Porta3 217 by Porta3

ПОРТА Г РА Д Е Ж Н И Ш Т ВО А РХ И Т Е К Т УР А Е КО ЛО Г И Ј А

90 ДЕНАРИ

217 ФЕВРУАРИ 2014

Јана Гугуловска-Ѓорѓевиќ: Допадливоста се постигнува со форма, а не со декорација Уметност на писта Училиште-парк, поинаков концепт во образовната архитектура

ПОРТА

28 февруари 2014

ГОДИНА X

БРОЈ 217 ПЕТОК 28.02.2014 Редакција:

ДРАГИ ЧИТАТЕЛИ, Допадливоста се постигнува со форма, а не со декорација, вели во интервјуто за нашето списание архитектката Јана Гугуловска-Ѓорѓевиќ, која како проектант и Билјана Филиповска како консултант се автори на деловниот објект СЕКТРОН, кој ја доби Големата годишна награда на ААМ за најдобар реализиран објект за 2013 година. За нејзиниот пристап кон работата, Гугуловска-Ѓорѓевиќ вели: „Јас сум функционалист, за мене секогаш формата произлегува од функцијата. Допадливоста се постигнува со формата, а не со декорацијата, така што слободно можам да кажам дека сум и минималист. При проектирањето не го заборавам оној за кој е наменет објектот - човекот, и тоа дека тој во него треба да се чувствува пријатно, а во исто време и да му се допаѓа, односно да му предизвикува задоволство секогаш кога ќе минува низ него и покрај него“. Општината Центар во Скопје неодамна ги презентираше трудовите од конкурсот за идејно решение за основно училиште во Капиштец. Решението на победниците е училиште-парк, што претставува еден поинаков концепт во образовната архитектура. Тоа е на тимот BMA (Besian Mehmeti Architects),

кој го сочинуваат младите архитекти: Бесиан Мехмети, Стефан Атанасоски, Никола Кунгуловски и Арменд Хебипи. Идејното решение на архитектонското студио BMA претставува иновативно и современо решение, еден прекрасен спој на естетското, функционалното, економичното и модерното. Училиштето е проектирано за капацитет од 500 ученици на возраст од 6 до15 години, до завршување на деветолетката. Бавно напредува управувањето со отпадот во државава. Депониите заглавуваат во бирократија, ѓубриштата се полнат. Во Македонија се регистрирани вкупно 54 нестандардни депонии, односно обични ѓубришта каде што отпадот од домаќинствата само се фрла и се натрупува. Тие се надвор од сите стандарди, од кои се шири смрдеа, отпадот често се самозапалува, отпадните води и исцедоците се шират неконтролирано и се создаваат еден куп проблеми за животната средина. Единствен исклучок е скопската депонија Дрисла, која иако е далеку од највисоките стандарди што треба да ги исполни, сепак е неспоредливо подобра од другите.

ОД РЕДАКЦИЈАТА

главен и одговорен уредник: Дејан БУЃЕВАЦ новинари: Катерина СПАСОВСКА-ТРПКОВСКА

Насловна страница: SAFFIRE RESORT, НАЦИОНАЛЕН ПАРК FREYCINET, ТАСМАНИЈА

ПОРТА Г Р А Д Е Ж Н И ШТВ О А Р Х И ТЕ КТУ Р А Е КО Л О Г И ЈА

217 ФЕВРУАРИ 2014

графички уредник: Дејан ДАВИТКОВ фоторепортер: Кире ПОПОВ

90 ДЕНАРИ

лектор: Костадинка СОЛЕВА

Аархитектонското студио: CIRCA ARCHITECTURE

Издавачки совет: Љупчо АТАНАСОВСКИ, дипл.инж.арх. - претседател проф. д-р Мери ЦВЕТКОВСКА, дипл.град.инж. Вања ДОНЧЕВА РАЈАТОСКА, дипл.инж.арх. Александра ПЕТРОВСКА дипл.инж.арх. проф. д-р Катерина ДОНЕВСКА дипл.град.инж.

ГРАДЕЖНИШТВО 06

НОВИ ТЕХНОЛОГИИ ЗА РЕШАВАЊЕ НА СТАРИТЕ ПРОБЛЕМИ

ГРАДЕЖНИШТВО 10 ОПРАВДАНА ДОВЕРБАТА НА РУСКИТЕ ИНВЕСТИТОРИ

АРХИТЕКТУРА 17

УЧИЛИШТЕ-ПАРК, ПОИНАКОВ КОНЦЕПТ ВО ОБРАЗОВНАТА АРХИТЕКТУРА

АРХИТЕКТУРА 22

ГРАДБА КОЈА ОБЕДИНУВА ПОВЕЌЕ ФУНКЦИОНАЛНИ ЦЕЛИНИ

ДРВНА АРХИТЕКТУРА 39

ЕНЕРГЕТСКИ ЕФИКАСНА ДВОКУЌА

ТЕХНОЛОГИИ 42

НОВИ ТЕХНОЛОГИИ ЗА ПОМАЛА ЗАВИСНОСТ ОД ПЛАТФОРМИТЕ

AРТ 62

ЏАКОМЕТИ ВО „СУДИР“ СО БАРОКНИТЕ УМЕТНИЦИ

Тел: 3109 311; 3151 311; Факс: 3132 924 e-mail: porta3@porta3.com.mk www.porta3.com.mk

Маркетинг:

„ЛОЛА БАР“, СКОПЈЕ

ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ 41

Издавач: „Биропрес“ ДОО Скопје Ул. ВаСил Ѓоргов број 21, влез 2, локал 9, 1000 Скопје

Печати:

ЕНТЕРИЕРИ 36 САФИР НА ТАСМАНСКОТО МОРЕ

надворешни соработници: Ангел СИТНОВСКИ Александар ПЕТРОВ (ИТАЛИЈА) Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ Александра ШЕКУТКОВСКА Анастасија НИКОЛОВСКА Андреа ЈАМАКОСКА Билјана САВИЌ Бојана ФИЛИПОВИЌ Биљана СТОЈАНОВИЌ Владимир Б. ЛАДИНСКИ (AНГЛИЈА) Даниела МЛАДЕНОВСКА Драган РИСТОВ Ѓорѓе ЈОКИЌ (СРБИЈА) Ивана ГРУПЧЕ Кате АНТЕВСКА Михаил ТОКАРЕВ Сандра ДОНЧЕВА ТЕОХАРОВА Сашо КУЗМАНОВСКИ Трајче СТОЈАНОВ Филип ФИЛИПОСКИ Франческо ЧИТРО (ИТАЛИЈА)

22 62

biroproekt@biroproekt.com.mk marketing@porta3.com.mk Тел: 3243 790; 3243 797 Fax: 3243 796 Моб: 072 248 796 ГОДИШНА ПРЕТПЛАТА: 1.500 ден. жиро сметка: 300000001995035 во Комерцијална банка АД Скопје ЕДБ: 4030004528485 Првиот број на списанието Порта3 излезе на 29.12.2004 година Редакцијата на Порта3, не се согласува со сите ставови објавени во списанието.

ПОЛИЕТИЛЕНСКИ И ПОЛИПРОПИЛЕНСКИ - ВОДОВОДНИ СИСТЕМИ - ГАСОВОДНИ СИСТЕМИ - KAНАЛИЗАЦИСKИ СИСТЕМИ ИНОВАТИВНА ТЕХНОЛОГИЈА ПО СИТЕ ИНТЕРНАЦИОНАЛНИ СТАНДАРДИ

Tel: 00 389 034 212 064 00 389 034 211 757 00 389 034 215 225 00 389 034 215 226 Fax: 00 389 034 211 964 e-mail: contact@konti-hidroplast.com.mk e-mail: hidropl@t-home.mk www.konti-hidroplast.com.mk Industriska bb 1480 Gevgelija MACEDONIA 4 ПОРТА 28 февруари 2014

Две бесплатни ноќевања за професионални посетители! Две бесплатни ноќевања за професионални посетители! За сите информации јавете се на: 322 04 69 / 072 264 јавете 545 се на: За сите информации 322 04 69 / 072 264 545

15. Меѓународен саем за прозорци, профили, фасадни системи саем и додатоци, технологија за 15. Меѓународен за прозорци, профили, производство и машини, материјали за изолација, фасадни системи и додатоци, технологија за суровини и помошни средства производство и машини, материјали за изолација, суровини и помошни средства

4. Саем за производи од стакло, технологија и 4. Саем за производи од стакло, технологија машини стакло, помошни производи и и машини за стакло, помошни производи и хемикалии хемикалии

6.6.Меѓународен саем за врати, блендирани врати, Меѓународен саем за врати, блендирани врати, панел, системи и за врати врати панел, системи и помошни помошни додатоци додатоци за

Март

инфо

АДИНГ ПРЕЗЕНТАЦИЈА „СИСТЕМИ и МАТЕРИЈАЛИ за ОБРАБОТКА на ДИЛАТАЦИИ,

Нови технологии за решавање

На презентацијата беа демонстрирани врвни, високоспецијализирани системи и материјали за обработка на специфичните делови на конструкциите, како што се дилатациони фуги, прекини при бетонирање, конструктивни санации и инјектирање, консолидација на почви итн.

на со што повеќето инженери се соочуваат и со кое мака мачат со децении наназад е проблемот со влага или продор на вода во објектите, што е последица на лошо изведените системи за хидроизолација, особено кај големите хидротехнички системи, а за коj наоѓаа краткотрајно решение, сега веќе ќе може долгорочно да гo тргнат од главите како

ПОРТА

28 февруари 2014

проблем. За решавање на ваквите проблеми, како и за проблемите врзани со санации на АБ конструкции, инженерски конструкции и консолидација на почви TPH GmBh Company, Hamburg нуди трајно решение. Дел од решенијата беа презентирани на презентацијата што се одржа во просториите на Адинг во Скопје. Материјалите и системите ги претстави градежниот инженер Пауло Цингос, менаџер во TPH. Презентацијата беше наменета

како за проектантите така и за изведувачите на вакви специфични зафати и санации. Притоа, присутни беа претставници на повеќе проектантски куќи, градежни компании од Македонија и регионот, како и институции овластени да вршат надзор при изведба и санации на ваквите објекти. Самата презентација беше поделена во два дела: материјали и системи за обработка на дилатации и прекини во бетонирање, и материјали и системи за санации и

САНАЦИИ И ИНЈЕКТИРАЊЕ од ПРОГРАМАТА на TPH GMBH COMPANY, HAMBURG“

на старите проблеми ѕидовите на конструкцијата, од внатрешната страна, се оставаат дозни со приклучоци, преку кои, ако има потреба, може да се инјектира материјал. Неопходно е, како и кај експандирачките ленти, овие црева да се монтираат уште при градбата на објектот. Друг систем кој беше демонстриран е системот PROOFMATE наменет за обработка на постоечки дилатацони спојници. Профилите PROOFMATE се достапни во три различни форми (кружен, елка и кутиест) и тие се дизајнирани на начин да можат да ги примат дилатациите на конструкцијата по хоризонтала, вертикала и при ротација. Трајни се, отпорни на хемиска агресија, лесно се аплицираат и можат да толерираат температура од -40°C до +120°C. Чест случај е, особено кај постојните инженерски објекти, да биде неопходна санација на дилатации и пукнатини во бетонот во присуство на влага, па дури и под вода. За вакви санации препорачано решение е поставување на системот PROOFMATEFD Foil, составен од еластични ленти и

Катерина СПАСОВСКА ТРПКОВСКА Никола УЗУНОВ, дипл.град.инж.

соодветно еластично лепило FIX-O-FLEX, кое може да се примени и за лепење под вода. Во рамките на презентацијата беше извршена демонстрација на лепење/поставување на лентите под вода PROOFMATE-FD Foil. Вториот дел на презентацијата ги обработуваше материјалите и системите наменети за инјектирање. Компанијата TPH произведува широк спектар на хемиски материјали за инјектирање наменети за санации, спречување на продори на вода и консолидација. Правилниот избор на материјалот за инјектирање притоа има клучна улога за успешно завршување на работата. Основни критериуми при изборот се целта на инјектирањето (во зависност од тоа дали се бара обезбедување на водонепропустливост или зајакнување на конструкцијата), вискозноста на материјалот (која зависи од медиумот низ кој се врши инјектирањето), дали тој треба да експандира и колку (дали постои активен продор на вода кој треба да се блокира), брзина на реакција, колку компонентен 

Инјектирање на дилатациона фуга, објект во Скопје

Продор на AB колови низ темелна плоча обработени со FIX-O-FLEX

Поставување на PROOFMATE-EK во дилатациона фуга, брана во Прилеп

Proofmate-FD Foil - обработка на спој темелна плоча - ѕидови, објект во Скопје

инјектирање. Секој од овие два дела беше проследен со практична демострација на прикажаните материјали од страна на обучени лица од Адинг и Ре-ко Инженеринг. Во првиот дел беа демонстрирани системите за обезбедување на водонепропустливост на прекините во бетонирање (клучни при изведба на системот „Бела када“). Притоа беше препорачано користење на експандирачки ленти (како замена за класичната PVC лента Fugeband). Ваквите ленти, со комерцијално име HIDROTITE и HYDROSEAL, имаат својство при контакт со вода да го зголемуваат волуменот до 1300%, и на тој начин да го спречат продорот на вода во објектите. Предноста на ваквиот систем е лесната апликација и високиот степен на сигурност кој го нуди – системот HIDROTITE е атестиран на притисок од 70 бари. За посекојдневни објекти и објекти до 10 метри под земја се користи системот HYDROSEAL. Уште еден систем за истата намена, додава Цингос, е системот со перфорирани црева кои се поставуваат превентивно при бетонирањето. На

инфо

28 февруари 2014 ПОРТА

инфо TPH BAUSYSTEME GMBH, HAMBURG

е системот, каква атхезија прави со подлогата, колкав модул на еластичност поседува, цената на чинење и многу други. Во текот на презентацијата беа демонстрирани повеќе материјали. Меѓу нив, полиуретански брзоекспандирачки смоли, наменети за блокирање на активен продор на вода PUR-O-STOP. Материјалот е еднокомпонентен и во контакт со вода реагира брзо формирајќи трајна полуеластична пена која го блокира продорот на вода. Двокомпонентни експандирачки смоли PUR-O-STOP FS, кои експандираат во контакт со вода при што формираат цврста и крута исполна и овозможуваат конструктивно зацврснување на медиумот во кој се врши инјектирањето (масивни бетонски 8

ПОРТА

28 февруари 2014

конструкции – оштетени или сегрегирани и некохерантни водозаситени почви). Еластични неекспандирачки смоли PUR-O-CRACK и PUR-O-RIP, наменети за полнување на пукнатини кои „работат“ односно се прошируваат. Акрилатни, нисковискозни еластични смоли RUBERTITE за затворање на капиларни пукнатини во бетонските елементи, или консолидација на ситнозрнести некохерентни почви и глина. Во состав на вториот дел на презентацијата беше извршено инјектирање на PUR-O-STOP во некохерентна растресита почва (песок и чакал) низ која активно протекуваше вода. Кратко време по инјектирањето материјалот експандираше во почвата, ја консолидираше, и го спречи понатамошното протекување на водата. 

Германската компанија TPH Bausysteme GmBh, Hamburg, е еден од светските лидери во развојот на специфични хемиски материјали и технологии за нивна имплементација, кои наоѓаат примена во следните области: - Обезбедување на водонепропустливост на специфични делови на конструкциите – прекини при бетонирањето, дилатациони и работни фуги, продори на цевки низ АБ платна, споеви помеѓу префабрикуваните бетонски елементи и др. - Обезбедување на водонепропустливост кај новите објекти со изведба на т.н. „Бела када“ - Санации на хидроизолационите системи кај постоечки инженерски и ХТО објекти – брани, приливници и шахти, тунели и други вкопани објекти, пукнатини и сегрегации кај бетонските и АБ конструкции - Санација на постоечките оштетени (или лошо изведени) дилатации - Конструктивни санации (репарација, зајакнување и инјектирање) на оштетени АБ конструкции - Консолидација на почви преку инјектирање на хемиски експандирачки и неекспандирачки нисковискозни смоли Компанијата TPH Bausysteme GmBh, преку фирмата застапник Адинг Бизнис Центар, веќе неколку години е присутна во Македонија. За тоа време се извршени санации на повеќе сериозни инженерски објекти, како што се браната во рудникот Бучим, дилатациите на браната во Прилеп, преливникот на браната Турија и други. Работата на наведените санации ја изврши компанијата РЕ-КО Инженеринг, која, покрај Адинг, е обучена за имплементација на наведените системи.

ОТВОРЕН ПРВИОТ САЛОН ЗА ЗДРАВ СОН КАЈ НАС

Кире Лазаров го одбра за капитен на здравиот сон!

Dream Concept е македонска компанија формирана при крајот на 2013 година во Скопје, со цел да ги промовира, пренесе и имплементира најновите светски технологии и практики во подобрување на квалитетот на спиење кај луѓето. Со оглед на огромното значење на квалитетниот и здрав сон во човековиот живот, како и самиот факт што сите ние поминуваме една третина од животот спиејќи, се одлучивме и во Македонија да ги пренесеме тајните на здравиот сон. За таа цел, и по темелно истражување, ја одбравме соработката со италијанскиот MAGNIFLEX за наш прв чекор. MAGNIFLEX е реномирана италијанска компанија за производство на софистицирана линија на душеци, перници и додатоци за здрав сон, основана пред повеќе од 50 години од страна на Џулиано Магни. Денес, MAGNIFLEX е огромна компанија со производствен капацитет од 10.000 душеци на ден, чиј квалитет е докажан во повеќе од 80 земји во светот и во домовите на над 35 милиони корисници. Соработката со Кире Лазаров, како промотор на здравиот сон, е само уште еден доказ дека без разлика колку успеси човек ниже во животот, независно со колкава популарност се стекнува и без оглед на тоа како го користи своето време - на крајот од денот нужно се враќа дома за да го најде својот мир и да го оствари својот одмор. Кире Лазаров на крајот на денот е обичен човек на кој, како и на секој друг, неопходен му е здрав и мирен сон за да ги наполни батериите и да се спреми за предизвиците на утрешниот ден; утрешниот ден во кој повторно ќе биде… ракометар, шампион, стрелец, сопруг, татко. Кире Лазаров е потврда дека најдобрите ги одбираат најдобрите! Токму затоа тој го избра шампионот меѓу душеците - го избра Magniflex за свое интимно царство во домот. Затоа ги покануваме сите оние што сакаат да го почувствуваат луксузот на удобното и здраво живеење и топлината на домот, да нè посетат во новоотворениот салон каде ќе можат одблиску да се уверат во квалитетот и традицијата на нашиот бренд. Здравјето е секогаш во мода! Верувајте му на производот создаден со чувства, срце и страст!

Салонот се наоѓа на ул. Илинденска, веднаш спроти Фонтаната во Градски парк, Скопје.

на следниов линк може да го преземете последниот каталог „Колекција 2014“

станете наш ФБ пријател 28 февруари 2014 ПОРТА

градежништво

ПО ЗАВРШУВАЊЕТО НА ЗОИ СОЧИ 2014

Оправдана довербата на Компанијата „Путеви“ успешно ги заврши проектите врзани за Зимските олимписки игри во предвидените рокови и со врвен квалитет. Во текот на подготовките, таа има реализирано во Сочи, во Олимпискиот парк и на Краснаја Полјана, околу еден милион квадратни метри градежен простор. Предраг КОЧОВСКИ, дипл.инж.арх.

лимпијадата во Сочи заврши. Илјадници спортисти и стотици илјади посетители уживаа во мајсториите покажани на зимските терени и спортските сали. По дваесетдневно натпреварување сите тие заминаа во своите земји, сигурно задоволни од она што го покажаа и го достигнаа како резултат. А ако го немаа, тогаш важно е дека учествуваа. Отсега натаму во Сочи остануваат објектите, терените и спортските зданија, зад чија изградба стојат илјадници работници и стотици компании. Сите тие, секако, ја оправдаа довербата на инвеститорите. Меѓу нив и компанијата „Путеви“ од Ужице. Довербата на руските инвеститори, компанијата „Путеви“ од Ужице ја заслужи со успешна реализација на многубројни објекти ширум Руската Федерација, и поради тоа ѝ беше доверена и изградбата на значаен број капитални објекти за одржување на Зимските олимписки игри

ПОРТА

28 февруари 2014

во Сочи. Во текот на подготовките, таа има реализирано во Сочи, во Олимпискиот парк и на Краснаја Полјана, околу еден милион квадратни метри градежен простор. Компанијата „Путеви“ успешно ги заврши проектите врзани за Зимските олимписки игри во предвидените рокови и со врвен квалитет. Вработените во компанијата се гордеат на големата работа што ја направија во Сочи. Тие ја

искористија можноста да учествуваат во изградбата на објектите за ЗОИ, и ги покажаа на дело своите градителски квалитети кои ги задоволуваат високите стандарди. „Во изградбата и опремувањето на објектите учествуваа повеќе од 30 фирми од Србија и од бивша Југославија, секако беа ангажирани и соодветен број висококвалификувани работници од овие простори“, вели дипломираниот инженер Владан Стамениќ, директор на филијалата на „Путеви“ Ужице во Сочи и додава: „Се потрудивме и најдовме дури и економска сметка за увоз на тули и блокови од Србија. Соработувавме со многу фирми, со некои помалку, а со некои поуспешно. Мислам дека докажавме дека нашето скромно стопанство може да опреми, да кажеме, и еден хотел со пет звезди“. Треба да истакнеме и тоа дека во компанијата „Путеви“ се вработени и градежници од Македонија, квалификувани работници и инженерско технички персонал, кои учествуваа во изградба на објектите за ЗОИ Сочи 2014. На некои од проектите учествуваше и фирмата АДИНГ со производи од нејзината програма. Оваа грандиозна работа која компанијата „Путеви“ ја има завршено во Сочи, дава огромна можност за понатамошно ангажирање на градежната индустрија на овие простори.

