nr. 15 nov. 2014
PiB ‘Je loopt tegen allerlei dingen aan’ Siebren van der Zee
‘Het Groene Erf’ De passie van Andrea van Schaik- Almaši
Vergeten, niet snappen of gewoon jatten? Column
inhoud 2
Mirror 2014
3
Siebren van der Zee: ‘Je loopt tegen allerlei dingen aan’
6
‘We zijn heel tevreden; daar is de deur.’
8
Erik Baas: Over reconstrueren en schimmelsporen
10
Andrea van SchaikAlmaši: ‘Het Groene Erf’
13
Klare Taal: Het leven is eenvoudig
14
Bij de Bieb van geven en nemen: Vergeten, niet snappen of gewoon jatten?
Bij dit nummer
PIB Bijna winter en gelukkig toch nog iets om te bladeren Deze tweede blader - PIBrain is de eennalaatste PIB van een jaar dat al weer bijna achter ons ligt. De vele reacties op de voorgaande bladertool-editie waren heel positief. Daarom gaan we ermee door terwijl we ook de oude ‘vaste versie’ aanbieden op Brain. Blijf alert op vorm en inhoud zodat we, waar gewenst, nog aanpassingen kunnen doen. Zo kun je zelf bijdragen aan de inhoud van het blad. In deze uitgave vind je onder meer verhalen over archiveren en dreigende schimmelinfecties, Erik Vervoort die erg goed bevalt, maar niet mag blijven, het Groene Erf van Andrea van Schaik- Almaši, Siebren van der Zee en het werkzame leven na zijn pensionering, taal en het eenvoudige leven en een kast die steeds leger wordt... PIBrain verschijnt op elke derde donderdag van de maand en is een uitgave van de afdeling Communicatie. Foto’s in deze uitgave zijn gemaakt door Gabri Boot en Melchert Meijer zu Schlochtern. Reacties naar jroos (06-55686586). Veel leesplezier ! Jan Roosen
Mirror 2014 The year through other glasses, relatively spoken. Where you can see and hear what you made of it and where you have dropped some holes. And where we pulled at a dead horse or bound it behind the car. We look at your individually choice budget and trhoughdevelopmentsteps as well as how the flag hangs thereby concerning ownership, resultaiming and onspeaking. Thus: use your brain now once one time. Oh, and we recommend the course ‘English for business use’ from the heart! Be on time cause full is full. Dinsdag 16 december aanvang 15.00 uur. What is that then? Spiegel natuurlijk !
2
3
Siebren van der Zee
‘Je loopt tegen allerlei dingen aan’ Jan Roosen |
Siebren van der Zee ging in juni 2013 op zijn 64e met de VUT. Een jaar later dan gepland. Maar je kunt nog zoveel plannen. Het leven houdt daar in al zijn grilligheid vaak geen enkele rekening mee. Samen met zijn vrouw Ans, die ook werkzaam was bij de provincie, had hij een mooi plan. “We wilden veel gaan reizen samen. Dat hoefde niet ver, want Ans had al vele jaren ernstige last van haar rug. We huurden al regelmatig een appartement in Spanje. Het heeft niet meer zo mogen zijn. We zouden gezamenlijk stoppen in juni 2012. Ans werd in december 2011 ziek. Begin januari kwam de fatale uitslag: Longkanker, uitgezaaid naar de botten. Ze zou 8 juni afscheid nemen van het werk; 10 juni is ze op haar 59e levensjaar overleden.”
Siebren moest tegen wil en dank toch een eigen invulling gaan geven aan dat andere, niet geplande leven. Dat is hem aardig gelukt vindt hij zelf. “Achteraf was het een heel goed besluit om er nog een jaar provinciale dienst achteraan te plakken.” Hij was ruim zesenveertig jaar in provinciale dienst, de laatste twee jaar bij het bureau Verkeersmanagement en ter ondersteuning bij het bureau Verkeersbeheer. “Ik kwam terug op het werk als in een warm bad en dat hielp me om weer structuur terug te brengen in mijn leven. Om 6 uur opstaan, want ik begon altijd om 7 uur. Ik kreeg er de ruimte om weer mezelf te zijn na het grote verdriet van Ans’ overlijden.
