De meeste mensen willen geen kleine contracten meer

Klaas (32-urige werkweek) is een zij-instromer. Hij werkt inmiddels 12 jaar als begeleider bij Frion. Zijn werkweek moest hij altijd uitsmeren over verschillende avond- en slaapdiensten. “Dat waren diensten die steeds korter werden. Het werd moeilijker om aan de 32 uur te komen. Ik moest er steeds meer avonden en nachten voor werken.” binnen Frion, bij zowel een woning als een dagbesteding. “Dat was een bewuste keuze. Ik wilde liever lange diensten werken, dan mijn uren verspreiden over de hele week.”

Woon-werkcirkels

Klaas en Petra waren onbedoeld voorlopers van lange diensten en werken op zowel een woning als in de dagbesteding. Anderen binnen Frion raakten overtuigd van het nut hiervan tijdens de coronatijd. Helma (36-urige werkweek), persoonlijk ondersteuner en meer dan 30 jaar werkzaam bij Frion: “Om eventuele besmettingen te voorkomen, werkten we tijdens de coronaperiode in zoge-

Helma verwacht dat er door de omslag naar achtuursdiensten meer mensen zullen zijn die extra uren willen werken noemde woon-werkcirkels. Begeleiders ondersteunden cliënten op zowel de woning als de dagbesteding op eenzelfde locatie. Bij Frion hebben we ervan geleerd dat het heel goed mogelijk is om begeleiders zowel op wonen als op de dagbesteding gedurende meerdere aaneengesloten uren te laten werken.”

De achtuursdiensten zijn door het bestuur van Frion omgezet in nieuw beleid. Door langere diensten te draaien, hebben begeleiders meer aaneengesloten vrije tijd om op te laden. Dat is zeker als je wat ouder bent wel nodig, zeggen vijftigers Helma, Petra en Klaas. Ze beschrijven hun werk als begeleider van mensen met een matig verstandelijke beperking en een intensieve zorgvraag als ‘pittig’. Helma: “Wij staan voortdurend aan. Tussen het werk op de woning en op de dagbesteding zit geen pauze. Je gaat aan één stuk door.”

Voldoende tijd om van het werk bij te komen is daarom erg belangrijk voor ze. Petra: “Als ik drie dagen heb gewerkt, heb ik echt een dag nodig om te herstellen. Ik doe dan helemaal niets.” Klaas vult aan: “Vroeger werkte ik soms zes dagen, nu zijn dat er maar vier. Ik heb meer dagen in de week om weer op te laden.”

Jaarrooster

Aantrekkelijker

Niet alleen voor de begeleiders die al bij Frion werken hebben achtuursdiensten voordelen. Het wordt waarschijnlijk voor de organisatie ook makkelijker om vacatures op te vullen. Helma: “De meeste mensen willen geen kleine contracten meer. Ze willen 24 of 32 uur werken. Het is voor hen aantrekkelijker om bijvoorbeeld drie of vier dagen van acht uur te werken.”

Op de locatie waar Helma, Petra en Klaas werken, blijft het lastig vacatures in te vullen, maar zijn er wel meer

Met de achtuursdiensten als uitgangspunt wil Frion elke medewerker een eigen jaarrooster geven. De weg er naartoe blijkt niet makkelijk. Helma: “Het roosteren gebeurde eerst door de locaties zelf. Nu worden roosters door centrale roosteraars gemaakt. Dat is een hele puzzel voor ze. De roosteraars moeten de wensen van de begeleiders weten: wanneer is iemands vrije dag? Ook moeten ze de situatie op een groep goed kennen. We hebben bijvoorbeeld een cliënt op de groep die extra begeleiding nodig heeft. Ook is er altijd één medewerker die een zogenoemde ‘pendeldienst’ heeft. Deze persoon kan bij ons én bij onze buren worden ingezet, afhankelijk van de behoefte. En de zogenoemde ‘hekjesdiensten’ moeten worden ingevuld. Bovendien is het belangrijk dat het team dat werkt in balans is, dat wil zeggen dat het bestaat uit de juiste mix van ervaren en onervaren krachten. Daar dient een roosteraar, alleen al voor onze groep, allemaal rekening mee te houden.” diensten ingevuld, omdat mensen meer uren draaien. “Starters kiezen er vaak niet voor om te werken met mensen met een intensieve zorgvraag. Wij moeten het hebben van stagiaires en zij-instromers. Door hun een goede ervaring op deze groep te geven is de hoop dat zij blijven hangen. In de praktijk gebeurt dat ook.”