градежништво

руските инвеститори



КОМПЛЕКС „РУСКИ МЕЃУНАРОДЕН ОЛИМПИСКИ УНИВЕРЗИТЕТ“ - зграда на Меѓународен олимписки универзитет; - хотел Pullman, категорија 5 звезди; - хотел Меrcurе, каегорија 4 звезди; - хотел за студенти и професори; - конференциски центар и - подземен паркинг На овој објект „Путеви“ ги изведоа сите градежни, градежно занаетчиски работи и комплетно опремување

на објектот. Посебно е значајно што на отворање на комплексот присуствуваше претседателот на Русија Владимир Путин, што за „Путеви“ претставуваше огромна чест и задоволство. Основни податоци - Бруто површина ... 93.962 м2 - Инвеститор ... ООО „Стројпрофи југ“ - Проектант ... ТПО „Резерв“ - Изградба ... 2011 – 2014 год.

28 февруари 2014 ПОРТА

градежништво

ХОТЕЛСКИ КОМПЛЕКС „РОЗА ХУТОР“, СКИЈАЧКИ ЦЕНТАР НА КРАСНАЈА ПОЛЈАНА - 4 хотели во скијачкиот центар на Краснаја Полјана - Бруто површина ... 47.520 м2

- Инвеститор ... ООО „Саутбрук“ - Изградба ... 2012 год.

ХОТЕЛСКИ КОМПЛЕКС SWISSOTEL „ КАМЕЛИЈА“ - хотел Swissote со капацитет 200 соби, категорија 5 звезди; - хотел со 73 апартмани сместени во два блока; - откриен базен со тераса; - партерно уредување на комплексот. Во луксузниот хотелски комплекс Камелија Swissotel во текот на Олимпијадата престојуваше тимот на генералниот спонзор - Кока Кола. Основни податоци - Бруто површина ... 55.000 м2 - Инвеститор ... ОАО „Пансионат Камелија“ - Проектант ... Дизајн студио „Гинзбург архитектс“ - Изградба ... 2011 – 2014 год.

ПОРТА

28 февруари 2014

градежништво Предраг Кочовски

МОСТОВИ ВО КОМПЛЕКСОТ „РОЗА ХУТОР“, НА РЕКАТА МЗИМТА - 2 моста пешачки, распон 50 м - 2 моста автомобилски, распон 50 м - Бруто површина ... 3.432 м2

- Инвеститор ... ООО „Саутбрук“ - Изградба ... 2012 год.

ХОТЕЛСКИ КОМПЛЕКС „ИМЕРИТИНСКА НИЗМЕНОСТ“, ВО ОЛИМПИСКИОТ ПАРК - 8 хотели за сместување на новинари на ЗОИ 2014, крајбрежен кластер - Бруто површина ... 74.376 м2 - Проектант ...

... ООО „Стројпроект - XXI“ - Инвеститор ... ОАО „Центр Омега“ - Изградба ... 2011 – 2014 год.

„ПУТЕВИ“ А.Д. УЖИЦЕ

Градежната компанија „Путеви“ А.Д. Ужице е основана во 1961 година. Како општествено претпријатие работи до 1992 год., кога е извршена трансформација. Од 1998 год. е акционерско друштво, а од март 2003 год. мнозински сопственик е дипломираниот машински инженер Василије Миќиќ. Седиште на друштвто е во Србија, Ужице. Оваа голема компанија со полувековна историја и со одлична репутација продолжува и понатаму да се развива. Ангажманот на компанијата се протега од Северна Африка до Азија, каде и има свои претставништва во Алжир, Италија, Русија, Србија итн. Во Сочи, компанијата работи уште од 1994 година каде цврсто се позиционира, освојувајќи водечка позиција во изградбата на големи проекти и има стекнато репутација на квалитетна и одговорна градежна компанија. „Путеви“ изведуваат грандиозни архитектонски објекти, кои го украсувааат градот Сочи. Главната предност на компанијата е висококвалификуваниот персонал, кој се состои од 1.500 работници - дипломирани градежни нженери и архитекти, дизајнери, висококвалификувани градежни работници...Фирмата располага со голема градежна опрема и механизација, сопствена производствена база (фабрики за бетон, работилници, погони ) - сето тоа дава можност за брза и квалитетна градба потпирајќи се на свои ресурси.  28 февруари 2014 ПОРТА

градежништво

Геотехнички истражувања за патен правец А3 делница Охрид-Пештани Игор МИТЕВ, дипл.инж.геол., ГЕИНГ Кребс унд Кифер Интернешнл и др. ДОО, Скопје Борче СТОИЛОВСКИ, дипл.инж.геотех., ГЕИНГ Кребс унд Кифер Интернешнл и др. ДОО, Скопје

Слика бр. 1

еотехничките истражувања и испитувања се изведени според проектната програма за изработка на техничка документација на ниво на проект за инфраструктура и основен проект за патен правец А3 делница ОхридПештани врска на А3 со Охрид (Бензинска пумпа) и врска со Р1301-Пештани, или фаза IX дефинирана како програма за геотехнички истражувачки работи.

ПРИМЕНЕТА МЕТОДОЛОГИЈА НА ИСТРАЖУВАЊА И ИСПИТУВАЊА

За реализација на поставената цел, односно изготвување на соодветни геотехнички подлоги за проектирање на предметната траса со сите придружни објекти, применета е комплексна методологија на истражувања и испитувања, која 14

ПОРТА

28 февруари 2014

Геолошката градба на теренот, вдолж кој е проектиран идниот патен правец, е претставена главно со девонски шкрилци, тријаски масивни и плочасти варовници и мал дел падински бречи, перидотити и серпентинити се состои од теренски истражувачки работи (Слика бр. 1), лабораториски тестови, анализа и обработка на добиените резултати, врз основа на што се дефинира геотехничкиот профил на теренот како работна средина, во чии рамки ќе се изведуваат понатамошните градежни активности. Реализацијата на планираниот обем на истражувачки работи и кабинетската обработка на податоците е извршенa како што следи:  инженерско-геолошка проспекција на теренот со одредување на геотехничките истражувачки работи;  инженерско-геолошко картирање на теренот;  структурно-геолошки мерења;  дупчење на истражувачки пукнатини;  картирање на истрaжувачки пукнатини;  ископ на истражувачки раскопи (бунари);

градежништво Слика бр. 2

картирање на истрaжувачки раскопи (бунари);  земање оптимален број на пореметени и непореметени примероци за лабораториски испитувања;  лабораториски испитувања;  геофизички истражувања;  анализа и кабинетска обработка на податоците од теренските истражувачки работи со изработка на Елаборат од извршени геотехнички истражувања и испитувања (Слика бр. 2). 

ГЕОТЕХНИЧКИ ПРОФИЛ НА ТЕРЕНОТ Определувањето на геотехничите својства на теренот како работна средина, претставува сложен и комплексен процес на добивање (дефинирање) на параметри потребни за проектирање и изведба на одреден градежен објект. Имено, геотехничките параметри на една средина претставуваат склоп на геоморфолошки, инженерско-геолошки, хидрогеолошки и геомеханички својства на таа средина. Врз база на поранешни истражувања, како и врз основа на горенаведената методологија на истражувања и испитувања е одреден геотехничкиот профил на теренот каде се предвидува да поминува идниот експресен пат Охрид-Пештани. Геолошката градба на теренот,

вдолж кој е проектиран идниот патен правец, е претставена главно со девонски шкрилци, тријаски масивни и плочасти варовници и мал дел падински бречи, перидотити и серпентинити, или од инженерско-геолошки аспект се работи за средина каде главно се среќаваат цврсто врзани карпести маси, кои на одредени места се покриени со делувијален покривач со различна дебелина (моќност). Теренот, геоморфолошки е доста комплексен, главно пошумен, тешко пристапен, а се протега по падините на западната страна на планината Галичица. Физичко-механичките карактеристики на карпестите маси се анализирани за основните карпести маси по должина од трасата на патот. Истите се одредени преку комбинирани теренски лабораториски испитувања, како и преку примена на афирмирани методи во светската геотехничка наука и практика. Извршено е дефинирање и категоризација на карпестите маси по Bieniawski и анализа на јакосните карактеристики по Hoek & Brown. Пресметката на стабилноста на косините на засеците и насипите за дисперзните почвени материјали е направена за претпоставени можни кружно цилиндрични рамнини на лизгање по методот на Bishop за дисперзни материјали и по методот на Janbu за карпести материјали со програмскиот пакет GEO 5.

28 февруари 2014 ПОРТА

2,3

плочи, 25 kg Thermokleber

Потрошувачка: 5 kg/m

Малтер за лепење стиропор (EPS) Putzgrund Fassade плочи, 25 kg

Kati

Подлога пред нанесување на Потрошувачка: 5 kg/m завршни фасадни малтери, 20 kg градежништво 2

25 лтер, kg 25 kgПотрошувачка: KlebeSpachtel

0,3 – 0,5 kg/m2

Малтер за лепење на стиропор (EPS)

Styrokleber армирање и глетување, 25 kg агребана а структура структура Малтер за лепење на стиропорни (EPS) Потрошувачка: плочи, 25 kg лепење: ca. 5 kg/m mm3 mm 3за mm Mosaic за армирање: ca. 6 kg/m 4 3,0 3,0 Малтер за цокле, 25 kg 2

Потрошувачка: 5 kg/m

Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2 Малтер за лепење на стиропор (EPS) армирање и глетување, 25 kg

3,0

Малтер Малтер заза лепење лепење нана стиропор стиропор (EPS) (EPS) армирање армирање и глетување, и глетување, 2525 kgkg

Putzgrund Putzgrund Fassade Fassade

Addi

Подлога Подлога пред пред нанесување нанесување нана завршни завршни фасадни фасадни малтери, малтери, 2020 kgkg

Потрошувачка: Потрошувачка: Акрилен фасаден малтер, 25 kg 2 2 за за лепење: лепење: ca.ca. 5 kg/m 5 kg/m Силикатен фасаден малтер, 25 kg 2 2 за за армирање: армирање: ca. ca. 6 kg/m 6 kg/m Измазнета структура Загребана структура 1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm Измазнета структура Загребана структура 2,3 2,7 3,6 2,4 3,0

2 2 Потрошувачка: Потрошувачка: 0,30,3 – 0,5 – 0,5 kg/m kg/m

1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm 2,3 2,7Conni 3,6 2,4 3,0 Фасаден систем со плочи од Силиконски фасаден малтер, 25 kg KlebeSpachtel KlebeSpachtel M M стиропор (EPS)

Mosaic Mosaic

Малтер Малтер заза цокле, цокле, 2525 kg Фасаден систем соkgплочи од Потрошувачка: Потрошувачка: 0,30,3 – 0,5 – 0,5 kg/m kg/m камена волна 2

Малтер Малтер заза лепење, лепење, армирање армирање и Измазнета структура Загребанаиструктура

глетување глетување нана плочи плочи и2 ламели од Putzgrund 1,5 mm Fassade 2 mm 3 mm и ламели mm 3од mm

камена камена волна, волна, 25 25 kgkg 2,4 на 3,0 Подлога пред нанесување 2,3 2,7 3,6 Потрошувачка: Потрошувачка: завршни фасадни малтери, 20 kg 1 за за лепење: лепење: ca.ca. 6 kg/m 6 kg/m 2

Кнауф Кнауф дооел дооел Скопје, Скопје, бул. бул. Александар Александар Македонски Македонски бб,бб, 1000 1000 Скопје, Скопје, Македонија Македонија Тел: Тел: 0202 3235750, 3235750, info@knauf.com.mk, info@knauf.com.mk, www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk

Силикатен фасаден малтер, 25 kg 2

Минер Кнауф Кнауф

малтер

Системи Системисос и истиропор стиропо Преднос

2 2 2 Kati за за армирање: армирање: 70,5 kg/m 7 kg/m Потрошувачка: 0,3ca.–ca. kg/m

• Пароп • Економ • Довер • Едност

Кнауф фасаден систем

Mosaic

KlebeSpachtel

KlebeSpachtel M

2,7 3,6 2,4 KlebeSpachtel KlebeSpachtel

Измазнета структура 1,5 mm 2 mm 3 mm 2,3 2,7 3,6

Загребана структура 2 mm 3 mm 3 2,4 3,0

Knauf Knauf Macedonia Macedonia

Малтер за цокле, 25 kg

Системи со плочи од Кнауф камена волна фасаден систем 4 и стиропор (EPS) Системи со плочи од камена волна

Putzgrund Fassade Потрошувачка: 0,3 пред – 0,5нанесување kg/m2 Подлога на

завршни фасадни малтери, 20 kg 4

Потрошувачка: за лепење: ca. 5 kg/m2 армирање и за армирање: ca. 6 kg/m2

за лепење, ер, малтер, 25 kgМалтер 25 kg глетување на плочи и ламели од

Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2

камена волна, 25 kg

Потрошувачка: Thermokleber Thermokleber Thermokleber Thermokleber 2 лепење: ca. 6Малтер kg/m Малтер заза лепење Малтер лепење Малтер стиропор застиропор за лепење лепење (EPS) стиропор (EPS) стиропор (EPS) (EPS) Кнауф дооелзаСкопје, Кнауф дооел Скопје, за армирање: ca. 7 kg/m22525 плочи, плочи, kg плочи, kg плочи, 2525 kgkg KlebeSpachtel M бул. Александар Македонски бб,

Mosaic Addi Addi

Addi Addi

и стиропор (EPS)

6 Малтер за цокле, 25 kg агребана а структура структура Акрилен Акрилен фасаден Акрилен фасаден Акрилен малтер, фасаден малтер, фасаден 25Кнауф 25 малтер, kgмалтер, kg 25 25 kgkg фасаден систем бул. бб, Измазнета Измазнета структура структура Измазнета Измазнета структура Загребана структура Загребана структура структура Загребана структура структура 1. Styrokleber * 1.Загребана KlebeSpachtel Малтер за лепење, армирање и Александар Македонски mm 3 mm 3 mm Потрошувачка: Системи со плочи одMкамена волна Потрошувачка: Потрошувачка: 5Потрошувачка: kg/m 5 kg/m 5 kg/m 5иkg/m 1000 глетување на плочи ламели од Скопје, Македонија 2. Stiropor (EPS) волна* 1000 Скопје, Македонија 1,51,5 mmmm2 mm 2 mm 1,51,5 3mm mm 3mm mm 2 mm 22mm mm 2 mm 3 mm 3 mm 3стиропор mm 322.mm 2Камена mm (EPS) 3 mm 3 mm и камена волна, 25 kg Тел: 02 3235750, Addi 3. KlebeSpachtel со мрежичка 3. KlebeSpachtel M со мрежичка 02 3235750, 2,3 2,7 2,7 2,3 2,3 3,6 3,6 2,7 2,7 2,4 2,4 3,6 3,6 3,0 3,0 2,4 2,4 3,0 3,0 4Тел: 3,0 3,0Addi info@knauf.com.mk, 4. Putzgrund2,3 Fassade 4. Putzgrund Fassade АкриленАкрилен фасаденфасаден малтер, малтер, 25 kg 25 kg 2

Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2

Потрошувачка:

за лепење: ca. 6 kg/m www.knauf.com.mk info@knauf.com.mk, 5. Addi ** Knauf Macedonia Кнауф дооел Скопје, за армирање: ca. 7 kg/m бул. Александар Македонски бб, www.knauf.com.mk Knauf Macedonia Conni Conni Conni Conniи Thermok* За лепење ЕРЅ плочи може да се употреби 1000 Скопје, Македонија ИзмазнетаИзмазнета структура структура ЗагребанаЗагребана структура структура 2

1,5 mm 2 mm 1,5 mm3 mm 2 mm 2 mm 3 mm 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 Styrokleber Styrokleber Styrokleber Styrokleber

малтер, р, 25 kg 25 kg

Тел: 02 3235750, leber. Kaj Styrokleber-от кај објекти со висина до 8m Силиконски Силиконски Силиконски фасаден Силиконски фасаден малтер, фасаден малтер, фасаден 25*25 малтер, kgмалтер, kg од25 25 kgkg Кај плочите камена волна неопходно е

23mm mm 2,4 3,0

3 info@knauf.com.mk, mm нема потреба за типлување, додека при употреба на типлувањето со типли со челично јадро www.knauf.com.mk Thermokleber-от секогаш е потребно типлување. Измазнета Измазнета структура структура Измазнета Измазнета структура Загребана структура Загребана структура структура Загребана Загребана структура структура 3,0 Наместо SP 260 и егализациска боја може да се 1,51,5 mmmm2 mm 2 mm 1,51,5 3mm mm 3mm mm 2 mm 22mm mm 2 mm 3 mm 3 mm 3 mm 32**mm 2 mm 3 mm 3 mm Knauf Macedonia

** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни

Kati Kati

Силиконски Силиконски фасаденфасаден малтер, малтер, 25 kg 25 kg

mm3 mm 3 mm ИзмазнетаИзмазнета структура структура ЗагребанаЗагребана структура структура 4 3,0 3,01,5 mm 2 mm 1,5 mm3 mm 2 mm 2 mm 3 mm 23mm mm 3 mm 2,3

стиропор (EPS) eе(EPS)

Kati

2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 2,4 3,0 KlebeSpachtel KlebeSpachtel KlebeSpachtel KlebeSpachtel

3,0

Addi

Kati

/m2

Малтер Малтер заза лепење, Малтер лепење, Малтер за армирање за армирање лепење, лепење, армирање иструктура армирање иЗагребанаиструктура и Измазнета структура Измазнета структура Загребана глетување глетување глетување наглетување на плочи плочи на ламели и2 на ламели плочи плочи и ламели и2 ламели од 1,5 mm 2 mm 1,5 3mm mm 2иmm mm 3 mmод 3од mm mm 3од mm камена камена волна, волна, камена камена 25 25 kg волна, kg волна, 25 kgkg порни е на стиропорни (EPS) (EPS) Подлога Подлога пред нанесување пред нанесување на на 3,0 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 25 3,6 3,02,4

Putzgrund Putzgrund FassadeFassade

Kati Kati

Силикатен Силикатен Силикатен фасаден Силикатен фасаден малтер, фасаден малтер, фасаден 2525 малтер, kgмалтер, kg 2525 kgkg Измазнета Измазнета структура структура Измазнета Измазнета структура Загребана структура Загребана структура структура Загребана Загребана структура структура 1,51,5 mmmm2 mm 2 mm 1,51,5 3mm mm 3mm mm 2 mm 22mm mm 2 mm 3 mm 3 mm 3 mm 32 mm 2 mm 3 mm 3 mm 2,32,3 2,72,72,32,3 3,63,62,72,7 2,42,43,63,6 3,03,0 2,42,4 3,03,0

Подлога Подлога пред пред Подлога Подлога нанесување нанесување пред пред нанесување на нанесување на нана завршни завршни фасадни завршни фасадни завршни малтери, фасадни малтери, фасадни 20 малтери, 20 kg малтери, kg 2020 kgkg

Mosaic Mosaic Mosaic Mosaic

Малтер Малтер заза цокле, Малтер цокле, Малтер 25 за 25 kg за цокле, kg цокле, 2525 kg Фасаден Фасаден систем со систем плочи соkg од плочи од Минерални Минерални завршни зс Кнауф Кнауф Кнауф Кнауф фасаден фасаден фаса фас 1.kg/m Styrokleber * 1. Kleb Потрошувачка: Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3 Потрошувачка: 0,3 – 0,5 – 0,5 kg/m kg/m 0,30,3 – 0,5 – 0,5 kg/m 2. Stiropor (EPS) каменакамена волна волна малтери малтери 2. Кам 2

3. KlebeSpachtel Системи соСистеми мрежичка 3. Kleb со Системи со Системи плочи плочиод со од со камена плочи камена плочи од во 4. Putzgrund Fassade 4. Putz и и стиропор стиропор и и стиропор (EPS) стиропор (EPS) (EPS) (EPS) 5. Addi ** 5. SP 2 Предности Предности на минерални на ми 6. Егал * За лепење ЕРЅ плочи може да се употреби и Thermok1 Styrokleber-от кај 1 објекти со висина до 8m leber. Kaj

