Druivenrassen

Misschien eerst wat dieper ingaan op een paar druivenrassen:

Trebbiano d’Abruzzo

Deze druif wordt meestal gebruikt in monocepage wijnen of wijnen waar ze minstens 85% van de blend inneemt. Haar reputatie is door de verbeterde moderne vinificatietechnieken en door het halen van lagere rendementen in de wijngaard enorm verbeterd. Ze heeft voldoende frisheid en energie om op zichzelf te staan. De vergisting gebeurt meestal op inox en slechts zelden is er eentje op eik gevolgd door een rijping op eik. In de neus krijg je bij deze druif wat citroen , natte steen en soms mineraliteit en in de mond geniet je van een lekkere knisperigheid en fraîcheur. Ze komt vooral in de DOC Trebbiano d’Abruzzo terecht waar ze samen met de trebbiano toscano gemengd wordt. Blenden gebeurt ook veel met cococciola , passerina , malvasia en andere.

Pecorino

Pecorino is een druif die eigenlijk uit de Marche komt en die bijna verdween in de jaren 80. Twee projecten zorgden er begin 21ste eeuw voor dat ze terug gedijt: een massaselectie project van Guido Cocci Grifoni en een van Luigi Cataldi Madonna die er tevens in slaagde de aroma ’ s te behouden die vrijkomen tijdens de fermentatie en de stabilisatie nadien. De druif heeft bij rijpheid een combinatie van een hoog zuur- en hoog suikergehalte. In de neus krijgen we citrus , een vleugje anijs , venkel , exotisch fruit en retronasaal komt wat groene appel piepen. Men denkt dikwijls aan een sauvignon qua type geuren. In de mond gaat het om volle , complexe wijnen met toch een grote frisheid. Veroudering op fles kan makkelijk en dat zorgt voor een nog grotere complexiteit.

Fiano

Deze derde witte druif is hier weinig bekend en wordt vaak met chardonnay geblend. Ze is zeker meer gekend in Campania waar ze in de DOCG Fiano di Avellino gebruikt wordt. Ze werd gered van uitroeiing door een zekere Mastroberardino en dit al in de jaren 40 van de vorige eeuw. Ze werd dan opnieuw geïntroduceerd zowel in de Abruzzen als in Puglia en Sicilië. De druif heeft kleine trosjes en bessen en lage rendementen. In de neus zit er heel wat wit fruit (peer , appel), wat ananas , abrikoos , citrus , venkel , hooi , hazelnoten , acacia , meidoorn enzoverder. Mineraliteit komt ook voor (dikwijls bij langere fleslagering) en dat uit zich door een vuursteen (pierre à fusil) aroma. In de mond gaat het om een mollige , fruitige wijn met dikwijls een boterachtige structuur.

Montepulciano d’Abruzzo

De vierde druif van de avond is die waar de Abruzzen het meest voor gekend zijn. Het is een autochtone druif uit de hoogvlakte van Val Peligna en ze aardt het best in kleigrond. Ze is de hoofddruif in heel wat appellaties in de Abruzzen zoals DOC Montepulciano d’Abruzzo, DOC Cerasuolo d’Abruzzo, DOCG Md’A Colline Teramane, DOCG Md’A Tullum. Maar ook in de Marche (bv DOCG Rosso Conero en DOC Rosso Piceno) komt ze voor, soms wel gemengd met sangiovese. Het is een druif die heel wat kleur geeft en tevens textuur en bewaarpotentieel aan de wijn kan toevoegen. Daarom wordt ze dikwijls gebruikt als vino da taglio (versnijwijn) bij een andere basiswijn.

humus en mineraliteit bij. In de mond is er sappigheid ,

vlezigheid ,

in combinatie met medium tannine en verkwikkende zuren. Soms kan er al eens een licht bittertje zijn en is de smaak ook wel eens vrij strak. Van welke domeinen kregen we iets te proeven ?

