afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 2019
63 | winter
PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE
in dit nummer o.a.
De bever Fiscale voordelen nieuwe natuurdecreet Dood hout in het bos
voorwoord Beste bosbeheerder In dit winternummer van ’t Limburgs Bosbelang kaarten we graag weer enkele thema’s aan die interessant zijn voor onze leden. Neem nu de grote hoeveelheden fijn (takken)hout die vaak in het bos achterblijven na beheerwerken. Regelmatig krijgen we de vraag van eigenaars of ze deze best laten liggen dan wel opruimen. We gingen te rade bij INBO. Zij deden een uitvoerige studie naar de meerwaarde van dood hout voor het bos. Ook specifieke soorten kunnen voor heel wat vragen zorgen. Dat geldt zeker voor de bever, een beschermde diersoort die sinds een twintigtal jaar weer in de Vlaamse bossen voorkomt en specifieke uitdagingen met zich meebrengt.
wetgeving
Fiscale voordelen voor boseigenaars volgens het nieuwe natuurdecreet De nieuwe wetgeving rond natuurbeheerplannen is sinds oktober 2017 van kracht. Daarover kon je uitvoerig lezen in voorgaande edities van ’t Limburgs Bosbelang. Ondertussen is ook het nieuwe decreet over de fiscale gunstmaatregelen bij natuurbeheerplannen in het Staatsblad gepubliceerd. Omdat er heel wat veranderingen zijn ten opzichte van de vroegere fiscale voordelen bij uitgebreide bosbeheerplannen, zetten we de hoofdpunten van de nieuwe regelgeving op een rijtje.
In navolging van het nieuwe natuurdecreet van oktober 2017, werd onlangs een aangepaste regelgeving rond fiscale voordelen die samenhangen met natuurbeheerplannen in het Staatsblad gepubliceerd. Wij zetten graag de voornaamste punten op een rijtje. Naar goede gewoonte nemen we ook weer een kijkje in een specifiek gebied. Voor dit nummer kozen we voor Zuid-Limburg, waar recent 243 ha bos een FSC-certificaat ontving. Hoe meer ambitie, hoe meer voordelen
Graag nodigen we je alvast uit voor onze twaalfde contactdag, die plaatsvindt op zaterdag 30 maart in het Domein Bokrijk. We hebben weer ons best gedaan om er een gevarieerd programma van te maken. Die dag worden ook de nieuwe bosgroep bestuurders verkozen. Elke bosbeheerder kan zich kandidaat stellen. Tijdens de contactdag kunnen jullie ook kennismaken met onze nieuwe voorzitter: Bert Lambrechts. We heten hem van harte welkom en kijken uit naar een vruchtbare samenwerking! Hiermee nemen we afscheid van Ludwig Vandenhove, die we van harte willen bedanken voor zijn inzet van de afgelopen jaren en die we veel succes wensen met zijn verdere loopbaan.
Veel leesplezier! Namens de redactieraad van ‘t Limburgs Bosbelang
2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
De fiscale voordelen zijn bedoeld om terreinbeheerders aan te moedigen om sneller een natuurbeheerplan op te maken en daarbij hogere ambities na te streven. Zo is er de vrijstelling van erfbelasting (of successierechten), die oploopt van 50 tot 100%, al naargelang het type natuurbeheerplan. Binnen het oude, uitgebreide bosbeheerplan, bedroeg deze vrijstelling steeds 100%, ongeacht de doelstellingen. Nieuw is de vrijstelling van schenkbelasting. Dit is een belasting wanneer het bos of onroerend goed geschonken wordt. Tot slot zijn er nog twee andere vrijstellingen mogelijk: verkooprecht (registratierechten) en onroerende voorheffing. Deze gelden alleen als de beheerder kiest voor een
natuurbeheerplan type 4 (erkend natuurreservaat). Voor type 1 natuurbeheerplannen zijn er geen fiscale voordelen, zoals dat ook al was bij de beperkte bosbeheerplannen. Hieronder vind je een overzicht van de mogelijke vrijstellingen naargelang het type natuurbeheerplan. De fiscale vrijstelling geldt zowel voor de grond- als de opstandswaarde. De opstandswaarde is de waarde van het hout dat geoogst kan worden uit de bomen of het bos op het betrokken perceel. Hoe bekom je een vrijstelling?
Er zijn twee mogelijkheden: ofwel is er een goedgekeurd natuurbeheerplan en geldt het goedkeuringsbesluit als bewijs daar-
Vrijstellingen in het kader van een natuurbeheerplan
Type twee
Type drie
Type vier
Erfbelasting
50%
75%
100%
Schenkbelasting
75%
100%
100%
Verkooprecht
100%
Onroerende voorheffing
100%
van. Ofwel is er geen goedgekeurd natuurbeheerplan, maar heb je wel de intentie om er één op te maken. In dat laatste geval kun je een intentieovereenkomst afsluiten met het Agentschap voor Natuur en Bos en is deze intentieovereenkomst het bewijs waarmee je de vrijstelling kunt krijgen. Dit is echter niet vrijblijvend: 1) je moet de overeenkomst afsluiten binnen bepaalde termijnen, die afhangen van het type vrijstelling 2) je moet een goedgekeurde verkenningsnota van het natuurbeheerplan opstellen binnen twee jaar na overlijden van de erflater of na het verlijden van de respectieve aktes 3) je moet binnen vier jaar een goedgekeurd natuurbeheerplan in jouw bezit hebben. Op de website van het Agentschap Natuur en Bos vind je verschillende modellen van deze intentieovereenkomst. Wanneer een natuurbeheerplan verscheidene eigenaars of beheerders omvat, moet deze overeenkomst door alle deelnemers ondertekend worden. Afhankelijk van de vrijstelling die je aanvraagt, moet je de informatie van het natuurbeheerplan of de intentieovereenkomst toevoegen of laten toevoegen (bij notariële aktes). De vrijstelling van de onroerende voorheffing kan alleen worden toegekend bij goedgekeurde natuurbeheer-
plannen type 4 (dus niet bij beheerplannen in aanvraag). Een voorbeeld
Het fiscale voordeel dat je krijgt door een (gedeeltelijke) vrijstelling van erfbelasting, schenkbelasting of verkooprechten, wordt omgezet in een fictieve subsidie voor 24 jaar. Gedurende de looptijd van het beheerplan wordt jaarlijks één vierentwintigste van de (gedeeltelijke) vrijstelling toegekend. De termijn van 24 jaar begint te lopen vanaf het overlijden van de erflater of de datum van de notariële akte bij een schenking of verkoop. We illustreren dit even met een rekenvoorbeeld: je erft een bos ter waarde van 50 000 euro met een natuurbeheerplan type 3. De erfbelasting van 3% bedraagt 1 500 euro. Voor een natuurbeheerplan type 3 is er 75% vrijstelling mogelijk. Het fiscale voordeel bedraagt dus 1 500 euro x 75% = 1 125 euro. Dit voordeel komt overeen met een fictieve subsidie van 1 125 euro/24 = 46,87 euro per jaar.
