Nadleśnictwo gryfice
2
Położenie, klimat, przyroda nadleśnictwa gryfice Nadleśnictwo Gryfice położone jest w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego. To tereny mało zurbanizowane, z przewagą rolniczych krajobrazów. Charakterystycznymi cechami klimatu są: duża wilgotność powietrza, silne wiatry, ciepła jesień, łagodna zima oraz długi okres wegetacyjny. Zasięg terytorialny nadleśnictwa wynosi 991,94 km2. Północną granicą jest linia brzegowa Morza Bałtyckiego o długości 41 km.
Widok na linię brzegową z latarni morskiej w Niechorzu
Nadleśnictwo Gryfice
3
Przez leśne kompleksy meandruje jedna z największych rzek Pomorza Zachodniego – Rega. To właśnie w jej bystrym nurcie znajdują się tarliska wędrownych ryb: łososia, troci; obfituje także w pstrągi, lipienie oraz strunowce – minoga rzecznego i strumieniowego. Nieuregulowane brzegi rzeki porastają wilgotne lasy – olsy i łęgi – oraz pełne ptaków trzcinowiska. Wszystko to – czyste powietrze, lasy, piaszczyste bałtyckie plaże, piękna natura – sprawia, że tereny Nadleśnictwa Gryfice są bardzo atrakcyjne turystycznie i uzdrowiskowo.
Na terenie Nadleśnictwa Gryfice część rzek ma charakter tarliskowy dla troci. W celu umożliwienia wędrówki rybom na tarło buduje się specjalne przepławki.
Serdecznie zapraszamy
Rzeka Rega w okolicy Gryfic
Elektrownia wiatrowa
4
Nasze lasy Nadleśnictwo gospodaruje w lasach Skarbu Państwa o powierzchni ponad 19 tys. ha i dużym rozproszeniu kompleksów leśnych. Teren charakteryzuje się dużą mozaikowatością siedlisk leśnych. Występują tu prawie wszystkie siedliska leśne spotykane na nizinach, ogółem 15 typów siedliskowych. W pasie nadmorskim na ubogich piaskach borów i borów mieszanych rosną głownie drzewostany sosnowe. Nieco dalej, na żyźniejszych siedliskach spotkać można lasy bukowe i mieszane, a w dolinach rzek olsy i łęgi.
Piękne buczyny często spotykane w Nadleśnictwie Gryfice
Olsza czarna rośnie na najbardziej wilgotnych siedliskach, często przy ciekach wodnych. W lasach Nadleśnictwa Gryfice jest stosunkowo częsta – zajmuje 13 proc. powierzchni leśnych.
Drzewostany olszy czarnej
5
Drzewostan sosnowy z odnowieniem naturalnym
6
Skład gatunkowy naszych lasów
53%
sosna
13%
olsza
3% pozostałe:
10% buk
Modrzew, Jawor, Jesion, Topola
8%
brzoza
7% Dąb
6%
Świerk
7
Około
tys. drzew sadzimy średniorocznie
ha odnowień naturalnych uznaje się średniorocznie na terenie nadleśnictwa
lat – przeciętny wiek drzewostanu
m3 – średnia zasobność na 1 ha
proc. – udział lasów ochronnych
Drzewostan sosnowy, typowy dla terenów nadmorskich Nadleśnictwa Gryfice
8
odnowieniA naturalne Każda powierzchnia, z której zostaje wycięty las, musi zostać odnowiona. Można to zrobić, sadząc sadzonki wyhodowane ze szkółki leśnej, co nazywany odnowieniem sztucznym, lub wykorzystując obsiew dojrzałych drzew, czyli odnowienie naturalne. Odnowienie naturalne to mądre wykorzystanie tego, co dała nam matka natura. W Nadleśnictwie Gryfice w ten sposób odnawia się: sosny, świerki, olsze, a także modrzewie.
Olsza czarna
Gęste odnowienie świerkowe
Modrzew
9
Buczyny po zimie pierwsze się budzą do wiosennego życia. Przed rozwojem liści drzew, na dnie lasu, z początkiem marca zakwitają tzw. geofity – przebiśniegi, przylaszczki i zawilce. Chwilę później zaczynają się zielenić siewki młodziutkich buków, kiełkujące z opadłych jesienią nasion. By sprawić, aby obsiew nasion był jak największy, leśnicy wiele lat przed planowanym odnowieniem prowadzą w drzewostanie cięcia częściowe, tak by najdorodniejsze drzewa rozbudowywały korony, rodzące później miliony nasion. Następnie pilnują, by do dna lasu docierało odpowiednio dużo światła i wody, gwarantującej młodym siewkom silny wzrost.
