Bieszczady dla aktywnych
Turystyka w Nadleśnictwie Cisna
Active leisure in the Bieszczady Mountains Tourism in Cisna Forest District
Nadleśnictwo Cisna
2
Nadleśnictwo Cisna
Nadleśnictwo Cisna położone jest w centrum Bieszczadów, pozostających jednym z najdzikszych i najpiękniejszych zakątków
serce Bieszczadów
Polski. Aż 92 proc. powierzchni zajmują tu lasy, tworzone głównie przez buki, jodły i świerki. Dla turystów i sportowców o różnych upodobaniach jest to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów Polski. Bez cienia przesady można powiedzieć, że jest to istny raj dla miłośników wędrówek z plecakiem, biegaczy górskich, rowerzystów, fotografów przyrody czy amatorów jazdy konnej. My, leśnicy z Nadleśnictwa Cisna, jako gospodarze tych terenów, dbamy nie tylko o powierzone nam lasy i bogactwo przyrodnicze, ale też o rozwój szeroko rozumianej turystyki i rekreacji. Zapraszamy w Bieszczady! Nadleśniczy Grzegorz Łukaciejewski
Cisna Forest District
The heart of the mountains
Cisna Forest District is located in the centre of the Bieszczady Mountains – one of the wildest and most beautiful corners of Poland. Up to 92% of these lands are taken by forests dominated by beech, fir and spruce trees. It’s one of the most attractive regions of Poland for tourists and sportsmen of various tastes. It’s no exaggeration to say that this place is a leisure paradise for backpackers, mountain runners, bikers, wildlife photographers and keen horse riders. Forest rangers from Cisna Forest District protect and preserve forests and wildlife entrusted under their care as well as support development of tourism and recreation. You are most welcome to visit the Bieszczady Mountains! Forest District Manager Grzegorz Łukaciejewski
4
Pieszo
przez góry i lasy
On foot through the forests and up the mountains
Idąc w góry, pamiętaj o:
If you plan to visit mountains
• odpowiednim ubraniu,
always remember about:
• butach terenowych,
• suitable clothes
• piciu i jedzeniu,
• trekking shoes
• mapie i kompasie,
• food and drink
• naładowanej baterii w telefonie.
• a map and a compass • charging batteries in your mobile phone
There is no better way to enjoy contact with wildlife than taking gentle stroll along mountain trails. These routes wend their way through vast stretches of forests and clearings which offer great opportunity to admire magnificent views. Many attractive tourists routes (map on the back cover), like a part of the Main Beskidy Trail also called border trail, cross Cisna Forest District. Early autumn is perfect time to take walking tours in the Bieszczady Mountains as the landscape is dominated by beech trees sparkling with the colours of red and yellow and the trails are seldom visited by tourists. This area is also great for Nordic walking enthusiasts.
Nie ma lepszego sposobu na kontakt z bieszczadzką przyrodą niż nieśpieszna wędrówka górskimi szlakami. Przeważnie prowadzą one przez rozległe lasy, ale w wielu miejscach trafimy na polany, z których rozciągają się przepiękne widoki. Przez Nadleśnictwo Cisna przebiega kilka atrakcyjnie poprowadzonych szlaków turystycznych, między innymi fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego, tzw. szlak graniczny oraz kilka innych (patrz mapa na tylnej okładce). Szczególnie polecanym okresem na piesze wycieczki w Bieszczadach jest wczesna jesień, kiedy w krajobrazie dominują mieniące się żółciami i czerwieniami bukowe lasy, a na szlakach jest niewielu turystów. Znajdziemy tu także doskonałe tereny do uprawiania nordic walkingu.
