Mapa Nadleśnictwa Kobiór by Wydawnictwo Quercus

OCHRONA PRZYRODY

fot. Marek R. Swadzba / fotolia.pl

Rezerwat przyrody Babczyna Dolina

Utworzony w 2002 r. na obszarze ponad 76 ha rezerwat Babczyna Dolina jest położony w gminie Suszec. Głównym celem jego powołania było zachowanie naturalnych, charakterystycznych dla dolin rzecznych siedlisk boru wilgotnego trzcinnikowego. Rośnie tu głównie sosna z domieszką świerka, dębu szypułkowego, brzozy brodawkowatej i omszonej oraz buka i jodły, a w runie leśnym dominuje trzcinnik owłosiony. Na terenie rezerwatu występuje także torfowisko oraz ols torfowcowy z olszą czarną. Można tu spotkać wiele rzadkich gatunków mszaków i wątrobowców.

W Nadleśnictwie Kobiór najczęściej sadzi się sosnę, która dobrze sobie radzi na najuboższych w składniki pokarmowe glebach. Tam, gdzie panuje duża wilgotność gleby, gatunek ten sadzi się na tzw. rabatowałkach. Wykonuje się je poprzez wyoranie bruzd i uformowanie wywyższeń, na których sadzonki mają lepsze warunki do wzrostu.

Rezerwat przyrody Żubrowisko

Pozycja na mapie: D3 | GPS 49.9782, 18.9405

fot. archiwum nadleśnictwa

BRZOZA OLCHA BUK MODRZEW ŚWIERK

POZOSTAŁE:

DĄB CZERWONY, JESION, JAWOR Największy wpływ na skład gatunkowy lasów na danym terenie mają warunki klimatyczne i glebowe. Nie bez znaczenia jest też działalność człowieka – trwająca wiele dziesięcioleci gospodarka leśna, a także bliskość terenów przemysłowych. Gatunkiem dominującym w tutejszych drzewostanach jest mająca niewielkie wymagania glebowe sosna zwyczajna, której udział wynosi ponad 61 proc. Licznie występują również dąb, brzoza i olsza. Największy obszar nadleśnictwa porastają lasy mieszane wilgotne oraz bory mieszane. Zasobność drzewostanów szacuje się na 247 m sześc./ha, a ich średni wiek wynosi 65 lat. Najbardziej różnorodne są najmłodsze drzewostany, hodowane zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej, natomiast te najstarsze i najbardziej zasobne są zwykle jednogatunkowe.

Gospodarka łowiecka

towej żubry znalazły się pod zarządem władz okupacyjnych. W 1945 r. pieczę nad nimi, na podstawie protokołu przejęcia majątku leśnego, przejęło Nadleśnictwo Pszczyna. Zwierzęta umieszczono w trzyhektarowej zagrodzie, którą w 1947 r. powiększono do 40 ha, aby w roku 1948, z inicjatywy Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Śląskiego, rozpocząć budowę ogrodzenia wokół 700-hektarowego rezerwatu. Żubry przebywają tam do dziś w warunkach zbliżonych do naturalnych, a hodowla należy do jednych z lepszych na świecie. Stado liczy obecnie ok. 40 zwierząt. Od 2006 r. turyści mogą podglądać żubry w pokazowej zagrodzie utworzonego w południowo-zachodniej części rezerwatu w Jankowicach.

mapa tur yst yczna

Mieszczące się w dawnym zamku książąt pszczyńskich Muzeum Zamkowe jest jednym z najcenniejszych muzeów-rezydencji w Polsce. Wyróżnia się autentycznymi wnętrzami z przełomu XIX i XX w., które zachowały w 80 proc. oryginalne wyposażenie. Pierwsze pisemne wzmianki o zamku sięgają XV w., kiedy została wzniesiona otoczona murem i fosą twierdza. Z czasem została przekształcona w renesansową rezydencję, a później w barokowy pałac. Swój obecny kształt zawdzięcza modernizacjom z drugiej połowy XIX w. W 1946 r. utworzono tu muzeum, w którym warto odwiedzić m.in. znajdującą się w gotyckich piwnicach zbrojownię czy Gabinet Miniatur. Do muzeum przylega park zamkowy, rozpościerający się na obszarze ok. 48 ha. Powstał w XVIII w., jednak obecny kształt uzyskał w wieku XIX, gdy zaczęto przekształcać go w park krajobrazowy, tzw. ogród angielski. Charakterystycznymi dla tego typu założeń elementami są otwarcia widokowe, malownicze skupiska drzew i krzewów, stawy z wysepkami i mostkami, otwarte łąki i pojedyncze rozłożyste drzewa. Krajobraz urozmaicają liczne gatunki drzew i krzewów, wśród których największą uwagę zwracają urokliwie kwitnące różaneczniki oraz nie mniej piękne, choć nie tak okazałe azalie.

