2 minute read
Sivil Haklar
(Civil Liberties)
Daha genel anlamda sivil özgürlükler için, “meşru kanunun yasaklamadığı fiillerde bulunmak” diyebiliriz. Hak için ise tersi söylenebilir; “birey yalnızca kendisine verilen haklar çerçevesinde eylemde bulunabilir.”
Sivil Haklar
Sivil özgürlükler, genel hatlarıyla sivil hakların sinonimi olarak kullanıldı.
Özgürlük, hakka nazaran; insanlığın asli ve tam özgürlüğünün parçası kabul edilen, kamu yararı için, politik sistemlerde zorunlu tutulması gereken veya bazı politik filozofların “sivil toplum” demekten hoşlandıkları, sivil özgürlükçü gelenek kapsamındaki özgürlükleri sınırlamak için kullanılmaktadır.
Sivil haklar, genel özgürlüklerden alınmadan, özerk olarak var oldukları etkisini yaratırlar.
Amerikan Sivil Haklar Sendikası ve İngiliz Organizasyonu “Bağımsızlık” gibi (ACLU) bazı baskı grupları, “hak” kelimesi genel hukuk dünyasının pozitivist hukuk kültüründe, yabancı göründüğü için “özgürlük” kelimesini kullanmayı tercih ediyorlar.
Tanınmış bireysel özgürlükler yaşamsal, özellikle politik ve sivil alanla ilgilidir. Dolayısıyla bireyselden çok grup haklarını kapsıyorlar.
Konuşma özgürlüğünü veya seçimler için adaylığını koymayı sivil özgürlükler arasında gösterebiliyorken, dini özgürlük kavramı hak olarak alınır.
Amerika Bağımsızlık Bildirgesi 4 Temmuz 1776, hem Amerika bağımsızlık mücadelesinin hem de çoğu Amerika anayasal teorisinin başlangıç noktasıydı.
Amerika Bağımsızlık Bildirgesi (Declaration of Independence American) Health
Bizzat kendisi orijinal olmadığını, John Locke’nin hükümet teorilerinden ve özellikle de Virginia Haklar Bildirgesi’nden etkilenildiğini iddia etse de, Thomas Jefferson ve küçük bir komite tarafından hazırlandı. İki parçadan oluşur, ilk ve en bilinen kısım; “hükümet yalnızca insanlığın devredilemez hakları olan; yaşama, özgürlük ve mutlu olma haklarının sağlanması için vardır” teorisi ve İngiliz Krallığı’na karşı, anayasal ve politik anlaşmazlıklar arasında değişen 30 adet iddianameden oluşur.
Anayasal doküman olarak belirsiz, dolayısıyla ne Birleşik Devletler üst derece mahkemesi ne de anayasa kuramcıları mahkemede argümanları desteklemek için kullanma taraftarı değildir, çünkü tüm yazılı anayasaların başında bulunan gerekçeden daha az etkin güce sahiptir. Sağlamlaştırma
Kanunun veya kanunnamenin ilga edilmesini veya değiştirilmesini zorlaştırma sürecidir.
Bir anayasa genellikle, anayasa çerçevesinde bir statünün değiştirildiği gibi değiştirilemez. Bazı kuramcılar evrakın, yasama organının konusu mu, yoksa anayasanın konusu mu olduğunu irdeleyebilir. Fransa
Üçüncü Cumhuriyeti Anayasası, Millet Meclisi’nin tek eylemiydi. Israil Anayasası;
Knessset tarafından geçirilen bir grup kanun, anayasa kongresi olarak hazırlandı sonradan idare organına dönüştürüldü.
Bu temel kanunları iptal etmek,
Knesset’in diğer kanunlarını iptal etmekten daha zor değil.
Aynı şekilde bazı temel kanunlara müdahale etmek için bir çok girişim oldu; normal yasal süreçlerden geçen, insan hakları kanunnameleri gibi.
Fedarilism
Fedarilizm!
Birleşik Devletler, modern Almanya gibi Federasyonlar, alt eyalet düzeyinde hükümetler ile ulusal hükümetler arasında sorumluluk ve yetki paylaşımı için yazılı anayasalar oluşturmalıdır.
Aynı şekilde, bu hükümetler arasında anlaşmazlıklara karar verebilmek için anayasa mahkeme formları gerekli, anayasayı hazırlayanların zaten meşru hükümet gücünün sınırlandırılması fikrini benimsemiş olmaları ve yeni sınırlandırmalar dahilinde insan hakları beyannamesi eklemeleri olasıdır. Bunun dava olması gerekmez.
Avustralya, ABD yüksek mahkemesi örnek alınarak hazırlanmış, yargısal yürütme yetkisine sahip federal bir sistemdir. Ancak anayasa kurucuları, insan hakları beyannamesini dahil etmemeyi tercih etti. Son yıllarda uygulaması, mahkemeye beyanname okunarak yapılmaktadır. Bununla birlikte “hükümet gücünü sınırlandırmak politik kültürün bir parçasıdır” fikri, “seçilmemiş bir yargının, temel siyasi sorunlara karar vermesi kabul edilebilir” fikriyle birlikte düşünüldüğünde insan haklarının, kontrol dışı merkezi gücün anayasal norm kabul edildiği bir politik sisteme kıyasla daha etkin korunacak olması olasıdır.