Bosbelang 71 - - winter 2020

I N FO RM AT I E B L AD B O SG ROE P LI M BU RG D RI EMA AND E L I J K S T I JDSC H RI F T - N` 71 J A N U AR I , F E B R U AR I , M AART 2 02 1

Bosbelang

Goed nieuws voor eigenaars van fijnsparrenbossen

AF GIF TEK ANTOOR: H ASSELT 1 3D E AF D ELING P3A9010

Heeft jouw bos voldoende koele plekjes?

PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE

Spontane verbossing versus actief aanplanten?

Forest in One Day: kom je mee planten in Alken?

Tijdens de “Forest in One Day”-events plantten we sinds 2015 in Limburg al 5 bossen en meer dan 30 000 bomen en struiken.

Maar er is meer: voor elke boom die wortel mag schieten in Belgische bodem, plant het Jane Goodall Instituut (JGI) verscheidene bomen aan in Afrika.

Het is een mooie traditie: in de winter trekken we onze laarzen aan en planten in één dag een bos. We slaan hiervoor de handen in elkaar met het Jane Goodall Instituut Belgium (JGI). Op 7 februari 2021 worden 14 500 bomen geplant, verdeeld over drie locaties: Alken, Visé en Brakel.

Dit jaar gaat het om een bijzondere aanplanting: we planten de helft van een nieuw bos van 6 ha. De andere helft realiseren we in de volgende winter. Opvallend: dit is een bebossing op privégrond, door de eigenaar opengesteld voor de lokale gemeenschap. Dankzij de ligging naast het Alkense scoutslokaal en de school van Sint-Joris zal er al snel kindergelach tussen de bomen weerklinken.

Hoewel het een XL-bebossing is, hanteren we principes van het concept ”tiny forests” (zie BBL 70). Voor een optimale ontwikkeling van het bodemleven testen we 2 systemen: het inzaaien van wintertarwe en klaver tussen de bomen versus het bedekken van de bodem met een mulchlaag. Daarnaast zoeken we kandidaten om de biodiversiteitsontwikkeling van dit nieuwe bos mee in kaart te brengen via burgerwetenschap i.s.m. het Provinciaal Natuurcentrum (PNC).

Interesse om hier aan mee te werken? Geef dan een seintje via pascal.vanhees@limburg.be.

in dit nummer Bosbeheer

Nieuws uit de regio

Heeft jouw bos voldoende koele plekjes? _ 8

Goed nieuws voor eigenaars van fijnsparrenbossen _ 4

Spontane verbossing versus actief aanplanten? _ 10

2 Nieuws uit de regio

Regelgeving

Nieuws over voedsel- en sneukelbossen _ 12

Beste bosbeheerder Het plantseizoen voor boseigenaars is weer begonnen. In februari steken we de schop in de grond in Alken voor onze jaarlijkse “Forest In One Day”-actie. Maar terwijl we bij Bosgroep Limburg volop aanplanten, gaan er ook weleens kritische stemmen op om de natuur haar gang te laten gaan. Welke voor- en nadelen heeft spontane verbossing ten opzichte van actieve aanplant? Dit alles en hoe je de voordelen van beide kunt combineren, verneem je in dit nummer.

We gaan ook in op het belang van koele plekken en grotere boskernen met een dicht kronendak. Deze vormen namelijk een onmisbare schatkamer voor zeer specifieke bossoorten.

In de vorige editie van dit ledentijdschrift hadden we het al heel kort over het gloednieuwe EHBA-project van Bosgroep Limburg: Eerste Hulp Bij Aangetaste fijnsparren. Het is door beheeropvolging van bossen in Oudsbergen dat we tot een werkwijze kwamen die ons helpt om beheerders van aangetaste naaldbossen optimaal bij te staan. Je ontdekt het verhaal in het regioartikel.

We wensen je alvast fijne feestdagen en een coronavrij 2021!

Bert Lambrechts

gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter vzw Bosgroep Limburg

COLOFON

Zoekertjes _ 13 Bos online _ 14 Activiteitenkalender _ 15 Contactgegevens _ 16

De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie & Hoofdredactie Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be Hasselt, Patrick Meesters en Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Taaladvies Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Informatie en Communicatie - provincie LImburg, Renaat Nijs, Pascal Vanhees, Rollin Verlinde, Yavannah, Jerry Gunner, Marc Scheepers Drukwerk Drukkerij Chapo, Hasselt I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.