Bovendien blijkt dat mensen die al bij Frion in dienst zijn meer uren willen werken, omdat het ze makkelijk wordt gemaakt om op eenzelfde dag er een paar uren aan vast te plakken. De achtuursdiensten hebben Frion nu al 3 fte aan extra uren van eigen medewerkers opgeleverd. Voor die in totaal ruim 100 uren heeft de zorgorganisatie dus geen vacature en hoeft ze geen uitzendkrachten te regelen.

Helma: “Omdat we nog maar net begonnen zijn, is de verwachting dat er meer mensen zullen zijn die extra uren willen werken.”

Ook cliënten hebben baat bij de achtuursdiensten. Klaas: “Hiervoor zagen ze drie verschillende gezichten tijdens de ochtenddienst, de dagbesteding en de avonddienst. Nu zien ze niet meer dan twee gezichten. Degene die de ochtenddienst heeft gaat mee naar de dagbesteding. Dat maakt de overgang voor onze cliën- ten makkelijker. Het heeft een positief effect op hun gedrag.”

Ziekteverzuim

De verwachting is dat door onder meer de achtuursdiensten er een betere werk-privébalans ontstaat en daarmee het ziekteverzuim omlaag zal gaan. Helma: “De stress van het werk wordt niet minder. Zeker niet op onze groep. Maar er is, zoals gezegd, meer tijd om bij te komen. Daardoor verwachten we dat er minder uitval zal zijn.”

Overigens heeft Frion ook iets bedacht om ziekteverzuim binnen de organisatie beter op te vangen. Daarmee wordt een andere factor die voor veel stress kan zorgen, ondervangen. Helma: “Er staan in het nieuwe rooster elke dag minimaal twee mensen die extra zijn. Deze personen, ‘de hekjes’, hebben op het rooster een ‘#’ achter hun naam. Zij kunnen bij ziekte invallen op onze of op een andere groep binnen Frion. En als er nergens een invaller nodig is, kunnen ze achterstallig werk doen waar ze nu wel tijd voor hebben of ze kunnen extra aandacht aan een cliënt geven.”

Daarnaast heeft de organisatie weer een vervangingspool ingesteld,

Podcast

Wat komt er allemaal kijken bij de omslag naar achtuursdiensten? Begeleider Helma Adams praat hierover in de achtste aflevering van de Klik-podcast met roosteradviseur en begeleider

Martin Dollenkamp en collega Gerdijanne Leestenmaker. Ze delen hun ervaringen uit de praktijk en de achtergrond van de omslag. De aflevering is te beluisteren via www.klik.org/podcast waaruit bij langdurige ziekte geput kan worden. “Een bijkomend voordeel is dat Frion het door deze maatregelen zo lang mogelijk kan uitstellen om dure zzp’ers te bellen.”

Korte diensten

Ondanks alle voordelen die er zijn, is niet iedereen blij met de achtuursdiensten. Petra: “Acht uur achter elkaar werken is vooral voor oudere begeleiders zwaar. Zeker als je nauwelijks pauze kunt nemen. Sommige oudere begeleiders vinden het daarom fijner om kortere diensten te draaien, bijvoorbeeld drie ochtenden van vier uur. Iets dergelijks geldt ook voor mij. Ik werk eigenlijk liever zes dan acht uur achter elkaar.”

Ook zijn er begeleiders die altijd op dagbesteding of op wonen hebben gewerkt die er moeite mee hebben. Klaas: “Zij hebben er bijvoorbeeld bewust voor gekozen om op de dagbesteding te werken, omdat ze werken op een woning minder leuk vinden. Voor sommige begeleiders kan het ook betekenen dat ze moeten werken op andere tijden en in andere teams dan ze zouden willen. Het vraagt soms ook om aanpassingen in het privéleven. Medewerkers moeten bijvoorbeeld de kinderopvang anders regelen.”

Frion wil werknemers die ontevreden zijn met de nieuwe situatie uiteraard niet kwijt. Helma: “We moeten in gesprek blijven met elkaar en kijken hoe we aan de behoeften van deze mensen tegemoet kunnen komen. We kijken nu bijvoorbeeld of we een achtuursdienst kunnen verdelen in twee diensten van vier uur. Over een half jaar gaan we de achtuursdiensten sowieso evalueren. Dan weten we pas echt wat het ons heeft opgeleverd.” |

In deze column vertellen deskundigen over de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking