïäçãÞóåé ï ðáñáëïãéóìüò óôç èñçóêåßá; ÏðùóäÞðïôå üìùò ìå ìïíáäéêÞ Ýíôáóç ï ðïéçôÞò êáôüñèùóå íá ìïñöïðïéÞóåé ìÝóá ôïõ áõôÞí ôçí áäõóþðçôç óýãêñïõóç ôùí äýï áíôéìá÷ïìÝíùí êüóìùí: Ôçò ëïãéêÞò ðïõ öôÜíåé óôá üñéá ôïõ öáíáôéóìïý êáé ìåôáôñÝðåôáé óå õðïêáôÜóôáôï ôçò èñçóêåßáò êáé ôïõ ðáñÜëïãïõ ôçò äéïíõóéáêÞò Ýêóôáóçò, ðïõ âñßóêåôáé Ýîù áðü ôá üñéá ôïõ ïñèïëïãéóìïý. ÁíáëáìâÜíïíôáò ëïéðüí ï Åõñéðßäçò üëåò ôéò áíôáãùíéóôéêÝò äõíÜìåéò ôçò ýðáñîÞò ôïõ êáé æþíôáò ìÝóá ó'áõôÞí ôç óêëçñÞ Ýíôáóç, áðïäåéêíýåôáé ï ôñáãéêüôåñïò ôùí ôñáãéêþí êáé ðïéçôÞò ìå üëç ôç âáèéÜ óçìáóßá ôçò ëÝîçò. Åäþ ôï Üêñïí Üùôïí ôçò ôñáãéêüôçôáò åíôïðßæåôáé óôçí ðåñßðôùóç ôçò Áãáýçò, ôçò êüñçò ôïõ ÊÜäìïõ êáé ôçò Áñìïíßáò, ðïõ ìáæß ìå ôéò áäåëöÝò ôçò êáé ôéò Üëëåò ãõíáßêåò ôçò ÈÞâáò ôéò ôñÝëáíå ï Äéüíõóïò ãéá ôçí áðéóôßá ôïõò êáé ôéò Ýñéîå ìáéíÜäåò áãñéåìÝíåò óôá âïõíÜ! Åêåß, ðÜíù óå ìéá Ýîáøç ôçò ôñÝëáò ôçò, óêüôùóå ôï ãéï ôçò, ôï âáóéëéÜ ÐåíèÝá, äéáìÝëéóáí ôï êïñìß ôïõ ìå ôéò áäåëöÝò ôçò, êÜñöùóå ôï êåöÜëé ôïõ ó'Ýíá êïíôÜñé êáé Ýñ÷åôáé èñéáìâåõôéêÞ íá ôï åðéäåßîåé óôç ÈÞâá, íïìßæïíôáò ðùò, äåéíÞ êõíçãÞôñá áõôÞ, óêüôùóå êáé áðïêåöÜëéóå ëéïíôÜñé ãåìÜôç ðåñçöÜíåéá. Áêïýìå Ýíá áðüóðáóìá áðü ôçí áããåëéêÞ ñÞóç, ðïõ ðåñéãñÜöåé áíáôñé÷éáóôéêÜ ôç èçñéùäßá: Áããåëéïöüñïò óô. 1114 - 1147 : Ðñþôç ç ìÜíá üñìçóå, èåüðáñôç ìáéíÜäá, êé Ýêáìå áñ÷Þ ôïõ öïíéêïý. åêåßíïò ôçí ôáéíßá ðÝôáîå áð'ôçí êåöáëÞ, íá ôïí ãíùñßóåé ç Áãáýç, ç äüëéá, êáé ôçò Ýëåãå ãëõêï÷áúäåýïíôÜò ôçí: "Åãþ åßìáé, ìáíïýëá ìïõ, ï ãéïò óïõ ï ÐåíèÝáò, áõôüò ðïõ ãÝííçóåò åóý óôïõ Å÷ßïíá ôï óðßôé. ëõðÞóïõ ìå, ìçôÝñá ìïõ! Ðñüóåîå ìç óêïôþóåéò ìüíï ãéá êÜðïéï êñßìá ìïõ, åìÝíá, ôï ðáéäß óïõ...". Ìá åêåßíç, ðïý 'âãáæå áöñïýò êáé ãõÜëéæáí ïé êüñåò óôá ìÜôéá ôçò áëëÞèùñåò, èåïðáëáâùìÝíç áðü ôïõ ÂÜê÷ïõ ôçí ðíïÞ, ïýôå ðïõ ôïí áêïýåé... Ôï ÷Ýñé ôïõ ôï áñéóôåñü Üñðáîå áð'ôçí ùëÝíç ðçäþíôáò ðÜíù óôá ðëåõñÜ ôïõ äýóôõ÷ïõ ðáéäéïý ôçò êáé ôïõ'âãáëå ôïí þìï ôïõ - ü÷é ðùò åß÷å óèÝíïò, ìá ï èåüò ôçò Ýäùóå ôç äýíáìç óôá ÷Ýñéá. Áð' ô' Üëëï ìÝñïò ç Éíþ ðÜó÷éæå ëõóóáóìÝíá îåóêßæïíôáò ôéò óÜñêåò ôïõ, üðùò êé ç Áõôïíüç êé üëïò ï ü÷ëïò ôùí âáê÷þí. êáé âïýéæå ï ôüðïò áðü ôïõò óôåíáãìïýò áõôïý, üóï áêüìá æïýóå, êé åêåßíùí ôïõò áëáëáãìïýò... ... Ç ìéá ôï Ýíá ÷Ýñé êé ç Üëëç ðüäé êñÜôáãå ìáæß ìå ôï óáíôÜëé. Ãõìíþèçêå ôï óþìá ôïõ êáé êáôáìáôùìÝíåò ç ìéá óôçí Üëëç ðÝôáãå ôéò óÜñêåò ôïõ ÐåíèÝá... Ôïõ îåóêéóìÝíïõ ôïõ êïñìéïý êåßôïíôáé ôá êïììÜôéá ìÝóá óôéò ðÝôñåò ôéò ôñá÷éÝò Þ óôá ðõêíÜ ôá äÝíôñá, êáé äýóêïëï ðéá íá ôá âñåéò. ôï äüëéï ôïõ êåöÜëé ðïõ Ýôõ÷å íá ôï êñáôÜåé ç ìÜíá ôïõ óôá ÷Ýñéá, ôï Ýìðçîå óôï èýñóï ôçò, êé Ýôóé ôï êïõâáëÜåé óôïõ Êéèáéñþíá ôéò ðëáãéÝò óáí ëéïíôáñéïý êåöÜëé, áöÞíïíôáò óôïõò âáê÷éêïýò ÷ïñïýò ôéò áäåñöÝò ôçò. Êáé ðñï÷ùñÜåé êáìáñùôÞ ìå ô'Üèëéï êõíÞãé êé Ýñ÷åôáé ìåò óôá ôåß÷ç ìáò öùíÜæïíôáò ôï ÂÜê÷ï "óõãêõíçãü" êáé "óõíåñãü óôï Üãñéï êõíÞãé êáëëßíéêï ", ðïõ ôïõ ÷ñùóôÜåé ôç íßêç ôùí äáêñýùí... Áò áêïýóïõìå üìùò êáé ôçí ßäéá, ôçí ôñáãéêÞ ìÜíá, íá êïìðÜæåé óôçí ðëÞñç ðáñáöñïóýíç ôçò ãéá ôï "ëáìðñü" êáôüñèùìÜ ôçò: Áãáýç óô. 1202 - 1215: Ù êÜôïéêïé ôçò ðüëçò ìáò ôçò êáëïðõñãùìÝíçò, 29

ôçò ÈÞâáò ìáò, åëÜôå åäþ íá äåßôå ôï êõíÞãé ôïõ ëéïíôáñéïý ðïõ ðéÜóáìå ôïõ ÊÜäìïõ ïé èõãáôÝñåò, ü÷é ìå ôá áãêõëùôÜ èåóóáëéêÜ êïíôÜñéá ïýôå ìå äß÷ôõá, ìïíá÷Ü ìå ôá ëåõêÜ ìáò ÷Ýñéá! ×ñåéÜæåôáé ïé Üíèñùðïé ìÜôáéá íá êïìðÜæïõí ðùò áðï÷ôïýíå óýíåñãá êáé üñãáíá êáé ëüã÷åò; Åìåßò ìå ôá ÷åñÜêéá ìáò ôï ðéÜóáìå åôïýôï êáé êáôáêïììáôéÜóáìå ôá ìÝëç ôïõ èçñßïõ... Ï ãÝñïíôáò ðáôÝñáò ìïõ ðïõ åßíáé; Áò êïðéÜóåé! Ðïý âñßóêåôáé ï ÐåíèÝáò ìïõ, ï ãéïò ìïõ; Áò óçêþóåé øçëÜ ìéá áíåìüóêáëá Ýîù áð'ôï ðáëÜôé íá öôÜóåé þò ôá ôñßãëõöá, üðïõ êáé íá êáñöþóåé ôçí êåöáëÞ ôïõ ëéïíôáñéïý ðïõ Ýðéáóá ç ßäéá ... ... Êáé óôïí ðáôÝñá ôçò, üôáí áðåëðéóìÝíïò êáé êáôáôóáêéóìÝíïò êïõâáëÜåé óôç óêçíÞ ôá óêüñðéá îåóêëßäéá ôïõ êïñìéïý ôïõ ãéïõ ôçò, ðïõ ìå ðïëý êüðï ðåñéìÜæåøå ìÝóá áð' ôéò âïõíßóéåò ðÝôñåò, Ýôóé èá áðåõèõíèåß ç èåïðáñìÝíç Áãáýç: Áãáýç óô. 1233 - 1243: ÐáôÝñá ìïõ, ôþñá ìðïñåßò íá êáôáêáìáñþíåéò ðùò èõãáôÝñåò Üñéóôåò Ýóðåéñåò ìåò óôïí êüóìï. ãéá üëåò Ý÷ïõí íá ôï ëåí, ìá îÝ÷ùñá ãéá ìÝíá, ðïõ Üöçóá óôïí áñãáëåéü óáÀôåò êáé êåíôßäéá êáé ðÞãá óôá ëáìðñüôåñá: èçñßá íá óïõ ðéÜóù... Óïõ êïõâáëþ óôçí áãêáëéÜ, üðùò êé åóý ôï âëÝðåéò, ôï áñéóôåßï åôïýôï åäþ, êáìÜñé íá êñåìÜóåéò óôï óðßôé óïõ! ÐáôÝñá ìïõ, ðÜñ'ôï óôçí áãêáëéÜ óïõ. ðåñÞöáíïò ãéá ôï ëáìðñü êõíÞãé ðïõ óïõ öÝñíù ðñïóêÜëåóå êáé ößëåøå ôïõò ößëïõò óïõ. íáé, åßóáé êáëüôõ÷ïò, ìáêáñéóôüò ðïõ Ý÷åéò ôÝôïéåò êüñåò... Êé üôáí ï äýóìïéñïò ðáôÝñáò, áíôß íá óõììåñéóôåß ôç ÷áñÜ ôçò, ìéëÜåé ãéá êáôáñáìÝíç óõìöïñÜ ðïõ äåí áíôÝ÷ïõí íá èùñïýí ôá ìÜôéá, åêåßíç èá åðéìÝíåé: Áãáýç óô. 1251- 1258: Ôé äýóôñïðá ôá ãçñáôåéÜ ðïõ åßíáé óôïõò áíèñþðïõò, êáôóïýöéêá êáé óêõèñùðÜ! ÌáêÜñé êáé ï ãéïò ìïõ íá ãßíåé ìÝãáò êõíçãüò, íá ìïéÜóåé ìå ôç ìÜíá, íá ðÞãáéíå ðåñÞöáíïò ìå ôá'Üëëá ðáëéêÜñéá ãéá ôç ÷áñÜ ôïõ êõíçãéïý! Ìá åêåßíïò îÝñåé ìüíï íá ìÜ÷åôáé ìå ôïõò èåïýò... ÂÜë' ôïõ ìõáëü, ðáôÝñá! Ðïéïò èá ôïí öþíáæå íá'ñèåß ôþñá åäþ ìðñïóôÜ ìïõ, íá äåß ôçí åõôõ÷ßá ìïõ êáé íá ôï êáôáëÜâåé; Ôçí "åõôõ÷ßá" ôçò áõôÞ äå èá áñãÞóåé íá ôçí êáôáëÜâåé ç ßäéá, üôáí ìå êáôÜëëçëåò - øõ÷éáôñéêÝò ó÷åäüí - åñùôÞóåéò ï ÊÜäìïò èá ðñïêáëÝóåé óéãÜ óéãÜ ôçí áöýðíéóÞ ôçò, èá óõíåéäçôïðïéÞóåé åðéôÝëïõò ôé Ý÷åé ãßíåé êáé èá ïäçãçèåß óå Üêñá áðüãíùóç... Ìðïñåß êáíåßò íá ðåñéãñÜøåé ôï öñéêéáóôéêü èñÞíï ôçò ìÜíáò, üôáí óôá óõãêáëÜ ôçò ðéá êáôáëáâáßíåé ôç ìáýñç ôñáãùäßá ôçò; Ìüíï ç ìáóôïñéêÞ ôÝ÷íç ôïõ Åõñéðßäç èá ôï ìðïñïýóå, äõóôõ÷þò üìùò ÷Üèçêå ãéá ðÜíôá ôï ìÝñïò áõôü áðü ôçí êýêíåéá ôñáãùäßá ôïõ ðïéçôÞ..! Ìüíï áðü ôïí ðñþôï óôß÷ï ðïõ óþèçêå: Ôá åðÜíù êÜôù Þñèáíå, ðáôÝñá ìïõ, ãéá ìÝíá... ... áò ðñïóðáèÞóïõìå íá öáíôáóôïýìå ôç öñéêéáóôéêÞ óõíÝ÷åéá, ìá åßíáé êñßìá ðïõ äåí ìðïñïýìå íá ðëçóéÜóïõìå ôçí ðïéçôéêÞ ïîõäÝñêåéá ôïõ Åõñéðßäç... ÊÁÓÓÁÍÄÑÁ Óôçí ôñéëïãßá ôïõ Áéó÷ýëïõ "ÁãáìÝìíùí", "×ïçöüñïé" êáé "ÅõìÝíéäåò", ãíùóôÞ ìå ôï óõëëïãéêü üíïìá "ÏñÝóôåéá", ôç ìüíç ðïõ ìáò óþèçêå ïëüêëçñç êáé äéäÜ÷ôçêå ôï 458 ð.×. êåñäßæïíôáò ðñþôç íßêç, üðùò Þäç áíáöÝñèçêå, êáé óõãêåêñéìÝíá óôï ðñþôï äñÜìá, ôïí 30

