ИНФОРМАТОР БР. 12 2014 ГОДИНА by АГЕНЦИЈА „ПРО АГЕНС“

2014

www.proagens.mk

INFORMATOR

на О! и д о г 5 1 0 за 2 А Т ОВ А Л П Н Т Е Ј ПР НА

14.900 денари

www.p p r o a g e n s.mk s



dekemvri



2014

2014 Izdava~: Agencija za ekonomsko-pravna poddr{ka i procena PRO AGENS

Glaven i odgovoren urednik: M-r Pavle G A C O V

Dizajn i grafi~ko ureduvawe: Agencija PRO AGENS

Lektor: M-r Kiril ANGELOV

Adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272 ul. “Naum Naumovski Bor~e“, br. 68/4

VNIMANIE Nositel na materijalnite prava e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umno`uvawe na napisite ili na nivnite delovi bez prethodna soglasnost od izdava~ot. Data na obavuvawe na ovoj broj: 26.12.2014 g.

www.proagens.mk p_gacov@proagens.com.mk d_jacimovic@proagens.com.mk r_muric@proagens.com.mk i_nikolovska@proagens.com.mk n_mladenov@proagens.com.mk v_mladenova@proagens.com.mk Izdava~ki odbor:

Informacija:

M-r Pavle GACOV

Osnovnoto izdanie izleguva edna{ mese~no, a specijalnite izdanija po potreba.

Danijela JA]IMOVI], dipl. pravnik

Pretplatata se vr{i so uplata na smetkata na Agencijata “PRO AGENS”-Skopje 210-0503940101-43; Deponent na Tutunska banka-Skopje. Rakopisite se ispra}aat na adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272, 1000 Skopje. Rakopisite ne se vra}aat. Tel./faks: 02 / 3162-979, 3298-763 i 3229-479. “PRO AGENS” e registriran obvrznik za DDV so dano~en broj za DDV:

D-r Zoran MINOVSKI

D-r Refika MURI] Irena NIKOLOVSKA, dipl. ek. D-r Gligor BI[EV D-r Zorica BO@INOVSKA D-r Dragoqub ARSOVSKI M-r Elena MARTINOVSKA Vesna ZMAJ[EK, dipl. ek. Slavko LAZOVSKI, dipl. ek. Bor~e IVANOVSKI, dipl. ek. Katja NIKOLOVA, dipl. ek. Mirjana ARSOVSKA-QAMOVA, dipl. ek.

12 S O D R @ I N A:

www.proagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА 1) НОВ ПРАВИЛНИК ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ПЛУС ЧЕТИРИ ДРУГИ НОВИ ПРАВИЛНИЦИ КОИ ПРОИЗЛЕГУВААТ ОД ЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ 2) ЗАЕМОТ И КРЕДИТОТ КАКО ПОСЕБНИ ОБЛИГАЦИОНО-ПРАВНИ ОДНОСИ, ОСВРТ НА СМЕТКОВОДСТВЕНИОТ И ДАНОЧНИОТ ТРЕТМАН НА ЗАЕМИТЕ И НА ТРОШОЦИТЕ/ПРИХОДИТЕ ЗА/ОД КАМАТА

ПОПИС 3) ПРОЦЕДУРИ ЗА ПОДГОТОВКА И СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИС ЗА 2014 ГОДИНА КАЈ ПРОФИТНИ СУБЈЕКТИ

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ 4) СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИС КАЈ БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ

АКЦИЗИ 5) ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА АКЦИЗИТЕ

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ 6) ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ ОД ОБЛАСТА НА ДАНОЦИТЕ, СМЕТКОВОДСТВОТО И РАБОТНИТЕ ОДНОСИ

ФИСКАЛИЗАЦИЈА 7) ПОВТОРНО НОВ ПРАВИЛНИК ЗА ФИСКАЛНИОТ СИСТЕМ НА ОПРЕМА ВО ПРИМЕНА ОД 18.11.2014 ГОДИНА

ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА САМОСТОЈНИТЕ ВРШИТЕЛИ НА ДЕЈНОСТ 8) 31 ДЕКЕМВРИ 2014 ГОДИНА - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ ДО УЈП НА БАРАЊЕТО ЗА ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА САМОСТОЈНИТЕ ВРШИТЕЛИ НА ДЕЈНОСТ ЗА 2015 ГОДИНА

ДАНОК НА ДОБИВКА 9) 20 ЈАНУАРИ 2015 - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕТО ЗА ДАНОЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ ЗА 2014 ГОДИНА ЗА ВОВЕДЕН ФИСКАЛЕН СИСТЕМ НА ОПРЕМА

МИСЛЕЊЕ НА УЈП - ДАНОК НА ДОБИВКА И ФИСКАЛИЗАЦИЈА 10) НАМАЛУВАЊЕ НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ЗА НАДГРАДБА НА ПОСТЕЧКИТЕ ФИСКАЛНИ АПАРАТИ СО GPRS ТЕРМИНАЛ/КРИПТО МОДУЛ И ЗА НОВОНАБАВЕН ФИСКАЛЕН СИСТЕМ

ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА ПРИХОДИТЕ ОД ЗЕМЈОДЕЛСКА ДЕЈНОСТ 11) 31 ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ ДО УЈП НА БАРАЊЕ ЗА ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА ВРШИТЕЛИТЕ НА ЗЕМЈОДЕЛСКА ДЕЈНОСТ ЗА 2014 ГОДИНА

ДАНОК НА ДОБИВКА

 

О!

НОВ

ИНФОРМАЦИЈА

НОВ ПРАВИЛНИК ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ПЛУС ЧЕТИРИ ДРУГИ НОВИ ПРАВИЛНИЦИ КОИ ПРОИЗЛЕГУВААТ ОД ЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА

о „Службен весник на РМ“, бр. 174/14 од 25.11.2014 година се објавени пет подзаконски прописи поврзани со Законот за данокот на добивка, вклучувајќи ги и со нив поврзаните нови обрасци. Примената на сите нови правилници е лоцирана од 1 јануари 2015 година со утврдување на добивката за деловната 2014 година. Во продолжение ги набројуваме новите Правилници и поврзаните со нив обрасци, вклучувајќи и краток коментар на првите два како најважни. 1) Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување 1 на двојното ослободување или двојното оданочување

Во рамките на овој текст само ќе ги наброиме главните разлики меѓу стариот и новиот образец „ДБ“ кои произлегуваат од новите решенија пропишани со Законот за данокот на добивка (112/14). 1) Главна разлика е повторното вклучување на финансискиот резултат од Билансот на успех во новиот Даночен биланс во функција на пресметување на даночната основа за данокот на добивка. 2) Во новиот Даночен биланс не е вклучена позицијата за искажување на пропорционален износ на амортизацијата на средства за кои е искористено даночно ослободување по основ на реинвестирана добивка во ДБ за 2007 и 2008 година. Со ова решение даночните обврзници кои го искористија правото на реинвестирање на добивката за 2007 и/или 2008 година немаат повеќе обврска, ниту можност, да ја зголемуваат тековната даночна основи-

ца за иносот на амортизацијата. Ова ќе претставува значително олеснување за обврзниците кои сеуште ја „сведуваа даночната сметка“ со старата реинвестирана добивка. 3) Во новиот Даночен биланс е вклучена нова позиција на непризнаени расходи за даночни цели на реден број 20 (АОП 22) за износот на ненаплатените побарувања по заеми. Иако новиот Закон за данокот на добивка решението за побарувањата по заеми го растегна на цела 2014 година, ТВРДИМЕ дека правната сила на измената на Законот за данокот на добивка објавена во „Сл. весник на РМ“, бр. 13/14 е поголема од онаа на новиот Закон и од тие причини, решението за даночниот третман на заемите ТРЕБА да се применува почнувајќи со 31 јануари 2014 година. 4) За разлика од старото решение за даночниот кредит кое беше со општа формулација и со опфат на расходите со одложено признавање за кои претходно е платен данок на добивка, во Новиот Даночен биланс намалувањата на даночната основа се таксативно наброени како што е дадено во продолжение.

Даночната основа се намалува за: - И знос на наплатени побарувања за кои во претходниот период е зголемена даночната основа (ред. 26), - И знос на вратен дел од заем за кој во претходните даночни периоди било извршено зголемување на даночната основа (ред. 27), - Д ивиденди остварени со учество во капиталот на друг даночен обврзник, оданочени со данок на добивка кај исплатувачот (ред. 28),

Во насловот на новиот Правилник, зборот „спречување“ е заменет со „начинот на одбегнување“.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

- Д ел од загуба намалена за непризнаени расходи, пренесена од претходни години и - И знос на извршени вложувања од добивката (реинвестирана), како НОВО решение. Останатите полиња во новиот образец се со иста содржина (иако на некои им е променета формата). Во прилог на Правилникот се објавени 14 нови обрасци: - о бразец „ДБ“ - Даночен биланс за оданочување на добивка, - о бразец „И-ПД“ - Изјава за платен данок на добивка, - о бразец „ДД-И“ - Извештај за уплатениот данок по задршка, - о бразец „ДБ-ВП“ - Даночен биланс на вкупен приход,

- о бразец „ДД-01“ - Барање за пренесување на искажана загуба, - о бразец „ЗД-О/ДИ“ - Барање за олеснување односно ослободување од данок на дивиденда, - о бразец „ЗД-О/КА“ - Барање за олеснување односно ослободување од данок на камата - о бразец „ЗД-О/АП“ - Барање за олеснување односно ослободување од данок на приходи од авторски права, - о бразец „ЗД-О/ДП“ - Барање за ослободување од данок на други приходи, - о бразец „ЗД-ДО“ - Барање за даночно ослободување, - о бразец „ЗД-В/ДИ“ - Барање з враќање на данок на дивиденда, - о бразец „ЗД-В/КА“ - Барање за враќање на данок на камата, - о бразец „ЗД-В/АП“ - Барање за враќање на данок на приходи од авторски права, - о бразец „ЗД-В/ДП“ - Барање за враќање на данок на други приходи.

www.p

2) Правилник за нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели Правилникот ги пропишува нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи за секоја соодветна гранка за даночни цели. Нормираниот износ на кало, растур, крш и расипување се изразува во процент од количината на стоката која во одреден даночен период е набавена, преработена, произведена или продадена. Правилникот нормира кало, растур, крш и расипување посебно во/при: - трговијата - угостителството - градежништвото - з емјоделството, прехранбената индустрија, производството на тутун и преработки од тутун - с кладирање и промет на нафта и нафтени деривати. Новиот Правилник ќе се применува од 1 јануари 2015 година со утврдување на добивката за деловната 2014 година и истиот е донесен сано заради запазување на поврзаноста со новиот Закон за данокот на добивка. Напоменуваме дека новиот Правилник е целосно ист со стариот Правилник за кало растур, крш и расипување, кој за прв пат се применува од 2014 година. 3) Правилник за формата и содржината на Барањето за издавање на одобрение за намалување на пресметаниот данок на добивка по основ на воведување и користење фискален систем на опрема, односно фискална апаратура и интегриран автоматски систем на управување Во прилог на Правилникот е објавен: - о бразец „ДД-07“ - Барање за даночно ослободување за воведен фискален систем на опрема

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА

4) Правилник за формата и содржината на Барањето заради неодлучување по Барањето за враќање на повеќе уплатениот данок Во прилог на Правилникот е објавен: - о бразец „Б-МО/ДД-02“ - Б арање поради неодлучување по Барање за враќање н а повеќе / погрешно платен данок



 

kontakt@proagens.com.mk

5) Правилник за формата и содржината на Барањето заради неиздавање на Одобрение за намалување на пресметаниот данок, односно недонесување на акт за одбивање на Барањето за даночно ослободување по основ на воведување и користење фискален систем на опрема, односно фискална апаратура и интегриран автоматски систем на опремување Во прилог на Правилникот е објавен: - о бразец „Б-МО/ДД-01“ - Барање поради неодлучување по Барање за даночно ослободување за воведен фискален систем на опрема

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ЗАЕМОТ И КРЕДИТОТ КАКО ПОСЕБНИ ОБЛИГАЦИОНО-ПРАВНИ ОДНОСИ, ОСВРТ НА СМЕТКОВОДСТВЕНИОТ И ДАНОЧНИОТ ТРЕТМАН НА ЗАЕМИТЕ И НА ТРОШОЦИТЕ /ПРИХОДИТЕ ЗА/ОД КАМАТА Вовед

М-р Павле ГАЦОВ *

Деловните субјекти во своето работење понекогаш се соочуваат со недостиг на парични средства за финансирање на тековните активности или за реализирање на планирани проекти и инвестиции. Недостатокот на финансии не е непозната варијабла и за македонските компании, а бидејќи Република Македонија не располага со голем избор на финансиски инструменти и начини на финансирање, резидентните деловни ентитети се свртени главно кон традиционалните извори на финансирање. Потребата од финансии не секогаш е поврзана со неликвидноста како појава на недостаток на средства за навремено плаќање на обврските. Имено, планираното задолжување направено според претходно дефиниран финансиски план не е предизвикано од неликвидноста во работењето на компаниите, напротив - се работи за планирано задолжување во функција на реализација на проектни активности. Во неликвидните економии (каква што е актуелната состојба со македонската економија) од немајкаде како извор на финансирање се користи и ненавременото плаќање на обврските по основ на набавка на добра и услуги. Одлагањето на плаќањето на тековните обврски би можело да се развлекува до прагот на престанување на толерантноста на доверителите, после што може да настанат дополнителни правни трошоци (правни спорови, извршување, казнени камати и сл.), односно до прагот од кој започнува примената на казнените одредби од Законот за финансиска дисциплина. Во овој текст не се осврнуваме на појавата на скриено финансирање на деловното работење преку недоговорено одлагање на плаќањето на обврските кон добавувачите.

* Даночен советник и управител на Агенцијата “Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk

Домашните друштва како извор на финансии (покрај споменатото ненавремено плаќање на доверителите за набавените добра и услуги, како најефтино финансирање на работењето) најчесто користат кредит добиен од банка, штедилница и/или небанкарска финансиска институција (финансиско друштво), односно заем добиен од нефинансиска институција - правно лице, односно од физичко лице, како форма на условно речено „второ по ред најефтино“ финансирање. Покрај овие традиционални форми на финансирање, компаwww.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

ниите често пати склучуваат и лизинг аранжмани, главно за капитални набавки со повисока вредност. Не треба да ги заборавиме и должничките хартии од вредност т.е. обврзници како посебна форма за собирање на потребните финансиски ресурси која во нашата деловна пракса не е застапено, како и најстабилното финансирање поврзано со зголемување на капиталот на друштвото (од екстерни извори или со генерирање на профит од работењето). Кои се причините за високото учество на позајмувањето во домашната деловна пракса во однос на учеството на кредитирањето и другите помодерни форми на финансирање? Се чини дека токму сложените и бавни процедури за одобрување на кредит од страна на домашните комерцијални банки, често пати висината на каматите, провизиите, надоместите, членствата, процените, хипотеките ... како и другите скриени трошоци поврзани со одобрувањето на банкарски кредит, ги принудуваат деловните субјекти да позајмуваат пари од своите основачи, како и од други правни и/или физички лица. Не е непознат и обратниот случај, деловните ентитети да им позајмуваат пари на своите основачи, како и на други правни и/или физички лица.

1. Заем и кредит - сличности и разлики (појмовно разграничување) Иако по своите битни карактеристики, кредитот претставува вид на заем, сепак постојат повеќе формални и суштински разлики помеѓу овие две облигационо - правни категории. Суштествената разлика меѓу заемот и кредитот е во изворот на средствата од кои се одобруваат, како и во однос на субјектите кои се овластени за давање на заем, односно за давање на кредит. Согласно со дефиницијата во Законот за банките - член 2 точка 23 („Службен весник на РМ“, бр. 67/07, 90/09, 67/10 и 26/13), „Кредит е пласирање на одреден износ на пари во замена за отплата на одобрениот и

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

  ненамирен износ, заедно со каматата или заедно со камата и провизијата пресметани на тој износ“. Иста дефиниција на кредитот е дадена и во членот 3 точка 3 од Законот за финансиски друштва. Кредитот е банкарска, односно финансиска категорија и истиот се одобрува од паричните средства што депонентите ги полагаат кај банките (штедилниците) врз основа на договор за паричен депозит. Според тоа, изворот на средствата од кои се дава кредит главно е паричен депозит во депозитна институција (банка/штедилница), односно сопствени средства (нето имот) на банката/ штедилницата/финансиското друштво. Овластен субјект за давање кредит е правно лице регистрирано за вршење на банкарски дејности согласно со Законот за банките - банка и штедилница, односно финансиско друштво, регистрирано согласно со Законот за финансиски друштва („Службен весник на РМ“, бр. 158/10 - во примена од 1.1.2011 г., испр. - 169/10 и 53/11). Различно од кредитот, заем (позајмица) се одобрува од паричните средства (активата/имотот) со кои располага правното лице, давател на заем или од паричните средства со кои располага физичкото лице како давател на заем. Значи, давател на заем може да биде правно и/или физичко лице, кое не е регистрирано за вршење на банкарска дејност (нефинансиски субјект). Понатаму, предмет на договорот за кредит може да бидат само парични средства, додека предмет на заем, освен парични средства можат да бидат и други заменливи предмети. Во поглед на формата, различно од заемот, договорот за кредит нужно се склучува во писмена форма. И овде го афирмираме нашиот став дека и договорот за заем на парични средства би требало да биде склучен во писмена форма (иако се работи за консензуален, неформален договор). Заради правна заштита и потребата од докажување на условите под кои настанал ваквиот облигационен однос сугерираме и кога се работи за заем - задолжително да се



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

составува (потпишува) договор во писмена форма со дефинирање на договорените услови. Заедничка карактеристика на било која форма на финансирање (кредит, заем, лизинг аранжман, должнички хартии од вредност итн.) е расходната компонента препознаена како надомест (камата, односно финансиски трошок), односно цена за позајмените средства што позајмувачот (заемопримачот / должникот) го плаќа на финансиерот (заемодавачот / доверителот). Се разбира, на страната на доверителот каматата претставува приходна ставка. И последна значајна разлика помеѓу заемот и кредитот е во задолжителноста на каматата кај кредитот, додека кај договорот за заем може, но не мора, да биде дого-

ворена и камата. Висината на договорената камата може да има даночни импликации. Од 31 јануари 2014 година наваму и салдата по основ на одобрени заеми носат соодветни даночни импликации. За ова ќе стане збор во рамките на овој текст. Содржината на заемот како посебен вид на облигационен однос е уредена во главата X на Законот за облигационите односи (понатаму: ЗОО; „Службен весник на РМ“, бр. 18/01, У. суд - 78/01, 4/02, У. суд - 59/02, 5/03, 84/08, 81/09, 161/09 и 123/13-исправка), додека кредитот кој претставува различна правна категорија е уреден во делот „Договор за кредит“ - глава XXXIX од ЗОО. Во Табелата 1 ги нагласуваме најважните разлики меѓу заемот и кредитот, како две посебни облигационо - правни категории.

Табела 1 - Сличности и разлики на заемот и кредитот

Опис Доверител Должник Предмет на договорот Форма

Камата Извори

Сличности и разлики Заем Кредит Правно и/или физичко лице Банка, штедилница и/или финансиско друштво Правно и/или физичко лице Правно и/или физичко лице Парични средства и/или други Парични средства заменливи предмети Не е пропишана задолжителна Писмената форма форма (писмената форма е задолжителна е преферирана) Не е задолжителна Камата се пресметува задолжително Сопствени и/или туѓи средства Сопствени и главно депозитни (туѓи) средства

2. Содржина на договорот за заем Во договорот за заем (исто како и во договорот за кредит), покрај декларирањето на договорните страни - доверител и должник, потребно е да се дефинира и предметот на договарање (износот на позајмените парични средства), рокот за враќање на главнината, висината на каматната стапка (ако е договорено плаќање на камата), роковите за плаќање на каматата, евентуалните казни за задоцнетото плаќање, условите за можно предвремено враќање на заемот, ако се работи за наменски заем - да се утврди намената за заемот,... и сл. Важно:



Побарувањата по основ на договор за заем застаруваат во рок од 5 години (општ рок на застареност).

www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

3. Злоупотреби на заемот во пракса (потенцијални даночни импликации) Често пати, основачите (менаџерите и/ или вработените) на деловните субјекти, добиваат (си земаат) заеми од фирмите што ги основале (ги управуваат и/или работат во нив), без потпишување на договор (што не е недозволено), на непознат рок и бескаматно. Во рамките на извршени даночни контроли на деловни субјекти (даночни обврзници), се констатираат наоди заради салда со невратени заеми (побарувања по основ на одобрени заеми кои се дури и застарени). Во вакви ситуации најчесто се случува даночниот инспектор да го констатира примениот заем од страна на физички лица како оданочив приход на кој се пресметува и плаќа персонален данок на доход или се бара од физичкото лице во текот на траењето на контролата да го врати заемот. Поради ова, им обрнуваме внимание на субјектите (договорните страни) за реалната потреба од писмено уредување на заемот и задолжително придржување до содржината на договорот за заем. Токму ригидноста во придржувањето до одредбите на договорот за заем ќе влијае врз убедувањето на даночниот инспектор дека не се работи за никаков скриен приход остварен од страна на физичкото лице - примател на заемот, туку напротив дека лицето има обврска која мора да ја врати (плати) на време и во договорен износ, вклучувајќи ја и договорената камата, се заради одбегнување на потенцијалните даночни реперкусии. Правното лице што го одобрило заемот мора да го има во предвид даночниот третман на евентуално непресметаната, односно недоволно пресметаната камата (како потенцијално неостварен приход, кој е предмет на оданочување преку образецот „ДБ“), кога се работи за однос меѓу поврзани субјекти, а од 31.01.2014 година, и даночниот третман на салдата по основ на ПОБАРУВАЊА кои произлегуваат од трансфери на парични средства кои по својата економска суштина се ЗА-

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

 

ЕМИ и кои не се вратени во истата година во која е извршен трансферот на заемот. На крајот од овој текст ќе пишуваме и за даночниот третман на заемот, односно на каматата како придружен елемент на договорот за заем (позајмица). Под нормални околности, обрнуваме внимание дека одобрувањето на заем од страна на правно лице во корист на граѓанин (вклучувајќи и сопственик на фирма), согласно со ЗОО и потпишан договор до кој се придржуваат двете договорни страни не претставува НИКАКОВ ПРИХОД за физичкото лице, туку напротив се работи за негова обврска да ги врати примените пари (на време и во полн износ, со евентуално договорена камата). Истовремено, одобрениот заем за деловниот субјект (доверител) претставува непарично средство кое во неговиот имот добило форма на побарување (од претходната парична форма). Евентуално пресметаната камата добива форма на приход за доверителот. Поради зачестеноста на практичните ситуации во кои компаниите одобруваат заеми на поврзани лица под привилигирани услови, односно позајмуваат пари од поврзани лица под неконкурентни услови, почнувајќи од 16 април 2011 година со измени и дополнувања на Законот за данокот на добивка се уреди даночниот третман и на потенцијалната камата која не е ниту договорена, ниту се пресметува, односно недоволно се пресметува, ниту пак се плаќа на начин како што е договорено, повторувајќи уште еднаш дека ваквиот посебен даночен режим се однесува само на лица кои се поврзани со даночниот обврзник. Потсетуваме дека од 31.01.2014 година е уреден нов даночен режим за побарувањата по основ на одобрени заеми кои не се вратени до истекот на деловната/даночната година. Ваквите поволности со висината на каматната стапка кога се работи за поврзани физички лица мора да биде соодветно третирана при првата наредна измена на Законот за персоналниот данок на доход.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

I. СМЕТКОВОДСТВО 1. Сметководствен третман на трошоците за позајмување - МСС 23 (се однесува на средни и големи трговци) МСС 23 - Трошоци за позајмување што кај нас го применуваат средните и големите трговци го пропишува сметководствениот третман на трошоците за позајмување. Овој стандард е составен дел на Правилникот за водење сметководство („Службен весник на РМ“, бр. 159/09, 164/10 и 107/11), кој покрај останатите МСС/МСФИ го содржи и единствениот МСФИ за мали и средни субјекти (МСЕ).

1.1. Основен принцип и признавање на трошоците за позајмување

- залихи, - производни постројки, - енергетски капацитети, - нематеријални средства и - вложувања во недвижности. Финансиските средства и залихите кои се произведени, или на друг начин се создадени, во текот на краток временски период - не се средства кои се квалификуваат. Средствата кои се подготвени (активирани/ставени во употреба) за нивната намена/употреба или пак средствата наменети за продажба уште во моментот кога се стекнати - не се средства кои се квалификуваат.

1) Каматите кои како трошоци за позајмување директно можат да се припишат на стекнување, изградба или производство на средство кое се квалификува, претставуваат дел од набавната вредност на тоа средство (капитализирање на каматите). 1

Според МСС 23, трошоците за позајмување ги опфаќаат каматите и другите трошоци, кои ги прави друштвото во врска со позајмувањето на финансиски средства.

2) Останатите камати се признаваат како расход на периодот.

Трошоците за позајмување може да вклучуваат:

1.2. Дефинирање на терминот „средство кое се квалификува“ Средство кое се квалификува е долгорочно средство на кое му е потребен значителен временски период за да биде подготвено за неговата намена (употреба) или пак за продажба. 1

Зависно од околностите било кое од следниве средства може да биде средство кое се квалификува (средство во подготовка):

1.3. Дефиниција на трошоците за позајмување според МСС 23

- камата пресметана со користење на методата на ефективна камата (опишана во МСС 39 - Финансиски инструменти, признавање и мерење); - финансиски трошоци во врска со финансиски наеми признаени во согласност со МСС 17 - Наеми и - курсни разлики, кои произлегуваат од позајмувања во странски валути, до

Од ентитетот не се бара да го применува овој стандард (МСС 23) за оние средства што се квалификуваат, а кои се мерат според објективна вредност (на пример, биолошки средства), како и за залихите кои се произведени (или на друг начин создадени), во големи количини и на повторлива основа. Трошоците за позајмување се капитализираат во набавната вредност на средството кога е веројатно дека тие ќе резултираат во идни економски користи за ентитетот и дека истите ќе можат веродостојно да се измерат. Кога ентитетот го применува МСС 29 - Финансиско известување во хиперинфлаторни економии, тој го признава како расход оној дел на трошоците за позајмување кои го компензираат ефектот на инфлацијата во текот на тој период (МСС 29.21). Во ваквите економии, оној дел на трошоците за позајмување кои се повисоки од стапката на инфлацијата (ревалоризациона камата) можат да бидат предмет на капитализација под условите на МСС 23.

www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

степенот до којшто се сметаат како исправка на трошоците за камата. Од горенаведената дефиниција е јасно дека опфатот на трошоците за позајмување е поширок и не ги подразбира единствено трошоците за камати по основ на земени кредити/заеми.

1.4. Трошоци за позајмување кои се дозволени за капитализација Трошоците за позајмувања, кои директно се припишуваат на стекнувањето, изградбата или производството на средство кое може да се квалификува, треба да се капитализираат како дел од набавната вредност на тоа средство и тоа кога станува веројатно дека тие ќе резултираат во идни економски користи за друштвото и дека таквите трошоци ќе можат веродостојно да се измерат. Доколку, трошоците за позајмување не ги задоволуваат овие барања, се признаваат како расход во периодот во кој настанале. Напомена:

 



Со капитализацијата на трошоците за позајмување во набавната вредност на средството кое може да се квалификува, неговата сметководствена вредност се зголемува. Доколку вака зголемената сметководствена вредност на средството, го надминува неговиот надоместлив износ (поголемиот износ од нето продажната цена на средството и неговата употребна вредност) или нето реализационата вредност (износ по кој може да се продаде средството, намален за трошоците за оттуѓување), потребно е истата да се намали или отпише за да се признаат загубите поради оштетување (обезвреднување) согласно со барањата на другите МСС.

1.5. П римери на сметководствена евиденција на капитализација на трошоци за позајмување (камати) Примерите дадени во продолжение го прикажуваат начинот на евидентирање на капитализацијата на каматите како трошоци за позајмување. Пример 1: Изградба на деловна зграда Друштвото „А“ набавило земјиште за изградба на деловна зграда од друштво кое не е ДДВ обврзник, за што платило 950.000 денари од трансакциската сметка. Платен е данок на промет на недвижности од 3% (28.500 денари). Примена е фактура за порамнување на земјиштето во износ од 118.000 денари (100.000 + 18.000 /18% ДДВ/). Истовремено, склучен е договор за долгорочен кредит со банка (со повеќегодишен рок на отплата), од кој банката ги плаќа обврските кон добавувачите по налог на инвеститорот. Од изведувачот на работите е примена прва времена ситуација во износ од 590.000 денари (500.000 + 90.000 /18% ДДВ/). Банката ја подмирила фактурата од одобрениот кредит. Примена е конечна ситуација на вкупна вредност од 1.062.000 денари (900.000 + 162.000 /18% ДДВ/), при што разликата по конечната пресметка ја подмирила банката од одобрениот кредит (1.062.000 - 590.000 = 472.000 денари, од кои 72.000 денари е ДДВ). Во текот на периодот на изградбата (кој трае подолго од една година), од банката се примаат пресметки на камати по кредитот (каматни листи) во вкупен износ од 84.960 денари (пресметките се добиваат на 3 месеци, но во примерот од причини на поедноставување се евидентирани одеднаш). Во нашиот пример, каматите по кредитот се капитализираат во набавната вредност на зградата (само додека трае изградбата, а не и после нејзиното ставање во употреба). Деловната зграда е ставена во употреба.

 INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Книжење: СМЕТКА должи побарува 0160 2203 2361

ОПИС Материјални средства во подготовка - земјиште Обврски спрема добавувачи во земјата за материјални средства Обврски за данок на промет на недвижности

ИЗНОС должи побарува 978.500

950.000 28.500

- добиена фа-ра за набавка на земјиште и пресметка за данок на промет на недвижности 2 Обврски спрема добавувачи во земјата 2203 950.000 за материјални средства 2361 Обврски за данок на промет на недвижности 28.500 1000 Парични средства на трансакциски сметки во денари 978.500 - платено ф-ра за земјиштето и платен данок на промет на недвижности 0160 Материјални средства во подготовка - земјиште 100.000 1300 Претходен ДДВ со право на одбивка (18%) 18.000 2201 Обврски кон добавувачи во земјата за услуги 118.000 - по фактура за порамнување на земјиште 0100

Градежно земјиште - без градежни објекти Материјални средства во подготовка 0160 - земјиште (978.500 + 100.000) - завршена подготовка на земјиште (ставање во употреба) Материјални средства во подготовка 0161 - градежни објекти 1300 Претходен ДДВ со право на одбивка (18%) 2201 Обврски кон добавувачи во земјата за услуги

1.078.500

500.000

90.000 590.000

- по добиена прва времена ситуација 2201 2861

Обврски кон добавувачи во земјата за услуги Долгорочни обврски по основ на кредит во земјата

- платена прва времена ситуација од кредитот Материјални средства во подготовка 0161 - градежни објекти 1300 Претходен ДДВ со право на одбивка (18%) 2201 Обврски кон добавувачи во земјата за услуги

590.000

400.000

72.000 472.000

- по добиена конечна ситуација 2201 2861

Обврски кон добавувачи во земјата за услуги Долгорочни обврски по основ на кредит во земјата

- платена конечна ситуација од кредитот Материјални средства во подготовка 0161 - градежни објекти 2250 Обврски по пресметани камати

472.000

84.960

- по пресметка на каматите (капитализација на камати) 0110

Административни згради Материјални средства во подготовка 0161 - градежни објекти (500.000 + 400.000 + 84.960) - ставање на деловна зграда во употреба 2

984.960

Согласно со МСС 16, во набавната вредност на материјалните средства влегуваат и даноците кои не се рефундираат, како што е во примерот данокот на промет на недвижности. www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

Напомена:

 



Како при подготовката, така и при ставањето во употреба, земјиштето сметководствено се води посебно од градежните објекти, поради фактот што истото не подлежи на амортизација како средство со неограничен рок на употреба. Пример 2: Набавка на техничка постројка На друштвото „Б“ му е одобрен долгорочен кредит во износ од 550.000 денари од банка, за финансирање на набавка на техничка постројка (при што изработката и монтажата ќе траат подолго од една година), од кој банката ќе ги плаќа обврските спрема добавувачот по налог на друштвото „Б“. Остатокот на обврските, друштвото „Б“ го плаќа од сопствените средства. Добиена е фактура од добавувачот за изработка на составните делови на постројката

на износ од 354.000 денари (300.000 + 54.000 /18% ДДВ/). Делот на обврската кон добавувачот, во износ од 200.000 денари го плаќа банката од кредитот, а останатиот дел, во износ од 154.000 денари го плаќа друштвото од трансакциската сметка. Банката од кредитот ја плаќа фактурата за испорака на постројката на износ од 90.400 денари (76.610 + 13.790 /18% ДДВ/), како и фактурата за монтажа на постројката на износ од 259.600 денари (220.000 + 39.600 /18% ДДВ/), односно вкупно 350.000 денари. За време на траењето на набавката на постројката, банката доставува пресметки на камати (пресметките се добиваат на 3 месеци, но во примерот од причини на поедноставување се евидентирани одеднаш), во вкупен износ од 40.000 денари (кои друштвото ги капитализира во набавната вредност на средството (додека трае набавката). Постројката е ставена во употреба.

Книжење: 0162 1300 2200

Материјални средства во подготовка - постројки во подготовка Претходен ДДВ со право на одбивка (18%) Обврски кон добавувачи во земјата

300.000

54.000 354.000

- по добиена фактура за изработка на постројка 2200 2861

Обврски кон добавувачи во земјата Долгорочни обврски по основ на кредит во земјата

200.000

154.000

296.610

- платен остаток од фактурата 2200 1000

Обврски кон добавувачи во земјата Парични средства на трансакциски сметки во денари

- платен остаток од фактурата Материјални средства во подготовка 0162 - постројки во подготовка (220.000 + 76.610) Претходен ДДВ со право на одбивка (18%) 1300 (39.600 + 13.790) 2200 Обврски кон добавувачи во земјата

53.390 350.000

- по добиени фактури за монтажа и превоз на постројка 2200 2861

Обврски кон добавувачи во земјата Долгорочни обврски по основ на кредит во земјата

- платени фактури за монтажа и превоз од кредитот Материјални средства во подготовка 0162 - постројки во подготовка 2250 Обврски по пресметани камати - по пресметка на каматите (капитализаицја на камати) INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

350.000

40.000



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

012200

Технички постројки Материјални средства во подготовка 0162 - постројки во подготовка (300.000 + 296.610 + 40.000) - за ставање на постројка во употреба

1.6. Т рошоци за позајмување кои се дозволени за капитализација Трошоците за позајмување, кои директно се припишуваат на стекнувањето, изградбата или производството на средството кое се квалификува (кое се подготвува за употреба/продажба), се оние трошоци за позајмување кои би се избегнале доколку издатокот на средството кое може да се квалификува не би бил направен.

Кога едно друштво позајмува средства, со конкретна цел да стекне определено средство кое се квалификува (пример, земен кредит за изградба на објект), трошоците за позајмување (каматите) кои директно се однесуваат на средството кое може да се квалификува (објектот) можат веднаш да бидат идентификувани (утврдени).

1.7. Употреба на проценка (расудување) Во случаи кога е тешко да се идентификува (да се утврди) износот на трошоците за позајмување, кои директно се припишуваат на стекнувањето на средство кое може да се квалификува, неопходно е да се користи расудување (проценка) на истите. Примери на тешко определување на директна врска помеѓу определени позајмувања и средството кое може да се квалификува, односно утврдување на позајмувањата што инаку можеле да бидат избегнати, при што треба да се применува проценка, се следните: - с лучајот кога една група на друштва користи низа на должнички инструменти за да позајми финансиски средства со различни каматни стапки, а потоа ги позајмува тие финансиски средства по различни основи на другите друштва во групата; www.p

636.610

- с лучајот на употреба на позајмувањата деноминирани во, или врзани за странски валути, кога групата на друштва работи во услови на високо инфлаторни економии или во услови на високи флуктуации на девизните курсеви. Во македонски услови вакви примери досега не постојат.

1.8. К орекција на трошоците за позајмување По позајмувањето средства по основ на финансиски аранжман наменет за средство кое се квалификува, друштвото може да се соочи со настанати трошоци за позајмување, пред дел или сите финансиски средства да бидат искористени за плаќање на издатоците за средството кое се квалификува (пример, издадени обврзници, со кои се собрани средства за производство на постројка, кое сеуште не е започнато, додека друштвото веќе ги исплатува каматите по основ на обврзниците). Во вакви околности, примените финансиски средства честопати времено се вложуваат до моментот кога ќе настане издатокот за средството кое може да се квалификува (пример, собраните финансиски средства, се вложуваат во некои други обврзници или се позајмуваат на друго друштво, по основ на што првото друштво-вложувач/заемодавател остварува приходи - заработува камати). При утврдувањето на износот на трошоците за позајмување кои се квалификуваат за капитализација во текот на периодот, било каков остварен приход од временото вложување на претходно позајмените средства се одзема од настанатите трошоци за позајмување, со цел утврдување на нивниот реален износ (според претходно наведе-

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

 

ниот пример, трошоците за камати по основ на издадените обврзници, се намалуваат за остварените приходи од камати од купените обврзници/или дадениот заем). Во македонски услови вакви примери досега не постојат.

1.9. У тврдување на стапка на капитализација Во случај кога друштвото позајмило средства за општи цели (ненаменски средства), но решило дел или сите средства да ги користи за добивање на средство кое може да се квалификува, износот на трошоците за позајмување кои се квалификуваат за капи-

тализација, треба да биде утврден применувајќи стапка на капитализација врз издатоците за тоа средство. Стапката на капитализација е пондерираниот просек на трошоците за позајмувањето применет во однос на преостанатите општо позајмени средства на друштвото што не се исплатени (вратени) во текот на периодот, со исклучок на позајмувањата наменети конкретно за добивање на средство кое се квалификува (кое се подготвува за употреба). Износот на трошоците за позајмување капитализирани за време на период не треба да го надмине износот на трошоците за позајмување настанати во тој период.

Пример на пресметка на стапка на капитализација: Друштвото позајмило ненаменски средства од три различни извори: Р. Опис бр. 1. Заем 2. Кредит 3. Заем Вкупно:

Износ во Тримесечна денари каматна стапка 20.000 3% 30.000 2,25% 50.000 2,5% 100.000

Износ на пресметана камата (проста метода) 600 675 1.250 2.525

Пресметка на пондериран просек на камати: 2.525 : 3 = 842 денари

Стапка на капитализација =

ондериран просек на камати П ----------------------------------------------------- Вкупно позајмени средства за општи цели (дел што не е исплатен)

Да претпоставиме дека друштвото сеуште не вратило средства на ниеден заемодавач / кредитодавач. 842 Стапка на капитализација = ---------- х 100 = 0,842% 100.000

Пресметка на трошоци за позајмување што се капитализираат: Издатоците на средството кое се подготвува за употреба изнесуваат 30.000 денари. Друштвото, за работите поврзани со средството, искористило пари од општо позајмените (ненаменски) средства. 30.000 х 0,842% = 253 денари (капитализација на камата).

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1.10. Почеток на капитализацијата Капитализацијата на трошоците за позајмување како дел од набавната вредност на средството кое може да се квалификува треба да почне кога: а) и здатоците за средството се настанати; б) т рошоците на позајмувањата се настанати и в) а ктивностите неопходни за да се подготви средството за неговата наменета употреба или продажба се во тек.

Издатоците за едно средство кое се квалификува ги вклучуваат само оние издатоци кои резултирале во парични плаќања, преноси на други средства или претпоставени обврски за камати. Издатоците се намалуваат за сите примени прогресивни плаќања или примени поддршки во врска со средството согласно со МСС 20 - Сметководство за државни поддршки и обелоденување на државна помош. Просечната сметководствена вредност на средството за време на периодот, вклучувајќи ги претходно капитализираните трошоци за позајмување, вообичаено претставува разумна проценка на издатоците на кои е применета стапката на капитализацијата за тој период. Активностите потребни за да се подготви средството за неговата наменета употреба или продажба, опфаќаат повеќе од само физичка изградба на средството. Тие вклучуваат техничка и административна работа пред да отпочне физичката изградба, какви што се активностите во врска со добивањето на одобрение пред да се почне со физичката изградба. Меѓутоа, ваквите активности исклучуваат чување на средството кога нема производство или развој што доведува до промени во состојбата на средството. На пример, трошоци за позајмување настанати додека земјиштето било во фаза на развој се капитализираат во текот на период во кој активностите во врска со развојот биле преземени. Меѓутоа, трошоците за позајмување кои

www.p

настанале додека земјиштето стекнато за градежни цели се чува без било каква поврзана активност за развој, не се квалификуваат за капитализација.

1.11. Суспендирање (прекин) на капитализацијата Капитализацијата на трошоците за позајмување треба да биде суспендирана (прекината) за време на продолжените периоди, во чии рамки активностите за развој, односно активностите потребни за подготвување на средството за неговата наменета употреба или продажба, се прекинати. Така, на пример, настанатите трошоци за чување на делумно завршените средства не се квалификуваат за капитализација, односно се врши прекин на капитализацијата. Меѓутоа, капитализацијата на трошоците за позајмување обично не се прекинува за време на перидот кога се одвиваат значителни технички и административни работи или кога се неопходни привремени доцнења (времени одложувања) наметнати со процесот на добивање на средството кое се подготвува за наменетата употреба или продажба. Така, на пример, капитализацијата продолжува и во текот на продолжениот период неопходен залихите да созреат или за време на продолжениот период во кој високото ниво на водата ја одложува изградбата на некој мост, доколку такви нивоа на водата се вообичаени во периодот на изградбата во тоа географско подрачје.

1.12. Конечен престанок на капитализацијата Капитализацијата на трошоците за позајмување треба да престане кога се завршени сите битни активности неопходни за подготвување на средството кое може да се квалификува за неговата наменета употреба или продажба. Средството обично е подготвено за неговата намена или продажба кога физичката изградба на средството е завршена, и покрај тоа што рутинската административна

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

работа може да продолжи и понатаму. Доколку преостанале само некои помали измени, какви што се декорацијата на недвижноста спрема спецификацијата на купувачот или корисникот, тоа покажува дека значително сите активности се завршени. Од сметководствена гледна точка, со завршувањето на сите активности поврзани со средството кое е спремно за употреба, кога и престанува капитализацијата на трошоците на позајмување, се затвора сметката 016 - Материјални средства во подготовка, чија состојба се префрлува на соодветната сметка на средството ставено во употреба во групата 01 - Материјални средства. Кога изградбата на средството кое може да се квалификува се завршува во делови и секој дел може да биде употребуван додека изградбата на другите делови и понатаму продолжува (на пример, деловен комплекс кој опфаќа неколку згради, од кои секоја може да се користи посебно), капитализацијата на средството треба да престане кога суштински сите активности неопходни да се приготви тој дел за неговата наменета употреба или продажба ќе бидат завршени. Од друга страна, пример на средство кое може да се квалификува, а за кое е неопходно да се заврши во целост пред било каков негов дел да може да биде употребуван, претставува индустриска постројка која инволвира неколку процеси што се одвиваат последователно на различни делови на постројката на иста локација, каков што би бил случајот со фабрика за производство на челик.

1.13. Обелоденување Според МСС 23, ентитетот треба да обелодени: а) износот на трошоците за позајмувања капитализирани за време на периодот и б) с тапката на капитализацијата користена за утврдување на износот на трошоците за позајмување кои се квалификуваат за капитализација.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

 

2. Сметководствен третман на трошоците за позајмување - Оддел 25 (се однесува на микро и мали трговци) Согласно со домашната регулатива (ЗТД и Правилникот за водење сметководство), според Одделот 25 на МСФИ за МСЕ, ентитетот ги признава сите трошоци за позајмување (камати) како расход на периодот кога биле направени. Овој оддел не дозволува да се врши капитализација на трошоците за позајмување и затоа не се бара и дополнително обелоденување. Сепак, според Оддел 5.5. (б) Извештајот за сеопфатна добивка треба да ја содржи како минимум и ставката на трошоците за финансирање. Ентитетот треба да го обелодени и вкупниот приход од камата и вкупниот расход од камата (11.48. (б)), пресметани според методот на ефективна каматна стапка, кога се работи за финансиски средства или финансиски обврски што не се мерени според објективната вредност преку добивката или загубата.

II. ОДАНОЧУВАЊЕ 1. Оданочување на побарувањата по основ на парични заеми - нови решенија со Законот за данокот на добивка (13/14 и 112/14) Новиот Закон за данокот на добивка (112/14) покрај концептуалните новини (враќање на финансискиот резултат во годишната основица за утврдување на данокот на добивка), во делот на даночниот третман на заемите го прифати изземањето на оние заеми кои се одобрени од страна на здруженија и фондации (организации) кои се основани согласно со Законот за здруженија и фондации чија основна дејност е пласирање на заеми утврдени согласно со нивниот статут и програма. Со денот на влегување во сила на НОВИОТ Закон за данок на добивка, побарувањата по заеми (отворени салда на крајот на годината) кај овие субјекти НЕМА да се оданочуваат.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Поради преодните одредби на Законот за данокот на добивка (112/14), оданочувањето на салдата на одобрените заеми е вратено на почетокот на 2014 година. Имено заради ретроаактивното важење на членот 51 од ЗДД, произлегува дека заемите одобрени од 1 јануари 2014 година наваму ќе потпаднат под новиот даночен режим. Претходното решение под режимот на оданочување ги ставаше оние заеми кои се одобрени од 31 јануари 2014 годиан наваму, под услов ако не се вратени до крајот на годината. Сметаме дека сепак оданочивоста на салдата на побарувањата по одобрени заеми се применува од 31.01.2014 година. Новиот даночен режим на заемите се однесува на правните лица - обврзници на данокот на добивка, а не и на обврзниците на годишниот данок на вкупен приход.

Напоменуваме дека со нагласувањето на „економската суштина“ на заемот всушност се неутрализира неговата правна форма (постоењето на договор за заем/ позајмица). Во овој контекст подвлекуваме дека е недозволиво како заеми да се третираат побарувања по реално дадени аванси за промет на добра и услуги, потоа активни временски разграничувања и други активни салда на 31.12., сето тоа во функција на проширување на даночната основа и на штета на даночните обврзници. Важно: Новиот даночен третман на побарувањата по основ на заеми не го погодува работењето на банките, штедилниците и финансиските друштва кои според одделните законски дефиниции одобруваат кредити, а не заеми. Заради ваквиот различен даночен третман на побарувањата по основ на одобрени заеми се налага потреба од воведување на аналитичка евиденција за: а) заемите одобрени заклучно со 30 јануари 2014 година и б) заемите одобрени после овој датум. Од 31 јануари 2014 година наваму даночно неутрален ќе биде одобрениот КРАТКОwww.p

РОЧЕН заем кој ќе биде вратен до крајот на годината на одобрување. Со новото даночно решение треба да се внимава на четири правила и на два критични моменти поврзани со заемите. Правила: - Н овото решение се однесува само на ПОБАРУВАЊАТА по основ на одобрени заеми (да се имаат во превид исклучоците: обврзници на данокот на вкупен приход, банки, штедилници и финансиски друштва и здруженија и фондации (организации) кои се основани согласно со Законот за здруженија и фондации чија основна дејност е пласирање на заеми утврдени согласно со нивниот статут и програма) - Н овото решение не се однесува на ОБВРСКИТЕ по основ на примени заеми, - Р ешението се применува без оглед на поврзаноста на деловните субјекти (поврзаноста е небитна) и - Р ешението не се однесува на даночниот третман на каматите по одобрени/примени заеми. За даночниот третман на каматите важат посебни правила согласно со законски дефинираната поврзаност на субјектите. Критични моменти: - П рвиот е 31 јануари 2014 година (новото решение се применува за заемите одобрени од 31 јануари 2014 година наваму) и - Вториот е 31 декември секоја година.

обарувањата за заемите кои се одобреП ни пред 31 јануари 2014 година не влегуваат во овој режим и нивното салдо на крајот на годината нема да биде оданочиво.

1.1. Оданочувањето на одобрениот заем, дава можност за користење на даночен кредит во периодот на негово враќање Платениот данок за одобрениот заем во 2014 година кој не е вратен до крајот на годината за која се известува сепак не претста-

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

вува трајно изгубено средство (ликвидност). Со враќањето на заемот, во наредните даночни периоди, даночниот обврзник - давател на заемот има можност да користи ДАНОЧЕН КРЕДИТ, односно да ја намали даночната основа во годината на враќање соодветно за износот на наплатените побарувања по одобрени заеми, за кои во претходните даночни периоди било извршено зголемување на даночната основа. Со ваквото намалување на даночната основа, всушност ќе биде соодветно намалена и даночната обврска за износот на претходно платениот данок. Новиот правилник за данокот на добивка (174/14) ова го уредува во членот 5. ст. 1 точка 2 Пример 1:

 



сметува ако истата е договорена). Ако висината на пресметаната камата во сметководството ги задоволува даночните критериуми (SKIBOR + 1 процентен поен за соодветната рочност), тогаш таа нема влијание на формирањето на даночната основа. (Приходната камата ќе учествува во генерирањето на потенцијална добивка која во моментот на исплатата како дивиденда ќе биде оданочена.) Во спротивно, само за целите на оданочувањето, во независна даночна пресметка се пресметува камата согласно со даночните правила имајќи ја предвид соодветната рочност. Правила за висината на каматната стапка за даночни цели: За заеми во денари: SKIBOR + 1

Одобрен и вратен заем во ист даночен период

- трошковната камата < (да биде помала од, или еднаква на) SKIBOR каматата + 1 процентен поен,

Претпоставка:

- приходната камата > (да биде поголема од, или еднаква на)SKIBOR каматата + 1 процентен поен.

Претпријатието „Пари“ дало паричен заем на 14 март 2014 година на поврзано правно лице „Долг“ во износ од 150.000 денари. Заемот е вратен на 27.12.2014 година. Каков е даночниот третман на заемот во овој случај? Објасни. Одговор: Иако заемот е одобрен после 31 јануари 2014 година, со оглед на фактот дека истиот е вратен во истиот даночен период (година), даночни импликации не постојат, односно заемот нема да се вклучува во основата за оданочување. Напоменуваме дека поради поврзаноста, претпријатието „Пари“, за даночни цели има обврска да пресмета камата, со примена на каматната стапка од најмалу SKIBOR + 1 процентен поен за соодветната рочност (9 месеци). Претпријатието „Долг“, треба да внимава на висината на трошковната камата, заради оданочивоста на делот пресметан по каматна стапка повисока од SKIBOR + 1 процентен поен за соодветната рочност Појаснување: Пресметувањето на камата која се евидентира во сметководството зависи од облигациониот однос (камата се преINFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

За заеми во девизи: EURIBOR + 1 - трошковната камата < (да биде помала од, или еднаква на) EURIBOR каматата + 1 процентен поен, - приходната камата > (да биде поголема од, или еднаква на) EURIBOR каматата + 1 процентен поен. Пример 2:



Одобрен заем и обврска по фактура на/од исто правно лице Претпоставка: Претпријатието „Пари плус“ на 09 септември 2014 година дало 200.000 денари заем на поврзано правно лице „Брз промет“, без камата. Во 2014 година правното лице „Брз промет“ побарува од „Пари плус“ по фактури, вкупен износ од 313.200 денари. Со оглед на достасаните побарувања, субјектите спроведуваат компензација на 12 декември 2014 година. Каков е даночниот третман на споменатите трансакции?



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Одговор: Поради спроведената компензација „Пари плус“ на крајот на годината нема да искаже салдо по основ на побарување за одобрениот заем. Заради тоа неговата даночна основа по овој основ нема да се менува. Сепак, со оглед на поврзаноста, за даночни цели правното лице „Пари плус“ ќе изврши зголемување на даночната основа за износот на каматата пресметана според правилото SKIBOR камата + 1 процентен поен. Пример 3:



Одобрени повеќе заеми под различни услови Претпоставка:

Претпријатието „А“ на 22 април 2014 година дало заем на 4 правни и едно физичко лице. Физичкото лице е сопственик на правното лице „А“, а две од правните лица („Б“ и „В“) кои добиле заем се основани од правното лице „А“. Состојбата со побарувањата за одобрените заеми кај претпријатието „А“ на 31.12.2014 година е следната: - п обарување за одобрен заем на правно лице „Б“ (поврзано со „А“), 124.600 денари, - п обарување за одобрен заем на правно лице „В“ (поврзано со „А“), 820.000 денари, - п обарување за одобрен заем на правно лице „Г“, 0 денари (заемот е вратен во 2014 година), - п обарување за одобрен заем на правно лице „Д“ 1.240.000 денари - п обарување од физичко лице „МН“ (поврзано со „А“), 95.000 денари. Одговор: При составувањето на Даночниот биланс за 2014 година, даночниот обврзник „А“, ќе ја зголеми даночната основа за сите невратени заеми со салдо на 31.12.2014 година во вкупен износ од 2.279.600 (124.600 + 820.000 + 1.240.000 + 95.000). www.p

При тоа не треба да се заборави и даночниот третман на каматата кога се работи за деловен однос со поврзано лице (правните лица „Б“ и „В“ и физичкото лице „МН“). Најниската камата што треба да се пресмета заради нејзино даночно неутрализирање (без да има влијание врз зголемувањето на даночната основа) е во висина на SKIBOR каматната стапка + 1 процентен поен за соодветната рочност. Ако облигациониот однос е бескаматен (не е договорено пресметување на камати) или се договорени пониски камати од SKIBOR каматната стапка + 1 процентен поен за соодветната рочност (кај примените заеми се оданочува повисоката трошковна каматна разлика над овој репер), тогаш разликата е оданочива, односно кај одобрените заеми: пониската приходна каматна разлика под SKIBOR + 1 реперoт е предмет на оданочување.

Продолжение на примерот - стекнување на право на даночен кредит Во 2015 година на претпријатието „А“ му е вратен заемот од правното лице „Б“ во износ од 100.600 денари, од „В“ е вратен вкупниот износ од 820.000 денари. Правното лице „Д“ и физичкото лице „МН“ не вратиле ниту денар од земениот заем. Даночниот обврзник во 2015 година ќе ја намали даночната основа за 920.600 денари (100.600 + 820.000) со искажување на износот на АОП 31 од Даночниот биланс - образец „ДБ“ (заради ова намалување на основата, даночниот обврзник ќе плати помалку данок на непризнаени расходи за консеквентен износ од 92.060 денари, пребивајќи го на тој начин платениот данок на салдата по основ на побарување за заеми во претходната (2014) година. Користењето на даночен кредит за наплатените побарувања по заеми е уредено преку измена на членот 17 став 2 од Законот за данокот на добивка. Содржината на овој став е неконзистентна (финансиско Vs даночно известување) со фактичката состојба на салдата на заемите. Имено, тие се оданочуваат без да има потреба да се расходуваат.

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

Во тој контекст и користењето на даночниот кредит не е поврзан со остварувањето на приход. Доволно е „оданочените“ заеми да бидат вратени (Трансакциска сметка / Побарување по заеми). Имено, наплатата на заемот не претставува приход за заемодавателот туку затворање на побарувањето, за разлика од вредносното усогласување на побарувањата кое прво се искажува како расход на периодот, и соодветно на тоа како приход во моментот на неговата евентуална наплата.

2. Даночен третман на каматите од аспект на составување на Даночниот биланс Краток сврт на даночниот третман на каматите по заеми од/на неповрзани лица (пазарни камати) За даночни цели, дефиницијата за висината на каматата од која зависи и нејзиниот даночен третман (заради составување на Даночниот биланс - образец ДБ) е дадена во Правилникот за данокот на добивка - член 4 став 3 точка 2. Од оваа дефиниција произлегува реферирањето на каматата која би се остварила помеѓу неповрзани лица како пазарна, односно гранична камата од која се мери (не)оданочивоста на каматата. Да нема забуни, ваквата даночна дефиниција не го прејудицира облигациониот карактер на заемот (кој може да се уреди според вољата на двете договорни страни, па според тоа да биде и без камата), но за даночни цели создава обврска од задолжително пресметување на приходна (пазарна) ка3

 

мата кога се работи за облигационен однос меѓу поврзани лица. Според дефиницијата од Правилникот, даночната („гранична“) камата се утврдува најмногу/најмалку до висината на каматната стапка која би се остварила помеѓу неповрзани лица. Од ова не се подразбира дека даночниот пропис бара ЗАДОЛЖИТЕЛНО пресметување на камата во односите меѓу неповрзани лица.

2.1. Д аночен третман на приходната камата - Оданочување на разликата меѓу пониската приходна камата и повисоката пазарна камата - кога се работи за заем одобрен на „поврзано“ лице Заради елиминирање на честата појава на повластеното (бескаматно) кредитирање на сопствениците (содружници или акционери), правни и/или физички лица, и на нив поврзани лица, со средства од даночните обврзници - деловни субјекти, од 16 април 2011 година е воведен режим на оданочување на евентуалната разлика меѓу помалку искажаните приходи од камати и потенцијалните приходи што би можело да се остварат од повисоките пазарни камати, но, само кога се работи за заем даден на сопственици (содружници или акционери) и/ или на нив поврзани лица (член 11 точка 7 од Законот за данокот на добивка). Со членот 16 од Законот за данокот на добивка е уредено дека кога се работи за дефинирање на поврзаноста се применуваат одредбите на Законот за трговските

Согласно со член 491 од Законот за трговски друштва (ЗТД - „Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/14 и 138/14; У. суд71/06, 17/09, 23/09, 8/11, 21/11), поврзаните друштва се правно самостојни друштва кои се поврзуваат и кои воспоставуваат меѓусебни односи како: 1) друштво коешто во друго друштво има: учество, значајно учество, мнозинско учество или мнозинско право во одлучувањето или заемно учество и 2) зависно, владејачко друштво и друштва кои дејствуваат заеднички. - Учество на едно во друго друштво Друштво коешто во друго друштво стекнало удел / акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени најмалку со 10%, но не повеќе од 20% од основната главнина на друштвото се смета за друштво коешто има учество во друго друштво (член 492 од ЗТД). INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

друштва. ЗТД како поврзани лица ги дефинира субјектите со учество од најмалку 10% во основната главнина. 3 Важно:



Со новиот Закон за данокот на добивка-112/14 (член 16, став 3) озаконета, односно преземена е одредбата од член 2 став 3 алинеја 4 од стариот Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и спречување на двојното ослободување или двојното оданочување („Службен весник на РМ“, бр. 173/11 и 4/12-исправка), за дефинирање на поврзани физички лица со даночниот обврзник (правно лице – субјект), според која за поврзани лица се сметаат припадниците на исто семејство во смисла на одредбите од Законот за даночна постапка, доколку припаѓаат на еден од следните меѓусебни односи, и тоа: - брачен другар; - роднина по права линија; - браќа и сестри;

- д еца на браќата и сестрите; - сопружници на браќата и на сестрите и браќата и сестрите на сопружниците и родителите на сопружниците; - браќа и сестри на родителите и - хранители и посвоители. Ви обрнуваме внимание дека на поставено прашање (преку info@ujp.gov.mk), УЈП препознава поврзаност и кога два правни субјекта се основани од едно исто физичко лице (сопственичка поврзаност) - за поврзани се сметаат и правните субјекти кои се основани од исто физичко лице. Ви обрнуваме внимание дека на поставено прашање (преку info@ujp.gov.mk), УЈП препознава поврзаност и кога два правни субјекта се основани од едно исто физичко лице (сопственичка поврзаност) - за поврзани се сметаат и правните субјекти кои се основани од исто физичко лице.

Друштво со значајно учество Друштво коешто во друго друштво стекнало удел / акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени со повеќе од 20%, но не повеќе од 50% од основната главнина на друштвото, или кога на собирот на содружниците / собранието на акционери му припаѓаат повеќе од 20%, но не повеќе од 50% од сите гласови, се смета за друштво со значајно учество (член 493 од ЗТД).

Друштво со мнозинско учество или со мнозинско право на одлучување во друго друштво Друштво коешто во друго друштво стекнало удел/акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени со повеќе од 50%, или кога на собирот на содружниците / собранието н а а к ц и о н е р и на другото друштво му припаѓаат п овеќе од 50% на сите гласови, се смета за друштво коешто во друго друштво има мнозинско учество (член 494 од ЗТД).

- Зависно и владејачко друштво Зависно друштво е правно самостојно друштво над кое друго друштво (владејачко друштво) има непосредно или посредно превладувачко влијание. Друштво кое има непосредно или посредно превладувачко влијание во зависно од него друштво е владејачко друштво (член 495 од ЗТД). -

Друштва што дејствуваат заеднички Се смета дека друштва дејствуваат заеднички ако имаат склучено договор заради стекнување или отстапување на правото на глас или заради остварување на правото на глас за да се обезбеди водење на заедничка политика спрема друштвото (член 499 од ЗТД).

Емпириски пристап за утврдување на „поврзано лице“ согласно ЗТД - наш став Занемарувајќи го непосредното или посредното превладувачко влијание, како и друштвата што дејствуваат заеднички, произлегува дека капиталната поврзаност од најмалку 10% веќе претставува исполнетост на условите од дефиницијата за „поврзани лица“. Обрнуваме внимание дека поврзаноста за целите на оданочувањето, согласно со Законот за данокот на добивка е дефинирана според Законот за трговските друштва, додека Правилникот за данокот на добивка истата ја проширува и со одредбите од Законот за даночна постапка. www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

Предмет на оданочување (даночна основа) Предмет на оданочување е „изгубениот“ приход утврден како разлика меѓу повисоката пазарна камата и пониската приходна камата по која заемот е одобрени во корист на содружниците или акционерите на даночниот обврзник - давател на заем, и/или на нив поврзани лица. Напомена:



Во услови кога даночниот обврзник не може евидентирано да докаже дека висината на каматната стапка по која е одобрен заем на сопственици (и/или на нив поврзани лица) е пазарна (преку презентирање на кореспонденција со деловни банки на пример), односно кога не постои информација за пазарната камата на одобрениот заем, се применува одредбата сугерирана во Правилникот за данокот на добивка како „сурогат“ на пазарната каматна стапка: - С КИБОР каматната стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се работи за денарски заем, односно - Е УРИБОР каматната стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се работи за девизен заем.

Дефинирање на пазарна каматна стапка или нејзин „сурогат“ Третман на пазарна каматна стапка која би служила како репер за изгубениот потенцијален приход од камата има онаа каматна стапка која во моментот на одобрувањето на заемот би се остварила доколку заемот е одобрен на неповрзани лица (под пазарни услови). Со членот 14 став 3 од Законот за данокот на добивка, како основ за определување на висината на каматната стапка која би се остварила меѓу неповрзани лица се зема стапката остварена на финансискиот пазар

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

 

во земјата или на меѓународен финансиски пазар. Со оглед на растегливоста на дефинирањето на пазарните каматни стапки во актуелни констелации, со Правилникот за данокот на добивка е дадена практична можност. Сурогат на пазарните каматни стапки да бидат EURIBOR каматните стапки со соодветна рочност плус еден процентен поен (за девизните заеми), односно SKIBOR каматните стапки со соодветна рочност плус еден процентен поен (за денарските заеми). Пример:



Одобрен заем на поврзано физичко лице (согласно одредбите на Правилникот за данокот на добивка) Правното лице „А“ - обврзник на данокот на добивка, на 1 јуни 2014 година одобрило едногодишен заем на физичко лице - ќерка на содружникот во износ од 200.000 денари. Согласно со потпишаниот договор за заем, во кој не е предвидена валутна клаузула, годишната каматна стапка на одобрениот заем изнесува 3% (варијанти: одобрен заем без камата и одобрен заем со камата од 12% на годишно ниво). Ќерката на содружникот, каматата ја плаќа месечно. Правното лице „А“ искажува приход од камата за 2014 година согласно со договорот за заем во износ од 3.500 денари (варијанти: нула денари и 14.000 денари, консеквентно). Пресметката дадена во продолжение е во функција на формирањето на годишната даночната основа во образецот ДБ. Со оглед дека правното лице „А“ - обврзник на данокот на добивка не поседува евидентни докази за висината на пазарната каматна стапка, како репер за споредба ќе се користи СКИБОР меѓубанкарската каматна стапка со соодветна рочност плус еден процентен поен. На денот на одобрувањето на заемот, СКИБОР меѓубанкарската каматна стапка на 12 месеци изнесува 4,53% годишно.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пресметка кај правното лице „А“ - давател на заем (приходна камата) Р. бр.

1 2 3 4 5 6

О п и с

Варијанти 2

Одобрен заем (во денари) 200.000 200.000 200.000 Годишна каматна стапка (согласно договор) 3% 0% 12% Приход од камата за 7 месеци од 2014 година (200.000 х 3%/12% : 12 х 7) 3.500 0 14.000 Каматната стапка за даночни цели во моментот на одобрување на заемот 5,53% 5,53% 5,53% (СКИБОР + 1 процентен поен) за рочност од 12 месеци (4,53+1,0) Пресметана камата по каматната стапка СКИБОР + 1 процентен поен 6.452 6.452 6.452 за 7 месеци од 2014 г. (200.000 х 6,20% : 12 х 7) Дел од приходот од камата кој е понизок од пазарната камата (овој дел ќе учествува во формирањето на даночната основа) 2.952 6.452 0 (6.452 - 3.500 / 0 / 14.000)

До истите резултати презентирани во редот 6 ќе се дојде ако за пресметување на каматата се користи разликата на каматните стапки од редовите 4 и 2. (Пример: 200.000 х (5,53-3,0)% : 12 х 7 = 200.000 х 2,53% : 12 х 7 = 2.952). Важно: П регледот на ЕУРИБОР каматните стапки на почетокот на секој месец за 2014 година, како и Прегледот на дневни СКИБОР (меѓубанкарски) каматните стапки за 2014 година може да ги најдете во Инфо-регистарот во Делот 6/XII-XIII.

2.2. Д аночен третман на трошковната камата - Оданочување на разликата меѓу повисоката трошковна камата и пониската пазарна камата - кога се работи за заем добиен од „поврзано“ лице (кое не е банка или друга овластена кредитна институција) Даночниот обврзник, должник - примател на заем од доверител - поврзано лице, трошковната камата ќе ја третира како оданочив расход за оној дел за кој таа е ПОВИСОКА од каматата што би ја плаќал во моментот на одобрувањето на заемот, доколку се работи за заем добиен од неповрзано лице (дефинирана како каматна стапка која е остварена на финансиски пазар во земјата или на меѓународен финансиски пазар). Дефиниција од Правилникот за данокот на добивка: Износот на делот од трошковните камати по заеми добиени од поврзано лице кој го надминува износот на важечките каматни стапки доколку се работи за заеми добиени од неповрзани лица претставува оданочив расход. Кај заемите кои се добиени од поврзано лице - кое не е банка или друга овластена кредитна институција, односно не се добиени директно или индиректно од меѓународни финансиски институции и заемите за кои гарантира Република Македонија - при утврдувањето на расwww.p

ходите од камати се признава пресметаната камата најмногу до висината на каматната стапка која би се остварила помеѓу неповрзани лица, во моментот на одобрувањето на заемот, или доколку даночниот обврзник не може евидентирано да докаже дека висината на каматната стапка е како за неповрзани лица тогаш ќе се признае најмногу до висината на ЕУРИБОР стапката за девизните кредити со соодветна рочност и СКИБОР стапката за денарски кредити зголемени за еден процентен поен. Без оглед на постоењето на евентуална поврзаност, претходново не се применува кога даночниот обврзник (заемопримател - должник) добил заем од банка или друга овластена кредитна институција, како и во случите кога заемот е добиен директно или индиректно од меѓународни финансиски институции вклучувајќи ги и заемите за кои гарантира Република Македонија, во кој случај каматата не претставува оданочив расход.

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

Пример:

 



Правното лице „А“ - обврзник на данокот на добивка, на 1 мај 2014 година добил деветомесечен заем од деловниот субјект „Б“ со кој сочинува група на капитално поврзани лица во износ од 250.000 денари. Согласно со потпишаниот договор за заем, во кој не е предвидена валутна клаузула, годишната каматна стапка на одобрениот заем изнесува 13% (варијанти: добиениот заем е без камата и добиениот заем е со камата од 3,5% на годишно ниво). Каматата се плаќа месечно. Пресметка кај правното лице „А“ - примател на заем (трошковна камата) Р. бр. 1 2 3 4 5 6

Варијанти 2 3 1 Примен заем (во денари) 250.000 250.000 250.000 Годишна каматна стапка (согласно договор) 13% 0% 3,5% Трошок за камата за 8 месеци од 2014 година (250.000 х 13%/3,5% : 12 х 8) 21.667 0 3.646 Каматната стапка за даночни цели во моментот на одобрување на заемот 5,18% 5,18% 5,18% (СКИБОР + 1 процентен поен) за рочност од 9 месеци (4,18 + 1,0) Пресметана камата по каматната стапка СКИБОР + 1 процентен поен 8.633 8.633 8.633 за 8 месеци од 2014 г. (250.000 х 5,80% : 12 х 8) Дел од трошокот за каматата кој е повисок од пазарната камата (овој дел ќе учествува во формирањето на даночната основа) 13.034 0 0 (21.667 / 0 / 3.646 - 8.633) Опис

Од претходната пресметка произлегува дека во првата варијанта делот на трошокот за камата во износ од 13.034 ќе има третман на оданочив расход во Даночниот биланс. Во втората и третата варијанта реалниот трошок за камата (ред. 3) е понизок од пазарната камата (ред. 5), поради што нема основ за оданочување на каматата по заем добиен под вакви услови од поврзано лице.

2.3. Д аночен третман на трошковните камати по заеми добиени од содружници или акционери - нерезиденти со најмалку 25% учество во капиталот на друштвото За оданочив расход се смета и трошковната камата по заем добиен од поврзани лица, содружници / акционери - НЕРЕЗИДЕНТИ со најмалку од 25% учество во капиталот (вкупна основна главнина) на друштвото, односно во вкупното гласачко право во друштвото, доколку на почетокот и на крајот од даночниот период (календарска година, односно делот од годината за кој даночниот обврзник работел) тие заеми го надминале трикратниот износ на учеството во капиталот или во гласачкото право на содружникот / акционерот. Дефиниција според Правилникот за данокот на добивка: Износот на каматите на заемите добиени од содружниците / акционерите - нерезиденти со најмалку 25% учество во капиталот на друштвото, кои за повеќе

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

од трипати го надминуваат износот на уделот на тој содружник или акционер е оданочив. За заеми се сметаат и заемите од трети лица кои се гарантирани од страна на содружникот или акционерот, како и заемите кои се добиени од банки врз основа на депозит на тој содружник или акционер во таа банка. Делот од каматата што има третман на оданочив расход, се утврдува на тој начин што вкупната камата за тековната година ќе се помножи со делот на заемите кој го надминува соодносот 1 : 3 (еден за капитал : три за заем) и ќе се подели со износот на вкупните заеми.



kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Уделот на содружникот или акционерот во капиталот на корисникот на заемот, се утврдува како просек од состојбата на: - основната главнина намалена за неуплатениот дел; - резервите (освен ревалоризационите резерви) и - н ераспределените добивки, намалени за износот на евентуалните непокриени загуби, на првиот и последниот ден во даночниот период - годината во кој заемот се користи. Како заеми се сметаат и заемите од трети лица кои се гарантирани од содружникот / акционерот, како и заемите од банки доколку се дадени во врска со депозитот на тој содружник / акционер во таа банка. Исклучок: Претходново не се однесува на каматите по заеми добиени од содружници / акционери на друштвото, кои се банки или други финансиски организации, како и на новооснованите субјекти во периодот од првите три години на работењето, вклучувајќи ја и годината на основањето. Пресметка на просечниот удел на содружникот / акционерот - нерезидент

Збир на состојбата на 31.12. претх. година + 31.12. теков. година: ------------------------------------------------------------------------------------------------------ плус 1) Уплатен капитал (основна главнина намалена за неуплатениот дел) плус 2) Задржана добивка плус 3) Резерви (освен ревалоризациони резерви) минус 4)Акумулирана и непокриена загуба ------------------------------------------------------------------------------------------------------ Просечен удел на содружник / акционер - нерезидент: (1 + 2 + 3 - 4) : 2 Пример со пресметка: Ред. бр.

1 1.

О п и с

На почетокот на годината, односно на 31.12.2013 3

2 Уплатен капитал (основна главнина намалена за неуплатениот дел) Задржана (акумулирана) добивка

3. 4. 5. 6.

Резерви (без ревалоризациони резерви) Пренесена (акумулирана) загуба Збир (вкупно капитал): (1 + 2 + 3 - 4) Учество во капиталот:

На крајот на годината, односно на 31.12.2014 4

П р о с е к

300.000

1.500.000

1.600.000

1.550.000

60.000 (90.000) 1.770.000

60.000 (90.000) 1.870.000

60.000 (90.000) 1.820.000

- Содружник „А“

50%

910.000

- Содружник „Б“

35%

637.000

- Содружник „В“

15%

273.000

Варијанта „А“: Од содружникот „А“, на 1 мај 2014 година е земен заем во износ од 3.600.000 денари со рочност од една година и годишна каматна стапка од 10%.

www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

7. Пресметана камата за 2014 година 3.600.000 х 10% : 12 х 8 8. Трикратен износ на просечниот удел на содружникот „А“ (910.000 х 3) 9. Износ на заемот кој го надминува трикратниот износ на просечниот удел на содружникот „А“ (3.600.000 - 2.730.000)

 

240.000 2.730.000 870.000

Пресметка на оданочивиот дел од камата како трошок х

купна камата за тековната година В Делот од заемот над трикратниот износ на просеч. удел -------------------------------------------------------------------------------- Вкупен износ на заемот

10. Оданочив дел од каматата по заем добиен од соружникот - нерезидент „А“ (240.000 х 870.000 : 3.600.000)

58.000

Варијанта „Б“: Од содружникот „Б“, на 1 јуни 2014 година е земен заем во износ од 1.500.000 денари со рочност од една година и годишна каматна стапка од 12%. 7. 8.

Пресметана камата за 2014 година 1.500.000 х 12% : 12 х 7 Трикратен износ на просечниот удел на содружникот „А“ (637.000 х 3)

105.000 1.911.000

Во овој случај, земениот заем од содружникот „Б“ во износ од 1.500.000 денари е помал, односно не го надминува трикратниот износ на неговото просечно учество во капиталот (1.911.000 денари) на даночниот обврзник. Според тоа, вкупниот износ од 105.000 денари на пресметаната камата за 2014 година ќе има третман на даночно признаен расход. Варијанта „В“: Од содружникот „В“, на 16 јуни 2014 година е земен заем во износ од 1.800.000 денари со рочност од 9 месеци и годишна каматна стапка од 8%. 7. 8.

Пресметана камата за 2014 година 1.800.000 х 8% : 12 х 6,5 Трикратен износ на просечниот удел на содружникот „А“ (273.000 х 3)

78.000 819.000

Во овој случај, се работи за земен заем од содружникот „В“ во износ од 1.800.000 денари кој во капиталот на даночниот обврзник учествува со 15% (помалку од 25%). Според тоа, вкупниот износ од 78.000 денари на пресметаната камата за 2014 година ќе има третман на даночно признаен расход.

2.4. Д аночен третман на трошоци по основ на камати по кредити кои не се користат за вршење на дејноста на обврзникот Согласно со членот 9 точка 11 од ЗДД, оданочиви се трошоците за камати на кредити кои не се користат за вршење на дејноста на даночниот обврзник, како и износот на каматите по кредити за набавка на патнички автомобили, мебел, теписи, уметнички дела од ликовната и применетата уметност и украсни предмети. Ова решение (во сила од 16 април 2011 година)

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

има поширок даночен опфат од претходното кое во даночната основа ги вклучуваше трошоците за камати на кредити за набавка на истите средства, но за целите на опремувањето само на административните простории (новото решение ги вклучува сите простории: административни, деловни, производствени, комерцијални... или кои било други службени простории). Пример:



Даночниот обврзник на 1.7.2014 година добил кредит од деловна банка во износ од 1.600.000 денари со рок на достасаност од една година и каматна стапка од 10% годишно. Со кредитот набавил патнички автомобил во износ од 1.300.000 денари и една машина за производниот погон во износ од 300.000 денари. Пресметка: 1) Вкупно трошоци за камата (1.600.000 х 10% : 12 х 6)

80.000

2) Даночно признат износ на трошоците за камата (300.000 х 10% : 12 х 6)

15.000

3) Оданочив дел од каматата (1.300.000 х 10% : 12 х 6)

65.000

За даночни цели, во рамките на синтетичката сметка, даночниот обврзник може да воспостави аналитичка евиденција на две сметки: една за делот на каматите како признаен даночен расход (15.000 денари) и втората за делот на каматите како непризнаен даночен расход (65.000).

2.5. Д аночен третман на казнените камати за ненавремена уплата на јавни давачки и трошоци за присилна наплата Согласно со членот 9 точка 14 од ЗДД, оданочиви се трошоците по основ на казнени камати за ненавремена уплата на јавни давачки (даноци, акцизи, царини, такси, придонеси и сл.) и трошоците за присилна наплата. а) Казнени камати за неблаговремена уплата на јавни давачки Казнените камати за неблаговремена уплата на јавните давачки (даноци, акцизи, царини, такси, придонеси и сл.) се оданочиви расходи. Потсетуваме дека основниот даночен долг (неплатените даноци, акцизи, царини, такси, придонеси и сл.) не е оданочив расход. Во категоријата на казнени камати за неблаговремена уплата на јавните давачки влегуваат: каматите пресметани во наодот на даночниот инспектор по извршена контрола, како и пресметаната и уплатена камаwww.p

та за задоцнето плаќање на јавни давачки во „сопствена режија“ кај „совесните“ даночни обврзници. б) Трошоци за присилна наплата Согласно член 131 став 2 од Законот за даночната постапка, заради присилната наплата, даночниот обврзник се задолжува со еднократна посебна такса во висина од 5% од износот кој треба да биде наплатен во присилната наплата. Во оваа група на оданочиви расходи влегуваат и трошоците за извршување, пресметани од страна на овластен извршител. Трошоци за присилна наплата можат да се јават и во други случаи уредени со закон. Тие имаат третман на даночно непризнаени расходи. Напоменуваме дека судските трошоци и казнените камати по должничко-доверителски односи претставуваат даночно признаен расход во Даночниот биланс.

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

 

2.6. Д аночен третман на казнените (затезните) камати помеѓу поврзани лица Согласно со членот 4 од ЗДД и член 4, став 3 точка 3 од ПДД, за прв пат, казнената (за која претходно се користеше терминот „затезна“) камата пресметана во должничко доверителен однос меѓу поврзани лица добива третман на оданочив расход. Во членот 13 од Законот за данокот на добивка, е извршено додефинирање на даночниот третман на казнените камати, според кое трошоците за казнените (затезните) кои произлегуваат од односите со поврзано лице имаат третман на оданочиви расходи кои учествуваат во формирањето на даночната основа, со исклучок на трошковните казнени камати кои произлегуваат од облигационен однос со банка или друга овластена кредитна институција. Пример:



Правното лице „А“ добило каматна листа од субјектот „Б“ за пресметана казнена камата заради ненавремено платен паричен долг во износ од 18.220 денари. За истиот месец и банката „Пари плус“ му доставила каматна листа на „А“ со казнена камата во износ од 14.682 денари, заради ненавремено платен ануитет по одобрен кредит. Правното лице „А“ е поврзано и со субјектот „Б“ и со „Пари плус“. Во овој случај оданочив расход ќе биде само казнената камата од поврзаниот субјект „Б“ во износ од 18.220 денари.

3. Даночен третман на каматите од аспект на персоналниот данок на доход Согласно со членот 2 од Законот за персоналниот данок на доход 4 персонален данок на доход се плаќа годишно на збирот на нето приходите од сите извори, исклучувајќи ги приходите што се изземени од оданочување. Покрај останатите, во категоријата на

оданочиви приходи се вклучени и приходите од капитал, кои се остварени во пари, хартии од вредност, во натура или во некој друг вид. Кога се работи за каматите, како ослободени од оданочување, Законот за персоналниот данок на доход (член 6) ги утврдува приходите остварени од: - камати по јавни заеми, - к амати по обврзници издадени од Република Mакедонија и единиците на локалната самоуправа, Ова ослободување се однесува и на каматите кои физичките лица граѓани ги остваруваат како приходи од обврзниците на Република Македонија (за старо девизно штедење и денационализација) не се оданочуваат со данок на доход. Имено, соогласно со Законот за издавање на обврзници на Република Македонија за денационализација („Службен весник на РМ“, бр. 37/02, 89/08, 161/09 и 6/12) и Законот за начинот и постапката на исплатување на депонирани девизни влогови на граѓаните по кои гарант е Република Македонија („Службен весник на РМ“, бр. 32/00, 108/00, 4/02, 42/03 и 145/10), приходите остварени врз основа на обврзниците за старото девизно штедење и обврзниците за денационализација се ослободени од оданочување. Данок на доход не се плаќа и на примањата остварени по основ на камати по обврзници издадени од Република Македонија и единиците на локалната самоуправа. Ова значи дека персонален данок нема да се пресметува и плаќа ниту на остварената камата од останатите

„Службен весник на РМ“, бр. 80/93, 3/94, 70/94, 71/96, 28/97, 8/01, 50/01, 52/01-испр., 2/02, 44/02, 96/04, 120/05, 52/06, 139/06, 160/07, 159/08, 20/09, 139/09, 171/10, 135/11, 166/12, 187/13 и 13/14 (У. суд-31/96, 40/96 и 2/99).

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

видови обврзници на РМ (едногодишна, двогодишна и новата петгодишна обврзница).

ние има и лоши страни - не го зема во предвид инфлациониот дел на приходот од камата кој иако номинално претставува приход, реално всушност тоа не е. Со претходното решение, даночната основица беше утврдена како разлика меѓу номиналната камата и трошоците на пораст на цените на мало за соодветниот период.

- к аматите на штедни влогови, тековни сметки и депозити по видување. Напоменуваме дека до денот на пристапувањето на Република Македонија во Европската унија (166/12), нема да се оданочува ниту приходот од камати остварени на орочени штедни и други депозити.

3.3. Д аночен третман на приходите од камати по заеми дадени на правни и / или физички лица

Во сите останати случаи, каматите што ги остваруваат физички лица претставуваат оданочиви приходи од капитал.

Повторуваме дека основа за оданочување на приходите од камати по заеми одобрени на физички и правни лица е износот на пресметаната камата, а даночен обврзник е лицето што ги остварило овие приходи. Обврзникот-физичко лице (граѓанин) нема обврска аконтативно да го извести УЈП за остварувањето на овие приходи од капитал. Приходите од камати се декларираат во Годишната даночна пријава на обврзникот („ПДД-ГДП“), а исплатителот (правно лице/физичко лице што води деловни книги) ги внесува во Годишниот извештај за персонален данок („ПДД-ГИ“), редовно доставувајќи му го пропишаното известување на обврзникот при секоја поединечна исплата.

Во продолжението на овој текст посветуваме внимание на приходот што физички лица го остваруваат од камати по заеми дадени на правни и/или физички лица.

3.1. Д аночен обврзник за остварените приходи од камати на одобрен заем Обврзник на персоналниот данок на доход за приходите остварени од камати на одобрен заем е физичкото лице - граѓанин што ги остварува овие приходи.

3.2. Даночна основа



Пример:

Основата за оданочување на приходите од камати на одобрен заем е уредена со членот 49 од Законот за персоналниот данок на доход и според ставот 2 на овој член износот на пресметаната камата претставува даночна основа за пресметување на данокот на доход.

Согласно со потпишаниот договор за заем, физичко лице, на 01.04.2014 година, дало 200.000 денари заем на друштвото „А“, со месечна камата од 2,5%. Заемот е вратен по истекот на еден месец, а каматата по задржувањето на персоналниот данок на доход е исплатена на трансакциска сметка на физичкото лице. Меѓу физичкото и правното лице не постои поврзаност (како што е дефинирана со Законот за данокот на добивка).

Со ваквото „чисто“ решение, пресметувањето на данокот на доход е едноставно, брзо и лесно проверливо. Сепак, ова решеПресметка: 1) Износ на заемот

200.000

2) Пресметана камата - даночна основа (200.000 х 2,5%)

5.000

3) Персонален данок (5.000 х 10%)

500

4) Камата за исплата (5.000 - 500)

4.500

www.p

roagens.mk

ОБЛИГАЦИИ И ДАНОЦИ

 

Книжење: 1000 2629 - примен заем 4744 2623

Парични средства на трансакциска сметка во банка Обврски по краткорочен заем земен од физичко лице

200.000

Камати по земен заем од физичко лице Обврски по пресметани камати во земјата Обврски за персонален данок по основ 2353 на приходи од капитал (камати) - пресметана камата 2623 Обврски по пресметани камати во земјата Обврски за персонален данок по основ 2353 на приходи од капитал (камати) Обврски по краткорочен заем 2629 земен од физичко лице Парични средства на трансакциска 1000 сметка во банка - вратен заем, исплатена камата и платен ПДД

5.000

4.500 500

4.500

500 200.000 205.000

3.4. Уплатна сметка Уплатната сметка на која Исплатувачот на каматата што води деловни книги ќе го уплати персоналниот данок на доход при нејзината исплата е следнава: 840 - 01424 - Данок на доход на приходи од капитал од камата (приходно конто: 711123). Централната нумерација на уплатната сметка е троцифрен број според седиштето на Исплатувачот на каматата (пр. 182 - за општина Центар), со упис на трезорската сметка при НБРМ (100 - 000000630 - 95) запишана во полето за трансакциска сметка.

3.5. Заем како облигационо - правен однос меѓу две физички лица Кога во заемот како облигационо - правен однос се вклучен две физички лица (кои не водат деловни книги), исплатувачот на каматата нема обврска да пресмета задржи и плати данок на доход при исплатата на каматата. Обврската за пресметување на даночната обврска е на заемодавачот, односно на лицето што остварува приход од камата. Обврзникот-физичко лице (граѓанин) што остварува приходи од камата нема обврска аконтативно да го извести УЈП за остварувањето на овие приходи од капитал. Приходите од камати ќе се декларираат во Годишната даночна пријава на обврзникот („ПДД-ГДП“) со доставување на пропишаниот образец до УЈП најдоцна до 15 март, за претходната година.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

Пример:



Согласно со потпишаниот договор за заем, физичкото лице „А“, на 16.04.2014 година, дало 400.000 денари заем на друго физичко лице „Б“, со месечна камата од 3,3%. Каматата се плаќа на истекот на договорениот рок на траење на заемот заедно со враќањето на главниот долг. Заемот е вратен на 30 јуни 2014 година заедно со каматата за што е извршена исплата на трансакциската сметка на физичкото лице „А“.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пресметка: 1) Износ на заемот

400.000

2) Пресметана камата - даночна основа (400.000 х 3,3%)

13.200

3) Вкупен износ за исплата на физичкото лице „А“ (400.000 + 13.200)

413.200

Физичкото лице „А“ приходот од камата во износ од 13.200 денари ќе го декларира на редот 12 - Камати за кои постои обврска за плаќање на данок од Годишната даночна пријава („ПДД-ГДП“), во колоната „Бруто износ на приход“, додека третата колона од истиот ред „Вкупен износ на платени аконтации“ ќе остане празна (како потврда дека аконтативно данок на доход на остварената камата не е платен). Управата за јавни приходи ќе донесе решение (до 30 јуни наредната година) со кое ќе го задолжи даночниот обврзник да го плати данокот на доход.

www.p

roagens.mk

ПОПИС

 

ПРОЦЕДУРИ ЗА ПОДГОТОВКА И СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИС ЗА 2014 ГОДИНА КАЈ ПРОФИТНИ СУБЈЕКТИ ВОВЕД

а да ја усогласат стварната состојба на средствата (имотот) и обврските со сметководствената состојба, деловните субјекти се обврзани најмалку еднаш годишно - на крајот на годината, да извршат попис на средствата и обврските. (Со свој општ акт, субјектите можат да предвидат пописот на определени средства да се врши и во пократки периоди во текот на годината.) Д-р Рефика МУРИЌ *

Задолжителното усогласување на состојбата на средствата и обврските, преку попис, е предвидено со сите прописи кои ја уредуваат сметководствената проблематика на одделните категории обврзници. Денот под кој се врши пописот како и времето на пописот и рокот до кога истиот мора да биде завршен, се определува со посебна интерна Одлуката за попис. За профитните субјекти, денот на пописот не е законски определен, за самостојните вршители на дејност (согласно со Законот за персоналниот данок на доход), само е предвидено тоа да биде на почетокот или крајот на годината, додека за непрофитните организации и буџетските корисници, пропишаниот датум е 31.12. Законот за сметководството на непрофитните организации („Службен весник на РМ“, бр. 24/03, ... и 17/11), кој се однесува на стопанските интересни заедници, здруженија на граѓани и фондации, други облици на здружување, политичките партии, верските заедници, религиозните групи и други, Црвениот крст на Република Македонија, здруженија на странци, странски и меѓународни невладини организации, хуманитарни организации и здруженија, синдикатите и други правни лица основани со посебни прописи од кои произлегува дека се непрофитни организации, доколку поинаку не е регулирано со друг пропис, обврската за попис ја предвидува во членот 16 од овој закон, кој гласи: „Непрофитните организации се должни најмалку еднаш годишно да вршат усогласување на состојбата на средствата и нивните извори искажани во сметководството со фактичката состојба што се утврдува со попис на 31 декември, на начин пропишан од страна на министерот за финансии.“

* Даночен советник

r_muric@proagens.com.mk

Прописот во кој подетално е уреден пописот за непрофитните организации е Правилникот за сметководството за непрофитните организации („Службен весник на РМ“, бр. 42/03, ... и 175/11), во кој материјата за пописот е уредена на сличен начин како и кај буџетските корисници.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

За пописот кај буџетите и буџетските корисници е напишано во посебен текст од овој број на списанието Информатор: „Спроведување на попис кај буџетските корисници“. * * * Во продолжение го елаборираме начинот за вршење на пописот на средствата и обврските и усогласување на сметководствената состојба со фактичката состојба кај профитните субјекти.

1. ПРОПИСИ И ПОДГОТВИТЕЛНИ АКТИВНОСТИ ЗА ВРШЕЊЕ НА ПОПИС

Обврската за попис кај профитни субјекти е генерално уредена со членот 473 од Законот за трговските друштва („Службен весник на РМ“, бр. 28/04, ... и 138/14) и истата предвидува обврска за трговците и трговците-поединци, најмалку еднаш годишно во деловната година да извршат попис на средствата и обврските и да ја усогласат сметководствената состојба на средствата и обврските со фактичката состојба утврдена со пописот. Трговците се должни да вршат попис и во случај на статусни промени и во други случаи определени со друг закон. Начинот за вршење на пописот на средствата и обврските и усогласување на сметководствената состојба на средствата и обврските со фактичката состојба утврдена со пописот се уредени со посебен пропис - Правилникот за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот - во натамошниот текст: Правилникот („Службен весник на РМ“, бр. 107/11). Иако Правилникот е донесен врз основа на Законот за трговските друштва, истиот може да го применуваат и останати делов-

ни субјекти кои по карактерот на дејноста се блиски на трговските друштва (јавни претпријатија, приватни установи, но и трговците-поединци, физичките лица вршители на дејност 1 и др.) Правилникот дава подетални упатства врзани за составувањето на пописот, но и покрај тоа предвидува, трговецот со посебен акт да го утврди начинот на попис кој одговара на специфичностите на неговата дејност и на карактеристиките на средствата и обврските кои се предмет на пописот и изборот на соодветните постапки за усогласување на сметководствената со фактичката состојба. Лицата материјално задолжени за средствата што се попишуваат и нивните непосредни раководители, најдоцна до денот определен за започнување на пописот ги вршат неопходните подготвителни активности заради полесно, побрзо и правилно вршење на пописот. Напомена:



Правилникот, не прецизира рокови за извршување на пописот и предавање на Извештајот, така што и ова е оставено на самите деловни субјекти да го уредат со интерен акт, притоа внимавајќи на тоа навремено да ги обезбедат податоците од пописот, во функција на навремено изготвување на годишната сметка. Според членот 5 на Правилникот, трговецот со посебен акт го утврдува начинот на попис кој одговара на специфичностите на неговата дејност и на карактеристиките на средствата и обврските кои се предмет на пописот и изборот на соодветните постапки за усогласување на сметководствената со фактичката состојба.

О ВА НЕ ГО ПИШУВА ВО СПОМЕНАТИТЕ ОДРЕДБИ НА ЗПДД

Законот за персоналниот данок на доход („Службен весник на РМ“, бр. 80/93, ... и 13/14) во членот 62 став 2 точка 4, исто така предвидува, без подетални одредби, физичките лица-трговци, трговците поединци и други физички лица вршители на дејност, во почетокот, односно на крајот на годината, наведените субјекти се должни да извршат попис на средствата, залихите на материјалите, готовите производи, полупроизводите и недовршените производи, готовината, долговите и побарувањата и оваа состојба да ја впишат во деловните книги. www.p

roagens.mk

ПОПИС

 

За таа цел, трговецот формира потребен број постојани или повремени комисии за попис, ги определува работите што треба да ги изврши комисијата за попис и лицата кои материјално се задолжени за средствата што се попишуваат и нивните непосредни раководители, го определува датумот кога започнува пописот, времето за вршење на попис и рокот за доставување на извештајот за извршениот попис со приложените пописни листи. Претседателот на комисијата и членовите на комисијата за попис се определуваат од редовите на вработените кај трговецот, освен вработените кои ракуваат со средствата што се попишуваат, односно кои се материјално задолжени за средствата што се попишуваат, вработените кои се овластени да одлучуваат за набавката, трошењето, продажбата, плаќањето и за други постапки врз основа на кои доаѓа до зголемување или намалување на состојбата на средствата и обврските, нивните непосредни раководители, како и вработените кои водат евиденција за промените на средствата и обврските кои се предмет на пописот. Доколку трговецот нема вработени лица тогаш претседателот на комисијата и членовите на комисијата за попис се определуваат од други лица. Правилникот дозволува, кај микро трговецот и трговецот-поединец, пописот на средствата и обврските да го изврши едно лице.

1.1. П редмет на попис Со годишниот попис треба да се опфати целокупниот имот и обврските на субјектот. Според членот 4 на Правилникот, пописот се врши на: 1) средства во сопственост на трговецот, како што се: - материјалните средства во сопственост на трговецот, - м атеријалните средства земени под финансиски наем (лизинг), - нематеријалните средства,

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

- вложувањата во недвижности, - биолошките средства, - д олгорочните и краткорочните финансиски средства, - залихите, - побарувањата, - п аричните средства и паричните еквиваленти, - д адените аванси и активните временски разграничувања и - д руги средства во сопственост на трговецот; 2) средства кои не се во сопственост на трговецот, а кои истиот ги поседува, користи и управува врз основа на закон, договор или по друг основ. Во рамки на овие средства спаѓаат: - с редствата земени под оперативен наем (лизинг), - т уѓата стока и материјал во обработка и доработка, - комисионата и консигнационата стока, - хартиите од вредност вон промет и - д руги средства кои трговецот ги поседува, користи, управува и слично, врз основа на закон, договор или по некој друг основ и 3) обврски на трговецот, како што се: - с ите долгорочни и краткорочни законски, договорни, изведени и други обврски кои се настанати, а не се платени до датумот на пописот, како и - п роценетите обврски (резервирањата) и - д ругите обврски кои во согласност со правилата за водење сметководство претставуваат обврски на трговецот.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1.2. П одготвителни работи за вршење на попис

рати за проценка на вредноста, судски решенија и друго.

Според членот 9 на Правилникот, подготвителните работи опфаќаат: 1) физичко уредување на складиштата и другите места каде се наоѓаат средствата на трговецот, сортирање на средствата според вид, квалитет, физичка состојба и слично; 2) овозможување на физички пристап до сите количества и видови на средства кои се попишуваат; 3) подготовка и доведување на специфичните материјали или стока кои се складираат рефус (житарки, камен, чакал, песок, јаглен, железна и друг вид на руда, глина, сено и слично) во состојба погодна за попис;

4) проверка, и доколку е потребно повторно означување на предметот на попис со етикети, декларации, бар кодови или со други пропишани ознаки; 5) издвојување на расипаните, искршените или на друг начин оштетени или уништени средства кои се без или се со намалена употребна вредност; 6) издвојување на нефункционалниот инвентар, опрема и слично и 7) други подготвителни активности, како што се проверка, ажурирање, комплетирање, сортирање и други соодветни постапки со екстерната или интерната документација врз основа на која е можно да се утврди фактичката состојба на обврските. За средствата за кои не е можно попишување преку броење, мерење и проценување на обем и тежина, неопходно е да се обезбедат одредени документи, врз основа на кои може да се утврди нивната фактичка состојба. За таа цел е предвидено обезбедување на: потврди на салда на побарувања и обврски, записници на даночните и други контролни органи, акти на органите на управата, елабо-

www.p

1.2.1. Потврди на салда на побарувања и обврски Потврдите на салда на побарувања и обврски, се обврска, независно од конфирмациите што се обезбедуваат во ревизорските постапки кај субјектите подложни на ревизија. Потврдите на салда, побарани со доставување на изводи на отворени ставки (ИОС-и) имаат двојна функција: проверка и презентирање на точното салдо на побарувања (и обврски), но истовремено можат да бидат и средство за прекин на застареноста на побарувањата. Практично, со датата на потврдување на салдата на долг (признавање на долг) од страна на должникот, настанува прекин на застарување за побарувањето на доверителот. Меѓутоа, согласно со членот 380 на Законот за облигационите односи („Службен весник на РМ“, бр. 18/01, … и 161/09), за прекинување на застарувањето не е доволно доверителот писмено или усно да го повика должнико т да ја исполни обврската. Согласно со членот 376 од Законот за облигационите односи: „застарувањето се прекинува кога должникот ќе го признае долгот“. (Долгот може да се признае со изјава на должникот, но, исто така, индиректно, по пат на давање отплата, плаќањето на камата, давање обезбедување и сл. Еден од начините на признавање на долгот во праксата на облигационото право е со потврдувањето на ИОС-ите, потпишани и заверени од застапниците на двете страни.) Имајќи го во предвид претходно кажаното, сугерираме во функција на проверка на салдата а и во функција на обезбедување на прекин на застареност на побарувањата, доверителите на должниците да им доставуваат изводи од отворени ставки (ИОС-и) со барање за потврда на салдото, како во примерот:

roagens.mk

ПОПИС

 

„МЕДИУМ“, ДОО, Скопје ул. „Ленинова“, бр. 125-а ЕДБ 4030ХХХХХХХХ0 „ММ продукциј“, ДОО Скопје, ул. „144“, бр. 16-а ЕДБ 4030ХХХХХХХХ1 Почитувани!

Со член 7 став 2 од Правилникот за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот („Службен весник на РМ“, бр. 107/11) утврдена е обврска за усогласување на побарувањата и обврските врз основа на писмени потврди за салдата на побарувањата и обврските доставени од страна на купувачите, односно добавувачите. Според нашата деловна евиденција салдото на отворени ставки - побарувања од Вас, на ден 31.12.2014 година, изнесува 110.000 денари и произлегува од наведеното во:

ИЗВОД НА ОТВОРЕНИ СТАВКИ бр. 57/14

на ден: 31.12.2014

Ред. Бр. на фактура Доспеност Износ во денари -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. 106/13 30.09.2013 10.000 2. 107/13 31.10.2013 20.000 3. 008/14 31.05.2014 20.000 4. 011/14 30.06.2014 10.000 5. 026/14 31.08.2014 20.000 6. 048/14 30.09.2014 20.000 7. 072/14 31.10.2014 10.000 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Вкупниот ненамирен износ е ... 110.000 денари

Заверка на изводот на отворени ставки на ден: 31.12.2014

Управител на доверителотот: (печат) ___________________________

Ве молиме, заверениот примерок да го вратите на нашата адреса или по поштенски фах, до 15.01.2015. Доколку до тогаш не ја примиме Вашата потврда, ќе сметаме дека во потполност се согласувате со изводот од нашата деловна евиденција. Доколку Вашата евиденција се разликува или сметате дека постојат пречки за плаќање на горенаведените фактури (сметки), Ве молиме секако да не контактирате. Изводот на отворените ставки број 57 од 31.12.2014 го потврдуваме/спориме, во целост/делумно, за износ од _________ денари, од следните причини: ___________________________ _______________________________________________________________________________ Заверка на изводот на отворени ставки на ден: _________ У правител на доверителотот: (печат) _________________________

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

Напомена:

A g e n c i j a “P r o A g e n s”



Спецификацијата за побарувањето по фактури (и сметки) може да се даде и издвоено, како прилог - спецификација од аналитичката сметка на која се води должникот, а во ИОС-от да се наведе само вкупната сума на побарувањето. Исто така, доколку доверителот, покрај тековните има и претходни утужени побарувања кон должникот, истите не ги наведува во ИОС-от, но може да стави напомена дека поранешните побарувања не се наведени во спецификацијата, затоа што се побаруваат по судски пат.2. ПРОЦЕДУРИ НА ВРШЕЊЕ НА ПОПИС И УСОГЛАСУВАЊЕ НА СОСТОЈБИТЕ

Пописот на средствата и обврските ги вклучува востановените активности на пописните комисии, со тоа што Правилникот инсистира и на подетална анализа на причините за утврдените отстапувања, како и на спроведување на постапки и процедури за усогласување на сметководствената со фактичката состојба. Пописот на средствата и обврските вклучува: - у тврдување на фактичката состојба на средствата и обврските; - у тврдување на отстапувањата во број (количество) и вредност меѓу сметководствената и фактичката состојба; - д етална анализа на причините за утврдените отстапувања;

- п редлагање на постапки и процедури за усогласување на сметководствената со фактичката состојба и - с проведување на избраните постапки и процедури за усогласување на сметководствената со фактичката состојба. Усогласувањето на сметководствената со фактичката состојба на средствата и обврските опфаќа: 1) усогласување на физичката состојба и сметководствената вредност на средствата евидентирани во сметководствени евиденции во текот на пресметковниот период со фактичката состојба утврдена со пописот; 2) усогласување на сметководствената вредност на средствата и обврските утврдена со евидентирање на деловните настани во аналитичките евиденции за побарувања од купувачите, за обврски спрема добавувачите, за искористени и одобрени кредити и заеми, за примени и дадени аванси и друго до денот на пописот со нивната фактичка вредност утврдена со пописот и 3) усогласување на вредноста на средствата и обврските утврдена на начин опишан во точките 1) и 2) со вредноста на средствата и обврските утврдена со примена на метод различен од методот на историски трошок (вредност утврдена со примена на метод на трошок на замена 2, дисконтирана вредност 3, нето реализациона вредност 4,

Според прописите за сметководство, кон сметководствената вредност на ставката на недвижности,

постројки и опрема се додава трошокот за замена на делот од таа ставка тогаш кога трошокот ќе настане, доколку заменетиот дел се очекува да обезбеди идна корист за ентитетот.

Кога финансиското средство или финансиската обврска почетно се признаваат, ентитетот ги мери

по трансакциската цена, освен кога договорот во суштина претставува финансиска трансакција. Финансиската трансакција може да се случи во врска со продажба на добра или услуги, на пример, доколку плаќањето е одложено надвор од нормалните деловни услови или е финансирано со каматна стапка што не е пазарна стапка. Доколку договорот претставува финансиска трансакција, ентитетот го мери финансиското средство или финансиската обврска со сегашната вредност на идните плаќања дисконтирани со пазарна каматна стапка за слични должнички инструменти.

На крајот на секој период на известување ентитетот е должен да процени дали некои залихи се

обезвреднети, т.е. дали сметководствената вредност нема да може во целост да се надомести (пр. www.p

roagens.mk

ПОПИС

 

вредност утврдена според податоци на активни пазари 5 и друго). Последнава точка всушност наложува дополнително вредносно усогласување, според прописите за сметководство (МСФИ/МСС и МСФИ за МСЕ) на физичката и сметководствената состојба со фактичката состојба (реална пазарна вредност) со која средствата и обврските треба да бидат изразени во финансиските извештаи) а за што е потребно, пописните комисии во Извештаите за попис, да дадат Преглед на материјалните (физичките) и вредносните разлики меѓу фактичката и сметководствената состојба и причините за разликите. Извештајот за извршениот попис, покрај формалните податоци за пописните комисии, податоци за времето и местото на пописот и претходно наведениот Преглед, содржи суштински елементи, односно во него треба да се наведат и: - п реглед на сметководствената вредност на средствата и обврските чија фактичка вредност на денот на пописот не е утврдена, со соодветни образложенија; - з абелешки и објаснувања во врска со утврдените разлики дадени од лицата кои ракуваат со средствата, односно кои се задолжени со материјалните (физичките) и паричните вредности; - п редлози за ликвидација на утврдените разлики (пребивање на кусоците и вишоците настанати по основ на замена на исти и слични видови, односно средства и вредност, начинот на надо-

местување на кусоците и приходување на вишоците, отпис на застарените побарувања, приходување на застарените обврски и - о станати забелешки и предлози на комисијата за попис во врска со пописот.

2.1. П редвидени начини на вршење попис Со Правилник се дадени четири начина на попис на средствата и обврските: 1) Попис на одреден ден Пописот на одреден ден започнува и завршува во еден ден, кога се утврдува и фактичката состојба на средствата и обврските. Со пописот на одреден ден се утврдува фактичката состојба на: залихите, материјалните средства, вложувањата во недвижности, ситниот инвентар, паричните средства, паричните еквиваленти и другите облици на средства кои можат да се попишат преку мерење на должина, мерење на тежина, броење и други специфични постапки за утврдување на фактичката состојба на средствата кои се изразени во мерни единици, како што се: парче, килограм, литар, должен метар, кубен метар и слично. 2) Постојан (перманентен) попис Постојан (перманентен) попис претставува постојано (континуирано) следење на промените (зголемување и намалување) на средствата и обврските евидентирани во сметководствени евиденции на трго-

заради оштетување, застареност или намалени продажни цени). Доколку една ставка (или група на ставки) од залихите е обезвреднета, ентитетот треба да ги измери залихите според нивната нето реализациона вредност и да признае загуба поради обезвреднување. Исто така, се бара и враќање на претходно намалената вредност поради обезвреднување во одредени околности.

Земјоделските производи собрани од биолошките средства на ентитетот се мерат според нивната

објективна вредност намалена за проценетите трошоци за продажба во моментот на бербата. При одредување на објективната вредност, ентитетот треба да го земе предвид следното: доколку постои активен пазар за биолошкото средство или земјоделскиот производ во неговата сегашна локација и состојба, котираната цена на тој пазар претставува соодветна основа за одредување на објективната вредност на тоа средство. Доколку не постои активен пазар, ентитетот користи едно или повеќе од следните, кога се расположиви, за утврдување на објективната вредност: најскорешна цена од пазарна трансакција, пазарни цени за слични средства со корекции кои би ги одразиле разликите и секторските стандардни мерила (пр. вредноста на добитокот изразена според килограми на месо).

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

вецот во текот на пресметковниот период. Состојбата на средствата и обврските утврдена на овој начин се смета за нивна сметководствена состојба која на денот на попис е потребно да се усогласи со фактичката состојба. 3) Попис со додавање и одземање

опис со додавање и одземање се корисП ти само во случај кога фактичката состојба на средствата и обврските објективно не може да се утврди со примена на начините од точките 1) и 2). Овој начин подразбира претходно утврдување на фактичката состојба на средствата и обврските на одреден ден, кој е различен од денот под кој се известува за пописот (31.12.) и прилагодување на така утврдената фактичка состојба со документирано зголемување и намалување на средствата и обврските во временски период доволен да се утврди фактичката состојба на средствата и обврските.

4) Попис врз основа на примерок

вој попис подразбира проценка на вредО носта на предметот на попис како целина преку проценка на вредноста на репрезентативен примерок земен од предметот на попис. Овој начин се користи само во исклучителни случаи, за кои може да се докаже дека примената на некој друг начин на попис објективно не е можна или целисходна, како што е пописот на залихите на помошен материјал составен од голем број на елементи со мала поединечна вредност и се спроведува во четири фази, и тоа: - п роценка на обемот на предметот на попис како целина; - и збор на големината на примерокот кој се смета за репрезентативен; - п роценка на вредноста на избраниот репрезентативен примерок и - п роценка на вредноста на предметот на попис како целина врз основа на проценетата вредност на избраниот репрезентативен примерок.

www.p

2.2. Содржина на пописните листи Пред започнување на пописот на комисијата за попис и се даваат податоци за номенклатурните броеви, називите, видовите и единечните мерки на средствата кои се предмет на пописот, податоци за називот на купувачите и добавувачите со кои трговецот стапил во должничко – доверителски односи, деловните банки во кои има отворено сметки, одобрени кредити и слично, како и други податоци кои на комисијата за попис можат да и ја олеснат работата. Предвидено е пописните листи да се составуваат посебно, според аналитичките сметки на средствата и обврските кои се предмет на пописот во најмалку два примерока. Во пописните листи се внесуваат податоци за номенклатурните броеви, називите, видовите, единиците на мерки, фактичките количини, доколку е применливо, и фактичките вредности, поединечно за средствата и обврските кои се предмет на пописот. Податоците за средствата и обврските чија фактичка состојба на денот на пописот не е можно да се утврди или за кои не постои уредна документација се внесуваат во посебни пописни листи. редствата кои му припаѓаат на трговецот, С а коишто не се затечени на денот на попишувањето (средства на пат, во странство, дадени на услуга, на заем, на чување, за поправка, обработка и доработка и слично), се попишуваат во посебни пописни листи врз основа на веродостојна сметководствена документација, освен ако до денот на завршувањето на пописот не се примени пописните листи од субјектот кај кого тие средства се наоѓаат. Т рговецот кај кого се наоѓаат туѓи средства, тие средства ги попишува во посебни пописни листи и листите веднаш по извршениот попис ги доставува на субјектот на кој тие средства му припаѓаат. Средствата чија вредност е намалена поради оштетување, неисправност, застареност и слично се попишуваат во посебни пописни листи заради полесно утврдување на вишоците и кусоците.

roagens.mk

ПОПИС

 

Фактичката состојба на паричните средства, паричните еквиваленти, хартиите од вредност се попишува во посебни пописни листи. описните листи се сметководствен докуП мент чија веродостојност со потпис ја потврдуваат членовите на пописната комисија.

2.3. И звршување на пописот Пописот на средствата и обврските односно утврдувањето на нивната фактичка состојба според Правилникот, предвидува повеќе активности и обезбедување на повеќе податоци, за разлика од досегашната пракса. Стандардните задачи на пописните комисии се: 1) мерење на должина, мерење на тежина, броење и други специфични постапки за утврдување на фактичката состојба на средствата кои се изразени во мерни единици, како што се: парче, килограм, литар, должен метар, кубен метар и слично; утврдување, мерење, пребројување и поблиско опишување на средствата и внесување на тие податоци во пописните листи; 2) пренос на податоци за состојбата на средствата и обврските од надворешна (екстерна) документација со која се потврдува нивната фактичка состојба, како што се: изводи од банките за состојбата и промената на денарските и девизните сметки на трговецот, писмени потврди за салдата на побарувањата и обврските доставени од страна на купувачите односно добавувачите, изводи од катастарски евиденции, изводи од Централниот депозитар на хартии од вредност и слично; 3) проценка на физичката состојба (обемот и специфичната тежина) на средствата кои објективно неможат да бидат попишани со мерење или броење, како што е: проценката на количината на камен, песок, чакал и слични агрегати, дрвата во шумите и на индустриските плантажи, рибите во рибниците, рудата во рудникот и слично.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

Покрај наведените три групи активности, во состав на пописните задачи се и следниве две: 4) проценка на вредноста на средствата и обврските кои за потребите на презентација во годишната сметка и финансиските извештаи не се вреднуваат со методот на историски трошок и 5) проценка на износот на расходи потребни за подмирување на обврските кои на денот на пописот му припаѓаат на трговецот кој врши попис, како што се: резервирањата, обврските за данок на добивка и друго.

2.4. У согласување на состојбата на попишаните средства Заради усогласување на сметководствената со фактичката состојба на попишаните средства и обврски, Правилникот ги пропишал следните постапки: - и справка на грешка во случаите кога со пописот се идентификувани погрешно прокнижени деловни настани, деловни настани прокнижени врз основа на неверодостојна сметководствена документација или деловни настани за кои е утврдено дека не се случиле до датумот на пописот; - е видентирање на идентификуваните, а непрокнижени деловни настани настанати до датумот на пописот; - е видентирање на идентификуваните, а непрокнижени деловни настани кои се однесуваат на настани по датумот на попис, ако истите во согласност со сметководствените прописи се корективни деловни настани; - е видентирање на утврдените, а неевидентирани кало, растур, дефект и крш на средствата кои по своите карактеристики или поради техничко-технолошките специфичности на работниот процес на трговецот подлежат на таков вид на загуби; - о тпис на застарените и другите неплатени обврски за кои е утврдено дека нема



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

да доведат до одлив на парични средства или на други економски користи заради нивно плаќање; - о тпис и исправка на вредноста на сомнителните и спорни побарувања; - е видентирање на пресметаните курсни разлики, нереализирани добивки или загуби од финансиските средства и финансиските обврски и - други пропишани постапки. У согласувањето на сметководствената со фактичката состојба, со евидентирање на кусоците и вишоците, по правило, се врши само во случаите кога со примената на некоја од горенаведените постапки не е можно да се

отстрани суштинската причина за утврденото несогласување. За даночниот третман на утврдените кусоци и вишоци по пописот ќе следи елаборација во наредниот број на списанието „Информатор“. * * * Во прилог се дадени примери со пополнети Пописни листи за различни категории предмети на попис (со минимум потребните податоците и забелешки кои се бараат според Правилникот за попис), како и неопходните АКТИ со кои е потребно да се проследи пописот.

НАЈНОВО

ПРИРАЧНИК ЗА СМЕТКОВОДСТВО

РАБОТЕН СПОРЕД МСФИ И СМЕТКОВНИОТ ПЛАН автор Душан Димитров коавтори М-р Павле Гацов М-р Драган Димитров

740

страни

3.150 денари

тел: 02/ 3162-979 и 3229 479, kontakt@proagens.com.mk

www.p

roagens.mk

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

021/2

023/4

23,000

ANHOCH PC kompjuter so LQ ekran

1 par.

31,958,000

9,696,500

8,400,000

Novonabaveni sredstva

22,560,000 8,400,000

25,000

20,000

40,000

25,000

7,200,000

15,250,000

Sredstva od prethodni godini

9,387,000

10,000

8,000

24,000

10,000

7,200,000

2,135,000

Akumulirana ispravka od preth. godini

604,500

5,000

4,000

8,000

2,500

280,000

305,000

Ispravka (amortizacija) za 2014 g.

ISPRAVKA

23,000 1 par.

-10,000 1 par.

-8,000

280,000

9,991,500 1,285,000

15,000

12,000

32,000

12,500

280,000

7,200,000 1,000,000

2,440,000

vrednost

VKUPNA RAZLIKA Vkupna (5-6) ispravka na (8+9-12)

303,000

23,000

280,000

drugi zgolemuv.

-10,000

drugi namaluv.

1,000,000

metod na tro{ok na zamena (MSS 16)

Vrednost Vrednost Proceneta na na vrednost kusok vi{ok i/ili i i

-8,000

Obezvrednuvawe po procenka (MSS 36)

Usoglasuvawe po MSS

Lista br._______________ RAZLIKI PO POPIS

smetkov. dokum.

Iznos / zgolemuvawe (+) namaluvawe (-)

Promeni pome|u denot na popi{uvawe i denot pod koj se vr{i popisot 31.12.

Proceneta vrednost na primen kompjuter na podarok od firma sorabotnik

Sredstvoto e izgubeno. Predlog: da se bara obes{tetuvawe od zadol`enoto lice

Sredstvoto e o{teteno. Ne se prepora~uva servisirawe. Predlog: da se otpi{e.

Da se stornira iznos od 280.000 presmetana amortizacija, za 60 dena, iako sredstvoto ne e staveno vo upotreba.

Vgraden nov motor, so vrednost 1,000,000 denari. Da se zgolemi osnovicata za amortizacija.

Zabele{ki

Napomena: Primerov prika`uva na koj na~in treba da se notiraat zateknatite sostojbi kaj materijalni sredstva, me|utoa vo praksa, za sekoja analiti~ka smetka pod koja se vodi nekoe sredstvo, treba da se popolni posebna popisna lista.

Vkupno:

12,000 1 par.

20,000 1 par.

32,000 1 par.

40,000

12,500 1 par.

7,200,000 1 par

25,000

mobilen 023/19 NOKIA 6303

1 par.

0 1 par.

1 par.

2,440,000 2000m

8,400,000

8,200,000

15,250,000

Nabavna Ispravka vrednost na odnosno vrednost druga (od smetko(proceneta) vodstvo) vrednost

Compaq Presario CQ5720F 022/11 kompjuter mobilen 023/18 NOKIA 6303

1 par.

1 par

Avtobus SK 730-AH

2000m

Parking

Avtobus 123/15 SK162-TS ladilnik 022/10 GORENJE

NAZIV

NABAVNA VREDNOST

SMETKOVODSTVENA VREDNOST

POPIS NA DOLGORO^NI MATERIJALNI SREDSTVA pod 31.12.2014 GODINA

Inven. broj /{ifra

Red. broj

PO POPIS

Negov neposreden rakovoditel: __________________________________

Lice materijalno zadol`eno:_____________________________________

Koli~ina

Mesto: _____________________________

Smetka: __________________________

Koli~ina

Den: _______________________________

Koli~ina

ПОПИС

 

www.p

30,000

71,000

24,400

19,000

144,400

Softver Cisco IOS XR

Licenca za me|unaroden prevoz na patnici

Kaspersky Internet Security 2010 Original Licenca

Vkupno:

2 223/4

3 123/15

4 322/10

Windows XP SP3

Nabavna vrednost (ili proceneta vrednost)

1 221/2

OPIS

Inven. broj /{ifra

Red. broj

roagens.mk 72,340

120,000

19,000

71,000

30,000

Sredstva od prethodni godini

24,400

Novonabaveni sredsta

48,200

19,000

14,200

15,000

Akumulirana ispravka od preth. godini

7,500

24,140

2,440

14,200

Ispravka za 2014 god.