* Кај пло • Паропропустливост • Паропропустл Кнауф Кнауф дооел дооел Кнауф Скопје, Кнауф Скопје, дооел дооел Скопје, Скопје, нема потреба за типлување, додека при употреба на типлувањ 2Александар бул. Александар бул. бул. Македонски Александар Македонски Александар бб, Македонски бб, Македонски бб,бб, Thermokleber-от секогаш2е• потребно типлување. Силикатен Силикатен фасаден малтер, фасаден 25 малтер, kg 2 25бул. kg Економичност • Економичност 2 1000 1000 Скопје, Скопје, 1000 Македонија 1000 Македонија Скопје, Скопје, Македонија Македонија ** Намес • Доверливост • Доверливост Измазнета структура Измазнета структура Загребана структура Загребана структура Тел: Тел: 0202 3235750, 3235750, Тел: Тел: 0202 3235750, 3235750, ** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни употреб фасадни нанесувања (Kati, Conni или SP 260, односно info@knauf.com.mk, info@knauf.com.mk, info@knauf.com.mk, info@knauf.com.mk, силиконс • Едноставна • Едноставна употреба упо 1,5 mm 2 mm 1,5 3mm mm 2 mm 2 mm 3 mm 3 mm 2 mm 3 3 mm 3 RP 240 3 со егализациска 3 боја) 240 во к www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk Knauf Knauf Macedonia Macedonia Knauf Knauf Macedonia Macedonia

2 2 2 2 2ca. 2 Kati Kati за за армирање: армирање: ca. ca. армирање: 70,5 армирање: kg/m 7 kg/m 70,5 kg/m 7 kg/m Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3за –за kg/m 0,3ca.– kg/m

/m2

2,3

Кнауф Кнауф фасаден фасаден систем систем 2,7

Mosaic Mosaic

2,3 3,6

2,7 2,4

3,6

3,02,4

3,0

SP 260

МинераленМи за фасаден малт фа структура, стр 25

Малтер за Малтер цокле, засистеми 25 цокле, kg 25контактна kg пор е на(EPS) стиропор (EPS) Дозволете им на нашите фасада, трајно да Ви покажат Putzgrund Putzgrund Fassade за Fassade kg ување, 25 kg 2 2 Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m 0,3 – 0,5 kg/m дека "Изгор лето-кочан зима" не е опис и за Вашиот дом. Подлога пред Подлога нанесување пред нанесување на на 4 20 kg 4 завршни фасадни завршни малтери, фасадни 20 малтери, kgовозможена 2 Вдишете голема доза чист и свеж воздух, од единствените Кнауф

Системи Системи со плочи со плочи од Кнауф камена од Кнауф камена волна волна фасаден фасаден систем систем системи 4 4 и стиропор и стиропор (EPS) (EPS)Системи Системи со ѕид. плочи соод плочи камена од камена волна волна со изолација од камена волна и паропропусност на целиот фасаден 2 Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m0,3 – 0,5 kg/m2

/m2

Конечно можете да го добиете посакуваниот5 квалитет5 на живот ивостиропор Вашиот и стиропор (EPS) дом. (EPS) Mosaic

Mosaic

Малтер за цокле, Малтер25 заkg цокле, 25 kg

Кнауф дооел Кнауф Скопје, дооел Скопје, Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m0,3 – 0,5 kg/m M 2

бул. бул. Македонски Македонски бб, бб, * 1. Styrokleber 1. Styrokleber * ње е, армирање и Александар и Александар 1000 Скопје, 1000 Скопје, Македонија очи ли од и ламели одМакедонија 2. Stiropor 2. (EPS) Stiropor (EPS) 5Тел: kg 02 3235750, Тел: 02 3235750, 3. KlebeSpachtel 3. KlebeSpachtel со мрежичка со мрежичка

2 2 2 2 Потрошувачка: Потрошувачка: Потрошувачка: 0,3 Потрошувачка: 0,3 – 0,5 – 0,5 kg/m kg/m 0,3 0,3 – 0,5 – 0,5 kg/m kg/m

Потрошувачка: Потрошувачка: Потрошувачка: Потрошувачка: завршни завршни фасадни фасадни малтери,малтери, 20 kg 1 20 kg 1 за за лепење: лепење: ca.ca. за 6 за kg/m лепење: 6 kg/m лепење: ca.ca. 6 kg/m 6 kg/m

Putzgrund Putzgrund Putzgrund Fassade Putzgrund FassadeFassade Fassade

Потрошувачка: Потрошувачка: Потрошувачка: АкриленПотрошувачка: фасаден Акрилен малтер, фасаден 25 малтер, kg 25 kg 2 2 2 2 за за лепење: лепење: ca.ca. за 5 за kg/m лепење: 5 kg/m лепење: ca.ca. 5 kg/m 5 kg/m Силикатен Силикатен фасаден фасаден малтер, малтер, 25 kg 25 kg 2 2 2 2 за за армирање: армирање: за ca. за ca. армирање: 6 армирање: kg/m 6 kg/m ca. ca. 6 kg/m 6 kg/m Измазнета структура Измазнета структура Загребана структура Загребана структура 1,5 mm 2 mm 1,5 3mm mm 2 mm 2 mm 3 mm 3 mm 2 mm 3 mm ИзмазнетаИзмазнета структура структура Загребана Загребана структура структура 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 3,02,4 3,0

1,5 mm 2 mm 1,5 mm3 mm 2 mm 2 mm 3 mm 23mm mm 3 mm 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 2,4 3,0 3,0 Conni Conni со Фасаден Фасаден систем систем плочи со од плочи од Силиконски Силиконски фасаден малтер, фасаден 25 малтер, kg 25 kg KlebeSpachtel KlebeSpachtel KlebeSpachtel KlebeSpachtel MM (EPS)MM стиропор стиропор (EPS)

Фаса каме

стиропор (EPS)

Малтер Малтер заза лепење Малтер лепење Малтер на зана за лепење стиропор лепење стиропор на(EPS) на стиропор (EPS) стиропор (EPS) (EPS) армирање армирање армирање и армирање глетување, и глетување, и глетување, и25 глетување, 25 kgkg 2525 kgkg

на вање на лтери, , 20 kg 20 kg

употребат и силикатно завршно нанесување Knauf Kati,

Малтер Малтер заза лепење Малтер лепење Малтер на зана за лепење стиропорни лепење стиропорни нана стиропорни (EPS) стиропорни (EPS) (EPS) (EPS) 2,32,3 (Kati,2,7 2,72,3 2,3 3,6 2,7односно 2,7 2,42,43,63,6 3,03,0 2,4 2,4 3,03,0 нанесување Knauf Conni или RP фасадни нанесувања Conni или SP3,6 260, силиконско завршно Фасаден систем со плочи од RP 240 со егализациска боја) 240 во комбинација со егализациска боја. плочи, плочи, 2525 kg плочи, kg плочи, 2525 kgkg

ConniПотрошувачка: ConniПотрошувачка: Потрошувачка: 5 Потрошувачка: kg/m 5 kg/m 5 kg/m 5 kg/m агребана а структура структура

EPS)

5. SP 260 ** 6. Егализациска (изедначувачка) боја

бул. Александар бул.Македонски Александарбб, Македонски бб,

Кнауф Кнауф фасаден фасаден систем систем 1. KlebeSpachtel 1. KlebeSpachtel M M Системи со Системи плочи од со камена плочи од волна камена волна 2. Камена2. волна* Камена волна* и стиропор и стиропор (EPS) (EPS) 3. KlebeSpachtel 3. KlebeSpachtel M со мрежичка M со мрежичка

info@knauf.com.mk, info@knauf.com.mk, 4. Putzgrund 4. Putzgrund Fassade Fassade www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk 5. Addi **дооел 5. Addi ** Knauf Macedonia Knauf Macedonia 2 Кнауф дооел Кнауф Скопје, Скопје,

4. Putzgrund 4. Putzgrund Fassade Fassade 5. SP 260 **5. SP 260 ** 6. Егализациска 6. Егализациска (изедначувачка) (изедначувачка) боја боја

f Macedonia Knauf Macedonia * За лепење ЕРЅ * Заплочи лепење може ЕРЅда плочи се употреби може да исеThermokупотреби и Thermok1000 Скопје, 1000 Македонија Скопје, Македонија Тел: 02283235750, Тел: 3235750, leber. Kaj 02 Styrokleber-от leber. Kaj Styrokleber-от кај објекти сокај висина објекти до со 8mвисина до 8m * Кај плочите*од Кајкамена плочите волна од камена неопходно волнае неопходно е 16 ПОРТА февруари 2014 info@knauf.com.mk, немаinfo@knauf.com.mk, потребанема за типлување, потреба задодека типлување, при употреба додека при на употреба на типлувањето типлувањето со типли со челично со типлијадро со челично јадро www.knauf.com.mk www.knauf.com.mk Knauf Macedonia Knauf Macedonia Thermokleber-от Thermokleber-от секогаш е потребно секогаш типлување. е потребно типлување.

** Наместо SP **260 Наместо и егализациска SP 260 и егализациска боја може дабоја се може да се

Гранулација Гра 1,5 mm 1,5 2 mm 2m

RP 240

МинераленМи за фасаден малт фа структура, стр 25

Гранулација Гра 2 mm 2m 2,5 mm 2,5

Силиконска Си егализациск ега

архитектура

Училиште-парк, поинаков концепт во образовната архитектура Идејното решение на архитектонското студио BMA претставува иновативно и современо решение, еден прекрасен спој на естетското, функционалното, економичното и модерното. Училиштето е проектирано за капацитет од 500 ученици на возраст од 6 до15 години, до завршување на деветолетката.

истинска радост е кога на македонската архитектонска сцена блеснуваат млади, креативни тимови со свежи идеи и поинакви размислувања во однос на современиот архитектонски израз, во чекор со современите тенденции, кои во блиска иднина ќе бидат достојни сведоци на нашето време и како реализирани објекти. Добивањето на првата награда на неодамна завршениот конкурс за идејно решение на училиште во населба Капиштец, распишан од општина Центар, претставува отскочна даска и голем поттик на овие млади креативци за уште поголеми успеси. Тоа е тимот на BMA (Besian Mehmeti Architects), релативно ново студио од областа на архитектурата, оформено во 2012 година од архитектот Бесиан Мехмети. Креативниот тим што работеше на овој конкурс го сочинуваат младите архитекти: Бесиан Мехмети, Стефан Атанасоски, Никола Кунгуловски и Арменд Хебипи. Конкурсот, кој заврши на 14 октомври 2013, во своите зададени програмски барања постави високи стандарди за квалитетот и карактерот на содржините на училиштето според современите образовни процеси, насоки кон функционален дизајн, современ архитектонски израз и спој на артифициелното со природното, еден подзаборавен а толку потребен параметар во „бетонското Скопје“ кое се гуши. Толку значаен, што и неговото име Училиште-

Ивана ГРУПЧЕ, дипл. инж. арх. парк јасно укажа на приоритетите кон кои победничките проекти треба да целат: воспоставување на органска врска со природата и меѓусебна рамнотежа со околните постоечки објекти. За интересот што го предизвика конкурсот покажува и бројката на 21 пристигнат архитектонски труд, од кои првото 

Тимот BMA 28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура Главниот влез на училиштето од страна на улицата Адам Мицкијевиќ (источна страна)

место му припадна на студиото BMA. Идејното решение на BMA дава зрели одговори на поставените барања, преку нивниот иновативен и современ дизајн како вистински симбол на модерната архитектура, еден прекрасен спој на естетското, функционалното, економичното и модерното. Училиштето е проектирано за капацитет од 500 ученици на возраст од 6 до 15 години, до завршување на деветолетката. Жителите на Капиштец конечно можат да се израдуваат на првото училиште во нивната населба. Она што како новитет го нуди проектот на ова училиште е неговиот отворен карактер, односно искористување на надворешниот

ПОРТА

28 февруари 2014

простор на дворот за интерактивна настава и престој на учениците на отворено. Иницијативата произлегува од поставеноста на самата локација, кохерентноста на постоечките форми, базирана врз доминацијата на физичките структури на релативно автохтоните околни објекти кои ја зафаќаат парцелата прилично независно, ослободувајќи ги нивните граници и средишниот дел за формирање на значителна зелена зона. Границите на парцелата ја утврдува аголот на вкрстување на улицата „Васил Ѓорѓов“ со улицата „Адам Мицкијевиќ“, во дел од урбаниот блок Завод за медицинска рехабилитација. Предвидената површина за градба на

објектот изнесува 3.142,83 м2, додека бруто развиената површина изнеасува 9.535 м2, со максимална висина од 12 метри од кота на тротоар до кота на венец. Во својот проект, студиото BMA се води по концептот на ленти, за што подетално објаснува Бесиан Мехмети за нашите читатели: „Затекнатата конфигурација и поставеноста на различните физички структури во и околу самата локација, нивната пропустливост, ослободеност и независност создаваат исклучителен квалитет - зелена маса, што нè поттикна тоа да го преточиме во самиот процес на проектирање на училиштето. Поставеноста на објектот е во правец

Влезна аула - мултифункционален простор

архитектура Пристапна патека до главниот влез на училиштето од страна на улицата Васил Ѓоргов (северна страна)

исток-запад и со својот габарит ја следи дефинираната градежна линија, но со некои отстапки, со цел добивање на квалитети од функционален и естетски аспект. Зададениот габарит е поделен на три основни ленти-трактови, од коишто средишниот е за заеднички активности, додека бочните се за учење. На првиот тракт-лента што е ориентиран кон југ се сместени училниците (вкупно 20). На спротивната лента ориентирана кон север се сместени кабинетите (вкупно 7) и некои од економските простории. Централниот тракт е резервиран за рекреација: аула за разни настани, спортска сала со зелен природен кров и атриум кој се оформува

Внатрешен атриум

помеѓу аулата и спортската сала. Со поместување и отворање на трактовите се отвораат видици, се дефинира влезот и се создаваат нови простори за игра. Како специфика во програмата се појавуваат темaтско-едукативните катчиња сместени до училниците, конципирани како алтернативен начин на учење зависно од местоположбата, односно интерактивно учење не само на часот туку и за време на одморите“. Концептот на ленти-трактови го гледаме и на кровните ленти кои се менуваат во хоризонтален ритам, а исто така концептуално се пренесени и во дводимензионалната проекција на партерот, каде што се појавуваат

различни текстури на природни материјали кои само ја потенцираат природната нота на опфатениот зелен простор. Стаклените кровни ленти се добар извор на дополнителна дневна светлина во внатрешноста, додавајќи прозрачност, исклучителна транспарентност, осветленост и живост на ентериерот, кој е во нераскинлива врска со надворешниот пејзаж. Од изработените 3D модели, може да се насети до детаљ осмислената визија на авторите на проектот за оплеменување на просторот во аулата со живи бои и нивно смирување со белите чисти потези на конструкцијата, зад чијашто заднина се откриваат стаклените завеси. 

28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура За конструкцијата и материјалите и нивните насоки кон кои се движеле при разработката на идејното решение, тие ни ОСНОВА НА 2 KAT ЛЕГЕНДА објаснија: „Како во поглед на функцијата 1 2 така и во поглед на конструкцијата, се 3 трудевме да сме што порационални 4 5 и поекономични. Дополнително во 6 7 основниот проект се специфицираат 8 9 материјалите, но идејата беше со што 10 11 помалку елементи и материјали да добиеме 12 13 облик кој ќе ја рефлектира внатрешноста 14 15 на објектот, односно рационалност 16 17 и едноставност на функционалната 18 19 организација. Транспарентноста е 20 21 неразделна карактеристика на објектот, 22 23 но се разбира и енергетската ефикасност 24 25 влијаеше при избор на материјали и 26 27 осмислување на надворешниот изглед. Играта на полно и празно (бетон и стакло) се комплетира и со играта на ладни и топли тонови (бетон и дрвени панели)“. За својот проектантски пристап, авторите додадоа: „Преку овој проект ОСНОВА НА 1 KAT и со самиот проектантски пристап во ЛЕГЕНДА организација на поединечните простори, 1 2 интеграцијата со природата, создавање на 3 4 едукативни тематски катчиња, простор за 5 6 социјализација, игра и одмор, создавање 7 8 на формални и неформални интерактивни 9 10 отворени системи на учење, настава 11 12 во природно опкружување, дадовме 13 14 еден придонес кон подигнување и 15 16 унапредување на воспитно-образовниот 17 18 процес, што води кон отворање на 19 20 нови перспективи за најмладите 21 генерации, во рамки кои ја овозможуваат нашата архитектонска струка“. Сите архитектонски трудови кои пристигнаа на конкурсот, општина Центар ги изложи пред јавноста на 29 јануари во изложбениот простор на Музеј на град Скопје, на архитектонска изложба со наслов „Училиште за нас“, каде со пригодна свеченост им беа доделени ОСНОВА НА ПРИЗЕМЈЕ ЛЕГЕНДА наградите на победниците на конкурсот 1 заедно со каталози од пристигнатите 2 3 проекти. Со импресии од изложбата и 4 5 силен поттик од наградата, победничкиот 6 7 тим од BMA испрати јасна порака до 8 9 своите млади колеги: „Фактот што бевме 10 ОСНОВА НА 2 KAT 11 извлечени како најдобри од сите трудови 12 ЛЕГЕНДА 13 1 нè прави горди и среќни, а воедно налага 14 2 15 одговорност. За поздравување е интересот 163 174 на организаторот/ инвеститорот овој 185 196 207 дискурс на конкурсот да го заокружи 8 21 229 со изложба на сите трудови и печатен 10 23 11 24 каталог. Тоа, за жал, не е практика за 25 12 26 13 повеќето конкурси што се организираат 27 14 28 15 кај нас, а треба да е неопходна, бидејќи 29 16 30 17 претставува добра можност не само 18 19 за учесниците, туку и за јавноста да 20 21 дознае повеќе за проектите и нивните ОСТАВА

9.1 m²

ПРОСТОРИЈА ЗА ПРИРАЧНИЦИ - БИОЛОГИЈА

9.4 m²

КАБИНЕТ-БИОЛОГИЈА

80.3 m²

КАБИНЕТ-БИОЛОГИЈА

39.2 m²

КАБИНЕТ-ХЕМИЈА

80.3 m²

КАБИНЕТ-ХЕМИЈА

39.2 m²

КАБИНЕТ-ФИЗИКА

80.3 m²

КАБИНЕТ-ФИЗИКА

39.2 m²

КАБИНЕТ-ФОТОГРАФИЈА

80.3 m²

ФОТОКОМОРА

8.3 m²

КОМУНИКАЦИЈА ЗА АДМИНИСТРАЦИЈА

58.3 m²

ТЕХНИЧКИ СЕКРЕТАР

39.2 m²

ДИРЕКТОР

39.2 m²

ЛИФТ

5.0 m²

ТОАЛЕТ ЗА МОМЧИЊА

8.5 m² + 18.8 m²

ТОАЛЕТ ЗА ДЕВОЈЧИЊА

8.5 m² + 18.8 m²

СКАЛИ

18.6 m²

КОМУНИКАЦИИ

675.3 m²

КАБИНЕТ КОМПЈУТЕРИ

117.5 m²

КАБИНЕТ КОМПЈУТЕРИ (ПРОСТОРИЈА-СЕРВЕР

19.9 m²

АТРИУМ ( ВНАТРЕШНО ДВОРИШТЕ)

РАМНА ТЕРАСА/ КРОВНА ГРАДИНА

708.8 m²

УЧИЛНИЦА

59.8 m²

КАБИНЕТ-ТЕХНИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ

80.3 m²

КАБИНЕТ-ТЕХНИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ

39.2 m²

ТЕРАСА

39.2 m²

ТЕМАТСКИ-ЕДУКАТИВНИ КАТЧИЊА

320.9 m²

ВКУПНА НЕТО КОРИСНА ПОВРШИНА: 2326.4 m²

НОВО ОСНОВНО УЧИЛИШТЕ КАПИШТЕЦ

Основа на 2 кат

ЛЕНТИ

ВКУПНА БРУТО ПОВРШИНА: 2766.6 m²

ЕКОНОМСКИ ВЛЕЗ (КУЈНА)

14.7 m²

КУЈНА И МАГАЦИН

60.6 m²

ТОАЛЕТ И ТУШЕВИ

8.5 m²

ТРПЕЗАРИЈА

285.4 m²

БИБЛИОТЕКА

121.8 m²

КОМУНИКАЦИЈА ЗА АДМИНИСТРАЦИЈА

58.3 m²

ТОАЛЕТИ

8.5 m²

ЛИФТ

5.0 m²

ТОАЛЕТ ЗА ДЕВОЈЧИЊА

8.5 m² , 18.8 m²

ТОАЛЕТ ЗА МОМЧИЊА

8.5 m² , 18.8 m²

СКАЛИ

18.6 m²

КОМУНИКАЦИИ

729.4 m²

ПРОСТОРИЈА ЗА СРЕДБИ СО РОДИТЕЛИ

20.9 m²

ДЕФЕКТОЛОГ

19.4 m²

ПЕДАГОК И ПСИХОЛОГ

24.2 m²

КАНЦЕЛАРИЈА ЗА НАСТАВНИЦИ И СОСТАНОЦИ

69.5 m²

АТРИУМ (ВНАТРЕШНО ДВОРИШТЕ) СПОРТСКА САЛА ОСТАВА

28.2 m²

УЧИЛНИЦА

59.8 m²

ТЕМАТСКИ-ЕДУКАТИВНИ КАТЧИЊА

311.8 m²

ВКУПНА НЕТО КОРИСНА ПОВРШИНА: 2343.3 m² ВКУПНА БРУТО ПОВРШИНА: 3382.3 m²

Основа на 1 кат

ВЕТРОБРАН (ГЛАВЕН ВЛЕЗ)