6
Turystyka
Teren Nadleśnictwa Cisna przecinają wprawdzie tylko nieliczne drogi publiczne,
rowerowa
ale istnieje tu wiele utwardzonych leśnych duktów świetnie nadających się do jazdy na rowerze, jednocześnie zamkniętych dla ruchu samochodowego (z wyjątkiem samochodów leśników i tych transportujących drewno). Cześć najciekawszych miejsc w tej okolicy najwygodniej zwiedzać właśnie z perspektywy rowerowego siodełka. Dzikich i rozległych dolin Solinki oraz Wetlinki nie przejedziemy samochodem, a piesza wędrówka może okazać się tam nieco monotonna. Warto też wspomnieć o możliwości odbycia rowerowej wycieczki na sąsiednią Słowację, gdzie prowadzi droga przez przełęcz nad Roztokami. Nadleśnictwo Cisna nie tylko udostępnia leśne drogi dla rowerzystów, lecz także tworzy infrastrukturę w postaci wiat i stojaków rowerowych.
Destination
for bikers
Public roads are not plentiful in Cisna Forest District but there are many hard-surfaced forests tracks suitable for riding bikes which are closed for motor traffic (except for foresters’ cars and trucks transporting wood). Bike is the most convenient when visiting some of the most attractive places in this area, like wild and large valleys of the Solinka and the Wetlinka rivers, where motor vehicles are not allowed and walking may be a bit monotonous. It’s also worth mentioning that the road across the Nad Roztokami Pass enables bikers to take a trip to neighbouring Slovakia. Cisna Forest District not only makes forest tracks available for bikers but also provides other facilities such as shelters and bike racks.
7
enduro
Rowerzyści, którzy bardziej cenią sobie ścieżki kręte i dzikie niż te gładkie, znajdą w tym bieszczadzkim zakątku prawdziwe eldorado.
Pamiętaj! Bądź ostrożny, nie przeceniaj swoich możliwości, zwalniaj lub zatrzymuj się przy wymijaniu pieszych. Remember to be careful, not overestimate your skills and slow down or stop while overtaking pedestrians.
Do najciekawszych szlaków dla kolarzy górskich w tym rejonie z pewnością można zaliczyć tzw. szlak graniczny biegnący głównym grzbietem
Enduro
Rowerowe
MTB
8
Bikers who appreciate wild and winding routes will definitely find their El Dorado here. The most interesting trails for mountain bikers include border trail running along the main ridge of the Carpathian Mountains, the Main Beskidy Trail and the most demanding singletrack for adventure seekers passing through Łopiennik. For those who want to combine pleasant ride along narrow trails with
Karpat, Główny Szlak Beskidzki oraz szlak biegnący
admiring stunning views trips to mountain peaks such as Jasło, Małe
przez Łopiennik, który spodoba się miłośnikom
Jasło and Okrąglik are a must.
singletracków.
It’s worth highlighting that management in Cisna Forest District is aimed
Wyjątkowe połączenie przyjemnej jazdy wąskimi
at minimizing negative impact of foresters’ activities and preserving
ścieżkami i pięknych widoków będzie stanowić
these beautiful narrow singletracks.
wycieczka na szczyt Jasła, sąsiedniego Małego Jasła oraz Okrąglika. Warto wspomnieć, że prace z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Cisna prowadzone są w sposób minimalizujący jej wpływ na stan pięknych szklaków w postaci wąskich singletracków.
9
przez Bieszczady
Horse riding
Konno
in THE Bieszczady
10
Location of Cisna Forest District in the center of the Bieszczady Mountains, absence of large cities, no heavy traffic and extensive stretches of fields and forests make it a perfect place for horse riding and those who are keen on cross country horseback adventures. It’s no accident that some of the longest and most beautiful bridle paths in Poland, that is the Beskides Bridle Path and the Bieszczady Bridle Path, run across this area. Horse riding enthusiasts can take advantage of horseback trips and rallies organized by hosts from local boarding houses.
Fotografia/Photography: www.kulbaka.eu
Brak większych miejscowości, ruchliwych dróg, mozaika rozległych pól i lasów sprawiają, że centrum Bieszczadów, jakim są tereny Nadleśnictwa Cisna, doskonale nadaje się do uprawiania turystyki konnej i terenowych form jeździectwa. Nieprzypadkowo przebiega tu jeden z najdłuższych i najpiękniejszych szlaków konnych w Polsce – tzw. Beskidzki Szlak Konny, a także Bieszczadzki Szlak Konny. Miłośnicy jazdy w siodle znajdą na tym terenie pensjonaty, których gospodarze organizują wycieczki oraz rajdy konne po okolicy.