• het effectief gevoerde beheer komt overeen met het goedgekeurde natuurbeheerplan • het beheer mag niet overgenomen worden door het Agentschap voor Natuur en Bos (toepassing artikel 16 decies Natuur decreet). De subsidie kan bovendien worden teruggevorderd als je binnen de afgesproken termijnen geen natuurbeheerplan hebt verkregen of indien je niet voldoet aan bovenstaande voorwaarden. Tijdens de looptijd van een natuurbeheerplan moet je nieuwe eigenaars of beheerders op de hoogte brengen van deze fiscale voordelen en de voorwaarden. Wat met de oude vrijstellingen?
Er is een overgangsregeling voor de oude vrijstelling successierechten, voor bossen gelegen in VEN of opgenomen in een uitgebreid bosbeheerplan. Vanaf 8 juni 2020 zullen deze oude vrijstellingen niet langer gelden en is enkel de nieuwe regeling van kracht.
Bijkomende voorwaarden
Het fiscale voordeel wordt toegekend onder volgende voorwaarden: • er moet een goedgekeurd natuurbeheerplan bestaan voor de hele termijn van 24 jaar. Je moet het eventuele al bestaande natuurbeheerplan dus vernieuwen indien dit sneller afloopt
Meer informatie:
www.natuurenbos.be of neem contact op met Bosgroep Limburg.
Bron: ‘De Bosbode’, het ledenblad van de OostVlaamse Bosgroepen, jaargang 14 nr. 3.
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 3
nieuws uit de regio
Haspengouw krijgt er 243 ha FSC-bos bij foto: Annemie Tuts
Dankzij de coördinatie van Bosgroep Limburg heeft Haspengouw er sinds kort 243 hectare FSC-bos bij. Dit biedt heel wat voordelen voor de deelnemende bosbeheerders. Ben je ervan overtuigd dat een FSC-certificaat niet haalbaar is voor jouw bos? Via een gezamenlijk beheerplan en ondersteuning van Bosgroep Limburg is het eenvoudiger dan je denkt. Straffer nog: wie zijn beheer via Bosgroep Limburg organiseert, voldoet per definitie aan de FSCvereisten. Als je je bos aanmeldt via een gezamenlijk beheerplan van Bosgroep Limburg, dragen wij bovendien de kosten voor jou. FSC in Haspengouw
In Vlaanderen zijn de meeste FSC-bossen tot op heden domeinbossen van het Agentschap voor Natuur en Bos, maar daar komen de laatste jaren steeds meer privébossen bij, ook in Haspengouw. Eerder verkregen 20 eigenaars met ondersteuning van de Bosgroep Limburg een FSC-certificaat met in totaal 59 ha bos via het UBP Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken. Daar is nu dus 243 ha van 17 beheerders bijgekomen. Deze bosbeheerders voldoen aan de strengste internationale criteria voor duurzaam bosbeheer. FSC in België
In juni 2018 tikten we af op ongeveer 200 miljoen hectare FSC-gecertificeerd bos wereldwijd. Deze bossen liggen in 85 landen en worden beheerd door ruim 150 000 boseigenaars. Nadat eind jaren ‘90 reeds enkele grote Belgische domeinbossen op individuele wijze een FSC-certificaat behaalden, trok de Vlaamse overheid in 2006 volop de kaart 4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
van FSC-boscertificering via een groepscertificaat. Sinds 2008 staat dit groepscertificaat - dat beheerd wordt door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) - open voor alle Vlaamse boseigenaars, zowel van privé- als openbare bossen. Inmiddels groeide dit groepscertificaat qua oppervlakte uit tot ruim 22 000 ha FSC-gecertificeerd bos, verspreid over de vijf Vlaamse provincies.
gelabeld hout uit eigen land. FSC-hout geraakt steeds verkocht. Mogelijk zal het certificaat in de toekomst ook een hogere houtprijs garanderen, zoals dat momenteel al in enkele buurlanden het geval is. Bovendien geeft een FSC-certificaat niet enkel potentiële voordelen bij de houtverkoop. Het is ook een duidelijk bewijs van jouw verantwoord bosbeheer, dat je levert aan alle actoren in de samenleving.
De Brusselse administratie (Leefmilieu Brussel) heeft al meer dan 10 jaar een individueel FSC-certificaat voor het deel van het Zoniënwoud dat onder hun beheer valt. Meer informatie over hun beheer vind je op de website van Leefmilieu Brussel. Sinds midden oktober 2017 is de FSC-certificering in Wallonië ook toegankelijk voor privébossen via een nieuwe groepscertificering. De voordelen van een FSC-certificaat
Een FSC-certificaat biedt heel wat voordelen. Zo kom je als gecertificeerde boseigenaar tegemoet aan de stijgende vraag naar FSC-
foto: Annemie Tuts
om het beheerplan effectief in de praktijk toe te passen. Dit wordt in de nieuwe wetgeving ook gestimuleerd door de zesjaarlijkse, verplichte evaluatie. Uitdagingen
foto: Annemie Tuts
Natuurlijk zal ook jouw bos er wel bij varen. Een duurzaam beheerd bos biedt immers tal van voordelen voor mens en samenleving en is van wezenlijk belang voor het bosecosysteem. Een FSC-label voor jouw bos
Hoewel er heel wat FSC-hout in onze winkels en huishoudens circuleert, lijkt FSCcertificering voor veel Vlaamse boseigenaars een ver-van-mijn-bedverhaal. Toch is FSCcertificering met een goed bosbeheerplan een haalbare kaart. Sommige bosgroepleden met grotere eigendommen hebben een certificaat rechtstreeks op hun naam. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om via Bosgroep Limburg een gezamenlijk beheerplan bij FSC aan te melden, zoals reeds gebeurde in de gemeenten Tongeren en Halen. Het groepscertificaat van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) staat open voor alle Vlaamse boseigenaars, zowel openbare besturen als privéboseigenaars. Zelf heeft het ANB de ambitie om voor al haar domeinbossen een FSC-certificaat te verwerven. Ben je een bosbeheerder met een natuurbeheerplan conform de Criteria Geïntegreerd Natuurbeheer (vanaf type 2) en ben je geïnteresseerd in het behalen van een FSC-label? Dat is een haalbare kaart als je onderstaande basisprincipes bij je beheer respecteert.
