Ochrona przyrody Nadleśnictwo Andrychów Nadleśnictwo Andrychów jest położone na terenie dwóch województw: małopolskiego i śląskiego, stanowi jedno z 38 nadleśnictw wchodzących w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Ma powierzchnię ponad 12 tys. ha i dzieli się na trzy obręby: Andrychów, Kalwaria i Porąbka, oraz 14 leśnictw.
Fot. fotolia.com / Alexander Erdbeer
Najlepszym dowodem na dobry stan zasobów przyrodniczych będących pod opieką Nadleśnictwa Andrychów jest liczba i różnorodność form ochrony przyrody powołanych na tym terenie. Mamy tu cztery rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000, 25 pomników przyrody i Park Krajobrazowy Beskidu Małego.
Rezerwaty Najstarszym obszarem chronionym tego typu w granicach Nadleśnictwa Andrychów jest rezerwat Żaki na terenie gminy Oświęcim. Został utworzony
skala 1:60 000 NA MAPIE: • rezerwaty przyrody • szlaki turystyczne • ścieżki rowerowe • miejsca postoju • miejsca wypoczynku
Kaczka czernica
Fot. Tomasz Dębiec
Fot. archiwum nadleśnictwa
Nadleśnictwo Andrychów
Dolina Dolnej Skawy obejmuje fragmenty dolin Wisły i Skawy oraz kompleks stawów rybnych w okolicy Zatora. Tak samo jak poprzedni obszar Natura 2000 odgrywa ważną rolę w ochronie ptaków rzadkich w skali europejskiej. Występuje tu 17 gatunków wymienionych w dyrektywie ptasiej. Dolina Dolnej Skawy jest kluczową ostoją ślepowrona i bączka, ponadto warto wymienić takie gatunki występujące na tym terenie, jak: czapla nadobna, podgorzałka, zielonka czy derkacz.
Fot. archiwum nadleśnictwa
Grądy to lasy, w których rosną gatunki drzew wymagające żyznych gleb, takie jak dęby, graby czy lipy
w 1959 r. i obejmuje ochroną obszar 12,06 ha lasów grądowych. Dominuje tu starodrzew lipowy z domieszką grabów i dębów szypułkowych. Rezerwat Madohora powstał w 1960 r. w leśnictwie Rzyki na powierzchni 38,03 ha, obejmuje fragment świerkowego boru wysokogórskiego z wychodniami piaskowców i zlepieńców istebniańskich. Występuje tu także wiele roślin
Typowy beskidzki krajobraz. Miejscowość Rzyki z górującym nad nią Gancarzem
Pod względem przyrodniczym i krajobrazowym jest to obszar bardzo urozmaicony. W północnej części nadleśnictwa znajdują się nisko położone obszary w dolinie Wisły, na południu natomiast wznosi się pasmo Beskidu Małego z najwyższym szczytem Leskowca o wysokości 922 m n.p.m. Zmienność klimatyczna i glebowa przekłada się na różnorodność typów krajobrazu i bogactwo przyrodnicze tych ternewów. Na północy, w okolicach Zatora dominuje pejzaż rolniczy z małym udziałem lasów. Ważną rolę odgrywają tutejsze duże stawy rybne o wielowiekowej historii, gdzie hoduje się głównie karpia. Są to tereny niezwykle istotne z punktu widzenia ochrony przyrody ze względu na mnogość gnieżdżących się i pojawiających się tu podczas jesiennych i wiosennych przelotów gatunków ptaków. Występują tu między innymi: ślepowron, bączek, rybitwa białowąsa, rybitwa rzeczna oraz czernica – gatunek kaczki.