19.5 m²

ОБЕЗБЕДУВАЊЕ И ВИДЕО НАДЗОР

18.8 m²

ПАРКИНГ ЗА ВЕЛОСИПЕДИ

18.8 m²

АУЛА

493.4 m²

АТРИУМ (ВНАТРЕШНО ДВОРИШТЕ)

203.5 m²

СПОРТСКА САЛА

784.0 m²

ТОАЛЕТ И ТУШЕВИ

8.0 m²

ГАРДЕРОБА

10.7 m²

ПРОСТОРИЈА ЗА СПОРТСКИ РЕКВИЗИТИ

16.1 m²

ОСТАВА

8.5 m²

ЕКОНОМСКИ ВЛЕЗ (КУЈНА)

14.7 m²

ГИМНАСТИЧКА (МУЛТИ-ФУНКЦИОНАЛНА) САЛА 121.3 m² КАБИНЕТ ЗА ЛИКОВНO ВОСПИТУВАЊЕ ОСТАВА КАБИНЕТ ЗА ЛИКОВНO ВОСПИТУВАЊЕ ПРОСТОРИЈА ЗА ПРИРАЧНИЦИ - БИОЛОГИЈА КАБИНЕТ ЗА МУЗИЧКО ВОСПИТУВАЊЕ КАБИНЕТ-БИОЛОГИЈА КАБИНЕТ ЗА МУЗИЧКО ВОСПИТУВАЊЕ КАБИНЕТ-БИОЛОГИЈА ПОМОШНИ ВЛЕЗОВИ КАБИНЕТ-ХЕМИЈА ПРОСТОРИЈА ЗА ТЕХНИЧКИ ПЕРСОНАЛ

80.3 m² 9.1 m² 39.2 m² 9.4 m² 80.3 m² 80.3 m² 39.2 m² 39.2 m² 160.0 m² 80.3 m² 39.2 m²

КАБИНЕТ-ХЕМИЈА ТОАЛЕТИ И ТУШЕВИ КАБИНЕТ-ФИЗИКА ВЛЕЗ (КОМУНИКАЦИЈА) ЗА АДМИНИСТРАЦИЈА

8.539.2 m² m²

КАБИНЕТ-ФИЗИКА ЛИФТ

5.039.2 m² m²

КАБИНЕТ-ФОТОГРАФИЈА ТОАЛЕТ ЗА МОМЧИЊА

8.580.3 m² m²

ФОТОКОМОРА ТОАЛЕТ ЗА ДЕВОЈЧИЊА

8.58.3 m² m²

КОМУНИКАЦИЈА ЗА АДМИНИСТРАЦИЈА СКАЛИ

58.3 18.6 m² m²

КОМУНИКАЦИИ ТЕХНИЧКИ СЕКРЕТАР

39.2 392.3 m²m²

ТОАЛЕТИ ДИРЕКТОР

8.539.2 m² m²

УЧИЛНИЦА ЛИФТ

59.8 5.0m² m²

ОСТАВА ТОАЛЕТ ЗА МОМЧИЊА

18.7 m²m² + 18.8 m² 8.5

НАСТАВА НАДЕВОЈЧИЊА ОТВОРЕНО ТОАЛЕТ ЗА ТЕМАТСКИ-ЕДУКАТИВНИ КАТЧИЊА СКАЛИ

273.2 m²m² 18.6

80.3 58.3 m² m²

8.5 m² + 18.8 m²

КОМУНИКАЦИИ ВКУПНА НЕТО КОРИСНА ПОВРШИНА: 3235.3 m² КАБИНЕТ КОМПЈУТЕРИ

Основа на приземје 20

ПОРТА

28 февруари 2014

ВКУПНА БРУТО ПОВРШИНА: 3382.3 m² КАБИНЕТ КОМПЈУТЕРИ (ПРОСТОРИЈА-СЕРВЕР

675.3 m² 117.5 m² 19.9 m²

АТРИУМ ( ВНАТРЕШНО ДВОРИШТЕ)

22 23 24 25 26 27

РАМНА ТЕРАСА/ КРОВНА ГРАДИНА

708.8 m²

УЧИЛНИЦА

59.8 m²

КАБИНЕТ-ТЕХНИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ

80.3 m²

КАБИНЕТ-ТЕХНИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ

39.2 m²

ТЕРАСА

39.2 m²

ТЕМАТСКИ-ЕДУКАТИВНИ КАТЧИЊА

320.9 m²

ВКУПНА НЕТО КОРИСНА ПОВРШИНА: 2326.4 m²

архитектура

ПРЕСЕК 1-1

ПРЕСЕК 2-2

можности. Веруваме дека нашиот успех со конкурсот ќе им ја врати изгубената доверба и надеж на многу наши колеги,

особено од помладата генерација, бидејќи креативните работи и добрата архитектура, сепак, се вреднува и тука кај нас“. 

ПРЕСЕК 3-3

ПАРКИНГ СИСТЕМИ адреса: ул. Никола Карев бр. 20, 1000 Скопје, п. фах: 356 тел./факс: +389 2 2465 467 e-mail: izgradba@gmail.com www.parkingsistemi.com.mk www.facebook.com/izgradba 28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура

ОБЈЕКТ ЗА ПРОДАЖБА И СЕРВИС НА ПНЕВМАТИЦИ

Градба која обединува повеќе

ормирање на еден препознатлив израз кој ќе му даде посебен корпоративен печат на објектот, беше водечко начело во првичниот

ПОРТА

28 февруари 2014

проектантски пристап при обликувањето на објектот за продажба и сервис на пневматици. Објектот е во сопственост на „Мотоцентар“, а е лоциран на булевар Србија бр.10, во населба Кисела Вода во Скопје, на кружниот тек пред Цементарница.

Сложеноста на формата на објектот, што е произлезена од зададените урбанистички параметри и поврзувањето на разновидните функционални целини, е поедноставена до елементарни целини со чистина на обликот, линеарност и транспарентност на

архитектура

функционални целини

волумените. Овие параметри се интегрирани во една целина како во внатрешното уредување на просторот, така и во неговиот надворешен израз изграден од силуети, кои динамично минуваат низ просторот. Функционалнотo решение на овој објект е произлезено од раздвојувањето на целините во самиот објект, со што се создава просторна динамика која придонесува за подобро функционирање во текот на работниот ден, која освен естетска има и функционална смисла. Објектот во себе обединува неколку функционални целини произлезени од потребите на инвеститорот, и тоа: 1. Подрум: магацин, гаражи и технички простории. 2. Приземје: сервис за менување гуми на автомобили и камиони, сервис за центрирање на преден трап на возила, помошни простории за вработените (чајна кујна, гардероба) и продажен салон. 3. Прв кат: кафетерија со тераса и

административен дел (хол, канцеларии, тоалети кујна за вработените). 4. Втор кат: хол, канцеларии, сала за состаноци, администрација и тераси. Вкупниот капацитет на целосно изградениот простор е 1.200 м² корисен простор. Најголем дел од приземјето на објектот е проектиран за сервисот за менување пневматици на возила и камиони, што е директно поврзан со магацинскиот простор и паркинзите во подрум, како и со репрезентативниот продажен простор преку внатрешна комуникација. За надворешните посетители и вработените во административниот дел е проектиран посебен влез со посебна вертикална комуникација за поврзување на целините, која со својата централна положба освен проточност овозможува и неформално собирање на вработените и клиентите. Продажниот простор и кафетеријата над него меѓусебно се поврзани со галериски

фото:

Марија ЈАКИМОСКА, дипл.инж.aрх.

отвор кој ги поврзува во заедничка целина обликувана со неутрални бои, чисти линии, јасни форми кои укажуваат на став со кој во прв план е она што го нуди компанијата, а местото во кое тие комуницираат со клиентите е сцена која ги прави дијалогот и интеракцијата пријатни. Со посебен контролиран влез е организиран административниот дел на објектот кој се протега на две нивоа. Централно јадро околу кое гравитираат канцелариите е двовисинскиот хол. Употребата на челик, алуминиум и стакло е водечка нишка во целокупниот дизајн на објектот, а посебно во ентериерното уредување на административниот дел. Транспарентноста на стаклените прегради на океанските канцеларии, оградата на галеријата, стаклото на газиштата на скалите и стаклениот под на вториот кат му овозможуваат на овој простор целосна отвореност, формирајќи го како еден полујавен внатрешен простор.  28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура Завршната обработка на подовите во холовите е со гранитни плочи, надополнети со црно нагазно стакло во холот на вториот кат, а во канцелариите, кафетеријата и во салонот за продажба подовите завршно се обложени со ПВЦ подови со клик систем, без употреба на лепило и со минимална емисија на штетни материи, кој се одликува со извонредна отпорност на абразија, карактеристична за простории со фреквентни движења. Во сервисите, исто така, е употребен ПВЦ под за индустриски простории со извонредна отпорност од механички и хемиски оштетувања, произведен со екотехнологија која овозможува намалено негативно влијание на животната средина во целиот животен век на материјалот и можност за понатамошно рециклирање. Светлоста како важен елемент во архитектурата е посебно третирана и користена како материјал во обликувањето на објектот, како во ентериерот така и во дополнување на силуетата на објектот. Конструктивно објектот е изведен со скелетен систем на градба со армиранобетонски столбови и греди, и на одредени места зајакната конструкција со армиранобетонски платна. Меѓукатните конструкции се монолитни армирано-бетонски плочи. Големо внимание е посветено на енергетската ефикасност на објектот, при што целосно е термички изолиран. Стаклените површини на објектот се ориентирани кон сончевите страни – исток, југ и запад, при што е користено стакло со термички коефициент Ug=1.0W/m2*K Фасадните ѕидови се изведени од керамички блокови со д=25 см, а завршната обработка на фасадата на објектот е изведена како вентилирана фасада од композитни алуминиумски панели на алуминиумска подконструкција, со поставување на камена волна и паропропустливаводонепропустлива фолија по целата површина на композитниот панел. Изворот на енергија за греење и ладење на објектот се геотермални пумпи поставени во бунари со длабочина од 30 м, со кои како извор на енергија се користи енергијата на подземната вода. Топла санитарна вода се добива преку инсталирани сончеви колектори на кровот на објектот. Во сите етапи на реализација на проектот на овој сервисно-продажен и административен објект, проблемот на материјализацијата е решен едноставно и ефикасно со примена на современи материјали и технологии, во мера која му доликува на ваков простор но и на компанија која се грижи за својот имиџ.  24

ПОРТА

28 февруари 2014

инфо

porta3.mk

Читајте не` онлајн! 28 февруари 2014 ПОРТА

интервју

ЈАНА ГУГУЛОВСКА-ЃОРЃЕВИЌ, ДОБИТНИК НА ГОЛЕМАТА ГОДИШНА НАГРАДА НА ААМ ЗА 2013

Допадливоста се постигнува со форма, а не со декорација

Јана ГугуловскаЃорѓевиќ како проектант и Билјана Филиповска како консултант на проектот се автори на деловниот објект СЕКТРОН, кој ја доби Големата годишна награда на ААМ за најдобар реализиран објект за 2013 година. Објектот е проектиран во архитектонското биро „Студио 2000“, каде што Гугуловска-Ѓорѓевиќ претходно работела. Инвеститор на објектот е „Сектрон“ од Скопје. За наградата, но и за други професионални теми разговараме со младата архитектка Гугуловска-Ѓорѓевиќ. Дејан БУЃЕВАЦ

Поминаа два месеца од врачувањето на Големата годишна награда на ААМ за најдобар реализиран објект за 2013 година. Од оваа временска дистанца какво е Вашето чувство и колку ваквото признание има квалитетен ефект во професионалната работа?

 Наградата сама по себе претставува огромна чест и задоволство за секој архитект, но за мене има и сентиментална вредност затоа што ја добивам во период од животот кога затворив една етапа од мојот професионален век, работата во „Студио 2000“ каде што е изработен проектот, и отворив нова, во сопствено биро „Радиус Архитекти“ каде сум косопственик. Токму поради тоа наградата ја доживувам како признание за сето она што досега го имам проектирано, но и обврска да ја оправдам во понатамошното творештво. Реакциите пак на колегите и пријателите, во мојата ментална слика, на наградата ѝ дадоа дополнителна димензија - престиж. 26

ПОРТА

28 февруари 2014

Се надевам дека бенефитот од ова признание допрва ќе го почувствувам.

Кажете ни нешто повеќе за самиот објект што беше награден?

 Беше огромен предизвик да се проектира на оваа исклучително тесна локација со површина за градење со исклучително остри агли. Самата локација пак се наоѓа на една од најфреквентните раскрсници во центарот на градот, што ми наметна огромна одговорност пред скопјани, да направам објект кој ќе биде во склад со контекстот, но и ќе се издвојува од станбеното милје кое го опкружува. Резултатот е објект со модерен израз и фасадно решение произлезено од функцијата, а претставува игра на полно-неправилниот кубус кој ги затвора канцелариите и празностакло кое ги одвојува просториите за посетители од надворешноста кон која се отворени, така што на стаклените екрани се проектира она што се случува

внатре. Значи, имаме приватно - „полно“, наспроти јавно - „празно“, контраст кој се чита и во колоритот на фасадата.

Од пред извесно време сте и косопстеник во проектанското студио „Радиус Архитекти“. Како е да се биде дел од заеднички тим во кој освен како млади колеги имате и обврски како сопственици? Дали е тешко да се менаџира и колку тоа влијае на Вашата професија како архитект?

 „Радиус Архитекти“ функционира од октомври 2012 година, а во него сум косопственик заедно со колегите со кои заедно работевме и во претходното архитектонско биро, така што можам да кажам дека се работи за една позната и добро уиграна екипа. Обврските и одговорностите се секако поголеми, меѓутоа ние функционираме како тим, и токму тоа што си ги делиме обврските ни овозможува да не ја запоставиме струката. Последниов период од мојот живот беше посветен на

интервју најважниот „проект“ во мојот живот, мојот син Ведран, така што не бев во вистинска смисла присутна во бирото, меѓутоа бев комплетно посветена инволвирајќи се во носењето на сите важни одлуки и помагајќи секогаш кога требаше човек повеќе.

На кои проекти работите моментално?

 Проектите на кои моментално работиме во нашето студио се Хотелскиот комплекс со спа и велнес центар во Берово, кој веќе е во завршна фаза, потоа Реконструкција и надградба на градскиот трговски центар во Штип, како и една станбена зграда во Кисела Вода.

Кое е Вашето мислење во однос на архитектонската состојба во Македонија и проблемите со кои се соочува статусот на архитектите денес?

 Сведоци сме дека во последниве години постојано се менуваат законите со кои се регулира струката и се ускладуваат со европските, што е чекор напред, меѓутоа статусот и правата на архитектите ни приближно не се доближуваат до оние на нашите колеги во странство. За сметка на тоа, обврските и трошоците на архитектите

постојано се зголемуваат. Од нас се очекува да изработуваме проекти по европски стандарди за цена неколку пати помала од онаа по која проектираат нашите европски колеги. Ние сме задоволни што имаме инвеститори кои знаат да го ценат нашиот труд, квалитет и креативност, но исто така сме свесни дека сè додека не се дефинираат некои работи, не можеме да очекуваме дека ќе имаме архитектура на ниво на западноевропските земји.

На кои работи мислите поконкретно?

 Како што ви одговорив претходно, ние работиме во услови кога законската регулатива ни ја менуваат неколку пати годишно, постојано ни се зголемуваат давачките, а за сметка на тоа цената за проектирање сè повеќе се намалува, особено со е-лицитацијата. Тоа пак налага постојано да сме во трка за што повеќе проекти, кои треба да се завршат за што пократко време и со што помалку луѓе за да се оправда цената. Дури и кога имаме добар проект, многу често тој не се изведува квалитетно, зашто и при изведбата се гледа да се заштеди на работна рака и на квалитетен надзор.

Така, слободно можеме да заклучиме дека ова не е само проблем на македонската архитектура туку и на целото општество, впрочем што е нормално затоа што архитектурата како интердисциплинарна дејност зависи од повеќе фактори, антрополошки, социолошки, политички...

Како би го опишале својот пристап во проектирањето?

 Јас сум функционалист, за мене секогаш формата произлегува од функцијата. Допадливоста се постигнува со формата, а не со декорацијата, така што слободно можам да кажам дека сум и минималист. При проектирањето не го заборавам оној за кој е наменет објектот - човекот и тоа дека тој во него треба да се чувствува пријатно, а во исто време и да му се допаѓа односно да му предизвикува задоволство секогаш кога ќе минува низ него и покрај него.

Какво е Вашето искуство со инвеститорите, колку нивните лични желби, цената, изборот на материјали, честопати влијае врз можноста за вистински договор а колку Вие истрајувате на Вашата професионална етика?  Генерално, до сега не сум имала 

28 февруари 2014 ПОРТА

интервју лошо искуство со инвеститорите. За успешна реализација, каква што е „Сектрон“, потребно е заемно разбирање, почитување, трпение и компромис помеѓу двете страни. Архитектот е тој што треба да ги инкорпорира желбите и можностите на инвеститорот во објект кој истовремено ќе ги задоволи стандардите и ќе создаде уникатно архитектонско дело со кое ќе остави траен личен печат. Ниските цени, тоа е нешто со кое секојдневно се бориме, но не ретко, за жал, успеваме да се избориме за сметка на колегите, кои со безобразно ниски цени ја девалвираат сопствената струка.

Колку сте задоволни од работата на најзначајните институции кај нас, како што се Комората на овластени инженери и архитекти и другите субјекти?

 Постојат две работи кои сметам дека Комората треба да ги направи што побрзо, а тоа е тарифник за минимални цени и признавање на овластувањата надвор од нашите државни граници. На тој начин, би се создале реални услови голем број проектански студија да прераснат во сериозни архитектонски бироа со неколку десетици вработени. Тоа би го подобрило квалитетот на проектите што ги изработуваме и би нè довело во позиција да станеме навистина конкурентни на европскиот пазар. Од сето тоа нема да профитираме само ние архитектите како струка, туку македонската современа архитектура која мораме да признаеме, секоја чест на исклучоците, е тотално девалвирана.

На кои конкурси досега сте учествувале кај нас? Дали учествувате на регионалните конкурси и пошироко, и со кои предизвици притоа се соочувате?

 Секогаш кога редовните работни обврски ми дозволувале, јас сум учествувала на конкурси затоа што конкурсите се еден вид креативен вентил, една од ретките форми каде што можеш да се „занесеш“ во својата идеја. Кај нас, сум учествувала на конкурсите за Македонската филхармонија, каде освоивме второ место со тимот составен од колегите со кои работев во „Студио 2000“. Со истиот тим подоцна освоивме трето место на конкурсот за Станбената населба во касарната „Илинден“ во Скопје. Последниот конкурс на кој учествував беше за Основното училиште во населба Капиштец со колегите од „Радиус Архитекти“. На меѓународни конкурси не сум учествувала затоа што најчесто македонските архитекти, на кои не им се признаени овластувањата надвор од нашата држава, не ги исполнуваат условите за учество. 

ПОРТА

28 февруари 2014

www.kingspan.com

градежништво интервју

Опис на објектот: Трговски центар „УШЧЕ“, Белград, Србија Година на изградба: 2008,

Вид на панел,: KS1000 AWP, Бои: Ral9006, Вкупна количина на панели: 16.000 mm2, Градежна намена: супермаркет

Презентација на KINGSPAN производи: 12 март 2014, хотел QUEENS, катна гаража „ЗЕБРА“ Скопје Почеток: 12.30 часот

www.kingspan.mk

тел: +389 75 80 77 00 ПОРТА 28 февруари 2014

архитектура

Мултикултурен центар по течението на реката Драгор

о развојот на човештвото, порастот на популацијата и новиот начин на живот, човекот и природата станаа отуѓени, далечни сами на себе. Таквиот развој, главно се одразил и врз врската помеѓу човекот и реката како природен ресурс. Реките најпрвин биле користени како извор за храна, вода за пиење, простор за опстанок и погодно место за зачеток на првите цивилизации, но денес, со радикално променетиот однос кон нив и постојаните деструктивни активности од профитабилни причини, се доживуваат како нешто туѓо и привремено, а не како простори коишто заедниците можат да ги уживаат. За таа цел, предмет на истажување на магистерскиот труд на студентката Елена Стојчева е постоечката структура

ПОРТА

28 февруари 2014

Анастасија НИКОЛОВСКА на реката Драгор во Битола, како значаен елемент во урбаната структура на градот. Насловот на трудот е „Архитектонски интервенции на кејот на реката Драгор и интерполација на програми од јавен карактер на работ на централното градско подрачје на градот Битола“, кај проф. д-р Анета Христова Поповска. Реката Драгор има голема улога за морфологијата на градот Битола, и таа е дел од реперните точки и еден од главните елементи за развојот на градот. Конкретниот зафат на интервенција се наоѓа на работ од централното градско подрачје на градот Битола, простор каде што реката од својот нерегулиран тек преминува во урбана река со строго утврдено корито. Локацијата претставува слободен, неизграден простор и заедно

со слободниот тек на реката дава одлични можности за интерполација на програми, коишто ќе овозможат подобрување на врската човек - река, односно човек природа во урбаниот дел на градот Битола. Проектот предлага стратешки план кој вклучува едукативни, рекреативни и културни активности во склоп на мултикултурен центар, кој е со локација надвор од строгото центално градско подрачје. За сметка на тоа се предлагаат пристапни патеки по течението на реката Драгор, кои ќе го поврзат центарот на градот со локацијата на предложениот мултикултурен центар. Групата на корисници на комплексот би се поделила во три категории, и тоа: • Првата група би ја сочинувале младите членови-активисти на младинскиот мултикултурен центар.