W warunkach klimatycznych Nadleśnictwa Gryfice buki znajdują doskonałe warunki do wzrostu
10
Krzywy las Na piaszczystych wydmach możemy podziwiać sosny, których pnie przybierają najdziwniejsze kształty. Są nienaturalnie powykręcane i niewysokie jak na wiek szacowany na kilkadziesiąt lat. Pozostaje zagadką, co sprawiło, że drzewa przybrały takie niespotykane formy.
11
kroczące sosny W miejscach, gdzie podłożem, na którym rośnie las, są wydmy, może dochodzić do odkrycia systemów korzeniowych drzew. Sosny, których pnie są unoszone na korzeniach, wyglądają, jakby mogły na nich chodzić, stąd też ich nazwa.
12
Funkcje lasรณw
13
Las chroni glebę, wodę, zwierzęta, rośliny i ludzi.
Zmniejsza ryzyko wystąpienia powodzi, gdyż gleba leśna i ściółka magazynują bardzo duże ilości wody. Las chroni także przed wiatrem i hałasem.
Las dostarcza surowców – nie tylko drewna, lecz także owoców, grzybów i ziół, które każdy może bezpłatnie zbierać na własny użytek.
Las jest miejscem rekreacji. Leśne ścieżki
i szlaki turystyczne to doskonałe miejsce na relaksujący spacer i do uprawiania sportów – biegania czy jazdy na rowerze. Dzięki wszechobecnej zieleni łatwo się odprężamy.
Las daje pracę zarówno leśnikom, jak
i pracownikom zakładów usług leśnych wykonujących w drzewostanach prace z zakresu hodowli i ochrony. Dostarcza surowca gwarantującego zatrudnienie pracującym w przemyśle drzewnym.
Las urozmaica krajobraz. Tereny leśne są
bardziej różnorodne i miłe dla oka, zmieniają się wraz z porami roku.
14
Specyfika pracy na terenie Nadleśnictwa Bardzo zróżnicowane warunki siedliskowe lasów Nadleśnictwa Gryfice decydują o specyfice pracy na tych terenach. W północnej części jednostki dominują suche bory sosnowe na piaszczystych glebach. Na południu z kolei lasy rosną na glebach żyźniejszych, ale też cięższych i bardziej wilgotnych. Warunki pracy związane z pozyskaniem i transportem drewna są tam bardzo trudne, zwłaszcza podczas mokrych okresów w roku. Na najbardziej podmokłych terenach konieczne jest wykonywanie i konserwacja rowów melioracyjnych. Nadleśnictwo dba również o drogi leśne, których utrzymanie w dobrym stanie gwarantuje nie tylko sprawną i bezpieczną pracę przy wykonywaniu zadań gospodarczych, ale stanowi też jeden z podstawowych elementów systemu przeciwpożarowego Lasów Państwowych. Sieć zadbanych dróg pozwala na szybkie dotarcie straży pożarnej do zarzewi ognia.
Droga przecinająca wydmę w północnej części nadleśnictwa
Rów melioracyjny
15
Podmokłe olszyny z okresowo stojącą wodą
16
zwierzęta naszych lasów Lasy są miejscem występowania wielu gatunków zwierząt. W Polsce na terenach leśnych żyje 60 proc. z 618 gatunków kręgowców. W Nadleśnictwie Gryfice bytują m.in. duże ssaki podlegające ochronie gatunkowej, jak żubry oraz łosie. Przy rzekach częsty jest bóbr, który jeszcze kilkadziesiąt lat temu był na skraju wymarcia. Licznie występuje tu zwierzyna łowna, czyli taka, której populacje reguluje człowiek w ramach gospodarki łowieckiej. Szacuje się, że występuje tu ok. 800 jeleni, ponad 6 tys. saren i ok. 2 tys. dzików.
Krwawodziób
Tereny podmokłe Nadleśnictwa Gryfice stanowią dogodne miejsce życia dla wielu rzadkich i cennych gatunków ptaków wodno-błotnych. Spośród nich warto wymienić krwawodzioba, biegusa zmiennego, bekasa czy bociana czarnego.
17
Biegus zmienny
Jelenie
Ĺ osie
18
Rośliny runa leśnego O pięknie lasu decydują nie tylko drzewa, ale też rośliny runa leśnego. Ze względu na duże zróżnicowanie siedlisk w Nadleśnictwie Gryfice na dnie lasu możemy podziwiać prawdziwe ich bogactwo. Interesującą rośliną pasa nadmorskiego jest bażyna czarna – krzewinka z rodziny wrzosowatych, będąca reliktem polodowcowym. Tam, gdzie teren jest podmokły, spotkamy rzadką wełniankę i bagno zwyczajne, a niekiedy także owadożerną rosiczkę. Niezawodną oznaką nadejścia wiosny są pojawiające się przebiśniegi i kwitnący często już pod koniec lutego niewielki krzew wawrzynek wilczełyko. W sosnowych borach w wielkich łanach rośnie borówka czarna.