Nieuws uit de regio

3

Nieuws uit de regio

Goed nieuws

voor eigenaars en fijnsparrenbossen Bij het opvolgen van het beheer van verschillende bossen in Oudsbergen merkten we opvallend veel percelen met dode fijnsparren op. Bovendien viel het ons op dat veel eigenaars van bossen waar de letterzetter toesloeg niet goed weten welke stappen ze best ondernemen. We boden hen een helpende hand en werkten daarbij een nieuwe strategie uit, die ook in andere regio’s kan worden toegepast. Op 3 juli 2020 werd het project ”Eerste Hulp bij Aangetaste Fijnsparren” (EHBA) boven de doopvont gehouden.

4 Nieuws uit de regio

Lage houtprijzen Ons klimaat verandert met rasse schreden en de gevolgen zijn voelbaar in de Limburgse bossen, met lange droogteperiodes, bloedhete zomers, heftige stortbuien en stormen. Heel wat boomsoorten krijgen het moeilijk. Fijnsparren zijn er heel erg aan toe. In heel Europa valt de sterk verzwakte naaldboom ten prooi aan de letterzetter, een kevertje dat een ware ravage aanricht.

De massaal afstervende sparrenbossen doen de houtprijzen kelderen. Enkele jaren geleden werd fijnspar verkocht voor 40 à 45 euro per m3. Begin 2020 was dat nog 16 à 20 euro, zelfs voor grote, nog niet afgestorven loten sparren. Tegenwoordig is het moeilijk om het hout nog verkocht te krijgen. Door het overaanbod in heel Europa dalen ook de prijzen van andere houtsoorten.

Nood aan een procedure Deze dode sparren baren heel wat kopzorgen. Veel eigenaars kennen geen houtkapper, weten niet hoe de houtmarkt werkt en hoe ze een omgevingsvergunning of kapmachtiging moeten aanvragen. Ook zijn er heel wat vragen rond herbebossing en soortenkeuze.

Uit angst voor schade bij de buren of voorbijgangers, betalen eigenaars soms veel te hoge bedragen om bomen te laten kappen. Daarna moeten zij het bos opnieuw aanplanten, wat weer kosten met zich meebrengt. Argumenten genoeg voor Bosgroep Limburg om een procedure te ontwikkelen.

Hoe gaan we te werk?

We starten met een inventarisatie, waarbij we bossen van gelijke kwaliteit en volume bundelen. Daarna vragen we de kapvergunning aan.

Na de exploitatie stimuleren we via beheerwerken de natuurlijke verjonging. Indien de spontane verjonging mislukt, bieden we hulp bij het (verplicht) heraanplanten.

Het kappen van een klein fijnsparbos kost geld omdat het hout niets of weinig oplevert. Door percelen van verschillende eigenaars te bundelen, mikken we op een groter aanbod hout en laten we de concurrentie maximaal spelen. Hierdoor drukken we de kosten. Door onze jarenlange ervaring zijn boseigenaars zeker van een correcte prijs voor verkoop, beheerwerken en plantmateriaal. We vragen ook steeds meerdere offertes op.

Moet je herbebossen?

Eens de bomen meer dan 20 jaar oud zijn, laat het Bosdecreet niet toe dat je je grond een andere bestemming geeft, zelfs niet wanneer je ”kerstbomen” plantte op een perceel dat op het gewestplan als akker, woeste grond of hooiland is ingekleurd.

Bos moet dus bos blijven. AVES, de afdeling van het Agentschap voor Natuur en Bos die verantwoordelijk is voor het uitreiken van kapmachtigingen, vermeldt in elke vergunning expliciet dat het nieuwe bos niet enkel uit Amerikaanse vogelkers mag bestaan. Verder eist AVES meestal dat er maximaal 3 jaar na de kapping minstens één boom per 4 m2 staat.

Herbebossen kan door na de kaalkap kunstmatig aan te planten of door natuurlijke verjonging te stimuleren. Aanplanten is kostelijk: 5 000 euro per ha zonder wildbescherming en tot 10 000 euro per ha met bescherming. Eigenaars van percelen die niet in aanmerking komen voor subsidies, moeten de kapping én herbebossing zelf betalen. Bosgroep Limburg wil hier een oplossing voor bieden.