Cirelli – La Collina Biologica

Francesco Cirelli, ook bijgenaamd de “ rock star uit de Abruzzen ” wil met dit project lokale gecertifieerd organische wijn maken. Hij wil de authenticiteit van het terroir tot uiting brengen met respect voor traditie maar tegelijkertijd gebruik makend van moderne technieken. Het wijnbedrijf is gelegen in Atri in de Colline Terramane en omvat een 6 ha wijngaarden in een bedrijf van in totaal 22 ha bio-landbouw. Het domein ligt op 8 km van de Adriatische Zee. De Cerasuolo d’Abruzzo die we van hem proeven is gemaakt via een klassieke vinificatie met korte schilmaceratie en een vinificatie nadien in amforen van 800 liter. Cirelli laat de natuur zijn werk doen en probeert zo weinig mogelijk te interveniëren onder het motto “less is more ” . We proefden La Collina Biologica, Cerasuolo d’Abruzzo DOC, Anfora van 2020. Een biowijn dus. De DOC Cerasuolo d’Abruzzo verplicht een grote hoeveelheid montepulciano d’Abruzzo en in dit geval is het zelfs 100%. Er is een manuele pluk en selectie al op de wijngaard, ontristing van de druiven en een eerste zachte persing. De gisting gebeurt in amforen en wordt na de start al na maximum een zestal uur onderbroken voor de tweede persing. In de amforen ondergaat de wijn een natuurlijke malolactische omzetting. De wijn rijpt in totaal een 12tal maanden in de amforen. De wijn is bedoeld een rosé te zijn, maar daar zou je kunnen over discussiëren. Kleur: Ziet eruit als een pinot noir , viskeus , doorzichtig.

Aroma ’ s: in het begin wat gesloten. Na enige tijd floraal (viooltjes), kersen , krieken , gebrand , kruidig (speculaas), cuberdons. Smaak: Mooie zuren , frisse wijn. Een bittertje op het einde. Afdronk: Gemiddelde afdronk. Eindindruk: Te drinken op een zonnig terras. Licht maar lekker , wel duur. Score: 13 , 9/20 Prijs: 19 , 83 €

Later op de avond proefden we ook de Collina Biologica, Montepulciano d’Abruzzo

DOC, Anfora 2019 van Cirelli.

Deze wijn uit een wijngaard in Atri, uit de provincie Teramo, is gemaakt van 100% montepulciano druiven die een ontritsing en lichte kneuzing ondergingen. De alcoholische fermentatie gebeurde ook hier in amforen met inheemse gisten. Een zachte pigeage werd uitgevoerd om een te sterke extractie te voorkomen en de schilmaceratie duurde maximum 12 dagen. Na een zachte persing gebeurt de malolactische omzetting opnieuw in amforen en laat men in diezelfde amforen de wijn nog een 12tal maanden rijpen. Intens gekleurd , dieprood , trage beentjes.

Aroma ’ s: Intense , mooie neus. Kruidig (peper), fruit (bramen , kersen), gebrand , aards , grafiet/inkt. Smaak: Sappige zuren en mooie molligheid , de tannine is sterk aanwezig. De wijn is vrij strak en moet nog wat afronden. Afdronk: Middellang. Eindindruk: Mooie herinnering. Deze wijn moet nog wat liggen voor hij op dronk is. Score: 14 , 9/20 Prijs: 19 , 34 €

Fattoria La Valentina

Het gaat hem hier om een wijngaard die deels biologisch en deel traditioneel bewerkt wordt. Het domein werd opgericht in 1990 de heuvels die over het dorp Spoltore uitkijken, in de buurt van Pescara. Drie familieleden namen het over in 1994 en zijn er nu nog eigenaar van: Sabatino, Roberto en Andrea di Properzio. Zij werken enkel met autochtone variëteiten die ze dan nog eens door massaselectie uit hun eigen wijngaard haalden.

We proefden de

“Spelt Oro

” Trebbiano d’Abruzzo superiore DOC uit 2020. Deze wijn wordt gemaakt van 100% trebbiano abruzzese vanuit een wijngaard met een beplanting van 1600 à 2000 stokken per hectare, wat toch toelaat om 85 hl/ha rendement te halen. Er is een temperatuur gecontroleerde gisting op inox tanks en een rijping sur lies op inox tanks voor een periode van 4 maanden. Speciaal is dat deze tanks buiten staan en er nadien nog een rijping van een jaar volgt in cement tanks. Zonder klaring noch filtering wordt er 15 maanden na de oogst gebotteld voor een productie van een 7500 flessen. Lichtgeel , traantjes.