"ÁãáìÝìíïíá", ðëÜé óôçí óôåíôüñåéá ìïñöÞ ôçò ÊëõôáéìíÞóôñáò, ðïõ èåñßæåé áóõãêñÜôçôç ôïí øõ÷éóìü ìáò ìå ôï áíåéñÞíåõôï ðÜèïò ôçò, óõíáíôïýìå êáèçëùìÝíïé êáé ìéá Üëëç ãõíáéêåßá ìïñöÞ, ôç óðáñáêôéêÞ ðñïöÞôéóóá ÊáóóÜíäñá, ôçí ðéï üìïñöç êüñç ôïõ ÐñéÜìïõ, ðïõ ôçí "áðþëåóå" ï Áðüëëùíáò. Ï èåüò ôçí åñùôåýôçêå ðáñÜöïñá êáé ôçí ðñïßêéóå ìå ôï ÷Üñéóìá ôçò ìáíôéêÞò. áõôÞ üìùò ôüëìçóå íá áðïêñïýóåé ôïí ÝñùôÜ ôïõ, êé åêåßíïò ôçí ôéìþñçóå õðïäåéãìáôéêÜ: íá ìçí ðéóôåýåé êáíåßò ôéò ðñïöçôåßåò ôçò! Åäþ ôçí Ýöåñå óêëÜâá êáé ðáëëáêßäá ôïõ ï ÁãáìÝìíïíáò, ìåôÜ ôçí Üëùóç ôçò Ôñïßáò, ãéá íá æÞóåé ôç ìåãÜëç ôñáãùäßá, óáí íá ìçí Ýöôáíáí üóá öñé÷ôÜ äåéíÜ åß÷å áíôéêñßóåé óôçí ðáôñßäá, êáé ãéá íá ìïéñáóôåß ôçí ôý÷ç ôïõ áñ÷éóôñÜôçãïõ ìå ôïí ðéï Üãñéï ôñüðï. Ãéá ìåãÜëï äéÜóôçìá óôÝêåôáé âïõâÞ êáé áðñïóðÝëáóôç, ìá ðïéïò äå íéþèåé üôé "ü íïõò ôçò åßíáé Ýñìïò êüóìïò ðïõ ÷áëéÝôáé"; ¼ìùò óå ìéá ìáêñüóõñôç óêçíÞ, ðïõ êñáôÜåé ðÜíù áðü 250 óôß÷ïõò, îåóðÜåé ðáñáëçñçìáôéêÜ óå Ýíáí óðáñáêôéêü èñÞíï, ðñïâëÝðïíôáò ôï èÜíáôï ôïõ ÁãáìÝìíïíá êáé ôï äéêü ôçò, þóðïõ ðñï÷ùñåß áðïöáóéóôéêÜ ìåò óôï ðáëÜôé ãéá íá ôïí áíôáìþóåé, óáí íá Þôáí ï Üãñéïò èÜíáôïò ç ìüíç ëýôñùóç ðéá ãé'áõôÞí åêôïîåýïíôáò ìå áíåßðùôç ðßêñá ôï ìÜèçìá ðïõ âãÞêå áð'ôï ðÜèçìÜ ôçò: ÊáóóÜíäñá Áëß óôç ìïßñá ôùí èíçôþí! Ç åõôõ÷ßá ìïéÜæåé óáí ìéá óêéÜ ... ... Áðüôïìá îåóðÜåé ç äõóôõ÷ßá êáé óâÞíåé ôçí ðáëéÜ ãñáöÞ ì'Ýíá õãñü óöïõããÜñé! Áêïýìå áðïóðÜóìáôá áðü ôï ìáêñü ôçò ðáñáëÞñçìá: 1ïí Áéó÷ýëïõ ÁãáìÝìíùí (óô. 1178 - 1197) Ìá íÜ ï ÷ñçóìüò! Äå èá êïéôÜåé áðü ôá ðÝðëá ìÝóá, üðùò êïéôÜåé íôñïðáëÞ ç íéüðáíôñç íõöïýëá. ëáìðñüò ðñïò ôçí áíáôïëÞ ôïõ ¹ëéïõ èá ïñìÞóåé êáé óáí ôï êýìá ðñïò ôï öùò èá õøùèåß íá äåßîåé áêüìá ìåãáëýôåñá áð'ôá äåéíÜ åôïýôá... Ôþñá ÷ùñßò áéíßãìáôá ôï íïõ óáò èá öùôßóù. ¢íôå êé åóåßò áðü êïíôÜ íá åßóôå ìÜñôõñÝò ìïõ ðùò ôùí áñ÷áßùí óõìöïñþí ïóìßæïìáé ô'á÷íÜñéá: ÐïôÝ ï ÷ïñüò äå óôáìáôÜåé áðü ôç óôÝãç åôïýôç íá øÜëëåé ôïí ðáñÜöùíï öñéêéáóôéêü ôïõ ýìíï! Áßìá áíèñþðùí ñïýöçîå ï èßáóïò ôçò öñßêçò êé áðïèñáóýíèçêå åíôåëþò... ÈñïíéÜóôçêå óôï óðßôé ôùí Åñéíýùí ç ãåíéÜ êáé äå èá ôï êïõíÞóåé... ÊÜèïíôáé ìÝóá Ýîáëëåò êáé øÝëíïõíå ôïí ýìíï ôçò Ôýöëáò ôïõ ðñùôáßôéï. öôýíïõí êáé êáôáñéïýíôáé åêåßíïí ðïõ áðÜôçóå ôïõ áäåëöïý ôçí êëßíç. Áóôü÷çóá Þ ÷ôýðçóá óáí ôïí êáëü ôïîüôç; ¹ åßìáé øåõôïìÜíôéóóá, öëýáñç ðïñôïãýñá; Ïñêßóïõ êé ïìïëüãçóå ðùò îÝñù - á÷, ðþò îÝñù! ô' áñ÷áßá áìáñôÞìáôá áõôïý åäþ ôïõ ãÝíïõò... ... .......................................................................................

2ïí Áéó÷ýëïõ ÁãáìÝìíùí (óô. 1214 - 1238) Áëßìïíï! Á÷ óõìöïñÝò! ÂáèéÜ ìïõ ï ðüíïò ï ðéêñüò áëÜèåõôçò ìáíôåßáò ìå ìáýñá ðñïìçíýìáôá öñßêçò ìå óõãêëïíßæåé... ÂëÝðåôå åôïýôá ôá ðáéäéÜ ðïõ êÜèïíôáé óôï äþìá êáé ìïéÜæïõíå ìå óêïôåéíÜ ìïñöþìáôá ïíåßñùí; Åßíáé ðáéäéÜ ðïõ óöÜîáíå Üèëéïé óõããåíåßò ôïõò... ÓÜñêåò êñáôïýí óôá ÷Ýñéá ôïõò ðïõ ãåýôçêáí äéêïß ôïõò... Âáóôïýíå ìå ôá Ýíôåñá êáé óðëÜ÷íá îåó÷éóìÝíá, öïñôßï áîéïëýðçôï, ðïý 'öáãå ï ðáôÝñáò... Ãéá üëá áõôÜ óïößæåôáé, óáò ëÝù, ôéìùñßá ëéïíôÜñé Üíáíôñï, äåéëü, ðïõ óôñþíåôáé óôçí êëßíç ïéêüóéôï, áëßìïíï, ãéá ôïí äéêü ìïõ áöÝíôç ðïõ ãýñéóå áìÝñéìíïò. êé åãþ ôïõ åßìáé óêëÜâá... Êé ï íáýáñ÷ïò, ï óôñáôçãüò êáé ÷áëáóôÞò ôçò Ôñïßáò, 31

äåí îÝñåé ðùò ôç óõìöïñÜ êñõöÜ ôç ìáãåéñåýåé ç ìáýñç ç óêýëá ç ìéóçôÞ, ðïõ ãëåßöåé ìå ôç ãëþóóá êáé ôÜ÷á ìïõ ÷áñïýìåíç ôóéôþíåé ôá áõôéÜ ôçò... ÔÝôïéá öñé÷ôÞ áðïêïôéÜ! Ìéá èçëõêéÜ óêïôþíåé áñóåíéêüí! Ðïéï üíïìá óôï ìéóçôü ôï ôÝñáò íá äþóù; Ößäé êïëïâü Þ Óêýëëá èñïíéáóìÝíç óôá âñÜ÷éá, ãéá ôïõò íáõôéêïýò ï öüâïò êáé ï ôñüìïò; ÌÜíá ôïõ ¢äç ðïõ îåñíÜåé ìÞðùò ãéá ôïõò äéêïýò ôçò ÷ïëÞ êáé ìßóïò; Öñýáîå ç áäéÜíôñïðç ìå èñÜóïò, óá íá'÷å ôñÝøåé óå öõãÞ óôç ìÜ÷ç ôïõò å÷èñïýò ôçò... .............................................................................................