Naast het drukken van de kapkosten, houden we de kosten voor de herbebossing zo laag mogelijk. In het verleden vergaarde de Bosgroep via experimenten de nodige ervaring op het gebied van natuurlijke verjonging na een kaalkap door oppervlakkige machinale behandeling van de bodem. Die kennis en ervaring willen we nu gebruiken om de afgestorven fijnsparpercelen voordeliger te herbebossen.

Nieuws uit de regio

5

Kraan met rooiriek

Bosklepelmachine

Als de natuurlijke verjonging lukt, is dit veel goedkoper dan een kunstmatige heraanplant. Onlangs organiseerde Bosgroep Limburg een demodag om een aantal machines te testen en te vergelijken. Hieronder geven we een overzicht van de gebruikte machines. Meer informatie vind je op onze website: www.bosgroeplimburg.be/bgmachines. Wil je deze machines aan het werk zien?

Bekijk dan het filmpje op http://bit.ly/EHBA_20

kiembed voor zaden en vruchten van aanpalende bomen.

Machines om natuurlijke verjonging te stimuleren

De bosklepelmachine verkleint boomstammen, zwaar takmateriaal en bovengrondse delen van stronken tot kleine snippers. De rotor met beitels werkt ter hoogte van het maaiveld, tot maximaal 2 cm in de grond. Dit wijzigt de structuur van de bodem niet en zorgt voor een egaal resultaat.

Inwaaiende zaden kunnen hierin kiemen, maar bij aanhoudend warm weer drogen de jonge planten snel uit. Zeker indien het pakket organisch materiaal te dik is, duurt het een tijdje voor de organische laag voldoende verteerd is en een goede natuurlijke verjonging toelaat.

KRAAN MET ROOIRIEK Deze kraan schraapt met een rooiriek de takken en het organisch materiaal oppervlakkig weg, zodat de minerale bodem vrijkomt. Het organisch materiaal wordt op rijen gelegd, bij voorkeur op de latere rijpistes, waar geen hergroei noodzakelijk is. Op die manier ontstaat een ideaal

6 Nieuws uit de regio

De Bosgroep experimenteerde op verschillende locaties met dit systeem, met zeer goede resultaten.

Hoe groter de kraan, hoe sneller het werk vordert, maar we kiezen bij voorkeur voor rupskranen en lichtere types om de druk op de ondergrond te beperken.

BOSKLEPELMACHINE

Voor het beste resultaat wordt er na de bewerking met de bosklepelmachine een bijkomende bewerking uitgevoerd met de kulla, loftploeg of disc trencher.

KULLA De kulla is een machine die je achter een tractor hangt voor een plaatselijke grondbewerking. Een roterende set tanden trekt de organische laag, grasplag of humuslaag mee in de richting van de tractor. Hierdoor ontstaan afwisselend plekken zonder en met organisch materiaal. Dit proces herhaal je baan na baan, waardoor er over het hele perceel een soort dambordpatroon ontstaat met vlakken van 50 Ă 75 cm op 60 cm.

LOFTPLOEG EN DISC TRENCHER Een loftploeg en disc trencher werken gelijkaardig: met schijven schrapen ze het organisch materiaal naar de buitenzijde. Zo ontstaan sleuven van zo’n 50 cm breed. Dit proces herhaal je baan na baan, waardoor er afwisselend rijen met organisch materiaal en sleuven zonder orga-

Kulla

nisch materiaal ontstaan. Bij een goede afstelling wordt in de sleuf het organisch materiaal weggeveegd en komt de minerale bodem vrij. Dit is een goed kiembed.

Er zijn toestellen met één of meer schijven die kunnen variëren in grootte. Ze zijn erg bevorderlijk voor een snelle natuurlijke verjonging. De schijf schraapt de bovenste laag ook een beetje los, wat de kans op kieming nog doet toenemen. Bij regen vloeit het merendeel van het water naar de sleuven, wat de groei van de jonge plantjes ten goede komt.

Gebruik volgende machinebenamingen correct!

Een klepelmaaier gebruik je voor het maaien van o.a. gras en wegbermen, waarbij de begroeiing wordt fijngehakt met behulp van roterende klepels. Een bosklepelaar bewerkt de bodem niet, maar slaat de takken die overblijven na een kaalkap bij hoge snelheid stuk, waarna het organisch materiaal op de grond blijft

Loftploeg

Disc trencher

liggen. Een bosfrees gaat 35 tot 40 cm diep en woelt daarbij het verkleind organisch materiaal onder de grond. De bosfrees veroorzaakt een versnelde afbraak van ondergronds organisch materiaal, het oplossen van voedingsstoffen en een wijziging van de bodemstructuur. Bij voorkeur vermijd je het gebruik van een bosfrees.