ISPRAVKA

SMETKOVODSTVENA VREDNOST Nabavna vrednost

72,340

19,000

2,440

28,400

22,500

Vkupna amortizacija

Iznos / zgolemuvawe (+) namaluvawe (-)

Promeni pome|u denot na popi{uvawe i denot pod koj se vr{i popisot 31.12.

VKUPNA Vrednost Vrednost RAZLIKA na na (4-5) kusok vi{ok Smetkov. (6+7-10) dokum.

RAZLIKI PO POPIS

Licencata za ovoj softver e iste~ena, taka {to sredstvoto treba da se iskni`i i da se nabavi novo

Zabele{ki



19,000

2,440

28,400

22,500

Ispravka na vrednost

PO POPIS

POPIS NA DOLGORO^NI NEMATERIJALNI SREDSTVA pod 31.12.2014 god. Lista br._______________

Negov neposreden rakovoditel: ___________________________________

Smetka: ____________

Mesto: ___________________________

Lice materijalno zadol`eno:_____________________________________

Den: _______________

Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

118/1

118/2

118/3

116/2

250-1

118/5

118/6

2 Sklad 1

3 Sklad 1

4 Sklad 1

5 Sklad 1

6 Sklad 1

7 Sklad 1

8 Sklad 1

9 Sklad 1

110/4

1 Sklad 1

lajsni za laminat

laminat V 121-8 podloga za laminat 3mm podloga za laminat 5mm

laminat E 120 - 8

laminat brest - 7

laminat brest - 8

laminat buka 12-8

Edin. Merka

Vkupno:

230

250

450

460

520

390

Cena

120

160

320

120

3,100

128

127

850

1,200

koli~ina

535,540

29,440

31,750

57,800

42,000

54,000

33,750

73,600

166,400

46,800

iznos

484

160

320

120

3,720

250

850

1,200

koli~ina

763,100

57,500

62,500

57,800

42,000

38,700

217,800

73,600

166,400

46,800

iznos

SMETKOVODSTVENA EVIDENCIJA

-20

-34

320

koli~ina

-15,300

15,300

-15,300

kusok (6h11)

vi{ok (6h11)

-2,560

rashod

RAZLIKA

460

cena

147,200

iznos (7h15)

Neto realizaciona vrednost

Smetkov. dokum.

Iznos / zgolemuvawe (+) namaluvawe (-)

Promeni pome|u denot na popi{uvawe i 31.12.

Lista br. _______________

Iskr{eni 20 metri lajsni, od havarija vo skladot, bez vina na konkreten vraboten Predlog: Za rashodot da se tovari firmata. Da se utvrdi u~estvoto vo vkupnite nabavki, zaradi tretman na voobi~aen kr{

Kusok na 34m2 laminat 1218 i isto tolku vi{ok na laminat 120-8, se prebivaat, so zaklu~ok deka nastanala zamena pri isporakata

Da se nivelira vrednosta soglasno neto-realizacionata cena na 31.12

Zabele{ki

NAZIV NA STOKA (MATERIJALI)

PO POPIS

POPIS NA STOKI I MATERIJALI pod 31.12.2014 godina

Negov neposreden rakovoditel: _________________________________

Lice materijalno zadol`eno:___________________________________

{ifra / Red. Broj на skladiшbroj artikал тен broj

konta:

Mesto: ___________________________

Smetka: ____________

Den: _______________

ПОПИС

 

www.p

roagens.mk Vkupno:

73,400

188,000

162,000

21,000

70,000

71,000

Dospeano do 30.06.2014

45,000

37,000

21,000

16,000

9,940

2,440

7,500

Dospeano Dospeano Dospeva do do po 30.09.2014 31.12.2014 01.01.2015

176,000

115,000

61,000

Za usoglasuvawe

24,400

Za otpis

30,000

Za utu`uvawe



21,000

19,000

1200 TRGOVEC DOO

45,000

24,400

1200 BREZA DOOEL

122,000

Dospeano do 31.03.2014

1200 SOFTVER INS

30,000

Dospeano pred 01.01.2014

1200 MAJOR DOO

Kupuva~i

Red. Smetka broj

Lista br.__________

Negov neposreden rakovoditel: ______________

Mesto: ___________________________

POPIS NA POBARUVAWA OD KUPUVA^I pod 31.12.2014 god.

Lice materijalno zadol`eno:________________

Smetka: ____________

Den: _______________

Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ПОПИС

 

1 Врз основа на член 8 од Правилникот за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот („Службен весник на РМ“, бр. 107/11) _______________________ (Органот на управување) на ____________________________ ја донесе следната:

ОДЛУКА за попис и формирање на комисии за попис Член 1 За извршување на пописот на средствата, побарувањата и обврските се формираат следните комисии: 1. За попис на средствата за работа во состав: ___________________ претседател, на работно место __________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________ и ___________________ заменик член на работно место __________________________________. 2. За попис на материјали и резервни делови во состав: ___________________ претседател, на работно место __________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________ и ___________________ заменик член, на работно место _________________________________. 3. За попис на ситен инвентар, амбалажа и авто гуми во состав: ___________________ претседател, на работно место __________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________; ___________________ член, на работно место _________________________________________ и ___________________ заменик член, на работно место _________________________________. 4. За попис на стоките на склад и стоките во продавниците во состав: а) во склад за ____________________________________________________________________ (назив на сите складишта) ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________ и ___________________ заменик член, на работно место ______________________________. б) во продавница број _____________________________________________________________ (сите продавници) ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________ и ___________________ заменик член, на работно место ______________________________.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

5. За попис на готови пари во благајна, во состав: ___________________ претседател, на работно место_______________________________; ___________________ член, на работно место _____________________________________; ___________________ заменик член, на работно место ______________________________. 6. За попис на хартии од вредност, во состав: ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место______________________________________; ___________________ заменик член, на работно место ______________________________. 7. За попис на побарувањата и обврските во состав: ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________; ___________________ заменик член, на работно место ______________________________. 8. За попис на останатите залихи во состав: ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место______________________________________; ___________________ заменик член, на работно место______________________________. Член 2

За координација, усогласување и давање насоки на комисиите за попис наведени во точката под 1 до 8 од оваа Одлука се именува Централна комисија за попис во состав: ___________________ претседател, на работно место _______________________________; ___________________ член, на работно место______________________________________; ___________________ член, на работно место ______________________________________ и ___________________ заменик член, на работно место ______________________________. Член 3 Попис на средствата, побарувањата и обврските започнува на ден _____________ 2014 година и завршува на ден _____________ година, односно во други рокови. Пописот на стоките во продавница ќе се изврши на ден _____ година (односно во друг рок). Член 4 Членовите на пописните комисии се должни да се придржуваат на прописите наведени во заглавието на оваа одлука, како и упатствата на Централната пописна комисија (или раководителот за попис). Член 5 Одлуката да се достави на: именуваните членови, нивните заменици и архивата на _______________ __________________________________________________________________________________________. (назив на субјектот)

Д. бр. ___ од ____ 2014 година

Управител/Директор или Управен одбор _______________________________________

www.p

roagens.mk

ПОПИС

 

2 ПЛАН ЗА РАБОТА НА КОМИСИИТЕ ЗА ПОПИС 1. Комисијата за попис на ___________________ именувана со Одлука бр. ____ од ____ 2014 година во состав: _____________________ на работно место ___________________________________ претседател; _____________________ на работно место ___________________________________________ член; _____________________ на работно место __________________________________________ член и _____________________ на работно место ___________________________________ заменик член на ден _______ 2014 година ќе одржи состанок заради утврдување дали сите подготовки за попис се извршени и дали пописот може непречено да отпочне во утврдениот рок. 2. Комисијата, пописот ќе го отпочне на ден ________ 2014 година со почеток во ________часот и истиот ќе се врши во деновите: -

_________ 2014 год. на _____________________________ во времето од _____ до ____ часот;

_________ 2014 год. на _____________________________ во времето од _____ до ____ часот.

_________ 2015 год. на _____________________________ во времето од _____ до ____ часот.

3. Физичкиот попис ќе биде завршен најдоцна до ___________________________ година. 4. На ден ____________ година по прибирање на целокупната сметководствена документација за промените кои настанале од денот на извршениот физички попис до 31.12.2014 г. и врз основа на истите до _____ јануари 2015 година ќе се утврди конечната состојба по пописот. 5. Во деновите _____________________ јануари 2015 година ќе се внесат во пописните листи сметководствените состојби. 6. Во деновите __________ и _________ јануари 2015 година ќе се утврдат кусоците и вишоците доколку ги има. 7. На ден ____________________ јануари 2015 година ќе се утврдат и писмено ќе се образложат причините за разликите по пописот. 8. Од 02 јануари до 31 јануари 2015 година ќе се составува извештајот за извршениот попис. 9. Комплетниот писмен извештај, пописните листи, мислењата, забелешките и согледувањата при вршењето на физичкиот попис на ден ___________ 2015 година (не подоцна од денот одреден за усвојување на извештајот за извршениот попис) ќе се достави до _____________ _________________________________ (назив на органот, централната пописна комисија и др.) Планот е доставен до: 

Претседател на комисијата за попис,



Членовите на пописните комисии,



Раководителот, односно лицето задолжено со материјални вредности,



Централната пописна комисија,



Управниот одбор или Директорот; Архивата итн.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

3 Согласно Одлуката на ____________________ (Органот на управување) бр. ___ од ___ 2014 година и член 8 од Правилникот за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот, донесувам

РЕШЕНИЕ за распоредување во пописна комисија Член 1 Врз основа на одредбите на точката ______ од Одлуката за попис и формирање на пописни комисии во комисијата за попис ги распоредувам: __________________ на работно место ____________________________________ за претседател; __________________ на работно место ____________________________________ за член и __________________ на работно место ____________________________________ за заменик член. Член 2 Именуваната комисија од член 1 на ова решение ќе изврши попис на: _____________________ во _____________________ со почеток на ден ________ 2014 год. во ____

(се наведува на кои средства) (назив и место на објектот)

часот, а според планот и програмата за попис треба да заврши до _______ 2014 г. __ часот. Член 3 Во својата работа пописната комисија од член 1 на ова Решение да се придржува на одредбите од:

1) Правилник за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот; 2) Правилникот за попис на ____________________________________________________(интерен акт); 3) Планот за спроведување на попис на ___________________________________________________; 4) Упатството на Централната пописна комисија (доколку го има); 5) Ценовниците, номенклатурите и шифрите на производи односно стоки: _______________________________________________________________________________________; 6) За средствата кои се предмет на пописот ___________________________ одговорното лице е _______________________________ и пописот може да се врши само во негово присуство. Член 4 По завршување на пописот и извршеното усогласување на состојбите во сметководството, со состојбата по пописот се утврдуваат разлики (кусоци и вишоци), се испитуваат причините за разликите, се составува писмен извештај за извршениот попис, кои заедно со пописните листи се доставуваат до Централната комисија или __________________ најдоцна до _________. Член 5 Членовите (или само претседателот) на комисијата наведени во точката ____ од ова Решение се обврзани да присуствуваат на седницата на органот на управувањето, на која ќе се разгледува извештајот за извршениот попис. Решението е доставено до: 1) Сите членови на пописната комисија; 2) Раководителите на работниците кои се одредени во комисијата за попис поради отсуство од работното место во време на вршењето на пописот; 3) Централната пописна комисија (доколку е формирана или лицето одговорно за организација и спроведување на пописот); 4) Кадровата служба; 6) Архивата. Д. бр. ___ од ______ 2014 година

www.p

Управител/Директор или Управен одбор ______________________________________

roagens.mk

ПОПИС

 

ИЗВЕШТАЈ

ЗА ИЗВРШЕНИОТ ПОПИС НА ______ СО СОСТОЈБА НА 31.12.2014 ГОДИНА

1) Комисијата за попис на _________________________ именувана со Одлуката на _____________ (Органот на управување) под број ________________ од _____________ 2014 година во состав: __________ назив на работното место ______________________________________ претседател; __________ назив на работното место ______________________________________ член; __________ назив на работното место ______________________________________ заменик член; изврши попис во деновите ________________, а со состојба на ден 31 декември 2014 година. Комисијата работеше во полн состав, а пописот се извршуваше според сите добиени упатства и актот ______________________________________________ (Правилник за попис). 2) Комисијата изврши попис на ____________________________________________________________ во просториите на ___________________________ кои се наоѓаат во _______________________ . (назив на склад, продавница и сл.)

(место, општина и сл.)

Пописот се вршеше со броење на сите ____________________ и мерење на _________________, во постојано присуство на сите членови на пописната комисија и магационерот ___________ (задолжен со материјалните вредности).

При пописот на ____________________________ се утврдени залихи кои не се употребливи (или пак имаат намален квалитет) или пак не служат за постојниот процес на производтво и слично. 3) Подготовките за спроведување на пописот беа навремено извршени, поради што немавме посебни потешкотии при вршењето на физичкиот попис. Во деновите на пописот се или не се издава, ниту пак се примаа _________________________________________________ и слично. Се појави замена кај артиклите со номенклатурните броеви __________ и ___________, но поради тоа што тие беа безначајни и објективни, извршивме пребивање. 4) Кај артиклите наведени во колоната ______ реден број ____ се појави кусок, за што даваме предлог за истиот да се товари магационерот (или пак ако е објективно настанат да се товарат расходите). Кусокот е резултат на повеќе издаден _________, за што магационерот __________________________ не се сеќава по кое требовање, односно испратница е издаден. 5) Комисијата смета дека за сместување и манипулација на _____________________ е потребно да се направат уште ________ рафтови. 6) Кон овој извештај приложени се: -

_________ пописни листи потпишани од сите три члена на пописната комисија;

спецификација на позициите на кои од ______ (денот кога е вршен пописот) до 31.12.2014 година се примени и издадени (вид на средства): __________________________________________________;

пописна листа за неупотребливи _______________ и пописна листа на _______________ со изминат рок за кои се препорачува отпис;

преглед на материјалните (физичките) и вредносните сметководствената состојба и причините за разликите;

преглед на сметководствената вредност на средствата и обврските чија фактичка вредност на денот на пописот не е утврдена, со соодветни образложенија;

забелешки и објаснувања во врска со утврдените разлики дадени од лицата кои ракуваат со средствата, односно се задолжени со материјалните и паричните средства;

предлози за ликвидација на утврдените разлики (пребивање на кусоците и вишоците настанати по основ на замена на исти и слични видови, односно средства и вредност, начинот на надоместување на кусоците и приходување на вишоците, отпис на застарените побарувања, приходување на застарените обврски.

_________, 2015 година

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

разлики

меѓу

фактичката

Членови на пописна комисија за попис на (вид на средства) __________________________________________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

5 _______________________ (Органот на управување) на ___________ на седницата одржана на ден ______________ согласно член 12 став 2 од Правилник за начинот за вршење на попис на средствата и обврските и усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот („Службен весник на РМ“, бр. 107/11) и Одлуката за попис и формирање на пописните комисии број ___ од _________ 2014 година, а на која присуствуваа членовите на пописните комисии (и евентуално Централната пописна комисија), управителот (директорот) и раководителот на сметководството, ги разгледаа извештаите за редовниот годишен попис на средствата и обврските со состојба на 31 декември 2014 година и по расправата ја донесе следната

ОДЛУКА ПО РЕЗУЛТАТИТЕ ОД ИЗВРШЕНИОТ ПОПИС ЗА 2014 ГОДИНА 1) Утврдените кусоци и вишоци искажани во пописните листи да се книжат и тоа: - кусокот на _____________________________________ од _______ денари на товар на расходите; - кусокот на ___________________________________ од _______ денари на товар на одговорниот ракувач со материјалните вредности;

- вишокот на ____________________________ износ од ________ денари во корист на приходите; - расходот на _____________________________ во износ од _____ денари на товар на расходите; - намалување на вредноста на залихите на: ___________________ (материјали, ситен инвентар, резервни делови, автогуми, амбалажа и др.), да се прокнижи на товар на отпис и исправка на вредноста на залихите; -

залихите на ______________________ со изгубена употребната вредност / намалена пазарната вредност, во износ од _____________ денари да се отпишат по пат на исправка на вредноста.

2) Побарувањата во износ од _____________________ денари се пристигнати, а не се наплатени од причини што субјектите се во ликвидација. Истите да се прокнижат на товар на Отписот и исправката на вредност на ненаплатените побарувања. 3) За износот на крш кај _______________________ од ___________ денари што настанал како резултат на немарност на магационерот _____________________, да се задолжи работникот. 4) Се задолжува сметководството согласно законските прописи, за утврдените кусоци и неоправдани расходи, да пресмета данок на додадена вредност, според тарифната припадност и да го плати навремено, односно да го искаже со последната даночна пријава за 2014 година. 5) Работниците задолжени за кусоците се должни кусокот да го надоместат најдоцна во рок од 15 дена. Во спротивно ќе се преземат мерки предвидени во член ___________________ од Правилникот за работи и работни задачи на ____________________________________________. 6) Се задолжува сметководството со оваа одлука, сметководствената состојба под 31 декември 2014 година, да ја сведе на стварната состојба што ја утврдиле пописните комисии. 7) Одлуката со извештаите од пописните комисии и пописните листи да се достави веднаш до сметководството за книжење, архивата (евентуално и до други). Д. бр. ___ од ______ 2015 година

Орган на управување, _____________________

www.p

roagens.mk

ПОПИС

 

Во продолжение даваме пример на Извештај за попис во кој се опфатени спецификите кои се однесуваат на банките и штедилниците. Напоменуваме дека сите останати општи акти за извршување на пописот кај другите деловни субјекти со извесни мали модификации можат да се применат и кај банките и штедилниците.

ИЗВЕШТАЈ за извршен попис на паричните средства

(на трансакциските сметки и на готовинското, денарско и девизно работење) со состојба на _______ година на __________________ (назив на банката или штедилницата) Комисијата за попис на готовината во девизната и денарската благајна именувана со Решение бр. ___________ од _____ година во состав: 1. _______________________________________________________________________, претседател 2. _______________________________________________________________________________, член 3. ______________________________________________________________________________, член. изврши попис на готовината во денарската и девизната благајна на ден _____________ година. При пописот се констатира усогласеност со книговодствената состојба кај денарската и девизната благајна, и тоа: Конта

Состојба по попис

Книговодствена

состојба

Разлика

1010

250.000,00

0,00

3000

25.000.000,00

0,00

Комисијата изврши увид во состојбата на сметката на денарските средства и констатира дека салдото на книговодствената картица е идентична со салдото искажано во изводот број __________ од _________ година: 10000

3.540.000,00

Со увид во состојбата на сметките на девизните средства се констатира дека салдото на книговодствената картица изнесува ден. 23.000.000,00. Со изводите добиени од кореспондентските банки во текот на месец јануари 2015 година, извршено е целосно усогласување на книговодствената состојба по банки и валути.

ПОПИС

на денарската готовина со состојба на _______ година Комисијата за попис во состав: 1. _______________________________________________________________________ претседател 2. _______________________________________________________________________ член 3. _______________________________________________________________________ член на ден ___ год. изврши попис на готовина во благајна за која е задолжен благајникот ______________ (име и презиме) и ја утврди следната состојба: Конто 1010

Денарска благајна

300

парчиња

по

1.000

300.000,00

250

парчиња

по

500

125.000,00

ВКУПНО: Книговодствената состојба на ден ___________________ година изнесува ___________ денари. При извршениот попис, комисијата утврди дека не постои разлика помеѓу стварната и книговодствената состојба на контото 3000. Благајник (потпис) _________ INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

Членови на пописната комисија (потписи) ______________________________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

7 ПОПИС

на валутна готовина со состојба на _____________ година Комисијата за попис во состав: 1. _______________________________________________________________________, претседател 2. _______________________________________________________________________________, член 3. _______________________________________________________________________________ член. на ден _____________________ година изврши попис на готовина во благајна за која е задолжен благајникот __________________________________ (име и презиме) и ја утврди следната состојба: Конто 3000 ЕУР

Девизна благајна

300

парчиња

по

1.000

300.000,00

250

парчиња

по

500

125.000,00

итн... ВКУПНО: На ист начин се постапува и за останатите валути: USD, CAD, CHF...

Книговодствената состојба на ден ______ година е ________________________________ денари (збир од сите спецификации по валути) (курсна листа на НБРМ бр. _______________ од ____ г.). При извршениот попис, комисијата утврди дека не постои разлика помеѓу стварната и книговодствената состојба на контото 3000. Девизен благајник (потпис) __________________________

Членови на пописната комисија ______________________________

Кон Извештајот се приложуваат записници за пописот на готовината, потпишани од сите три члена на пописната комисија и благајникот, како и книговодствени картици за поединечни сметки на готовината со состојба на ден ______ година.

PROAGENSOV ANALITI^KI SMETKOVEN PLAN

800

denari na 224

Cena za pretplatnici so vklu~en DDV.

www.p

roagens.mk



 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИС КАЈ БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ

бврската за попис кај корисниците и единките корисници на средства од буџетите, кај буџетите на фондовите како и другите правни лица за кои средствата за вршење на основната дејност претежно се обезбедуваат од буџетите е предвидена со членот 21 од Законот за сметководството на буџетите и буџетските корисници (“Службен весник на РМ”, бр. 61/02, 98/02, 81/05 и 24/11 - во натамошниот текст: “Законот”). Д-р Рефика МУРИЌ *

Според членот 21 “буџетите и буџетските корисници се должни најмалку еднаш годишно да вршат усогласување на своите побарувања и обврски со состојбата на средствата и нивните извори искажани во сметководството со фактичката состојба што се утврдува со попис на 31 декември освен сметководството на Буџетот на Република Македонија и сметководството на буџетите на единиците на локалната самоуправа, на начин пропишан од страна на министерот за финансии.” Пропишаниот начин на вршење на пописот е составен дел на Правилникот за сметководството за буџетите и буџетските корисници (“Службен весник на РМ” бр. 28/03, 62/06, 08/09, 175/11 и 101/13), во натамошниот текст: “Правилникот”. поред членот 29 од Правилникот, со пописот треба да се С утврди состојбата на паричните средства, хартиите од вредност, материјалните и нематеријалните средства (кои се во употреба, вон употреба и во подготовка), материјалите, резервните делови, ситниот инвентар, побарувањата, обврските, средствата на други субјекти кои се наоѓаат кај буџетите и буџетските корисници и сопствените средства на буџетите и буџетските корисници кои се наоѓаат кај други субјекти на 31 декември. По потреба, попис може да се изврши и во пократок рок, обично при статусни промени, примопредавање на должност и во други случаи. Од друга страна, буџетските корисници кои вршат книжарска или библиотекарска дејност, за нивните специфични средства (книги, документи, филмови, фотоси, архивска граѓа и слично) можат да вршат попис во рок кој не е подолг од 5 години.

1. ФОРМИРАЊЕ НА ПОПИСНА КОМИСИЈА И СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИСОТ * Даночен советник

r_muric@proagens.com.mk

огласно со членот 30 од Правилникот, во функција на спроС ведување на пописот, секој буџетски корисник, благовремено треба да формира пописни комисии.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Буџетите и буџетските корисници формираат потребен број постојани или повремени комисии за попис, ги определуваат работите што треба да ги изврши комисијата за попис и лицата кои материјално се задолжени за средствата што се попишуваат и нивните непосредни раководители, го определуваат датумот кога започнува пописот, времето за вршење на попис и рокот за доставување на извештајот за извршениот попис со приложените пописни листи, со тоа што рокот за доставувањето на овој извештај и пописните листи до организациониот облик задолжен за водењето на сметководството и деловните книги, може да биде најдоцна дваесет дена пред рокот пропишан за доставување на завршната сметка, така што за пописот за 2014 година, овој рок е до 9 февруари 2015 година (понеделник), со оглед да 8 февруари се паѓа во недела.

1.1. Активности на комисијата за попис Од Комисијата за попис се очекува да ги спроведе следните активности: - утврдување, мерење, пребројување и поблиско опишување на средствата и внесување на тие податоци во пописните листи; - запишување на материјалните промени настанати меѓу денот на попишувањето и определениот ден под кој се врши пописот; - внесување на сметководствената материјална состојба на средствата во пописните листи; - утврдување на материјалните разлики меѓу состојбата на утврдениот попис и сметководствената состојба;

Буџетските корисници кои имаат мал обем на работа па соодветно на тоа и помалку средства кои подлежат на попис, формираат една пописна комисија која ги врши сите работи поврзани со пописот.

- вредносно пресметување на утврдените материјални разлики;

Од лицата коишто се материјално задолжени за средствата што се попишуваат се бара, најдоцна до денот определен за почнување на пописот да ги групираат и означат средствата заради нивно полесно, побрзо и правилно попишување.

- потпишување на пописните листи.

Почетокот на пописот не е посебно регулиран и истиот го одредува самиот буџетски корисник, во зависност од обемот на средствата за работа, па соодветно на тоа и деновите потребни за вршење на пописот. Вообичаено, пописот на материјалните и нематеријалните средства, се врши во текот на месец декември, додека пописот на паричните средства, се врши последниот работен ден од тековната година или пак на првиот работен ден од наредната година.

- утврдување на причините за несогласување меѓу состојбата на пописот и сметководствената состојба и

1.2. Процедури По добивањето на решението за попис, членовите на пописната комисија треба да се состанат и да направат план за работа, придржувајќи се на упатствата од враченото Решение за попис. Податоците за пописот се внесуваат поединечно во натурални и парични вредности во пописните листи. Пописните листи се сметководствен документ чија вредност со потпис ја потврдуваат членовите на пописната комисија. Промените настанати помеѓу денот на попишувањето и определениот ден под кој пописот се врши (31 декември), се внесуваат во пописните листи дополнително врз основа на сметководствени документи за тие промени. Согласно со членот 16 од Правилникот, буџетите, буџетските корисници и единки-

www.p

roagens.mk

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

те корисници, водењето на сметководството и деловните книги го организираат одделно за сметките на основниот буџет (603, 630, 631, 637); за сметките на буџетот на фондовите (660); за сметките на буџетот на донации (785); за сметките на буџетот на заеми (786); за сметките на буџетот од самофинансирачки активности (787, 788); за сметките на приходите и расходите на буџетот на дотации (930, 937 и 903;) за сметките за самопридонес на општините (784); за депозитните сметки (696) и за наменските сметки (697 и 789). Јавните здравствени установи (ЈЗУ) во рамките на трезорот на Фондот за здравствено осигурување на Македонија ги имаат следните сметки: за средства на фондот (730, 737 и 703), сметка за средства од сопствени приходи (531) и сметка за средства од донации (485). За наведените сметки, нивните иматели изготвуваат посебни финансиски извештаи, посебни завршни сметки и други податоци согласно со закон. Заради претходното потребно е, пописот да се врши на посебни пописни листи, за секоја од сметките на буџетскиот корисник.

1.3. Попис на опремата и ситниот инвентар Физичкиот попис се врши во присуство на задолженото лице, со поединечно пребројување на опремата и останатиот инвентар кој се наоѓа во просторијата во која се врши пописот и веднаш се споредува со задолжението. Пожелно е на секој дел од опремата кај буџетскиот корисник да биде забележан инвентарниот број под кој истиот е заведен во пописот. Така поедноставно би се вршела проверка на фактичката состојба со сметководствената евиденција, а воедно би се спречила и евентуална злоупотреба. Секое лице вработено кај буџетскиот корисник кое ракува со одделни долгорочни средства треба да поседува соодветно задолжение. Задолжението се прави во најмалку 2 примероци од кои едниот примерок останува кај лицето задолжено за долгорочните средства

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

 

а еден примерок кај лицето кое води евиденција и одговара за долгорочните средства. Трет примерок би можело да има во сметководството на буџетскиот корисник. Во секоја просторија на видно место треба да биде закачена листата на инвентар кој се наоѓа во таа просторија. Ако во просторијата работат повеќе лица тогаш за тој инвентар одговорност сносат сите лица солидарно.

1.4. Разграничување на долгорочните средства и ситниот инвентар Според членот 19 од Законот за сметководството за буџетите и буџетските корисници, секое долгорочно средство кое во моментот на набавката има вредност пониска од 300 евра (денарска противвредност), се класифицира како расход и се отпишува еднократно независно од векот на употребата. Со Правилникот за сметководство се дозволува овие долгорочни средства да можат да се прикажат групно како ситен инвентар кој се носи на расход. При тоа, треба да се запази одредбата на членот 21-а од Правилникот која ги набројува средствата што задолжително се евидентираат во долгорочни средства (основни средства) без разлика на нивната вредност. Согласно со членот 22 од Правилникот, ситниот инвентар се отпишува еднократно во целина, при самата набавка.

1.5. Попис на залихата на материјали Попис на материјалите се врши доколку буџетскиот корисник води материјално сметководство преку контото 310-Материјали на залиха и контото 901-Останат капитал (залиха на материјали). Буџетските корисници кои имаат помал обем на работа и недоволен број на лица вработени во администрацијата, при трезорскиот начин на работа одбегнуваат да водат материјално сметководство. Тоа го постигнуваат така што вршат мали набавки и материјалите веднаш ги употребуваат односно не создаваат залиха на материјали.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пописот се врши со пребројување, премерување и слично на затекнатиот потрошен материјал во магацинот на буџетскиот корисник, а потоа се врши споредба со картотеката на пооделни материјали.