Nadleśnictwo Andrychów mapa tur yst yczna mapa tur yst yczna
Fot. fotolia.com / ryzhkov_sergey
Fot. archiwum nadleśnictwa
Stawy rybne w dolinie Wisły stanowią doskonałe miejsce do życia dla wielu cennych gatunków ptaków
Wychodnia skalna w rezerwacie Madohora
Fot. archiwum nadleśnictwa
Fot. Wikipedia / Jerzy Opioła
Ślepowron, jeden z najcenniejszych gatunków ptaków występujących na terenie nadleśnictwa
W północnej części nadleśnictwa ważnym elementem krajobrazu są liczne stawy rybne będące miejscem życia dla wielu rzadkich gatunków ptaków wodnych
Południowa część Nadleśnictwa Andrychów to już prawdziwe góry. Główny grzbiet Beskidu Małego pokrywają przede wszystkim lasy, które są charakterystyczne dla karpackiego regla dolnego. Dominują w nich buki, ale nierzadko spotkamy też jodły, świerki i jawory. W górskiej części nadleśnictwa pojawiają się duże drapieżne ssaki, jak niedźwiedź, wilk i ryś. Występują tu liczne gatunki sów, w tym puszczyk uralski, sóweczka i włochatka. Pasmo Beskidu Małego przecinają liczne szlaki turystyczne chętnie odwiedzane przez turystów, zarówno pieszych, jak i kolarzy górskich.
Fot. Tomasz Dębiec
Kontakt: Tomasz Dębiec 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl Tekst: Tomasz Dębiec Zjęcia: Jerzy Potocki Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek
Podrzeń żebrowiec
będących pod ochroną, jak: omieg górski, podrzeń żebrowiec, widłak wroniec, widłak jałowcowaty i widłak goździsty. Rezerwat Przeciszów, o nieco podobnym charakterze do rezerwatu Żaki, położony jest w Dolinie Górnej Wisły i zajmuje teren o powierzchni 85,52 ha. Utworzony został w latach 90. ubiegłego stulecia w celu ochrony ze względów naukowo-dydaktycznych i krajobrazowych wielogatunkowego lasu grądowego. Buczyna na Zasolnicy to drugi obok Madohory rezerwat z obszaru Beskidu Małego. Powstał w 1973 r. Głównym celem była ochrona naturalnego obszaru występowania lasów górskich i podgórskich, w tym buczyny karpackiej porastającej zbocza Zasolnicy. Całkowity obszar objęty ochroną to 17 ha.
Buki dominują w lasach Beskidu Małego
Fot. archiwum nadleśnictwa
Omieg górski
Fot. Wikipedia / Jerzy Opioła
skala 1:60 000
Stawy w Brzeszczach to kolejny obszar Natura 2000 na terenie Nadleśnictwa Andrychów powołany w celu ochrony rzadkich ptaków związanych z ekosystemami wodnymi. Kompleks kilkunastu starych stawów rybnych stanowi ostoję dla 14 ważnych gatunków, takich jak wspomniany ślepowron, a także rybitwa białowąsa i mewa czarnogłowa.
Jeden ze stawów rybnych w Brzeszczach; ich łączna powierzchnia wynosi około 600 ha
Beskid Mały zajmuje ponad 7 tys. ha w sześciu enklawach w paśmie Magurki Wilkowickiej i grupie Łamanej Skały. Ochronie podlega tu 15 typów siedlisk przyrodniczych. Najistotniejsze dla tego obszaru są ubogie i żyzne buczyny, a także górski bór świerkowy wykształcony na stosunkowo niedużej wysokości nad poziomem morza. Ważne są także miejsca występowania płazów – kumaka górskiego i traszki karpackiej, a także mchu widłozębu zielonego.
Fot. Wikipedia / Hermann Schachner
Nadleśnictwo Andrychów
Mech widłoząb zielony Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.
Fot. archiwum nadleśnictwa
Biwakuj w miejscach do tego przeznaczonych. Fot. Tomasz Dębiec
Cedron to obszar obejmujący ochroną fragment doliny potoku o tej samej nazwie. Ważne gatunki zwierząt, które tu występują to wydra, zimorodek i skójka gruboskorupowa – gatunek małża.
Fot. fotolia.com / Tomasz Kubis
Buczyna karpacka
Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.