kringloopwinkel Zomer 2013 stopte hij definitief maar had toen, zo goed en zo kwaad als dat ging, alles weer redelijk op de rit. Wat daarbij wegviel was de collegialiteit van de collega’s en dat mist hij, ondanks zijn drukke huidige leven nog wel. “Je loopt in zo’n periode tegen allerlei dingen aan.” Hij was ruim veertig jaar actief in het verenigingsleven van woonplaats Vught. “Men wist me weer vrij snel te vinden voor allerhande zaken. Ik werd benaderd om leiding te geven aan de kringloopwinkel. Na een oriënterend gesprek met het bestuur bleek dat men op zoek was naar een voorzitter. Iemand die zich niet al te veel met de winkel
4
zou bemoeien, maar meer sturend aan de gang ging. Men dacht aan een uurtje of vijf per week… Als ik rustig mocht beginnen, leek het me wel wat. Ik heb, zoals ik dat altijd doe, vooraf met mijn beide dochters overlegd. Ze vonden het een goed idee. Aanvankelijk wat aftastend begonnen, zag ik al heel snel een aantal dingen waarvan ik dacht dat ze anders of beter konden. Ze hadden een bedrijfsauto, die ze ooit als schenking van de woningbouw vereniging hadden gekregen. Het ding was veel te klein, nog los van allerlei Arbo eisen waaraan niet voldaan kon worden. Want bijvoorbeeld rechtop staan was er onmogelijk. We hebben een andere bedrijfsauto aangeschaft, goed herkenbaar bestickerd en iedereen bleek heel tevreden. armoede Na verloop van tijd bleken de aangegeven vijf uur niet reëel. “Ik wilde ook meer contact met de mensen op de werkvloer. Ik ben het eerste jaar twee zaterdagen in de maand ‘in de verkoop gegaan’. Dat beviel prima; je ziet wat er binnenkomt. De winkel loopt momenteel heel erg goed. Gemiddeld komen op woensdag en zaterdag driehonderd betalende klanten over de vloer. Dat zijn mensen van alle geledingen die iets komen kopen. Dat aantal vermenigvuldigd met 1.8 en je hebt het gemiddeld aantal bezoekers. De
overkoepelende Vincentiusvereniging is met de opbrengsten goed in staat om de armoede in Vught mee op te vangen. Dat klinkt wat tegenstrijdig met elkaar: armoede en Vught. Ik weet inmiddels dat er ook in Vught heel wat armoede schuilt achter de voordeuren.” Vincentius is een parapluvereniging die actief is op acht onderdelen: groentetuin, vakantieproject, micro-kredieten, sociaal fonds, kerstpakkettenactie, voedselbank, hulpverlening en kringloopwinkel. Iedere tak heeft mensen met specifieke deskundigheid. Alleen de kringloopwinkel is een stichting binnen de vereniging, om dat ze inkomsten genereert.
gemêleerde groep maken we in samenspraak basale afspraken over de taakverdeling, het roken in een daarvoor bestemde ruimte en niet in de winkel, klantvriendelijkheid en afspraken over de uren (in deeltijd) die ze moeten werken. Daar is nogal eens discussie over en regelmatig zijn er ziekmeldingen. Het kost me best wel moeite om dan als een soort handhaver te moeten optreden. We werken allemaal met vrijwilligers maar mijn motto daarin is dat vrijwillig werken niet vrijblijvend is. Mensen moeten het allemaal wel goed willen doen, alsof het voor henzelf is. Misschien verlang ik af en toe wel iets te veel van de mensen, omdat ik zelf zo in elkaar zit. “
niet vrijblijvend “Ons werknemersbestand bestaat voor veertig procent uit mensen met een bijstandsuitkering van de gemeente Vught. Ze worden door de gemeente min of meer verplicht gesteld om te gaan werken. Daarnaast zijn er clienten van Reinier van Arkel, mensen met een verstandelijke handicap die hier in de vorm van dagbesteding komen werken. Ook werken we met mensen van verslavingszorg Novadic die, nadat ze bijna clean zijn, hier beginnen met een re integratieproces. Bovendien begeleiden we er taakstraffers en jongeren voor een maatschappelijke stage. Dan zijn er voor zestig procent de ‘gewone’ vrijwilligers die uit idealisme hier komen werken. In totaal werken we variabel met tussen de vijftig en zestig vrijwilligers. Met zo’n
rugzak Hij wordt geweldig ondersteund door een aantal krachten zoals een winkelmanager die zorgt dat de winkel op dinsdag en vrijdag prima in orde wordt gemaakt voor de verkoopdagen erna. En er is een coördinator vrijwilligers die de sollicitatiegesprekken voert en de personeelsroosters verzorgt. Zij heeft de contacten met alle vrijwilligersorganisaties waarvan er mensen in dienst zijn. Daarnaast nog vier bestuursleden (secretaris, penningmeester en algemene zaken) en dagmanagers die de vrijwilligers aansturen. Siebren kent alle mensen op de werkvloer bij voor- en achternaam. Weet van iedereen wat er speelt. Ik voer ook gesprekken of koppel met de hulpverlening als mensen even een wat mindere periode hebben. Daarbij probeer
5
ik de problematiek boven water te krijgen. Want het zijn allemaal mensen met een zogenaamde rugzak, met vaak bijkomende problematieken op vooral sociaal en financieel gebied. We doen dat overigens in samenwerking met de reguliere hulpverleningskanalen, die daar coaches voor in dienst hebben. De mensen moeten zich dan wel aan de afspraken houden die met de diverse instanties gemaakt worden. Ik doe daar dan regelmatig navraag naar. We boeken redelijk wat succes. Bijvoorbeeld iemand die in de schuldsanering zat en nu gewoon weer kan gaan sparen. glimlach Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag kunnen mensen spullen brengen naar de winkel. Meestal staan er zaterdag een kwartier voor opening al zo’n veertig mensen te wachten totdat de deur opengaat. “Die stormen dan naar binnen alsof het uitverkoop is. Wel een aparte ervaring. Daar zitten vele liefhebbers uit de hele regio bij op zoek naar specifieke spullen. Ze komen af op onze brede sortering, onze vriendelijke prijzen en ons sympathieke personeel”, zegt hij als een volleerd verkoper. “We doen er alles aan om dat zo te houden. Er blijven ook hier natuurlijk altijd ontevreden klanten. Maar verreweg de meesten vinden iets van hun gading en gaan naar huis met een grote glimlach. En soms komen ze terug met een foto van hoe ze het artikel hebben ingepast in huis. Dat zijn de leuke dingen; daar word ik gewoon blij van. En natuurlijk wordt er bij ons ook gewoon gejat; onvermijdelijk als je zo’n 1400 bezoekers per week over de vloer hebt.” Vincentius krijgt regelmatig aangeboden om een heel huis leeg te komen halen als uitvloeisel van een wilsbeschikking van de overleden bewoners. “We hebben contacten met een bedrijf dat daarbij assisteert wanneer we vermoeden dat er bepaalde waardevolle stukken bij zo’n inboedel zitten. Zij veilen dat onderdeel en wij
krijgen de opbrengst minus hun courtage. Er kan dus wel eens een bijzonder artikel in onze winkel staan. Dat is ook een beetje de jus van het werk. Of we worden erop geattendeerd dat we voor een schilderij of kast best 75 euro kunnen vragen terwijl we het zelf op 8 euro hadden ingezet.“ politiek Naast het werk bij de Vincentius werd Siebren benaderd door de gemeentelijke politiek. Of hij niet actief wilde worden bij de fractie van de plaatselijke partij Gemeentebelangen? “Na een aantal gesprekken heb ik ja gezegd. Ik werd er campagneleider maar wilde niet verkiesbaar zijn voor de raad. Om dat zuiver te houden, werd ik op plaats 12 op de kieslijst gezet. Boven mijn verwachting kreeg ik bij de verkiezingen op 19 maart, 149 voorkeursstemmen. Ik schrok daar wel van. Men wilde mij er graag bij hebben. En ja, bij weigering zou ik toch min of meer kiezersbedrog plegen. Van mijn dochters kreeg ik het advies dat besluit toch nog goed te overwegen en niet te veel hooi op mijn vork te nemen, mede gezien mijn leeftijd.” Het kost hem minstens 15 uur per week maar tot nu toe heeft hij er nog geen moment spijt van gehad. “Ik ben nu vooral in de avonduren op pad. Je moet toch op veel plaatsen je gezicht laten zien. Maar je zit ineens aan de andere kant van de besluitvorming en in Vught gebeurt momenteel het nodige. Nieuw voor mij is dat ik nu op straat af en toe iemand tegenkom die ineens zijn kop omdraait of me juist ter verantwoording roept op bepaalde besluiten. En dat is wel weer even wennen. Het grappige is dat het nooit mijn ambitie is geweest om dit te gaan doen. Maar ik weet al wel dat dit eenmalig is, voor vier jaar en niet langer.” medelijden Vanaf zijn 15e zit Siebren al in het vrijwilligerswerk dat hem volledig in het bloed moet zitten. Gestart bij de Jeugdcentrale bekleedde
hij daarin allerhande functies. Via de tafeltennisvereniging JCV kwam hij in het organiserend vlak terecht. Behaalde het trainer-coach diploma’s en was als zodanig lang actief. Daarnaast organiseerde hij ook al vele jaren de zaken rondom het jeugd- en jongerencarnaval. En passant meldt hij ook nog zijn bijdrage van zestien jaar als jeugdleider voor kampen voor jongeren waarvan de ouders geen vakantie konden betalen. Ook was hij vele jaren actief in het Vughtse theater. “Ik heb alles bij elkaar altijd als een rijk iets ervaren en heb gewoon medelijden met mensen die hun hele leven achter de geraniums of computer schuilen.” Het verlies van Ans, na een zeer bestendig samenzijn van ruim veertig jaar, valt bij Siebren ondanks al zijn activiteiten toch steeds zwaarder naarmate de tijd verstrijkt. “Vooral ’s morgens vind ik het nog steeds heel moeilijk. Dan moet ik mezelf nog af en toe een schop onder mijn kont geven om een nieuwe dag te beginnen. Ik moet nu alles zelf doen. Ook het delen van indrukken, teleurstellingen en successen. Ik ben september vorig jaar aan een schildercursus begonnen. Daarin ben je steeds ruim twee uur lang volkomen intens bezig, zeg maar van de wereld en denk je verder helemaal nergens aan. Vervolgens kom je met het resultaat onder je arm naar huis en daar is het donker. Ik heb nog nooit zo’n afknapper meegemaakt.” Hij stopte er na de cursus mee maar heeft nog wel een paar portetten in de kamer. Een bridgecursus was het laatste wat hij oppakte. Dat sommigen zijn ruime bezigheden vertalen als vluchtgedrag voor de realiteit, lacht hij spontaan weg. “Misschien word ik straks wel verplicht om stil te zitten als ik niets meer kan.” Tot die tijd zijn er voor Siebren van der Zee nog veel te veel leuke en interessante dingen om voor te gaan. Zijn altijd aanwezige glimlach verraadt dat er de komende jaren geen geraniums in de vensterbank komen om achter te gaan schuilen.