1.6. Попис на парични средства и хартии од вредност Кај пописот на паричните средства и хартиите од вредност се бара: - Пописот на денарските средства и девизните средства во благајната да се врши со броење според апоените. - Паричните средства на отворените сметки во рамки на Трезорската сметка и на девизните сметки да се попишуваат врз основа на последниот извод за прометот и состојбата на тие средства од годината за која се врши пописот.

- При пописот девизните средства, во благајната и на девизните сметки, да се пресметуваат по средниот курс на Народната банка на Република Македонија објавен на 31 декември. - Пописот на хартиите од вредност да се врши со евидентирање на серискиот број, износот и утврдување на формално правната исправност на истите. - Утврдената состојба со пописот на денарските средства, девизните средства и хартиите од вредност да се запишува во посебни пописни листи.

1.7. Попис на побарувања и обврски Пописот на побарувањата и обврските се врши според состојбата во сметководството, преку проверка и потврдување на реалноста на искажаните износи. При пописот, Комисијата за попис на побарувањата и обврските има обврска да: - ја утврдува правната основа за постоење на побарувањата и обврските; - потврдува дека состојбата на ненаплатените побарувања и преземените обврски се уредно, хронолошки, целос-

www.p

но и правилно евидентирани во сметководствената евиденција; - потврдува дали побарувањата од странските купувачи или обврските према странските добавувачи се обезбедени со финансиски инструмент за обезбедување на побарувањата, односно инструмент за наплата/плаќање согласно прописите за финансиско обезбедување; - потврдува дали и какви мерки се преземени од одговорните лица кај корисникот за наплата на побарувањата кои потекнуваат од минати години и - ги потврдува причините за неизмирените обврски према добавувачите, кредиторите и вработените. Побарувањата и обврските за кои не постои уредна документација, комисијата за попис ги искажува во посебни пописни листи. Усогласувањето на побарувањата и обврските со евиденцијата во сметководството при трезорското работење е отежната бидејќи приходите и расходите се признаваат во периодот кога настанале според критериумот на мерливост и расположивост, односно заедно со приливот, односно одливот на средствата. Буџетските корисници за да постигнат усогласување потребно е да водат евиденција на отворени ставки на побарувања и обврски преку синтетичките конта 198 и 298. Сите влезни фактури и останати обврски при приемот треба да се евидентираат преку книжењето: 198 - Други активни временски разграничувања 220 - Добавувачи Сите излезни фактури и останати побарувања треба да се евидентираат преку книжењето: 120 - Купувачи 298 - Други пасивни временски разграничувања Голем дел на буџетските корисници, особено оние со помал обем на работа, ваква-

roagens.mk

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

та евиденција ја одбегнуваат (што е сосема погрешно) и едноставно документите за неподмирените побарувања и обврски ги чуваат неевидентирани се до денот на нивната наплата, односно исплата. Ваквиот начин на работа не овозможува објективен попис на побарувањата и обврските и нивно усогласување со сметководствената евиденција, поради што можат да настанат грешки или едноставно фактурите да се затурат со останатата документација. 1.7.1. Потврди на салда на побарувања и обврски Од аспект на обврската од член 31-в точка 2 од Правилникот за потврдување на состојбата на побарувањата и преземените обврски, пописната комисија тоа најдобро може да го направи врз основа на обезбедени Потврди на салда на побарувања и обврски. Потврдите на салда, побарани со доставување на изводи на отворени ставки (ИОС-и) имаат двојна функција: проверка и презентирање на точното салдо на побарувања (и обврски), но истовремено можат да бидат и средство за прекин на застареноста на побарувањата.

Практично, со датата на потврдување на салдата на долг (признавање на долг) од страна на должникот, настанува прекин на застарување за побарувањето кај доверителот. (Согласно со членот 376 од Законот за облигационите односи 1: “застарувањето се прекинува кога должникот ќе го признае долгот”.) По правило, признавање на долг за цели на судската постапка може да даде само одговорното лице на ентитетот. Според тоа, многу е важно, со краток допис или во самото барање за усогласување по изводот на отворени ставки (ИОС), да се побара потврдата за признаениот долг да ја потпише одговорното лице. Иако обврската за обезбедување потврди на салда на побарувања и обврски врз основа на ИОС-и кај буџетските корисници не е конкретно наложена како што е тоа во случајот со субјектите од профитниот сектор, сепак, сугерираме во функција на проверка на салдата а и во функција на обезбедување на прекин на застареност на побарувањата, доверителите (буџетски корисници и единки корисници) на должниците да им доставуваат изводи од отворени ставки (ИОС-и) со барање за потврда на салдото, со следната содржина:

СОВЕТУВАЊЕ декември 2014 НАЈНОВО!

Пријавувањето е ЗАДОЛЖИТЕЛНО!

ШТИП СКОПЈЕ БИТОЛА 22. 12. 2014 година 17. 12. 2014 година 24. 12. 2014 година (среда) х. КОНТИНЕНТАЛ (понеделник) х. ОАЗА (среда) х. МИЛЕНИУМ 1

„Службен весник на РМ“, бр. 18/01; У. суд-78/01; 4/02; У. суд-59/02; 5/03, 84/08, 81/09 и 161/09-испр. 123/13

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ЗДРАВСТВЕНА УСТАНОВА „НН“ СКОПЈЕ ул. „Ленинова“, бр. 125-а ЕДБ ХХХХХХХХХХХ „Здрава храна“ ДОО ул. „144“, бр. 16-а Скопје ЕДБ ХХХХХХХХХХХХХ Почитувани! Врз основа на член 31-в точка 2 од Правилникот за сметководството за буџетите и буџетските корисници утврдена е обврска за усогласување на побарувањата и обврските врз основа на писмени потврди за салдата на побарувањата и обврските доставени од страна на купувачите односно добавувачите. Според нашата деловна евиденција салдото на отворени ставки - побарување од „Здравахрана“, на ден 31.12.2014, изнесува 70.000,00 денари и произлегува од наведеното во следниот: ИЗВОД НА ОТВОРЕНИ СТАВКИ бр. 36/14 Број на фактура Доспеност

на ден: 31.12.2014

Износ во денари

Должи Побарува -------------------------------------------------------------------------------

1. 038/13 31.10.2013 10.000 0,00 2. 062/13 30.11.2013 10.000 0,00 3. 012/14 31.02.2014 10.000 0,00 4. 028/14 31.03.2014 10.000 0,00 5. 035/14 31.05.2014 10.000 0,00 6. 036/14 30.06.2014 10.000 0,00 7. 037/14 31.10.2014 10.000 0,00 ------------------------------------------------------------------------------Вкупниот ненамирен износ 70.000 денари Заверка на изводот на отворени ставки на ден: 31.12.2014 Одговорно лице: __________________

(печат)

Ве молиме, заверениот примерок да го вратите на нашата адреса или по поштенски фах 479, до 15.01.2015 година. Доколку до тогаш не ја примиме Вашата потврда, ќе сметаме дека во целост се согласувате со изводот од нашата деловна евиденција. Доколку Вашата евиденција се разликува или сметате дека постојат пречки за плаќање на горенаведените фактури (сметки), Ве молиме секако да не контактирате. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------Пополнува примателот на ИОС-от: Изводот на отворените ставки број 36 од 31.12.2014 го потврдуваме / спориме, во целост / делумно, за износ од _______________ денари, од следните причини: ____________________________________ ________________________________________________________________________________________ Заверка на изводот на отворени ставки на ден: __________

Одговорно лице: (печат)

www.p

roagens.mk

_______________

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

Напомена:



Спецификацијата на побарувањето по фактури (и сметки) може да се даде и издвоено, како прилог - спецификација од аналитичката сметка на должникот, а во ИОС-от да се наведе само вкупната сума на побарувањето. Исто така, доколку доверителот, покрај тековните има и претходни утужени побарувања од должникот, истите не ги наведува во ИОС-от, но може да стави напомена дека поранешните побарувања не се наведени во спецификацијата, затоа што се побаруваат по судски пат.

1.8. Попис на туѓи основни средства редствата што им припаѓаат на буџетиС те и буџетските корисници а кои на денот на пописот се затечени кај друг субјект, се попишуваат во посебни пописни листи, ако до денот на завршувањето на пописот не се примени пописните листи од субјектот кај кого тие средства се наоѓаат. Буџетите и буџетските корисници кај кои се наоѓаат средства на други субјекти, тие средства ги попишуваат и пописните листи веднаш по извршениот попис ги доставуваат на субјектот на кој тие средствата му припаѓаат.

2. ПОПИСНИ ЛИСТИ Согласно со членот 31 од Правилникот, пописната комисија составува пописни листи. Податоците во пописните листи се внесуваат поединечно во материјални и парични вредности. Пронајдениот кусок или вишок на средствата за работа се искажува посебно во пописните листи. Податоците од сметководствената евиденција се даваат на комисијата за попис, по запишувањето на фактичката состојба во пописните листи и нивното потпишување.



02/ 3162-979 i 3298-763

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

3. ИЗВЕШТАЈ ЗА ПОПИСОТ По завршувањето на пописот, пописната комисија е должна според членовите 33, 33-а, 34 и 35 од Правилникот, да состави Извештај за извршениот попис. Извештајот треба да содржи предлози за книжење на кусоците, односно вишоците на средствата, побарувањата и обврските. Кон извештајот како прилог се доставуваат и забелешки и објаснувања на лицата што ракуваат со материјалите и паричните вредности, за причината на настанатите разлики. Извештајот го разгледува и усвојува органот на управување на буџетскиот корисник. При разгледувањето на Извештајот присуствуваат и членовите на пописната комисија или дел од нив. Претседателот на централната пописна комисија по потреба дава појаснувања во врска со Извештајот. ри разгледувањето на Извештајот за изП вршениот попис се констатира: начинот на ликвидација на утврдените кусоци, начинот на книжење на утврдените вишоци, отписот на ненаплатените и застарени побарувања, расходот на основните средства и ситниот инвентар, мерките кои треба да се преземат против лицата одговорни за настанатите кусоци или оштетувања на средствата за работа и за ненаплатените побарувања и др. звештајот на пописната комисија заедно И со пописните листи, како и Одлуката на органот на управување за усвоениот извештај, се доставува до сметководствената служба кај буџетскиот корисник, најдоцна дваесет дена пред рокот пропишан за доставување на годишната сметка. Сметководствената служба има обврска да ги прокнижи утврдените разлики и да изврши усогласување на сметководствената со фактичката состојба утврдена со пописот.

4. ЕВИДЕНЦИЈА НА РАЗЛИКИТЕ ПО ПОПИС Врз основа на Одлуката на органот на управувањето за усвојување на резултатите од извршениот попис, треба да се спроведат



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

книжења во врска со утврдените разлики по пописот.

Евидентирање на разликите по пописот (кусок на основни средства) на товар на деловниот фонд Пример:



После извршениот попис на основните средства, пописната комисија во извештајот записнички констатирала дека е потребно да се расходува и искнижи:

- компјутер кој е одземен од страна на непознато лице, после извршена кражба во објектот. За кражбата постои записник од надлежниот орган, кој го вршел увидот. Компјутерот е со набавна вредност од 45.600 денари, отпишана вредност од 28.300 денари и сегашна вредност од 17.300 денари и - еден орман кој повеќе не е за употреба, со набавна вредност од 25.000 денари, се става вон од употреба и се дава за уништување. Истиот орман е во целост отпишан, односно нема сегашна вредност.

Книжење:

СМЕТКА ОПИС должи побарува 900 Државен-јавен капитал 029 Исправка на опремата 022 Oпрема - за расход на украден компјутер 029 Исправка на опремата 022 Oпрема

ИЗНОС Должи побарува 17.300 28.300 45.600 25.000 25.000

- по Извештај на пописна комисија за искнижување на орман



Напомена:

Доколку орманот сеуште имаше употребна вредност, без оглед на целосно отпишаната набавна вредност, ќе останеше во евиденција согласно со член 27 од Правилникот, кој гласи: „Долгорочните средства кои во целост се отпишани се задржуваат во евиденцијата и се искажуваат во билансот на состојба до моментот на нивното продавање, подарување, оттуѓување на друг начин или уништување.”

Евидентирање на разликите по пописот (кусок на основни средства) на товар на одговорното лице Пример:



После извршениот попис на опремата, пописната комисија констатирала кусок на основно средство. Кусокот е настанат како резултат на невнимание на лицето задолжено со опремата, па пописната комисија ценела дека штетата треба да ја надомести лицето вработено кај буџетскиот корисник. Така е и одлучено. Наведеното основно средство е со набавна вредност од 500.000 денари и исправка на вредноста од 300.000 денари.



02/ 3162-979 i 3298-763

www.p



kontakt@proagens.com.mk

roagens.mk

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 900 Државен-јавен капитал 029 Исправка на опремата 022 Oпрема

ИЗНОС Должи побарува 200.000 300.000 500.000

- за искнижување на средството Краткорочни побарувања 150 од вработените 298 Други временски разграничувања

200.000 200.000

- по одлука бр. ____ за побарување на штета

Надоместот на штетата лицето ќе ја уплати на сметката на буџетскиот корисник во 2015година. (Оние буџетски корисници кои се финансираат исклучиво од буџетот и поседуваат само сметка 603 (903) ќе го задолжат лицето, средствата за настанатата штета да ги уплати на сметката на Буџетот.) Согласно сметководственото начело на парично искажување, приходот се признава во моментот на приливот на средства, така да во 2015 година ќе се спроведе следното Книжење во 2015 година: СМЕТКА ОПИС должи побарува 100 Сметка 725939 Други неданочни приходи - За наплатен надомест на штета 298 Други временски разграничувања Краткорочни побарувања 150 од вработените

ИЗНОС Должи побарува 200.000 200.000 200.000 200.000

Евидентирање на разликите по пописот (вишок на основни средства) Често се случува единките корисници да добијат донација во основни средства, или пак, ресорното министерство да ги опремува единките во негов состав. Во такви случаи ако овие средства не се благовремено евидентирани во сметководството кај буџетскиот корисник, можат да се појават како вишок на основни средства. Пример:



Трговското друштво „НН” од Скопје, како спонзорство, на една Јавна здравствена установа и подарило 20 масички и 40 столчиња. При приемот на масичките и столчињата, Јавната здравствена установа добила доставница, во која е наведена цеINFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

ната на инвентарот и тоа: за една масичка по цена од 5.000 денари и едно столче по цена од 3.000 денари. Според наведеното, ЈЗУ треба да изврши евидентирање во пописните листи и воедно докнижување во сметководствената евиденција на следниве средства: 20 масички по 5.000 = 100.000 денари 40 столчиња по 3.000 = 120.000 денари --------------------------------------------------------В к у п н о:



220.000 денари

kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Напомена: Наведените средства во моментот на набавката имаат поединечна вредност пониска од 300 Евра, но со оглед дека се работи за мебел, а согласно член 21-а од Правилникот за сметководство ваквите средства се сметаат за долгорочни средства (опрема), истите се евидентирани на контото 022 и ќе се амортизираат како долгорочни средства. Книжење: СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува должи побарува 022 Опрема 220.000 900 Државен-јавен капитал 220.000 - за евиденција на примен подарок со приемница бр. ________

Напомена: За добиените основни средства како подарок, доколку нема доставница со цена, цената се утврдува од страна на пописната комисија која го констатирала вишокот на основните средства.

Евидентирање на разлики по попис (кусок на ситен инвентар) на товар на деловниот фонд Пример:



При спроведувањето на пописот за 2014 година, пописната комисија констатирала кусок на ситен инвентар во вкупна вредност од 50.000 денари. Кусокот е од објективни причини па е одлучено истиот да се книжи на товар на деловниот фонд кај буџетскиот корисник. Книжење: СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува Должи побарува 901 Останат капитал 50.000 362 Ситен инвентар во употреба 50.000 - за утврден кусок на ситен инвентар по Одлука број ________

Евидентирање на разлики по попис (кусок на материјали) на товар на одговорното лице Пример:



Буџетските корисници кои имаат набавка на поголеми количини на материјали за работа, водат материјална евиденција. Согласно со прописите за буџетско работење истата се води со евиденција на контото 310-Материјали на залиха и контото 901-Останат капитал. На крајот од годината, со пописот на материјалите констатиран е кусок на материјали во вкупна вредност од 10.000 денари. Со кусокот се товари одговорното лице за чување и евиденција на материјалите.

www.p

roagens.mk

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 901 Останат капитал 310 Материјал на залиха - за утврден кусок на материјали Краткорочни побарувања 150 од вработените 298 Други временски разграничувања

ИЗНОС Должи побарува 10.000 10.000

10.000 10.000

- за побарување за наплата на кусок по Одлука број ________

Книжење во 2015 година: СМЕТКА ОПИС должи побарува 100 Сметка 725939 Други неданочни приходи - За наплатен кусок од вработен 298 150

ИЗНОС Должи побарува 10.000 10.000

Други временски разграничувања Краткорочни побарувања од вработените

10.000 10.000

Усогласување на побарувањата и обврските Буџетските корисници како и другите правни субјекти имаат обврска да вршат усгласување на побарувањата и обврските. Усогласувањето се врши со споредување на сметководствента евиденција на конто 122-Побарувања од купувачите и евиденцијата на купувачите односно со сметководствената евиденција на конто 220 со евиденцијата на добавувачите. До колку се појави разлика, со записник се констатира истата и се врши сметководствено усогласување.

Усогласување на побарувањата Пример:



После извршеното усогласувањето на сметководствената евиденција со одреден купувач, к онстатирани се следните разлики во евиденциите - евиденција на буџетскиот корисник

80.000

- евиденција на купувачот

50.000

- за усогласување

30.000

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 298 Други пасивни разграничувања 122 Купувачи - по Одлука број ______

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

ИЗНОС Должи побарува 30.000 30.000



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Усогласување на обврските Пример:



После извршеното усогласување на сметководствените состојби на буџетскиот корисник и одреден добавувач, со записник е утврдена следната состојба: - евиденција на буџетскиот корисник

30.000

- евиденција на добавувачот

40.000

- износ за усогласување

10.000

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 220 Добавувачи 198 Други активни разграничувања - по Одлука број ______

ИЗНОС Должи побарува 10.000 10.000

НАЈНОВО

ПРИРАЧНИК ЗА СМЕТКОВОДСТВО

РАБОТЕН СПОРЕД МСФИ И СМЕТКОВНИОТ ПЛАН автор Душан Димитров коавтори М-р Павле Гацов М-р Драган Димитров

740

страни

3.150 денари

тел: 02/ 3162-979 и 3229 479, kontakt@proagens.com.mk

www.p

roagens.mk

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

* * * Во продолжение даваме примери на поважни акти кои е потребно да се изготвуваат при спроведување на пописот и кои можат да бидат дел од Правилникот за попис. Пример на Одлука: Согласно со член ______ од Статутот на _______________, член 21 од Законот за сметководство и член 29 до 35 од Правилникот за сметководство, Одборот на управување при ___________________ на својата седница одржана на ден ____________________ ја донесе следната

ОДЛУКА

за попис и формирање на пописни комисии Член 1 Да се изврши усогласување на состојбата на средствата и нивните извори искажани во сметководството со фактичката сосојба кое ќе се спроведе со попис со состојба на 31.12.2014 година. Член 2 За реализирање на активноста од членот 1 на Одлуката да се формира: Централна пописна комисија Пописна комисија за основни средства Пописна комисија за ситен инвентар Пописа комисија за парични средства Пописна комисија за потрошен материјал Пописна комисија за побарувања и обврски

Член 3 На лицата одредени за членови на пописните комисии да им се издадат решенија за попис. Член 4 Со организацијата на пописот ќе раководи претседателот на централната пописна комисија. Член 5 Одлуката влегува во сила со денот на донесувањето.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

Претседател на Органот на управување ____________________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пример на Решение: Согласно Одлуката на _______ (Орган на управување) бр. _____ од _____ 2014 година, член 21 од Законот за сметководство и член 29 до 35 од Правилникот за сметководство, донесувам

РЕШЕНИЕ Член 1 Врз основа на одредбите на член 3 од Одлуката за попис и формирање на пописни комисии во комисијата за попис ги распоредувам: 1. _____________________________________________ за претседател, 2. _____________________________________________ за член, 3. _____________________________________________ за член. Член 2 Именуваната комисија од член 1 на ова решение ќе изврши попис на _________________________ во _______________ со почеток на ден __________ во _____ часот, а која според планот и програмата за вршење на попис треба да заврши до ____________.

Во својата работа пописната комисија од член 1 на ова Решение да се придржува на одредбите од: Член 19, 20 и 21 од Законот за сметководство; Член 29 до 35 од Правилникот за сметководство; Планот за спроведување на попис; Упатството од Централната комисија (ако ја има); Ценовниците, номенклатурите и шифрите на средствата кои се предмет на пописот; Пописот може да се врши само во присуство на лицето кое е задолжено со средствата кои се предмет на пописот. Член 4 По завршувањето на пописот и извршеното усогласување на состојбите во сметководството, со состојбата на пописот се утврдуваат разлики (кусоци и вишоци) се испитуваат причините за разликите, се составува писмен извештај за извршениот попис кој заедно со пописните листи се доставуваат до сметководството на буџетскиот корисник најдоцна до ________________ (не подоцна од 20 дена пред рокот пропишан за поднесување на годишната сметка). Член 5 Членовите (или само претседателот) на комисијата (наведени во точката 1) се обврзани да присуствуваат на седницата на органот на управување, на која ќе се разгледува извештајот за извршениот попис. Ова Решение е доставено на: 1) Сите членови на пописната комисија; 2) Централната пописна комисија 3) Кадровата служба; 4) Архивата. Примил на ден _____________

www.p

Член 6

roagens.mk

Д и р е к т о р _______________

 

ПОПИС - БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

Пример на план

ПЛАН

ЗА РАБОТА НА ПОПИСНИТЕ КОМИСИИ 1. Комисијата за попис на ______________ именувана со Одлука број ___ од____ година во состав: _______________________________________________ претседател, _______________________________________________ член, _______________________________________________ член на ден ______________ ќе одржи состанок заради утврдување дали сите подготовки за попис се и звршени идали пописот може непречено да отпочне во утврдениот рок. 2. Комисијата пописот ќе го отпочне на ден __________ со почеток во ________ часот и истиот ќе се врши во деновите: _________________ год. на ___________________ во времето од ______ до _____ ч. _________________ год. на ___________________ во времето од ______ до _____ ч. _________________ год. на ___________________ во времето од ______ до _____ ч. 3. Физичкиот попис ќе биде завршен најдоцна до __________ година. 4. На ден ___ по прибирање на целокупната сметководствена документација за промените настанати од денот на извршениот физички попис до 31.12. 2014 година и на основа на истите до ______ јануари 2015-та ќе се утврди конечната состојба по пописот. 5. Во деновите _____________________ и ____ јануари 2015 година ќе се внесат во пописните листи сметководствените состојби. 6. Во деновите __ и __ јануари 2015 година ќе се утврдат кусоците и вишоците доколку ги има. 7. На ден ___________ јануари 2015 година ќе се утврдат и писмено ќе се образложат причините за разликите по пописот. 8. Од __________ до 31 јануари 2015 година ќе се составува извештајот за извршениот попис. 9. Комплетниот писмен извештај, пописните листи, мислењата, забелешките и согледувањата при вршењето на физичкиот попис да се достават до Органот на управување на ден _____ 2015 година. Планот е доставен до: - Претседателите и членовите на пописните комисии; - Лицето задолжено со материјалните вредности; - Директорот на буџетскиот корисник; - Архивата. Примил на ден _____________

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

Д и р е к т о р _____________________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пример за Извештај

ИЗВЕШТАЈ

ЗА ИЗВРШЕНИОТ ПОПИС НА ____________________________________________ СО СОСТОЈБА НА 31.12.2014 ГОДИНА • Пописната комисија кај ____________________________________ составена од: _____________________________________________ претседател, _____________________________________________ член, _____________________________________________ член. изврши редовен попис на основните средства, ситниот инвентар, материјалите, паричните средства, побарувањата и обврските со состојба на 31.12. 2014 година. • Пописот се вршеше во период од 10.12 до 31.12. 2014 година. Комисијата работеше во полн состав и се придржуваше по планот од пописната комисија. Подготовките за попис беа навремено извршени. При вршењето на пописот, лицата задолжени за средствата беа присутни на своите работни места. • Неправилности при пописот не се пронајдени. Задолженијата во потполност одговараа со фактичката состојба. • Во текот на 2014 година како донација од _________________ има добиено основни средства и тоа __________________________. Истите, врз основа на испратницата на донаторот се со вредност од ________________, за што ќе се изврши соодветна евиденција во сметководството.

• При спроведувањето на пописот, по предлог на ракувачите со опремата, констатиравме дека дел од основните средства и ситниот инвентар, не се повеќе за употреба, па предлагаме расходување. Наведените средства се со вредност од __________ денари. Отстранувањето или уништувањето на наведените неупотребливи средства да се изврши во присуство на членовите на пописната комисија. • При пописот на благајната кај буџетскиот корисник констатирано е салдо на готови пари во износ од __________ денари. Парите се од подигнат чек за материјални трошоци и истите ќе се користат во наредната година. Износот на парите во потполност одговара со салдото искажано во сметководството на буџетскиот корисник на конто-101. • Побарувањата за 2014 година се наплатени во целост, а обврски има кон добавувачите: _____________________________ во износ од ________________, _____________________________ во износ од ________________. Обврската не е подмирена од оправдани причини, а подмирувањето на обврската ќе се изврши во наредниот период.

Место и дата __________________

Членови на пописна комисија: __________________________

__________________________

www.p

roagens.mk

АКЦИЗИ

 

ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА АКЦИЗИТЕ

о последните измени и дополнувања на Законот за акцизите („Службен весник на РМ“, бр. 32/01, … и 43/2014) се донесени неколку новини, но и се направени измени во делот на прекршочните одредби, како и некои терминолошки дополнувања и дотерувања на законските одредби заради нивно полесно спроведување. Законот за изменување и дополнување на Законот за акцизите е објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 167/14 и влезе во сила на 22 ноември 2014 година. Д-р Рефика МУРИЌ *

Поважните новини и измени на Законот се однесуваат на: - воведување акциза за нафтен кокс; - зголемување на акцизата за течен нафтен гас; - д оуредување на обврската за посебно обележување на „црвената нафта“ при увоз; - и зменување во одредбите со кои се предвидува одземање на моторно возило кое користи обележани моторни масла; - наложување на враќање на несоодветно обележаната „црвена нафта“ во странство; - задолжително водење евиденција за купувачите на над 20 литри минерално масло за греење („црвена нафта“); - п рецизирање на надлежноста на Царинскиот прекршочен орган за водење на прекршочна постапка од страна; - утврдување на две години на рокот за извршување на правосилноста на одлуките за прекршок. Во продолжение даваме краток осврт на наведените законски новини и измени. 1) Акциза за нафтен кокс о дополнувањето во членот 27 од Законот за акцизите, предС мет на оданочување со акциза станува и минералното масло (тнр. „нафтен кокс“) од тарифните броеви (на Царинската тарифа): 2713 11 00 00 и 2713 12 00 00. Воведувањето на акцизата за ова гориво се објаснува со целта да се дестимулира неговата потрошувачка за сметка на енергенсите кои помалку ја загадуваат животната средина.

* Даночен советник

Акцизата за ова aкцизно добро ќе изнесува 84,6 денари/за GJ (гигаџаул).

r_muric@proagens.com.mk

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

2) Зголемена акциза за течен

4) Мерка одземање на моторно возило

нафтен гас

Износот на акцизата по килограм за течен нафтен гас се изедначува, со тоа што и акцизата за течен нафтен гас кој се користи како гориво за греење (а која изнесуваше 4,876 ден/кг.) ќе изнесува колку и акцизата за течен нафтен гас кој се користи како погонско гориво, односно 4,900 денари/кг.

3) Обележување на „црвената нафта“ при увоз Со измените на Законот, се дава јасна обврска на увозникот на минералното масло (тнр. „црвена нафта“) од тарифните ознаки 2710 19 43 00, 2710 19 46 00, 2710 19 47 00, 2710 19 48 00, 2710 20 11 00, 2710 20 15 00, 2710 20 17 00, и 2710 20 19 00 како и керозинот од тарифната ознака: 2710 19 21 00 и 2710 19 25 00, при увозот да бидат обележани со пропишани количини на обележувачи.