3ïí Áéó÷ýëïõ ÁãáìÝìíùí (óô. 1256 - 1281) Áëßìïíü ìïõ! Ôé öùôéÜ! ÁðÜíù ìïõ ïñìÜåé... ... ¿÷ïõ èåÝ ìïõ, Ëýêåéå Áðüëëùíá, ùéìÝíá! Ç ëéïíôáñßíá ç äßðïäç ðïõ óìßãåé ìå ôï ëýêï üóïí êáéñü ôï áñ÷ïíôéêü ëéïíôÜñé áðïõóéÜæåé èá óöÜîåé ôçí ôñéóÜìïéñç êé åìÝíá... Ìáãåéñåýåé öáñìÜêéá íá ì'åêäéêçèåß óôçí Ýîáëëç ïñãÞ ôçò, êé üðùò ôñï÷ßæåé ôï óðáèß, îåñíÜåé ðùò èá ðëçñþóåé ï Üíôñáò ôçò ðïõ ôüëìçóå êáé ì'Ýöåñå ìáæß ôïõ... Ôá óêÞðôñá êáé ôá ìáíôéêÜ óôåöÜíéá óôï ëáéìü ìïõ ôé ôá êñáôÜù ç äýóôõ÷ç ðïõ ðñïêáëïýí ôá ãÝëéá; ÊïììÜôéá èá óáò êÜíù åãþ åóÜò ðñïôïý ðåèÜíù! ¢é íá ÷áèåßôå! Óáò ðáôþ! ¸ôóé óáò áíôáìåßâù... Óôïëßóôå Üëëïí ÷áëáóìü, ü÷é ðéá ôïí äéêü ìïõ... ÍÜ, ôþñá ï Áðüëëùíáò ï ßäéïò ìïõ ôñáâÜåé ôç ìáíôéêÞ áñìáôùóéÜ, áöïý ìå åßäå ðñþôá ìå ôç óôïëÞ íá ìå ãåëïýí êáé íá ìå ðåñéðáßæïõí å÷èñïß êáé ößëïé áäéÜêñéôá, íá ìå åîåõôåëßæïõí... ÁíÝ÷ôçêá êáé íá ìå ðïõí áãýñôéóóá, æçôéÜíá ðáíÜèëéá, èåüöôù÷ç êáé øùìïëéìáóìÝíç... Êáé ôþñá, áöïý ì' Ýêáíå ìÜíôéóóá ðéá ï ÌÜíôçò, ìå ïäÞãçóå óôç óõìöïñÜ, óôçí áãêáëéÜ ôïõ ×Üñïõ! Êé áíôßò ôïí ðáôñéêü âùìü ìå êáñôåñÜåé ç óáíßäá ðïõ èá ëïõóôåß ìå ôï æåóôü ôï áßìá ôçò óöáãÞò ìïõ... Ìá äåí è' áöÞóïõí ïé èåïß áðëÞñùôï ôï êñßìá. Üëëïò èá ðÜñåé åêäßêçóç ãéá ìáò, üôáí ãõñßóåé, ï ìçôñïêôüíïò, ôéìùñüò ôïõ öüíïõ ôïõ ãïíéïý ìïõ... .......................................................................................... Ç "áðïëåóèåßóá" áðü ôïí Áðüëëùíá ôñáãéêÞ ðáñèÝíá, äåí ìðïñïýóå íá ìç óõãêéíÞóåé ìå ôç öñé÷ôÞ ìïßñá ôçò êáé ôïõò Üëëïõò äñáìáôïõñãïýò. ¸ôóé êÜðïõ óôéò "ÔñùÜäåò" ôïõ Åõñéðßäç, üôáí Ý÷åé êëçñùèåß ùò óêëÜâá ôïõ ÁãáìÝìíïíá êáé åôïéìÜæåôáé íá óáëðÜñåé ìáæß ôïõ ãéá ôéò ÌõêÞíåò, èá ôçí áêïýóïõìå ðÜëé íá ðáñáëçñåß ìå áðüãíùóç! Åõñéðßäç ÔñùÜäåò (óô. 308 - 341) ÓÞêùóÝ ôï øçëÜ, äþóå ìïý ôï! óôñ. ÖÝñå öùò. êÜíù ÷ñÝïò ëáôñåßáò. ìå ëáìðÜäåò ôá Üäõôá áõãÜæù... Ù ÕìÝíáéå Üíáêôá, Ýëá! ÔñéóìáêÜñéóôïò åßíáé ï íõìößïò. ìáêáñßá êé åãþ ðïõ óôï ¢ñãïò èá ðëáãéÜæù óå ãÜìïõ êñåâÜôé âáóéëéÜ ... ... ... Ù ÕìÝíáéå, Ýëá! Åóý ôþñá, ìçôÝñá óðáñÜæåéò ãéá ôï äüëéï íåêñü ìïõ ðáôÝñá êáé èñçíåßò ôç ÷áìÝíç ðáôñßäá... Ìá åãþ ìå ðõñóïýò áíáììÝíïõò êáôáõãÜæù, ëáìðñýíù ôïí ãÜìï... ...

32

Êáé ðñïóöÝñù, ÕìÝíáéå, ó' åóÝíá ôç ëáìðÜäá, ù ÅêÜôç, ôç öÝñíù óôùí ðáñèÝíùí ôçí ðÜíáãíç êëßíç üðùò Ýèéìï èåßï ïñßæåé... ... ... Óôïí áéèÝñá íá ðÜëëïõí ôá ðüäéá! áíôéóôñ. Ôï ÷ïñü óôá ïõñÜíéá õøþóôå, êáé åõïß êáé åõÜí, üðùò ôüôå óôéò ÷áñïýìåíåò ìÝñåò ôïõ êýñç! Ï ÷ïñüò éåñüò êáé ôñéóÜãéïò... Åóý, Öïßâå, ôï âÞìá ìïõ ðÜñå. éåñïõñãþ óôïí äáöíüëïõóôï ïßêï ôïí äéêü óïõ! ÕìÝíáéå, Ýëá! Êé åóý, ìÜíá ìïõ, óÞêù ôá ðüäéá, íáé ôá ðüäéá óïõ ô' áãáðçìÝíá, áðü åäþ êé áðü åêåß êïýíçóÝ ôá óôï äéêü ìïõ ñõèìü íá ÷ïñÝøåéò... Ôïí ÕìÝíáéï øÜëôå, ãéïñôÜóôå ôç ÷áñÜ ìïõ ìå Üóìáôá èåßá! Ù êáëëßðåðëåò Öñýãéóåò êüñåò, ôñáãïõäÞóôå ôïí Üíôñá ðïõ ç ìïßñá óôï êñåâÜôé ôïõ ôþñá ìå ñß÷íåé... Êáé êÜðïõ ðáñáêÜôù, óôïõò óô. 353-364 ôçò ßäéáò ôñáãùäßáò èá äéåõêñéíéóôåß áõôÞ ç áêáôáíüçôç åõöïñßá ôçò êáé èá öùôéóôïýí ïé óêïôåéíÝò ðñïèÝóåéò ôçò: Åõñéðßäç ÔñùÜäåò (óô. 355 - 364) ÌÜíá ìïõ, äáöíïóôÝöáíá âÜëå óôçí êåöáëÞ ìïõ, äåßîå ÷áñÜ ðïõ ìïý'ëá÷å âáóéëéêü êñåâÜôé! Áêüìá êé áí áðñüèõìç åßóáé ãéá ôÝôïéïí ãÜìï íá ìå ùèÞóåéò èÜ 'èåëá. Á÷, áí õðÜñ÷åé ï Öïßâïò, ï ìÝãáò ÁãáìÝìíïíáò, ï áñ÷éóôñáôçëÜôçò, èá êÜíåé ãÜìï ðéï öñé÷ôü êáé áðü ôçò ÅëÝíçò... Èá ôïí óêïôþóù êáé öùôéÜ óôï óðßôé ôïõ èá âÜëù êáé Ýôóé èá åêäéêçèþ ðáôÝñá êáé áäÝñöéá... ÁõôÜ ùóôüóï þò åäþ. äå èá õìíïëïãÞóù ãéá ôï óðáèß óôïí ôñÜ÷çëï, äéêü ìïõ ìá êáé Üëëùí, ãéá ôéò ìçôñïêôïíßåò ôïõò, ðïõ èá ôïõò öÝñåé ï ãÜìïò êé üëç ôçí áíáôáñá÷Þ óôï óðßôé ôïõ ÁôñÝá... Ãéá íá êáôáëÞîåé áêÜèåêôç óôïõò óô. 455 - 461: Ðïý ôïõ óôñáôçãïý ôï ðëïßï; Ðïý èá ðñÝðåé í' áíåâþ; Ìå ôï öýóçìá ôïõ áíÝìïõ Üíïéîå ãïñãÜ ðáíéÜ êáé óáí ìßá áð' ôéò Åñéíýåò ðÜñå ìå áðü åäþ ìáêñéÜ! ×áßñå, ìÜíá ìïõ! Ìçí êëÜøåéò! Ù ðáôñßäá ìïõ ãëõêéÜ, ù áäÝñöéá ìïõ èáììÝíá êáé ðáôÝñá óåâáóôÝ, óýíôïìá èá ìå äå÷ôåßôå! ÖÝñíù íßêç óôïõò íåêñïýò áöáíßæïíôáò ðáëÜôéá ïëåôÞñùí Áôñåéäþí... Áò ðåñéïñéóôïýìå üìùò óôéò Ýîé áõôÝò ÷áñáêôçñéóôéêÝò ðåñéðôþóåéò ðíåõìáôéêÞò äéáôáñá÷Þò, áí êáé èá ìðïñïýóå íá áíôëÞóåé êáíåßò êáé Üëëåò áðü ôéò 32 ôñáãùäßåò ðïõ ìáò óþèçêáí, êáé âÝâáéá ðïëý ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò äåêáðëÜóéåò áêüìá ðïõ ÷Üèçêáí äõóôõ÷þò ïñéóôéêÜ. Åßíáé öáíåñü üôé ç óêïôåéíÞ ìïßñá ðïõ ñõèìßæåé ôá áíèñþðéíá êáé öÝñíåé áíáðÜíôå÷åò ôñáãéêÝò áíáôñïðÝò áðáó÷üëçóå ðïëý ôïõò óôï÷áóôéêïýò äñáìáôéêïýò ðïéçôÝò ìáò, üðùò Üëëùóôå Þôáí öõóéêü ãéá ôçò ðåñßðôùóÞ ôïõò. Ôï ðéï óçìáíôéêü åßíáé üôé ìáò ðáñÝäùóáí ôçí ðïëýôéìç ãíþóç ôïõò ìå ôç äéá÷ñïíéêüôçôÜ ôçò, êáé ìáêÜñé íá ìðïñÝóïõìå íá ôçí áîéïðïéÞóïõìå êáé åìåßò óôç äýóêïëç åðï÷Þ ìáò, ðïõ ôüóï ôçí Ý÷åé áíÜãêç...

33

Ç óýã÷ñïíç "ÍÉÊÇ ÐÏËÕÃÕÑÏÕ" ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò Óôá 46ï êáé 49ï ôåý÷ç ôïõ "Ð" ðáñïõóéÜóáìå åêôåíþò ôçí éóôïñßá ôçò "Íßêçò Ðïëõãýñïõ" áðü ôç äåêáåôßá ôïõ '30 ìÝ÷ñé ôçí åðï÷Þ ôçò ðáíçãõñéêÞò ôçò áíüäïõ óôç ´ åèíéêÞ. Èá êëåßóïõìå ôçí áíáöïñÜ ìáò áõôÞ ìå ëßãá ó÷üëéá ãéá ôç óçìåñéíÞ "Íßêç Ðïëõãýñïõ", üðùò äçìéïõñãÞèçêå êáé ëåéôïõñãåß ôá ðÝíôå ðåñßðïõ ôåëåõôáßá ÷ñüíéá. Äýï ôñüðïé õðÜñ÷ïõí óÞìåñá ãéá íá äçìéïõñãçèåß ìéá ðïäïóöáéñéêÞ ïìÜäá: - Ï ðñþôïò ðñïûðïèÝôåé ìåñÜêé, áãÜðç ãéá ôá ðáéäéÜ êáé ãéá ôïí ôüðï üðïõ æåéò. ¼ôáí õðÜñ÷ïõí áõôÜ, üëá ôá Üëëá åßíáé åýêïëá. Ìå ðñüãñáììá êáé äïõëåéÜ Ýíá ìéêñü ãÞðåäï ìðïñåß íá ìåôáôñáðåß óå "Ðáéäüôïðï", üðïõ üëá ôá ðáéäéÜ èá Ý÷ïõí ôç äõíáôüôçôá íá ðáßæïõí, êé áð' áõôÜ, üóá Ý÷ïõí ôáëÝíôï êáé ìåñÜêé, íá Ìé÷Üëçò ÂïãéáôæÞò. ðñï÷ùñÞóïõí. ÐïäïóöáéñéóôÞò Ðïëõãýñïõ - Ï äåýôåñïò ôñüðïò åßíáé íá âñåéò Ýíáí ÷ïñçãü ìåôÝðåéôá ãñáììáôÝáò ôïõ ÄÞìïõ. ìå áñêåôÜ ëåöôÜ êáé ìðüëéêç ìáôáéïäïîßá Þ óõìöÝñïí. ÅÜí õðÜñ÷åé ôÝôïéïò ÷ïñçãüò, üëá ô' Üëëá åßíáé åýêïëá. ÁãïñÜæåéò êáìéÜ åéêïóáñéÜ ðáßêôåò, ðñïðïíçôÝò, öñïíôéóôÝò, ôÝëïò ðÜíôùí ü,ôé áãïñÜæåôáé, êáé ç ïìÜäá åßíáé Ýôïéìç. ÁõôÞ åßíáé åîÜëëïõ êáé ç öéëïóïößá ôçò åðï÷Þò ìáò: "¼,ôé äåí ìðïñïýìå íá öôéÜîïõìå, ôï áãïñÜæïõìå". Öáíôáóôåßôå ìéá ðéï ðñï÷ùñçìÝíç åêäï÷Þ ôçò ðáñáðÜíù ðñáêôéêÞò óôïí Ðïëýãõñï, íá ìçí Ý÷ïõìå äçëáäÞ ðïëéôéóôéêïýò óõëëüãïõò êáé íá áãïñÜæáìå êáíáäõü, íá ìçí ìðïñïýìå íá äéïñãáíþóïõìå êáñíáâÜëé êáé íá íïéêéÜæáìå êáñíáâáëéóôÝò ãéá ôéò áðïêñéÜôéêåò åêäçëþóåéò êáé ïýôù êáèåîÞò.