Bażyna – roślina charakterystyczna dla terenów nadmorskich nadleśnictwa
19
Bagno zwyczajne
Wełnianka pochwowata
Bujne runo leśne w wilgotnych olsach
Rosiczka okrągłolistna
20
jak zachować się w lesie
21
Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego. Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.
Nie zaśmiecaj terenów leśnych.
W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj ze sobą.
Samochód pozostaw
w miejscu do tego wyznaczonym i stosuj się do zasad regulaminu miejsca postoju.
Nie spuszczaj psa ze smyczy
podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.
Nie hałasuj
w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.
Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.
Nie podchodź do dzikich zwierząt.
Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.
Biwakuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych. Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.
22
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Bażyna” Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Bażyna” w Pogorzelicy to nowoczesny, elegancki obiekt położony w sosnowym borze, 200 m od morza. Na 10 ha zadbanego terenu znajduje się dziewięć murowanych, jednopiętowych domów z pokojami dla gości, a także sale konferencyjne i warsztatowe. Ośrodek może przyjąć 170 osób, na które czeka bogata oferta rekreacyjna, m.in.: wielofunkcyjne boiska, plac zabaw, kręgielnia, stoły do bilardu, siłownia, sauna i grota solna. Całości dopełnia szef kuchni serwujący dania kuchni polskiej i europejskiej.
Ośrodek Szkoleniowo–Wypoczynkowy „Bażyna” w Pogorzelicy ul. Wojska Polskiego 15 72-351 Pogorzelica tel. 91 386 31 09, 785 187 412 722 187 411, 725 520 019 osw.pogorzelica@szczecin.lasy.gov.pl www.pogorzelica.szczecin.lasy.gov.pl/osw-bazyna
23
24
Gryfice Gryfice, gdzie znajduje się siedziba nadleśnictwa, to niewielkie, kilkunastotysięczne miasto z zachowanym staromiejskim układem urbanistycznym. Jednym z najcenniejszych zabytków miejscowości jest gotycki kościół Mariacki, którego początki sięgają XIII w. Świątynia podczas swojej długiej historii była wielokrotnie rozbudowywana i remontowana. Na szczególną uwagę zasługuje wnętrze kościoła, które kryje takie zabytki jak: chrzcielnica romańska z XIII w., barokowy ołtarz główny, płyty nagrobne oraz gotycki tryptyk z końca XV w. Kościół ma powierzchnię ponad 1100 km2 i wysokość 51,5 m.
Brama Kamienna
Kościół Mariacki
Wnętrze kościoła Mariackiego
25
Kamień pomorski Katedra w Kamieniu Pomorskim została ufundowana w 1176 r. Początkowo była wznoszona w stylu romańskim, ale już w XIV w. budowlę kontynuowano w stylu gotyckim. Przy katedrze znajduje się także wirydarz założony na planie czworoboku, otoczony krużgankami, który powstał w okresie gotyckiej rozbudowy świątyni w XIV w. Obecnie na środku stoi chrzcielnica romańska z XII w. Niesamowitą aurę miejsca tworzą rosnące tu wiekowe drzewa. We wnętrzu znajduje się XIII-wieczna polichromia, XV-wieczny ołtarz główny w formie tryptyku oraz pochodząca z 1682 r. barokowa ambona. Jednym z najcenniejszych zabytków katedry są przyciągające wzrok XVII-wieczne barokowe organy. Od 1964 r. odbywają się na nich koncerty i organizowany jest tu Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej.
Słynne organy we wnętrzu katedry w Kamieniu Pomorskim
Romańska chrzcielnica
26
Trzęsacz Prawdziwym magnesem dla turystów są nadmorskie okolice Nadleśnictwa Gryfice. Jedną z największych tutejszych atrakcji są ruiny kościoła w Trzęsaczu. Jego historia sięga przełomu XIV i XV w., kiedy wybudowano go prawie 2 km od morza. Do dziś przetrwała tylko południowa ściana, a reszta świątyni uległa zniszczeniu w wyniku procesów erozyjnych związanych z działaniem morza. Warto również odwiedzić zabytkową latarnię morską w Niechorzu usytuowaną na wysokim klifie. Z jej tarasu widokowego można podziwiać panoramę wybrzeża.