Увозникот е должен да достави потврда од странски даночен или царински орган, односно од производителот или овластен обележувач, дека истото е обележано надвор од акцизната територија и дека ги содржи материите за обележување во количини што се пропишани врз основа на овој закон. Ако потврдата не се поднесе или ако таа не е соодветен доказ, се смета дека минералното масло не е обележано. Складирањето на минералните масла треба да се врши на начин кој ја оневозможува неутрализацијата на бојата и/или другите состојки под влијание на други материи. Со новопропишаната казнена мерка од член 61-а став 1 точка 10 од Законот за акцизите, доколку даночниот обврзник не ги обележи гасните масла и керозинот со пропишаната боја и/ или други состојки, користи необележано минерално масло или складирањето не го врши на пропишаниот начин, ќе му се изрече глоба во износ од 4.000 до 5.000 евра на правното лице и 500 до 1.000 евра на одговорното лице во правното лице.



kontakt@proagens.com.mk www.p

Согласно со член 31 од Законот за акцизите, минералните масла кои содржат материи за обележување не смеат да се трошат и користат како погонско гориво, односно, не е дозволено да се користат за погон на моторни возила или за други намени освен како гориво за греење. Исто така, на минералните масла кои содржат материи за обележување, не е дозволено да се отстрани средството за обележување или да се додадат состојки кои ќе оневозможат утврдување на обележувањето. Ако при надзор на моторни возила се утврди дека се користат минерални масла кои содржат материи за обележување, на сопственикот на моторното возило или на лицето кое го управува моторното возило, акцизата се пресметува на количествата кои одговараат на зафатнината на резервоарот за погонско гориво зголемена за сто пати. Покрај овaа мерка, во членот 61-а беше предвидена и прекршочната мерка одземање на моторното возило кое користи минерални масла кои содржат материи за обележување. Во дополнувањата од членот 61-а повторно е уредена оваа мерка, со тоа што одземање на моторното возило кое користи минерални масла кои содржат материи за обележување ќе се примени доколку се утврди повторување на следните прекршоци (за кои истовремено е пропишана и глоба со овој член, во износ од 4.000 до 5.000 евра на правното лице и 500 до 1.000 евра на одговорното лице во правното лице): - н епочитување на одредбата од членот 31 на Законот, која предвидува дека минералните масла кои содржат материи за обележување пропишани со овој закон не смеат да се трошат и користат како погонско гориво, - н епочитување на одредбите за вршење трговија со минерални масла (член 31-а) според кои секое лице кое врши дејност трговија со минерални масла, мора да обезбеди: минералните масла кои се користат како погонско гориво да

roagens.mk

АКЦИЗИ

 

не содржат материи за обележување; минералните масла кои содржат материи за обележување да не се точат како погонско гориво; лицата кои вршат дејност трговија со минерални масла кои содржат материи за обележување потребно е да се регистрирани од страна на Царинската управа; лице кое врши дејност трговија на мало со минерални масла е должно да воспостави GPRS терминал и да обезбеди комуникација и пренос на податоците за трговијата на мало со минерални масла кои содржат материи за обележување на дневна основа до сервер во Царинската управа, - а ко на минералните масла кои содржат материи за обележување се отстрани средството за обележување, се намали неговата концентрација или се додадат состојки кои ќе оневозможат утврдување на обележувањето (член 31 став 2 од Законот) и - а ко во резервоарот на моторното возило како погонско гориво се користат минерални масла кои содржат материи за обележување (член 31 став 3 од Законот). Моторното возило се одзема и кога не е сопственост на сторителот на прекршокот. Оваа одредба ја заменува претходната со која одземањето на возилото беше условено со инволвираноста на сопственикот на возилото во извршување на прекршокот. Сега сопственикот на возилото воопшто не се вмешува во прекршочната постапка, така што на сопственикот му останува да се докажува (дали не знаел или знаел или би можел да знае дека во неговото возило се користеле минерални масла кои содржат материи за обележување) и да се надомести за одземеното возило, единствено во постапка за надомест на причинета штета, според Законот за облигациони односи.

5) Налог за враќање на несоодветно обележаната „црвена нафта“ во странство Минералните масла кои се увезуваат на акцизната територија мора да ги содржат материите за обележување во пропишани количини. Увозникот е должен да достави потврда од странски даночен или царински орган, односно од производителот или овластен обележувач, дека истото е обележано надвор од акцизната територија и дека ги содржи материите за обележување во количини што се пропишани врз основа на овој закон. Ако потврдата не се поднесе или ако таа не е соодветен доказ, се смета дека минералното масло не е обележано. Постапката на обележување на минералните масла е поблиску пропишана од Министерот за финансии, во Правилникот за спроведување на Законот за акцизите („Службен весник на РМ“, бр. 32/01, … и 172/14). околку при увоз на минерални масла кои Д содржат материи за обележување - „црвена нафта“ се утврди дека истата не е правилно обележана со обележувач, односно не ги содржи пропишаните количини на материи за обележување согласно Законот и Правилникот, Царинската управа на сторителот на прекршокот ќе му наложи враќање на акцизното добро во странство.

6) Евиденција за купувачите на минерално масло за греење („црвена нафта“); Лицето кое врши дејност трговија на мало со минерални масла кои содржат материи за обележување потребно е да води евиденција на купувачите по даночен број за правните лица и единствен матичен број на граѓанинот и адреса на живеење за физичките лица, кои купуваат количини над 20 литри. Податоците за оваа евиденција се пропишани со последните измени и дополнувања на Правилникот („Службен весник на РМ“, бр. 172/14) влезени во сила од 22 ноември 2014 година.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

редвидено е пријавувањето на овие куП пувачи да се врши со истата комуникација и пренос на податоци, пропишана во членот 33 од Правилникот како начин на комуникација и пренос на податоците за трговијата на мало со минерални масла кои содржат материи за обележување кои преку GPRS уред обезбедуваат комуникација и пренос на податоци со серверот на Царинската управа. GPRS уредите треба да бидат воспоставени на секоја локација каде се точат минерални масла кои содржат средства за обележување. азмената на податоци од GPRS уредот на Р трговецот до серверот на Царинската управа се врши преку VPN врска за размена на податоци, обезбедена од мобилните оператори. азмената на податоци се врши преку Р XML порака која ги содржи следните податоци: 1) единствен даночен број на испраќачот

на порака;

2) назив на испраќачот; 4) датум на изработка на пораката; 5) време на изработка на пораката; 6) датум за кој се однесуваат податоците; 7) број на регистрација со кој испраќачот

е регистриран во Царинска управа;

8) шифра на бензиска пумпа во рамки на

потврдата за регистрација;

9) назив на бензиска пумпа; 10) адреса на бензиска пумпа; 11) датум на продажба; 12) време на продажба; 13) број на фискална каса/број на сметка

од системот за евиденција на продажба на трговецот;

14) шифра на артикл; 15) опис на артикл; 16) количина во литри; 17) единечна продажна цена во денари;

www.p

лице купувач на минерално масло кое содржи материи за обележување;

20) име и презиме на физичко лице купу-

вач на минерално масло кое содржи материи за обележување во количина над 20 литри;

21) единствен матичен број на граѓанинот

за физичко лице купувач на минерално масло кое содржи материи за обележување во количина над 20 литри и

22) адреса на физичкото лице купувач на

минерално масло кое содржи материи за обележување во количина над 20 литри. Последните четири алинеи се новододадени токму за целите на пријавување на купувачите на црвена нафта во количина над 20 литри (ако се физички лица) како и сите правни лица купувачи на оваа нафта, без оглед на купената количина. Спомнатата XML порака со горните податоци се испраќа до Царинската управа еднаш дневно, со податоци за претходниот ден.

3) адреса на испраќачот;

18) вкупен износ во денари;

19) единствен даночен број за правното

аринската управа на својата интернет Ц страна (customs.gov.mk) ја објавува формата и содржината на XML пораката. 7) Водење на прекршочна постапка

(надлежност и рокови)

Со новиот член 61-г се прецизира надлежноста за водење на прекршоците сторени по Закон за акцизите и се дефинираат роковите за застареност. За водење на прекршочна постапка и изрекување на прекршочна санкција за сторени прекршоци од овој Закон, надлежен е Царинскиот прекршочен орган. рекршочна постапка за сторени прекрП шоци од Законот за акцизите не може да се поведе ако поминале повеќе од пет години од денот на извршување на прекршокот. Застареноста се прекинува со секое дејствие на надлежниот орган што се презема заради гонење на сторителот на прекршокот. Со секое прекинување на рокот застареноста почнува одново да тече, но прекршочната постапка не

roagens.mk

АКЦИЗИ

може да се поведе ниту натаму да се води по истекот на десет години од денот кога е сторен прекршокот. 8) Извршување на глобите Со новиот член 61-д изречената глоба не може да се изврши ако од денот на правосилноста поминале повеќе од две години. Застарувањето на изречената глоба почнува да тече од денот кога одлуката за прекршок станала правосилна. Застарувањето не тече за време за кое извршувањето не може да се превзе-

  ме според закон. Застарувањето се прекинува со секое дејствие на прекршочниот орган што го превзема заради извршување на глобата. По секој прекин застарувањето почнува повторно да тече. Застареноста на извршување на глобата настапува во секој случај кога ќе измине двапати онолку време според кое се бара застареност на извршувањето. Во случаи на плаќање на глоба на рати, застареноста почнува да тече од последната рата, а во случај на одлагање на плаќањето по истекот на периодот за кој било одложено плаќањето.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ ОД ОБЛАСТА НА ДАНОЦИТЕ, СМЕТКОВОДСТВОТО И РАБОТНИТЕ ОДНОСИ 1.Прашање - Каков е даночниот статус на нерезидентфизичко лице со двојно државјанство во РМ?

Ирена НИКОЛОВСКА *

Физичко лице, кое има двојно државјанство (индиско и македонско), има отворено нерезидентна сметка во македонска банка во 2014 година, на која има прилив-остварен приход на лицето од трета држава, меѓутоа лицето во 2014 година не престојувало во Република Македонија повеќе од една недела. Дали, нерезидентот, со двојно државјанство, којшто не престојувал во Република Македонија повеќе од една недела во 2014 година е обврзник за пријавување на приход за 2014 година во Управата за јавни приходи и за плаќање на персонален данок за истиот?

Одговор:



Р. Македонија и Р. Индија имаат склучено Договор за одбегнување на двојно оданочување и за заштита од фискална евазија по однос на даноците на доход, објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 131 од 4 септември 2014 година. Овој договор е ратификуван во Р. Македонија, но сеуште не е во примена.

Според член 30 од договорот, државите договорнички ќе се известат една со друга преку дипломатски пат, на писмено, за исполнувањето на внатрешните законски процедури потребни за влегување во сила на овој договор. Договорот ќе влезе во сила на денот на приемот на последното од овие известувања. Договорот ќе се применува на или после 1-ви јануари во календарската година што следува по годината во која договорот влегува во сила (на пример, ако процедурата за ратификација и во двете држави договорнички е завршена, при што секоја од државите, по дипломатски пат, ја известила другата држава договорничка за ратификацијата, со тоа што последното /второто/ известување е со датум до крај на 2014 година, договорот ќе почне да се применува од 2015 година). Министерството за надворешни работи ќе го објави датумот на почетокот на примена на горенаведениот договор во „Службен весник на РМ“.

* Даночен советник i_nikolovska@proagens.com.mk

огласно со членот 4 на Договорот за одбегнување на двојно С оданочување склучен меѓу Македонија и Индија (кој сеуште не е во примена, но ги наведуваме неговите одредби, затоа што тоа се универзални правила утврдени со билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување), изразот „резидент на државата договорничка“, за потребите на овој договор, означува било кое физичко лице, кое во согласност со законо-

www.p

roagens.mk

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ

 

давството на таа држава договорничка, подлежи на оданочување во таа држава по основ на живеалиште, престојувалиште, место на управување, или било кој друг критериум од слична природа и исто така ги вклучува таа држава договорничка и било која нејзина политичка подединица или локална власт. Меѓутоа, изразот не вклучува било кое лице кое подлежи на данок во таа држава договорничка, само по однос на приходот кој го остварува од извори кои се наоѓаат во таа држава. К ога според горенаведеното, физичко лице е резидент на двете држави договорнички, неговиот статус се определува на следниот начин: а) ќе се смета дека е резидент само на државата договорничка во која има постојано место на живеење кое му е на располагање; ако има постојано место на живеење во двете држави договорнички, ќе се смета дека е резидент само на државата договорничка со која неговите лични и економски врски се потесни (средиште на животни интереси); б) доколку не може да се определи државата договорничка во која има средиште на животни интереси, или ако ниту во една држава договорничка нема постојано место на живеење, ќе се смета дека е резидент само на државата договорничка во која има вообичаено место на живеење; в) ако има вообичаено место на живеење во двете држави договорнички или нема ниту во една од нив, ќе се смета дека е резидент само на државата чиј е државјанин; г) а ко е државјанин на двете држави или на ниту една од нив, надлежните органи на државите договорнички ќе го решат прашањето по пат на заеднички договор.

огласно со Законот за девизно рабоС тење („Службен весник на РМ“, бр. 34/01 ... и 188/13), резиденти на Р. Македонија се: - ф изички лица со постојано место на живеење во Република Македонија и лицата кои привремено престојуваат во странство со важечки документ за престој или за работа, за време на нивниот престој во странство и - ф изички лица кои привремено престојуваат во Република Македонија врз основа на важечка виза за престој, односно работна виза во траење од најмалку шест месеци. Нерезиденти се сите други лица кои не се дефинирани како резиденти. Според Законот за персоналниот данок на доход - ЗПДД („Службен весник на РМ“, бр. 80/93 ... и 13/14), даночен резидент на Македонија т.е. обврзник на персоналниот данок на доход во Македонија е физичко лице кое на територијата на Републиката има постојано живеалиште или престојувалиште. Резидентот има престојувалиште ако на територијата на Републиката престојува непрекинато или со прекини 183 или повеќе дена во кој било 12-месечен период. Обврзник на данокот на доход е и физичко лице кое не е резидент на Републиката за доходот што е остварен на територијата на Републиката. Напомена:



Според билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување се смета дека приходите се остварени во одредена држава договорничка (пример, Р. Македонија) доколку исплатувачот на приходот е резидент на таа држава договорничка (пример, исплатувач-резидент на Р. Македонија). Како што е наведено погоре во членот 4 на Договорот за одбегнување на двојно оданочување склучен меѓу Македонија и Индија под „резидент на државата договорничка“ (за даночни цели) се подразбира било кое физич-

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ко лице, кое во согласност со законодавството на таа држава договорничка (значи Законот за персоналниот данок на доход-ЗПДД), подлежи на оданочување во таа држава по основ на живеалиште и престојувалиште. Тоа е основниот појдовен критериум за утврдување на даночен резидент на одредена држава договорничка, а потоа доколку според тој критериум е тешко да се определи даночниот статус на лицето (на пример, според овој критериум е резидент на двете држави), тогаш се применуваат останатите критериуми (точки а - г), од кои претпоследниот критериум е: точка в) поседувањето државјанство на одредена држава договорничка т.е. последниот критериум е: точка г) поседување на две државјанства кога надлежните органи на државите договорнички ќе го решат прашањето по пат на заеднички договор. о вашиот случај, лицето кое има две дрВ жавјанства (индиско и македонско), но:

- п рестојувало во Р. Македонија само една недела во даночниот период (една календарска година: јануари до декември 2014 година, за која резидентите имаат обврска да ги пријавуваат приходите остварени во РМ и во странство со Годишна даночна пријава до Управата за јавни приходи - УЈП, кога тоа е пропишано со ЗПДД, најдоцна до 15 март 2015 година),

дот остварен во странство во 2014 година (од трета земја на својата нерезидентна сметка во Македонија) со Годишна даночна пријава за 2014 година во Управата за јавни приходи, ниту пак да го плаќа персоналниот данок во Македонија за 2014 година.

2. Прашање -Дали е задолжително и на кој начин се пресметува додаток за работен стаж? Дали додатокот за работен стаж е задолжителен елемент на платата и како тој се пресметува ако, на пример, основната бруто плата изнесува 58.000 денари, а вкупниот работен стаж изнесува 15 години?

Одговор:



Согласно со членот 106 на Законот за работните односи - ЗРО („Службен весник на РМ“, бр. 62/05 ... и 113/14; преч. текст - 145/14), работникот има право на додаток на плата за работен стаж (се смета вкупен тековен стаж за целиот работен век на работникот, не според календарска година, туку индивидуално зависно од моментот на навршувањето на полна година стаж на конкретниот работник), како задолжителен елемент на платата на работникот.

- к ое остварило приход од трета земја на својата нерезидентна сметка во Р. Македонија што според билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување се смета за приход остварен во странство т.е. во државата каде што е резидентен исплатувачот на приходот (значи не е приход остварен во Р. Македонија, за кој нерезидентите би се сметале за обврзници на персонален данок во РМ како земја на изворот на приходот),

Согласно со членот 25 на О пштиот колективен договор за приватниот сектор од областа на стопанството („Службен весник на РМ“, бр. 88/09, 60/10, 81/12 и 189/13; преч. текст - 115/14), основната плата на работникот се зголемува за 0,5% за секоја година работен стаж. Во јавниот сектор е предвидено ограничување, така што согласно со членот 18 на Општиот колективен договор за јавниот сектор на Република Македонија („Службен весник на РМ“, бр. 10/08 и 85/09; У. суд - 88/08 и 122/08), основната плата на работникот се зголемува за 0,5% за секоја навршена година работен стаж, а најмногу до 20%.

според ЗПДД не се смета за даночен резидент на Македонија т.е. не е обврзник на персоналниот данок во Македонија за даночниот период - 2014 година што значи дека нема обврска да го пријавува прихо-

Основица за пресметување на сите додатоци на плата кои произлегуваат од членот 106 став 3 од ЗРО, вклучително и додатокот за работен стаж е основната плата на работникот. Според тоа, работодавачот при пресмет-

www.p

roagens.mk

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ

ка на додатоците на плата секогаш се раководи од фиксниот износ на платата на работникот утврден со договорот за вработување (основната плата на работникот) и нема

 

да ги зема предвид исплатените додатоци по основ на работна успешност, односно по основ на прекувремена работа, работа ноќе, работа на празници, работа во три смени итн.

Пресметка на додаток за работен стаж 1. Основна (бруто) плата за 21 работни дена (168 часа) за месец XX.2014 година 2. Години на работен стаж 3. Додаток на плата за работен стаж (58.000 x 15 x 0,5%; 58.000 х 7,5%) 4. Вкупно бруто плата за месец XX. 2014 година (1+3) 5. Придонес за ПИО - 18% (ред. бр. 4 x 18%) 6. Придонес за здравство - 7,3% (ред. бр. 4 x 7,3%) 7. Придонес за дополнително здравство - 0,5% (ред. бр. 4 x 0,5%) 8. Придонес за вработување - 1,2% (ред. бр. 4 x 1,2%)

58.000 15 4.350 62.350 11.223 4.552 312 748

9. Вкупно придонеси (27%) (ред. бр. 5+6+7+8) или (ред. бр. 4 x 27%) 10. Месечно лично ослободување за 2014 година 11. Даночна основа (ред. бр. 4-9-10) 12. Персонален данок (10%) (ред. бр. 11 x 10%) 13. Нето плата (ред. бр. 4-9-12)

16.835 7.276 38.239 3.824 41.691

3. Прашање - Дали треба да се задржи данок за веб хостирање при исплата по фактура за извршена услуга од странско правно лице? али треба да се задржи данок за исплати Д кон странски правни лица (хостинг провајдери) по основ на откуп на простор на веб сервер, кој се наоѓа во странство, за цели на веб хостирање на интернет страници?

Одговор:



За исплати кон странски правни лица по основ на откуп на простор на веб сервер за цели на веб хостинг, на мислење сме дека не треба да се задржи данок, ниту да се спроведе услуга за даночно ослободување во УЈП согласно со Законот за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 80/93, ... и 13/14; 112/14) и билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување, поради тоа што наведената услуга е дефинирана како компјутерска услуга во точката 3.117. на Прирачникот за статистика на меѓународната трговија на услуги (Manual on Statistics of international trade in services), на Обединетите нации, Европската комисија, ММФ, ОЕЦД, Светската трговска организација и Конференцијата на Обединетите нации за трговија и развој.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

омпјутерските услуги не се пропишани К како услуги, кои се предмет на оданочување со задржаниот данок (withholding tax) во Законот за данокот на добивка, односно ваков тип на услуга (откуп на простор на веб сервер за цели на веб хостинг) не претставува оданочива телекомуникациска услуга (предмет на задржан данок) согласно со Законот за данокот на добивка, која е издвоено дефинирана во горенаведениот Прирачник во засебна точка 3.91.

4. Прашање - Каква е обврската за персонален данок за странците со привремен престој во РМ? Словенечка компанија со регистрирана подружница во Македонија во 2014 година има вработено локален персонал, но има ангажирано и словенечки персонал (преместени работници-словенечки државјани, со жителство во Словенија), кои имаат легализиран статус во Македонија т.е. поседуваат работна дозвола и лична карта за странец (привремен престој во РМ), кој го продолжуваат секоја година додека трае проектот.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ловенечките работници, за својот анагжС ман во РМ, примаат и понатаму плата од матичната компанија во Словенија и не остваруваат никаков друг приход преку подружницата во Македонија, или било кој друг извор во Македонија. али словенечките работници треба да Д поднесат Годишна даночна пријава за 2014 година до Управата за јавни приходи и да платат персонален данок во Р. Македонија?

Одговор:



Македонија и Словенија применуваат Договор за одбегнување на двојно оданочување („Службен весник на РМ“, бр. 31/98), чија цел е да се одбегне двојното оданочување на еден ист приход на резидент на било која од двете држави договорнички.

Според Законот за персоналниот данок на доход - ЗПДД („Службен весник на РМ“, бр. 80/93 ... и 13/14), даночен резидент на Македонија т.е. обврзник на персоналниот данок на доход во Македонија е физичко лице кое на територијата на Републиката има постојано живеалиште или престојувалиште, односно на територијата на Р. Македонија престојува непрекинато или со прекини 183 или повеќе дена во кој било 12-месечен период. Обврзник на данокот на доход е и физичко лице кое не е резидент на Р. Македонија за доходот што е остварен на територијата на Република Македонија. Според членот 70 на ЗПДД, обврзникот кој остварува во текот на годината само приход од плата и пензија, односно само приход од земјоделска дејност или само приходи од самостојна дејност не е должен да поднесува годишна даночна пријава. По исклучок, обврзникот кој остварува лични примања од странство, како и обврзникот кој остварува лични примања од дипломатски, односно конзуларни претставништва на странски држави, кај претставници и службеници на такви претставништва кои уживаат дипломатски имунитет и кој сам го утврдува и уплатува данокот, е должен да поднесува годишна даночна пријава.

ние странски државјани, кои надминале О престој во Македонија во времетраење над 183 дена во било кој 12-месечен период, се македонски даночни резиденти, односно ги имаат истите даночни обврски како и македонските граѓани. Тоа значи дека странските државјани со привремен престој во РМ, кој надминал 183 дена во 2014 година (даночен период е календарска година: 1.1.-31.12), имаат обврска да поднесат Годишна даночна пријава (ПДД-ГДП) до Управата за јавни приходи - УЈП наредната година (2015 година), поради тоа што претходната година (2014 година) примиле лични примања од странство (платите во Словенија) согласно со исклучокот на членот 70 на ЗПДД. Приходот треба да го пријават во поле 1 (Плати) на даночната пријава ПДД-ГДП, со прилог доказ за платени даноци и придонеси во матичната држава (Словенија) издаден од словенечката даночна управа, со забелешка-објаснување дека платите (односно и евентуалните други приходи) се приходи од странство, со цел на разјаснување на несовпаѓањето на даночните износи (различни даночни стапки во Словенија и Македонија). поред барањата на договорот за одбегнуС вање на двојно оданочување, доколку даночната стапка во Словенија е повисока од локалната даночна стапка - 10%, УЈП нема да донесе решение за доплата на данок на годишно остварениот приход на странскиот државјанин во Р. Македонија, кој се смета за македонски даночен резидент за 2014 година (приходот е повисоко оданочен во матичната држава). Под претпоставка, ако даночната стапка во Словенија е пониска од локалната даночна стапка - 10%, само во тој случај УЈП ќе донесе решение за доплата на данок во РМ (до висината на стапката-10%), со оглед дека лицето се смета за македонски даночен резидент. GODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

www.p

roagens.mk

14.900 denari

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ

5. Прашање - На кој начин ќе се изврши сметководствено евидентирање на објективна вредност на градежни објекти? Ангажиравме градежен проценител да изврши стручна проценка на вредноста на градежните објекти кои се во сопственост на друштвото (голем субјект). Според проценката, вредноста на градежните објекти во сметководството е доста потценета, иако се амортизираат по стапката од 2,5% годишно, односно произлезе дека тие сметководствено се водат по вредност која е за 50% пониска од пазарната т.е објективната вредност. Прашањето е како да ја евидентираме таа промена како приход, дали треба да донесеме одлука, затоа што е висок износот и значително би влијаел на резултатот?

Одговор:



Г олемите и средни субјекти ги применуваат Меѓународните стандарди за финансиско известување - МСФИ/МСС, кои се составен дел на Правилникот за водење сметководство („Службен весник на РМ“, бр. 159/09, 164/10 и 107/11), поточно МСС 16 - Недвижности, постројки и опрема, кој се применува во врска со вреднувањето на основните средства, како и МСС 8 - Сметководствени политики, промени на сметководствени проценки и грешки, кој се применува при промена на сметководствените политики, сметководствените проценки и исправка на грешки. Прво, основно правило е согласно со МСС 16 да имате донесено сметководствена политика за вреднувањето на основните средства, така што ако имате донесено политика за вршење ревалоризација на средствата, во таков случај, врз основа на извршената стручна проценка на објективната вредност градежните објекти, зголемувањето на вредноста на објектите се евидентира преку ревалоризационата резерва - сметка 930 (а не како приход), освен ако претходно не сте евидентирале загуба поради обезвреднување за истите средства како расход, така што до износот на тој претходно искажан поврзан расход, треба да извршите анулирање т.е. да евидентирате

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

  приход, а доколку постои позитивна разлика, таа ќе биде евидентирана во ревалоризационата резерва. Ако имате донесено сметководствена политика за вреднување на средствата по набавна вредност (т.е. не вршите ревалоризација), зголемувањето на вредноста, врз основа на стручната проценка, се евидентира како приход (сметка 751- Приходи од вредносно усогласување на материјалните средства). МСС 8 се применува за евидентирање ефекти од промена на сметководствена политика или промена на сметководстена проценка или од исправка на направена (материјална-значајна) грешка. Сметководствената проценка се носи во форма на одлука за проценетиот корисен век на употреба на средствата или за методот на амортизација, така што кога се менува ваквата проценка (базирано на нови информации или промена на околностите и сл.) ефектите се менуваат проспективно т.е. се менува вредноста на средството во тековниот период (со евидентирање приход за зголемувањето на вредноста). Во вашиот случај не наведовте дека го менувате проценетиот корисен век или методот на амортизација (значи не треба да се врши промена на сметководствената проценка според МСС 8), туку е извршена проценка на објективната вредност на средството што е и обврска согласно со МСС 36 - Загуба поради обезвреднување, според кој најмалку еднаш годишно треба да се врши проценка на средствата, без разлика на прифатената политика на нивното вреднување (по набавна или објективна вредност), со цел да се утврди дали се реално евидентирани т.е. дали сметководствената вредност е соодветна на надоместувачката вредност на средството (повисокиот износ меѓу објективната вредност намалена за продажните трошоци и употребната вредност на средството), така што промените во вредноста на средствата треба да ги евидентирате согласно со политиката на нивното вреднување како што наведовме погоре.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ПОВТОРНО НОВ ПРАВИЛНИК ЗА ФИСКАЛНИОТ СИСТЕМ НА ОПРЕМА ВО ПРИМЕНА ОД 18.11.2014 ГОДИНА

о „Службен весник на РМ“, бр. 168 од 17 ноември 2014 година повторно е објавен подзаконски акт (правилник) на Законот за регистрирање на готовинските плаќања („Службен весник на РМ“ бр. 31/01 ... и 115/14; У. суд - 156/14), односно објавен е нов:

- П равилник за техничките и функционалните карактеристики на интегрираниот автоматски систем за управување, образецот на фискалната сметка, образец на фискално лого, документот касова сметка за сторна трансакција, формата и содржината на книгата за дневни финансиски извештаи, начинот за одобрување и продолжување на дозволата на производството и продажбата на соодветен модел на фискална апаратура, односно интегриран автоматски систем на управување, начинот на одземање на дозволата за одобрување на производството и продажбата на соодветен модел на фискална апаратура, односно интегриран автоматски систем на управување, функционалните и техничките карактеристики кои треба да ги имаат фискалните апарати и интегрираниот автоматски систем на управување, постапката и документацијата за нивно одобрување за производство и продажба, елементите на фискалната сметка, начинот на проверка и контрола на фискалните апарати и правилата за техничко одржување и сервисирање на истите, формата и содржината на барањето за добивање овластување за вршење на контрола и проверка на функционалните и техничките карактеристики на фискалниот систем на опрема и потребната документација (во понатамошниот текст: правилник).



kontakt@proagens.com.mk www.p

Правилникот влезе во сила наредниот ден од денот на објавувањето т.е. на 18.11.2014 година и ги замени следните прописи: - Правилникот за техничките и функционалните карактеристики на интегрираниот автоматски систем за управување, образецот на фискалната сметка, образецот на фискалното лого, издавањето на документ касова сметка за сторна трансакција, формата и содржината на книгата за дневни финансиски извештаи, начинот и постапката за издавање на дозвола за одобрување за користење на соодветен модел на фискална апаратура, односно интегриран автоматски систем на управување, начинот на проверка и контрола на фискалните апарати и правилата за техничко одржување и сервисирање на истите („Службен весник на РМ“, бр. 126/13, кој требаше да се применува од 1 јануари 2014 година, меѓутоа со одложувањето на примената на законските одредби врз основа на кои беше донесен преку законските измени-79/13 и 188/13, и неговата примена индиректно се одложи од 1 мај 2014 година) и - Правилникот за начинот на избор и поблиските услови за овластување на независните акредитирани правни лица кои се однесуваат на опремата, кадарот, локациските и просторните услови („Службен весник на РМ“, бр. 152/11). Новиот правилник, во споредба со стариот правилник, ги содржи речиси истите одредби, со определени допрецизирања и дополнувања, а содржи и нов дел (членови 60 и 61), кој се однесува на исполнувањето на условите на членовите 19-а и 19-б на Законот за регистрирање на готовински плаќања пропишани за независните акредитирани правни лица, кои ја вршат контролата и проверката на функционалните и техничките карактеристики на фискалниот систем на опрема.

roagens.mk

ФИСКАЛИЗАЦИЈА

овиот правилник (како и стариот) содрН жи пет прилози, во рамки на кои се објавени новите обрасци, во примена од 18.11.2014 година: - Ф искална сметка - Образец ФС-01 (Прилог 1), - Ф искално лого - Образец ФЛ-04 (Прилог 2), - С торна сметка - Образец СС-02 (Прилог 3), - К нига за дневни финансиски извештаи - Образец КДФИ-01 (Прилог 4), - И тна сметководствена книга - Образец ИСК-03 (Прилог 5). Фискалната (сторна) сметка и книгата за дневни финансиски извештаи ги содржат веќе познатите составни елементи - податоци за продадени македонски производи (и припаѓачко ДДВ) и идентификациска ознака (фискално лого) отпечатена на секоја фискална сметка со сонце и пораките „ДА КУПУВАМЕ МАКЕДОНСКИ ПРОИЗВОДИ”, „ЗА НАШЕ ДОБРО”, „Made in Macedonia”. тната сметководствена книга не ги содрИ жи горенаведените елементи (за македонски производи), а во споредба со старата Итната сметководствена книга (сеуште објавена на www.ujp.gov.mk), која беше пропишана со

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

  Правилникот за издавање на документ касова сметка за сторна трансакција и за функционалните и техничките карактеристики кои треба да ги имаат фискалните апарати и интегрираниот автоматски систем за управување („Службен весник на РМ“, бр. 55/01, 57/01, 99/01, 91/04, 61/05, 03/08, 25/08 и 141/10; У. суд - 162/08; испр. на Одлука на У. суд - 163/08), којшто престана да се применува на 30.6.2014 година, нема значајни разлики, освен терминолошки допрецизирања во описот на колоните. До печатењето на овој број на ИНФОРМАТОР, на интернет страницата на УЈП (www.ujp. gov.mk) е објавена само новопропишаната Книга за дневни финансиски извештаи - Образец КДФИ-01, но сеуште стои стариот образец ИСК-03 на Итната сметководствена книга пропишан со неважечкиот правилник („Службен весник на РМ“, бр. 55/01 ... 141/10). овиот Правилник содржи и нов прилог Н бр. 6, кој го содржи образецот: - КТ - Барање за добивање овластување за вршење на контрола и проверка на функционалните и техничките карактеристики на фискалниот систем на опрема (што го доставувааат независните акредитирани правни лица до Министерството за финансии).