‘We zijn heel tevreden; daar is de deur.’ Jan Roosen |
Erik Vervoort kwam op 1 september 2013 binnen op een unieke startwerkplek voor een periode van 1 jaar met een, indien hij goed zou bevallen, een eenmalige verlenging van nog een jaar. Hij had het MBO-3 diploma ICT, gevolgd aan het Koning Willem 1-college in Den Bosch op zak. Niveau 4 was ook haalbaar maar destijds bleek Engels voor hem het struikelblok. Nu heeft hij plannen om toch zijn niveau 4 ook te gaan halen. Hij werkt op het dienstenplein en heeft het daar enorm naar de zin. En dat was wederzijds. “Het dienstenplein was ook zeer tevreden en verlengde mijn contract met nog een jaar.” Erik ligt goed in de groep en voelt zich helemaal thuis met de mensen van het dienstenplein om zich heen. Hij is in feite opgeleid om als volwaardig medewerker mee te draaien. Heeft bewezen dat hij dat aan kan en… vervolgens wordt zijn contract niet verlengd en moet hij gaan solliciteren. Want we nemen een jong iemand aan, zorgen voor de nodige bijscholing, zien dat het uitstekend bevalt en vervolgens doen we er als organisatie niets mee. Is hier sprake vaneen verloren investering en/of kapitaalvernietiging? Erik wist natuurlijk van tevoren dat het de afspraak was dat hij na twee jaar op eigen benen moest gaan staan. “Maar echt snappen doe ik het ook niet.”
6
Wat er aan vooraf ging
Voordelen
René Ermers, teamleider van het dienstenplein: “GS en PS vonden dat
“In 2013 werden de eerste stagiaires op het dienstenplein
de provincie meer moest betekenen op het gebied van onderwijs en
binnengehaald. Een ervan voldeed niet maar Erik Vervoort des te
schoolverlaters. Dat mondde uit in het streven om stagiaires binnen te
meer. Hij kreeg na het goed afleggen van zijn examens dan ook,
halen, ze voor een jaar te begeleiden en op te leiden. Op deze manier
volgens afspraak een jaarcontract aangeboden. Ook voor de
zouden zij makkelijker van werk naar werk worden geholpen. In het
provincie was dat dat gunstig. Erik levert voor een jaar uitstekend
licht daarvan werd een gezamenlijk persbericht van de gemeente
werk tegen een beginsalaris (minimumloon) en de provincie hoeft
‘s- Hertogenbosch en de provincie onder de titel ‘Brabant op de
1 fte minder in te huren. Er zit natuur lijk ook een nadeel, zegt
bres tegen jeugdwerkloosheid’, in juli 2009 op internet geplaatst.”
René. Mocht hij binnen dat jaar een baan vinden dan zijn we hem natuurlijk kwijt. Voor hem zou dat geweldig zijn overigens.”
Overeenkomst met het Willem 1- college Om dit streven handen en voeten te geven, werd na intern
Beleid
overleg, contact gezocht met het Koning Willem 1-college in
“Meer dan een jaarcontract kunnen wij hem niet aanbieden. Het
’s-Hertogenbosch. Doel was om samen een ICT academie op te
vigerend beleid hierover is heel duidelijk. Dat is zo afgesproken.
zetten waarbij Willem 1 stagiaires leverde aan de provincie. Die
Bovendien, en dat is bij een ieder bekend, moet de provincie,
werden geplaatst bij het dienstenplein waar ze vervolgens een jaar
qua bezetting krimpen. Het zijn voldongen feiten. Natuurlijk is het
lang intensieve begeleiding kregen. En zo ontstond een opmerkelijke
jammer dat talentvolle jeugd, na een korte periode onze organisatie
samenwerking. Tevens werd overeengekomen dat wanneer een
weer moet verlaten. Jammer voor de stagiaire maar ook voor onze
stagiaire goed zou bevallen, de provincie deze een eenmalig
organisatie die aanstormend talent goed kan gebruiken. Maar dan
jaarcontract zou aanbieden om de kans op een baan elders te
spreek ik wel als privé persoon”, zegt René. Zakelijk gezien is het
vergroten. Het was een gunstige overeenkomst voor beide partijen.
toch heel mooi dat een door ons opgeleide stagiaire meer kans
Het Willem 1-college was verzekerd van stage mogelijkheden voor
maakt op de arbeidsmarkt. En dat is toch ook veel waard…”
haar studenten en de provincie beantwoordde op deze manier aan haar streven om iets te doen aan de jeugdwerkloosheid en haar reputatie maatschappelijk van verantwoord ondernemen.
Personalia In dienst Jenny Kivits, afdeling Collegiale service, leer-werk-baan Denise Remmert, afdeling Personeel en organisatie, leer-werk-baan Cheyenne van Veen, afdeling Collegiale service, leer-werk-baan Iris Vogels, afdeling Collegiale service, leer-werk-baan Piera Fehres, afdeling Advies en specialisme D, beleidsmedewerker natuur Moamer Klempic, afdeling Economisch beleid en deelnemingen, beleidsmedewerker soc. econ. Beleid Robbert Lauret, afdeling Energie en innovatie, projectleider innovatie
Lieke van Dorst, afdeling Juridische zaken, juridisch medewerker Teun Meulepas, afdeling Energie en innovatie, projectleider energie Ceylan Tasli, afdeling Publieksservice, inkoper Uit dienst Jos Spel, afdeling Financiën, planning en control Thomas Kamsma, afdeling Bodem Heleen Huisjes-Kroesen, Cluster Cultuur en samenleving Interne mobiliteit Alex Brul, afdeling Publieksservice, projectleider strategisch relatiemanagement Chaggit Jansen, Eenheid concerncontrol, clustercontroller
Marlon Peeters, afdeling Internationale zaken, programmamanager OP-Zuid Roger Saanen, afdeling Openbaar vervoer, procesmanager regionaal OV Wim Brinker, projectleider innovatie, afdeling Energie & innovatie Kirsten ten Cate, Loco griffier Provinciale Staten, Griffie Marijn Alders, Omgevingsmanager, afdeling Integraal projectmanagement Detachering Toon de Goede, afdeling Advies en specialisme D, gedetacheerd naar provincie Utrecht. 7
Erik Baas:
Over reconstrueren en schimmelsporen Jan Roosen |
Erik Baas (56) is accountmanager documentaire informatievoorziening. Al noemt hij zichzelf liever adviseur op het gebied van archieven. PIB sprak met hem over digitaliseren, bewaren van papier, (tijdelijk) gebrek aan archiefruimte en de vrees voor schimmelinfecties. Kortom een verhelderend verhaal over archiveren.
Eind 2005 is de provincie mondjesmaat begonnen met het digitaliseren van haar archief. Toen in oktober 2010 Corsa operationeel werd, is overgegaan tot volledige digitalisering van dossiers die vanaf dat moment werden aangemaakt. Inmiddels is het 2014. Een groot gedeelte van de oorspronkelijke archiefruimte is nu omgebouwd
8
tot personeelsingang. Het voormalige archief bood plaats aan 4600 m dossier. In de nieuwe situatie komt daar 1400 meter voor terug. Een logische stap, want wat gedigitaliseerd is, hoeft niet meer bewaard. Volgens Erik is dat een wat al te simpel benaderding. “We hebben natuurlijk met een erfenis te maken�, zegt hij.
“Niet alle stukken van voor 2010 zijn gedigitaliseerd. Er is dus nog veel papier dat opgeslagen ligt. Het archief staat nu op verschillende locatie onder meer in de nieuwbouw. En da’s lastig werken. Maar goed, ik ga er van uit dat het tijdelijk is. Elke overgangssituatie brengt problemen met zich mee. Nu zijn we wel zover dat papier dat binnenkomt, na drie maanden vernietigd mag worden. Dat heet vervangen. Het gedigitaliseerde plaatje vervangt het papier. Dat is ook wettelijk afgetimmerd. GS hebben daar officieel vanaf 1 juli 2013 toestemming voor gegeven. Weliswaar met een proeftijd tot begin november van dit jaar. Daarna wordt gekeken hoe het ervoor staat. Momenteel zit de provincie nog met een paar duizend meter te digitaliseren papier. Het overgrote deel is extern opgeslagen.” DLG “Daarnaast komt er nog het archief van de Dienst Landelijk Gebied (DLG) bij. Vanaf 1 januari 2007 is de bevoegdheid voor de landinrichting overgegaan naar de provincie. De dienst bleef na 2007 wel de uitvoering van de landinrichting voor de provincie doen. Dat betekent dat vanaf dat moment, de archieven die opgebouwd werden, provinciale archieven zijn. GS zijn daar ook verantwoordelijk voor. En omdat de dienst DLG per 1 januari ophoudt te bestaan, komt hun archief dus hier naar toe. Dat is al gauw 400 meter aan dossiers. En daar is dus geen plaats voor.” Opslagruimten Het overgrote deel van het nog te vernietigen papier ligt opgeslagen bij een bedrijf in Turnhout (Syntax) in België. Zij bezorgen op afroep opgevraagde dossiers. Bij spoedgevallen scannen zij het dossier en sturen het dan naar ons toe. Het archief van DLG staat op andere locaties. Dat kan niet naar Turnhout. Daar bewaren ze alleen te vernietigen materiaal. Het archief van DLG moet vooralsnog bewaard worden. De DLG archieven die we krijgen, staan in Alphen aan de Rijn, in Tynaarlo in Drenthe en in Tilburg. Nog even voor de leek: te vernietigen materiaal is papier dat na digitalisering vernietigd mag worden. Te bewaren dossiers mogen veelal ook na digitalisering vernietigd worden. Maar momenteel kiezen we er nog niet voor om de archieven van voor 2010 te digitaliseren. Schimmel “Het opslaan en bewaren van dossiers vereist speciale klimatologische, omstandigheden.” Dat luistert nogal nauw. Luchtvochtigheid en temperatuur moeten constant zijn. Wanneer dat niet het geval is, is de kans op schimmelinfectie groot. Op de locatie in Tilburg is het papier van het DLG-archief aangetast door schimmel. Daar zijn veel actieve schimmelsporen aangetroffen. En wanneer ik zeg actief, moet je niet denken dat
je dan schimmel op papier ziet. Maar dat kan wel gebeuren als je er niets aan doet. Zo’n schimmel kan het papier zelfs opvreten.” Om te voorkomen dat dit gebeurt krijgen de dossiers een behandeling met gammastralen. De bestraling doodt alle schimmelsporen. Het is gebruikelijk bij verplaatsingen van grote archiefbestanden naar andere locaties dat de dossiers getest worden op schimmelsporen. Het testen is niet wettelijk verplicht maar het Brabants Historisch Informatie Centrum waar na 20 jaar al het blijvend te bewaren archief van de provincie naar toe gaat stelt het wel als eis. Bewaren of vernietigen “Wat bewaard moet blijven of vernietigd moet worden, bepaalt een mandaatgroep namens alle provinciebesturen. Daar is Erik secretaris van. “Aan de Mandaatgroep zijn verschillende deskundigen verbonden zoals vertegenwoordigers namens de bestuursorganen, een jurist, een provinciearchivaris en een vertegenwoordiger van het Nationaal Archief. We overleggen met elkaar en bepalen hoe lang iets bewaard moet worden. Daarbij kijken we naar verschillende belangen. We wegen daarbij ook de risico’s af. Hoe lang dien je bedrijfsmatig zaken te bewaren en hoelang moet de provincie zich verantwoorden voor een en ander. Wat hebben burgers en bedrijven nodig om hun recht en bewijs te vinden en wat laten we na voor de geschiedenis? Voor dat laatste moet in ieder geval op hoofdlijnen het reilen en zeilen van de provincie gereconstrueerd kunnen worden. Dat betekent dus dat je begrotingen, jaarrekeningen, jaarverslagen e.d. bewaart. Belangrijke beleidsplannen bewaar je ook net als provinciale regelgeving en bijzondere gebeurtenissen. Wat bewaard of vernietigd moet worden ligt uiteindelijk vast in een zogenaamde selectielijst die wordt vastgesteld door de minister van OCenW.” rampenplannen Het verleden kunnen reconstrueren; is dat het grote leidmotief van archiveren? “Op hoofdlijnen wil je beleid kunnen reconstrueren. Dat leg je dan vast en bewaar je. Behalve op hoofdlijnen zijn er incidenten die bewaard worden. De Herculesramp bijvoorbeeld. Daarvan zijn de rampenplannen bewaard die normaal gesproken vernietigd mochten worden. Enkel om te laten zien hoe het rampenplan er voor de ramp uit zag en hoe daarna. En recentelijk nog de ramp bij Chemiepak. Daarvan zijn de stukken nu ook bewaard. Dus in grote lijnen bewaar je beleid op hooflijnen en bewaar je incidenten. Klinkt vreemd want ja, wat heb je nu aan incidenten? Maar incidenten zijn over het algemeen uitzonderlijk en wijzigen nogal eens het beleid van de provincie en zijn daarom meer dan de moeite waard om bewaard te blijven.” 9
DE SIE S A P VAN
Andrea van Schaik- Almaši
‘Het Groene Erf’ Jan Roosen |
Bij het noordelijkste stukje ’s-Hertogenbosch (Oud Empel) begrensd door de Maas en nabij café ‘De Lachende Vis’ ligt een lapje grond van een kleine hectare. Andrea van Schaik-Almaši (43) en haar echtgenoot dienden een burgerinitiatief in om het land achter hun woonhuis te pachten en te ‘vergroenen’.
10
“De gemeente was op dat moment al bezig om samen met omwonenden, agrariërs en ondernemers, een visie op te stellen voor het gebied. Naast die gemeentelijke visie, waar het vergroten van de biodiversiteit onderdeel van was, was er in de gemeenteraad ook nog een motie aangenomen ‘de eetbare stad’. “Eigenlijk waren wij al vijf jaar bezig om de grond te pachten”, vertelt Andrea. “Maar ons initiatief werd, steeds om verschillende redenen, door de gemeente niet gehonoreerd. Met de motie en de visie kwam plots alles bij elkaar en kon het ineens wel, vooral dankzij de hulp van een sympathiserend ambtenaar.” klein Vervolgens werd nagedacht hoe een en ander handen en voeten te geven. “We besloten er een platte structuur van te maken en vroegen omwonenden om mee te doen. Iedereen mag ideeën of initiatieven inbrengen. En dat werkt ontzettend goed! Ik ken wel vergelijkbare initiatieven waar vijf avonden werd gediscussieerd over wel of geen bijenkast. Bij ons stond die er na een week al, geplaatst door een imker die erg enthousiast was. Er grazen nu Nederlandse landgeiten en er scharrelen Lakenvelder kippen. Er is een torenvalk nestkast geplaatst en deze wordt al regelmatig bezocht door een paartje torenvalk. We hebben een fruitboomgaard en een mooie haag met bloeiende en besdragende planten. Het terrein grenzend aan de stad vormt zo een waardevol leefgebied voor verschillende dieren en ziet er landschappelijk heel aantrekkelijk uit. Het draait inmiddels ruim drie jaar. We zeggen soms wel eens voor de grap dat we ons best doen om het klein te houden. Want mijn man en ik hebben beiden een baan, vier kinderen en daarnaast zijn er ook nog andere dingen die we willen doen.” kweeperen “Voordat we begonnen was het een saai eentonig grasveld in het begin waren we erg druk met het inrichten. De natuur is nu tot bloei gekomen en we genieten volop van de mooie resultaten. We hebben leefgebied gecreëerd voor verschillende dieren en de natuur ontwikkelt zich heel snel, we zitten nu meer in de fase van beheer en onderhoud. De jeugdgroep van IVN (Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid) komt voor een zoogdierexcursie onder andere op zoek naar de verschillende soorten muizen die leven in de haag. Die muizen zijn er volop en dat is weer goed voor steenuil en torenvalk. Dit jaar hadden we een enorme oogst van appels en kweeperen. Iemand heeft dat verwerkt tot moes en gelei en dat is via voedselbank verspreid. Ieder jaar levert de boomgaard meer appels, peren en pruimen vrijwilligers “De vrienden van Het Groen Erf” kunnen dat komen plukken in ruil voor hun bijdrage.