12
Bieszczadzka
Bieszczadzka kolejka wąskotorowa to jeden z symboli tego regionu i zarazem wyjątkowa
ciuchcia
atrakcja turystyczna, zwłaszcza zważywszy na jej lokalizację w środku gór. Powstała ponad sto lat temu, na przełomie XIX i XX wieku. Używano jej głównie do transportu drewna, ale pełniła również ważną funkcję komunikacyjną dla mieszkańców. Po wybudowaniu lepszej jakości dróg znaczenie kolejki zmalało. W 1994 roku, po niemal stu latach działalności, transport drewna tym sposobem stał się nierentowny i kolejka zniknęła z krajobrazu okolic Cisnej. Jednak już dwa lata później grupa miłośników kolejki powołała do życia Fundację Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej, dzięki której uruchomiono kursy turystyczne cieszące się
The charm of
mountain choo-choo
Szczegóły: www.kolejka.bieszczady.pl For more details visit: www.kolejka.bieszczady.pl
z roku na rok coraz większą popularnością.
Narrow-gauge railway represents one of the most characteristic landmarks in the Bieszczady Mountains and is a unique tourist attraction mostly due to its alpine location. It was built more than a hundred years ago at the turn of the 19th and 20th century. Primarily it was utilized to carry wood but soon it became one of the most important transport routes among local citizens. Railway lost its significance after constructing good-quality roads. In 1994, almost one hundred years after its opening, due to high cost of such transport narrow-gauge railway disappeared from the local landscape. Fortunately, two years later a group of enthusiasts established Bieszczady Forest Railway Foundation. As a result, special railway lines were launched which enjoy growing popularity among tourists.
13
Geocaching
in the Bieszczady Mountains
14
Geocaching is a kind of outdoor game of searching for hidden boxes called caches using Global Positioning System units. Each cache contains a logbook for recording visits and objects for trading. Lists of geographical coordinates of caches are posted on special websites. Cisna Forest District takes active participation in determining and recording new geocaching points within its territory. Perfect familiarity with the most exquisite natural formations, vantage points, remains of old desolate villages and other interesting landmarks enables local forest rangers
Lokalizacje skrytek Nadleśnictwa Cisna znajdziesz na: www.geocaching.com List of geocaches in Cisna Forest District can be found on w w w.geocaching.com
to establish attractive waypoints.
Geocaching
w Bieszczadach Geocaching to rodzaj gry terenowej, która polega na wyszukiwaniu – za pomocą odbiornika GPS – ukrytych skrzynek, w których znajdziemy dziennik odwiedzin oraz różne drobne przedmioty na wymianę. Rejestry zakładanych punktów do odnalezienia znajdują się na specjalnych stronach internetowych. Nadleśnictwo Cisna na zarządzanym przez siebie terenie włącza się do geocachingowej zabawy, zakładając i rejestrując nowe punkty do odszukania. Doskonała znajomość rozmieszenia przyrodniczych ciekawostek, punktów widokowych, pozostałości po dawnych wyludnionych wsiach i innych interesujących miejsc pozwala tutejszym leśnikom na typowanie bardzo atrakcyjnych punktów do odnalezienia w ramach zabawy.
www
16
Na nartach
Bieszczady przykryte śniegiem są wyjątkowo urokliwe. Niemniej brak infrastruktury
przez bieszczady
narciarskiej w postaci wyciągów czy kolei linowych sprawia, że góry stają się niedostępne i wymagające dla turystów. Szlaki turystyczne często są tu nieprzetarte, więc w głębokim śniegu najlepiej poruszać się na nartach skiturowych lub rakietach śnieżnych. Miłośnicy nart biegowych i śladowych mogą korzystać ze specjalnie wyznaczonych dla nich tras (w okolicach Wetliny) lub poruszać się po zaśnieżonym torowisku kolejki wąskotorowej, która nie kursuje o tej porze roku. Również część dróg leśnych – tzw. stokówek – zamkniętych dla normalnego ruchu samochodowego może stanowić wygodne trasy dla tego typu narciarstwa.