Nie podchodź do dzikich zwierząt. Na terenie nadleśnictwa w wielu miejscach możemy spotkać kapliczki
a także częścią ekosystemu. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie,
Obszary Natura 2000
Zimorodek zamieszkuje nad brzegami wód, często o stromych brzegach, z wystającymi korzeniami lub gałęziami, które służą mu jako czatownie podczas polowań
Dolna Soła obejmuje fragment doliny Soły w granicach województw małopolskiego i śląskiego. Dolina w tym rejonie charakteryzuje się szerokim korytem i kamienistym dnem z wyrobiskami po wydobyciu żwiru, a także z licznymi rozlewiskami i stawami hodowlanymi. Obszar Natura 2000 został powołany w tym miejscu ze względu na występowanie rzadkich płazów: kumaka nizinnego oraz traszki zwyczajnej i traszki grzebieniastej.
Dolina Dolnej Soły obejmuje ochroną kompleks stawów rybnych znajdujący się na południe od Oświęcimia, odcinek doliny rzecznej w pobliżu ujścia Soły do Wisły oraz dwie żwirownie. Znajduje się tutaj jedno z najważniejszych skupisk lęgowych ptaków wodno-błotnych w południowej części kraju. Rzadkie gatunki bytujące w Dolinie Dolnej Soły to ślepowron, bączek, kaczka czernica, sieweczka rzeczna czy rybitwa rzeczna.
Fot. fotolia.com / ryzhkov_sergey
Fotografie w galerii: Jerzy Potocki
Nadleśnictwo Andrychów prowadzi szeroko zakrojoną edukację przyrodniczoleśną. Zajęcia z dziećmi i młodzieżą odbywają się zarówno w szkołach, jak i w specjalnie przygotowanych obiektach. W 2004 r. w leśnictwie Inwałd oddano do użytku ścieżkę edukacyjną. Podczas spaceru trzykilometrową trasą można się zapoznać z podstawowymi informacjami o lesie i gospodarce leśnej dzięki kilkunastu umieszczonym tam tablicom informacyjnym. Dodatkową atrakcję stanowi bliskie sąsiedztwo pomnika przyrody – potężnej czereśni ptasiej. Ścieżka edukacyjna pokrywa się częściowo ze Szlakiem Trzech Panienek, na którym ulokowana jest kapliczka leśna dedykowana św. Hubertowi i św. Franciszkowi. W pobliżu szkółki leśnej Kęty Podlesie w leśnictwie Nidek znajduje się kolejne miejsce, gdzie można uczyć się o lesie i przyrodzie. Głównymi atrakcjami są tu miniarboretum z różnymi gatunkami ciekawych roślin oraz ścieżka przyrodnicza. Do dyspozycji odwiedzających ten obiekt jest również obszerna wiata i bezpieczne miejsce na ognisko. Aż 10 km liczy ścieżka przyrodnicza w pobliżu miejscowości Rzyki, leżącej w sercu Beskidu Małego. Wzdłuż jej trasy rozmieszczono 11 tablic tematycznych, mieszczących ponad 500 interesujących fotografii, przedstawiających ciekawostki geologiczne, strukturę drzewostanów oraz okazy fauny i flory. Ścieżkę zaplanowano tak, by przechodziła przez miejsce, z którego można podziwiać niezwykłej urody panoramę na dolinę rzycką. Przy drodze nr 28 między Zatorem a Medyką znajduje się miejsce postojowe, w którego pobliżu poprowadzono ścieżkę przyrodniczą. Biegnie ona w sąsiedztwie murowanej kapliczki św. Stanisława na wzgórzu Goryczkowiec.
Jest to najmłodsza forma ochrony przyrody w naszym kraju. Jej funkcjonowanie wiąże się z przyłączeniem Polski do Unii Europejskiej i ma na celu objęcie specjalną ochroną siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ptaków zagrożonych na starym kontynencie. Na terenie Nadleśnictwa Andrychów istnieje sześć takich obszarów.
Bączek – średniej wielkości ptak z rodziny czaplowatych
Fot. fotolia.com / Darren Green
Edukacja przyrodniczoleśna
Kumak nizinny – gatunek płaza zamieszkujący tereny do 400 m n.p.m.
Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.
Nie hałasuj podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.
Nie spuszczaj psa ze smyczy w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.
Samochód pozostaw ze sobą. W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj
Nie zaśmiecaj terenów leśnych. Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.
Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego.
Zasady zachowania się w lesie