ÐïäïóöáéñéêÞ ïìÜäá Ðïëõãýñïõ ðåñß ôï 1930. Áíáãíùñßæïíôáé: Ìé÷. ÂïãéáôæÞò (ôåñìáôïöýëáêáò), Êßôóïò ÄÝëéïò, Äïýêáò Äïýêáò, ÉùÜííçò Ôá÷ïãéÜííçò, ×ñÞóôïò Êáñþíçò, áöïß Âëá÷ïãéÜííç êëð.

34

Äåí ÷ñåéÜæåôáé êáé ðïëý ìõáëü ãéá íá êáôáëÜâåé êáíåßò üôé ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ïé ðáñÜãïíôåò ôçò "Íßêçò" åìöïñïýíôáé áðü ôç öéëïóïößá êáé ðñáêôéêÞ ôïõ "äåýôåñïõ äñüìïõ". Ðñüðåñóé áãüñáóáí ìéá ïëüêëçñç ïìÜäá, ôçí ïðïßá áíôéêáôÝóôçóáí åîïëïêëÞñïõ ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ, ôï ðåñáóìÝíï êáëïêáßñé áãüñáóáí êáìéÜ åéêïóáñéÜ ðáßêôåò, áðü ôïõò ïðïßïõò ïé ìéóïß Ýöõãáí ôïí ÉáíïõÜñéï ãéá íá Ýëèïõí Üëëïé ôüóïé êáé ôï åðüìåíï êáëïêáßñé... öôïõ êé áð' ôçí áñ÷Þ. Åîõðáêïýåôáé üôé üëïé áõôïß ïé ðïäïóöáéñéóôÝò Ýñ÷ïíôáé ìå óõìâüëáéá, óõíÞèùò åôÞóéá, ôï êüóôïò ôùí ïðïßùí äåí åßíáé ôçò ðáñïýóçò. Ðáñ' üëá áõôÜ, äåí èá åß÷áìå êáíÝíá ðñüâëçìá ìå ôçí ðñïóðÜèåéá ôùí áíèñþðùí ôçò Íßêçò í' áíåâÜóïõí ôçí ïìÜäá óôç ô ÅèíéêÞ, áí ôçñïýíôáí êÜðïéïé óôïé÷åéþäåéò êáé ëïãéêïß êáíüíåò. (¢ó÷çìá èá ìáò Ýðåöôå Üëëùóôå ï Ðïëýãõñïò íá äéáèÝôåé ïìÜäá óôç ô ÅèíéêÞ;). Ðïéïé åßíáé áõôïß ïé áõôïíüçôïé êáíüíåò, ðïõ èá éêáíïðïéïýí ü÷é ìüíï ôïõò äñá-

1957, ôñåéò èñýëïé ôçò Íßêçò Ðïëõãýñïõ. Ìßëçò ÄåëçèáíÜóçò, ÐÝôñïò ÊáðëÜíçò êáé ÌÞôóïò Êùíóôáíôéíßäçò.

óôÞñéïõò êáôÜ ôá Üëëá ðáñÜãïíôåò ôçò "Íßêçò" áëëÜ êáé ôï ìåñÜêé üóùí áãáðïýí ðñáãìáôéêÜ ôï ðïäüóöáéñï êáé ôïí áèëçôéóìü ãåíéêüôåñá; - Íá ðáßæåé, Ýóôù ãéá äåßãìá, Ýíáò âáóéêüò ðïäïóöáéñéóôÞò óôç "Íßêç Ðïëõãýñïõ" êáé íá åßíáé áðü ôïí Ðïëýãõñï. Èá ôï ÷áéñüìáóôáí ðïëý!

- Íá ìðïñåß ï êÜèå Ðïëõãõñéíüò Þ êÜôïéêïò ôïõ Ðïëõãýñïõ - ðëçí ôùí 25 - íá ðáßæåé ðïäüóöáéñï óôï Åèíéêü ÓôÜäéï Ðïëõãýñïõ. Ðïý èá ðÜíå íá ðáßîïõí ôá åêáôïíôÜäåò ðáéäéÜ ðïõ õðÜñ÷ïõí óôçí ðüëç ìáò; - Íá õðÜñ÷ïõí óôï ãÞðåäï Ýíáò Þ äýï ãõìíáóôÝò, ìéóèïäïôïýìåíïé áðü ôï ÄÞìï, ðïõ èá áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí Üèëçóç ôùí ðáéäéþí êáé ü÷é ï ÄÞìïò íá "åðé÷ïñçãåß" ôéò ìåôáãñáöÝò îÝíùí ðïäïóöáéñéóôþí, üðùò ìÝ÷ñé óÞìåñá óõìâáßíåé! Öáßíåôáé äåí Ýìáèå êáíåßò ìÝ÷ñé ôþñá áðü ôá ðáèÞìáôá ôùí ðïäïóöáéñéêþí ïìÜäùí ôçò ×áëêéäéêÞò, üðùò ôçò ÊáóóÜíäñáò, Í. ÃùíéÜò, Í. Ðëáãßùí, Í. Ìïõäáíéþí, ÃáëÜôéóôáò ê.Ü., ïé ïðïßåò áðü ôïí "ðáñÜäåéóï" ôùí åèíéêþí êáôçãïñéþí âñÝèçêáí, åí ìßá íõêôß, óôçí Ýó÷áôç ôùí ôïðéêþí. Äõóôõ÷þò åßíáé "çëßïõ öáåéíüôåñï" üôé êáé ç êáôÜëçîç ôçò Íßêçò Ðïëõãýñïõ èá åßíáé áêñéâþò ç ßäéá.

Ç óýã÷ñïíç ÍÉÊÇ Ðïëõãýñïõ. Ðëçí åíüò, ðïõ äåí áãùíßæåôáé óõíÞèùò, åìåßò äåí áíáãíùñßóáìå êáíÝíá Ðïëõãõñéíü ðïäïóöáéñéóôÞ.

35

Ç êßôñéíç paraplui êáé ç ìáýñç parasol ÄÞìçôñá ×áñéóôïý Ðïëý ôá ðáßíåõå ôá ôñßá ôçò ôá ðáëéêÜñéá ç Ðåëáãßá ìå ôá ðåëáãßóéá ìÜôéá, ç îéðáóìÝíç. ¼ðïõ êé áí âñéóêüôáí, üðïõ êé áí ðÞãáéíå ãëþóóá äåí Ýâáæå ìÝóá, ðáñÜ åêèåßáæå áöåéäþò ôá ðñïôåñÞìáôá ôùí ðáéäéþí ôçò ÷ùñßò, íá íïéÜæåôáé ãéá ôï áí ãéíüôáí êïõñáóôéêÞ ïýôå âÝâáéá êáé ãéá ôá ðñïâëÞìáôá ôùí Üëëùí. Êáèçìåñéíü ôçò ìÝëçìá Þôáí íá èõìßæåé óôïõò öéëÞóõ÷ïõò óõã÷ùñéáíïýò ôçò, êáé ìå êÜèå åõêáéñßá, Ýóôù êé áí áõôÞ Þôáí Ýíá áðëü êáëçìÝñéóìá, ôéò åðéôõ÷ßåò êáé ôéò óùóôÝò åðéëïãÝò ôùí ãéùí ôçò óôéò äéÜöïñåò ðåñéóôÜóåéò ôçò æùÞò ôïõò. Êáé ç ãåéôüíéóóá, ï öïýñíáñçò, ï ìáíÜâçò Þ ï ìðáêÜëçò, áëëÜ êé üðïéïò áôõ÷Þò âñéóêüôáí óôï äñüìï ôçò Þôáí áíáãêáóìÝíïé í' áêïýí îáíÜ êáé îáíÜ ôéò ßäéåò éóôïñßåò. Ãéá ôï ðþò äçëáäÞ ï ðñþôïò ôçò ãéïò ï Áñéóôåßäçò, ßäéïò ï èåüò ¢ñçò ãéá ôçí Ðåëáãßá, êáôÜöåñå íá ðåôý÷åé Ýíáí ðëïýóéï ãÜìï ðñéí êáëÜ -êáëÜ ôåëåéþóåé ôï öáíôáñéëßêé ôïõ êáé íá ôçí êÜíåé áëßìïíï! ôüóï íÝá, ó÷åäüí êïðåëïýäá, ãéáãéÜ. ¹ ãéá ôï ðþò ï äåýôåñïò ãéïò ôçò, ï ÈùìÜò, ðñéí ôåëåéþóåé ôéò óðïõäÝò ôïõ ùò öáñìáêïðïéüò, åß÷å êáôáöÝñåé íá '÷åé Ýôïéìç äïõëåéÜ êáé óðßôé, áöïý êáðÜñùóå ãéá ãõíáßêá ôïõ ôçí êüñç ôïõ öáñìáêïðïéïý. ÔÝôïéá êé Üëëá ðïëëÜ áêüìá Ýëåãå. Ôá ðåñéóóüôåñá ðáéíÝìáôá üìùò áöïñïýóáí ôï ìéêñüôåñï ãéï ôçò, ôïí ¢ããåëï, ðïõ âñéóêüôáí óôçí ôåëåõôáßá ôÜîç ôïõ Ãõìíáóßïõ êé åðéèõìïýóå, Üñáãå áðü ìüíïò ôïõ êáé áíåðçñÝáóôá; íá äþóåé åîåôÜóåéò óôçí ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ. Ãéáôß ôé Üëëï ðáñÜ ãéáôñüò Ýðñåðå íá ãßíåé ï ¢ããåëïò ðïõ êáé óôç öõóéïãíùìßá áëëÜ êáé óôçí øõ÷ïýëá Þôáí Ýíáò Üããåëïò; ¸íá ïëüîáíèï áãüñé ìå ìðïõêëÝíéá ìáëëéÜ êáé êáôáãÜëáíá ìÜôéá, ôá ìÜôéá ôçò Ðåëáãßáò åß÷å ðÜñåé, áõôü êáíÝíáò äåí ìðïñïýóå íá ôï áìöéóâçôÞóåé, êé Ýíá êáôáêüêêéíï óôüìá ðïõ '÷å ôç ãåýóç áãñéïöñÜïõëáò êáé ìüíï ìåëÝíéá ëüãéá Ýëåãå ãéá üëïõò; ¸íáò ãÞéíïò Üããåëïò ðïõ ç ìïñöÞ ôïõ êõñéáñ÷ïýóå óôá üíåéñá ôùí êïñéôóéþí êé åîïõóßáæå ôéò óêÝøåéò ôïõò, Ýíáò Üããåëïò, ðáéäß êáé Ýñùôáò êáé ãéá ôçí ßäéá ôç ìÜíá ôïõ. Ç Ðåëáãßá ìÝôñï äåí åß÷å ó' áõôü ðïõ Ýêáíå êáé óôï ôÝëïò åß÷å áãáíáêôÞóåé ôïõò óõã÷ùñéáíïýò ôçò ðïõ ðéá äåí ôçí Üíôå÷áí êé Üëëáæáí äñüìï ãéá íá ìçí ôç óõíáíôÞóïõí. Ðáñüôé êáôÜ âÜèïò ôçí ëõðüíôïõóáí ãéáôß "äåí ìðïñåß", Ýëåãáí, "êÜðïéï áðùèçìÝíï Ý÷åé ç êáçìÝíç êáé ôï êÜíåé áõôü". ôçí áðÝöåõãáí ðåñéóóüôåñï áð' üóï áðïöåýãåé ï äéÜïëïò ôï ëéâÜíé. Áêüìá êé ï ðáðá-Öþôçò áíáãêáæüôáí ðïëëÝò öïñÝò íá äéáêüøåé Üó÷çìá ôçí áêáôÜó÷åôç öëõáñßá ôçò èõìßæïíôÜò ôçò ðùò "ç êüôá ðßíåé íåñü áëëÜ êïéôÜåé êáé ôï Èåü", äçëáäÞ ðùò ôá êáëïýäéá áð' ôï èåü Ýñ÷ïíôáé, ãé' áõôü êáé ïé ðáéíåóéÝò ðåñéóóüôåñï áìáñôßá ðáñÜ êáëü åßíáé. ÂÝâáéá ç Ðåëáãßá ðïóþò êáôáëÜâáéíå ãéáôß ôçò ôá 'ëåãå áõôÜ. ÓõíÝ÷éæå íá åãêùìéÜæåé ôá ôÝêíá ôçò êé ýóôåñá áðïìáêñõíüôáí åõ÷áñéóôçìÝíç, êïõíþíôáò ðÝñá äþèå ôç ÷ïíôñÞ îáíèéÜ ðëåîïýäá ôçò êáé ôïí ðéóéíü ôçò, ðïõ Ýìïéáæå ìå ôá êáðïýëéá êáëïèñåììÝíçò öïñÜäáò. Êé Þñèå ôï êáëïêáßñé. Ôï ðéï êáõôü áð' üëá ôá ðñïçãïýìåíá, ôï ðéï êñßóéìï ãéá ôïí õðïøÞöéï öïéôçôÞ ¢ããåëï. Ïé êÜøåò ôïõ áíÜãêáæáí ôá ó÷ïëéáñüðáéäá íá ôóáëáâïõôïýí üëç ôç ìÝñá óôï íåñü êáé íá êÜíïõí åðéäñïìÝò óôá øõãåßá ìå ôá ÁÃÍÏ ðáãùôÜ. Ïé ãñéÝò êáôÝâñå÷áí äéáñêþò äñüìïõò êé áõëÝò ðñïò áíáæÞôçóç äñïóéÜò êáé ðáñßóôáíáí ôéò Ðõèßåò Ýôóé, êáèþò ðñïìÞíõáí ðùò ôÝôïéåò æÝóôåò êÜðïéï êáêü èá öÝñïõí. Ôá öõôÜ Ý÷áóáí ôç öñåóêÜäá ôïõò, ô' áäÝóðïôá ëïýöáæáí ëá÷áíéáóìÝíá óôéò óêéÝò êé ïé êüôåò êáêÜñéæáí ïëçìåñßò óáí ôñåëÝò îåðïõðïõëéÜæïíôáò ç ìéá ôçí Üëëç ìÞðùò êé áíôÝîïõí åêåßíï ôï èåñéü ðïõ æÝóôç ôï 'ëåãáí ïé Üíèñùðïé.