Wie zelf een perceel fijnspar heeft dat nog gekapt moet worden, kan dit doorgeven op het nummer 011 23 73 28 of bosgroep@limburg.be.

Bossen inzaaien

Bosklepelmachine 1 werkgang (vooruit) +/- € 850/ha 2 werkgangen (voor- en achteruit) +/- € 1 200/ha

Op plaatsen waar weinig of geen bomen voorkomen is de kans op natuurlijke verjonging eerder klein.

Zaaien kan dan een oplossing zijn.

Deze winter zet onze werkgroep ”zaaien van bossen” proeven op met berkenzaad, geoogst op verschillende tijdstippen en locaties.

Daarnaast experimenteren we met aangekocht zaad. Het nadeel is dat de aankoop erg duur is en we geen zekerheid hebben over de hoeveelheid bomen die kiemt. Het zaaien willen we op termijn ook automatiseren door een zaaibox op de disc trencher te plaatsen. Hiermee worden zaden automatisch en gelijkmatig gedoseerd in de sleuven aangebracht.

KOSTPRIJZEN (EXCL. BTW) Opentrekken met kraan en rooiriek +/- € 1 200/ha

Kleine percelen zijn in verhouding duurder. De prijs varieert naargelang van de hoeveelheid en het soort materiaal.

Kulla, loftploef, disc trencher +/- € 350/ha (incl. tractor) Oppervlakkig bosklepelen + nabewerking (kulla, loftploeg of disc trencher): +/- € 1 200/ha

Nieuws uit de regio

7

Bosbeheer

Heeft jouw bos voldoende koele plekjes De laatste jaren focust bosbeheer vaak op open plekken en meer licht om de biodiversiteit te vergroten. De warmte- en lichtminnende soorten varen hier wel bij. Er zijn echter ook typische bossoorten die net heel sterk gebonden zijn aan het microklimaat van dichtere bossen.

Voor hen betekent die open ruimte bijkomende versnippering van hun al sterk gefragmenteerde leefomgeving. Zeker oude bossen zijn gebaat met voldoende grote zones waar het microklimaat behouden blijft: koele plekjes. Een warme oproep voor �coldspots�.

8 Bosbeheer

Buffer tegen extremen We hoeven je er vast niet van te overtuigen dat er in bossen een microklimaat heerst. Een uitgebreide wereldwijde analyse door De Frenne et al. uit 2019 toont aan dat bossen op warme dagen gemiddeld 1,7 tot wel 4 °C koeler zijn dan hun omgeving. Bij koude temperaturen is het in het bos dan weer zo’n 1,1 °C warmer. Dit effect neemt toe naarmate de omgevingstemperaturen extremer zijn.

Verder is de dempende werking groter naargelang de kroonsluiting en biomassa toenemen. Onder een gesloten kronendak zijn de temperatuurverschillen minder extreem en blijven de lucht- en bodemvochtigheid hoog. Heel wat typische bossoorten hebben dit microklimaat nodig voor hun voortbestaan. Een dicht kronendak vormt bovendien een buffer tegen de klimaatverandering en garandeert vochtigere omstandigheden.

Geef droogtestress geen kans Een goed bosklimaat is essentieel voor de bodemvegetatie en voor veel bodembewonende soorten zoals naaktslakken, ectomycorrhizaen houtverterende zwammen, bepaalde geleedpotigen zoals pissebedden, springstaarten, talloze kevertjes en vliegjes die gebonden zijn aan paddenstoelen. Er zijn zelfs heel wat boomkruinbewonende nachtvlinders gevonden die een uitgesproken voorkeur koesteren voor beschutte, donkere, vaak vochtige loofbossen. Dit zijn onopvallende soorten waar we weinig van weten, waardoor we ze vaak over het hoofd zien bij het maken van beheerkeuzes.

Maar ook bepaalde climaxboomsoorten zoals haagbeuk en linde profiteren van een gesloten kronendak.