Skiing tours
in the mountains
There is nothing more picturesque than snowcapped peaks in the Bieszczady Mountains. However, lack of infrastructure such as ski lifts or cable cars either makes it inaccessible or poses a great challenge for tourists. Getting about during winter requires ski touring equipment or snowshoes as many tourist trails are left unploughed. Tourists keen on cross-country skiing can use routes which were marked out especially for them (in the vicinity of Wetlina) or ski along snowcovered railway as train lines do not operate in winter. What is more, some forest tracks which are closed to vehicles can be utilized as very convenient ski trails.
17
18
Sport
Zabawa i rywalizacja Na terenie Nadleśnictwa Cisna odbywa się wiele imprez sportowych, które pozwalają zawodnikom nie tylko na rywalizację, ale też na obcowanie z wyjątkową bieszczadzką przyrodą i pięknymi krajobrazami. Miejscowi leśnicy pomagają organizować bardzo duże zawody w biegach górskich, takie jak Bieszczadzki Maraton Zimowy czy Bieg Rzeźnika, bodaj najsłynniejszy i jeden z najtrudniejszych długodystansowych biegów górskich w Polsce. Bieszczadzcy leśnicy także samodzielnie organizują cykliczne imprezy sportowe. W sezonie wakacyjnym jest to wyścig rowerowy Tropem Wilka i Rowerów Kilka, tworzony wspólnie z Nadleśnictwem Baligród, natomiast w zimie Bieg Narciarski
Sport
fun and competition
Tropem Wilka. Warto podkreślić familijny charakter obu tych zawodów.
Cisna Forest District is an ideal venue for various sports events providing combination of competition and a chance to admire indigenous wildlife and beautiful views. Local forest rangers are involved in supporting organizers of very popular mountain runs such as the Winter Marathon in the Bieszczady Mountains or the Butcher’s Race, which is one of the best-known and most difficult long-distance races in Poland. Moreover, forest rangers from the Bieszczady Mountains are independent hosts of other sports events like summer bicycle race organized with Baligród Forest District (“Following wolf and bike traces”) and winter ski race (“Following wolf traces”). It’s worth pointing out that both competitions are family events.
19
w Bieszczadach
Photosafari
Fotosafari
in the Bieszczady Mountains
20
Tourist attractions in Cisna Forest District include photosafari tours. As a part of this adventure participants are guided by foresters and shown endemic plant species, beaver dams or are given a chance to admire deer rutting. One of the most exciting photosafari features is concerned with watching carnivores what creates great opportunity for taking really amazing photos. Local forest rangers know exactly where and when species like wolf, bear and lynx can be met. Photosafari offer includes other attractions related to animal watching and nature photography suitable for each season of the year. If you are interested in detailed photosafari offer, contact
Sprawdź szczegóły oferty fotosafari na www.cisna.krosno.lasy.gov.pl For more details visit following website: www.cisna.lasy.gov.pl
Forest District Office.
W ofercie turystycznej Nadleśnictwa Cisna znajduje się usługa fotosafari. W jej ramach leśnicy pokażą bieszczadzkie endemity, czyli niespotykane gdzie indziej rośliny, zaprowadzą tam, gdzie bobry budują swoje tamy, oraz pomogą posłuchać słynnego rykowiska jeleni. Jedną z najbardziej emocjonujących propozycji fotosafari, dających także szansę na wykonanie ciekawych zdjęć, jest obserwacja dużych drapieżników występujących w Bieszczadach. Tutejsi leśnicy wiedzą, gdzie i kiedy można liczyć na spotkanie wilka, niedźwiedzia, a nawet rysia. Oferta zawiera również inne ciekawe propozycje podpatrywania i fotografowania przyrody o każdej porze roku. Osoby zainteresowane ofertą fotosafari prosimy o kontakt z biurem nadleśnictwa.
22
„Wołosań”
ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy
“Wołosań”
Training and Recreation Centre
All tourists willing to visit the Bieszczady Mountains are welcome to “Wołosań” Training and Recreation Centre managed by State Forests which is situated in Cisna. It’s a great starting point for trips to Cisna Forest District and other places thanks to its fabulous location in the centre of the mountains. Other tourist destinations such as Solina Lake or Ustrzyki Górne surrounded by highest peaks with vast mountain pastures are just several minutes’ drive from here. “Wołosań” Training and Recreation Centre with well-equipped conference and computer rooms is a perfect venue for all kinds of conferences, training sessions or other business meetings.