36

Öþôï Áñãýñç ÂïãéáôæÞ.

Åêåßíï ôï êáëïêáßñé áêüìá êáé ôçí Ðåëáãßá ìðüñåóå íá ôçí êñáôÞóåé ìÝóá óôï óðßôé, êÜôù áð' ôç öïõíôùìÝíç êëçìáôáñéÜ ðïõ Ýêñõâå ìå öýëëá êáé âëáóôïýò ôçí ðñüóïøç ôïõ óðéôéïý. ¸âãáéíå âéáóôéêÜ íá ðïôßóåé âáóéëéêïýò êáé ãáñéöáëéÝò, íá ñßîåé íåñü óôï ôóéìÝíôï ôçò áõëÞò, ðïõ Üíïéîå óáí ôï ôñéáíôÜöõëëï áð' ôç æÝóôç ôçí ðïëëÞ, êé Ýìðáéíå ðÜëé óôï óðßôé ãéá íá óõíôñïöÝøåé êáé íá äþóåé êïõñÜãéï óôïí ¢ããåëï, ðïõ åêôüò áð' ôï ìáñôýñéï ôçò æÝóôçò, æïýóå êáé ôï äéêü ôïõ ìáñôýñéï ìå ôéò åðéêåßìåíåò åîåôÜóåéò ôçò ÉáôñéêÞò. ÅöéÜëôçò Þôáí ãéá üëïõò åêåßíï ôï êáëïêáßñé, áëëÜ ï ÓåðôÝìâñçò ðïõ áêïëïýèçóå ôïõò äñüóéóå êé Ýêáíå íá êáñðßóïõí ïé êüðïé ôïõ ¢ããåëïõ ðïõ ðÝñáóå áð' ôïõò ðñþôïõò óôç ó÷ïëÞ. Ç Ðåëáãßá îÝóðáóå óå íôåëßñéï åíèïõóéáóìïý, ðïõ êñÜôçóå êáéñü ðïëý êé Ýêáíå üëïõò, ðáñüôé ÷Üñçêáí ãéá ôçí åðéôõ÷ßá ôïõ ðáéäéïý, íá íïóôáëãïýí ôéò æÝóôåò ôïõ êáëïêáéñéïý ðïõ ôçí åß÷áí êñáôÞóåé ãéá ëßãï ìáêñéÜ ôïõò. Êáé ôá ÷ñüíéá ðåñíïýóáí. Ïé åðéôõ÷ßåò ôïõ ¢ããåëïõ åñ÷üôáí ç ìßá ìåôÜ ôçí Üëëç. Ðñþôá ïé óðïõäÝò óôçí ÁèÞíá êé ýóôåñá ôá ìåôáðôõ÷éáêÜ ôïõ êáé ç åéäßêåõóÞ ôïõ óôïí ôïìÝá ôçò ÷åéñïõñãéêÞò óôï Ðáñßóé. ÁëëÜ... Íý÷ôá Þñèáí êáé ôçí ðÞñáí ôçí Ðåëáãßá ì' Ýíá ôáîß ïé ìåãÜëïé ôçò ãéïé. Áðïõóßáóå ãéá êÜìðïóåò ìÝñåò áð' ôï ÷ùñéü êé üôáí åðÝóôñåøå, áõôü ðïõ åßäáí üëïé äåí Þôáí ç ðáëéÜ Ðåëáãßá, áëëÜ ôï öÜíôáóìÜ ôçò. Ç ÷ïíôñÞ îáíèéÜ ðëåîïýäá ôçò ôõëß÷ôçêå Ýíá óôåöÜíé ãýñù óôï êåöÜëé êáé êñýöôçêå êÜôù áð' Ýíá ëá÷ïõñÝíéï ìáíôÞëé. Ôï ðåñðÜôçìÜ ôçò Ýðáøå íá åßíáé áíÜëáöñï êáé ëéêíéóôü êáé êåßíá ôá ðåëáãßóéá ìÜôéá ðïõ Üóôñáöôáí ðÜíôá áðü Ýðáñóç ÷áìÞëùóáí êáé ìüíï ôç ãç êïéôïýóáí. ¼óï ãéá ôï êÜðïôå áóôáìÜôçôï óôüìá ôçò âïõâÜèçêå. ¢íïéãå ìüíï ãéá íá øåëëßóåé ðñïóåõ÷Ýò óôïí åóðåñéíü ðïõ ôçò Ýãéíå ìéá êáèçìåñéíÞ óõíÞèåéá êáé ìüíï ï ðáðá-Öþôçò ôõ÷áßá Ýíá áðüãåõìá ôçí Üêïõóå íá ëÝåé ìðñïóôÜ óôï åéêüíéóìá: "ÁìÜñôçóá, ÐáíáãéÜ ìïõ, áìÜñôçóá". Êé Þñèå ðÜëé Ýíá êáëïêáßñé êáõôü, êáõôü óáí êáé êåßíï, ôüôå ðïõ ï ¢ããåëïò ôçò Ðåëáãßáò äéÜâáæå ãéá ôéò åîåôÜóåéò. Ôç ìÝñá ï Þëéïò Ýêáéãå óðßôéá êé áíèñþðïõò êáé ôç íý÷ôá Üíïéãáí ïé ïõñáíïß êé ç âñï÷Þ Ýóâçíå ôá êáìÝíá ôçò ìÝñáò. Ïé ÷ùñéáíïß óôáõñïêïðéüíôáí ãéá êåßíïí ôïí áóõíÞèéóôï êáéñü êé ïé çëéêéùìÝíåò, üðùò êáé ôüôå, óõæçôïýóáí ãéá êÜôé êáêü ðïõ óßãïõñá èá Ýöåñíå åêåßíïò ï ÷áëáóìüò. Êåßíï üìùò ðïõ Þôáí ðéï áíåîÞãçôï ãéá üëïõò äåí Þôáí ï ðáñÜîåíïò êáéñüò áë-

Öþôï Áñãýñç ÂïãéáôæÞ.

37

ëÜ ç åìöÜíéóç åíüò îÝíïõ ðïõ åãêáôáóôÜèçêå óå êÜôé ÷áëÜóìáôá Ýîù áð' ôï ÷ùñéü, äßðëá óôç èÜëáóóá. Åß÷å ìáëëéÜ ìáêñéÜ, ðïõ Ýðåöôáí ëõôÜ óôïõò þìïõò ôïõ. ÓãïõñÜ êáé êÜôáóðñá ìáëëéÜ, óáí ôïõò áöñïýò ôçò èÜëáóóáò, ðïõ ãßíïíôáí Ýíá ìå ôçí åðßóçò ìáêñéÜ ãåíåéÜäá ôïõ. Ôïí åßäáí íá ðåôñïâïëÜ ìå èõìü ôï ðÝëáãïò êáé íá ìïíïëïãåß áãñéåìÝíïò ìå ëüãéá áêáôáëáâßóôéêá. ÓõíôñïöéÜ ôïõ åß÷å Ýíáí ôåñÜóôéï ìáëëéáñü óêýëï ðïõ êáôáëÜâáéíå óáí Üíèñùðïò ôç ãëþóóá ôïõ êáé ôïõ Ýöåñíå ìéá êßôñéíç Þ ìéá ìáýñç ïìðñÝëá êÜèå öïñÜ ðïõ åêåßíïò ôïõ öþíáæå áíôßóôïé÷á: "Le paraplui,le paraplui", "le parasol, le parasol". Êé åíþ ï îÝíïò îåèÜññåøå êé Ýêáíå êïíôéíÝò âüëôåò óôï ÷ùñéü, ç Ðåëáãßá åîáöáíßóôçêå áð' áõôü. ¸ãéíáí ðïëëÝò õðïèÝóåéò, áëëÜ ïé ðåñéóóüôåñïé óõíÝäåóáí ôçí åîáöÜíéóÞ ôçò ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ îÝíïõ. Êáé ôï ìõóôÞñéï ëýèçêå, üôáí ìéá ìÝñá ôïõò åßäáí íá êÜèïíôáé êáé íá êïéôÜæïõí áãêáëéáóìÝíïé ôç èÜëáóóá. Êé Ýìåéíáí ïé äõï ôïõò ãéá ðÜíôá åêåß, ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõò, ìÝ÷ñé ðïõ ôïõò Ýóâçóå ôï êýìá. Ïé ÷ùñéáíïß øéèýñéæáí öïâéóìÝíïé ðùò "ïé áìáñôßåò ôùí ãïíéþí ðáéäåýïõí ôá ôÝêíá" êáé ðáñáêáëïýóáí ãéá ôç óùôçñßá ôùí øõ÷þí ôïõò. Ãéá ôç ìÜíá, ðïõ âáóáíéæüôáí áðü ôýøåéò èåùñþíôáò ôïí åáõôü ôçò õðåýèõíï ãéá ôçí ôñÝëá ðïõ âñÞêå ôï ðáéäß ôçò êáé ãéá ôï ãéï ðïõ âáóáíéæüôáí áðü ôç èÝá êïììáôéáóìÝíùí êïñìéþí ðÜíù óå ÷åéñïõñãéêÜ ôñáðÝæéá êé áíáæçôïýóå ëýôñùóç óôçí áãêáëéÜ ôçò.

O Ôá÷õäñüìïò ðÝñáóå... Åéò ìíÞìçí Âñáóßäá Êõñéáößíç: Ï Íïìáñ÷éáêüò Óýëëïãïò ÁìåÁ ×áëêéäéêÞò "Ç ÁÃÁÐÇ" åõ÷áñéóôåß èåñìÜ ôï Óýëëïãï Ðïëõãõñéíþí Èåóóáëïíßêçò "Ï ÔÓÏÕÊÁËÁÓ" ãéá ôçí ïéêïíïìéêÞ ôïõ åíßó÷õóç óôç ìíÞìç Âñáóßäá Êõñéáößíç. Íåêñïëïãßá óôï ×ñÞóôï Í. ÌïñÝíï, ðïõ Ýöõãå áðü êïíôÜ ìáò óôéò 5/2/2009. Ìïéñïëïãïýí ëõðçôåñÜ êáé êëáßíå ðéêñáìÝíá, ïé ößëïé óïõ, áãáðçìÝíå ìáò ×ñÞóôï. ¹ìáóôáí êïéíùíïß ôùí ïíåßñùí êáé ôùí ðñïâëçìáôéóìþí óïõ. ¼ìùò ðïëý óýíôïìá üëá ôá ìåôÝôñåøå ç áíáðüôñåðôç ìïßñá. Óôéò 6/2/2009, óå åíáðïèÝóáìå óôçí áãáðçìÝíç óïõ ãç ôùí Êáëõâþí, ðïõ ôçí åß÷åò ïñãþóåé êáé óðåßñåé, ôçí åß÷åò êÜíåé í' áíèßóåé êáé íá êáñðßóåé, ãéá ÷ñüíéá. Åß÷áìå ôçí ôý÷ç íá åßìáóôå ößëïé óïõ êáé íá óõíåñãáóôïýìå ìáæß óïõ, óôï Ä.Ó. ôïõ "ÔóïõêáëÜ", ãé' áõôü êáé ìðïñïýìå íá åêôéìÞóïõìå ôçí áðåñéüñéóôç áãÜðç óïõ ãéá ôç ãåíÝôåéñÜ óïõ ôïí Ðïëýãõñï. ¹óïõí áíÞóõ÷ïò, åðßìïíïò, äõíáìéêüò. Óôï äñüìï óïõ äåí õðïëüãéóåò åìðüäéá. Õðåñðçäïýóåò ôïõò öñáãìïýò. Ç êïýñáóç Þôáí ãéá óÝíá Üãíùóôç. Ãé' áõôü êáé åðÝôõ÷åò íá äçìéïõñãÞóåéò ü,ôé ïíåéñåýôçêåò. Ôá Üëõôá ðñïâëÞìáôÜ óïõ, ôá ðÞñåò ìáæß óïõ. Áíáðáýóïõ ôþñá óôá ðüäéá ôïõ ×ñéóôïý. Åìåßò, ïé ößëïé óïõ, ìå øõ÷éêÞ óõíôñéâÞ, êëßíïõìå åõëáâéêÜ ãüíõ óôï íéüóêáöôï ôÜöï óïõ. Ëßãá ëïõëïýäéá êé áõôÜ ôá óôåñíÜ ìáò ëüãéá, Ýôóé, óáí ðáñÜðïíï, óáí êëÜìá, áò óå óõíôñïöåýïõí óôçí áéþíéá æùÞ. Åëáöñý ôï ÷þìá óïõ. Ïé ößëïé óïõ Åéò ìíÞìçí ×ñÞóôïõ Í. ÌïñÝíïõ: Ï äéåõèõíôÞò ôïõ Å.Å.Å.Å.Ê. Ðïëõãýñïõ ê. ÓôáìÜôçò ÐáóðáëÜò, ìáò Ýóôåéëå ðñïò äçìïóßåõóç ôçí ðáñáêÜôù åõ÷áñéóôÞñéá åðéóôïëÞ: "Áîéüôéìá ìÝëç ôïõ Ä. Ó. ôïõ Óõëëüãïõ Ðïëõãõñéíþí Èåóóáëïíßêçò "Ï Ôóïõêá38