Nadleśnictwo Kobiór NA MAPIE: • ciekawe obiekty • ścieżki dydaktyczne • drogi leśne

Zameczek myśliwski w Promnicach Pozycja na mapie: B4 | GPS 50.0800, 18.9690

TURYSTYKA I REKREACJA

W lasach Nadleśnictwa Kobiór gospodarka łowiecka jest prowadzona w obwodach dzierżawionych przez koła łowieckie oraz bezpośrednio przez Lasy Państwowe na terenie ośrodka hodowli zwierzyny. Tutejsze lasy obfitują w dziką zwierzynę. Jelenie szlachetne, występujące tylko w dwóch miejscach w Polsce jelenie sika, daniele, sarny, dziki, zające, bażanty, kuropatwy, lisy, borsuki i jenoty to tylko niektórzy mieszkańcy rozległych kompleksów leśnych. Na terenie nadleśnictwa znajduje się też Kwatera Myśliwska Osowiec.

Zameczek myśliwski w Promnicach to jeden z najcenniejszych zabytków gminy Kobiór. Malowniczo położony w dawnej Puszczy Pszczyńskiej nad Jeziorem Paprocańskim, reprezentuje unikalny na skalę europejską typ rezydencji leśnej. Na jego dziedzińcu w 1864 r. została postawiona rzeźba przedstawiająca patrona myśliwych św. Huberta z jeleniem, inspirowana postacią księcia pszczyńskiego Jana Henryka XI.

Maryjka Branicka Pozycja na mapie: C3 | GPS 50.0454, 18.8396

Rozległe i zwarte kompleksy leśne Nadleśnictwa Kobiór, położone w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji górnośląskiej, stanowią atrakcyjne miejsce rekreacji i odpoczynku dla wielu tysięcy ludzi. Są to tereny szczególnie chętnie odwiedzane przez rowerzystów, głównie za sprawą gęstej sieci szlaków dedykowanych tej grupie. Najbardziej znany jest odcinek międzynarodowej trasy R4 wchodzącej w skład sieci EuroVelo, a także trasa Greenways, należąca do grupy szlaków tworzonych wzdłuż rzek oraz naturalnych korytarzy ekologicznych. Trasy rowerowe są wytyczone po drogach leśnych służących do prowadzenia gospodarki leśnej.

Maryjką Branicką nazywana jest XIX-wieczna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem znajdująca się w zachodniej części rozległych Lasów Pszczyńskich. To miejsce spotkań okolicznych mieszkańców i pielgrzymek. Postawił ją w listopadzie 1807 r. niejaki Johan Lukas, leśniczy w lasach książąt Anhalt-Köthen na Pszczynie, w podzięce za uratowanie życia. Przed kilku laty figura została odnowiona wraz z otoczeniem przez Suszeckie Koło Związku Górnośląskiego, przy udziale Nadleśnictwa Kobiór i władz samorządowych.

skala 1:75 000 fot. Hons084 / Wikipedia

fot. archiwum nadleśnictwa

DĄB

fot. archiwum nadleśnictwa

SOSNA

fot. archiwum nadleśnictwa

61% 13%

mmaappaa t tuur ryysst tyycczznnaa

G ŁÓW N E GATU N K I N AS Z YCH L ASÓW

Gospodarka szkółkarska to ważny element hodowli lasu. W 2015 r. na terenie Nadleśnictwa Kobiór oddano do użytku nowoczesną szkółkę leśną. Do wyhodowania sadzonek wykorzystywane są tu głównie nasiona i szyszki zbierane w lasach nadleśnictwa. Zbiór prowadzony jest w specjalnie wybranych drzewostanach, najzdrowszych i najlepszej jakości. W nadleśnictwie prowadzi się zbiory nasion takich gatunków jak sosna, dąb, buk, jodła, olcha, lipa, grab i klon jawor, które potem trafiają do szkółki leśnej, gdzie co roku możliwe jest wyprodukowanie ok. 2 mln sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym.