архитектура

• Втората група на корисници би било локалното населние, што ќе го користи парковско-кејскиот уреден простор за одмор и рекреација. • И последната, третата група на корисници би биле посетителите/ туристите, што ќе ги користат услугите во хотелскиот оддел, во рамките на самиот комплекс. Искористувајќи ја конфигурација на теренот, природниот пад и висинската разлика од 10 м, предложена е недоминантна архитектура поставена со вклопување во теренот и насочена кон реката Драгор. Тоа значи дека сите предвидени содржини се организирани во вкопаниот дел, а горната покривна површина се третира како отворен, јавен простор. На ваков начин се овозможува

задржување на постоечката зелена површина, но за разлика од нејзината досегашна неуреденост, со новото решение се нуди уредено зеленило - парк достапен за локалното население. Што се однесува до конкретната програмата, предложен е мултикултурен центар, со приоритетна намена и простор за работа, за три веќе постоечки значајни културно- уметнички образовни установи од градот Битола, чии членови денес творат во доста лоши и незадоволителни услови кои негативно влијаат и врз напредокот на корисниците. А тоа се членовите на детското ликовно студио „Св. Кирил и Методиј“, танцовиот клуб „Степ“ и КУД „Стив Наумов“. Целокупната содржина на предложениот мултикултурен центар се развива преку линеарна основа по течението на реката

Драгор, паралелно со новопланираниот кеј. Објектот се развива на три ката, коишто се создаваат пропорционално со растот на теренот. Со предложениот проект се очекува создавање на нов урбан простор, кој преку образовна, културна и рекреативна содржина би станал привлечен и лесно достапен за локалното население, со што воедно би се остварила повторна врска помеѓу човекот и реката. На ваков начин би се овозможило и рефокусирање од строгиот центар на градот Битола, каде што денес се сконцетрирани најголем број од активностите на градот, а за возврат би се добило оживување и на нов дел од градот, надвор од строгото центално градско подрачје, но исто така би се овозможило обезбедување на социјални, еколошки и економски придобивки за градот.

28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура

БИРОТО HENEGHAN PENG ARCHITECTS ПОБЕДНИК НА КОНКУРСОТ

Уметност на писта

Победниците замислиле повеќекатно галериско пространство за илјади експонати од колекцијата на ДЦСУ, и предлагаат да се изгради парк на слободните места на површините наменети за градење и да се сочуваат пистите за полетување на Ходинскиот аеродром, кои ќе се користат за лизгалишта, цветни градини и зони за скејтбордисти.

обедник на отворениот меѓународен конкурс за архитектонска концепција на новото здание на Државниот центар на современа уметност (ДЦСУ)

ПОРТА

28 февруари 2014

на Ходинско поле во Москва, за кој пишувавме во еден од изминатите броеви на „Порта 3“, стана ирското архитектонско биро Heneghan Peng Architects. Во потесниот избор беа и проектите на руското студио Mel и шпанската

компанија Nieto Sobejano Arquitectos. Архитектите Ши-Фу Пен и Ројшн Хенеган замислиле повеќекатно галериско пространство за илјади експонати од колекцијата на ДЦСУ, и предлагаат да се изгради парк на слободните

ЗА ДРЖАВНИОТ ЦЕНТАР НА СОВРЕМЕНА УМЕТНОСТ ВО МОСКВА

архитектура ХОДИНСКО ПОЛЕ

Ходинско поле е месност на северозапад од Москва. Името го носи според реката Ходинка, која денес е покриена и тече во канал. Ова поле било место на воени битки во 17 век. На почеткот на 20 век е направен аеродром. Последниот авион од него полетал во 2003 година. Таа година аеродромот бил затворен. Целиот простор е урбанизиран. Од 2004 година активно се гради. Тука се изградени Леден спортски дворец, Парк на пилотите и станбени згради. места на површините наменети за градење и да се сочуваат пистите за полетување на Ходинскиот аеродром, кои ќе се користат за лизгалишта, цветни градини и зони за скејтбордисти. „Проектот на Heneghan Peng Architects беше избран едногласно“, изјавил за Газета.ру, директорот на Московскиот музеј на современа уметност Василиј Церетели. Според Церетели, победникот на конкурсот предложил прекрасно решение за музејскиот простор. „Се е во едно здание, ентериерите и фасадата се добро замислени. Тоа ќе биде споменик на архитектурата од светски размери“, вели тој. Но има и поинакви мислења. „Не можам да речам дека тој проект беше мој фаворит“, изјавил архитектонскиот критичар Григориј Ревзин. „Освен тоа, ДЦСУ, на мој поглед, е со премногу големи површини, внатре има 46.000 квадратни метри. Јас не знам со што може да се пополни тој простор. Да се направат сали, а потоа да им се предложи на уметниците да ги освојуваат - тоа е доста утописка стратегија“. Ревзин го споменува Музејот за применета уметност во Виена, кој е сместен во воени бункери, дадени од власта, на површина од 80 илјади квадратни метри. Директорот на музејот Петер Нојвер работел на тој проект 20 години. „Со сите свои неверојатни врски, харизма и знаења, тој организираше изложби според принципот - уметници, еве ви пространство, освојувајте го како што сакате. Според мене, нему тоа не му успеа. И покрај нивото на можности и врски што ги имаше Нојвер. А со сето почитување кон Михаил Миндлин (директор на ДЦСУ н.з.), не може да се каже дека неговата вклученост во современите процеси на светската уметност е на ниво на Нојвер“, прецизира Ревзин. Уште еден проблем за ДЦСУ, според Ревзин, е тоа што новиот музејски комплекс ќе стане дел од гигантски трговски центар - реките купувачи и посетители на центарот за современа уметност нема да се пресекуваат. „Впрочем, тие  28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура

проблеми не се однесуваат само на Ирците и нивниот проект, туку на самата замисла. Но, и не може да се каже дека тие успеаја да победат со архитектонски проект, како што се случи со Френк Гери, творецот на шпанскиот музеј во Билбао. Но, ова е добра архитектура. Ако човек дошол во овоштарник со фрак, тој изгледа таму чудно, но тоа не значи дека фракот е лошо сошиен, овде фракот е добро сошиен“, забележува Ревзин. Друга работа што предизвикува различни мислења околу проектот е цената на негова реализација. Наводно, Ирците не се вклопиле во сумата од четири милијарди рубљи (околу 110 милиони долари), доделени од државата за изградба на новото здание на ДЦСУ. Според Василиј Церетели, тоа е многу мал буџет. Тој вели

Проектот на руското архитектонско студио Mel 34

ПОРТА

28 февруари 2014

дека со тие пари не може да се изгради здание на музејот како што прилега. Има неколку решенија за финансискиот проблем за ДЦСУ. Членот на Советот на Федерацијата и на Одборот на доверители на Центарот, Леонид Лебедев, вели дека треба да се смета на помош од мецени. Со него се согласува Церетели, кој напоменува дека ДЦСУ има достоен Совет на доверители. Но не е исклучено ирските архитекти да треба да го оптимизираат својот проект во согласност со руските реалности. При ова, останува надежта дека конечната варијанта на зданието на ДЦСУ на Ходинско поле нема да нанесе штета врз архитектурата. Но, со Церетели не е согласен Ревзин. Тој мисли дека е сосема можно новото здание на ДЦСУ да се изгради со доделените пари.

„Во проектот на ДЦСУ нема суперсложени работи, како што е, на пример, замислата во Сколково (Научен центар близу Москва кој треба да биде пандан на Силиконската долина во САД з.н.) да се направи стаклена купола со дијаметар од еден километар“, вели тој, додавајќи дека може да се вклопи во доделениот буџет, дури и водејќи сметка за „коефициентот на државата и Москва“. „Но, секако, може да се украдат и повеќе“, забележува критичарот. Ревзин напоменува дека денес во ДЦСУ работат 15 до 20 луѓе, а за работа на новиот музеј бројот на вработените ќе треба да се зголеми за 10 пати. „Треба да се создадат работни места, да се одвојат средства за плати, а за тоа не се предвидени никакви пари. И овде, веројатно, треба да се направи нешто под итно. Но, кај нас и така,

архитектура

Проектот на шпанската компанија Nieto Sobejano Arquitectos

најпрвин ќе изградат, а потоа мислат што да се прави со изграденото“, заклучува тој. Инаку, на конкурсот беа поставени критериуми со високи и крути барања, условени од посебноста на местото избрано за градење. Од една страна, ДЦСУ треба да биде јадро околу кое ќе никне цел реон. Околу него ќе се градат трговски и деловни комплекси. Од друга страна, на Ходинско поле се сочувани старите писти, каде што е планиран парк и отворање на метро-станица, што треба да се има предвид при проектирањето. Вториот финалист на конкурсот, руското

студио Mel, отворено од младите архитекти Павел Чаунин и Фјодор Дубиников, е специјализирано на нискокатна градба и разработка на изложбени простори (тие се автори на проектот на експерименталниот изложбен простор Mel Space на територијата на фабриката „Црвен Октомври“). Во својот проект за ДЦСУ тие решиле да се оддалечат од идејата за единствен изложбен простор. Тие предложиле на стилобат-рид на три нивоа да се постават неколку коцкести зданија, кои би формирале квартал на уметноста. Третиот претендент за проектирање

на зданието на ДЦСУ беше шпанската компанија Nieto Sobejano Arquitectos, предводена од Енрике Собехано и Фуенсанта Нието. Шпанците, како и нивните руски колеги, предлагаа на Ходинско поле да се разместат разноволуменски, едноставни во геометријата, цилиндрични зданија врз заедничка основа. Во основата на концепцијата, тврдат архитектите, се поставени нереализирани проекти од руската авангарда и типични примери на фабрички дизајн кој се користи во современата уметност. 

28 февруари 2014 ПОРТА

ентериери

„ЛОЛА БАР“, СКОПЈЕ

Нов шпански дух во Стара скопска чаршија

Наталија ЗАФИРОСКА фото:

Ентериерот на „Лола Бар“ е континуирана слика на чаршијата, пример за тоа како современото и историското се надоврзуваат и комуницираат во еден ист простор создавајќи единствен амбиент

естото каде што со векови се чуваат тајните на занаетчиите и трговците, Старата скопска чаршија и натаму претставува незаменливо жариште на културни случувања и богат ноќен живот. Чаршијата е историски простор каде што се бришат секакви разлики, а истовремено се вдомуваат најголемите контрасти. Овој урбан „остров“ претставува збир од спонтаности, средби, интензивни миризби и бои, и секако, доза на хаотичност. Токму овие карактеристики се она што Чаршијата ја прават неизбежен дел од мапите на туристите во Скопје. Складиште на просторни искуства кои се претопуваат

ПОРТА

28 февруари 2014

и комуницираат на начин од кој може само да учиме. На сето ова како посебен квалитет кој опстанал низ времето, и покрај многуте различни култури и обичаи, е релаксираното темпо на живеење. Во еден ваков амбиент, токму до еден од најреферентните објекти, некогашната бања а денес галерија „Чифте Амам“, се отстапи место за нова содржина во градот, односно шпанскиот локал „Лола Бар“. Веднаш кога ќе се качите по скалите до „Чифте Амам“, здогледувате излог што нуди ентериер кој без сомнеж ве наведува да влезете внатре. Главна инспирација на архитектите Снежана Поњавиќ-Муча и Бујар Муча во замислата на „Лола Бар“ биле секако типичните шпански барови, кои преку топлата атмосфера и тактилноста веднаш го

афирмираат духот и културата на Шпанија. Влегувате во еден отворен и транспарентен простор, во кој продирањето на уличната калдрма уште повеќе ја минимализира разликата на внатре-надвор. Она што е главен елемент тука, е секако шанкот без кој ниеден бар не може да се замисли. Изработен од темно масивно дрво, шанкот е доволно широк за да може покрај чаша пијалак да се ужива во порција тапас како типичен ритуал на Шпанците. Самиот објект се потпира на Сули ан, па така неговиот фасаден ѕид станува внатрешност во локалот. Гестот на „соголување“ на ѕидот како еден вид археолошко откривање, укажува на тоа како новото го потенцира и почитува квалитетот на веќе постоечкото. Она што најмногу фасцинира, а е во

ентериери

спротивност со квалитетите на влезниот дел, е просторот што се надоврзува на него. Втората „соба“ во приземјето е интимна и интровертна, така што со надворешноста комуницира само преку мал отвор. Покриена е со автентичен свод од тула што е вид на историски оклоп, кој затвора еден тотално современ амбиент. Мебелот е едноставен, од дрво, а само извиената линија во деталите и црвениот раб на масите го раздвижува целиот ентериер. Осветлувањето е секако многу значаен момент во доловување на атмосферата. Светилките, едноставни, тотално откриени од секаква обвивка надвиснуваат над масите и го интензивираат пригушениот и смирен амбиент. Декоративноста произлегува од употребата на природни материјали.

Каменот и тулата го дефинираат просторот преку нивната примена кај подот и ѕидовите. Дрвото, како незаменлив материјал за топла атмосфера, е присутно кај обработката на мебелот и барот. Во целата оваа композиција посебен акцент се забележува кај деталите од метал што се присутни кај оградата на галеријата, закачалките, ногарките на масите, но и на самиот излог кој е декориран со метална ограда со геометриски патерн. Приказната за „Лола Бар“ продолжува на уште едно ниво, на кое се наоѓа отворен галериски простор кој е пропратен со неколку маси. Ова е дефинитивно место кое ужива во целосен поглед кон чаршијата. И тука просторот се затвора во поинтимен дел формиран од удобни парчиња мебел, создавајќи речиси домашна атмосфера.

Неколкуте различни фотелји и кожен тросед се елементите што го креираат просторот. Боите и меката линија на фотелјите се совпаѓа со целокупниот чист и едноставен дизајн. Она што се спротивставува на целата топлина и по малку рустичност е индустрискиот силен израз кој е присутен преку видливите инсталации на плафонот. Внатрешноста на барот сведочи за тоа како контрастите придонесуваат за целокупниот квалитет, така што едно нешто може да ги покаже својствата преку присуството на друго. Ентериерот на „Лола Бар“ е само континуирана слика на чаршијата, пример за тоа како современото и историското се надоврзуваат и комуницираат во еден ист простор создавајќи единствен амбиент.

28 февруари 2014 ПОРТА

експерт

Англија и Велс се` уште без минимални просторни стандарди за станбени објекти

Интересно ќе биде да се види дали по половина век повторно ќе се воведат британски просторни стандарди за станбени единици и дали тие ќе бидат универзални или само за одредени сегменти, само за јавниот сектор, како што тоа беше случај во минатото д-р Владимир Б. ЛАДИНСКИ, дипл.инж.арх. (Велика Британија)

а земја во која речиси секој сегмент на секојдневниот живот и работа е регулиран до најситниот можен детаљ, се чини незамисливо дека Обединетото Кралство е земја без општи просторни стандари за станбените објекти. Обидите да се воведат просторни стандарди во земјата датираат од далечната 1961 година, кога комитетот „Паркер Морис“ го изготвил извештајот за просторните стандарди на станбените објекти во јавниот сектор. Во извештајот именуван „Домови за денес и утре“, комитетот заклучил дека е потребно да се подобри квалитетот на социјалното домување за да се задоволат потребите што произлегуваат од современиот начин на живеење и подобрениот животен стандард во земјата. Две години по објавувањето на

ПОРТА

28 февруари 2014

извештајот, во 1963 година, Министерството за домување и локална власт го објавило Билтенот за проектирање број 6 - Простор во домот, во кој биле идентифицирани димензиите за стандардниот мебел и потребниот простор околу него за да им се помогне на проектантите при проектирањето на станбените единици. Пет години подоцна била објавена и метричката верзија на овие стандарди, популарно наречени Паркер Морисови стандарди. Објавените просторни стандарди во 1963 година прво станале задолжителни од 1967 година за сите новоизградени станбени единици во рамките на Програмата за изградба на нови градови во земјата, за од 1969 година да станат задолжителни и за станбените единици изградени од страна на локалните власти. За жал, примената на овие стандарди била релативно кратковечна, со оглед на тоа што задолжителната обврска

престанала само деценија-две подоцна со стапувањето во сила на Законот за локална власт, планирање и земјиште од 1980 година, донесен од страна на британската влада на премиерот Маргарет Тачер како одраз на нивната загриженост за нивото на јавна потрошувачка и цените на изградба на станбените единици. За разлика од јавниот сектор каде што примената на Паркер Морисовите стандарди била задолжителна барем за одреден временски период, тие никогаш не станале задолжителни во рамките на приватниот сектор, туку само успеале да повлијаат на донесувањето на стандардите од 1967 година и оние последователните на тогашниот Национален совет за регистрација на градители на станбени објекти, односно сегашниот Национален совет за станбена изградаба. Но и овие стандарди никогаш

експерт за станбените објекти. Така, на 22 октомври 2013 година заврши јавната консултација по повод ревизијата на просторните стандари за станбени објекти, а од која се очекува да го поддржи овој процес и да придонесе за донесување на финалната одлука на владата по ова прашање. Во принцип, консултацијата меѓу другото се обидува да го најде најдобриот начин како предложените

или идните градежни прописи за пристапност, и кое би претставувало основно ниво на исполнување на принципите за пристапност. 2. Ниво 2 - во кое би требало да се задоволат барањата за пристапност на едно повиско ниво, како на пример според Стандардите за домови за цел живот. Според овие стандарди, при проектирањето на ваквите станбени

стандарди да се имплеметираат преку национало опишани стандарди, или пак преку наполно интегрирани станадарди во рамките на градежните прописи. Во првиот случај, веројатно, би се добила поголема флекисбилност бидејќи потребата за примена на стандардите би се имплементирала преку условите за урабнистичка согласност, и би се дала можност на локалните власти да одлучат во која мерка би инсистирале на доследното применување на станадрдите или пак делумно отстапување од нив, да речеме во случаите кога цената на имплемтација на стандардите би ја нарушила економската оправданост на проектот. Втората опција, преку вградувањето на станадрдите во рамките на градежните прописи би овозможило многу постриктна примена на предложените станадарди со оглед на тоа што е потешко да се отстапи од градежните прописи. Предложените просторни стандарди коишто беа предмет на јавната консултација се базирани на пристап кој овозможува примена на три различни нивоа на стандардите, а врз основа на посакуваното ниво на пристапност до и во рамките на објектот или станбената единица, при што се разликуваат следниве три нивоа: 1. Ниво 1 - во кое треба да се задоволат барањата од сегашните

единици се зема предвид дека некои од идните корисници можеби ќе има намалена подвижност како резултат на што единицата се проектира со зголемена подна површина и делумно вградени елементи на пристапност, но и дел од елементи кои можат дополнително да се вградат, со оглед на тоа што решението го овозможува тоа, доколку се јави потреба во иднина. 3. Ниво 3 - во кое наполно треба да се задоволат потребите за пристапност со оглед на тоа што станбената единица треба да се испроектира според стандардите и потребите на лицата што користат инвалидски колички. Во моментов сè уште не е познат исходот од оваа консултација, не само по однос на начинот на имплементација на стандардите, туку и по однос на самите просторни стандарди. Интересно ќе биде да се види дали по половина век повторно ќе се воведат британски просторни стандарди за станбени единици и дали тие ќе бидат универзални или само за одредени сегменти, само за јавниот сектор, како што тоа беше случај во минатото. Можеби ова ќе овозможи да се надмине ситуацијата во која Англија и Велс се сметаат за единствените земји во Западна Европа без минимални просторни стандарди за станбените објекти на нивната територија.