ëÜò", ìå ôçí ðáñïýóá åðéóôïëÞ ïé ìáèçôÝò, ïé ãïíåßò, ç äéåýèõíóç êáé ôï åêðáéäåõôéêü ðñïóùðéêü ôïõ Å.Å.Å.Å.Ê. Ðïëõãýñïõ, óáò åõ÷áñéóôïýìå èåñìÜ ãéá ôçí åõãåíéêÞ ÷ñçìáôéêÞ ðñïóöïñÜ ôùí 200 åõñþ óôï ó÷ïëåßï ìáò "åéò ìíÞìçí ×ñÞóôïõ Í. ÌïñÝíïõ". Ìå ôçí ðñïóöïñÜ óáò áõôÞ óõìâÜëëåôå óçìáíôéêÜ óôçí áðïðåñÜôùóç ôïõ minidoc (ìéêñü íôïêéìáíôÝñ ìå èÝìá "Êáëëéôå÷íéêü ÅñãáóôÞñéï", ìå ôï ïðïßï ôï ó÷ïëåßï ìáò èá óõììåôÝ÷åé óôï ÖåóôéâÜë ÊéíçìáôïãñÜöïõ Èåó/íßêçò)". Ç ê. Êáßôç Æáìðïýíç-Äåóðïôßäïõ ìáò ãñÜöåé: "Èá Þèåëá, ìÝóù ôïõ ðåñéïäéêïý, íá åõ÷áñéóôÞóù ôçí ê. Ìáñßá ÌðïõëÜêç ãéá ôçí ðñïâïëÞ ôïõ ôüðïõ ìáò ìÝóù ôïõ âéâëßïõ ôçò. Óôéò óåëßäåò ôïõ åíóùìáôþíåôáé ç æùÞ ìáò. Ç æùÞ ôùí ãïíéþí ìáò, ï ðüíïò êáé ç "ãáíÜäá" ôïõò ãéá ôçí åðéâßùóç ôùí ßäéùí êáé ôùí ðáéäéþí ôïõò. Ìéá æùÞ áíáëùìÝíç óôçí ðñïóöïñÜ. Ç Ìáñßá åßíáé óöñáãéóìÝíç ìå ôï ÷Üñéóìá ôïõ ëüãïõ. Ôï ÷ÜñéóìÜ ôçò áõôü Ýöåñå ôï îå÷åßëéóìá ôùí óõíáéóèçìÜôùí ôçò êáé ìáò ðñüóöåñå ôï óðÜíéï âéâëßï ôçò. ÐñÜãìáôé, "ÐåñáóìÝíá ìá ðïôÝ îå÷áóìÝíá". Ç Ýêäïóç ôïõ ðåñéïäéêïý "Ðïëýãõñïò" Ýãéíå áéôßá í' áðïêáëõöèåß ç "ëáïãñáöéêÞ âéâëéïèÞêç", ðïõ êñõâüôáí óôá âÜèç ôçò øõ÷Þò ôçò. ¸äùóå ìå åðéôõ÷ßá ôç ìÜ÷ç ôçò ìíÞìçò. ÊáôÝãñáøå êáé áíÝäåéîå áõôÞ ôç ìÜ÷ç ôçò ðñïóùðéêÞò ôçò ìíÞìçò, áëëÜ êáé ôçò óõëëïãéêÞò, ìáæß ìáò. Ôáõôü÷ñïíá üìùò ëåéôïýñãçóå óáí øõ÷éêü âÜëóáìï". Ï óõìðáôñéþôçò ìáò Óðýñïò ÔæáöÝñïò, ðïõ æåé ãéá ðïëëÜ ÷ñüíéá óôçí ÐëáôáíéÜ Âïßïõ ÊïæÜíçò, ìáò ãñÜöåé ìåôáîý Üëëùí, ìåôÜ áðü áñêåôü êáéñü: "Áãáðçôïß ðáôñéþôåò êáëçìÝñá, ÷ñüíéá ðïëëÜ êáé åõôõ÷éóìÝíïò ï êáéíïýñãéïò ÷ñüíïò. Èá Þôáí á÷áñéóôßá, åÜí äåí óáò Ýëåãá Ýíá ìåãÜëï åõ÷áñéóôþ... ðïõ ìå èõìÜóôå åäþ óôá áêñéôéêÜ óýíïñá êáé ìå óôÝëíåôå ôï ðåñéïäéêü íá ìáèáßíù ôá íÝá ôïõ ôüðïõ ìïõ. Äå÷èåßôå ðáñáêáëþ êé áðü ìÝíá ìéá ìéêñÞ âïÞèåéá óýìöùíá ìå ôéò äõíÜìåéò ìïõ. Óôï ðñïôåëåõôáßï ôåý÷ïò åßäá íá äçìïóéåýåôáé ôï èÜíáôï äýï ößëùí ìïõ êáé óôåíï÷ùñÞèçêá ðïëý. ×ñÞóôïò ÌáíáóóÞò ðïõ åßíáé ìáêñéíüò ìïõ óõããåíÞò êáé Ãéþñãïò ÎÝíïò êé áõôüò ößëïò... Óôá äõï ôåëåõôáßá ôåý÷ç ðïëýò ëüãïò Ýãéíå ãéá ôï ößëï ìïõ Áñãýñç ÂïãéáôæÞ. Êáé ðïéïò äå ôïí ãíþñéæå êáé ðïéïò äå ôïí áãÜðçóå. Ôï 1948, üôáí Þìáóôáí áðïêëåéóìÝíïé óôïí Ðïëýãõñï ëüãù êáôáóôÜóåùò êáé ðáßæáìå ÷áñôéÜ óôïõ "ÐáíôåëÞ" ôï êáöåíåßï, ôïí åðéóêåðôüìïõí óôï öùôïãñáöåßï, óõæçôïýóáìå êáé ìáò Ýâáæå äßóêïõò ðáëéïýò êáé áêïýãáìå ôñáãïýäéá. Ðþò íá ôïí îå÷Üóù åðßóçò ðïõ ôï ßäéï Ýôïò óôéò 15 Áõãïýóôïõ áíôáìþóáìå óôçí Éåñéóóü, öõãÜò åãþ ôüôå áðü ôï Äçìïêñáôéêü Óôñáôü ðáñáäüèçêá ìå äõï Üëëïõò ößëïõò êáé ÷ùñéáíïýò óôçí Éåñéóóü. Ôç âñáäéÜ åêåßíç ðïõ ÷ôýðçóáí ôïí Ðïëýãõñï êáé ðÞñáí ôï öõëÜêéï (×ïëïìþíôá) óôéò "ÐïõñíÜñåò", ôï Üëëï âñÜäõ Þñèáí óôç ÃåñáêéíÞ êáé ìáò åðéóôñÜôåõóáí âéáßùò. ÁõôÞ åßíáé ìéá ìåãÜëç éóôïñßá ðïõ èá ìðïñïýóá íá óáò ôç äéçãçèþ, åÜí êáé óåéò èÝëáôå íá ôç äçìïóéåýóáôå. («Ð»: Âåâáßùò èÝëïõìå êáé èá ôçí ðåñéìÝíïõìå). Ôüôå ëïéðüí, åÜí äåí êÜíù ëÜèïò 28 Éïõëßïõ, áðïöÜóéóá ìå 3 áðü ôá ðáéäéÜ ôùí 7 åðéóôñáôåõìÝíùí êáé ôïõò öýãáìå áðü ôïí ÊÜêáâï êáé ðáñáäïèÞêáìå óôçí Éåñéóóü. Åêåß, ðáñáìïíÝò ôçò Ðáíáãßáò, Þñèå ï Áñãýñçò ÂïãéáôæÞò ãéá äïõëåéÝò ôïõ. ÖõóéêÜ êÜíáìå ðáñÝá, áõôüò ãíþñéæå êáé ôïí äéåõèõíôÞ ×ùñïöõëáêÞò ÊáëáìÜñá, ï ïðïßïò åß÷å õðçñåôÞóåé êáé óôïí Ðïëýãõñï. ÊÜíáìå ìéá ùñáßá ðáñÝá, åãþ, ï Êùí/íïò ÖáíÞò êáé ï Áè. ÄáóêáëÜêçò åê ÃåñáêéíÞò. Åðßóçò Þôáí êáé ï ìáêáñßôçò Çëßáò ÌáñÝôçò, ÷åéñéóôÞò óå Ýíá ôáíêò... Ôï óðïõäáéüôåñï üìùò Þôáí üôé óôï óðßôé ìïõ äåí Þîåñáí ôßðïôå, ðáñ' üëï ðïõ ìå ô' áõôéÜ ìáò áêïýóáìå ôïí äéáâéâáóôÞ áóõñìÜôïõ ôïõ ëü÷ïõ ðïõ Ýäùóå ôá ïíü39

ìáôÜ ìáò óôï ÔÜãìá, óôïí Ðïëýãõñï, äåí åéäïðïßçóáí ôá óðßôéá ìáò êáé ïé ìáíÜäåò ìáò ëéðïèõìïýóáí êÜèå ôüóï ðïõ äåí Þîåñáí ðïý Þìáóôáí. Ï Áñãýñçò ôüôå Ýöõãå ðéï íùñßò, ôïõ Ýäùóá Ýíá ãñÜììá íá ôï ðÜåé óôç èåßá ìïõ Ãåùñãßá óôç Èåóóáëïíßêç. Ï Áñãýñçò ðñÜãìáôé ôï Ýäùóå ôï ãñÜììá êé Ýôóé Ýìáèáí ãéá ôçí ðáñÜäïóÞ ìáò...".