Muzeum Zamkowe w Pszczynie

Ten największy rezerwat województwa śląskiego o powierzchni ponad 742 ha, zajmujący środkową część Lasów Pszczyńskich, ma szczególne znaczenie dla zachowania nizinnej linii populacji żubrów. Historia ich hodowli na tym terenie sięga 1865 r., kiedy książę pszczyński Jan Henryk XI Hochberg dokonał osobliwej zamiany z carem rosyjskim Aleksandrem II – za 20 jeleni otrzymał cztery żubry (trzy krowy i jednego byka) z Puszczy Białowieskiej; umieszczono je w zagrodzie w Nadleśnictwie Murcki. W następnych latach sprowadzono kolejne trzy samce oraz pięć samic. Stado założycielskie linii hodowlanej pszczyńskich żubrów liczyło więc w sumie 12 osobników. W roku 1891 zwierzęta zaznały wolności – z zagrody przeniesiono je do lasów Nadleśnictwa Pszczyna, a opiekę ograniczono do zimowego dokarmiania. W czasie II wojny świa-

Szkółka leśna

Nasze lasy

Nadleśnictwo Kobiór

Główną część lasów Nadleśnictwa Kobiór stanowią mające długą historię i ugruntowaną tradycję myśliwską Lasy Pszczyńskie z pięknymi drzewostanami, kwiecistymi łąkami oraz bogatą florą i fauną. Dominują tu obszary równinne, jedynie na północy występuje kilka pagórkowatych wzniesień, a liczne obniżenia terenu zajmują stawy i bagna. Nadleśnictwo jest położone na południe od Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, co znacznie wpłynęło na kondycję tutejszych lasów. W ostatnich latach zaczęły się one jednak odradzać dzięki zmniejszaniu się zanieczyszczenia powietrza oraz staraniom leśników prowadzących odpowiednią gospodarkę. Organizacyjnie Nadleśnictwo Kobiór stanowi jedną z 38 jednostek Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Gospodaruje na powierzchni 21,4 tys. ha, a lesistość w granicach administracyjnych tej jednostki wynosi 29 proc.

fot. archiwum nadleśnictwa

Główną atrakcją ośrodka jest wydzielona na terenie rezerwatu Żubrowisko 10-hektarowa zagroda hodowlana dla żubrów, które mają do dyspozycji stary las bukowo-sosnowy wraz z łąkami. Otaczająca zagrodę ścieżka dydaktyczna umożliwia bezpośrednią, bezpieczną obserwację żubrów w ich naturalnym środowisku, bez niepokojenia zwierząt. Na trasie znajdują się liczne tablice informujące o historii i zwyczajach żubrów, a także prezentujące zagadnienia dotyczące gospodarki leśnej, ochrony i ekologii lasu. Na skraju zagrody usytuowana jest wiata widokowa – idealne miejsce do obserwacji pasących się żubrów i prowadzenia zajęć dydaktycznych w plenerze. W ośrodku znajduje się też budynek dydaktyczny z salą konferencyjną i dobrze wyposażoną biblioteką. Obserwacje przeprowadzone w naturze można tu uzupełnić, oglądając filmy przyrodnicze i prezentacje multimedialne bądź uczestnicząc w warsztatach przyrodniczych.

Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Nadleśnictwo Kobiór

Część drzew leśnicy pozostawiają na zrębach do naturalnej śmierci. Martwe drewno jest miejscem życia dla wielu gatunków grzybów i zwierząt. Taki zabieg ma pozytywny wpływ na zwiększenie różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych.

WYDAWNICTWO QUERCUS Tomasz Dębiec ul. 3 Maja 6/2, 32-500 Chrzanów www.wydawnictwoquercus.pl

Drzewostan sosnowy sąsiadujący z uprawą zostanie wycięty po osiągnięciu dojrzałości i wyhamowaniu przyrostu. W jego miejsce pojawi się młody las w wyniku obsiewu nasion lub sadzenia.