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Wołosań” Cisna 87, 38-607 Cisna tel. +48 13 468 63 73 e-mail: wolosan@wolosan.pl
Chętnych do odwiedzenia Bieszczadów zapraszamy do Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego Lasów
Więcej informacji na www.wolosan.pl For more information visit www.wolosan.pl
Państwowych „Wołosań”, który znajduje się w Cisnej. Położenie w samym centrum gór sprawia, że to doskonałe miejsce wypadowe nie tylko na tereny Nadleśnictwa Cisna. W ciągu kilkudziesięciu minut jazdy samochodem dostaniemy się stąd nad Jezioro Solińskie lub do Ustrzyk Górnych, otoczonych najwyższymi bieszczadzkimi szczytami pokrytymi połoninami. „Wołosań”, dzięki specjalistycznemu wyposażeniu, sali komputerowej oraz sali konferencyjnej, to doskonałe miejsce na prowadzenie szkoleń, konferencji lub spotkań firmowych.
na
Nadleśnictwo Cisna
Cisna 87A, 38-607 Cisna tel. +48 13 468 63 01, faks: +48 13 468 64 35 www.cisna.krosno.lasy.gov.pl e-mail: cisna@krosno.lasy.gov.pl
Leśnictwo Buk
Leśnictwo Buk
Leśnictwo Habkowce Leśnictwo Zawój
Cisna
Leśnictwo Żubracze
Leśnictwo Habkowce
Leśnictwo Dołżyca Jaworzec Leśnictwo Dołżyca
Dołżyca Żubracze
Cisna
Leśnictwo Żubracze
Leśnictwo Dołżyca
Krzywe
Żubracze
Liszna
Leśnictwo Leśnictwo Liszna Kalnica
Solinka
Smerek
Legenda
Leśnictwo ścieżka Solinkadydaktyczna
ścieżka rowerowa
Leśnictwo Strzebowiska
szlak czarny
szlak niebieski
Przysłup Strzebowiska
Leśnictwo Przysłup Strzebowiska Krzywe Leśnictwo
Leśnictwo Liszna
szlak czerwony
Leśnictwo Kalnica
Kalnica
Krzywe Liszna
Leśnictwo Krzywe
Leśnictwo Roztoki
Leśnictwo Strzebowiska
Leśnictwo Wetlina Stare Sioło
Leśnictwo Roztoki
szlak zielony
Leśnictwo Okrąglik
Leśnictwo Okrąglik
szlak żółty ścieżka konna Legenda/ Key:
cieki wodne
lasyinnej PGLwłasności LP Nadleśnictwo Cisna/ state forests – Cisna Forest District lasy
lasy innejLP własności/ privateCisna forests lasy PGL Nadleśnictwo
ścieżka dydaktyczna/ educational path
ścieżka rowerowa/ cycle path
szlak czarny/ black trail
szlak czerwony/ red trail
szlak niebieski/ blue trail
szlak zielony/ green trail
szlak żółty/ yellow trail
ścieżka konna/ bridle path
cieki wodne/ watercourse
Leśnictwo Smerek
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Wołosań” Cisna 87, 38-607 Cisna tel. +48 13 468 63 73 e-mail: wolosan@wolosan.pl
Kontakt: Tomasz Dębiec
Tekst: Tomasz Dębiec
Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec; arch. Nadleśnictwa
+48 667 869 976
Tłumaczenie: Anna Roman
Cisna (s. 14, 19, 22, 23); Grzegorz Łukaciejewski
kontakt@wydawnictwoquercus.pl
Korekta: Małgorzata Haze
(s. 12, 20, 21); arch. Pensjonatu Kulbaka & Konie (s. 10,
www.wydawnictwoquercus.pl
Projekt, DTP, edycja zdjęć: Joanna Kozek
11); Fotolia: olyfreak (s. 5, 15), Tyler Olson, WoGi (s. 15)