Aroma ’ s: citrusfruit (citroen , roze pompelmoes), kruiden (dille), wit fruit (perziken), mineraal. Smaak: Fijne zuren en molligheid , heel fris. Afdronk: Gemiddeld. Eindindruk: eindigt op een bittertje. Score: 14 , 1/20 Prijs: 15 , 90 €

” Fiano, Colline

Pescaresi IGT van 2018. Na manuele pluk laat men de gekneusde druiven macereren met het sap en volgt er een zachte persing. De alcoholische fermentatie doen men voor 75% in temperatuurgecontroleerde inox tanks en daarnaast ook voor een kwart in houten vaten die al een paar jaar gebruikt worden. Er volgt dan nog een rijping van 6 tot 8 maand in inox tanks en 8 maand op hout, vooraleer er een lagering op fles komt. Licht groengeel , mooie tranen , mooie schittering.

Aroma ’ s: grote expressie: appel , lactisch (yoghurt), mineraal (steen , kalk), honing, kamille , rijpe ananas. Het is een mooie neus , een soort “ zoete chenin ” . Smaak: veel materie , laat een krachtige indruk na , vineus , veel molligheid. Klein bittertje. Afdronk: het is een mond die blijft , dus wijn met lange herinnering. Score: 16 , 1/20 Prijs: 13 , 90 €

Cantina Tollo

Deze coöperatieve is toch echt wel een grote. En ze ligt grotendeels in de provincie Chieti, rond wijnstad Tollo. Ze beslaat een 3500 ha wijngebied en heeft dus meer dan 10% van het wijnareaal van de ganse Abruzzen in handen! Ze startte in 1960 met 19 coöperanten nadat er een leegloop was van de bevolking richting noorden en de grote steden. Vandaag zijn er meer dan 920 coöperanten. Er is een focus op inheemse druiven en door zijn grootte is het bedrijf ook in staat om zelf heel wat experimenten te doen in de wijngaard en in de kelder om de kwaliteit te verhogen. Er worden in totaal jaarlijks meer dan 12 miljoen flessen geproduceerd. Het bedrijf behaalde al verschillende prijzen voor zijn werking zoals onder andere de titel van beste Italiaanse coöperatieve op de Berliner Wine Trophy en dit voor de jaren 2019, 2020, 2021 en 2022. De eerste wijn Cantina Tollo die op de proefkaart stond was een Trebbiano d’Abruzzo Aldiano, DOC 2019. Grotendeels wordt de trebbiano druif gebruikt, aangevuld met wat chardonnay. Na een cryo-maceratie om bij zeer lage temperatuur schilweking te hebben om zoveel mogelijk aroma ’ s en “kracht” te extraheren, gebeurt er een filtering gevolgd door een alcoholische gisting onder strenge temperatuurscontrole. De lage rendementen en de korte passage op hout zorgen voor meer expressiviteit. Kleur: Strogeel met witte rand , fijne tranen.

Aroma ’ s: De neus blijft lang gesloten maar is aangenaam. Na walsen: floraal , citrus , minder expressief dan de vorige. Een zoete toets met wit fruit (perziken). Smaak: boterachtige structuur. Ronde aanzet. Forse aciditeit , een duidelijk evenwicht maar toch is er wat spanning aanwezig. Afdronk: Langere afdronk dan de vorige wijn. De aciditeit domineert. Eindindruk: Evenwichtige , aangename wijn. Score: 14 , 6/20 Prijs: 9 , 50 €

De tweede wijn van deze coöperatieve die we proefden was een 100% montepulciano van stokken op een 130 m hoogte met een leeftijd van 25-30 jaar. De Cagiolo is zowat het paradepaardje van de Cantina en een wijn waarmee ze ook internationaal al veel prijzen wegkaapten. Er was een lange schilmaceratie op inox tanks en de alcoholische gisting gebeurde op 30 graden celsius, de malolactische omzetting gebeurde ook in inox tanks. Twee jaar rijping op eiken vaten volgden nadien en minstens een jaar fleslagering.

Cantina Tollo Cagiolo 2015

Donker kersenrood , bijna zwart eigenlijk met een klein waterrandje. Traant.

