Nadleśnictwo Brynek
1
Warunki przyrodnicze Nadleśnictwa Brynek
Nadleśnictwo Brynek to obszar około 909 km², który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji śląskiej – dokładnie na jej północno-zachodnich krańcach – i stwarza doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku. Z wycieczki do tutejszych lasów będą zadowoleni zarówno grzybiarze i rowerzyści, jak i wszyscy ci, którzy pragną kontaktu z naturą. Część rozległych lasów Nadleśnictwa Brynek wchodzi w skład granic administracyjnych dużych miast, takich jak: Tarnowskie Góry, Bytom, Zabrze oraz Gliwice. 2
miejsc postoju dla pojazdów
% lesistości osób na km2
3
Nasze lasy i gatunki, które je tworzą
Bór sosnowy
% lasów zajmuje sosna % lasów zajmuje dąb 4
% lasów zajmuje brzoza
Na terenie Nadleśnictwa Brynek najczęściej spotykanym gatunkiem drzewa jest sosna zwyczajna – zajmuje niemal 70% powierzchni. Bory sosnowe tworzą duże kompleksy leśne na północ od Tarnowskich Gór, wokół takich miejscowości jak Tworóg, Brynek oraz Boruszowice. W południowej części nadleśnictwa, w okolicy Gliwic, Zabrza i Bytomia, z uwagi na żyźniejsze gleby, częściej spotkamy gatunki liściaste: buki (na zdjęciu), dęby, brzozy oraz olsze.
Las bukowy
Lasy pełnią szereg funkcji: chronią glebę, wodę oraz powietrze, dostarczają drewna, są miejscem wypoczynku. 5
6
Śląskie lasy bardzo często borykają się z trudnym sąsiedztwem przemysłu. Przykładem szkody przemysłowej jest kamieniołom dolomitu Blachówka w Bytomiu, a także położony w leśnictwie Łabędy zbiornik Betoniarnia. Do lat 30. ubiegłego wieku wydobywano tu żwir oraz piasek, później powstałą w wyniku robót nieckę wypełniła woda.
Zbiornik wodny Betoniarnia Kamieniołom Blachówka
ha akwenów wodnych
7
Ochrona przyrody
pomników przyrody
gatunków roślin chronionych gatunków zwierząt chronionych
8
Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Brynek obejmuje rozmaite jej formy – mamy tu rezerwat, obszar Natura 2000, pomniki przyrody, dwa użytki ekologiczne, zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Występuje tu wiele chronionych roślin i zwierząt. Rezerwat przyrody Segiet został utworzony w celu zachowania fragmentu naturalnego lasu bukowego. Natomiast najbardziej znanym pomnikiem przyrody jest głaz narzutowy w leśnictwie Łabędy. Obszar Natura 2000 został powołany dla ochrony podziemi tarnogórsko-bytomskich, gdzie swoje siedliska ma kilkanaście gatunków nietoperzy, w tym nocek duży.
Głaz narzutowy
gatunków grzybów chronionych
9
10
Rezerwat Segiet
Dęby w Potępie – pomniki przyrody
11
Gospodarka leśna
Siewki sosen
mln sadzonek rocznie produkuje szkółka Brzeźnica
12
Hodowla lasu Nadrzędną zasadą gospodarki leśnej w Polsce jest zachowanie trwałości lasu na danej powierzchni. Obowiązkiem leśników jest dopilnowanie, aby najpóźniej w piątym roku po wycięciu dojrzałego drzewostanu, posadzić w tym samym miejscu młode pokolenie lasu, nazywane uprawą. Drzewka tworzące uprawę pochodzą ze szkółki leśnej. Tam w optymalnych warunkach wysiewa się specjalnie wyselekcjonowane pod kątem pochodzenia i jakości nasiona drzew leśnych. Wyrosłe z nich drzewka nawozi się i pieli, tak aby były jak najbardziej żywotne i zdrowe.
Szkółka leśna
13
Uprawa leśna
14
ha upraw leśnych zakładamy co roku
15
gatunków drzew i krzewów hodujemy w naszej szkółce
16
Na terenie szkółki leśnej Brzeźnica istnieje także możliwość zakupu drzewek ozdobnych, między innymi: żywotników, berberysów, miłorzębów czy różnych gatunków świerków.
Punkt sprzedaży sadzonek
Punkt sprzedaży w szkółce leśnej Brzeźnica czynny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 14:00. Tel.: 605 230 674. 17
Gospodarka leśna
Kancelaria leśnictwa
Pomiar drewna stosowego
tys m3 roczne pozyskanie drewna
18
Pułapki feromonowe
Użytkowanie i ochrona lasu Nieodłącznym elementem pracy leśnika jest rozsądne gospodarowanie zasobami drewna. Wycinka obejmuje te drzewostany, które osiągnęły tzw. wiek rębności. Oznacza to, że wyprzedzamy naturalny proces obumierania i usuwamy te fragmenty lasu, które wyhamowują swój przyrost. W ten sposób robimy miejsce dla młodego pokolenia drzew. Na terenach, na których występują lite drzewostany sosnowe – a takimi zarządza Nadleśnictwo Brynek – niezmiernie ważne są zadania z zakresu ochrony lasu. Obejmują one ochronę przed szkodliwymi owadami poprzez wykładanie tzw. pułapek feromonowych, a także ochronę przeciwpożarową.