Vooral beuk is zeer gevoelig voor droogtestress, maar beschikt over een grote veerkracht. Te extreme temperaturen kunnen echter tot sterfte leiden. Beuken in een gesloten bosbestand met een goed ontwikkeld bosmicroklimaat hebben, zeker op lemige bodems, meer kans om droogtestress te weerstaan.

Een warm pleidooi voor cold spots Lichtminnende soorten zoals dagvlinders zullen heel positief reageren op een gat in het kronendak, een open plek of een sterke kapping.

Maar de minder opvallende, weinig mobiele en vaak veeleisende bewoners van het donkere bos krijgen het dan moeilijk. Meer zelfs: ook in de bosbestanden die aan de nieuwe open plek grenzen, is het effect tot minstens 50 meter ver voelbaar.

Sommige soorten vind je enkel dieper in het bos en hebben nood aan grote zones met een ongestoord microklimaat.

Daar komt nog eens bij dat er aan zowel interne als externe bosranden meer depositie (neerslag) van stikstof plaatsvindt. Aan bosranden vind je tot vier keer meer stikstof dan in boskernen. Verzuring en vermesting zijn nefast voor heel wat soorten.

Grotere loofboscomplexen met een dicht kronendak en een goed bosmi-

croklimaat zijn zeer zeldzaam in Vlaanderen. We zouden er dan ook heel voorzichtig mee moeten omspringen. Daarom zijn we voorstander van een specifieke zonering voor bosbeheer en natuurdoelen, die rekening houdt met de typische soorten van het microklimaat. In de kerngebieden van oude bossen raden we beheersystemen aan die het microklimaat in stand houden. Denk aan onbeheerde reservaten of boomgerichte beheersystemen met focus op schaduwtolerante climaxsoorten zoals beuk, esdoorn, linde en haagbeuk. De ingrepen voor licht- en warmteminnende soorten concentreer je best aan de bosranden.

In dennen- en populierenbossen zonder ondergroei kun je de ontwikkeling van een dichte, diverse onderetage van loofboomsoorten verder bevorderen. Hoe meer randeffecten je kunt opvangen in een bufferzone met nieuw ontwikkeld jong bos, hoe groter het aandeel van het oude bos dat een volwaardig microklimaat kan ontwikkelen. Om de diepte van het randeffect te reduceren, is het sterk aanbevolen om te werken met een dichte, geleidelijke bosrand (mantelzoom). Zo kun je alle natuurdoelen realiseren zonder de ”coole” soorten uit het oog te verliezen.

Naar: Kris Vandekerkhove (2020), ”Coldspots” in bossen: belangrijke ”hotspots” voor bosgebonden soorten.

Bosrevue 86a, 1-11

Bosbeheer

9

Bosbeheer

Hoe combineer je natuurlijke zaailingen met beplanting?

1 Plant kloempen of groepen bomen op ongeveer 1 m afstand van elkaar (afhankelijk van de situatie 9 tot 40 stuks per groep) met een ruime afstand tussen de groepen en laat natuurlijke zaailingen zich daartussen vestigen.

2 Plant in een klassiek of iets wijder verband en neem de natuurlijke verjonging ertussen zoveel mogelijk mee in je beheer.

3 Behoud natuurlijke zaailingen daar waar geplante bomen afsterven.

Spontane verbossing versus

actief aanplanten Regelmatig gaan er stemmen op om te stoppen met planten en alle percelen spontaan tot bos te laten evolueren. Is spontane verbossing dĂŠ oplossing?

Alles hangt af van je beheerdoelen. En ook een beetje van je geduld. We wogen de voor- en nadelen af.

10 Bosbeheer

Kosten en middelen Bij spontane bebossing zijn er geen aanlegkosten. Het lijkt dus de goedkoopste oplossing. Tenzij een dikke grasmat of te veel organisch materiaal natuurlijke zaailingen belemmeren, want dan is een vrij dure bodemvoorbereiding noodzakelijk (zie pagina 4). De kosten en middelen voor onderhoud variëren sterk, afhankelijk van het doel dat je voor ogen hebt, de soorten die zich vestigen en de dichtheid van de verbossing. Een gevarieerde soortenmenging geeft een duurder onderhoud dan een homogene en is het meest waarschijnlijk via spontane verjonging.

Via aanplanten kun je een homogenere bosstructuur creëren die beter beheerbaar is, waardoor de onderhoudskosten lager liggen. Aanplanten is wel arbeidsintensief en duur.