FSC in de praktijk
Eens je het FSC-certificaat behaalt, zijn volgende acties vereist. • Je meldt jaarlijks welke werken uit het beheerplan je uitvoerde(dit kan via jouw Bosgroep gebeuren). • Je verkoopt het hout aan een door het ANB erkende koper, bij de verkoop vermeld je dat het hout over een FSC-label beschikt en • je schrijft een standaardformulering op de factuur. Bij dunningen moet je werken met vaste ruimingspistes en stel je voorwaarden op om bodemschade te voorkomen. • Als je zelf in het bos werkt, moet je ervoor zorgen dat je in orde bent met je zaagbroek, helm, oor- en gezichtsbescherming. • Indien de werken via sociale tewerkstelling gebeuren, moet je ook voldoende aandacht hebben voor veiligheid en vorming. • Het eventuele planmatig gebruik van glyfosaat of andere pesticiden moet je registreren. • Eventuele klachten moet je noteren en samen met het gevoerde beheer jaarlijks melden.
Opvallend is dat bij de FSC-audits in Haspengouw steeds blijkt dat vooral bedreigingen van buitenaf, die niet onder de verantwoordelijkheid van de boseigenaar vallen, de kwaliteit van het bosbeheer verminderen. Zo blijven bosjes in de landbouwregio een magneet voor zwerfvuil en sluikstortingen, worden aangelegde bosranden van autochtone herkomst door de aanpalende landbouwer beschadigd of weggeploegd of gebeuren er illegale kappingen. Om over de instroom van stikstof- en fosforrijk bodemwater nog maar te zwijgen. Als Bosgroep Limburg geven wij deze signalen door aan het beleid en proberen we lokaal een oplossing te vinden.
Wat kost het?
Per hectare betaal je jaarlijks een kleine bijdrage om de kosten van de audits en de opvolging van FSC te bekostigen. Die bijdrage is variabel (ongeveer € 1 per ha), afhankelijk van het feit of er dat jaar in jouw bos een audit plaatsvindt en het aantal leden van het groepscertificaat (hoe meer deelnemers, hoe kleiner de kosten). Indien je jouw bos via een gezamenlijk beheerplan bij Bosgroep Limburg aanmeldt, betaalt Bosgroep Limburg deze kosten voor jou.
Zoals je merkt, voldoe je per definitie aan alle gestelde eisen als je je beheer samen met Bosgroep Limburg organiseert. In de praktijk blijkt FSC vaak een welkome stimulans
Wandeling in een Haspengouws FSC-bos Ontdek met eigen ogen de voordelen van FSC-certificering en stel al je vragen aan ons in ‘s Herenelderen (Tongeren) tijdens een wandeling in het bijzijn van de eigenaar, op zondag 24 maart. De details vind je in de activiteitenkalender achteraan in dit ’t Limburgs Bos belang.
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 5
soort in de kijker
Bevers in je bos: een uitdaging om je tanden in te zetten Nadat de laatste Vlaamse bever in 1848 werd doodgeschoten, werd de harige dammenbouwer gedurende een eeuw en een half niet meer in onze contreien opgemerkt. Daar kwam rond de laatste eeuwwisseling verandering in en nu geniet de soort wettelijke bescherming op Vlaams en Europees niveau. Welke impact hebben deze knaagdieren op je bos? We zetten de voornaamste voordelen en uitdagingen op een rijtje. Beschermde soort
Exact 170 jaar geleden verdween de Europese bever (Latijnse benaming: Castor fiber) volledig uit ons landsgedeelte door overbejaging en habitatverlies. Door illegale uitzettingen in Vlaanderen en een officieel herintroductieplan bij onze noorderburen, kon de soort de afgelopen vijftien jaar een comeback maken. De populatie stijgt gestaag, maar de instandhouding wordt als ‘zeer ongunstig’ beschouwd. In 2015 stelde minister Schauvliege dan ook een Soortenbeschermingsprogramma (SBP) op. In 2013 werd het bestand op 150 à 200 dieren geschat. Momenteel zijn dat er zo’n 455, wat in de buurt komt van het door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) nagestreefde minimumaantal van 467 dieren. Het SBP focust vooral op conflictbeheersing met waterbeheer, landbouw en natuur(doelen), met aanvullende maatregelen voor draagvlakvorming en monitoring. Bevers in je bos: uitdagingen
De aanwezigheid van bevers brengt specifieke uitdagingen met zich mee. Denk 6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
maar aan houtvraat. In de zomerperiode bestaat het dagelijkse rantsoen van een volwassen bever uit 1 kilo (wortelstokken van) water- en oeverplanten, aangevuld met gras en kruiden. In de winter zoekt hij zijn toevlucht vooral tot bladeren van bomen en struiken en 600 à 700 gram schors per dag. Zijn voorkeur gaat uit naar zachte houtsoorten en kleine bomen zoals wilg, els en populier. Het meest geliefd zijn bomen met een stamdiameter van 10 à 30 centimeter op maximaal 20 meter van een waterloop. Ook fruitbomen zijn in trek. Cultuurgewassen van akkers die vlakbij oevers liggen, vormen een welkome aanvulling op het bevermenu. De bever gebruikt de takken en twijgen van doorgeknaagde bomen als basis voor zijn burcht en een eventuele dam. Ook planten en modder komen van pas bij zijn bouwwoede. Uiteraard maakt de bever geen onderscheid tussen bomen die jij als beheerder hebt aangeplant en andere bomen. Indien het bos een productiefunctie heeft, verlies je als eigenaar mogelijk een deel van je
inkomsten. Bovendien durven bevers ook de oude, dikke bomen aan te vreten of om te leggen. Vooral oude knotwilgen moeten het ontgelden. Tot slot is het mogelijk dat je als beheerder, al dan niet verplicht in het kader van Natura 2000, een soorten samenstelling of een bepaald natuurdoeltype nastreeft, maar dat dit niet compatibel is met een beverhabitat. Bevers staan erom bekend dat ze een gebied kunnen vernatten door dammen te bouwen. Dit doen ze enkel als hun ideale habitat niet aanwezig is: zwak stromende of stilstaande wateren met een minimale diepte van 80 cm. Bevers willen namelijk dat de ingang van hun burcht onder water blijft staan, zodat ze op een veilige manier hun nest kunnen verlaten. Het water mag ook niet dichtvriezen in de winter. Het is voor de bever bovendien gemakkelijker om zijn voedsel via het water te transporteren dan over het land. De vernatting kan ervoor zorgen dat de plantensamenstelling van je bos verandert en dat bepaalde soorten het moeilijk krijgen, wat dan weer kan leiden tot opbrengstverlies in bospercelen. De graafactiviteiten van bevers kunnen het beheer van oevers ook bemoeilijken. In extreme gevallen behoort zelfs een dijkdoorbraak tot de mogelijkheden.
Voorbeelden uit de praktijk Conflict met soortensamenstelling Het gebied De Hoort in Budel-Dorplein, net over de Nederlandse grens, bestaat uit 205 ha cultuurgronden, weide, bos, natuur en een moeras. In 2016 werden er bevers waargenomen. Hun dam zorgt voor een verhoogd waterpeil. Uit schattingen van de privé-eigenaar en de pachters van de landbouwgrond bleek dat de vernatting een economische impact had op zo’n 30 ha landbouwgebied. Aan het bosbestand zelf was weinig schade. Naast dit economisch knelpunt, was er ook een ecologische kwestie. Het betrokken gebied is namelijk aangeduid als Natura 2000-gebied, met instandhoudingsdoelstellingen voor de kleine modderkruiper en kamsalamander. De ene soort heeft kleine, ondiepe, niet-aaneengesloten poelen nodig als habitat terwijl de andere soort nood heeft aan lopend water. Doordat de bever zijn eigen habitat - stilstaand water met een minimale diepte van 80 cm - inrichtte, kwamen beide soorten onder druk te staan. Als (tijdelijke) oplossing werd de bever opgenomen als soort voor dit habitatgebied en werd de kamsalamander als soort verwijderd.
foto: Ute De Meyer
Vrijstelling beverburcht Reeds 5 jaar huist een beverfamilie bij de vijvers van een privéeigenaar in Tongeren, waardoor hij niet aan bosbouw kan doen binnen 30 meter van beide oevers. In 2016 besloot de eigenaar om in eigen beheer en met een gespecialiseerde firma het dode hout van de door bevers omgelegde populierkruinen te laten ruimen in hun grootste vijver. De woonburcht van een bever in een kleinere vijver werd vrijgesteld. De kosten van de werken 5 000 euro - betaalde de eigenaar zelf.
foto: Karolien Van Diest
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 7
soort in de kijker
Bevers in je bos: voordelen
Bevers hebben een positieve invloed op de soortendiversiteit in waterwegen, de waterkwaliteit en de biodiversiteit. Verder dragen bevers hun steentje bij aan de ontwikkeling van bossen en struwelen. Ze zorgen voor een verhoging van de diversiteit en een uitbreiding van de bosoppervlakte. Omgeknaagde stammen en twijgen schieten opnieuw uit, wat zorgt voor verjonging. Bevers helpen bij het verspreiden van de wilg. Bovendien creëren ze specifieke standplaatsen die variëren in vochtigheid, slibafzetting en beschaduwing. Bevers zorgen voor meer variatie in planten en structuren en grotere hoeveel heden staand, liggend en drijvend dood hout. Bevers dragen bij aan de ontwikkeling van specifieke habitattypes zoals rietmoerassen en zachthoutooibos. Recht op schadevergoeding?
Om aanspraak te maken op een schadevergoeding moet je voldoen aan verschillende voorwaarden. Eerst en vooral moet je minstens een van de verplichte basismaatregelen uitvoeren, namelijk boombescherming of omheining. Bovendien moet je de schade aantonen met bewijsstukken en moet je deze in verband brengen met de beschermde soort, in dit geval de bever. Je moet de beschadiging binnen 12 werkdagen melden aan het ANB via het e-loket of via een formulier op hun website dat je aangetekend verstuurt. Belangrijk om te weten is dat enkel schade van meer dan 300 euro aan professionele gewassen, waters en bossen in aanmerking komt voor een vergoeding. 8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
Uit cijfers van ANB blijkt dat er tussen 2012 en 2017 dertig dossiers werden aangevraagd waarvan tien onontvankelijk en twintig ontvankelijk werden verklaard. Het uitbetaalde bedrag voor de ontvankelijke dossiers bedroeg in totaal 222 407 euro. Als je bos binnen een potentieel beverleefgebied ligt, moet je een afwijking van de regels uit het soortenbesluit steeds aanvragen. Buiten de potentiële leefgebieden kan sneller worden ingegrepen. Indien het aantal conflicten toeneemt, zullen ook de interventies door waterbeheerders en de bij ANB ingediende schadedossiers toenemen. Daarom wordt voorgesteld om - van zodra de gunstige staat van instandhouding bereikt wordt - een concrete procedure uit te werken waarbij in bepaalde gevallen de mogelijkheid wordt voorzien om bevers te vangen en doden.