Pozyskane w ramach wycinki drewno jest dokładnie mierzone, oceniane pod kątem jakości oraz ewidencjonowane, a następnie sprzedawane. 19
W ramach tej ostatniej funkcjonuje tu dostrzegalnia przeciwpożarowa, a w akcjach gaśniczych biorą udział specjalnie przygotowane śmigłowce stacjonujące na lądowisku przy nadleśnictwie. 20
Dostrzegalnia przeciwpożarowa
około
pożarów rocznie wybucha w naszych lasach
21
Edukacja
tras rowerowych ścieżka dydaktyczna 22
szlaków turystycznych
Nadleśnictwo Brynek swo-
ją misję edukacyjną realizuje poprzez szereg zajęć dla dzieci i młodzieży, które są organizowane w przygotowanych specjalnie do tego celu miejscach, takich jak bogato wyposażona izba leśna oraz ścieżka dydaktyczna. Dodatkowo zajęcia prowadzone są w szkółce leśnej w Brzeźnicy oraz przy śródleśnych stawach w Połomi.
Izba leśna
Organizowane są również coroczne konkursy przyrodniczoleśne, prelekcje w szkołach i wiele innych przedsięwzięć edukacyjnych.
grup zorganizowanych tys. osób odwiedza nasze obiekty edukacyjne 23
Orienteering
Oznaczenie punktu kontrolnego w orienteeringu
trasy biegowe do orienteeringu
24
Uatrakcyjnieniem
oferty edukacji ekologicznej nadleśnictwa jest tzw. orienteering. To dyscyplina sportowa polegającą na poruszaniu się w terenie przy pomocy mapy i kompasu. Na stronie internetowej nadleśnictwa znajdują się specjalne mapy do pobrania, przeznaczone właśnie do tej aktywności.
Oznaczenie punktu kontrolnego podczas zawodów
25
Leśnictwa:
Nadleśnictwo Brynek
1
Krywałd Koty-Pusta Kuźnica, ul. Leśniczówka 1 Mirosław Kmita: 691-355-974
ul. Grabowa 3, 42-690 Tworóg tel. (032) 285 74 63; 607 579 019 brynek@katowice.lasy.gov.pl www.lasy.com.pl/web/brynek
2
Potempa Koty, ul. Piaskowa 8 Krzysztof Mrówka: 601-408-386
3
Tworóg Nowa Wieś, ul. Leśniczówka 31 Konrad Lebek: 607-520-628
4
Nowa Wieś Tworóg, ul. Lipowa 9 Janusz Jeleniak: 605-230-677
5
Świniowice Koty, ul. Szkolna 2 Jacek Wandzik: 601-460-346
6
26
Strzybnica Strzybnica, ul. Pustki 2 Józef Kubica: 607-579-086
7
Księży Las Księży Las, ul. Leśna 4 Jerzy Kula: 605-322-826
8
Stolarzowice Bytom, ul. Dąbrowa Miejska 13 Waldemar Kempny: 607-579-058
9
Górniki Wieszowa, ul. Tarnogórska 16 Damian Sieber: 607-161-717
10
Bezchlebie Repty, ul. Gliwicka 241 Dawid Lis: 601-460-124
11
Łabędy Łabędy, ul. Toszecka 160 Wojciech Knop: 605-207-619
12
Szkółka Brzeźnica Połomia, ul. Słoneczna 1 Janusz Wojciechowski: 605-230-674
Dolina Małej Panwii
Łąki Wytoki Potępa
Dęby – pomniki przyrody Potępa
Siedziba nadleśnictwa ul. Grabowa 3, 42 – 690 Tworóg
Ścieżka poznawcza
ul. Grabowa 3, 42 – 690 Tworóg
Rezerwat przyrody Segiet Bytom
Głaz narzutowy – pomnik przyrody Gliwice Łabędy
LeGENDA:
Obszary Natura 2000
Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie
N
Siedziba nadleśnictwa
Siedziby leśnictw
Rezerwat przyrody Segiet Szlaki turystyczne
1
2
5
niebieski
zielony
żółty
miejsca postojowe
lasy
3 4
N
12 6
7
10 9
8
11
27
Kosaciec syberyjski
28
Tomasz Dębiec +48 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl
Tekst: Tomasz Dębiec Korekta: Tomasz Findysz Projekt, DTP: Joanna Kozek
Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec, Archiwum nadleśnictwa (4, 12), Fotolia.com: majkeljj (6), Forster Forest (13), carmenrieb (16)