Daarbij wordt vaak gekozen voor vaste plantverbanden met machinaal geboorde plantgaten om het planten door vrijwilligers en kinderen toe te laten. Met bomen op rechte lijnen kan de wildschade toenemen. Dit vang je op door diagonaal op de perceelranden te planten, maar het bos heeft daardoor wel lange tijd een artificieel karakter.

Natuurwaarde Aangezien bij spontane verbossing het zaad van soorten uit de nabije omgeving komt, zullen deze soorten waarschijnlijk goed gedijen op jouw perceel. Er zal bij aanvang wellicht een zeer hoog stamtal zijn, wat natuurlijke selectie in de hand werkt.

Resultaat: een vitaal bos met goed aangepaste soorten. Meestal vestigen vooral pionierssoorten zich, maar veel hangt af van toevalsfactoren. Soms ontstaat er spontaan een haast monotoon bos!

Houtopbrengst Bij een spontane verbossing ligt de houtopbrengst wellicht lager. Het kan jaren duren voor de eerste houtige gewassen verschijnen. Op minder geschikte gronden zien we vaak dat enkel de klassieke pioniers, die bestaan uit minderwaardige houtsoorten (wilg, ratelpopulier, berk, …), zich vestigen en dat bijmenging van andere houtsoorten op zich laten wachten. Let wel, mits een goed beheer kun je ook bij soorten als berk inzetten op stamkwaliteit, bv. via ongelijkvormig hooghout.

Bij bebossing bepaal je zelf de soorten die je aanplant. De meeste mensen kiezen voor ”nobelere” soorten als eik en beuk. De bosontwikkeling zal sneller gaan, met snellere houtopbrengsten.

Controle over het proces Wanneer je besluit om een perceel spontaan te laten verbossen, kies je ervoor om de controle los te laten.

De natuur is onvoorspelbaar: mastjaren, weersfenomenen, zaadetende dieren en de moederbomen rondom hebben een grote invloed. Als je de natuur haar gang laat gaan, kun je niet anders dan afwachten of de verbossing slaagt en hoe dat bos er uiteindelijk zal uitzien. Bij een actieve bebossing heb je meer controle over het uiteindelijke bosbeeld en houtassortiment.

Conclusie Over het algemeen kun je stellen dat de voordelen van een actieve aanplant sterk doorwegen als je opbrengstgericht denkt of bepaalde soorten graag in jouw bos wilt hebben. Is dit van minder belang, dan kan natuurlijke verbossing aantrekkelijk zijn. Maar zoals zo vaak in het leven ligt de waarheid vermoedelijk in het midden: een combinatie van natuurlijke zaailingen met geplante bomen en struiken combineert de voordelen van beide.

Artikel is gebaseerd op het artikel uit Boomblad zomereditie 2020 (West-Vlaamse Bosgroepen).

Bosbeheer

11

Regelgeving

Nieuws over

voedsel- en sneukelbossen

In ’t Bosbelang nr. 69 kon je lezen over het hoe en waarom van voedselbossen. We gingen ook in op het verschil tussen een voedsel- en een sneukelbos. Ondertussen sprak het Agentschap Natuur en Bos intern af om geen onderscheid te maken: ook sneukelbossen worden voortaan als voedselbos beschouwd.

Zo is het wel degelijk mogelijk om een bos met exoten (zoals fijnspar of canadapopulier) te vervangen door een voedselbos. In dat geval vraagt het ANB om een natuurbeheerplan type 1 of 2 op te stellen. De opmaak van een toegankelijkheidsreglement wordt ook aangeraden.

Als je een nieuw voedselbos aanplant op een perceel dat voorheen

12 Wetgeving

niet bebost was en je wilt dit opnemen in een natuurbeheerplan, dan heb je – tenzij je landbouwer bent in het kader van het veldwetboek een bebossingsvergunning nodig.

Je kunt dan aanspraak maken op een aanplantsubsidie via het Klimaatbossenfonds van Bos+ van maximaal 25 euro/boom en 5 650 euro/ha.

Als je vragen hebt, kun je bij Bosgroep Limburg terecht voor correct advies.

Zie ook klimaatbossenfonds.be/ voedselbossen en www.agroforestryvlaanderen.be/Portals/89/ documents/Kennisloket/20200827_ Voedselbossen-huidige-beleid.pdf

Zoekertjes

P BOS TE KOO Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.

Afspraken bij de zoekertjes Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.