Aroma ’ s: Zwart fruit , kruiden , dierlijk (leer), donkere chocolade , koffie , bospaddenstoelen. Smaak: Mollige aanzet , een paar flessen vertoonden weinig fraîcheur , vrij zuur met tannine die zich op het tandvlees zet; de meeste waren evenwel mooi evenwichtig. Afdronk: 6 s Eindindruk: Mooi. Score: 15 , 2/20 Prijs: 19 , 50 €

Antica Tenuta Pietramore

Begonnen in 2014 na aankoop van een 70 ha. De stichter Massimiliano Bartolomei tunede deze wijngaard om tot een biodynamische wijngaard met een certificatie van Demeter in 2018. Zij zelf zeggen dat ze nog een stap verder gaan en bio-veganistisch gaan werken. Er wordt naar gestreefd om alles wat nodig is op het domein zelf te gaan produceren of verbouwen zodat er op die manier het meest respectvol met de natuur wordt omgegaan en de wijnproductie zo traditioneel mogelijk kan zijn. De wijn die we proeven is de Pecorino Superiore DOC uit 2019. De oenoloog kiest voor een late manuele oogst om een goede concentratie en typische pecorino aroma ’ s te verkrijgen. De persing gebeurt na een schilcontact van een 8 à 10 uur. De alcoholische gisting gebeurt in temperatuur gecontroleerde inox tanks op een temperatuur van 16-17 graden. De rijping gebeurt op lies fines in dezelfde tanks en nog eens een drietal maanden op fles. Kleur: intens strogeel.

Aroma ’ s: vóór walsen: gesloten. Na walsen: anijs , citrus , mandarijnenschil , mineraal , hazelnoot. Smaak: Intense aciditeit maar met een mooie rondeur. Mist een beetje het middenpalet. Afdronk: Gemiddeld. Eindindruk: Zalig fris. Score: 15 , 0/20 Prijs: 13 , 50 €

Villa Medoro

Federica Morricone (of ze familie is van Ennio staat niet vermeld op de website ) is de derde generatie van een wijnbouwersfamilie die sinds de jaren 1970 in de productie van wijn actief. Ze sticht Villa Medoro in 1996 en wordt in 2007 bekroond als “ climber of the year ” in de befaamde Italiaanse wijngids Gambero Rosso. Nu nog sleept ze af en toe

“tre bicchieri” in de wacht. Het domein heeft een areaal van een 92 ha (volgens haar website) en ligt verspreid over 3 Tenutas (landgoederen) : Medoro, Fontanelle di Atri en Fonte Corvo, alle drie in de provincie Teramo. De wijngaarden liggen gemiddeld op 200 meter hoogte en hebben alle een marine klei en kalk ondergrond.

De oenoloog is Riccardo Cotarella, een man met heel wat wijnen op zijn naam, die wereldwijd gevraagd wordt om wijnen te maken (van Chateau Ste Michelle in Colombia Valley (Washington state), over Frankrijk, Israël, Palestina tot in Rusland toe. In Italië is de man lang erkend als de belangrijkste wijnconsultant van het land en hij is tevens ook voorzitter van de italiaanse vereniging van oenologen. We proeven de Montipulciano d’Abruzzo Adrano, Colline Terramane DOCG uit 2015. Na de oogst in oktober volgde een 25 dagen schilmaceratie en daarna een alcoholische gisting van evenveel dagen in inox tanks. De malo gebeurde op eiken vaten en de rijping vond plaats in nieuwe Franse eiken vaten voor een periode van 12 maand. Nadien volgde nog een fleslagering van 6-8 maand. Er werden een 18000 flessen van deze wijn geproduceerd. Kleur: Intens kersenrood maar met evolutie , hoge viscositeit , gekleurde tranen.

Aroma ’ s: Vrij intense neus: zwart fruit , vanille , aardse toetsen , leer , koffie , grafiet. Smaak: Mooi evenwicht tussen tannine en zuren. Afdronk: Middellang. Eindindruk: In de herinnering meer zuren. Score: 15 , 6/20 Prijs: 17 , 97 €