Auteur: Ute De Meyer, adviseur bosbeleid, APB-NB Bronnen: Soortenbeschermingsprogramma Bever, Agentschap voor Natuur en Bos
Wist je dat ... diverse Vlaamse plaatsnamen verwijzen naar de historische aanwezigheid van de bever? Denk maar onder meer aan Beverst en Beverlo in Limburg, Beveren in Oost-Vlaanderen, Bevere bij Oudenaarde en de gemeenten Bever en Strombeek-Bever in Vlaams-Brabant. Daarnaast was er ook het ‘Land van Beveren’, een gebied in het graafschap van Vlaanderen en het geslacht ‘Van Beveren’.
bosbeheer
Fijn dood hout: afval of waardevolle biotoop? Na beheerwerken in het bos blijft er steeds takhout achter. Bij fijnbetakte bomen met een kleine kruin valt dit nogal mee, maar bij kromme grove dennen of laag- en dikvertakte bomen kan het om een flinke hoeveelheid gaan. We krijgen steeds meer vragen van mensen die houden van een opgeruimd bos of die bezorgd zijn over een verbraming in takkenhopen. We gingen te rade bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), dat een uitgebreide literatuurstudie deed over de mogelijke ecologische consequenties van een verhoogde biomassa-oogst in bossen. Men ging er op zoek naar de gevolgen, vooral voor de bodem, de productiviteit en de biodiversiteit. Het positieve effect van fijne takken op de bosbodem wordt in het volgende nummer besproken. Inmiddels is algemeen geweten dat dood hout belangrijk is voor de biodiversiteit in bossen: ruim een derde van alle bossoorten is afhankelijk van dood hout als voedsel of schuilplaats. Heel wat studies toonden het uitzonderlijke belang aan van zwaar, liggend en staand dood hout. De laatste jaren gaat er dan ook veel aandacht naar dik, dood hout. Fijn hout krijgt doorgaans veel minder aandacht. Hetzelfde geldt voor de stobben van gekapte bomen. Onterecht, zo bleek uit de literatuurstudie van INBO. Veel kleintjes maken een grote hoop
Een berekening op basis van de Vlaamse bosinventaris, gedetailleerde metingen en
extrapolaties in de bosreservaten toonden aan dat de fractie met een omtrek van 0 tot 20 cm (die normaal gesproken nooit opgemeten wordt) in een gemiddeld bos 3 tot 4 kubieke meter per hectare inneemt. Ongeveer een derde van het liggende, dode hout bestaat uit fijn hout. Het volume van de fractie tot 20 cm is op bosniveau bijna even groot als die van het dood hout met een omtrek van 20 tot 60 cm. Geen verwaarloosbaar aandeel, dus! Een beleid waarbij meer exploitatieresten worden geruimd als biomassa voor groene energie zou dus een belangrijke impact hebben op de voorraad dood hout en de doelstelling van minstens 4% dood hout in elk bosbestand in het gedrang brengen.
Fijn takhout, een fijne biotoop
Fijn takhout is veel soortenrijker dan algemeen aangenomen. Zweeds en Frans onderzoek naar de keverfauna in exploitatieresten (max. 15 cm dik) toonde aan dat deze fauna vrij soortenrijk was, met nogal wat zeldzame en rodelijstsoorten. Bovendien werden soorten gevonden die enkel in fijn en niet in dik dood hout voorkomen. Dit was nog explicieter zo voor houtverterende paddenstoelen. Bij een onderzoek op dood eikenhout in Zuid-Zweden werden meer dan 400 soorten zwammen gevonden, waarvan ruim 170 soorten exclusief op fijn hout (met een diameter van maximaal 10 cm) voorkwamen, tegenover 61 soorten op zwaar, dood hout. Voor de groep van de
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 9
bosbeheer bekerzwammen was ruim driekwart van de soorten enkel in fijn hout te vinden. Ook andere onderzoeken rond paddenstoelen komen tot dezelfde conclusie: per houtfragment zijn de dikke stukken soortenrijker dan de fijne takjes, maar verrekend per volume-eenheid is de soortenrijkdom heel vergelijkbaar en mogelijk zelfs hoger in fijn hout. Nog belangrijker: beide sortimenten (dun en dik) hebben een unieke soortensamenstelling, met een belangrijk aandeel exclusieve soorten. Ze zijn dus complementair en even noodzakelijk voor het behoud van de biodiversiteit. Zowel het kever- als zwammenonderzoek toonden overigens aan dat met name zonbeschenen takhout van eik een heel rijke en gespecialiseerde biodiversiteit herbergt. In oude loofbossen is het dan ook aangewezen om zonbeschenen takkenhopen te behouden. Ze vormen (letterlijk en figuurlijk) een hotspot voor aan dood hout gebonden soorten. Takken als schuiloord
Fijn takhout vormt, zeker in de vorm van een kruin of takkenhoop, een belangrijke schuilplaats tegen predatoren of barre weersomstandigheden (hitte, droogte, koude), ook voor soorten die niet rechtstreeks van het dode hout afhankelijk zijn. Denk maar aan vogels die op de grond broeden, knaagdieren, marterachtigen, amfibieën, reptielen en allerlei ongewervelden. Het opstapelen van kroonresten in takkenhopen kan de biodiversiteit dus absoluut ten goede komen, terwijl het de bosbestanden toegankelijk houdt voor toekomstig beheer.
foto: Frederik Bollen
Afhankelijk van de beheerdoelstelling blijft het kruinhout na exploitaties door Bosgroep Limburg meestal op het perceel achter. Als je de volgende keer dus een bosexploitatie ziet, zie het takhout dan niet als ‘rommel’ die achterblijft, maar als een erg kostbare grondstof of schuilplaats voor verschillende dieren, insecten, schimmels en zwammen. Het verhoogt de biodiversiteit van het bos én dus ook van jouw leefomgeving!
Niet tobben over stobben
Stronken van omgehakte bomen hebben niet enkel een bovengronds gedeelte waar heel wat soorten van profiteren, het ondergrondse deel is minstens tien keer zo groot. Dit ondergrondse, dode hout is gebonden aan een heel specifieke biodiversiteit. Bovendien vormen stobben in heel wat bossen de enige bron van zwaar, dood hout. Soorten die enkel op dit sortiment voorkomen, zoals bepaalde zwammen en kevers, vinden hier vaak hun enige toevluchtsoord. Zolang het behoud van voldoende dik, dood hout geen algemene praktijk is, blijven deze stobben dus belangrijke oases voor vaak zeldzame soorten. Info:
Je kunt de volledige studie ‘Advies betreffende de ecologische effecten van een bijkomende oogst van exploitatieresten (kroonhout, stobben) bij bosexploitatie. INBO.A.2011.069. (Vandekerkhove K., De Keersmaeker L. & Van der Aa B.(2011))’ aanvragen bij de dienst advisering van het INBO: http://www.inbo.be/content/page. asp?pid=PUB_ADVIEZEN_2011.