Pozycja na mapie: C4 | GPS 50.0108, 19.0085

Tekst: Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek Zdjęcia: Tomasz Dębiec

Nadleśnictwo Kobiór

Na obszarze Nadleśnictwa Kobiór funkcjonuje wiele form ochrony przyrody. Ustanowiono kilkanaście pomników przyrody, z czego większość to okazałe sędziwe drzewa. Znajdują się tu również trzy obszary należące do sieci Natura 2000. Na szczególną uwagę zasługują dwa rezerwaty, w których chronione są najcenniejsze elementy przyrody regionu. Występują tu także zwierzęta i rośliny podlegające ochronie gatunkowej. Wśród nich warto wymienić podrzenia żebrowca – małą paproć oraz rzadkiego owada związanego ze starymi dębami – pachnicę dębową.

Ośrodek Hodowli Żubrów i Edukacji Leśnej w Jankowicach

Chrzanów 2018

Podstawową zasadą polskiego modelu leśnictwa jest zachowanie trwałości lasu na danej powierzchni. Oznacza to, że najpóźniej pięć lat po wycięciu dojrzałego drzewostanu leśnicy muszą doprowadzić do tego, by na zrębie pojawił się młody las. Można to zrobić poprzez posadzenie młodych drzewek lub takie kształtowanie warunków świetlnych i glebowych na odnawianych powierzchniach, by wysiały się tam same.

ISBN 978-83-64084-28-7

GOSPODARKA LEŚNA

Nadleśnictwo Kobiór

Oddział 10

ul. Katowicka 141, 43-211 Piasek tel. 32 218 81 81 faks 32 218 82 55 kobior@katowice.lasy.gov.pl www.kobior.katowice.lasy.gov.pl

Oddział 14

skala 1:75 000

Jak nie zgubić się w lesie?

14 13

Oddział 9

Oddział 13

Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi, wyznaczającymi z reguły w ten sposób prostokąty. Każdy z nich ma swój numer. Na skrzyżowaniu sąsiadujących oddziałów znajdują się słupki, na których naniesiono te numery. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na niniejszej mapie. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyskasz pomoc.

Jak zachować się w lesie? Ostrożnie z ogniem.

Ogniska możesz rozpalać w miejscach do tego przeznaczonych po wcześniejszym uzgodnieniu w biurze nadleśnictwa.

Dbaj o porządek w lesie.

W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj ze sobą.

Samochód pozostaw

w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.

Psa prowadź na smyczy.

Może być niebezpieczny dla mieszkających w lesie zwierząt.

Zachowaj ciszę

w czasie pobytu w lesie. Hałas nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.

Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.

Zachowaj ostrożność wobec zwierząt. Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.

Biwakuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych. Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.

KWATERA MYŚLIWSKA OSOWIEC Kwatera Myśliwska Osowiec położona jest na polanie w samym sercu lasów pszczyńsko-kobiórskich, na terenie osady leśnej Osowiec w sołectwie Piasek. Miejsce to znajduje się w odległości zaledwie 1 km od głównego szlaku komunikacyjnego, drogi między Tychami a Pszczyną, co sprawia, że jest to doskonały punkt wypadowy zarówno w kierunku Beskidów, jak i Śląska. W obiekcie można przenocować w pokojach 1- lub 2-osobowych z łazienkami. Do dyspozycji gości jest również w pełni wyposażona kuchnia oraz duża sala kominkowa z aneksem wypoczynkowym. Na ogrodzonym i bezpiecznym terenie znajduje się duża wiata ze stołami i grillem, miejsce na ognisko oraz plac zabaw z torem przeszkód. Dodatkową atrakcją są łagodne psy i ciekawskie kozy. Kwatera nadaje się na organizację wszelkiego rodzaju imprez, spotkań biznesowych i szkoleń firmowych. Przepiękna okolica zachęca do relaksujących spacerów, a także do uprawiania sportów – biegania i wycieczek rowerowych. Ponieważ otaczające kwaterę lasy obfitują w dziką zwierzynę, do oferty obiektu należy organizowanie polowań indywidualnych i zbiorowych oraz obserwacje z ambon, m.in. jeleni szlachetnych, jeleni sika, saren i dzików.

www.kwateraosowiec.pl, 43-211 Piasek – Osowiec 2, tel. 32 218 81 81