Oddana do użytku w 2009 r. platforma widokowa w Trzęsaczu pozwala na przyjrzenie się słynnym ruinom kościoła z ciekawej perspektywy, a także na podziwianie widoku na morze oraz plażę, na którą z tarasu jest bezpośrednie zejście.
27
Niechorze, Pustkowo, Mrzeżyno Bałtycki Krzyż Nadziei w Pustkowie jest repliką słynnego odpowiednika z Giewontu. Został postawiony w 2007 r. w odległości 100 m od Morza Bałtyckiego na pamiątkę słów Jana Pawła II: „Jak wiatr wieje od Bałtyku po gór szczyty – do krzyża na Giewoncie”.
Latarnia morska w Niechorzu
Punkt widokowy w okolicy Mrzeżyna
Port rybacki w Mrzeżynie przy ujściu Regi oraz marina dla jachtów
Nadleśnictwo Gryfice Osada Zdrój 1, 72-300 Gryfice tel. +48 91 384 33 21, faks +48 91 387 71 65 gryfice@szczecin.lasy.gov.pl www.gryfice.szczecin.lasy.gov.pl
Grzybowo
Dźwirzyno Mrzeżyno
Morze Bałtyckie
Stary Borek
Karcino
Roby
Przećmino Niechorze Rewal
Gostyń
Strzeżewko
Chrząstowo
Trzebieszewo
Redliny
Karnice
Rega
Ciećmierz
103 Grębowo
Rzewnowo
Witno
Przybiernówko
Niedźwiedziska
107
Buszęcin
Szumiąca Jarzysław
Chomino Osiecze
Ducino
Duniewo
Górki Benice
Płastkowo Dramino
Ciesław
106
Piaski Wielkie
Kozielice
Koplino
Wołczyno
Kukań
Strzegowo
Pruszcz
Baczysław Kretlewo
Gadom
Golczewo 10
Wysoka Kamieńska
08
Tomasz Moracz
6;1
Kłęby
Dębiec +48 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl
Starnin Brojce
Rymań
Kiełpino
105 Smokęcino
Lubieszewo
Rotnowo
Jabłonowo
Natolewice
Charnowo
Pniewo
Wyszobór Smolęcin Łopianów
Kołomąć
Upadły
Dargoszewo
Drozdowo
Przybiernowo
Gryfice
Gorawino
Kinowo
Skalin Dziadowo
Borzyszewo
Ościęcin
Jasiel
Zagórcze Wytok
Unibórz
108
Wicimice Darszyce
Trzygłów Baszewice
Samlino
Ostromice
Sikory
Świeszewo
Niemica
Troszyn
Mierzęcin
Zaleszczyce
Wołowiec
Stawno Dobropole
Jarkowo
Borzęcin
Górzyca
Tąpadły
Rybokarty
Krzepocin
Krzemykowo Mechowo
Białokury Mechowo
Wilczkowo Rzęskowo
Dobrzyń
Siemyśl
Petrykozy Darżewo
Zielin
Skarchowo
Byszewo
Świecie Kołobrzeskie
Bielikowo
Jarszewo Kukułowo
Kłodkowo
Otok
Modlimowo
ska Strug chow a Stu
Świerzno
Siemidarżno Lewice
Węgorzyn Trzeszyn
Paprotno
Kaleń Jatki
Mokrawica
Gołańcz Pomorska
Gąbin
110
Kamień Pomorski
Gostyniec
2
Mirosławice
Czaplin Wielki
Cerkwica
Ugory
Borucin
Łojszyno
10
Gosław
Niczonów
Błotnica
Drzonowo
Samowo
Trzebiatów
Sadlno
Modlimowo Kocierz
Waniorowo
Krężel
Tekst: Maria Gronicz, Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek
Gostyń Łobeski
Rega
Buniewice
Sarbia
Gorzysław
Rogozina
Drozdowo
Czaplin Mały Chomętowo
Trzebieradz
Strzeżewo
c i n ie Św
Zastań
Sierosław
Janowo
Dąbrowa
Żółcino
Trzebusz
Włodarka
109
Międzywodzie
Konarzewo
Lędzin
Zapolice
Kusin
Dziwnówek Radawka Wrzosowo
Śliwin Ninikowo
Pobierowo
Dziwnów
Pogorzelica
Skalno
Trzęsacz
Pustkowo
Bieczyno
Luciąża Iglice
Płoty 15
2
Mały Zdjęcia: Tomasz Dębiec; archiwumŁabuń nadleśnictwa: (s. 3, 14, 21, 23, 28), Sławomir Paprzycki (s. 16, 17, 19); Fotolia.com: Marek Koperkiewicz (s. 24)
Stara Dobrzyca