feestje Eens per jaar is er een grote werkdag waar iedereen meehelpt. Misschien komt er ook nog eens een open dag, maar Andrea is heel voorzichtig met zoeken van publiciteit, ingegeven door de wens klein te blijven. “Tijdens die werkdag maken we er voor de ruim 50 vrijwilligers een feestje van. We zorgen voor eten en drinken en dat bekostigen we zelf; dat vinden we leuk. Maar het moeten er geen 150 worden, want dan is het niet meer te overzien. Ons huis staat op zo’n dag letterlijk open en dat blijft natuurlijk kwetsbaar. Toch moet je dan vertrouwen hebben, anders kun je er beter niet aan beginnen.” aan de slag De kinderen van school en een buitenschoolse opvang in de buurt komen ook op bezoek. Zij genieten van het buiten bezig zijn en leren spelenderwijs over de natuur aan de rand van hun eigen wijk. Dat maakt de ouders automatisch enthousiast. Met dikke hamers en grote zagen aan de slag en in korte tijd al resultaat zien. Vlinderstruiken aanplanten, voor de egels een hoek inrichten met bladeren en dakpannen of de haag snoeien. Het geitenhok verven, walnoten rapen of gaten boren in boomstammen voor het insectenhotel. “Voor iedereen is er wel wat leuks te doen. Ik zou het toejuichen vinden als er meer vergelijkbare initiatieven komen. Je moet mensen dus niet vragen om hier te komen werken. Nee, we nodigen ze uit om te doen wat ze leuk vinden.” varkens “Ik vind het vreemd dat er in Brabant een paar miljoen varkens leven, terwijl mijn kinderen er nog nooit eentje gezien hebben. Daarom zou ik ook wel een paar varkens willen houden. En ik ken een goed restaurant in de stad dat interesse heeft in het varkensvlees. Het moet wel haalbaar zijn want als je besluit beesten te nemen, moet je zeker weten dat je daar goed voor kunt zorgen. Misschien over een jaar.” Ze verheugt er zich nu al zichtbaar op. “Ja, ik vind dat gewoon
11
mooi om te doen.” Een gedeelte van de aangrenzende grond wordt sinds kort gepacht door een ecologische fruitboomteler. Met de gemeenten zijn wij in gesprek of hij in ruil voor het gebruik van de grond voor een paar jaar een “open” fruitboomgaard voor de buurt kan verwezenlijken. Klein blijven is soms best lastig. buren Andrea studeerde Tropisch grondgebruik aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen. Bij de provincie is ze, samen met Harrie Vissers, Projectleider Natuur en Samenleving. Hoofddoelstelling daarvan is meer ondernemers en burgers te betrekken bij de zorg voor natuur in brede zin. Groene burgerinitiatieven zijn daar een onderdeel van. “Je ziet echt dat het leeft, alleen al in mijn directe omgeving zijn nog eens drie groene initiatieven opgezet en bijna in iedere wijk is er al een stadslandbouw initiatief”. De provincie juicht dit toe ons natuurbeleidsplan 2012 – 2022 heet niet voor niks Brabants Uitnodigend Groen ‘BRUG’. Het is van groot belang dat mensen natuur waardevol vinden en zich er voor in willen zetten. Veel gemeenten hebben burgerkracht en groene leefomgeving in de nieuwe coalitieakkoorden benoemd als speerpunten. Daarom zijn we vanuit het programma met gemeenten in gesprek want ook zij willen graag. Mensen met vergelijkbare initiatieven die nu bij de gemeente aankloppen, krijgen het gemakkelijker om hun plannen te verwezenlijken dan
12
wij een paar jaar geleden. Want bij gemeenten is men enthousiast, maar ook zoekend naar de wijze waarop de gemeente initiatieven kunnen ondersteunen en versterken” De provincie heeft gemeenten gevraagd waar ze behoefte aan hebben. Uitwisseling van praktijkervaring, het koppelen van netwerken en in een enkel geval een financiële bijdrage aan initiatieven werden genoemd. Dat hebben we vertaald in ons programma. Zo hebben we net een boekje uitgebracht “Over bewoners, gemeenten en het waarmaken van groene ambities” waarin 20 Brabantse gemeenten vertellen hoe en waarom zij groene burgerinitiatieven stimuleren. Je kan zien dat we inspelen op een vraag van gemeenten, de belangstelling is heel groot. meerwaarde “De mentaliteit van burgers verandert ook. Als er vroeger een papiertje op de stoep lag, werd de gemeente gebeld met het verzoek om het op te komen ruimen. Nu gaan burgers allerlei zaken steeds meer zelf regelen en voelen we ons meer gezamenlijk verantwoordelijk voor een mooie, groene, veilige buurt. De potentie van burgerkracht kunnen we benutten. We maken steeds meer gebruik van de nabije omgeving. En als mensen dan af en toe samen flink de handen uit de mouwen willen steken, is dat niet alleen een gezellig samenzijn, maar heeft dat tegelijk een grote meerwaarde voor de eigen leefomgeving.”