+

Kinrooi 16,6 are loofhout Recht van voorkoop kurt@advocaatvalerberghe.be 0495 26 74 63

Het zoekertje verschijnt eenmalig in ‘t Limburg Bosbelang.

De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.

Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.

+

Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.

Zutendaal 33 are loofhout mar.daniels@skynet.be 0478 02 39 13 - 0474 43 55 78 Oudsbergen 34 are naaldhout 02 687 52 84

Houthalen-Helchteren 6,46 hectare gemengd hout somers.maurits@skynet.be 011 21 16 51 Peer 71,56 are loofhout rosa.vrijsen@peer.be 0486 86 71 36

Hoe reageer je op een zoekertje?

Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.

Hechtel – Eksel 70,24 are gemengd hout info@egpoorten.be 0476 51 24 49

+

Heusden-Zolder 14 are gemengd hout (incl. vakantiewoning) Recht van voorkoop nadineguisson1@gmail.com 0492 50 08 44

+

Houthalen-Helchteren 14,85 are gemengd hout alex.van.roey@gmail.com 0498 86 90 19

Oudsbergen 50 are naadlhout Recht van voorkoop henri.offergeld@gmail.com 0475 45 16 03

Bos te koop

13

Bos online

Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.

BOOM VAN HET JAAR 2020 Als je al eens naar The Last Post in Ieper bent gaan luisteren, is hij je wellicht opgevallen: een indrukwekkende vierstammige kastanje aan de Menenpoort. Deze boom met een intrigerende geschiedenis overleefde het oorlogsgeweld in de streek ternauwernood en pronkt nu fier aan de rand van de Ieperse binnenstad. Het leverde hem de titel van ”Boom van het jaar” op. www.bosplus.be

BAANBREKEND BOMENBOEK WINT JAN WOLKERSPRIJS In het meeslepende boek ”Wat bomen ons vertellen – een geschiedenis van de wereld in jaarringen” neemt topwetenschapper Valerie Trouet de lezer mee op een reis naar de bossen van onze aarde, van haar lab in Arizona tot afgelegen dorpen in Afrika en radioactieve bossen in Rusland. Met intrigerende verhalen toont ze aan dat de studie van bomen en jaarringen ons niet enkel veel over bomen leert, maar ook over de mensheid, onze geschiedenis en toekomst. Het leverde haar de Jan Wolkersprijs 2020 op, die jaarlijks wordt uitgereikt aan het beste natuurboek.

De rode draad is de geschiedenis van houtgebruik en ontbossing, die dendrochronologen in staat stelt om het verleden te bestuderen en een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van onze planeet in de toekomst.

Het boek staat vol met verrassende verhalen, zoals de invloed van zonnevlekken op piraten, het geheim achter het rijk van Dzjengis Khan, het verband tussen Egyptische farao’s en vulkanen en hoe olijven een rol speelden bij de val van het Romeinse Rijk. www.naturetoday.com

BEDANKT! Op zondag 29 november vierden alle Vlaamse Bosgroepen de ”Dag van de Boseigenaar”. We hoeven je niet meer uit te leggen hoe belangrijk bossen zijn voor de biodiversiteit en de strijd tegen de klimaatverandering. Maar veel mensen vergeten dat achter elk bos ook een boseigenaar staat, die mee zorgt voor een groener Vlaanderen. Daarom zeggen we dankjewel aan alle boseigenaars. Speciaal voor deze gelegenheid maakten we een hartverwarmend filmpje. Geniet ervan! bit.ly/gezijtbedankt

14 Bos online

kalender

Opgelet: het dragen van een mondmasker is verplicht bij al onze activiteiten, die doorgaan onder voorbehoud van de op dat moment geldende COVID-19-maatregelen en op een coronabestendige, veilige manier.