Bron: dit artikel is gebaseerd op een artikel dat verscheen in Bosreservatennieuws, de nieuwsbrief van het INBO over onderzoek in de bosreservaten.
10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
De biefstukzwam is een typische paddenstoel van dik, dood hout, vooral van eik. Soms vind je hem ook terug op eikenstobben, zoals hier in een dreef in Maldegem.
faunabeheer
Vlaamse jachtplannen online Het is voortaan nog eenvoudiger om te controleren of een bepaald perceel ingetekend staat als jacht gebied. De Hubertus Vereniging plaatste onlangs de meest actuele jachtplannen op haar website en komt daarmee tegemoet aan de stijgende vraag naar transparantie. Jagers en wildeenheden moeten elk jaar voor 1 april een voorstel van jachtplan indienen bij de arrondissementscommissaris van de provincie waarin het (grootste gedeelte van het) jachtterrein ligt. Na goedkeuring kun je de plannen inkijken. Vroeger moest je je daarvoor tot het provinciale arrondissementscommissariaat richten, wat in de praktijk nauwelijks gebeurde. Sinds vorig jaar kun je de jachtplannen digitaal raadplegen via geopunt.be. De Hubertus Vereniging gaat nu nog een stap verder door de plannen op hun site te zetten. In hun webtoepassing kun je je adres ingeven en zie je meteen of jouw perceel of bos als jachtgebied is ingetekend. Als dat zo is, kun je ook meteen doorklikken naar de contactgegevens van de jager of de wildbeheereenheid in kwestie. Het wijzigen van jachtplannen
Denk eraan dat jachtplannen dynamisch zijn. Het gaat telkens om de laatste, goedgekeurde jachtplannen die één jachtseizoen geldig zijn. Het volgende jaar worden nieuwe plannen opgesteld. Staat jouw eigendom ingekleurd als jachtgebied en ben je het daar niet mee eens? Op de website www.natuurenbos.be/jachtplannen vind je de procedure voor het wijzigen van een jachtplan. Er kan normaal gezien enkel onduidelijkheid heersen over de inkleuring van gronden die voor 2014 het statuut van jachtgebied kregen. Sindsdien is er namelijk een schriftelijke toestemming van de eigenaar nodig om bijkomende percelen als jachtgrond in te kleuren. Meer informatie: foto: Guido Baeten
https://hvv.be/news/vlaamse-jachtplannen-online/
bosgroepwerking
Bedankt Het was voor mij aangenaam samenwerken de voorbije 6 jaar. Mijn periode als gedeputeerde en voorzitter heeft mij de kans gegeven de werking van de Bosgroepen echt diepgaand te leren kennen. Ik heb er veel van opgestoken en heb een aantal nieuwe, interessante mensen leren kennen. Bedankt daarvoor en hopelijk ontmoeten we elkaar snel opnieuw persoonlijk bij de ene of andere aangelegenheid. Inmiddels wens ik u en uw familie een prettig eindejaar en een gezond en gelukkig 2019. Ludwig Vandenhove
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 11
bosgroepwerking
bos online
Hoe gaat Bosgroep Limburg met jouw gegevens om?
Opvallende berichten over bos en hout
Met de invoering van de General Data Protection Regulation (GDPR) op 25 mei 2018 is er heel wat gezegd en geschreven over de bescherming van persoonsgegevens. Ook bij Bosgroep Limburg hebben we zorgvuldig nagedacht over de manier waarop wij met de informatie van onze leden omgaan.
Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.
Bossen tegen droogte
Om onze dienstverlening te kunnen aanbieden, hebben we uiteraard persoons gegevens nodig. Meestal gaat het om contactgegevens zoals naam, adres en e-mailadres. Daarnaast hebben we informatie over bospercelen nodig. Al deze gegevens worden verwerkt conform deze nieuwe wetgeving. Het komt er op neer dat Bosgroep Limburg jouw persoonsgegevens enkel verwerkt voor het uitvoeren van het ‘Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu’, Artikel 54bis. Dat wil zeggen dat er een wettelijke grondslag is voor het verwerken van jouw gegevens. Uiteraard geven we jouw gegevens niet door aan derden zonder toestemming en worden ze niet gebruikt voor direct marketing doeleinden. De gegevens worden bewaard in een beveiligde omgeving. Bosgroep Limburg kan een beroep doen op de verantwoordelijke voor gegevensbescherming van het provinciebestuur. Hij houdt toezicht op de naleving van de wetgeving, geeft advies en ondersteuning en fungeert als contactpunt voor de Gegevensbeschermingsautoriteit. Al onze formulieren en documenten werden in samenspraak met hem, conform de GDPR aangepast. Info:
Onze uitgebreide privacyverklaring vind je op http://www.limburg.be/bosgroep
In de strijd tegen de klimaatverandering worden bossen vooral afgeschilderd als een soort gigantische opslagplaatsen voor koolstof, dé grote boosdoener wat de opwarming van de aarde betreft. Terecht natuurlijk, maar een groep van internationale wetenschappers ontdekte dat bossen nog veel meer doen voor de toekomst van onze planeet. Bomen zijn krachtige instrumenten voor verkoeling: foto: Robin Reynders één boom verkoelt even veel als de airco’s van twee huishoudens. Bovendien spelen ze ook een essentiële rol bij de waterhuishouding. Bossen zorgen voor meer neerslag, vullen het grondwater aan en reguleren het debiet van rivieren, iets wat steeds crucialer blijkt met warmere, droge zomers in het vooruitzicht. https://www.glo-be.be/index.php/nl/articles/liever-bossen-danairco
Massaal boomzaad ondanks droogte Wie de afgelopen maanden in het bos rondliep, heeft het vast opgemerkt: er zijn dit jaar weer enorme hoeveelheden beukennootjes en eikels. Dat het een goed mastjaar zou worden, bleek al in het voorjaar, maar door de extreme zomerdroogte dreigde dit in het gedrang te komen. De augustusregen kwam echter net op tijd om de meubelen te redden. Ook heel wat andere boomsoorten, zoals de gewone esdoorn, de es en de haagbeuk, maakten deze herfst massaal zaadjes aan. Of dit wel zo’n goed teken is of een terugkerend overlevingsmechanisme onder ongunstige leefomstandigheden, valt nog af te wachten. https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/ message/?utm_source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_ campaign=user-mailing&msg=24632