Klare Taal:
Het leven is eenvoudig Eddie Besselsen | Aangezien ik sinds mijn twaalfde, vanwege een collisie van mijn vaders automobiel met een ander vehikel, waarbij een partikel van mijn hersenen beschadigd raakte, aan afasie lijd en momenteel geĂŤnthousiasmeerd ben door een kwestie welke ik oraal niet op een normale wijze kwijt kan, schrijf ik dit stukje. U hoeft overigens niet bang te zijn dat dit epistel een anamnese wordt. Evenmin wordt het een essay over de begane allotria van deelnemers aan het verkeer. Nee, ik wil het met u hebben over mijn myopie. Ja, ook daar ben ik mee behept. Deze kwam rond mijn dertigste tot volle wasdom. Ik ben eerder morosoof dan filosoof Aan contemplatie doe ik zelden. Ik ben een nuchter mens zoals men dat zo mooi placht te formuleren. In ieder geval, laat ik niet divageren, was de wereld van mijn jeugd een zich in rap tempo expanderend fenomeen. Een breed spectrum aan vergezichten diende zich alle dagen aan. Ik was in mijn vroege jaren al eloquent en kon dan ook van het door mij geĂŤxploreerde, zij het doorspekt met infantiele neologismen, goed kond doen, al werd de werkelijkheid wel steeds meer een uitdijend en daardoor obscuur enigma. Naarmate ik ouder werd begon de werkelijkheid mistiger te worden. De wereld begon te krimpen. Mijn blikveld werd viscoos. Ik implodeerde en kwam, vanwege mijn bijziendheid in de kosmos van mijn geest terecht. Welk een revelatie! Ik celebreer deze ingeslagen weg nog steeds volop. Het geheel openbaart zich in het detail. Die umwertung aller werte manifesteerde zich. Het leven is er een stuk eenvoudiger op geworden. De wereld wordt nooit groter dan een dorp, hoorde ik laatst een oude man op de treurbuis zeggen. Niets is minder waar. Lang leve mijn Myopie! De mens is wederom de maat van alle dingen. Misschien dat ik, mocht ik ooit nog eens blind worden, het nirwana betreden zal, maar dat is natuurlijk whisful thinking! Naschrift: waarom makkelijk als het moeilijk kan? Schrijf begrijpelijk en niet voor je beperkte achterban.
13
Bij de Bieb van geven en nemen
Vergeten, niet snappen of gewoon jatten? Jan Roosen |
We hebben allemaal wel thuis een aantal boeken dat we al gelezen hebben en die eigenlijk de boekenkast verstoppen. Terwijl de nieuw aangeschafte literatuur ongeduldig op een stapeltje ligt te wachten op een vacant plekkie dat nooit komt. Dus hup, naar het provinciehuis ermee. We doen er een kaartje in en vragen de mensen om daarin kort te verklaren waarom ze het bewuste boek aanbieden? En zo kan jouw voormalige boek nog lekker een tijdje rouleren. Daarbij vragen we aan de mensen die een boek uit de kast halen, er ook eentje voor in de plaats terug te zetten. Daarom noemen we de kast ook, de Bieb van geven en nemen. Je neemt wat mee en zet daar iets voor in de plaats. Simpel en sociaal en hartstikke leuk! Met strips doen we hetzelfde. Die albums die je ooit zo ontzettend stuk gelezen hebt in een ver verleden, maar waarvan de inhoud jou al jaren is ontgroeid, die gun je nu aan dat handjevol jongeren dat dagelijks in het provinciehuis braaf loopt mee te overleggen. Maar wellicht herlezen ook oude jongeren en jonge ouderen stiekem nog oude en 14
beduimelde Suske en Wiskes, Rode Ridders en Guust Flaters. Wat een goed idee zeg en die kast die fleurt de boel een beetje op en breekt het eindeloze wit in de entree precies op een goed manier. Waanzinnig!! De praktijk van de afgelopen maanden: de kast werd in mei gevuld met bedoelde boeken en strips. Na een paar weken puilt de kast al uit met daarin gestorte belegen beleidsnota’s en overbodig geworden en sterk gedateerde studieboeken. Hee, niet iedereen schijnt het principe begrepen te hebben. Dus wordt nog maar een keer een verklarend tekstje bij de kast geplaatst dat in het kort stelt dat de bieb louter is bedoeld voor literatuur en strips. Na nog een tweetal pogingen ter correctie, blijkt de kast binnen een maand of twee langzaam maar bestendig leeg te raken. De twintig strips die er door vrijwilligers liefdevol werden neergelegd zijn allemaal verdwenen en van de drie planken literatuur is nog één schamel schapje over. De Bieb is
inmiddels verplaatst naar het begin van de sluis richting nieuwbouw. Het provinciehuis wordt wel eens de derde universiteit van Brabant genoemd. De kennis die hier is verzameld in de vorm van de ruim duizend medewerkers wordt alom geroemd. Maar blijkbaar is ook in deze energieke kenniskluwen niets menselijks ons vreemd. Neemt een aantal van ons bollebozen de vragen, regels of normen niet zo nauw? Is de voorgestelde spelregel rondom de Bieb van geven en nemen te ingewikkeld? Of wordt er gewoon plat gejat? Wie het weet mag het zeggen. Maar de Bieb van nemen en geven, is in nog geen vier maanden tijd verworden tot een Bieb van geven en nemen en daarmee een wel heel kort leven beschoren. Voor collega’s die er niets van wisten of die nog nooit in de buurt van de bewuste kast kwamen, is er niets aan de hand. Voor de goede en enthousiaste klanten is het heel jammer. Voor de andere ‘afnemers’ is een Engelse term, waar wij hier in huis toch al zo dol op zijn, prima op zijn plaats: Shame on you!