Ôá ÍÝá ôïõ Ïìßëïõ ìå ôçí ÅëÝíç ËïõêÜêç 6ï ÁÍÔÁÌÙÌÁ ×ÏÑÅÕÔÉÊÙÍ ÓÕÃÊÑÏÔÇÌÁÔÙÍ Ôçí ÐáñáóêåõÞ 27 Öåâñïõáñßïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôçí ðüëç ìáò ôï 6ï ÁðïêñéÜôéêï ÁíôÜìùìá ðïõ äéïñãáíþíåé êÜèå ÷ñüíï ï Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò. ¼ðùò êÜèå ÷ñüíï, Ýôóé êáé öÝôïò ç åêäÞëùóç ôåëïýóå õðü ôçí áéãßäá ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõãýñïõ êáé ìå ôçí óõíäéïñãÜíùóç ôçò Íïìáñ÷éáêÞò Áõôïäéïßêçóçò ×áëêéäéêÞò. Ìéá éäÝá ðïõ Ýñéîå ðñéí 6 ÷ñüíéá ï Óôáýñïò ËïõêÜêçò, îåêßíçóå äåéëÜ-äåéëÜ íá åîåëßóóåôáé óå ìéá åêäÞëùóç-èåóìü ðïõ áðïôåëåß ðëÝïí áíáðüóðáóôï êïììÜôé ôùí áðïêñéÜôéêùí åêäçëþóåùí ôïõ ÄÞìïõ ìáò. Ç ðåñóéíÞ ìáôáßùóç ôïõ áíôáìþìáôïò ëüãù ôçò êáôáññáêôþäïõò âñï÷Þò ìáò áíÜãêáóå öÝôïò áðü ðïëý íùñßò íá øÜ÷íïõìå ôá "ðñïãíùóôéêÜ ìïíôÝëá" êáé íá ðáñáêïëïõèïýìå êáèçìåñéíÜ ôá äåëôßá êáéñïý. Åõôõ÷þò... "ôá ìïíôÝëá" áõôÞ ôç ÷ñïíéÜ ìáò "Ýêáíáí ôç ÷Üñç" êáé ôï ÁíôÜìùìá ðñáãìáôïðïéÞèçêå ìå èåñìïêñáóßá +3ï Êåëóßïõ, ãåãïíüò ðïõ èåùñåßôáé ìåãÜëç åðéôõ÷ßá óå ó÷Ýóç ìå ôïõò -7ï êáé -3ï âáèìïýò ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêáí ïé ðñïçãïýìåíåò äéïñãáíþóåéò. Ïé óõììåôï÷Ýò öÝôïò Ýöôáóáí ôïõò 80 óõëëüãïõò êáé ôïõò 2.000 ÷ïñåõôÝò, åíþ ïé ïìÜäåò ðñïÝñ÷ïíôáí áð' ôç ×áëêéäéêÞ, ôçí ðåñéï÷Þ ôçò Èåóóáëïíßêçò, ÓÝññåò, ÄñÜìá, Êéëêßò, ÊïæÜíç êáé ËÜñéóá. Áðü íùñßò ôï áðüãåõìá óôï Çñþï Üñ÷éóáí íá êáôáöèÜíïõí ôá ëåùöïñåßá ìå ôá ÷ïñåõôéêÜ, ðïõ ìïéñÜóôçêáí óôï ÃõìíÜóéï, ôï Ô.Å.Å. êáé ôï 1ï Äçìïôéêü Ó÷ïëåßï. Áðü åêåß îåêßíçóå ôï ãëÝíôé ìå ôç óõíïäåßá ïñ÷Þóôñáò êáé Üöèïíïõ êñáóéïý. Ðïëý ãñÞãïñá ïé äñüìïé ôïõ Ðïëõãýñïõ ãÝìéóáí ÷ïñåõôÝò ðïõ Ýäùóáí æùíôÜíéá óôéò ãåéôïíéÝò ðïõ ðåñíïýóáí. Ôá ðÝíôå ìðïõëïýêéá, áöïý îåóÞêùóáí ôïí Ðïëýãõñï óôï ðüäé, êáôÝëçîáí óôïí ðåæüäñïìï üðïõ êïñõöþèçêå ôï ãëÝíôé. Áðü ôçí

Ôï êáëùóüñéóìá ôùí óõëëüãùí ðïõ óõììåôåß÷áí óôï «ÁíôÜìùìá» áðü ôéò åîïõóßåò ôïõ ôüðïõ ìáò. Öùôï «ÐåñéêëÞò».

40

Ðëáôåßá ôçò ÅèíéêÞò ìÝ÷ñé ôçí Åêêëçóßá óõíáíôïýóå êáíåßò íôüðéïõò, ÂëÜ÷ïõò, ÌéêñáóéÜôåò, Èñáêéþôåò, Ðüíôéïõò ó' Ýíá îÝöñåíï ðáíçãýñé áðü Þ÷ïõò êáé ÷ñþìáôá. Ôï êñáóß Ýñåå Üöèïíï, ôá ëïõêÜíéêá åß÷áí ôçí ôéìçôéêÞ ôïõò êáé ç öéëïîåíßá Üøïãç. Óôéò 8 ì.ì. óôï Äçìáñ÷åßï ðñáãìáôïðïéÞèçêå ôï êáëùóüñéóìá ôùí öéëïîåíïõìÝíùí êáé ïé áðïíïìÝò ôùí áíáìíçóôéêþí. Ïéêïäåóðüôåò ï äÞìáñ÷ïò Ðïëõãýñïõ ÈùìÜò ÊáðëÜíçò êáé ç ðñüåäñïò ôïõ Ïìßëïõ ìáò ¸öç ÊåëéáöÜíïõ. Ôçí åêäÞëùóç ôßìçóáí ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõò ïé âïõëåõôÝò Ãåþñãéïò ÂáãéùíÜò, Âáóßëçò ÐÜððáò, ï ðñüåäñïò ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Ïñãáíéóìïý ÓùôÞñçò ÓáðïõíôæÞò êáé óýóóùìï ôï äçìïôéêü óõìâïýëéï. Éäéáßôåñï ÷ñþìá óôï áíôÜìùìá Ýäùóáí ïé ößëïé ìáò áðü ôïí Ð.Ó. ÌçëÝáò ÊïæÜíçò ðïõ ìåôÝöåñáí óôïí Ðïëýãõñï ôï "Ýèéìï ôïõ öáíïý". Áðü ôá óêùðôéêÜ ó÷üëéÜ ôïõò äåí ãëßôùóáí ïé "Üñ÷ïíôåò" ôïõ ôüðïõ ìáò êáé êõñßùò ï äÞìáñ÷ïò ôçò ðüëçò, ðïõ Üêïõóå "ô' áêáôáíüìáóôá". Ãýñù óôéò 10 ôï âñÜäõ ïé åðéóêÝðôåò ðÞñáí ôï äñüìï ôïõ ãõñéóìïý, áöïý äþóáìå ñáíôåâïý ãéá ôï åðüìåíï-Ýâäïìï áíôÜìùìá. ÊÜíïíôáò Ýíá ìéêñü áðïëïãéóìü ôçò åêäÞëùóçò èá ôçí ÷áñáêôçñßæáìå ùò áðüëõôá åðéôõ÷çìÝíç, êñßíïíôáò áðü ôç óõììåôï÷Þ ôùí ÷ïñåõôþí áëëÜ êõñßùò ôùí Ðïëõãõñéíþí ðïõ âãÞêáí óôïí ðåæüäñïìï, ÷üñåøáí êáé ðáñáêïëïýèçóáí ìÝ÷ñé áñãÜ ôçí åêäÞëùóç. Ãéá ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ìéáò ôüóï ìåãÜëçò äéïñãÜíùóçò áðáéôåßôáé ç óõíåñãáóßá ðïëëþí áíèñþðùí. Áðü ôç èÝóç áõôÞ ëïéðüí èá èÝëáìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå ôïõò 150 åèåëïíôÝò, ìÝëç êáé ìç ôïõ Ïìßëïõ ìáò, ôïí Óýëëïãï Øõ÷áãùãßáò êáé Óõóðåßñùóçò Ãõíáéêþí, ôïí Åèåëïíôéêü ¼ìéëï Ãõíáéêþí ðïõ üðùò êÜèå ÷ñüíï Ýôóé êáé öÝôïò Þôáí äßðëá ìáò êáé ìáò ðñüóöåñáí ôçí ðïëýôéìç âïÞèåéÜ ôïõò. Åðßóçò ôçí Ôñï÷áßá Ðïëõãýñïõ êáé ôçí ÁóôõíïìéêÞ Ä/íóç ×áëêéäéêÞò ãéá ôçí Üøïãç óõíåñãáóßá, ôïõò äéåõèõíôÝò ôùí Ãõìíáóßùí Ðïëõãýñïõ, ôïõ Åíéáßïõ Ëõêåßïõ, ôïõ Ô.Å.Å.-ÉÅÊ êáé ôïõ 1ïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ ãéá ôçí ðáñá÷þñçóç ôùí áéèïõóþí. ÔÝëïò èá èÝëáìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå ôï ÍïìÜñ÷ç ×áëêéäéêÞò ÁóôÝñéï ÆùãñÜöï ãéá ôçí óõìâïëÞ ôïõ óôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò åêäÞëùóçò êáé öõóéêÜ ôï ÄÞìáñ÷ü ìáò êáé ôïí áíôéäÞìáñ÷ï Íßêï Ðáðáêùíóôáíôßíïõ ãéá ôçí áìÝñéóôç óõìðáñÜóôáóÞ ôïõò êáé ôçí Üøïãç óõíåñãáóßá. Ôï ñáíôåâïý ãéá ôïõ ÷ñüíïõ Þäç Ý÷åé êáèïñéóôåß êé åëðßæïõìå ôïõ ÷ñüíïõ ç äéïñãÜíùóç íá åßíáé ìåãáëýôåñç óå ìÝãåèïò áëëÜ êáé êÝöé.

Ïé äÞìáñ÷ïé Ðïëõãýñïõ êáé ÌçëÝáò ÊïæÜíçò.

Ôï Ýèéìï ôïõ Öáíïý áðü ôïí Ðïëéôéóôéêü Óýëëïãï ÌçëÝáò ÊïæÜíçò. Öùôï «ÐåñéêëÞò».

41

7ç ÓÕÍÁÍÔÇÓÇ ÐÁÉÄÉÊÙÍ ×ÏÑÅÕÔÉÊÙÍ ÓÕÃÊÑÏÔÇÌÁÔÙÍ: Ï Ëáïãñáöéêüò ãéá 7ç óõíå÷Þ ÷ñïíéÜ äéïñãÜíùóå ôçí ÊõñéáêÞ 22 Öåâñïõáñßïõ ôçí êáèéåñùìÝíç ðëÝïí ðáéäéêÞ óõíÜíôçóç ÷ïñåõôéêþí óõãêñïôçìÜôùí áð' üëç ôç ×áëêéäéêÞ. ÖÝôïò ï êáéñüò äåí Þôáí ìå ôï ìÝñïò ìáò áöïý ôçí çìÝñá ôçò åêäÞëùóçò ç ðüëç ìáò åß÷å íôõèåß óôá Üóðñá. Ç óõíÜíôçóç ðñáãìáôïðïéÞèçêå ôåëéêÜ óôï Äçìïôéêü ÈÝáôñï áíôß ãéá ôçí Ðëáôåßá ôïõ Äçìáñ÷åßïõ ðïõ Þôáí áñ÷éêÜ ðñïãñáììáôéóìÝíï. Ðáñüíôåò óôçí åêäÞëùóç Þôáí ôá ðáéäéêÜ ÷ïñåõôéêÜ óõãêñïôÞìáôá ôïõ Ð.Ó. Ãõíáéêþí ÂñáóôÜìùí, ôïõ Ð.Ó. Í. ÌáñìáñÜ "Ï Ðáñèåíþí", ôïõ Ð.Ó. Áã. ÌÜìáíôïò, ôçò ¸íùóçò Âáâäéíþí Èåóóáëïíßêçò "Í. Ãåñìáíüò" ôïõ Óõëëüãïõ ÍÝùí Í. Ôñßãëéáò, ôïõ Ð.Ó. "Ï ÖÜñïò" Í. Ìïõäáíéþí êáé ôïõ Ëáïãñáöéêïý Ïìßëïõ Ðïëõãýñïõ, ðïõ åêðñïóùðÞèçêå áðü ôçí ïìÜäá ôïõ Óôáýñïõ ËïõêÜêç. Ëüãù ôçò ÷éïíüðôùóçò äåí ìðüñåóáí íá öôÜóïõí óôïí Ðïëýãõñï ôá ðáéäéÜ ôïõ Áèëçôéêïý Ïìßëïõ ÊñÞìíçò êáé ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Ìïñöùôéêïý Ëáïãñáöéêïý Óõëëüãïõ Í. ÊáëëéêñÜôåéáò, üìùò ïé õðüëïéðïé öéëïîåíïýìåíïß ìáò ÷Üñçêáí ôï ÷åéìùíéÜôéêï ôïðßï ðïõ áíôßêñéóáí êáé áíáíÝùóáí ôï ñáíôåâïý ôïõò ãéá ôçí 8ç ðáéäéêÞ óõíÜíôçóç ôï 2010. ÁÐÏÊÑÉÁÔÉÊÏÓ ×ÏÑÏÓ: Ôï ÓÜââáôï 28 Öåâñïõáñßïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêå ï áðïêñéÜôéêïò ÷ïñüò ôïõ Ëáïãñáöéêïý, óôéò "¸îé Âñýóåò". ÖÝôïò, ëüãù ôùí ðïëëþí éþóåùí, óçìåéþèçêáí ðïëëÝò áðïõóßåò, ùóôüóï ôï êÝöé Þôáí áìåßùôï êáé üëïé ïé Ëáïãñáöéêïß Ýäåéîáí ôéò ÷ïñåõôéêÝò ôïõò éêáíüôçôåò åðß ôçò ðßóôáò. Ôï ÷ïñü Üíïéîå ç ´ ÐáéäéêÞ ÏìÜäá ôïõ Ïìßëïõ ìáò, åíþ äåí Ýëåéøáí ïé ìåôáìöéåóìÝíïé. Åõ÷Üñéóôç áðïêñéÜôéêç íüôá ï áíôéäÞìáñ÷ïò Íßêïò Ðáðáêùíóôáíôßíïõ êáé ï áãñïöýëáêáò ÌÜêçò Ìåëáíäßíïò ðïõ ìáò Ýêáíáí íá îåêáñäéóôïýìå óôá ãÝëéá áëëÜ êáé íá êïêêéíßóïõìå ôáõôü÷ñïíá ìå ôá "ìáóÜëéá" ðïõ åßðáí. Ðáñüíôåò óôï ÷ïñü êáé ïé âïõëåõôÝò Ã. ÂáãéùíÜò êáé É. ÄñéâåëÝãêáò, ï äÞìáñ÷ïò È. ÊáðëÜíçò, ï ðñüåäñïò ôïõ äçìïôéêïý óõìâïõëßïõ Ä. Æáããßëáò, ïé Ì. Óßããåëçò, Ê. ÌðïãäÜíïò êáé Üëëïé åðßóçìïé. Ï ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÓ ÓÔÇÍ ÊÏÆÁÍÇ Ôçí ÊõñéáêÞ 1 Ìáñôßïõ åêðñüóùðïé ôçò ÏìÜäáò Åíçëßêùí êáé ôçò ÏìÜäáò ÐáñáóôÜóåùí ôïõ Ïìßëïõ ìáò ôáîßäåøáí óôçí ÊïæÜíç ðñïêåéìÝíïõ íá óõììåôÜó÷ïõí óôéò êáñíáâáëéêÝò åêäçëþóåéò ðïõ äéïñãáíþèçêáí åêåß. Ïé ïìÜäåò ôïõ Ëá-

Ç ðñüåäñïò ôïõ Ëáïãñáöéêïý Ïìßëïõ Ðïëõãýñïõ, ¸öç ÊåëéáöÜíïõ.