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

31 ДЕКЕМВРИ 2014 ГОДИНА - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ ДО УЈП НА БАРАЊЕТО ЗА ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА САМОСТОЈНИТЕ ВРШИТЕЛИ НА ДЕЈНОСТ ЗА 2015 ГОДИНА Даночен обврзник - вршител на самостојна дејност

огласно со одредбите на членот 31 од Законот за персоналниот данок на доход, самостојните вршители на дејност кои ги исполнуваат законските услови имаат право на паушално оданочување. Паушалното оданочување претставува опција за условно финансиски послабите физички лица и истото е пандан на оданочувањето според вистински остварениот нето-приход што се прави преку составување на Годишен даночен биланс - образец ПДД-ДБ.

Напоменуваме дека правото на паушално оданочување за вршителите на земјоделска дејност е уредено со членот 31-а од Законот за персоналниот данок. Во овој текст го третираме паушалното оданочување на самостојните вршители на дејност. За земјоделците паушалисти пишуваме во посебен текст. Категоријата физички лица-вршители на самостојна дејност ги опфаќа следните обврзници на персоналниот данок на доход кои остваруваат приходи од вршење на самостојна дејност: - трговец-поединец, - физички лица кои се занимаваат со земјоделска дејност, - физички лица кои се занимаваат со занаетчиска дејност и - лица кои вршат услуги или слободни занимања. Трговец-поединец е физичко лице кое во вид на занимање, врши трговска дејност определена во Законот за трговски друштва, кој

одговара за своите обврски лично и неограничено со сиот свој имот. Својството на трговец-поединец се стекнува со упис во Трговскиот регистар, кој се води во Централниот регистар на Република Македонија. Не се сметаат за трговци според ЗТД, туку како вршители (физички лица) кои остваруваат приходи од самостојна дејност: - физички лица кои вршат земјоделска и шумарска дејност (индивидуални земјоделци); - занаетчии 1 и физички лица кои вршат услуги, освен ако нивната дејност може да се определи како претпријатие; - физички лица кои вршат угостителски услуги - издавање соби во своите живеалишта и - физички лица кои се занимаваат со слободни занимања (адвокати, нотари, лекари и други). Сите физички лица кои остваруваат приходи од самостојна дејност, се должни својата дејност да ја регистрираат кај надлежен регистар. 2 Во оваа категорија влегуваат граѓаните кои остваруваат приходи од: - стопанска дејност; - производна, услужна, трговска, угостителска, превозничка и друга слична дејност; - давање професионални и други интелектуални услуги (адвокати, нотари, лекари, ветеринари, инженери, патентни инженери, архитекти, слободни умет-

Согласно со Законот за вршење на занаетчиска дејност („Сл. весник“, бр. 62/04, 55/07, 115/10, 36/11, 53/11 и 164/13), под занаетчиска дејност се подразбира: 1) занаетчиско производство, 2) вршење на занаетчиски услуги, 3) уметничко занаетчиство и 4) домашно ракотворење. 2 Обврзник на данокот на доход е и физичко лице кое непријавено врши дејност и остварува приходи кои подлежат на оданочување според одредбите на Законот за персоналниот данок на доход (9.2. од ЗПДД). 1

www.p

roagens.mk

ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА САМОСТОЈНИТЕ ВРШИТЕЛИ НА ДЕЈНОСТ

 

ници, сметководители, проценители, вештаци, ревизори, консултанти, новинари, спортисти, лица што вршат културни и други интелектуални дејности);

- да не се во состојба да водат деловни книги или водењето на деловните книги да им го отежнува вршењето на дејноста,

- земјоделска дејност (производство, доработка, преработка и пласман на сопствени земјоделски производи и одгледување на добиток и други стопанскокорисни животни и пласман на нивните производи);

- да не вршите трговска, угостителска и комисиона дејност (освен обврзникот кој врши трговска дејност исклучиво преку продажни места на организирани зелени пазари);

- други дејности, чија трајна цел е остварување на приходи.

- во дејноста да не вложуваат и други лица и

Регистрирање на дејноста Почетокот на вршењето на самостојна дејност се пријавува во соодветен (основен) регистар кај соодветна асоцијација: - Трговците-поединци се регистрираат во Трговскиот регистар, што се води во Централниот регистар, - Граѓаните кои остваруваат приходи од самостојна дејност, податоците за упис ги доставуваат во основните регистри, надлежни за упис на дејностите што се водат кај Коморите (адвокатска, нотарска, занаетчиска, медијаторска дејност, дејност на судски извршители и слична дејност), подрачните служби на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, на подрачјето каде се врши дејноста. Овие регистри се должни по службена должност до Централниот регистар на РМ да ги пренесат решенијата за упис, заради обезбедување на соодветните податоци за регистрацијата, како што се: ЕМБС, ЕДБ, шифра на дејност, правна форма и сл.

Услови за паушално оданочување на самостојните вршители на дејност За да се стекне со право за паушално оданочување за 2015 година, покрај тоа што треба да поднесе Барање („ПДД-П“) најдоцна до 31 декември 2014 година, вршителот на самостојната дејност треба задолжително да ги исполнувате и следните услови:

INFORMATOR 12 I DEKMVRI 2014

- да не вработува други лица;

- да не остварува нето годишен приход од вршење на дејност повисок од две просечни годишни плати. Доколку се исполнети бараните услови, УЈП на самостојниот вршител на дејност му го утврдува паушалниот нето-приход на кој се пресметува персоналниот данок на доход, притоа имајќи ги во предвид следните информации: - местото каде што се наоѓа деловната просторија; - опременоста на деловната просторија; - пазарните услови во кои се врши дејноста; - површината на деловната просторија; - староста и способноста на обврзникот; - големината на нето-приходот на обврзникот, кој под исти или слични услови врши иста или слична дејност; и - други околности кои влијаат на остварувањето на добивката.

Процедура - Регистриран вршител на самостојна дејност, обврзник на персоналниот данок на доход кој ги исполнува горните услови има право до Управата за јавни приходи да поднесе Барање за паушално плаќање на персоналниот данок на доход (образец „ПДД-П”) за 2015 година најдоцна до 31.12.2014 година. Барањето се поднесува според живеалиштето на даночниот обврзник (или по електронски пат).



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

- Управата за јавни приходи одлучува по Барањето во рок од 60 дена од денот на поднесувањето, за тоа дали постојат околностите поради кои обврзникот не е во состојба да ги води деловните книги или нивното водење му го отежнува вршењето на дејноста.

Паушаните обврзници не водат евиденција, не составуваат Годишна сметка и не воведуваат фискални апарати Граѓаните кои вршат регистрирана дејност, а кои персоналниот данок на доход го плаќаат во паушален износ: - не се обврзници за водење на деловни книги и

Промена на услови за паушално оданочување Ако УЈП утврди дека престанале условите поради кои на обврзникот му е признаено правото данокот да го плаќа според паушално утврден нето приход во наредната година, ќе го задолжи да води деловни книги.

- немаат обврска да воведат во употреба одобрен систем за евидентирање на готовински плаќања и - не се обврзани да состават и да достават Годишна сметка до УJП и до Регистарот на годишните сметки при Централниот регистар.

www.p

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА

 

20 ЈАНУАРИ 2015 - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕТО ЗА даночно ослободување ЗА 2014 ГОДИНА за воведен фискален систем на опрема

овиот Закон за данокот на добивка објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 112/14, од 25 јули 2014 година, влезе во сила на 02 август 2014 година и има одложена примена од 01 јануари 2015 година, но со „ретро“ влијание врз УТВРДУВАЊЕТО НА ДОБИВКАТА ЗА ДЕЛОВНАТА 2014 ГОДИНА.

Надвор од темата - Краток осврт на „ретро“ примената на Законот за данокот на добивка Преодните одредби ја прават непотребно сложена временска димензија на опфат на новиот Закон за данокот на добивка, посебно кога се работи за лоцирање на првата година на неговата примена. Имено, со „виртуозните“ преодни одредби може само да се нагаѓа што мислел „авторот“. Како илустрација ги издвојуваме неговите временски потпорни точки:

- д онесување: 2014 година,

23 јули

- о бјавување: 2014 година,

25 јули

- в легување во сила: 2014 година,

2 август 0

- п рименување: 2014 година,

01 јануари

- с е однесува на утврдување на добивката за деловната: 2014 г. Проблематичната временска локација на Законот произлегува од последните две алинеи, од која претпоследната бара примената да стартува од 1 јануари 2015 година и истата да тече низ времето напред, а последната алинеја наложува примената на законот (која инаку започнува на 1 јануари 2015 година) да се врати за ЦЕЛА една година назад и истата да важи за деловната 2014 година (од 1 јануари до 31 декември 2014 година).

Изместување на правната логика во врска со „ретро“ примената на новиот Закон за данокот на добивка (споредба: Стар / Нов Закон за ДД) Нов Закон за данокот на добивка Додека трае деловната 2014 година новиот Закон за данокот на добивка не е во примена Момент на престанок на Примената на стариот Закон Примената на новиот Закон примена на стариот Закон за данокот на добивка за данокот на добивка за данокот на добивка престанува на 31.12.2014 започнува на 01.01.2015 и почеток на примена година (односно, после 31.12.2014 на новиот Закон година) Со доаѓање на 2015 Со влез во 2015 година Со влез во 2015 година, година настанува чудна престанува примената започнува примената правна логика меѓу двата на стариот Закон за данокот на новиот Закон за данокот закони во однос на добивка, но од 2015 година на добивка. Примената на на деловната 2014 година истиот нема да се применува и новиот закон се однесува и на за годината кога се применувал утврдување на добивката за додека таа траела - заклучно со претходната година (2014)!!?? 31.12.2014 година !!??

Временски период (објаснување) Во текот на траењето на деловната 2014 година

Стар Закон за данокот на добивка Додека трае деловната 2014 година во примена е стариот Закон за данокот на добивка

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Преку прегледот безуспешно се обидовме да ја „декодираме“ правната логика во врска со „ретро“ примената на новиот Закон за данокот на добивка. Ретроактивната примена на Законите е недозволива во нашиот правен систем (со исклучок на поповолните законски решенија), па затоа се поставува прашањето за опортуноста на овој ретро даночен режим и за тоа кој од двата прописи има поголема правна сила кога се работи за „покривање“ на деловната 2014 година. Сепак одговорите на овие прашања се во надлежност на посебен суд кој се грижи за уставноста на прописите. Засега, Законот е составен дел на нашиот правен поредок и истиот ќе се применува така како што е напишан (ретроактивно).

Намалување на годишниот данок на добивка за набавениот фискален систем на опрема

Согласно со членот 30 од Законот за данокот на добивка на обврзникот кој е должен според членот 2 1 од Законот за регистрирање на готовинските плаќања, да воведе и да користи фискален систем на опрема, односно фискална апаратура и интегриран автоматски систем за управување му се намалува пресметаниот годишен данок на добивка за набавените до десет фискални апарати, во висина на нивната вредност. Доколку обврзникот даночното ослободување не го искористи до крајот на тековната година, има право да го пренесе во наредниот даночен период. Напоменуваме дека намалувањето на даночната обврска не може да се врши преку месечните аконтации на данокот на добивка. Правото на намалување на данокот на добивка не се остварува по автоматизам и преку продавачот на фискална апаратура, туку со одобрение од Управата за јавни приходи по поднесено писмено барање од даночниот обврзник на образец „ДД-07 - Барање за дано-

чно ослободување за воведен фискален систем на опрема“ најдоцна до 20 јануари 2015 година (вторник), за 2014 година. Управата за јавни приходи е должна да постапи по Барањето во рок од 30 дена од денот на неговото поднесување со издавање на Решение. Даночниот обврзник заедно со барањето (ДД-07) ги поднесува следните прилози: - копија од фактура/и за извршената набавка на фискален систем на опрема и/ или; - друг доказ за извршена набавка на фискален систем на опрема. Доколку обврзникот има ставено во употреба повеќе фискални системи на опрема, во Барањето треба да се наведат податоците за секој поединечен фискален систем на опрема: - Број на фискален апарат - се внесува бројот на фискалниот апарат наведен во Решението за регистрација на фискален систем на опрема издадено од Управа за јавни приходи. - Датум на регистрација - се внесува датумот на регистрација на фискалниот систем на опрема наведен во Решението издадено од Управа за јавни приходи. Набавна вредност - се внесува износот на набавениот фискален систем на опрема (набавната вредност намалена за ДДВ, за обврзник регистриран за целите на ДДВ или набавна вредност со вклучен ДДВ за обврзник кој не е регистриран за целите на ДДВ). Даночните обврзници кои остваруваат право на одбивка на влезниот данок на додадена вредност (регистрани ДДВ обврзници), правото на даночно намалување од член 30 на Законот за данокот на добивка го остваруваат во износ кој одговара на висина на фактурната вредност на набавените и воведени во употреба до десет фискални апарати, намален за износот на пресметаниот од добавувачот данок на додадена вредност (ДДВ).

Д аночните обврзници кои вршат промет на добра и промет на услуги за кој плаќањето не се извршува по банкарски пат (готовински плаќања), должни се да воведат и користат одобрен фискален систем на опрема за регистрирање на готовински плаќања и задолжително да издаваат сметка за извршениот промет, односно услугата. (член 2 став 1 од ЗРГП).

www.p

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА

Напомена:

 



Доколку фискалниот систем на опрема е купен на рати, и на износот е пресметана камата, во ова поле се внесува набавната вредност намалена за износот на каматата.

Период на користење на правото на намалување на пресметаниот данок

- е лектронски системи со фискална меморија за регистрирање на прометот на нафтени деривати на мало преку сметачки средства за количината и потрошокот на течни горива (бензиски пумпи,плински пумпи и сл.). Интегрираниот автоматски систем за управување е систем за постојана електронска комуникација на трговскиот објект со Управата за јавни приходи за секојдневно автоматско пренесување на податоци во вид на дневен финансиски извештај.

Намалување на пресметаниот данок за воведените фискални системи се утврдува во Даночниот биланс („ДБ“) на поле 31, односно АОП 38. Доколку даночниот обврзник правото на даночно намалување не го искористи во целост со составување на Даночниот биланс, остварува право на пренос во даночните периоди што следат, до целосно искористување на правото.

Интегрираниот автоматски систем за управување се состои од:

Пренесеното право на даночно намалување во годината што следи, се искажува во Даночен биланс (нов образец „ДБ“) на поле 40 (АОП 48 под Г - Посебни податоци).

Посебности за обврзниците на годишниот данок на вкупен приход

Предмет на даночно намалување и ослободување Даночното намалување се остварува во износ на набавената и воведена во употреба фискална апаратура за регистрирање на готовинските плаќања без износот на пресметаниот ДДВ, кај регистрираните ДДВ обврзници. Фискалниот систем на опрема се состои од: фискална апаратура и од интегриран автоматски систем за управување. Фискалната апаратура се состои од: - е лектронски каси со фискална меморија; - ф искални принтери со фискална меморија и

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

- G PRS терминал (General packet radio service) и - крипто модул.

Правото на даночно намалување за набавените фискални апарати не се однесува на обврзниците на годишниот данок на вкупен приход. Согласно со претходното, овие обврзници немаат можност да го користат образецот ДД-07, ниту пак постои поле во образецот ДД-ВП во кое ќе ја искажат вредноста на набавените фискални системи на опрема со која ќе ја намалат обврската по основ на годишниот данок на вкупен приход. Обврзниците на данокот на вкупен приход, чиј годишен вкупен приход не надминува 3.000.000 денари се ослободени од даночната обврска (член 32 од ЗДД) и за нив ослободувањето за набавените и воведени во употреба фискални апарати „не е во игра“. Прилог: Пополнет образец ДД-07.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

www.p

roagens.mk

МИСЛЕЊЕ НА ЈУП - ДАНОК НА ДОБИВКА И ФИСКАЛИЗАЦИЈА

 

НАМАЛУВАЊЕ НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ЗА НАДГРАДБА НА ПОСТЕЧКИТЕ ФИСКАЛНИ АПАРАТИ СО GPRS ТЕРМИНАЛ/КРИПТО МОДУЛ И ЗА НОВОНАБАВЕН ФИСКАЛЕН СИСТЕМ

огласно со членот 36-б на претходниот Закон за данок на добивка (“Службен весник на РМ”, бр. 80/93 ... и 13/14), на обврзникот кој е должен, согласно со членот 2 од Законот за регистрирање на готовинските плаќања, да воведе и да користи одобрен систем на опрема за регистрирање на готовинските плаќања, му се намалува пресметаниот данок за набавени до десет фискални апарати, во висина на нивната вредност. Согласно со членот 30 на новодонесениот Закон за данок на добивка (“Службен весник на РМ”, бр. 112/14), кој се применува со утврдување на добивката за деловната 2014 година, на обврзникот кој е должен, согласно со членот 2 од Законот за регистрирање на готовинските плаќања, да воведе и да користи фискален систем на опрема, односно фискална апаратура и интегриран автоматски систем за управување му се намалува пресметаниот данок за набавени до десет фискални апарати, во висина на нивната вредност. поред членот 3 на Законот за регистриС рање на готовинските плаќања („Службен весник на РМ“, бр. 31/01 .. и 115/14), фискалниот систем на опрема се состои од: 1. Фискална апаратура и 2. Интегриран автоматски систем за управување (GPRS терминал и крипто модул).

поред горенаведеното се поставува С прашањето дали намалувањето на данокот на добивка се обезбедува за:

1. и нсталирањето (надоградувањето) на надворешен интегриран автоматски систем за управување (GPRS терминал и крипто модул) на постоечката фискална апаратура, со оглед дека е составен дел на одобрениот фискален систем на опрема? 2. к омплетно набавен фискален систем на опрема (фискална апаратура и ин-

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014

тегриран автоматски систем за управување)? ИЛИ пак 3. д аночното намалување е делумно само за еден дел од одобрениот фискален систем на опрема т.е. само за набавените до десет фискални апарати? Агенција ПРО АГЕНС го постави горенаведеното прашање до Управата за јавни приходи од која доби одговор на 16.9.2014 година (објавен во продолжение) дека намалувањето на пресметаниот данок на добивка се обезбедува и во двата случаи (вкупно до десет надградби или новонабавени системи), односно во случај на: - до десет надградби на постоечката фискална апаратура со надворешен интегриран автоматски систем за управување (GPRS терминал и крипто модул) ИЛИ - до десет новонабавени фискални системи на опрема (фискална апаратура и интегриран автоматски систем за управување).

дговор на Управата за јавни О приходи од 16.09.2014 година „Согласно член 36-б од Законот за данок на добивка, објавен во “Службен весник на РМ” бр.80/93...13/14, на обврзникот кој е должен, согласно со членот 2 од Законот за регистрирање на готовинските плаќања, да воведе и да користи одобрен систем на опрема за регистрирање на готовинските плаќања, му се намалува пресметаниот данок за набавени до десет фискални апарати, во висина на нивната вредност. Доколку обврзникот даночното ослободување од ставот 1 на овој член не го искористи до крајот на тековната година, има право да го пренесе во наредниот период.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

равото од ставот 1 на овој член обврзП никот го остварува со одобрение од органот за јавни приходи по поднесено писмено барање, до 20 јануари наредната година, по годината за која барањето се поднесува. Согласно член 3 од Законот за регистирање на готовински плаќања објавен во “Службен весник на РМ“, бр.31/01...115/14, фискалниот систем на опрема се состои од: фискална апаратура и од интегриран автоматски систем за управување. Фискалната апаратура се состои од: - е лектронски каси со фискална меморија; - ф искални принтери со фискална меморија и

ва е мислење на Сектор за услуги на даО ночни обврзници и за даноци во Министерство за финансии / Управа за јавни приходи и истото нема правна сила на толкување на закон и неможе да претставува основа за негово користење, или употреба како доказ пред суд или други органи и институции за остварување на одредени права во корист на подносителот. Надлежен орган за давање на овластено толкување на Закон е Собранието на Република Македонија согласно член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот на Република Македонија.“ Напомена:



Иако позитивниот одговор на УЈП се повикува само на членот 36-б на стариот (неважечки) Закон за данок на добивка, во прашањето поднесено од ПРО АГЕНС беа наведени соодветните одредби за даночното намалување за набавен фискален систем на опрема од членот 36-б на стариот Закон за данок на добивка и од членот 30 на новиот Закон за данок на добивка, така што не треба да се има дилема, имајќи предвид дека и во самиот одговор УЈП прецизира дека даночното намалување не се однесува само на десет новонабавени фискални апарати како еден дел од фискалниот систем на опрема, туку на набавени до десет фискални системи на опрема (нови или модифицирани).

- крипто модул. искалните каси за кои ќе има можност за Ф модификација со надградба на ГПРС уред и крипто модул, согласно законските и подзаконските одредби мора да добијат одобрение од овластената лабораторија и министерот за финансии. Според горенаведеното на мислење сме дека даночното ослободување пропишано со член 36-б ќе важи за набавени до десет фискални системи на опрема (нови или модифицирани).

www.p

GODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

14.900 denari



02/ 3162-979 i 3298-763



kontakt@proagens.com.mk

roagens.mk

ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА ПРИХОДИТЕ ОД ЗЕМЈОДЕЛСКА ДЕЈНОСТ

 

31 ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА - ПОСЛЕДЕН РОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ ДО УЈП НА БАРАЊЕ ЗА ПАУШАЛНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА ВРШИТЕЛИТЕ НА ЗЕМЈОДЕЛСКА ДЕЈНОСТ ЗА 2014 ГОДИНА

а разлика од „обичните“ самостојни вршители на дејност кои за паушално оданочување се пријавуваат ОДНАПРЕД - до крајот на 2014 година (31 декември) за 2015 година како даночен период, вршителите на земјоделска дејност, тоа го прават ОТПОСЛЕ. Пријавувањето за паушално оданочување на вршителите на земјоделска дејност трае до крајот на месец јануари 2015 година, а се однесува за годината што изминала (2014). Овој текст е посветен на паушалното оданочување на вршителите на земјоделска дејност.

Даночен обврзник на приходите од земјоделска дејност Обврзници на данокот на доход за приходите од земјоделска дејност се: - граѓани запишан во Регистарот на индивидуални земјоделци; - лица кои се во работен однос или се пензионери, а се занимаваат со земјоделска дејност; - лица кои се сопственици на земјоделско земјиште, или истото го користат како роднини од прв наследен ред или остваруваат приход од земјоделско земјиште кое е земено под закуп, концесија или земјиштето го обработуваат по некој друг основ и - лица кои остваруваат приходи од одгледување на добиток и други стопанскокорисни животни.

Вршител на земјоделска дејност - обврзник на паушален данок на доход 1 Основен услов за стекнување на право на паушално оданочување: Земјоделецот кој од вршење на земјоделска дејност (без оглед дали се работи за основно или дополнително занимање), остварил вкупен приход по-

мал од 1.300.000 денари, персоналниот данок на доход за 2014 година ќе го плаќа според паушално утврден приход. Паушалното оданочување не се однесува на оние земјоделци кои се регистрирани во една од формите на трговски друштва согласно со Законот за трговски друштва (ДООЕЛ, АД, ДОО, ...). Правото на паушално оданочување се остварува врз основа на поднесено Барање на образецот „ПДД-ПЗ“ до Управата за јавни приходи на чија територија се наоѓа живеалиштето на обврзникот, по истекот на секоја година, најдоцна до 31 јануари наредната година која следи по годината за која се утврдува данокот. Барањето за паушално оданочување на земјоделците за 2014 година се поднесува до УЈП најдоцна до 31 јануари 2015 година. Можноста за паушално оданочување е од посебна важност за земјоделците како даночни обврзници, кои поради карактерот на самата дејност во голем дел не се во можност да водат деловни книги. Паушалните обврзници персоналниот данок на доход го плаќаат еднаш во годината, без никакви дополнителни обврски за водење на деловни книги.

Прво регистрирање на земјоделец во УЈП Граѓанинот кој воопшто не е регистриран како земјоделец во УЈП, заедно со Барањето „ПДД-ПЗ“ треба да достави и Пријава за регистрација на обврзници кои остваруваат приходи од земјоделска дејност (образец „УЈП-РДО/З“). Рокот за поднесување на Барањето и Пријавата е единствен - 31 јануари 2015 година за 2014 година.

П аушалното оданочување на приходите остварени од вршење на земјоделска дејност е воведено од 1 јануари 2009 година.

INFORMATOR 12 I DEKEMVRI 2014



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Постапка за земјоделец кој претходно е регистриран за паушално оданочување Земјоделецот кој се регистрирал во УЈП (и доколку ги исполнува законските услови и за 2014 година), до 31 јануари 2015 година треба да поднесе само Барање за паушално оданочување на обврзници кои остваруваат приходи од земјоделска дејност (образец „ПДДПЗ“).

За приходи над 1,3 милиони денари - регистрирање на фирма Доколку земјоделецот во тековната година остварува вкупни приходи поголеми од 1.300.000 денари, истиот треба да регистрира фирма, во една од формите на трговските друштва. Истовремено до УЈП треба да се поднесе Пријава за дерегистрација од паушални обврзници (на истиот образец „УЈП-РДО/З“).

100

Пресметка на данокот според паушално остварениот приход Основа за пресметување на данокот претставува разликата помеѓу остварениот вкупен приход (освен субвенции) и признатите нормирани трошоци на следниот начин: доход (во денари) до 300.000 од 300.001 до 1.300.000

нормирани трошоци 100% 80%

За лицата коишто земјоделската дејност ја вршат како дополнително занимање, нормираните трошоци се определуваат во висина на 80% од остварениот приход (без оглед дали годишниот доход е помал од 300.000 денари, или е над тој износ, но не повеќе од 1.300.000 данари).

Примери на пресметка на данокот на доход со појаснување а) Приходите од вршење на земјоделска дејност како основно занимање во вкупен износ до 300.000 денари се целосно ослободени од плаќање на данок на доход.

www.p

б) Ако приходите од вршење на земјоделска дејност како основно занимање се движат над 300.000 денари до 1.300.000 денари, се користи даночно олеснување во висина од 80% од остварениот приход, односно основица за оданочување ќе биде само 20% од остварените приходи. Пресметки: 1) Ако во 2014 година е остварен приход од 1.000.000 денари, годишниот персонален данок ќе изнесува 20.000 денари (1.000.000 - 80% = 1.000.000 - 800.000 = 200.000 х 10% = 20.000 денари). 2) Ако во 2014 година е остварен приход од 250.000 денари, Годишниот персонален данок ќе изнесува 0 (нула) денари. 3) Ако во 2014 година е остварен приход од 400.000 денари, Годишниот персонален данок ќе изнесува 8.000 денари (400.000 - 80% = 400.000 - 320.000 = 80.000 х 10% = 8.000 денари). в) Ако индивидуалниот земјоделец врши земјоделска дејност како дополнително занимање, предвидени се даночни олеснувања во висина од 80% од остварениот приход, односно основица за оданочување ќе биде само 20% од остварените приходи. 1) Ако во 2014 година е остварен приход од 200.000 денари, годишниот персонален данок ќе изнесува 4.000 денари (200.000 - 80% = 200.000 - 160.000 = 40.000 х 10% = 4.000 денари). 2) Ако во 2014 година е остварен приход од 1.200.000 денари, годишниот персонален данок ќе изнесува 24.000 денари (1.200.000 - 80% = 1.200.000 - 960.000 = 240.000 х 10% = 2.400 денари).

Плаќање на данокот што се должи За утврдениот паушален данок, УЈП донесува решение. Данокот се плаќа во рок од 30 дена од денот на утврдувањето на обврската на уплатната сметка: 840 - 01632, Данок на доход на приходи од земјоделска дејност според паушално утврден приход и приходна сметка 711141, со повикување на бројот на решението.

roagens.mk