FEBRUARI

MAART

zondag

zaterdag

Forest in One Day - Alken

Contactdag 2021

7

ELK DIER BLIJ MET DE COMEBACK VAN DE BEVER? Na een lange afwezigheid werd de bever opnieuw geïntroduceerd in Vlaanderen. Met succes! Maar welke impact heeft de aanwezigheid van Europa’s grootste knaagdier op andere diersoorten? INBO dook in de wetenschappelijke literatuur om het uit te zoeken. www.inbo.be

ALLE INFO ROND SUBSIDIE BEBOSSING OP ÉÉN HANDIGE WEBSITE Vlaanderen voorziet subsidies voor eigenaars die ambitieuze bosdoelstellingen behalen. Maar wat zijn exact de voorwaarden, hoeveel bedraagt de subsidie en waar en hoe kan je een aanvraag indienen? Je vindt het voortaan op één overzichtelijke website van het Agentschap voor Natuur en Bos. Vanaf begin 2021 kan je ook gebruik maken van een digitaal aanvraagformulier en een stimulator waarmee je jouw subsidie berekent, rekening houdend met parameters zoals gewestplanbestemming en landbouwgebruik. www.bosteller.be/subsidies

Op het moment van schrijven hopen wij dat onze jaarlijkse bosplantactie met het Jane Goodall Institute en Luminus mits de nodige maatregelen door kan gaan. Meer informatie vind je op pagina 2.

Wil je dit niet missen? Houd dan onze site en Facebookpagina in de gaten voor de inschrijvingslink. Je kunt ook de bebossing in Afrika sponsoren door 5 euro per boom te betalen. Je koopt zoveel bomen als je wilt. Kun je er niet bij zijn op 7 februari? Dan planten onze vrijwilligers jouw bomen.

27

save the date!

Naar goede gewoonte organiseren we jaarlijks de Contactdag. Helaas stak één of ander virus daar in maart 2020 een stokje voor waardoor we deze activiteit annuleerden en beslisten om alles een jaar op te schuiven.

De vooruitzichten zijn onzeker waardoor we ook het programma van 2021 moeten aanpassen. Er zal in maart geen algemene vergadering plaatsvinden. Die verschuiven we naar de zomer en zal, afhankelijk van de coronamaatregelen op dat moment, online of in een vergaderruimte plaatsvinden.

We vinden het echter zeer belangrijk om de vinger aan de pols te houden en de verbinding met jullie te behouden. Daarom gieten we de Contactdag op zaterdag 27 maart in een iets andere vorm. We beperken het aanbod tot enkele activiteiten: verschillende wandelingen, een fietstocht en voordrachten met een beperkt aantal aanwezigen. Uiteraard is ook dit nog onder voorbehoud van de geldende maatregelen op dat moment.

Via deze weg willen we je alvast uitnodigen, maar eind februari ontvang je, een persoonlijke uitnodiging.

We hopen je snel weer te zien om samen avonturen uit het bos uit te wisselen!

Voor meer info kun je terecht bij Evi Ghijsens - 011 23 73 28

15

contactgegevens

HamontAchel Lommel Pelt

Regio West

Bocholt

Peer

Ham

BOSGROEP LIMBURG

Boekhouding, cursussen, excursies Vera Reymen tel. 011 23 83 63 gsm 0475 29 37 30 vera.reymen@limburg.be Communicatieverantwoordelijke Pascal Vanhees tel. 011 23 83 74 gsm 0478 55 16 14 pascal.vanhees@limburg.be

Oudsbergen HouthalenHelchteren

HeusdenZolder Lummen

Herk-De-Stad

DilsenStokkem

As

Zonhoven Genk

Halen

Maasmechelen

Hasselt Diepenbeek

Zutendaal Lanaken

Nieuwerkerken Alken

Algemene coördinatie ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 an.pierson@limburg.be

Administratief coördinator Sally Dewallef tel. 011 23 83 14 sally.dewallef@limburg.be Ilse Vanhoudt tel. 011 23 74 26 gsm 0479 54 30 72 ilse.vanhoudt@limburg.be

Maaseik Beringen

Tessenderlo

p.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 Hasselt bosgroep@limburg.be bosgroeplimburg.be tel. 011 23 73 28

Coördinator houtverkoop ing. Frederik Bollen tel. 011 23 83 71 gsm 0479 19 10 08 frederik.bollen@limburg.be

Kinrooi

Bree

HechtelEksel Leopoldsburg

Bilzen

Regio Oost

Kortessem

Wellen Hoeselt Sint-Truiden Borgloon

Heers

Riemst Tongeren Herstappe

Gingelom

Voeren

Regio Zuid REGIO OOST

REGIO WEST

Coördinator ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be

Coördinator ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be Inge Bosch tel. 011 23 83 20 inge.bosch@limburg.be

REGIO ZUID

Coördinator ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be secretariaat Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:

vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je

aanspraak kunt maken. hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen kaartmateriaal coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, aanplantingen en ecologische beheerwerken.