12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
Rivierhout verrijkt biodiversiteit Dood hout brengt leven. Niet enkel in het bos, maar net zo goed in waterlopen. Om die reden heeft men in Nijmegen recent nog acht dode eikenbomen in de nevengeul van de Spiegelwaal geplaatst. Hout komt van nature voor in waterlopen en vormt een belangrijk leefgebied en schuilplaats voor heel wat vissen en kleine waterdiertjes. Een goed argument voor bomen in én langs waterlopen! https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?utm_ source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_campaign=usermailing&msg=24515
Genetische variatie en bosaanplantingen Bosgroepen en andere beheerders brengen meer en meer variatie in bosbestanden door het inplanten van kleine verjongingsgroepen, ook wel ‘kloempen’ genoemd. Het inbrengen van meer standplaatsgeschikte bomen moet de bossen weerbaarder maken. Op basis van een literatuurstudie adviseert INBO om bij de omvorming van bijvoorbeeld homogene, Kempische naaldboutbestanden een beperkt aantal voor het bos nieuwe boomsoorten aan te planten van een genetisch divers materiaal. Men zou ernaar moeten streven om op termijn per soort minimum 30 tot 40 volwassen individuen per hectare te verkrijgen om voldoende kruisingen en genetisch diverse nakomelingen te bekomen. Hierbij kunnen ook naburige bossen beschouwd worden, maar mag de onderlinge afstand doorgaans maximum een halve kilometer bedragen. pureportal.inbo.be/portal/nl/publications/advies-over-genetische-variatie-bij-aanplantingen-van-bosplantsoen(7174c333-4738-425e-912e-73779c76c797).html
De échte roots van de kerstboomtraditie In ’t Limburgs Bosbelang 47 gingen we al eens op zoek naar de wortels van de kerstboomtraditie. Ondertussen is er echter nieuw onderzoek verricht naar het ontstaan van dit gebruik. Wat blijkt? Niet fijnspar, maar taxus (Taxus baccata) was de oorspronkelijke kerstboom. De traditie vindt haar wortels in Duitsland. In de middeleeuwen functioneerden kerken ook als een gemeenschapscenter voor bijeenkomsten en festivals. Heel geliefd waren de toneelstukken die Bijbelverhalen uitbeeldden voor het grotendeels ongeletterde publiek. Een populair stuk was de Tuin van Eden, waarin een ‘paradijsboom’ voorkwam. In Engeland hebben de vrouwelijke taxussen hun ‘vruchten’ (schijnbessen) mooi klaar op 24 december. De Duitse winters waren echter te koud, zodat de mensen hun ‘paradijsboom’ (een taxus) in huis moesten plaatsen. In Engeland werd de kerstboom populair vanaf het midden van de negentiende eeuw, toen de Duitse Prins Albert, de echtgenoot van koningin Victoria, het gebruik introduceerde. Ook zijn originele boom was een taxus! Het gebruik van altijd groene bomen met geschenken en kransen als symbool voor het eeuwige leven bestond overigens al bij de oude Egyptenaren, de Hebreeërs, de Hettieten en de Chinezen. Bron: A Yew History van Fred Hageneder
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | wintert | 13
activiteitenkalender Bosgroep Limburg organiseert regelmatig activiteiten voor haar leden. Ook interessante initiatieven van andere organisaties vind je hieronder terug.
Activiteiten Bosgroep Limburg Datum
Onderwerp
Locatie
Prijs
Zondag 24 maart 2019
Regiowandeling Zuid-Limburg
Tongeren
€2
Zaterdag 30 maart 2019
Contactdag
Bokrijk - Genk
n.v.t.
Wandeling regio Zuid-Limburg
foto: Pascal Vanhees
Op zondag 24 maart kan je aansluiten bij een wandeling in ’s Herenelderen (Tongeren). Maak in het gezelschap van de Bosgroep en de eigenaar kennis met deze FSC-gecertificeerde parel van Haspengouw. We vertrekken om 10 u. aan de kasteelpoort (Sint-Stefanusstraat 40) door het kasteelpark, de populierenbeemden in de valleien en enkele oudbosfragmenten. Het einde is gepland om 12 u. Voorzie waterdicht schoeisel en kleding die aan het weer is aangepast. Deze wandeling is niet geschikt voor rolstoelen of kinder wagens. Inschrijven kan via vera.reymen@limburg.be of 011 23 83 63. Een bijdrage van € 2 is ter plaatse te betalen.
Contactdag zaterdag 30 maart 2019 Op zaterdag 30 maart 2019 komen we samen voor alweer de twaalfde Contactdag van Bosgroep Limburg. Graag ontmoeten wij jullie in Hangar 58, de evenementenlocatie in het prachtige decor van de Oude Stad in het Domein Bokrijk in Genk. PROGRAMMA 13.00 u. Ontvangst met koffie 13.30 u. Verwelkoming door de gedeputeerde foto: Pascal Vanhees 13.45 u. Algemene Vergadering Bosgroep Limburg vzw 15.00 u. Optreden “Jouw brein, zijn terrein” van mentalist Piet Kusters 15.45 u. Start voordrachten en activiteiten Voordrachten Doorlopend programma - ‘Bossen en klimaatverandering: over de gevolgen van de droogte en de hitte op onze bossen’ door Peter Roskams en Arthur De Haeck van het INBO - Pauze - ‘Verschillende beheermethoden voor de Kempense bossen’ door Patrick Meesters, Bosgroep Limburg Activiteiten Keuze uit een reeks themawandelingen en -fietstochten. 17.45 u. Afsluiting met een broodje en soep (en drankje) Piet Kusters komt tijdens de afsluiting bij je aan tafel langs om zijn optreden voort te zetten. Alle leden van Bosgroep Limburg zijn van harte welkom en ontvangen in februari een persoonlijke uitnodiging. Voor meer informatie kan je terecht bij Evi Ghijsens (tel. 011 23 73 28).