Áðü ôï 6ï ÁíôÜìùìá ôïõ Ëáïãñáöéêïý Ïìßëïõ óôïí Ðïëýãõñï. Öùôï «ÐåñéêëÞò».

42

ïãñáöéêïý åêðñïóùðþíôáò ôçí ðüëç ìáò ðáñïõóßáóáí ÷ïñïýò óôçí êåíôñéêÞ ðëáôåßá ôçò ÊïæÜíçò êáé áìÝóùò ìåôÜ óõììåôåß÷áí óôçí ìåãÜëç êáñíáâáëéêÞ ðáñÝëáóç. ÐÁÑÁÓÔÁÓÇ ÓÔÇÍ ÐËÁÔÅÉÁ ÅÎÉ ÂÑÕÓÅÙÍ Ç óõììåôï÷Þ ìáò óôçí ÊïæÜíç äåí ìáò åìðüäéóå íá ðëáéóéþóïõìå êáé ôéò åêäçëþóåéò ôïõ ÄÞìïõ ìáò. ¸ôóé ôçí ÊõñéáêÞ ôçò ÁðïêñéÜò áðü ôéò 11 ôï ðñùß ôï åöçâéêü ôìÞìá ôïõ Ïìßëïõ ìáò êáé äýï ðáéäéêÝò ïìÜäåò êñÜôçóáí óõíôñïöéÜ ôïõò ðïëõÜñéèìïõò åðéóêÝðôåò ìå ÷ïñïýò êáé ôñáãïýäéá áðü ôç ÈñÜêç êáé ôç Ìáêåäïíßá. Ôá ðáéäéÜ îåêßíçóáí ìå "ðáôéíÜäá" áðü ôï Äçìáñ÷åßï, óõíïäåßá ïñ÷Þóôñáò, êáé êáôÝëçîáí óôçí ðëáôåßá "¸îé Âñýóåùí". Åêåß Ýäùóáí ôïí êáëýôåñü ôïõò åáõôü êáé êÝñäéóáí åðÜîéá ôï ÷åéñïêñüôçìá ôùí èåáôþí. Ï ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÓ ÓÔÏ ÐÁÉÄÉÊÏ ÖÅÓÔÉÂÁË ÓÔÏÍ ÁÃÉÏ ÌÁÌÁ Ôï ÓÜââáôï 14 Öåâñïõáñßïõ ç ðáéäéêÞ ïìÜäá ôçò Å. ÊåëéáöÜíïõ óõììåôåß÷å óôï ðáéäéêü öåóôéâÜë ðïõ äéïñãÜíùóå óôï åêèåóéáêü êÝíôñï ôçò åìðïñïðáíÞãõñçò ôïõ Áãßïõ ÌÜìá ï ôïðéêüò ðïëéôéóôéêüò óýëëïãïò. ÏÉ ÅÊËÏÃÅÓ ÔÏÕ ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏÕ ¾óôåñá áðü ôéò áñ÷áéñåóßåò ôçò 15çò Ìáñôßïõ, ôï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ãéá ôçí åðüìåíç äéåôßá Ý÷åé ùò åîÞò: Ðñüåäñïò ¸öç ÊåëéáöÜíïõ, Á´ Áíôéðñüåäñïò ÅëÝíç ËïõêÜêç, ´ Áíôéðñüåäñïò Êáôåñßíá ÃêáôæÝ, Ãåí. ÃñáììáôÝáò Ãéþñãïò ÂïãéáôæÞò, Ôáìßáò Áããåëßíá ×ñéóôéáíïý, Åéä. ÃñáììáôÝáò Ãéþñãïò ÌåëÜò, ÌÝëïò Çñáêëåßá Êáñáâáóßëç. Åõ÷üìáóôå óôï íÝï Ä.Ó. êÜèå åðéôõ÷ßá.

Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ï "Ðïëýãõñïò" êõêëïöïñåß áðïêëåéóôéêÜ ÷Üñç óôçí áãÜðç êáé ôçí ïéêïíïìéêÞ óôÞñéîç ôùí áíáãíùóôþí ôïõ. Ç áãÜðç áõôÞ Þôáí ðïõ ìáò Ýêáíå áðü ôçí áñ÷Þ íá íéþóïõìå, ðùò ìðïñïýìå íá ôá âãÜëïõìå ðÝñá ìüíïé ìáò ÷ùñßò äåóìåýóåéò êáé õðï÷ñåþóåéò. Ãé áõôü äåí åßíáé õðåñâïëÞ íá ðïýìå üôé ï "Ðïëýãõñïò" áðïôåëåß Ýêäïóç ôùí óõíäñïìçôþí ôïõ. Åìåßò óå áíôáðüäïóç áõôÞò ôçò áãÜðçò åñãáæüìáóôå íõ÷èçìåñüí, þóôå íá ðáñïõóéÜæïõìå êÜèå öïñÜ èÝìáôá åðßêáéñá êáé Üëëá ðïõ áöïñïýí ôçí éóôïñßá êáé ôçí ðïëéôéóôéêÞ êëçñïíïìéÜ ôïõ ôüðïõ ìáò. Óáò åõ÷áñéóôïýìå üëïõò áðü êáñäéÜò - éäéáßôåñá ôïõò Ðïëõãõñéíïýò ôçò äéáóðïñÜò - ãéá ôç óõãêéíçôéêÞ áíôáðüêñéóç êáé êáëïýìå ôïõò ößëïõò åðáããåëìáôßåò, íá äéáöçìßóïõí ôéò åðé÷åéñÞóåéò ôïõò ìÝóá áðü ôéò óåëßäåò ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò. Ïé ÷ïñçãïß ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò ãéá ôï íÝï Ýôïò 2009 åßíáé: ÉÁÍÏÕÁÑÉÏÓ - ÖÅÂÑÏÕÁÑÉÏÓ: Ãåþñãéïò Äçìïýäçò 300, Ìáñßá ÔóáìïõñôæÞ 200, ×ñÞóôïò Ãåñï÷ñÞóôïò 200, ÃéÜííçò Ôóßêïõëáò 200, ÓôÝëéïò ÄÝáò 100, Ãéþñãïò ÊïóìÜò 50, Ãéþñãïò ÖñÝñçò 50, ÅëÝíç ÔÜóéïõ 50, Öþôçò Æïãëïðßôçò 70, ×ñÞóôïò ÁóçìéíÜñçò 50, ÊõñéáêÞ Åõáããåëéíïý 100, Êáôåñßíá ÌðáíÜâá 50, ÓùôÞñçò Ðáðáäüðïõëïò 50, Éùáêåßì ØáèÜò 50, ÉùÜííá Âáóéëéêïý 30, Ôáóïýëá Âïñäïý 50, ÔñéáíôáöõëëéÜ ÌðáíÜâá 20, ðáô. ÁèáíÜóéïò ÄáëéáíÜò 20, Ìáñßá ÃéáííáêÜñç-Ðáðáãéáííïðïýëïõ 50, Áñãõñþ Âáëáôóïý 50, Ãåþñãéïò Ìðïýìðïõñáò 100, Ôáóïýëá ÊåëéáöÜíïõ 20, Ìáñßá ÌÜíôç 50, Èåïäüóéïò ÌïñÝíïò (Áõóôñáëßá) 50, ÐÝôñïò ÁíáãíùóôÜñáò 50, ËÞäá ÃåùñãéÜäïõ 50, ÃéÜííçò ËïãïèÝôçò 50, Áðüóôïëïò ÊåëéáöÜíïò 100, Óðýñïò Äáóýëëáò 50, Áíáóôáóßá ËáíáñÜ 50, ÊëÝùí ÂáóéëÜêçò 40, ÄÝóðïéíá ÄçìçíÜ-Ëßôïõ 100, ÄÞìçôñá ÄçìçíÜ-ÐëïõìéóôÜêç 50, Ðáó÷Üëçò Ðáëéüìðåçò 50, Åëâßñá ÌåëÜ 50, Êáßôç ÓôáìíÜ-ØõëëéíÜêç 50, Óðýñïò ÔæáöÝñïò 50, Öþíçò Æïãëïðßôçò 50, Ðáíáãéþôá ÁóâåóôÜ 100, ÁèáíÜóéïò ÌÞôóéïõ 50, Êáßôç Æáìðïýíç-Äåóðïôßäïõ 50, ÃåñÜóéìïò ÂïõôóéíÜò 50, ÁèçíÜ ÂïõôóéíÜ-ÌðáëïãéÜííç 50, ÁâñáÜì Ðáðáäüðïõëïò 50. ÌÁÑÔÉÏÓ - ÁÐÑÉËÉÏÓ: ÓôÝëëá ÌðáæÜêïõ-ÌáñáãêïõäÜêç 300, É. ÌïíÞ Óßìùíïò ÐÝôñá 30, ×ñÞóôïò ÐéðÝñêïò 30, Ãéþñãïò ÆùãñáöÜêçò 50, Ðáýëïò ÅììáíïõÞë 50, ÁóôÝñéïò ÃñáììÝíïò 100, Áöñïäßôç ×ëß÷ëéá-Ôáóïðïýëïõ 100, ÁèáíÜóéïò Ö. ÄÝëëéïò 50, ×ñõóüóôïìïò ÊñéìðÜò 50, ¢ííá Êáñáíéêüëá-ÊáñáìÝñç 70, ÇëÝêôñá Ðáðáèáíáóßïõ 100, ¢ííá Âñáóßäá Êõñãéáößíç 50, ÁèáíÜóéïò ÊïóìÜò 100, ÁëÝîáíäñïò ÔóéÜôñáò 50, Åõáããåëßá Ìáíùëïýôóéïõ-Ôïõìáíßäïõ 50.

ÊÁÑÁÌÁÍÏÓ ÉÙÁÍÍÇÓ

ÔÏ ÄÙÑÏ ÔÇÓ ÖÕÓÇÓ

ÅÕÑÉÐÉÄÇÓ ×ÁÔÆÇ×ÑÇÓÔÏÓ

Üíèç - öõôÜ Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 21421

ó÷ïëéêÜ - ÷áñôéêÜ - åßäç ãñáöåßïõ Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 24228

ÊÔÇÌÁÔÏÌÅÓÉÔÉÊÏ ÓÔÉÂÁ×ÔÁÑÇÓ

ÊÅÍÔÑÏ ÁÉÓÈÇÔÉÊÇÓ ÁÄÕÍÁÔÉÓÌÁÔÏÓ

ÊÕÑÉÁÊÇ Â. ÅÕÁÃÃÅËÉÍÏÕ

Óôéâá÷ôÜñçò Ãñçãüñéïò ôïõ Âáóéëåßïõ Ðïëýãõñïò êéí.: 6974 111159, ôçë.:23710 21444

Ðáíáãéþôá ÁóâåóôÜ Áéóèçôéêüò Ðïëýãõñïò, ôçë.: 23710 21919

Áñ÷éôÝêôùí Ìç÷áíéêüò - ÅÄÅ Ìáêåäïíßáò 8 Ðïëýãõñïò ôçë.: 23710 24993, Fax: 23710 21244

×åéñïõñãüò Ïäïíôßáôñïò ðôõ÷. Ðáí/ìßïõ Áèçíþí ÁñéóôïìÝíïõò 120, ÁèÞíá ôçë.: 210 8655001 êéí.: 6937 305261 43