Onvervulde behoeftes

Kristiaan is een man van 64 jaar. Hij woont in een voorziening voor ouderen met een verstandelijke beperking. Ik ga met hem in gesprek over zijn vragen over vrouw zijn en zijn behoefte om aangeraakt te worden.

Kristiaan praat zachtjes en binnensmonds, alsof ik over iets geheimzinnigs kom praten. Gelukkig zit deze eerste keer de begeleidster erbij, zodat ze me kan helpen om Kristiaan goed te begrijpen. Kristiaan heeft duidelijk vertrouwen in zijn begeleidster, mooi om te zien.

Hij fluistert me in het eerste gesprek toe dat hij weleens een rokje draagt en ja, hij pakte heel vroeger van zijn moeder ook wel eens een rok en een bh. Zijn zus vindt dat vreselijk.

Hij kijkt snel weer weg als hij mij dit vertelt. “Ja,” zegt hij vervolgens, “mijn moeder was een lieverd, ik mocht alles van haar. Ze zorgde altijd voor mij.” Zijn moeder is overleden en hij wijst naar haar foto. “Ik mis haar,” zegt hij. We praten verder en hij vertelt me dan dat er niemand is die hem knuffelt. “Mijn moeder knuffelde me altijd, als enige. Mijn zus doet dat niet en mijn broers leven niet meer. Hier wil ik weleens knuffelen met begeleiders, maar dat hebben ze niet allemaal graag,” vertelt hij.

Bij het bekijken van de platen van de methode ‘Vrienden en Vrijers’ over verschillende aanrakingen, wordt me duidelijk dat Kristiaan niet goed ziet en begrijpt welke aanrakingen gepast of ongepast zijn en wat de ander daarvan vindt. Het lukt hem alleen om de blij en boos van elkaar te onderscheiden. Dat is lastig als je wel de behoefte hebt, maar je steeds de verkeerde inschatting maakt.

Ik heb sterk het idee dat Kristiaan van het gedoe af wil zijn en daarom heeft bedacht dat als hij zelf zachte vrouwenkleding aan heeft en borsten heeft, hij ook geen vrouwen meer aan hoeft te raken. Dan is hij zelf zacht en knuffelbaar, wat hij zo zoekt in het intermenselijk contact. Ook is hij nieuwsgierig naar het vrouwenlichaam. “Ik zou graag eens een blote vrouw aanraken,” fluistert hij dan.

Er zijn voor Kristiaan veel taboes in het praten over seksualiteit en gender, maar ook onvervulde behoeftes. Het praten over deze onderwerpen leidt na zijn eerste schroom tot meer ontspannenheid, zo merkt ook de begeleiding. Hij is vrolijker, energieker en beter benaderbaar. Ook het normaliseren van de diversiteit in genderexpressie en de aandacht voor zijn nieuwsgierigheid naar een blote vrouw maken dat Kristiaan opbloeit en meer ontspannen wordt.

De begeleiders gaan verder in gesprek met Kristiaan over deze thema’s en onderzoeken met hem wat er mogelijk is bij de verschillende organisaties voor erotische dienstverlening. Mogelijkheden waarbij erotiek niet op de voorgrond staat, maar waarbij hij juist aanraking, lijfelijkheid en nieuwsgierigheid verder kan onderzoeken. | Welmoed Visser, orthopedagoog-seksuoloog NVVS SH