Word bestuurder bij jouw Bosgroep!
Het driejarig mandaat van de bosgroepbestuurders verstrijkt. Tijdens de Algemene Vergadering verkiezen de leden de nieuwe Raad van Bestuur. Ben je bosbeheerder en heb je interesse om de Bosgroep mee op te volgen en te begeleiden? Geef ons een seintje voor 1 februari 2019. Ook beheerders van kleine bossen en dames komen in aanmerking!
14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter
Interessante activiteiten bij Centrum Duurzaam Groen
Colofon ’t Limburgs Bosbelang 63 | winter
Datum
Onderwerp
Locatie
Prijs
zaterdag 19 januari 2019
Werken met de bijl
Lummen
€ 90
maandag 11 en dinsdag 12 februari 2019
Kettingzaaggebruik ECS 4: stormschade
Lummen
€ 225
Voor meer informatie en inschrijvingen voor deze vorming, surf je naar www.centrumduurzaamgroen.be (doorklikken naar de vormingsinfo). uitgave
Interessante activiteiten bij Inverde
De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneurvoorzitter, Inge Moors, Igor Philtjens, Bert Lambrechts, Tom Vandeput, gedeputeerden en Liliane Vansummeren provinciegriffier wd
Datum
Onderwerp
Locatie
Prijs
donderdag 31 januari en vrijdag 1 februari 2019
Kettingzaaggebruik ECS 2: basisveltechnieken
Overpelt
€ 258
maandag 14 januari 2019
Voorbereiding examen
Eksel
€ 129
Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg
Dinsdag 15 januari 2019
Voorbereiding examen
Eksel
€ 129
tekst
coördinatie & hoofdredactie
Leen Raats - Teksttype.be, Hasselt Karolien Van Diest, Ine Houbrechts, Sally Dewallef, Vera Reymen - Bosgroep Limburg
Voor meer informatie en inschrijving voor deze vorming, surf je naar www.inverde.be
zoekertjes
taaladvies
Bos te koop
Yvette Vandormael - Informatie en Communicatie
Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bos beheer gegarandeerd is.
Dion Boodts - Informatie en Communicatie
concept
Afspraken bij de zoekertjes
vormgeving Dion Boodts - Informatie en Communicatie Drukkerij Paesen, Opglabbeek
fotografie
• Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. • Het zoekertje verschijnt eenmalig in ’t Limburgs Bosbelang. • De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos. • Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Pascal Vanhees, Karolien Van Diest - Bosgroep Limburg, Renaat Nijs, Hasselt, Ute De Meyer, APB-NB, Guido Baeten
cover Foto
Hoe reageer je op een zoekertje?
Rollin Verlinde, Vilda
• Je neemt zelf contact op met de boseigenaar. • Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
cartoons Dirk Vercampt, StudioCamp, Hasselt
Te koop
drukwerk & layout
• BERINGEN: 40,42 are; gemengd; 013 66 32 89. • BERINGEN: 33,70 are; Lork; guidobiscop@yahoo.com; 0474 47 65 00 • BOCHOLT: 81,71 are, loofhout; 089 46 86 96; recht van voorkoop • BREE: 28,80 are; naaldhout; aendekerkanita@gmail.com; 0474 44 36 59; ligt op ca. 200m in RVV. • BREE: 33,90 are; 089 46 86 96; recht van voorkoop: • HAM: 67,40 are; gemengd hout; clement.bodson@skynet.be; 0476 78 37 65 • HOUTHALEN-HELCHTEREN: 10 are; loofhout; leoaerts3910@gmail.com; 0475 34 18 70. • PEER: 1,39 ha; naaldhout; josettemachiels@hotmail.com; 0494 18 77 26; recht van voorkoop • SINT-TRUIDEN: 58 are; loofhout; lieve.covens@skynet.be; 0476 34 20 60.
oplage
Drukkerij Paesen, Opglabbeek
4 200 exemplaren
wettelijk depotnumer D/2008/5857/82
verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt Deze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers.
‘t Limburgs Bosbelang | 63 | winter | 15
63 | winter | in dit nummer
contactgegevens Bosgroep Limburg p.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 Hasselt bosgroep@limburg.be www.bosgroeplimburg.be www.bosgroepen.be/limburg tel. 011 23 73 28 Algemene coördinatie ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 an.pierson@limburg.be Regio Oost Coördinator ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be Secretariaat: Ine Houbrechts, tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be Inge Bosch, tel. 011 23 83 20 inge.bosch@limburg.be Regio West Coördinator ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be
driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 2019
Secretariaat Evi Ghijsens, tel. 011 23 73 28 evi.ghijsens@limburg.be Sabine Schraepen, tel. 011 23 73 82 sabine.schraepen@limburg.be
voorwoord .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 wetgeving Fiscale voordelen voor boseigenaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 nieuws uit de regio Haspengouw krijgt er 243 ha FSC-bos bij . . . . . . . . . . 4
Regio Zuid Coördinator ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be
soort in de kijker De bever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Secretariaat Patricia Rouffa, tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be
faunabeheer Vlaamse jachtplannen online .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
bosbeheer Fijn dood hout: afval of waardevolle biotoop? . . . 9
bosgroepwerking Dankwoord voorzitter .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Hoe gaat Bosgroep Limburg met jouw gegevens om? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Coördinator houtverkoop ing. Frederik Bollen tel. 011 23 83 63 gsm 0479 19 10 08 frederik.bollen@limburg.be
bos online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 activiteitenkalender .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 zoekertjes Bos te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Administratief coördinator Sally Dewallef tel. 011 23 83 14 sally.dewallef@limburg.be
contactgegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Boekhouding, cursussen, excursies Vera Reymen tel. 011 23 83 63 gsm 0475 29 37 30 vera.reymen@limburg.be Communicatie- en projectverantwoordelijke Pascal Vanhees tel. 011 23 83 74 gsm 0478 55 16 14 pascal.vanhees@limburg.be
Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep? Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als
boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen • kaartmateriaal • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars. • ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, aanplan tingen en ecologische beheerwerken Find us on Facebook Badge
provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be
CMYK / .ai
@BosgroepLimburg
@BosgroepLimburg
issuu.com/limburgs_bosbelang
