Tekst Mariët Ebbinge Fotografie Debora van Elst

Een cliënt met onvoldoende tijdsbesef ondervindt daar dagelijks problemen van. Hij komt te laat op een afspraak, weet niet hoelang een taak duurt of kan niet goed inschatten wanneer het tijd is om af te ronden. Onderzoek naar tijdsverwerkingscapaciteiten bij mensen met een verstandelijke beperking moet helpen om de juiste ondersteuning te kunnen geven.

JJe staat er misschien niet altijd bij stil, maar mensen met een verstandelijke beperking kunnen problemen hebben met het dagelijkse functioneren, omdat ze moeite hebben met het omgaan met tijd. Ze hebben onvoldoende beschikking over zogenoemde tijdverwerkingscapaciteiten en dat kan zorgen voor veel stress.

Debora van Elst, psychologe en promovenda van het project Tijd en tijdsbeleving aan de Academische Werkplaats ‘Sociale Relaties en Gehechtheid’, geeft een voorbeeld: “Iemand reist veel met de taxi. Daarbij staat hij nogal eens in de file. Dat leidt tot stress omdat hij niet weet hoelang de taxi stil staat. Hij gaat dan

Tijd kunnen managen

Problemen met tijd kunnen zich volgens Debora op verschillende manieren uiten. Van het eenvoudiger gemis aan tijdsbeleving of tijdsperceptie tot het complexere uitvoering geven aan

Ook op een andere manier kan tijd een negatieve invloed hebben op het dagelijkse functioneren. Als je geen klok kunt kijken of niet in staat bent om in te schatten of het herfst of lente, ‘s middag of ‘s avonds is, dan heb je moeite met tijdsoriëntatie soms schreeuwen en degene die achter het stuur zit, slaan. Ook als de taxi te vroeg is, kan dit tot stress leiden, omdat de routine doorbroken is.

Zowel een goede tijdsbeleving als tijdsoriëntatie heb je nodig om je dag te kunnen indelen. Samen zijn het belangrijke voorwaarden voor de vaardigheid om de tijd te kunnen managen. Dat is voor veel mensen met een verstandelijke beperking heel ingewikkeld. Zij missen de capaciteiten om dit te kunnen en hebben hierbij soms hulpmiddelen nodig.

Deze persoon heeft begeleiding nodig om de stress te kunnen hanteren.” tijdsmanagement. Als mensen moeite hebben met tijdsbeleving, weten ze niet precies hoe lang iets duurt en wat ze in die tijd kunnen doen.

Als een begeleider bijvoorbeeld vertelt dat iemand een half uur moet

Zo komt het voor dat mensen met een verstandelijke beperking doordeweeks goed meekomen, omdat er een vaste routine is in hun activiteiten. In hun vrije tijd, als ze hun tijd zelf moeten invullen, kan dat heel anders zijn: ze hebben dan ondersteuning nodig