1851 England, Wales & Scotland Census

не биле формално прифатени. Последиците од отсуството на општи просторни стандарди во земјата почнаа значително да се пројавуваат преку истражувањата спроведени во почетокот на овој век. Така, студијата на Кралската институција на овластени геометри покажала дека со повеќе простории сместени во истата вкупна површина на станбената единица се намалува површината на станбениот простор, а тоа е резултат на зголемувањето на дополнителни помошни простории, како на пример бањи во рамките на спалните соби. Во друга компаративна студија на 15 земји од Европската Унија, се утврдило дека во категоријата на сите станбени единици, Обединето Кралство има најмала просечна корисна површина на станбена единица од 85 м2 со просечно дури 5,2 простории, во споредба со Данска која има најголема просечна корисна површина од 108,9 м2 со само 3,7 простории. Ситуацијата е значително полоша кога ќе се разгледаат само новоизградените станбени единици, со оглед на тоа што нивната просечна површина во Обединетото Кралство е само 76 м2 со 4,8 простории, додека во Данска е дури 137 м2 со само 3,5 простории. Ваквата ситуација веројатно придонела бившата државна агенција Англиско партнерство во 2008 година повторно да воведе минимални просторни стандарди за станбените единици изградени на нејзината територија, но со просторни стaндарди кои се за 10 проценти поголеми од оние во оргиналните Паркер Морисови стандарди. Дополнително во 2010 година и Канцеларијата на градоначалникот на Лондон одлучила да воведе слични просторни стандарди за станбените единици изградени на територија на Лондон, но со просторни стaндарди кои се за 10 проценти поголеми од оние во оргиналните Паркер Морисови стандарди, а со примена од 2011 година. На преминот помеѓу првата и втората декада на дваесет и првиот век, Кралскиот институт на британските архитекти (RIBA) се приклучи со свои активности кон иницијативите за подобрување на квалитетот на домувањето во земјата и зголемување на големината на новоизградените станбени единици. Исто така во оваа насока својот придонес го даде и Комисијата за идни домови, која се залага за изградба на домови и заедници кои ѝ се потребни на земјата. Сите овие интензивни активности, особено оние во изминатата деценија, предизвикаа владата да отпочне активности за разгледување на просторните стандарди

28 февруари 2014 ПОРТА

архитектура

DVORNIK

Лична заштитна опрема од 1990 8 Mарт, бр. 2, 1000 Скопје Тел.: +389 2 3110 624 +389 2 3110 901 info@dvornik.com.mk Факс: +389 2 3110 546 www.dvornik.com.mk

ПОРТА

28 февруари 2014

www.liting.mk Архитектонска подготовка и изведба Lexan* поликарбонатни плочи и системи; Акрилни плочи Plexy и производи од ПММА; +389 2 3114 360 Звучни и сигурносни бариери; Профили, гума и трака;

дрвна архитектура

Сафир на Тасманското Море

Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ, дипл. инж. по дрвна индустрија

уристичкиот потенцијал на Тасманија е препознаен дури во далечната 1920 година, кога се изградени неколку мали туристички населби се до 1930 година. Источниот брег се одликува со прекрасна клима која има повеќе од триста сончеви денови и заедно со прекрасните плажи и национални паркови ја збогатува туристичката програма. Промоцијата на овие квалитети драстично ја зголемија популарноста на Тасманија како место за одмор и релаксација. Една од плажите на заливот Wineglass Bay е прогласена за најубава плажа во светот од списанието Condé Nast Traveller, со што се зголеми потрбата за нови туристички капацитети за сметување на посетителите. Најновиот објект наречен Сафир (Saffire Resort), изграден во националниот парк Freycinet, е проектиран од архитектонското студио Circa Architecture. Во идејна фаза поектот бил замислен како поголем со можност да се изградат 150 апартмани.  28 февруари 2014 ПОРТА

дрвна архитектура

ПОРТА

28 февруари 2014

дрвна архитектура Но во финалната фаза се изградени само 20 апартмани со површина помеѓу 80 и 140м2, кои ни најмалку не се скромни во луксузот што го нудат, додека целиот комплекс зафаќа површина од 11 хектари. Луксузот и препознатливиот дизајн се употребуваат како дел од брендирањето и маркетингот на одмаралиштето. Ова, исто така, претставува и клучна промена во однос на минимални услови за сместување кои егзистираа претходно. Комплексот се состои од две компоненети - главниот објект кој има специфичен и препознатлив дизајн во вид на зраци, и ланчано поврзаните апартмани кои се поблиску до плажата и се свртени во насока на морето. Изградбата била лимитирана на ограничена површина заштитувајќи ја природната околина. Целата вегeтација била заштитена во обезбедени зони, со што се минимизирала можноста да дојде до наршување на еколошкиот баланс. Архитектонскиот израз е величествен, а истовремено е скромен и скротен во прекрасниот пејзаж, со што приредува едно несекојдневно доживување при посетата на коплексот. Внатрешните простори се херметички затворени и климатски контролирани, со што се создава посебно чувство преку прекрасниот поглед на море, додека другите сетила се удобно сместени во комфорот на ентериерот.

Отворениот поглед на плажата создава еден необичен ефект каде го гледате морето, но не можете да ги слушнете брановите како мирно се прекршуваат на брегот, а ниту пак да го помирисате морето. Единствениот начин да го слушнете морето на зајдисонце е дoколку ја заглавите надворешната врата со некој предмет. И покрај тоа што визуелно не се приметува веднаш, дрвото е клучен градежен материјал во проектот. Органската форма на кровот е возможна само доколку се употреби дрвото со неговите квалтети: мала тежина, флексибилност, можност да се префабрикува и друго. Главниот кров е составен од повторувачки закривени ламелирани носачи покриени со фурнирани плочи, што претставува надворешна флексибилна мембрана, основа за покривот. Естетската завршница на плафонот е изработена од автохтони дрвни видови, кои со своите визуелни квалитети го збогатуваат ентериерот и формираат една континуирана површина. Како внатрешен и надворешен материјал дрвото се вклопува извонредно во целиот проект, заради неговата адаптабилност и можност да се обработува на различни начини за да ги задоволи потребите за што се наменува. Забележлива е директната поврзаност

помеѓу фината завршна обработка на дрвените елементи во ентериерот, грубата обработка на надворешните и природната густа шума во околината. Секаде каде што било можно, деталите биле решавани во духот на одржливиот дизајн, но сепак треба да се земе предвид дека објектот е граден во потешко достапни терени, исто како и барањата на пазарот за луксузни апартмани, вклучувајќи избор на материјали за изградба и одржување на објектите. Еден од главните проблеми бил обезбедување вода за објектите, со оглед на тоа што се наоѓаат во предел каде се јавуваат сушни периоди во годината. Нови колектори за атмосферска вода биле изградени како дел од проектот за употреба на хотелскиот комплекс, но и за употреба на околните населени места, како и систем за прочистување на отпадните води. Покрај многуте сончеви денови, климата во поголемот дел од годината е доволно ладна за да се загреваат просториите, и тоа било секако важен фактор кој бил разгледуван во проектирањето. Сите објекти се одлично изолирани, а застаклената површина е изработена од висококвалитетни изолациони стакла. Употребувани се енергетски ефикасни системи за загревање на водата и климатизација на просториите. 

âðåìå ïðåòâîðåíî âî óìåòíîñò

OnTime å ñïåöè¼àëèçèðàíî ñòóäèî çà äèçà¼í, èçðàáîòêà è ïðîäàæáà íà ¾èäíè ÷àñîâíèöè, êàêî è çàñòàïíèê íà ðåíîìèðàíèîò øïàíñêè áðåíä çà ¾èäíè ÷àñîâíèöè Nomon. Ñïî¼îò íà âðåìåòî, îáëèêîò è âèñîêèîò åñòåòñêè èçðàç íà ÷àñîâíèöèòå ãî èñïîëíóâààò àìáèåíòîò ñî ñâî¼àòà óíèêàòíîñò. Ñåêî¼ ïðîèçâîä îä êîëåêöèèòå Nomon è Signum ïðåòñòàâóâà åäèíñòâåíà êðåàöè¼à, ïîìèíàòà íèç ïðîöåñ íà ðà÷íà èçðàáîòêà, âî êî¼ ñå âãðàäåíè íå÷ó¼íè ìåõàíèçìè ïðîèçâåäåíè âî Ãåðìàíè¼à.

*OnTime å äåë îä ìàêåäîíñêàòà êîìïàíè¼à ÒÍ - ÒÂ ïðèñóòíà íà ïàçàðîò óøòå îä 1992 ãîäèíà.

www.ontime.mk

contact@ontime.mk

+389 75 431 135 28 февруари 2014 ПОРТА

технологии

ИДНИНАТА НА КОРИСНИЧКИТЕ АПЛИКАЦИИ

Нови технологии за помала зависност од платформите

Ситуацијата е до толку усложнета што производителите на кориснички апликации сериозно се ангажираат во изнаоѓање на нови технологии кои ќе им обезбедат помирна и посигурна иднина, која ќе биде помалку зависна од платформите Трајче СТОЈАНОВ, дипл.инж.арх.

али некој се запрашал како ќе изгледаше светот денес без Бил Гејтс и неговиот Microsoft? Во времето на PC (Personal Computer) револуцијата, Бил беше еден од најистакнатите претприемачи кој практично го воведе светот во ерата на компјутерите. Воден од визијата дека софтверот ќе владее над хардверот, Бил го создаде Windows оперативниот систем (ОС) со уникатен графички интерфејс кој стана инстант хит кај (приватните) корисниците. Тоа е ОС кој денес го сретнуваме на над 90 отсто од компјутерите во светот. Но би биле во голема заблуда ако сметаме 44

ПОРТА

28 февруари 2014

дека големината на Microsoft се должи само на Windows. Она што ИТ експертите добро го знаат е дека моќта на Microsoft лежи во огромната палета на софтверски платформи, дивелопер алатки, сервер апликации, сертификации и слично, бидејќи преку нив, Microsoft е единствената алка која ги поврзува корисничките апликации со хардверот. Тоа е доминација која ретко се сретнува во историјата. Доминација која му ја носи на Бил Гејтс титулата најбогат човек на светот скоро две децении по ред (со мали исклучоци). И сега одговорот на прашањето: Доколку не постоеше Бил Гејтс и неговиот Microsoft, светот денес ќе изгледаше приближно

исто, бидејќи сигурно ќе постоеше некој Господин Икс кој вешто ќе го потполнеше недостигот од оперативен систем и ќе се стремеше кон потполна доминација на пазарот. Така барем нè учи модерната економија. Впрочем, видете што се случи со оперативните системи на мобилните уреди. Google го искористи моментот на слабост на пазарот на оперативни системи за мобилните телефони и го претстави Android оперативниот систем. Благодарение на една агресивна политика преку бесплатно нудење, Android веќе има удел од 82 отсто на пазарот на мобилни телефони. Денес, тој е толку успешен што буквално ги здроби оперативните системи како Windows

технологии Mobile, Symbian, Bada итн. Дури сè погласни се размислувањата на експертите дека Microsoft би можел да излезе од агонијата со мобилните уреди доколку се помири со реалноста и го прифати Android како што тоа го направија неколку други производители. Малку е веројатно дека тоа ќе се случи некогаш. Но во ИТ индустријата никогаш не се вели не е можно. Овие поместувања во светот на софтверот се сериозен предизвик за производителите на кориснички апликации кои во голема мера ги трпат (или уживаат) последиците од случувањата со оперативните системи (платформи). Ситуацијата е до толку усложнета што производителите на кориснички апликации сериозно се ангажираат во изнаоѓање на нови технологии кои ќе им обезбедат помирна и посигурна иднина, која ќе биде помалку зависна од платформите. Вообичаено, секоја професионална корисничка апликација (освен оние web базираните) се изработува согласно специфичностите на оперативниот систем на кој ќе работи. Моќна компанија би можела да си дозволи да развива една апликација за повеќе софтверски платформи (на пр. Windows, Linux, MacOS), но тоа значи премногу време, ресурси и средства. Затоа најчесто софтверските компании се одлучуваат да развиваат апликации за една софтверска платформа. Но затоа, во минатото многу производители на кориснички апликации пострадале на еден или друг начин поради несоодветни одлуки поврзани со оперативните системи. Така на пример, оние компании кои поради графичката надмоќност на Macintosh компјутерите одбраа своите софтвери да ги развиваат само за Apple оперативните системи, во деведесеттите години ја загубија конкурентската предност во однос на оние што го одбраа Windows како платформа, поради исклучителниот пробив на Microsoft на пазарот. Поради промената на силите во ИТ

пазарот, во 1994 година Autodesk реши да ја прекине соработката со Apple и својот првенец AutoCAD да го префрли на Windows платформата. Потегот дефинитивно се покажа како правилен. Веќе од верзијата AutoCAD 2012, Autodesk реши повторно да ја поддржи и Mac (Apple) платформата откако компанијата го врати претходно изгубениот сјај. Graphisoft од друга страна, уште во 1993 година, по 10-годишна лојалност на Apple, издаде и Windows верзија на својот иновативен Archicad поддржувајќи го тогаш кревкиот Windows 3.1. Сепак, поради специфичните системски барања за БИМ (3Д) операции, овој софтвер остана доследен на Mac (Apple) платформата, градејќи ја својата корисничка заедница пред сè од редовите на Apple корисниците, традиција која трае и до ден-денес. Третата платформа која ретко и да се спомнува меѓу професионалните апликации е Linux базираните оперативни системи. Linux е дефинитивно најнепопуларниот ОС, што е навистина незаслужено бидејќи е исклучително стабилен и моќен. Впрочем, над 90 отсто од суперкомпјутерите во светот работат на Linux. Linux постои од 1991 година кога тогаш студентот Линус Торвалдс создал оперативен систем како слободен софтвер. Во периодот од околу 23 години, илјадници програмери имаат дадено свој придонес во развивањето на платформата. Денес Linux има над 300 различни дистрибуции, со што е дефинитивно најразновиден и возбудлив оперативен систем. И покрај тоа што Linux и најголемиот дел од Linux базираните апликациите се бесплатни, во реалноста скоро и да нема никаква поддршка за професионалците како крајни корисници. Ако сте архитект, постојат едвај неколку апликации кои можете да ги користите под Linux, како што се комерцијалните BricsCAD, ARES Commander, потоа бесплатните Draftsight, LibreCAD, апликации кои се за неколку нивоа зад AutoCAD итн. Сепак, мора да се напомене дека последните

случувања околу Linux, оставаат простор за оптимизам. Дистрибуциите станаа постабилни и богати, се зголеми бројот на апликации, многу компании дадоа свој придонес во развивањето на оперативниот систем (Intel, NVidia, Dell, Valve итн.). А со развој на емулаторите сè повеќе и повеќе Windows апликации можат да се користат на Linux. Поради исклучителните подобрувања, 2012 година помина во знакот на Linux, што предизвика производителите на кориснички апликации да размислат за поддршка на своите производи на Linux платформата. Дополнително, во моментов се случуваат големи потреси во ИТ индустријата предизвикани од новите трендови и финансиската криза. Од една страна Microsoft ја губи битката на полето на мобилните уреди, а токму мобилните уреди се најпопуларниот сегмент на ИТ индустријата денес. Google од друга страна е во решавачка офанзива и со последните најави за инкорпорирање на емулатор за Windows-базирани апликации во Android (оперативен систем базиран на Linux кернел) се заканува дека ќе го испрати Windows оперативниот систем во минатото. Генерално, напорите на софтверските производители се да се промени начинот на користење на софтверите преку директно искористување на развиената интернеттехнологија, со што апликациите би се трансформирале во веб апликации (SaaS и др.). Поради тоа би се намалило значењето и акцентот на специфичните побарувања на хардверот, а би се зголемило значењето на брзината и стабилноста на Интернет. Во таа насока се намерите и очекувањата на Google со продажбата на нивните преносни компјутери ChromeBoook со ниски цени. Наспроти Google, Microsoft на почетокот на годинава избра нов извршен директор (додека Бил Гејтс се повлече од функцијата претседател на Извршниот одбор) со очекување дека успешно ќе се справи со сите предизвици.

28 февруари 2014 ПОРТА

енергетска ефикасност

ИНДИВИДУАЛНО ДОМУВАЊЕ

Енергетски ефикасна двокуќа во новопланирана населба во село Бардовци - Скопје

редметот на магистерскиот труд на авторот на овој текст е да се истражат и дефинираат принципите и техниките на интегрираниот дизајн на енергетски ефикасни објекти во доменот на индивидуалното домување. Целта е да се проектира енергетски ефикасен објект, со примена на дел од принципите на пасивната соларна архитектура - дизајн во согласност со климатските услови на локалитетот и зададените урбанистички параметри. Трудот е под менторство на д-р Владимир Ладински и Секторот за енергетска ефикасност на oпштина Карпош. За графичка анализа е земен Детален урбанистички план изработен за северниот дел на село Бардовци, со наслов: Урбанистички план за дел од село Бардовци, урбан блок 1-9,11,17,18, oпштина Карпош - Плански период 2012-2017. Земјиштето е надвор од градскиот градежен реон и се наоѓа во северниот дел на селото Бардовци. Планскиот концепт претставува оформување на целосно дефинирана зона на семејно домување во станбени куќи, што се надоврзува на создадените услови за промени и осовременување на предметниот локалитет. Енергетскиот ефикасен објект - двокуќа е проектиран во согласност со зададените урбанистички параметри и тој ќе се мултиплицира во урбан блок 2 и 3 (според ориентацијата за најдобри пасивни соларни добивки), бидејќи Урбанистичкиот план за предметните урбанистички блокови, со своето решение нуди можност за типска, еколошка и енергетско ефикасна населба за индивидуално домување. Првиот чекор е анализа на положбата на позицијата на сонцето за утврдување на можностите за максимум пасивни соларни добивки и планирање на заштита од прегревање на објектите, според сферните координати на градот Скопје (420 СГШ и 21,50 ИГД).

ПОРТА

28 февруари 2014

м-р Снежана ЈОВАНОВСКА, дипл.инж.арх. Урбан блок 2 и 3 - поставеност на објектите во урбаните блокови за максимум соларни добивки

ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНА ДВОКУЌА

Податоци за единечен објект од Урбанистичкиот план за село Бардовци - Дозволена површина за градба 72,00 м2 - Димензии на габарит 6/12 м - Површина на парцела 310 м2 - Максимална дозволена висина за градба П+1+Пк. Ориентацијата на објектите е одредена со планирањето на урбан блок 2 и 3: југоисток - северозапад, со остапување од 300 од југ. Со ваквата ориентација застаклените површини ќе примат 90% од оптималната зимска соларна топлинска добивка. Ориентацијата е од примарно значење, врз основа на која ќе се применат методите на проектирање и зонирање на функциите во објектот на начин кој ќе овозможи да се искористат максимално можностите за пасивни соларни добивки. Концептот на планирањето на објектот преставува предуслов за енергетски

ефективен и интегриран дизајн, кој за предметниот објект може да се согледа во: - Неговата компактна форма компактната и едноставна геометриска форма ќе ги намали топлинските загуби на два начина: намалена површина на изолационата обвивка и помалку топлински мостови. - Факторот на формата на објектот (f0 однос помеѓу површината на обвивката на зградата поделена со вкупниот греан волумен), кој треба да се земе предвид уште во раната фаза на проектирањето. - Фукционалното зонирање на објектот. - Пасивните соларни добивки преку правилна ориентација на прозорците. - Заштита од прегревање со соодветни архитектонски решенија. Предвидено е линеарно зонирање на функционалните зони, во оска југоисток-северозапад.

енергетска ефикасност Примарните простории со високи топлински барања се предвидени во југоисточниот дел на објектот. Комуникациската зона е поставена во средишниот дел. На приземје, дневната соба со трпезаријата се предвидени во југоисточниот дел на објектот, бидејќи со оваа ориентација застаклените површини ќе примат 90% од оптималната зимска соларна топлинска добивка. Кујната е во потемниот дел, а е во врска со трпезаријата и ходникот. Во северозападниот дел се предвидени: помошна просторија - утилити и работна соба. На катот, кон југоисток, се ориентирани детските соби заради бенефитите од пасивните соларни добивки, а во северозападниот дел е спалната соба. На ниво на поткровје, просторот е наменет за студио од која било област, како на пример од областа на уметност, архитектура, книжевност и сл. Предвидени се современи енергетски ефикасни прозорци, систем трослојно застаклување, кои имаат коефициент на пренесување на топлина, U = 0,9 W/(m2•K).

Влез на сончеви зраци под низок агол во просторијата во зима

Засенчувањето како заштита од прегревање на внатрешниот простор Јужната ориентација (во северната хемисфера) овозможува полесна контрола на соларната енергија. Балконите ја имаат улогата на елементи за засенчување и се димензионирани како хоризонтални проекции над прозорецот: должината на проекцијата е одредена како геометриска функција од висината на прозорецот и аголот на котата на сонцето на пладне. Северната ориентација (во северната хемисфера) основно не бара засенчување, бидејќи освен во летните месеци рано наутро и навечер, не се случува продирање на зраците. Во овие делови



Влез на сончеви зраци под низок агол во просторијата во зима 28 февруари 2014 ПОРТА

енергетска ефикасност

Засенчување на прозорците на југоисточната фасада

од денот аголот на сонцето е толку низок, што хоризонталната проекција би била некорисна како уред за засенчување. Засенчување на источни и западни фасади Во овие делови на објектот се предвидени комуникации, а високо поставените отвори се исто така во функција на природна вентилација на објектот. Со оглед на фактот што прозорците на овие фасади се со висок парапет (со висина од 1,40 м од подот), и се прозорци на комуникации, ефектите од соларните добивки ќе бидат ублажени. Уште еден факт го поткрепува ова: меѓусебното растојание на објектите од 8,00 м, предизвикува засенчување од еден објект на друг, што ќе ги намали ефектите од соларните добивки, особено на југозападната фасада. Затоа за овие прозорци не се предвидува засенчување. Природна вентилација на објектот Од аспект на задоволување на принципите за природна вентилација, дизајнот на објектот е најважен фактор. За природна вентилација на објектот е обезбеден директен проток на воздухот низ просторот, со поставени прозорци на спротивни страни на фасадите. Исто така, природна вентилација е обезбедена со т.н. ,,ефект на оџак“, со поставување на прозорци во скалишниот простор со висок парапет, кој му овозможува на потоплиот и полесен воздух да излегува низ повисоко поставени отвори во скалишниот простор. 48

ПОРТА

28 февруари 2014

Градежни материјали При проектирањето на објектот, предвидени се традиционални градежни материјали кои се користат во градежништвото во нашата земја: бетон, тула, стакло и дрво. Како изолациони материјали ќе се користат стаклена волна, експандиран и екструдиран стиропор, одредени според каракеристиките на

материјалите и нивниот коефициент за топлинска спроводливост λ. За објектот е предвидено аплицирање на континуираната изолација на целата конструкција, бидејќи ги намалува површинските и линиските топлински загуби, ги покрива топлинските мостови, кои се причина за внатрешна површинска кондензација на влага во зимскиот период и појава на мувла. Решение на топлински мостови кај балконите е примената на системот Scöck Isokorb , со што се овозможува изолацијата да не ја прекине врската на балконите со затворениот конструктивен систем на зградата. Со пресметка на енергетски потреби за греење на годишно ниво (пресметка за вкупни трансмисиски загуби низ обвивката на објектот) добиено е c = 29.70(kWh/m2a Според добиените пресметки објектот припаѓа во класа В (Q ≤ 50 kWh/(m2•K) на годишно ниво. (Сл.весник на Р.М. 94/2013) Меѓутоа, ако се направи промена на градежните материјали во поглед на ѕидовите и подовите, кои можат да ја складираат топлината, со оглед на пасивните соларни добивки може да се добие многу ниска енергетска куќа со потрошувачка на енергија со Q ≤ 15 kWh/ (m2•K) на годишно ниво - тип PassivHаus. Во Централна Европа терминот PassiveHous се однесува на одреден стандардизиран тип на ниско енергетски објект. За овој тип на куќи се усвоени критериумите од

Пресек: вентилација на објектот ,,ефект на оџак“

енергетска ефикасност

Модел - југоисточна фасада

Институтот за пасивни згради во Дармштад, Германија, како европски стандард. Фасадата на објектот претставува комбинација на завршен малтер и дрво - обложувања со дрво на одредени делови на фасадата. Бојата на фасадата е бела, бидејќи од аспект на загревање на фасадата, светлите бои ја рефлектираат

светлината полесно отколку потемните нијанси. Се предвидува и внатрешните ѕидови да бидат обоени во светли бои, бидејќи просториите изгледаат поголеми и посветли и подобро е искористено осветлувањето од денот. Во магистерскиот труд се вклучени и истражувања на значењето на енергетска ефикасност за урбанистичкото планирање. Принципите на пасивен соларен дизајн вклучуваат ориентација на објектите на југ или со отклонување до 300, каков што е примерот на проектираниот проект во трудот. Меѓутоа, ова правило ги скратува можностите на урбаното планирање и просторната артикулација, затоа што секогаш нема услови за постигнување на ваквата ориентација. Решение треба да се бара во високата технологија и високо техничките предности на материјалите за изолација, кои денес дозволуваат висок степен на енергетска ефикасност кај објектите што немаат можност за јужна ориентација. Препораката од магистерскиот труд е: вакви и слични истражувања треба да овозможат да се создаде локален фонд на знаења од аспект на енергетската ефикасност, како пристап во урбанистичкото планирање, особено во домувањето, со цел во најголема можна мерка да се зголемат можностите за искористувањето на придобивките од пасивната соларна енергија. 

28 февруари 2014 ПОРТА

екологија

ЈОХАНЕСБУРГ ГИ СОБРА ПРВИТЕ ЛУЃЕ НА СВЕТСКИТЕ МЕГАГРАДОВИ

Градоначалниците најгласни против климатските промени Експертите нагласуваат дека брзата урбанизација придонесе бројот на жители во градовите да се искачи на околу 3,5 милијарди. Обединетите нации прогнозираат дека оваа бројка ќе се зголеми двојно во наредните 40 години.

Сашо КУЗМАНОВСКИ

купно 63 градоначалници од најголемите и најпознати градови во светот, неодамна се сретнаа во Јоханесбург, Јужна Африка, за да разговараат за проблемите со кои се соочуваат поради климатските промени, предизвиците што се исправаат пред локалните самоуправи и идните урбани акции против глобалното затоплување. Според извештајот од самитот, 63-те најголеми градови во светот од 2011 година двојно ги зголемиле активностите што ги преземаат за да се намалат климатските промени. Групата C40 е формирана

ПОРТА

28 февруари 2014

во 2005 година од поранешниот градоначалник на Лондон Кен Ливингстон, за да им помогне на лидерите во нивните локални активности и за да се разменуваат позитивни искуства и технологии со другите делови од светот. Градоначалниците се концентрираат на локални акции, кои во борбата против климатските промени имаат глобално значење. Групата денеска брои 66 градови од пет континенти, претставува 600 милиони луѓе ширум светот, пет проценти од емисиите на стакленички гасови глобално, како и 21 отсто од бруто домашниот производ. На средбата во Јоханесбург биле наведени неколку

екологија позитивни примери за локални акции за борба против климатските промени. Како што пренесува порталот RTCC (Responding to climate change), овластениот известувач на Рамковната конвенција за климатски промени на Обединетите нации (UNFCCC), градот Њујорк трансформирал депонија повисока од Статуата на Слободата во станица на соларна енергија; Фукушима се заложила дека до 2040 година 100 проценти од потребната енергија ќе ја генерира од обновливи извори, а Пекинг го лимитирал бројот на автомобили на шест милиони до 2017 година. Поранешниот градоначалник на Њујорк, Мајкл Блумберг, кој е назначен за претставник на Обединетите нации за клима и градови, за порталот RTCC вели дека прогресот што го направија градовите преку намалување на емисиите на стакленички гасови треба да ги охрабри националните влади да постигнат нов договор за намалување на емисиите на јаглерод, под капата на Обединетите нации. „Градоначалниците имаат вистинска моќ да ги намалат штетните емисии, а со тоа и климатските промени, и што е најважно тие навистина преземаат акција“, ја пренесува

корпорацијата Блумберг изјавата на Едуардо Паес, градоначалникот на Рио де Жанеиро, претседавачот со С40. Градовите пријавиле повеќе од 8.000 преземени акции за борба против климатските промени. „Додека лидерите во националните влади често не ги сфаќаат ефектите на човековите активности и итноста да се намалат климатските промени, градоначалниците се свесни за тоа. Затоа, ние мора да ја придвижиме националната политика“, нагласува Мајкл Натер, градоначалникот на Филаделфија. Венеција, италијанскиот град изграден во лагуна, се соочува со големи предизвици пред растечкото ниво на морето. „Ги пренасочивме реките од лагуната за да го заштитиме нашето национално богатство. Мора да држиме рамнотежа меѓу лагуната и растечкото море. Проучуваме различни системи што би можеле да го одбранат градот од водата. Истражувањата опфаќаат редефинирање на каналите во лагуната и подигање на бреговите за градот да остане сув кога ќе надојде плимата“, ја пренесува RTCC изјавата на Џорџо Орсони, градоначалникот на Венеција. На средбата во Јоханесбург кон групата С40 се приклучија и Кејп Таун, Дар ес Салам и Најроби, па оваа група сега брои

66 градови членки. Во групата С40, меѓу другите, членуваат: Каиро, Лагос, Пекинг, Токио, Амстердам, Атина, Берлин, Лондон, Мадрид, Венеција, Буенос Аирес, Лима, Чикаго, Лос Анџелес, Њујорк, Торонто, Карачи, Мумбаи, Сингапур и Сиднеј. Експертите нагласуваат дека брзата урбанизација придонесе бројот на жители во градовите да се искачи на околу 3,5 милијарди. Обединетите нации прогнозираат дека оваа бројка ќе се зголеми двојно во наредните 40 години. Овој раст главно ќе биде карактеристичен за земјите во развој. Градовите се на првата борбена линија кога се зборува за

климатските промени, и поради тоа што во голема мера ги чувствуваат промените и поради тоа што развиваат решенија за нив. Екстремните временски услови предизвикуваат најскапи штети кога ги погодуваат најгусто населените и изградени области, како што се градовите. Според последните извештаи, поплавите во Германија и централна Европа се најскапата природна катастрофа во 2013 година. Меѓународната агенција за енергија во 2008 година излезе со тврдење дека градовите се одговорни за околу 70 проценти од светските емисии на јаглероден диоксид.  28 февруари 2014 ПОРТА

екологија Нуклеарната централа во Фукушима

БРИТАНИЈА ПОД ВОДА, ЛОНДОН НА ТЕСТ

Велика Британија е под вода. Островот го доживеа највлажниот јануари од 1766 година, кога почнуваат официјалните мерења. Весникот „Гардијан“ ја објасни природната непогода низ бројки: - Од 29 јануари, на британскиот остров се поплавени 1.135 домови. - Заштитени се повеќе од 181.000 домови, а предупредувања за поплава се испратени до 200.000 домаќинства. - Во јануари наврнаа 183,8 милиметри дожд, што е за 151 процент повеќе од просекот. Во југоисточните делови на островот наврнале 372,2 милиметри дожд. - Островот е под опсада на високи води од четири страни: од високата плима и брановите, од излевање на атмосферската канализација во градовите поради обилните врнежи, од Бариери на реката Темза

ПОРТА

28 февруари 2014

Сообраќај во Пекинг

излевањето на реките во рамнините и од високата подземна вода. - Деновиве на сила се 14 строги предупредувања за поплави по должината на реката Темза, зашто нивото на водата е многу високо. На сила се и две строги предупредувања во областа Самерсет. - Расчистувањето по поплавите може да достигне цена од една милијарда фунти. Штетите од поплавување и менаџирањето на ризиците од поплавување Велика Британија ја чинат околу 2,2 милијарди фунти годишно. Изградени во 1984 година, браните на Темза што го штитат Лондон од поплави досега биле затворени 138 пати. Но, во последниве 11 дена браните биле затворени дури 11 пати. Порталот RTCC анализира дека браните на Темза ќе бидат ефективни уште 50-ина години пред да се јави потреба од реконструкција. 

екологија

28 февруари 2014 ПОРТА

екологија

БАВНО НАПРЕДУВА УПРАВУВАЊЕТО СО ОТПАДОТ

Депониите заглавуваат во бирократија, ѓубриштата се полнат

о Македонија се регистрирани вкупно 54 нестандардни депонии, односно обични ѓубришта каде што отпадот од домаќинствата само се фрла и се натрупува. Ова не се таканаречени диви депонии, на кои несовесни граѓани го прекршуваат законот и фрлаат огромни количества ѓубре на нив, па потоа мора да се организираат акции за чистење. Тоа се официјалните места каде што македонските општини го складираат својот смет и им наплатуваат сметки на граѓаните за таа услуга. Вкупно 54 ѓубришта надвор од сите стандари, од кои се шири смрдеа, отпадот често се самозапалува, отпадните води и исцедоците се шират неконтролирано и се создаваат еден куп проблеми за животната средина. Единствен

ПОРТА

28 февруари 2014

Во сите региони има понекој проблем, застој или недоразбирање, иако стратегијата на министерството, донесена според Законот за управување со отпад, предвидува новите депонии веќе да работат за шест години

исклучок е скопската депонија Дрисла, којашто иако е далеку од највисоките стандарди што треба да ги исполни, сепак е неспоредливо подобра од другите. Според податоците на Евростат, во земјава не се создава многу комунален отпад, по 300 до 400 килограми годишно по жител. Тоа е двојно помалку од количествата што се создаваат во најразвиените европски земји, од кои Данска, на пример, понекогаш надминува 800 килограми по жител, а Холандија, Германија и други се движат меѓу 600 и 700 килограми. Генерално, ако се погледнат табелите на европската статистичка институција, ќе се потврди заклучокот дека побогатите општества создаваат повеќе ѓубре, зашто трошат повеќе, купуваат повеќе, почесто ги заменуваат старите производи со нови

итн. Но имаат многу помал проблем од Македонија. На пример, во Данска само четири проценти од 800-те килограми отпад по жител завршува на депониите, другото се рециклира, компостира или се спалува (на соодветен начин) за да се добие електрична енергија. Тоа значи само 32 килограми по жител. Македонија, пак, е една од ретките земји каде што 100 отсто од ѓубрето се фрла на депонија. Така, ако се земе некој просек од 350 килограми по жител, просечниот македонски граѓанин 10 пати повеќе ја загадува земјата со отпад отколку жителот на Данска. Па дури и ако се земе предвид дека Данска има трипати повеќе жители од Македонија, во нашата држава се депонира четири пати повеќе ѓубре. А Данска не е ни најдобрата држава. Во Австрија на депониите завршува само

екологија три отсто од отпадот, а во Германија и во Холандија само еден отсто. Така, ако се споредиме со Германија, на пример, тоа е држава со 80 милиони жители, значи 40 пати повеќе од нас, но годишно натрупува само шест пати повеќе отпад. Има план за да се надмине оваа состојба. Како што објаснува Ана Мазневска, раководителка на секторот за управување со отпад во Министерството за животна средина и просторно планирање, треба да се затворат сите нестандардни депонии и да се направат регионални, според сите стандарди. - Локациите за новите регионални депонии ќе бидат утврдени со Регионалните планови за управување со отпад кои се подготвуваат за Источниот и Североисточниот плански регион во моментов, а следната година ќе започне и изработка на овие планови и за Скопскиот, Вардарскиот, Југозападниот и Пелагонискиот плански регион. Сите овие планови ќе се финансираат преку Инструментот на Европската Унија за претпристапна помош (ИПА) - вели Мазневска. За да се реализира целиот план, може да се бараат и други опции за финансирање, на пример Светската банка, Европската банка за обнова и развој, но и буџетите на општините и приватниот сектор. Општините ќе одлучуваат кои депонии ќе функционираат по принципот на јавно-приватно партнерство. Но како стојат работите сега? Во сите региони има по некој проблем, застој, недоразбирање. Стратегијата за управување со отпад (2008-2020) на министерството, донесена според Законот за управување со отпад, предвидува новите депонии веќе да работат за шест

години, од 2020 година, а поранешниот ресорен министер Неџати Јакупи прогнозираше дека со спроведувањето ќе се искористува до 80 отсто од отпадот, а само 20 отсто ќе се фрла. Како што е познато, состојбата е најдобра во скопскиот регион, бидејќи многу пари се инвестирани за да се подобрат условите во депонијата Дрисла. Така, од неа веќе не течат отпадни води кон Маркова Река, туку тие се враќаат во телото на депонијата, а отпадот редовно се покрива за да се спречат непријатната миризба и пожарите. Но овде има административен проблем, што дел од општините како Арачиново и Сопиште не ја користат Дрисла, туку свои депонии без соодветни услови. Три отворени депонии има во Пелагонискиот регион, во општините Прилеп, Битола и Новаци, од каде што постојано доаѓаат поплаки од населението дека се шири смрдеа и дека отпадот се пали. Особено има реакции дека домашни животни се пуштаат во кругот на депониите, а потоа производите од нив (месо и млеко) завршуваат на пазарот. Но, овој регион формираше меѓуопштински центар за управување со отпадот без општината Прилеп. Најпознат проблем со отпадот во Македонија е тој со Полошкиот регион и особено со градот Тетово. Регионот почнал постапка за да избере концесиoнер што ќе се грижи за ѓубрето, но постапката се прекинала и истекле банкарските гаранции на понудувачите. Инаку, во овој регион, Краста и Русино се двете можни локации за депонија, а проценето е дека Краста има подобри услови, па кога ќе дојде време, отпадот од Русино ќе треба да се префрли таму. Во Југозападниот плански регион

работите одат според планот, иако се далеку од целосното остварување. Меѓуопштинскиот одбор е основан, формиран е и управувачки центар, а избрана е и локација за депонија во Осломеј. Во регионот се обидуваат да организираат примарна селекција на отпадот, но тоа се одвива тешко, зашто свеста кај населението е многу ниска. Југоисточниот регион е пример што добро тргна напред, но потоа заглави. Тоа е првиот регион каде што се потпишал меѓуопштински договор за да се најде концесионер, на тендерот била избрана австриската фирма АСА, но во последен момент, три од десетте општини не ги прифатиле условите понудени од компанијата и се откажале. За АСА тоа значи помалку жители и помали количества создаден отпад, па прашање е дали ќе ѝ одговараат овие услови. Исто така, ќе остане отворен проблемот каде трите општини што се откажаа ќе го депонираат сметот. Во Источниот плански регион е формирано јавно регионално претпријатие „Депонија Исток“, како и меѓуопштински одбор. Овој регион, заедно со Североисточниот, има 450 илјади жители, што значи дека може да се формираат еден или два посебни системи за управување со отпадот. Во Вардарскиот регион се правеле анализи која локација е подобра, Росоман или Велес, и било оценето дека Росоман е поприфатливо решение, особено ако се вклучи и општината Прилеп. Била направена студија која покажала дека цената ќе се зголеми, па сега и таму има застој, додека не се најде концесионер кој ќе понуди помала цена. К. С. Т.

28 февруари 2014 ПОРТА

хортикултура

ИНТЕРЕСНИ ФАКТИ ЗА ДРВЈАТА подготви: Филип ФИЛИПОСКИ

остојат голем број истражувања направени во однос на дрвјата со цел да се приближат што е можно поблиску до човекот. Ние ќе ви презентираме неколку интересни факти од кои дел се научно поткрепени, додека дел се само теории но се интересни да се знаат.

НАЈСТАРИТЕ ЖИВИ СУШТЕСТВА НА ЗЕМЈАТА

Се верува дека најстариот жив организам на Земјата е дел од познатата Пандо колонија (Populus tremuloides) во Јута. Колонијата на дрвја опфаќа околу 41,7 хектари и се проценува дека тежи речиси 6.000.000 килограми (6.600 тони), што го прави, исто така, најтешкиот жив организам. Се проценува дека некои делови на корења од оваа колонија, кои се меѓусебно поврзани се стари повеќе од 80.000 години.

НЕ ВИ Е ПОТРЕБЕН КОМПАС

Пандо колонија

ПОРТА

28 февруари 2014

Кога ќе се изгубите во шума, можете да ги користите дрвјата како навигација. Во северните умерени климатски услови, маховината секогаш расте на северната страна од стеблата, каде што има поголема засена. Во спортивно, ако дрвото е исечено може да се ориентирате според прстените на дрвото, така што во северната хемисфера, годишните прстени на стеблото се малце подебели од јужната страна, бидејќи од таму доаѓа повеќе светлина. Спротивно на ова е на јужната хемисфера.

хортикултура ДРВЈАТА И ДИВИОТ СВЕТ

Најверојатно знаевте дека дрвјата се добри за живиот свет, но дали знаете колку добри? На пример, Quercus robur може да поддржува стотици различни видови, вклучувајќи 284 видови на инсекти и 324 таксони (видови, под-видови и сорти) на лишаи кои живеат директно на дрвото. Тие за возврат обезбедуваат храна за бројни птици и мали цицачи. Желадите од дабови се храна за дестици врсти, вклучувајќи и диви свињи, гулаби, фазани, патки, верверички, глувци, јазовци и елени.

БАЛАНС НА ЈАГЛЕРОД И КИСЛОРОД

Дрвјата повисоки од 30 метри можат да апсорбираат дури 22,7 килограми на јаглерод диоксид годишно, што е приближно ист износ, кој во просек го испушта еден автомобил годишно (41,500 километри). Исто такво дрво може да произведе 2.721 килограм на кислород, кој е доволен за да ги задоволи потребите за најмалце двајца луѓе.

Quercus robur Годишни прстени

ЗАШТЕДА НА ЕНЕРГИЈА И ПАРИ

Повеќето луѓе знаат дека дрвјата во близина на објектите можат да ги зголемат цените на имотот, на пример во Британија тие се поголеми за 15% и до 37% во САД. Исто така, дрвјата можат да заштедат енергија која се троши за затоплување и ладење на објектите. Трошоците за енергија потрошена на клима уредите е помала за 30%, додека заштедата на енергија за затоплување се движи од 20 до 50%. Причината лежи и во фактот што големите дрвја може да испарат и до 380 литри вода во воздухот годишно. Тоа има ефект на ладење еднаков на 10 просечни клима уреди кои би работеле 20 часа дневно. 28 февруари 2014 ПОРТА

спортски храмови

„САНТИЈАГО БЕРНАБЕУ“ и „КАМП НОУ“

Вечните ривали се борат

олемата фудбалска битка на теренот се пренесе и во сферата на архитектурата и градежништвото. Барселона и Реал (М) почнуваат битка за тоа кој ќе има поубав и поголем стадион во иднина. Откако Реал (М) го претстави новиот проект за реновирање и зголемување на легендарниот „Сантијаго Бернабеу“, Барселона возврати со план за реконструкција и проширување на својот фудбалски храм „Камп Ноу“.

„САНТИЈАГО БЕРНАБЕУ“, МАДРИД

Следејќи ја презентацијата и на двата проекта, луѓето од Реал (М) први ќе повлечат нога и до крајот на 2017 година веќе треба да го имаат проширениот, надграден и дополнително модернизиран „Сантијаго Бернабеу“. Официјално, мадриѓани ќе градат според проектот на германската GMP Architekten, која победи со својот дизајн за новиот „Сантијаго“. Со реконструирањето на стадионот на „кралскиот клуб“, во иднина на неговите трибини ќе може да се најдат повеќе од 85.000 гледачи, што е зголемување на постоечкиот капацитет за околу 5.000 места. Сепак, главната идеја на раководството на Реал и претседателот Флорентино Перез беше да се добие ултра модерен стадион во чии рамки ќе биде сместен и хотел, нови ВИП ложи и апартмани, нов огромен подземен паркинг, како и подвижен покрив за да се обезбеди теренот од секакви временски услови. Реал (М) во изградбата на новиот „Сантијаго Бернабеу“ ќе вложи 400 милиони евра, а студијата покажа дека во иднина „кралевите“ ќе го имаат еден од најдобрите стадиони на планетата. Стартот на работите почнува ова лето, а Германците заедно со нивните партнери ветуваат дека сè ќе заврши до 2017 година. За време на реконструкцијата Реал непречено ќе може да игра на стадионот.

ФАКТИ за „САНТИЈАГО БЕРНАБЕУ“ - Мадрид, Шпанија Опис: Стадион со подвижен покрив Цена на реконструкција: 400 милиони евра Дополнителни објекти: хотел, нови ВИП ложи и апартмани, подземен паркинг. Капацитет: 85.000 места Период на изградба: 2014 - 2017 Дизајн: GMP Architekten, Германија 58

ПОРТА

28 февруари 2014

спортски храмови

и со стадионите

Сашо КУЗМАНОВСКИ

„КАМП НОУ“, БАРСЕЛОНА

За разлика од нив, лутиот ривал Барселона својот проект за изградба на новиот „Камп Ноу“ ќе го стартува токму во 2017 година, кога Реал веќе ќе го претстави новиот „Бернабеу“. Новиот стадион на „блауграна“ ќе добие фантастичен капацитет од 105.000 места и повторно ќе биде најголемото фудбалско здание на стариот континент. Со внатрешната реконструкција на стадионот, трибинскиот простор од 40.000 м² ќе се зголеми до 104.000 м². Се проценува дека сума од 420 милиони евра ќе бидат инвестирани во изградбата на овој стадион, кој треба да биде завршен во 2021 година. Трибинскиот простор ќе остане на три нивоа. Првото ќе биде малку подигнато за подобра видливост на теренот, второто ќе се зголеми за да се подобри удобноста, додека третото ниво, врвот, ќе биде заокружен на западната страна и целиот трибински простор ќе биде покриен. Изградбата во 2017 година ќе почне со уривање на мал дел од северниот и јужниот сектор, со што капацитетот во првите две години веројатно ќе биде намален на 85.000 места. Веќе од 2019 се очекува капацитетот да биде зголемен до 100.000 места, а за две години подоцна да биде довршен и останатиот дел од 5.000 места на трибините, по што ќе следува поставувањето на покривната конструкција. Проценките велат дека сите работи ќе завршат до март 2021 година. Во 2016 година ќе се одлучува по конкурсот за дизајн.

ФАКТИ за „КАМП НОУ“ Барселона, Шпанија Опис: Стадион со покриени трибини Цена на реконструкција: 420 милиони евра Дополнителни објекти: фитнес центар, деловен простор, лизгалиште на мраз, паркинг со 5000 места. Капацитет: 105.000 места Период на изградба: 2017 - 2021 28 февруари 2014 ПОРТА

совети

Елегантен микс

пред

Доста време живееме во станот, а оваа пролет сакаме да направиме мало „освежување“ на ентериерот. Не би правеле никакви градежни зафати, но би сакале да го истругаме паркетот, да ги бојосаме ѕидовите и да купиме нов мебел за дневната соба. Вашиот предлог за уредување навистина би ни помогнал. Владимир и Елица Рангелови

К потоа

ласично проектирана и градена, вкупната станбена површина на станот може да се обликува со модерни и интересни зафати кои ќе ги сочуваат карактеристиките на изворниот контекст, но истовремено во станот ќе внесат модерен тон. Резултатот би бил еден елегантен микс. Акцентот се става на долгата дневна соба која би требало да биде дневна соба и трпезарија бидејќи кујната е предвидена како одделна просторија. И во кујната има место за мала маса за јадење набрзина, но за собирање на семејството расклопната трпезариска маса во големата дневна соба е идеално решение. Изберете мебел кој ја нуди сета удобност потребна на едно современо семејство со елегантни модерни линии. Изборот на лакиран паркет за под е компромис со старото но изгледа отмено и ефектно во комбинација со модерниот мебел. Амбиентот се дополнува со завеси, модерен концепт на осветлување кое излегува од различни агли, мирни беж тонови, и килими кои ќе ја потенцираат елегантната нота. Стариот мебел од дневната соба искористете го за доопремување на детската и спалната соба. Во долгата бања линиски распоредете ги санитарните елементи и машината за перење алишта, а во кујната уреди кои се приспособуваат на вашите потреби, ви ја олеснуваат работата а работејќи со максимални резултати ви штедат енергија. Билјана СТЕВКОВСКА-САВИЌ, дипл.инж.арх.

bsavic@porta3.com.mk 60

ПОРТА

28 февруари 2014

најчудни градби

Oблакодерот на ѕвездените патеки Драган РИСТОВ

о последниве години високите станбени кули во Азија поминаа низ значајна трансформација. Повеќе не се само маса која реплицира блокови низ високата кула и точка на хоризонтот низ повеќето азиски градови, туку нова генерација облакодери кои обезбедуваат естетика, силуети и инкорпорирање на удобното живеење во комбинација со атрактивни убави градини. Облакодерот Ардмор, кој се наоѓа во истоимениот парк во Сингапур, е еден од овој нов вид станбени кули. Се наоѓа на примарна локација во близина на луксузен шопинг комплекс измешан со огромните зелени површини на неговата непосредна западна и источна околина. Примарниот концепт на дизајнот е кула од 36 катови со вкупно 58 станови. Облакодерот е висок 136 метри со површина од 17.178 м² низ една специфична структура на слоевитост која има еден неверојатен футуристички дизајн. Објектот е дизајниран од холандското UNStudio со седиште во Сингапур. Архитектурата низ светот е полна со примери кои можат да се класифицираат во Sci-Fi зоната, но тоа го прават премногу нападно, за разлика од кулата Армдор која неодоливо наликува на сетовите на Ѕвездените патеки. Едноставна, а сепак толку посебна. Овој концепт е интегриран во дизајнот со помош на следните детали: артикулација на фасадата која преку своите детали создава разни органски ткаенини и модели, експанзивен поглед на градот овозможен со големите застаклени површини, прозорци со двојни висински балкони и отворена поврзаност на катовите со градината. Фасадата на Ардмор е изведена со микродизајн карактеристики кои комбинираат структурни елементи, како што се заоблени прозорци и балкони во една континуирана линија. Фасадната шема се повторува на секои четири ката на зградата, додека заоблените стакла создаваат колона без агли, визуелно спојување на внатрешните простории со надворешните тераси. Како зградата да поседува шкрги на секој кат, кои просто дишат со секој дел од заоблените прозорци. Всушност, тоа е една од главните одлики на сетовите за научно-фантастични филмови во кои острите агли како да не постојат. Исто е и со овој облакодер, кој како да е создаден само од заоблување. Секој кат се одликува со преплетување на линии и површини кои како да го кријат сонцето, но всушност обезбедуваат перфектна осветленост на становите. Становите во кулата ја отелотворуваат идејата за „жив пејзаж“. Функционалните простори се редефинирани и проширени во концептот за живиот пејзаж кој просто е адаптибилен за секој тип на луѓе. Првото станбено ниво на Ардмор се наоѓа на осмиот кат од зградата. Тоа е и причината што градината и атриумот се толку испреплетени, што и до осмиот кат имате чувство како да се движите низ природа. 28 февруари 2014 ПОРТА

арт

Џакомети во „судир“ со

о Рим, во престижиот музеј Galleria Borghese е отворена изложба „Џакомети. Скулптура“, посветена на моќта на човечкото тело, каде што впечатливите и фрагилни фигури на швајцарскиот скулптор Алберто Џакомети се „конфронтираат“ со корпулентните скулптури од италијанскиот барок и неокласицизам. Во прашање се четириесет дела на Џакомети, вклучувајќи го и познатиот

ПОРТА

28 февруари 2014

иконографски симбол „Човек кој оди“ направен во бронза, кој се „меша“ со скулптурите од постојаната поставка на самата Galleria Borghese, во која се наоѓаат и „Давид“ од Џовани Лоренцо Бернини и „Паулина Боргезе“ од Антонио Канова. За посетителите на оваа изложба, контрастот меѓу овие дела сигурно изгледа впечатливо и драматично. Од една страна, делата на Џакомети кои се симбол на кревкоста, кои се само „останати коски, бидејќи уметникот го отстранил месото и душата“, а од друга страна, италијанските

скулптури кои и ден-денес предизвикуваат восхит со својот извонреден опис на човечкото тело - мускулната тензија, набрекнатите вени, прстите што оставаат отпечатоци на меката кожата... „Ова не е натпревар помеѓу скулптурите и статуите, туку можност да видиме колку се различни и што е она што тие имаат заедничко, особено во претставувањето на човечкото тело“, вели директорот на музејот Ана Колива. Кураторот на изложбата Кристијан Клем, светски експерт за Џакомети,

арт

барокните уметници

изјавил дека швајцарскиот уметник бил еден од неколкуте модерни скулптори кои имале длабоко промислена врска со минатото, особено со стариот Египет и неговите стилизирани, фронтални и речиси симетрични форми. За време на посетата на Италија во 1920 и 1921 година, Џакомети прв пат се сретнал со неокласичната и барокната уметност, но исто така и со египетската, бидејќи во Фиренца го посетил Египетскиот музеј. Тој, вели Колива, набрзо ја увидел „болната неспособност“ на модерната уметност да ги

претставува луѓето на монументален начин. Џакомети (1901-1966) својата прва скулптура „Човек кој оди“ ја реализирал во 1946 година, како споменик на жртвите на нацистите во Париз. Различните скулптури од серијата „Човек кој оди“ потсетува на „Египќани кои излегуваат од гробот“, вели Клем, и објаснува дека овие фигури даваат впечаток на големи сили и покрај нивниот кревок изглед. Џакомети не ги „изгладнувал“ своите фигури само за да ги претстави ужасите на војната, туку тој бил под влијание и

подготви: Дејан БУЃЕВАЦ

на егзистенцијализмот додека работел меѓу двете светски војни во Париз. Така, скелетните форми му помогнале да ги „фати“ страдањата на современиот човек. Во споредба со раскошот и сјајот на ренесансните, барокните и неокласичните дела што ги опкружуваат, фигурите на Џакомети потпукнуваат од внатрешната енергија. „Некои од изложените дела на Џакомети се високи преку три метри, а сепак изгледаат проѕирно во споредба со класичните фигури што ги опкружуваат“, изјави Ана Колива. 28 февруари 2014 ПОРТА

излог

2 64

ПОРТА

28 февруари 2014

излог

1. Markus Johansson е дизајнерот на столицата Колибри за шведскиот производител Hansk. 2. Комода за списанија од Claudio Bellini, изработена од француски орев. 3. Дизајнирана од студиото Macura, сијалицата LETi е карактеристична по 3Д принтот од клукајдрвец, кој се закачува на кабелот од сијалицата. 4. „Сад за светлина“ е дело на Martin Azua, изработен од обоено железо. Светлината во металниот сад изгледа како да лебди во просторот. подготви: Сандра ДОНЧЕВА ТЕОХАРОВА, дипл.инж.арх.

3 28 февруари 2014 ПОРТА

јавни набавки СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 10/2014 ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ВОН НАСЕЛЕНО МЕСТО ЗА ИЗГРАДБА НА ИНДУСТРИСКА ЗОНА РАСАДНИК КО БУТЕЛ ОПШТИНА БУТЕЛ ОДЛУКА ЗА ЗАПОЧНУВАЊЕ НА ПОСТАПКА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО ЗА ИЗГРАДБА НА НОВ ОБЈЕКТ НА МЕСТОТО НА ПОСТОЕЧКИОТ ДРАМСКИ ТЕАТАР ВО СКОПЈЕ ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ЛОКАЛНА УРБАНИСТИЧКА ПЛАНСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА ЗА ИЗГРАДБА НА Б-2 ГОЛЕМИ ТРГОВСКИ ЕДИНИЦИ КО КАВАДАРЦИ 2 ОПШТИНА КАВАДАРЦИ ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ЛОКАЛНА УРБАНИСТИЧКА ПЛАНСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА ЗА ИЗГРАДБА НА АСФАЛТНА БАЗА КО ЧАЛАКЛИ ОПШТИНА ВАЛАНДОВО ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ЛОКАЛНА УРБАНИСТИЧКА ПЛАНСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА ЗА ИЗГРАДБА НА ОТКУПНА СТАНИЦА ЗА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ КО СЛУПЧАНЕ – ВОН Г.Р. ОПШТИНА ЛИПКОВО ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ЛОКАЛНА УРБАНИСТИЧКА ПЛАНСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА ЗА ИЗГРАДБА НА Б-КОМЕРЦИЈАЛНИ И ДЕЛОВНИ НАМЕНИ КО ХАМЗАЛИ ОПШТИНА БОСИЛОВО ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ВОН НАСЕЛЕНО МЕСТО ЗА ИЗГРАДБА НА Г2-ЛЕСНА ИНДУСТРИЈА КО НЕГОТИНО ОПШТИНА НЕГОТИНО ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ЗА СЕЛО МАВРОВО НА ДЕЛ ОД БЛОК 5 И ДЕЛ ОД БЛОК 7 КО МАВРОВО И КО МАВРОВО ВОН ГР ОПШТИНА МАВРОВО И РОСТУША ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ГЕНЕРАЛЕН И УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ЗА ГРАД ШТИП КО ШТИП ВОН Г.Р. ОПШТИНА ШТИП ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ СОГЛАСНОСТ НА ГОДИШНАТА ПРОГРАМА ЗА ИЗГРАДБА,

ПОРТА

28 февруари 2014

РЕКОНСТРУКЦИЈА, РЕХАБИЛИТАЦИЈА, ОДРЖУВАЊЕ И ЗАШТИТА НА ДРЖАВНИТЕ ПАТИШТА ЗА 2014 ГОДИНА СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 12/2014 ПРАВИЛНИК ЗА ФОРМАТА И СОДРЖИНАТА НА БАРАЊЕТО ЗА ИЗДАВАЊЕ НА ОВЛАСТУВАЊАТА ЗА ИЗРАБОТКА НА ПРОЕКТНА ДОКУМЕНТАЦИЈА, ЗА РЕВИЗИЈА НА ПРОЕКТНА ДОКУМЕНТАЦИЈА, ЗА ИНЖЕНЕР ЗА ИЗВЕДБА И ЗА НАДЗОРЕН ИНЖЕНЕР

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 13/2014

ЗАКОН ЗА РЕАЛИЗАЦИЈА НА ИНФРАСТРУКТУРЕН ПРОЕКТ ЗА ИЗГРАДБА НА МАГИСТРАЛЕН ГАСОВОД, ДЕЛНИЦА “КЛЕЧОВЦЕ – БЛОК СТАНИЦА 5“

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 15/2014 ОДЛУКА ЗА ЗАПОЧНУВАЊЕ НА ПОСТАПКА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО ЗА ФИНАНСИРАЊЕ, ПРОЕКТИРАЊЕ, ИЗГРАДБА, УПРАВУВАЊЕ, ОДРЖУВАЊЕ И РАЗВИВАЊЕ НА ДИСТРИБУТИВНИОТ СИСТЕМ НА ПРИРОДЕН ГАС ВО РЕГИОН 1 (СКОПСКИ РЕГИОН)

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 17/2014 ОДЛУКА ЗА ДАВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ ЗА ТРАЈНА ПРЕНАМЕНА НА ЗЕМЈОДЕЛСКО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ЗА ИЗРАБОТКА НА ЛОКАЛНА УРБАНИСТИЧКА ПЛАНСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА ЗА ГР.ПЛ.1 ЗА ИЗГРАДБА НА Г2-ЛЕСНА ИНДУСТРИЈА ВО КО ГОЛЕМА РЕЧИЦА ВОН Г.Р., ОПШТИНА ТЕТОВО МИНИСТЕРСТВО ЗА ТРАНСПОРТ И ВРСКИ

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 14/2014 КОНКУРС ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 13/2014 Назив на договорниот орган: Град Скопје, Бул. Илинден 82, 1000 Скопје. ПРЕДМЕТ: Реконструкција на фасади на постојни објекти во централното градско подрачје на градот Скопје на бул. Илинден – согласно графички прилог. Контакт тел/факс: 3297-222, 3297292, лице за контакт: Иван Иванов. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 16.05.2014 во 12.00 часот. ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 14/2014 Назив на договорниот орган: Град Скопје, Бул. Илинден 82, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Реконструкција на фасади на постојни објекти во централното градско подрачје на градот Скопје на ул. “Димитрие Чуповски“ – согласно графички прилог. Контакт тел/факс: 3297-222, 3297292, лице за контакт: Иван Иванов. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 16.05.2014 во 12.00 часот. ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 15/2014 Назив на договорниот орган: Град Скопје, Бул. Илинден 82, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Реконструкција на фасади на постојни објекти во централно градско подрачје на градот Скопје на ул. “Црвена Скопска Општина“ (објекти со бр. 58 КП.9511), согласно графички прилог. Контакт тел/факс: 3297-222, 3297292, лице за контакт: Иван Иванов. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 16.05.2014 во 12.00 часот.

ОБЈАВА БРОЈ 2/2014 (25.01.2014) ЗА ОТУЃУВАЊЕ НА ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ СОПСТВЕНОСТ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ПО ПАТ НА ЕЛЕКТРОНСКО ЈАВНО НАДДАВАЊЕ ЗА ИЗГРАДБА НА А3ГРУПНО ДОМУВАЊЕ ПЕНЗИОНЕРСКИ ДОМ ВО ОПШТИНА АЕРОДРОМ КОНКУРС ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 31/2014 Назив на договорниот орган: Град Скопје, Бул. Илинден бр. 82, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Реконструкција на фасади на постојни објекти во централното градско подрачје на градот Скопје на плоштад ВМРО-согласно графички прилог. Контакт тел/факс: 3297-222, 3297292, лице за контакт: Иван Иванов. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 16.05.2014 година во 12.00 часот. ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 32/2014 Назив на договорниот орган: Град Скопје, Бул. Илинден бр. 82, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Реконструкција на фасади на постојни објекти во централното градско подрачје на градот Скопје на плоштад Мајка Тереза и објект на Стопанска банка – согласно графички прилог. Контакт тел/факс: 3297-222, 3297292, лице за контакт: Иван Иванов. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 16.05.2014 година во 12.00 часот.

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 18/2014 ОГЛАС ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЈАВНА НАБАВКА БРОЈ: 4/2014 Назив на договорниот орган: Министерство за култура, ул.

“Ѓуро Ѓаковиќ“ 61, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство за изградба на нов објект на местото на постоечкиот драмски театар во Скопје. Контакт тел/факс: 02 3240-519, 02 3226-920, лице за контакт: Јулијана Угриноска. Јавно отворање на понудите на ден 15.05.2014 год.

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 24/2014

ПРАВИЛНИК ЗА ФОРМАТА И СОДРЖИНАТА НА ОБРАЗЕЦОТ НА ПОТВРДАТА ЗА ОСЛОБОДУВАЊЕ ОД ПЛАЌАЊЕ НА УВОЗНИ ДАВАЧКИ, ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ И АКЦИЗА ЗА ИЗГРАДБА НА ПАТНА ДЕЛНИЦА И ФОРМАТА И СОДРЖИНАТА НА ОБРАЗЕЦОТ НА БАРАЊЕТО ЗА ОСЛОБОДУВАЊЕ ОД ПЛАЌАЊЕ НА УВОЗНИ ДАВАЧКИ, ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ И АКЦИЗА ЗА ИЗГРАДБА НА ПАТНА ДЕЛНИЦА

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 27/2014

ЗАКОН ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИВАТИЗАЦИЈА И ЗАКУП НА ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ ВО ДРЖАВНА СОПСТВЕНОСТ ЗАКОН ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА ГРАДЕЊЕ КОНКУРС ОГЛАС ЗА КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА ИДЕЈНО РЕШЕНИЕ БРОЈ НА ОГЛАС: 20/2014 Назив на договорниот орган: Општина Центар, ул. “Михаил Чоков“ бб, 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Изработка на архитектонско урбанистички проект со идејно решение за ресторан Езерце – Градски парк Општина Центар – Скопје. Контакт тел/факс: 3203-692, 3211-089, лице за контакт: Ивана Јаневска. Плановите или проектите да се достават најдоцна до: 21.03.2014 во 13.00 часот.

СЛУЖБЕН ВЕСНИК БР. 30/2014

ОГЛАС ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЈАВНА НАБАВКА БРОЈ: 05-198/2014 Назив на договорниот орган: Општина Чаир, ул. “Христијан Тодоровски Карпош“ 1000, Скопје. ПРЕДМЕТ: Проектирање на 2 и 3 фаза плоштад Скендербег. Контакт тел/факс: 02 2603066, 2603-019, лице за контакт: Хусамет Агушовски. Јавно отворање на понудите на ден 24.03.2014 год.

28 февруари 2014 ПОРТА

28 февруари 2014