Feudo Antico

Feudo antico is de eerste en belangrijkste wijnproducent uit DOCG Tullum, een van de mogelijks dé - kleinste DOCG appellatie van Italië. De DOCG is zeer recent, pas in 2019 behaald. Ja, de Italianen zijn kampioenen in het aanmaken van DOC’ s en DOCG’ s… Wist u dat er al zeker 73 Denominazioni di Origine Controllate e Garantite (DOCG) zijn, 330 Denominazioni di Origine Controllate (DOC) en 118 Indicazioni Geografiche Tipiche (IGT)? Feudo Antico is in 2004 ontstaan uit de Cantina Tollo waar men een project wou opzetten om jongere wijnbouwers op een goede en economisch succesvolle manier te laten opstarten. Een nieuwe waardigheid geven aan de oenologie van Abruzzo dus. Dit met technieken die een lage impact hebben op de omgeving, met een beperkte en geselecteerde productie maar vooral met als doel door het streven naar kwaliteit toch een economisch verkoopbaar product te creëren. Het bedrijf wordt geleid door Andrea di Fabio die zijn wijngaarden deels biologisch en deels traditioneel runt. De wijngaarden liggen tot op 800 meter hoogte. We proefden zijn Rosso Riserva Tullum DOCG 2016. Deze wordt gemaakt van 20-25 jaar oude stokken van hoofdzakelijk montepulciano die voor de eerste keer in 2016 geplukt werden voor de DOCG Tullum. Er is een opbrengst van 8000l per ha, terwijl er tochmaar 1600 stokken per ha staan! De wijn onderging een schilmaceratie in inox tanks, geen klaring noch filtering en kon nadien rijpen in cementen tanks voor 6 maanden en daarna nog 12 maanden op 1 jaar oude eiken vaten.

traant. Aroma

’ s: intense neus: rijp zwart fruit , kruiden (zoethout , eucalyptus), leer , kreupelhout ,

koffie. Smaak: aciditeit + ,

tannine die een beetje uitdrogend is. Vlezige wijn. Afdronk: Lang. Eindindruk: Voor sommige aanwezigen was deze wijn vermoeiend , volgens anderen hoefde dat niet zo te zijn als hij met het juiste gerecht gecombineerd wordt. Score: 16 , 7/20 Prijs: 19 , 90 €

Het werd een boeiende, geanimeerde avond waarbij alleszins bewezen werd dat Abruzzo veel meer in zijn mars heeft dan de goedkope ‘Montepulcianootjes ’ die in de grootwarenhuizen en discounts voor het rapen liggen. Een mooie afsluiter van een buitengewoon gildejaar 2021-22. Dominique Santens Peter Kok voor noteren van de proefcommentaren

Nieuw adres: Victor Braeckmanlaan 136 9040 GENT

https://alhambra.be/ https://www.wijnhuistinto.be/ https://vinilya.be/ https://www.cavatappi.be/ https://trevion.be/ https://syntra-mvl.be/nl/opleidingen/horeca-dranken-en-voeding/wijn https://van-sante.be/

BESTUUR COMMANDERIJ GENT 2021-2022

Voorzitter

• Frans Moens

Ondervoorzitter

• Ronnie Blancquaert

Secretaris

• Fanny Dhondt

Penningmeester

• Yves Vuylsteke

Wijnmeester

• Dominique Markey

Public relations

• Stee van der Heiden

Keldermeester

• Perry Vermeulen

Webmaster

• Peter Kok

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER

• Frans Moens • Martin Verfaillie • Dominique Santens • Koen Lebegge • Peter Kok • Luc Wieme

REDACTIE & LAY-OUT

Lay-out

• Rob De Waele

Foto ' s

• Fanny Dhondt • Maarten Brys

Verantwoordelijke uitgever

• Frans Moens

Toekomststraat 28a 9890 Dikkelvenne

Hoofdredacteur

• Luc Wieme

ACTIVITEITENKALENDER 2022-2023

Onder voorbehoud van omwisseling van degustatie-thema ’ s

21/01/2023 - Vignobles Robin, Côtes de Castillon, Saint-Emilion en Pomerol * 18/02/2023 - Washington State, degustatie o.l.v. penningmeester Yves Vuylsteke 18/03/2023 - Banket 22/04/2023 - Griekenland 17/06/2023 - Italië, Veneto * in aanwezigheid van wijnboer (of importeur)

Nationale activiteiten

29/01/2023 - Feest van de Vlaamse Wijngilde in De Lozen Boer - thema Zuid-Afrika 13/05/2023 - Wijnronde Champagne van de Aude 14/05/2023 11/06/2023 - Ken Wijn Wedstrijd (organisator Commanderij Amici - Turnhout)

CONTACT: