Fot. Gabriela Ulewicz / Nadleśnictwo Spychowo Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie
w lesie.
Trzymaj psa na smyczy
przestrzenny
podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.
Zachowaj ciszę w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.
Szanuj runo leśne.
Przez Puszczę Piską przebiegają liczne szlaki piesze, konne, narciarskie i rowerowe
1m
Las Ochronny „Szast”
Jest ono pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.
4 lipca 2002 r. przez Nadleśnictwo Pisz przeszedł huragan, który uszkodził drzewostany na powierzchni ponad 12 tys. ha. W 2003 r. minister środowiska ustanowił na obszarze dotkniętym przez żywioł Las Ochronny „Szast”. To teren obejmujący ok. 475 ha, wyłączony z wszelkich zabiegów gospodarczych, na którym pozostawiono wywrócone, połamane i uszkodzone drzewa. Las ten przeznaczony jest do odbudowy na drodze naturalnej sukcesji. Dzięki temu ma szczególne znaczenie, jako miejsce prowadzenia badań przyrodniczych i edukacji przyrodniczoleśnej. W celu ułatwienia obserwacji procesów przyrodniczych, jakie tam zachodzą, wybudowano drewnianą wieżę widokową oraz pomost nad rzeką Pisą. Grupy zorganizowane mogą odwiedzać Szast pod opieką przewodnika z nadleśnictwa.
Uważaj na dzikie zwierzęta. Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.
OCHRONA PRZYRODY
LASU
Z
A
T
Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo
Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo
Muzeum leśne przy Nadleśnictwie Spychowo
Mapy do pobrania ze stron: www.pisz.bialystok.lasy.gov.pl www.strzalowo.olsztyn.lasy.gov.pl www.maskulinskie.bialystok.lasy.gov.pl www.spychowo.olsztyn.lasy.gov.pl www.mragowo.olsztyn.lasy.gov.pl – zakładka: Turystyka – Pomysły na wypoczynek – Biegi na orientację – Zielony Punkt Kontrolny
Rybołów – jeden z najrzadszych ptaków drapieżnych w Polsce. Puszcza Piska z licznymi jeziorami otoczonymi lasami to idealne miejsce życia dla tego gatunku
Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo
PA
Z Y
Koniki polskie
Rozmieszczenie punktów kontrolnych można znaleźć na specjalnie przygotowanych mapach (do pobrania ze stron internetowych nadleśnictw). Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo
Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie
O WKI ABA
MEBLE
P
R I E
INST
RU M
E
N
Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie
Zajęcia z edukacji przyrodniczoleśnej w rezerwacie Pupy
P
Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie
Lilia złotogłów
Wilk lubi duże obszary leśne, dlatego w Puszczy Piskiej jest go coraz więcej
ZA
Borowik szlachetny
Rosiczka okrągłolistna
Dla miłośników biegów i marszów na orientację leśnicy z LKP Lasy Mazurskie przygotowali sieć Zielony Punkt Kontrolny. To rodzaj zabawy polegającej na odnajdywaniu w terenie punktów oznaczonych słupkami z unikalnym numerem i perforatorem. Projekt Zielony Punkt Kontrolny stanowi zachętę do nauki samodzielnego czytania mapy, bezpiecznego poruszania się po lesie oraz treningu orientacji w terenie.
N TR
Młody świerk
Biegi na orientację – Zielony Punkt Kontrolny
Świetlista dąbrowa to jeden z najbogatszych pod względem ilości gatunków roślin typów polskich lasów. Charakteryzuje się niewielką ilością krzewów i dobrym dostępem światła do podłoża, dzięki czemu tworzą się dogodne warunki do wzrostu dla licznych gatunków roślin zielnych. Wykształcenie świetlistej dąbrowy jest możliwe jedynie dzięki wypasom zwierząt hodowlanych, jakie dawniej były praktykowane w Polsce. Zanik tej tradycji spowodował też kurczenie się areału świetlistych dąbrów. Nadleśnictwo Strzałowo podjęło się próby odtworzenia tego unikalnego typu lasu. W 2013 r. rozpoczęto eksperyment. Oprócz wycięcia krzewów kluczowym zabiegiem w tym przedsięwzięciu było „zaangażowanie” do pracy koników polskich. Okazało się, że już po roku na powierzchniach próbnych odnotowano znaczący wzrost ilości występujących tam gatunków charakterystycznych dla świetlistych dąbrów. Są to m.in.: mieczyk dachówkowaty, oman wierzbolistny, lebiodka pospolita, rutewka mniejsza, biedrzeniec wielki, sierpik barwierski, koniczyna dwukłosowa i (na pięciu stanowiskach) pięciornik biały – sztandarowy gatunek świetlistych dąbrów.
Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo
N
Świerk
3,8%
Dąb
1,5% Olsza
Sosna
4,4%
84,5% Brzoza
Fot. januszlipinski / Fotolia.com
W
Ł
Ę
5,8% Typowy mazurski krajobraz w Rucianem-Nidzie z żaglówkami na jeziorze
DOWNICT WO
Fot. Monika Grzywińska / Nadleśnictwo Pisz
Odtwarzanie świetlistej dąbrowy
Fot. Krzysztof Stasiaczek
E
BU
Sosna objęta ochroną, jako pomnik przyrody w Nadleśnictwie Maskulińskie
Ośrodek Edukacji Leśnej „Pliszka” w Nadleśnictwie Pisz
Jesteśmy otoczeni przedmiotami, które zostały wykonane z drewna. Domy, elementy ich wykończenia, więźby dachowe, podłogi, okna, a także instrumenty muzyczne, wiele zabawek – to wszystko może być zrobione z tego surowca. Drewno służy także do produkcji papieru i tradycyjnie doskonale sprawdza się jako opał. Co ważne, jest naturalne, szybko ulega rozkładowi i odnawia się w stosunkowo krótkim czasie. Zastanów się chwilę, ile rzeczy z Twojego domu pochodzi z lasu.
W lasach gospodarczych drzewa, które uschły, pozostawiane są do ich naturalnego rozkładu. Martwe drewno jest nieodzownym elementem ekosystemów leśnych
Młode sarny rodzą się na przełomie maja i czerwca. Często są pozostawiane przez matkę w bezpiecznym miejscu. Zdarza się, że ludzie, spotykając młode zwierzęta w lesie, chcąc im pomóc, zabierają je do domu. W ten sposób odbieramy matce dziecko, a dziecku szansę życia na wolności lub nawet przeżycia. Karmienie dzikich zwierząt jest niezwykle trudne i pracochłonne, a przetrzymywanie ich w warunkach domowych zabronione prawnie.
Fot. Ewelina Łopatko-Pomianek
W
N
„Porzucone” zwierzęta
DREWNO – SUROWIEC NIEZWYKŁY
Krutynia to jedna z głównych rzek Mazur, którą organizowane są spływy kajakowe
Fot. Paweł Czyż / Nadleśnictwo Pisz
Fot. arch. Nadleśnictwa Pisz
Zajęcia z dziećmi w Ośrodku Edukacji Ekologicznej przy Nadleśnictwie Spychowo
Rysie to jedne z najrzadszych zwierząt zamieszkujących nasze lasy. Poza górami w Polsce można je spotkać zaledwie w kilku największych kompleksach leśnych – puszczach: Białowieskiej, Knyszyńskiej czy Kampinoskiej. W Puszczy Piskiej liczebność rysi drastycznie malała, ale obecnie ich populacja odbudowuje się. To efekt ochrony aktywnej, polegającej m.in. na wsiedlaniu osobników odławianych specjalnie w tym celu w Estonii. Naukowcy oceniają, że na obszarze Puszczy Piskiej może docelowo żyć nawet 40 przedstawicieli tego gatunku. Zwiększenie populacji rysi było możliwe dzięki innowacyjnej metodzie reintrodukcji „Born to free”.
Wieża widokowa w Lesie Ochronnym „Szast”
Fot. Langer / Fotolia.com
O
Rysie w Puszczy Piskiej
Fot. Monika Grzywińska / Nadleśnictwo Pisz
5 LAT
po wyrębie odnawiamy każdą powierzchnię, na której wycięto fragment
Pomost nad Jeziorem Cichym
Fot. Krzysztof Stasiaczek
K
Najpóźniej
Ponadto na szczególną uwagę zasługują inicjatywy z zakresu czynnej ochrony przyrody. Działania te mają na celu ochronę bardzo rzadkich gatunków lub zanikających zbiorowisk roślinnych. Przykładem są czynna ochrona wrzosowisk, odtwarzanie świetlistej dąbrowy czy reintrodukcja rysia.
Fot. Miroslaw Sczepański
A
Fot. Archiwum Nadleśnictwa Pisz
Lasy Puszczy Piskiej są rajem dla grzybiarzy
Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo
D
Ochrona przyrody ma szczególne znaczenie na obszarach o dużej lesistości, jak ten zajmowany przez LKP Lasy Mazurskie. Dlatego znaczna część omawianych terenów objęta jest różnymi formami ochrony przyrody. Mamy tu m.in. 13 rezerwatów przyrody o powierzchni ponad 12 884 ha, Mazurski Park Krajobrazowy – jeden z największych w Polsce (53 655 ha), na którego terytorium znajduje się jezioro Śniardwy, obszary Natura 2000 (utworzone po wejściu polski do Unii Europejskiej), pomniki przyrody, a także liczne strefy ochronne wokół gniazd cennych gatunków ptaków.
Zajęcia z najmłodszymi dziećmi na terenie szkółki leśnej
UPR AWA
Ł
Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie
Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.
Oferta edukacyjna nadleśnictw wchodzących w skład LKP Lasy Mazurskie jest bardzo bogata. Zmienia się wraz z porami roku i obejmuje tematy związane m.in. z wielofunkcyjną gospodarką leśną, lokalną przyrodą czy bezpiecznym spędzaniem czasu w lesie. Prowadzone przez leśników zajęcia odbywają się w lesie, w szkołach, na kilkunastu ścieżkach edukacyjnych zaznaczonych na niniejszej mapie oraz w specjalnie przygotowanych ośrodkach edukacyjnych funkcjonujących przy każdym z pięciu nadleśnictw LKP. Dzieci i młodzież mają tam do dyspozycji liczne eksponaty związane z przyrodą oraz tablice i pomoce naukowe.
ŁY L A S
Fot. Wojciech Perkowski / Nadleśnictwo Mrągowo
1m
UCZYMY O LESIE
ZA
Jezioro Mokre o powierzchni ok. 846 ha niemal ze wszystkich stron otoczone jest lasami
1m
B I Ó
Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus
Las odnawia się siekierą – to stare leśne porzekadło. Choć brzmi przewrotnie, jest bardzo trafne i nie kłóci się z jedną z fundamentalnych zasad polskiego modelu leśnictwa, jaką jest zachowanie trwałości lasu. Odnowienie, czyli sadzenie młodych drzewek, odbywa się w miejscach wyciętego dojrzałego drzewostanu (ok. 100 i więcej lat, w zależności od gatunku). Sadzenie wykonywane jest najczęściej w drugim roku po wycięciu drzewostanu, nie później jednak niż pięć lat po wycięciu. Kiedy warunki sprzyjają, aby odnowienie lasu powstało z nasion drzew rosnących wkoło powierzchni przeznaczonej do odnowienia, wówczas mamy do czynienia z odnowieniem naturalnym. Natomiast jeżeli istnieją przeciwwskazania do odnowienia naturalnego, wówczas sadzonki muszą zostać posadzone przez człowieka. Ten sposób sadzenia nazywany jest odnowieniem sztucznym. Odnowienia mają kluczowe znaczenie dla zachowania ciągłości produkcji leśnej oraz istnienia lasu dla przyszłych pokoleń. Dzięki temu następuje płynna przemiana pokoleń w lasach.
JR
Przywrócenie właściwych stosunków wodnych i zwiększenie ich zasobów na terenach leśnych, zdegradowanych w wyniku wykonanych w przeszłości prac melioracyjnych i drenażowych, to zadanie, które spełnia sieć obiektów wchodzących w skład tzw. małej retencji. Obiekty, o których mowa, to progi, groble, zastawki, przepusty, brody, zbiorniki wodne…
1m
JAK ODNAWIA SIĘ LAS
S Z K Ó
Fot. Urszula Dyl-Nadolna / Nadleśnictwo Spychowo
Królowa lasu – najwyższa, najsmuklejsza i najbardziej ceniona przez człowieka. Sosna mazurska to ekotyp sosny zwyczajnej. Jest słynna od wieków ze względu na wyjątkowe właściwości. Szybko rośnie, ma prosty, bezsęczny pień sięgający nawet 40 m wysokości. To zadziwiające, że tylko tutaj – na Mazurach – sosny osiągają tak niezwykłe rozmiary. Można wiązać to z występowaniem, właśnie na Mazurach, klimatu przejściowego między morskim a kontynentalnym. W XVII w. płacono za jedną sztukę 1,5 kg złota, czyli tyle, ile wynosiła ówcześnie trzyletnia pensja robotnika w Paryżu! Wtedy była niezastąpionym materiałem do budowy masztów okrętów morskich.
1m
Biwakuj w miejscach do tego przeznaczonych.
Fot. Adam Jażdżewski / Nadleśnictwo Spychowo
Las jest domem dla zwierząt.
Lasy stanowią miejsce życia dla ponad połowy gatunków zwierząt występujących w Polsce.
1m
Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus
Tereny leśne są bardziej różnorodne i miłe dla oka, zmieniają się wraz z porami roku.
Fot. Paweł Czyż / Nadleśnictwo Pisz
W trakcie spacerów i grzybobrania nie pozostawiaj odpadów
w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.
1 mp
1m
Zabierz swoje śmieci ze sobą.
Fot. waldru / Fotolia.com
Las urozmaica krajobraz.
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”, powołany w 2002 r., jest jednym z 25 tego typu obszarów na terenie naszego kraju. LKP tworzy się w miejscach, gdzie występują duże, na ogół zwarte kompleksy leśne. Inne tego typu obszary znajdują się w Bieszczadach, Beskidach czy Borach Tucholskich. LKP Lasy Mazurskie tworzy pięć nadleśnictw – Spychowo, Pisz, Maskulińskie, Strzałowo i Mrągowo, a ponadto tereny zarządzane przez Stację Badawczą Rolnictwa i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie. Gospodarka leśna prowadzona na terenie leśnych kompleksów promocyjnych nakierowana jest na wielofunkcyjność lasów. W sposób szczególny kładzie się tam nacisk na ich funkcje społeczne – udostępnianie lasów w sposób przemyślany i niezagrażający przyrodzie oraz edukację przyrodniczoleśną. Prowadzi się tam również badania naukowe z zakresu nauk leśnych i przyrodniczych, a także realizuje innowacyjne przedsięwzięcia związane z gospodarką leśną (restytucja rysia, odtwarzanie świetlistej dąbrowy, Las Ochronny „Szast”). Warto dodać, że leśne kompleksy promocyjne to polska idea wprowadzona przez Lasy Państwowe w latach 90. ubiegłego wieku.
Rozległe sosnowe lasy to najbardziej charakterystyczny element krajobrazu w południowej części Puszczy Piskiej
1m
Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.
Samochód pozostaw
1m
1m
W Nadleśnictwie Pisz w ramach czynnej ochrony suchych wrzosowisk prowadzi się ich wykaszanie, a także usuwa młode drzewa i krzewy, hamując w ten sposób proces naturalnej sukcesji i zanikanie tych cennych zbiorowisk roślinnych. Koszenia wykonywane są jesienią i zimą, po przekwitnięciu wrzosów, lecz przed opadami śniegu. Skoszone wrzosy wykorzystuje się w budownictwie, jako ekologiczny, naturalny materiał na pokrycia dachowe. Działanie to jest doskonałym przykładem, jak można chronić przyrodę poprzez jej rozsądne użytkowanie.
Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego.
Fot. Paulina Adamska / Nadleśnictwo Spychowo
tylko drewna, lecz także owoców, grzybów i ziół, które każdy może bezpłatnie zbierać na własny użytek.
O
ISBN 978-83-64084-14-0
rośliny i ludzi. Zmniejsza ryzyko wystąpienia powodzi, gdyż gleba leśna i ściółka magazynują bardzo duże ilości wody. Las chroni także przed wiatrem i hałasem.
IDEA LKP
Mapę wydrukowano na papierze z certyfikatem FSC
sześcienny
Las dostarcza surowców – nie
LKP Lasy Mazurskie jest drugim co do wielkości obszarem tego typu w Polsce. Obejmuje ok. 118 tys. ha w Mazursko-Podlaskiej Krainie Przyrodniczo-Leśnej. To jeden z najpiękniejszych i najbardziej zalesionych regionów naszego kraju, wyjątkowo atrakcyjny dla każdego, kto szuka kontaktu z przyrodą. Puszcza Piska, w której skład wchodzą rozległe drzewostany, jest głównym kompleksem leśnym na omawianym terenie. W jej północnej części krajobraz urozmaicają liczne jeziora, w tym nasze największe jezioro Śniardwy i w całości uznane za rezerwat krajobrazowy Jezioro Nidzkie. Południowa część puszczy jest raczej płaska i gęsto zalesiona. Mozaika siedlisk – leśnych, bagiennych i wodnych – ukształtowana przez lodowiec przed tysiącami lat, oraz stosunkowo niewielka presja człowieka skutkują niezwykłym bogactwem świata roślin i zwierząt tej części Mazur.
Tekst: Tomasz Dębiec, Monika Grzywińska, Urszula Dyl-Nadolna Konsultacja merytoryczna: Paulina Adamska, Adam Cisowski, Monika Grzywińska, Ewa Pietrzak, Anna Maria Ptak Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek
1 m3
Ochrona wrzosowisk
1,54 m
POŁOŻENIE I WARUNKI PRZYRODNICZE
Kontakt: Tomasz Dębiec 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl
Las chroni glebę, wodę, zwierzęta,
Na rowerze, kajakiem, pieszo i konno. Tereny Puszczy Piskiej to miejsce idealne do wypoczynku. Skryte w lesie pola namiotowe, czyste jeziora z licznymi wypożyczalniami sprzętu wodnego, kilometry leśnych szlaków gwarantują wyciszenie i udany odpoczynek wszystkim miłośnikom przyrody. Szczególnie zachęcamy do odwiedzania ścieżek dydaktycznych przygotowanych przez nadleśnictwa. Na omawianym terenie jest ich piętnaście. Na stronie z mapą znajduje się tabela z ich wykazem, lokalizacją i głównymi atrakcjami przyrodniczymi, jakie znajdują się na poszczególnych ścieżkach.
Lasy Państwowe to największy dostawca drewna na rynek krajowy. Sprzedaż surowca odbywa się w systemie detalicznym dla odbiorców indywidualnych oraz za pośrednictwem aukcji internetowych dla podmiotów gospodarczych. Szczegółowych informacji na temat zasad sprzedaży udziela nadleśnictwo, natomiast o bieżącej możliwości zakupu – poszczególne leśnictwa. Kupując drewno stosowe z przeznaczeniem na opał, należy wiedzieć, że tzw. stos posiada dwie miary: m3 i mp. Aby uzyskać miąższość samego drewna w stosie (bez pustej przestrzeni między wałkami), należy pomierzoną wielkość mp (l × s × h) przemnożyć przez właściwy współczynnik redukcyjny, którego wielkość zależy od długości wałków i gatunku drewna. Przykładowe wyliczenie dla opału sosnowego (S4 So) wyniesie: 1 mp × 0,65 = 0,65 m3.
1m
D R
PUSZCZA PISK A
„Lasy Mazurskie”
Las daje pracę zarówno leśnikom, jak i pracownikom zakładów usług leśnych wykonujących w drzewostanach prace z zakresu hodowli i ochrony. Dostarcza surowca gwarantującego zatrudnienie pracującym w przemyśle drzewnym.
To, jakie gatunki drzew tworzą lasy, jest uzależnione przede wszystkim od klimatu, żyzności gleb, dostępności wody, a także od tego, jaki wpływ na przyrodę wywarł na danym terenie człowiek. Warunki wpływające na drzewostany Puszczy Piskiej ukształtowane w okresie ostatniego zlodowacenia są zróżnicowane. W północnej części tego dużego kompleksu leśnego występują wzgórza moreny czołowej i jeziora rynnowe, w południowej zaś przeważa rozległa równina piasków sandrowych. Różnice te przekładają się na skład gatunkowy drzew tworzących lasy w poszczególnych częściach puszczy. Na północy żyźniejsze gleby pozwoliły na rozwój lasów liściastych i mieszanych, na południu dominuje mało wymagająca sosna.
SIO
Leśny Kompleks Promocyjny Leśny Kompleks Promocyjny
Leśne ścieżki i szlaki turystyczne to doskonałe miejsce na relaksujący spacer i do uprawiania sportów – biegania czy jazdy na rowerze. Dzięki wszechobecnej zieleni łatwo się odprężamy.
NA
„Lasy Mazurskie” mapa tur yst yczna
Las jest miejscem rekreacji.
R
NA MAPIE: • miejsca postoju • miejsca wypoczynku • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • rezerwaty przyrody
LKP Lasy Mazurskie
Rola, jaką pełnią lasy w naszym życiu, jest olbrzymia. Chronią nasze zdrowie poprzez filtrację zanieczyszczonego powietrza. Niezliczona ilość drewnianych przedmiotów, którymi się otaczamy i z których korzystamy na co dzień, istnieje dzięki lasom. W nich mieszka ponad połowa gatunków zwierząt występujących w Polsce. To właśnie w lesie mamy doskonałe warunki do wypoczynku i psychicznego odprężenia. Dlatego lasy to wyjątkowe, wspólne dobro. Pomyśl chwilę, jak Ty korzystasz z lasu.
Zasady zachowania się w lesie
Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz
skala 1:90 000
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”
LASY DLA LUDZI
Zasady zakupu drewna
Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo
FUNKCJE LASÓW
Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz
MAZURSKIE LASY
Pięciornik biały
Dzwonek brzoskwiniolistny
GŁÓWNE GATUNKI NASZYCH LASÓW
282
313
278
320
Cis
281
326
325
90
208
215
Stare Czajki 330
214
89
L. Kopytko 218
227 226
331
Kilimany
225
224
106
124 122
208A 212
222
87
107
108
138
Kopytko 223
88
121
85
86
105
134
146
235
332 242
234
144 145
143
W sercu Puszczy Piskiej, na skraju miejscowości Ruciane-Nida, znajduje się jeden z najciekawszych w Polsce obiektów związanych z leśnictwem. To powstała w latach 1890–1982 olbrzymia wyłuszczarnia nasion, wówczas największa na terenie Prus Wschodnich. Magazyn główny może pomieścić jednorazowo ok. 180 ton szyszek. Wydajność wyłuszczarni wynosi do 35 kg nasion na dobę, które uzyskuje się z ok. 2700 kg szyszek. Wyłuszczanie nasion to bardzo istotny element hodowli lasu. Tak pozyskane nasiona służą do produkcji sadzonek drzew leśnych w szkółkach. Stamtąd sadzonki trafiają na zręby, gdzie stworzą nowe pokolenie lasu. Zwiedzanie wyłuszczarni nasion pozwala poznać bardzo ciekawy wycinek hodowli lasu.
Śluza Karwik
B3
Piska Pozycja Ryglowa
16
Miejsce Puszczańskiej Zbrodni
113
20 21, 22
E3
E4
Były Wychowawczy Obóz Pracy w Snopkach
E3
Były obóz jeniecki Bertenheide
Kościół w Jerutkach z 1710 r.
A4
Mały geodety Mogiła niemieckiego
E3
25
Pomnik Sosna Gałczyńskiego
C3
Zieleniec
Średniowieczny gródek
Zieleniec
27
Fort Lyck
28
Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie
310
C1
30
Ruiny zamku w Szestnie
B1
31
Wczesnośredniowieczne grodzisko
A1
32
Łatana Małaze Kopiec strażniczy Petrimpos średniowiecza
A1
Lesiny Małe
Kapliczka św. Jana Nepomucena
290
289
254
297
278
288
296
292A
294
266 265
302
Łuka
319
323
Księży Lasek
E3
szlak
322 326
ori hist rowerowy śladami
iw
292
300
i ol ok 299A ni
si K
lo
299
195
330 331
335 336
92
kie
344
355
356
353
354
Turośl
367
372A
125
166
155 154 171 173
170
169
168
172 190
189
188
186 187
382
Karpa
396
165
164
185
184
161
381
L. Turośl 380
395 394
183
182
181
180
179
408 383
379
378 377
409
406
405
386
387 388
375 399 398
402 401
412
411
374
373
410
392
k
391
325
326
327
Zdunowo
343
364
390
365
361
357
ek
las
zo
356
384
385
333
377 380 383 382 381
379
J. Buwełno
177
195
353
354
355
387
376
193
211
210
208
209
386
229
394
228
227
246
226
205
206
207
220
221
200
201
219
8
243
242
241
Antonia
Łączki
Leman
Nadleśnictwo Nowogród
198
204
196
200
Antonia
164
165
ąg łe
kr
127
128
240
239
257
256
255
198
267
213
Grądzkie
z
ys
rz
Turowo
122
Dąbrowy 317 316
Wolkowe
333
Pełty
Nadleśnictwo Myszyniec
Myszyniec Stary Browary
236
Piątkowizna
141
142
214
266
265
264
263
262 261
Jeże
273
272
247 248
213
254
147
253 255
Jakuby 255A
257
Filipki Duże
256
Okurowo
Brzozowo
152 154
Wykowo
259 155
Kiełcze-Kopki
Danowo
Nadleśnictwo Łomża
L. Niedźwiedzi Dół
N. Mrągowo
Suwałki
LKP Lasy Mazurskie
Żebry
Ełk
Stare Kiełcze
Olsztyn
Lachowo
Górskie
Bialiki Rupin
156 157
277
4
246 245
249
267
144
Elbląg
269
239
240
241
242
243
244
250
Filipki Małe
153
247
234
235
236
Cwaliny
251
Brzózki
148
226
265
268 271 270
237
252
140
149
260
230
231
Grodzisko
145
Długi Kąt
227
264
150
252
232
207
263
Turowo Duże
18
253
254
233
211
212
260 262
266
212
249 248 251 250
L. Kumielsk
228
229
276 275
N. Maskulińskie N. Pisz
N. Strzałowo N. Spychowo
Wszebory Białystok
Tyszki-Wądołowo
ul. Gdańska 24, 12-200 Pisz; tel. 87 424 15 00, faks 87 424 15 01 pisz@bialystok.lasy.gov.pl; www.pisz.bialystok.lasy.gov.pl
Tyczek
siedziba leśnictwa siedziba leśnictwa
Wejdo
LKP LasyMazurskie Mazurskie LKP Lasy
siedziba nadleśnictwa siedziba nadleśnictwa
Nadleśnictwo Spychowo ul. Mazurska 3, 12-150 Spychowo; tel. 89 622 50 82, faks 89 622 50 83 spychowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.spychowo.olsztyn.lasy.gov.pl Nadleśnictwo Strzałowo Strzałowo 2, 11-710 Piecki; tel. 89 742 11 65, faks 89 742 11 65 strzalowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.strzalowo.olsztyn.lasy.gov.pl
Cięćk
Popiołki
Klenkor
647
0
Pupkowizna 1 2 4
6
Kilometry
skala 1:90 000 D
km
Turośl
punkt widokowy punkt widokowy Górszczyzna
wiata
wiata
Dudy drzewo – pomnik przyrody drzewo – pomnik przyrody
biwak
biwak
Waszki
Nadrzeczne
Adamusy
Bike Park Poręby Charubiny Bike Park Poręby ośrodek edukacji ośrodek edukacji ekologicznej ekologicznej
Potasie
miejsce wypoczynkowe miejsce wypoczynkowe
Ptaki
parking
Trzcińskie
Samule
Zabiele parking
wieża przeciwpożarowa wieża przeciwpożarowa Kolimagi
E
jeziora jeziora_etykiety
Tyszki-Łabno
Stary
ścieżki Gromadzyn ścieżkidydaktyczne dydaktyczne
Czerwone
punktognisk palenia ognisk punkt palenia
szkółka leśna szkółka leśna zadaszenie zadaszenie
trasy trasynarciarskie narciarskie
ruiny
głaz – pomnik przyrody głaz – pomnik przyrody
647
Cieloszka
ruiny
Kozioł
Szablaki
Nadleśnictwo Nadleśnictwo Maskulińskie Maskulińskie Nowa Ruda Nadleśnictwo Mrągowo Nadleśnictwo Mrągowo Nadleśnictwo Pisz Nadleśnictwo Wanacja Pisz Nadleśnictwo Spychowo Nadleśnictwo Spychowo Nadleśnictwo Strzałowo Strzałowo Nadleśnictwo PAN Popielno Stacja Badawcza PAN w Popielnie
Nadleśnictwo Mrągowo ul. Warszawska 49, 11-700 Mrągowo; tel. 89 741 22 36, faks 89 741 22 37 mragowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.mragowo.olsztyn.lasy.gov.pl
C
204
205
Gruzy
210
136 135
230 232 231 234 233
235
224
225
szlaki turystyczne szlaki turystyczne Gromadzyn-Wykno piesze piesze
lasy ww zarządzie PGL LP;LP; lasy zarządzie PGL numer oddziału leśnego numer oddziału leśnego
Obiedzino
647
park krajobrazowy park krajobrazowy Wścieklice
szlaki rowerowe szlaki rowerowe
rezerwat przyrody rezerwat przyrody
szlaki nordic walking szlaki nordic walking
Zaskrodzie
kolej kolej granica LKP Lasy Mazurskie granica LKP Lasy Mazurskie
szlaki konne
szlaki konne
Budziski
F
5
Koziki-O
lasy innej własności lasy innej własności Pachuczyn
Kolno
647
65
Czernice
63
Rozoga
201
Wincenta
Ksebki
Dudy Nadleśnictwa wchodzące w skład Puszczańskie LKP Lasy Mazurskie Krysiaki Nadleśnictwo Maskulińskie ul. Rybacka 1, 12-220 Ruciane-Nida; tel. 87 424 16 00, faks 87 424 16 Zalas 19 maskulinskie@bialystok.lasy.gov.pl; www.maskulinskie.bialystok.lasy.gov.pl
315
261
222
223
Rez. Ciemny Kąt
269
Dąbrowy-Działy
202
Guzki 206
199
258
121
130
131
143
5
193
194
195
221
196 203
200
Kumielsk
189
151
274
Łacha
123
196A
215 214
216
217
197
200A
259
146
218
237
238
196
190
Kózki
209
115
116
124
137
138
a
191
218
219
220
188
110
129 132
217
183
215
216
238
111
125
126
133
Pis
199
174
208
117
118
119
184
107
112
Kukły
175
176
192A
104
182
183
184
185
186
187
202
203
222
223
225 224
245 244
204
148
134
188
189
190
191
258
Warmiak 197
J. O
63
63
170
171
172
173
114
185
Liski
Bogumiły
108
109
120
167
168
169
192
194
378 388
174
176
180 179
181
360
Zimna
389
336
362
369 368
371
358
363
349
337
334
155
156
157
Zawady
160
101
113
149
161
98A
105
106
148A 150
151
152
153
154
177
182
186
187
171
198
134
135
178
179
173
192
98
99
102
116B
137
138
139
162
178
323 335
142
116A 118 117 116
136
140
141
319
320
321
143
160 159
161
338 340 339
341
342
145
147
163
323A
144
297
300
322 324
130
180
181
95
96
100
103A
123
124
125
97
120
121
126
667
Na dle śni ctw o M Na ask dle śni uli ńsk ctw ie o P isz 313
131
132
127 129 128
146
301
302
L. Dziadki
372
273
133
271
272
108
111
Kałęczyn
94
93
103
104
164
166
169
Maszty
92
103
119
113
114
105
107 106
109
240 239
243
312
366
397 393
344
350
351
352
Anuszewo
329
345
346
347
385
Wyżega
Wujaki
B
384
376
389 391 390 393 392
314A
Myszyniec-Koryta
373
314
329A
244
110
172
159
Idźki
Szkody
170
99 99A
100
101
102
16
112
Pogobie Tylne
304 303
305
Pogobie Średnie
115
L. Zielone
278
328
330
331
332
220
93
94
96
74
178
193
Głównicha
338
374
404 403
407
160
163
167
363
221
279
314A
315
316
317
318
362
400
162
153
Spaliny Małe
370
371
149
150
151
152
139
174
369
311
359
364
365
366
372
Rudna
360
361
L. Leśny Fort
357
323B
148
J. We jsune k
350 352
308
309
310
222
223
224
219
95
218A
167
91
Las Ochronny „Szast‟
90
91
Borki
90
Szymki
165
168 158
194
314
337
dze le J. J ę
16
348
306
307
L. Łąki
22
191
Uściany Wielki Las Stare
289 288
290
291
292
293
294
295
296
347
349
351
91
Kowalik
Spaliny Wielkie
340
341
342
343
Nadleśnictwo Pisz Niedźwiedź 334
J. Szym on
J. O
345
333
338
339
287
335
336
337
330
331
286
282
283
284
285
193
274
280
281
J. Br zo
ec
yn y
334
334A
358A
109
J. Warnołty
60 9
łuż 334B
323A
191
328
325
334C
328
269
270
225
263
264
265
266
267
268
192
218
245
262
83
84
Pietrzyki
172B
75
76
78 77
92
204
205
206
207
L. Zimna
254
85
Rakowo Piskie
69
Radysy
162
271
Zawojki
313
Kwiatuszki Wielkie
329
327
332
Suchorowiec
293
110
L. Spaliny
320
Hejdyk
93A
192
199
270 272
273
282
301
192C
321
327
358
192B
206
274
311
312
277
207
264
267
276 275
111
140
268 255
281
283
Włóki
A
259
112
332
323
93
94
95
73
316
325
326
329
324
259
260
261
310
311
313
346
205
295
304
D2 C2
262
279
303 303B
309
A1
29 Lejkowo Muzeum Chata Mazurska
33
308
D2, E4
24
26
298 303A
D3
Grodzisko Staropruskie
286 285
291
156
177
203
256
280
Radostowo
B4
Bunkier Jeże
23
Łysak
287
128
176 202
261
74
317
318
307
255
256
257
258
246
247
248
249
250
251
252
253
306
236
237
238
284
285
308
309
315
319
Ciesina
127
141
175
257
263A
E4
129
159 158
201
L. Klon 263
Orzeszki
307A
258
232
Nowy Suchoros
284
Kiełbasy
Lipowiec
Jakubowy Historyczna stodoła Chochół Borek
Klon
253
E3
15
19
306
243
249
250
Pozycja na mapie
237 244
252 251
Wilamowo
233A
239 245
53
Szlak kajakowy Krutyni, który ma długość 102 km, to najpopularniejsza atrakcja tego typu na Mazurach. Spływ ma początek w Sorkwitach nad Jeziorem Lampackim, następnie biegnie przez tereny Puszczy Piskiej, pokonując po drodze kilkanaście jezior połączonych rzeką Krutynią. Kończy się w Rucianem-Nidzie, gdzie istnieje możliwość przedłużenia kajakowej wyprawy przez Jezioro Nidzkie, a następnie urokliwą rzeką Pisą. Spływ przez tereny Puszczy Piskiej daje możliwość bliskiego obcowania zarówno z pięknymi lasami rosnącymi nad brzegami wód, jak i ciekawymi gatunkami zwierząt, w tym z licznym ptactwem wodnym. Nierzadko daje się tu zaobserwować potężną sylwetkę bielika – największego ptaka drapieżnego w naszym kraju.
Pozycja na mapie: D3 | GPS 53.645562, 21.572453
14
307
246
c
Pozycja na mapie: A1 | GPS 53.842, 21.138
Wyłuszczarnia nasion w Rucianem-Nidzie
Śluza Lalka
18
305
Nazwa
13
17
5
Pozostałe obiekty
247
96
97
297
263
286
287
288
289
312 314
296
267
290
291
292
293
294
295
270
264
265
266
268
269
271
272
273
322
76
99
142
321A
304
305
57 75
114 130
44
299
300
301
302
303
59
77
115
45
281
282
283
275
298
248
249
244
245
246
262
232
233
234
235
87
Rakowo
172A
89
65
66
67
79
80
81
82
Stare Guty
88A
88
57
58
59
68
69
70
71
72
61
62
63
64
73
181
182
183
202
Uściany Nowe
231
J. Pogubie Wielkie
171
60A
163 49
51
60
194
195
196
197
172
87
41
42
43
52
53
54
55
56
Biała Piska
Kaliszki
58 60
71
37 44
43
65A
86
Ścieżka „Brzeziny-Szast”
47
Rezerwat Przyrody Pogubie Wielkie
203
208
209
210
164
184
185
186
187
198
199
200
211
212
213
214
216
217
141
136
360
215
241
242
179
Lipa Tylna
48
163
34
L. Dębniak
66
70
33
3
Kocioł Duży
L. Babrosty
62
67
Oblewo
Orłowo
41
50
78 68
Oblewo
39
42
57
63
35
36 38
40
55 58
Zabielne
Giętkie
27 28
29
31
Kocioł
51
52
53
14
15
16
82
83
84
85
25
27
28
46
47
48
17
18
19
20
5
6
44
45
65
17
7
1
63
Szlak kajakowy Krutyni
12
Numer
248
60
46
274
224
247
221
180
32
32
81
26
39
173
174
175
176
177
178
156
31
33
59
Niedźwiedzie
9
10
19
20
29
30
166
Lipa Przednia
144A
361
362
219
220
243
226
227
228
203
222
223
359
202
170
24 155
155A
Babrosty
Jagodne 79
18
21
22
23
158
159
189
142
143
144
355
169
153
154
167
168
L. Przerośl
350
356
357
358
204
205
206
207 225
251
252
276
279
280
208 209
250
253
277
229
230
231
255 254
278
260
126
Rozogi 53
11
Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus
Małdaniec
61
47
79
233
238
35
48
98
131
261
256
257
258
211
233 232
234
235
236
237
238
259
37
58
228
241 240
62
217
239
36 49
100
132
18
38
78
116
133
20
39
216
212
213
214
215
218 19
199
193
194A 194B L. Zaroślak 210B
195
196
197
198 200
201
2
21
101
117
224
22
50
80
102
147
231 230 229
118
135
3
40
63
Lipniak 119
4
41
42
83
103
104
225
82 81
120
216
43
65
Kokoszki
136
24
64
84
226
181A
182
183
184
190
191
192
194
354
188
189
178
180
181
171
185
186
179
169B
351
160
165
Jaśkowo
137
138
139
140
352
353
L. Czapla
346
174
175
342
Zamordeje
347
176
177
169A
L. Borek
181B
168
169
169C 170
172
173 187
1 23
66
161
162
157
158 159
160
L. Ruczaj
150A
343
135
339 340
341
344
L. Dębowo
163
335
100
Wiartel 149 Mały 157
151
34
L. Jeże
2
11
12
13
150
35
64
3
4
14
15
16 152
6
7
36
3
386
8
147
148
162
132
133
134
J. Przylasek
J. Mokre
J. Uplik
67
199 198
5
L. Kokoszka
68
69
25
Faryny
J. D
J. Ko łowin 26
52
a
Zielone
Występ
213
220
221
Konrady
27
53
70
6
7
200
227
28
72
211
229
8
9
51
210 209
Nadleśnictwo Gawrzyjałki Szczytno
Wały
10
L. Faryny
31
54
55
kw Sz
Czarkowy Grąd
11
30
71
328
Biały Grunt
12 29
321
327
Nowe Czajki
14
201
228
33
56
Borki Rozowskie
322
324
329
Prusowy Borek
267
230
231
Wysoki Grąd
323
Jerominy
Niedźwiedzie
268
326A
283
Wawrochy
Długi Borek
316
317
258
259
15
34
32
Czajki
319
260
L. Brzozówka
310
311
L. Czajki
301
261
17
232
203
154
155
165 164
334
122
rtel Wia
161
128
129
130
131
333
336
337
326
123
124
125
126
127 325
327
328
329
330
331
338
319
121
316
317
318
120
109A 116
117
118
119
J.
Pieczysko 109 Wiartel
110
146
288
289
58; 6
382A
5
21
54
Turoś l
279
306
312
262
302
303
263
264
266
294
249
172
151
152 153
322
310
113
114
115
307
308
L. Pogorzele 103
111
112
290
387
22
37
38
58
8
30
77
L. Brzeziny
L. Wilczy Dół
Jabłoń
145
291
91
92
101
104
105
106
107
108
84
287
81
82
83
95
96
97
98
99
279
87
88
89
90
297
298
320
321
349
166
167
281
299
311
348
149
150
314
324 323
Rezerwat Przyrody Jezioro Nidzkie
148
141
143
144 6
146
147
173 202
13
16
59
Kolonia Prusowy Borek
314
304
251
174
156 204
233
236 235 234
175
176
205
237
J. W ygr
ant 17
280
296
238
239
bokie
0
wno J. Kr a
276
J. Kołowinek
J. Ś red nie
60
ki
ta rs ta sz la k
k so b y J. Ma r
J. G
308 307
315
297
252
250
293
305
309
277
Jeruty
298
299
285
272
Chochół
Olszyny-Kolonia
Płozy
274 273
59
ie d zk ielą
J. G J. Lampackie
0 60
k ęc ze J. Ł
59 253
240
206
207
J. Gł ę
591
J. Czarne
242 254
208
609
ie ac k yn d
J. Z J. Pustelnik M
ały
255
241
uś
J. Warpuńskie
Fot. Przemysław Jahr / Wikimedia Commons Fot. archiwum Nadleśnictwa Strzałowo Fot. archiwum Nadleśnictwa Maskulińskie Fot. Tomasz Czyżyk / Nadleśnictwo Pisz Fot. Waldemar Bzura / Mazurski Park Krajobrazowy
256
177 209
243
134
135
136
146
ie
312
313
280
309
332
137 138
139
140
142
145
210
211
147
148
178
157
Fot. Piotr Tysarczyk / Wikipedia
Fot. archiwum Nadleśnictwa Mrągowo
Fot. Piotr Tysarczyk / Wikipedia Fot. archiwum Nadleśnictwa Spychowo Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz Fot. archiwum Nadleśnictwa Maskulińskie Fot. Marlena Boroń / Stacja Badawcza PAN w Popielnie
300
257
212
213
179
180
150
133
128
129
130
131
132
303
315
268
296
300
301
302
304
305
282 283
290
291
292
269
270
75 .J aś ko wo 85 86 D uż e
284
285
286
277
278
279
280
281
282
283
71
72
73
74
L. Jaśkowo J 77
63
64
65
78
79
80
272
284
126
127
120
124A 124B
125
258
57
276
60
61
62
23
76
Pisz
2
Rybitwy
24
49 75
3
9
10
Łupki
1
388
389
11
L. Rybitwy
382
Wąglik
384
12
25
74
381
385
271
i tk
286
287
214
181
151
121
122
123
124
118
119
114
115
116
117
id zk
259
257
54
55
56
56A
67
68
69
70
256
46
20
26
15
263
265 264
4
oś J. R 13
263A 383
360
73
380
L. Snopki
272
273
274
275
Snopki
33 361
63
53
215
112 119
152
149
110 111
106
113
306
246
247
57A
58
59
244
245
273
285
286
232
Szeroki Bór
51
351
352
353
19
246
266
267
268
269
270
52
53
261
262
40
41
42
349
Ruda
359
350
Imionek Maldanin
377
378
256
257
342
379
255
258
259
260
248
249
376
229A
348
356
374
375
343
371
372
215A
215
ek ięc Św
357
358
366
369
216
344
354
367
368
184
344B
355A 355
373
237
Nadleśnictwo Drygały
24 345
346 347
363
364
365
229
247
Pilchy
332C
344A
Jeglin
363A
201
238
239
240
250
251
253
254
31
43
44
45
252
22
32
33
58 241
242
243
244
245
234
187
230
231
232
235
236
220
221
Szczechy Małe
340A 340
344C
167
185
186
218
219
332A
Trzonki
337
338
150
168
169
202
203
204
205
14
362
151
s Ro J.
288
244
245
Rez. Pupy
184
120
107
108
109
104
105
e ał Bi J.
289 290
291
246
186
121
96
J. N
Krzyże
233
234
49
50
231
13
23
24
34
35
36
37
38
39
217
218 219
220
275
295
102
103
205
271
274
203
227
228
14
15
25
26
27
28
29
30
204
206
262
293
294
191
192
209
1
16
17
18
19
20
214 213
2
8
9
10
11
168
3
4
5
6
21
190
169
208 207
Szeroki Bór Piski
211
212
193
194
195
191
192
125
141
152
170
188
189
190
J. Głębówko
Karwik
126
142
171
172
173
174
175
176
177
179 178
197
198
199
200
84
85
86
88
12
178
180
193
261
287
288
L. Krzyże
87
180
181
182
183
74
75
76
78
7
170
64
159
162
339
140
153
154
155
324B
324C
L. Browarnik
Oddział 312
332
324A
Oddział 311
Rostki
332B
109
110
127
143
144
145
156
157
158
160
161
163
164
165
166
55
65
66
67
89
90
91
56
77
79
80
58
172
181
ie
247
248
295
4
187
122
L. Niedźwiedzi Kąt
154 153
Ścieżka „Rezerwat Pupy”
217
123
124
97
98
93
94
95
251
276
277
289
81
139
J. Jegocin
130
146
147
148
136
137
138
131
132
133
134
135
57
58
68
69
171
249
250
264
265
278
90
91
236
238
263
76
77
223
224
252
253
60
122
123
46
47
121
118
323
326
327
328
292
324
Szczechy Wielkie
93
94
111
128
129
st y ek
318
319
314
316
317
337A
95
112
113
114
115
116
S J.
Lisie Jamy
L. Lisie Jamy
329
331
305
308 310
311
320
321
322
46A
o
78
96
97
98
99
100
117
119
120
rajn
62
79
80
81
102
103
104
105
313
304
305
2
312 311
Oddział 306
Kociołek Szlachecki ł cio Ko . J
302 301
303
312
335
65
82
83
Łysonie
296
299
306
307
336
63
66
ki
298
Zdory
51
67
306
oła w
297
300
c ze
16
Oddział 305
295
294
50
68
69
70
106
Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi. Linie te tworzą zazwyczaj sieci dróg, które nadają lasom kształt szachownicy. Wierzbiny Oddziały leśne mają zwykle kształt prostokąta i powierzchnię średnio 25 ha. Przy skrzyżowaniu linii oddziałowych znajdują się słupki (w południowo-zachodnim narożniku oddziału), na których naniesione są numery. Numeracja oddziałów zazwyczaj wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód. Dłuższe boki oddziału wyznaczają mniej więcej linie północ–południe, natomiast krótsze wschód–zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii oddziałowych. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na niniejszej mapie. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku oddziałowym pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyGorzekały skasz pomoc.
63
390A
293
32
52
53
54
55
56
57
58
107
124
45
59
38
42
59
108
35
36
37
48
49
50
61
62
179
222
237
266
267
208
210
255
89
92
84
85
99
100
101 125
86
87
87A
92
83
79
80
81
82
241
242
195
196
239
240
75
78
53
297A
392
20A
trze J. S Strzelniki
16
Kwik J. Bi ał
J. K a
33
16;63
Rostki Skomackie
i lnik
Jak nie zgubić się w lesie
Gaudynki 390B
390
21
Orzysz
sk iń zb
218
219
93
70
i
221
94
67
68
69
71 72
73
126
155
157 156
58
228
64
65
półwysep Jeziora Lampackiego; skarpa z kamieni, gdzie w XIX w. założono winnice; pomnik przyrody – grupa pięciu Kamieńskie modrzewi europejskich
391
29
34
35
36
37
91
24
39
40
52
174
183
184
225
226
227
28
51 54
96
97
197
J. Śniardwy
20B
21
Krajobrazowy
27 38
41
42
L. Dębowo
176
211
62
63
66
A1
Grzegorze
334
22
30
31
36A
37A
38A
39
60
61
L. Jagodzin
Ścieżka „Wokół jeziora Chudek”
209
212
213
49
50
43
12
199
230 229
53
56
57
łączące się ścieżki na terenie ośrodka hodowli konika polskiego, jezioro Bełdany, jezioro Smolak, bór bagienny, las grądowy, las łęgowy
Nowe Guty
16
17
23
24
25
26
43
44
76
30
82
185
254
51
52
54
55
60
61
91
128 127
185
59 65
43
45
46
47
48
66
95
159
188
44
41
D2
Okartowo
333
18
19
15A
15B
39A
45
Wejsuny
Ścieżka „Ruciański Las”
175
186
200
214
215
31
73
Wojciechówka
187
37
38
40
M
111
177
201
40
25
29
a ła
63
11 8
243
39
42
7
25
27
30
31
rzeka Krutynia, jeziorka torfowiskowe, zadrzewienia śródpolne, różne fazy rozwojowe drzewostanów
226A
Niedźwiedzi Róg 14A
27A
18
19
104
112
121
189
216
12
26
nik
222
96
32
33
74 97
129
130
131
161 160
189
190
191
133
41
67
68
21
28
2529
a nk zia Gu . J
L. Guzianka
107
188
160
13
14
15
17
18
19
35
36
98
99
132
162
192
193
L. Pupy
69
20
22
3
4
Ścieżka „Śladami Gałczyńskiego”
34
41A
42
5
7
32
103
143
11
166
Ostrów
r ie W J.
223
194
100
70
23
1
33
99
L. Kowalik
202
167
6
161
13
20
21
173
153
165
437
23
198
162
163
J
ęś Rz J.
164
165
134
163 195
196
284
268 275
135
136
216
292
103
71
164 429
22
L. Ruciane
146 154
155
421
430
438
157
14
106
124
11
12
17
98
Ruciane-Nida
145 144
156
159 158
9 12
15
Suchy Róg
226
L. Lipnik
L. Wejsuny
134 147
148
149
413
422
431
439
9
19
43
44
10
24
20
45
8
150
206
2
449
269
21
423
432
440
441
447
skie
Olszyny
106
22
433
207
414
446
265
270
442
415
416 424
Karwica Mazurska
261
266
46
72
73
104 107
108
267
443
J. Skarp
425
434
138 152 151
12A
Onufryjewo
10
11
16
100
227
14
Końcewo
6
Piaski
137 136 135
187
188
208
417
426
435
189
210
418
427
436
256
211
419
428
240
257
420
231
249
262
271
47
74
241
250
258 263
23
76
75
197
217
Świętajno
269
270
S J.
kie ws 50A 49 ho c Spychowo py
78
166
167
220
264
265
168
218
L. Powałczyn
26
232
212
1
Sumkiptaków i zwierząt leśnych, rośliny wodne, las łęgowy i grądowy, źródełko miłości strefy życia w jeziorze, bogactwo Pianki
J. Tuchlin
46
7
8
5
8
108
123
142 141 140 139
190
191
l J. Bie
266
79
139 138
171
Kolonia 258
80
252 251
224
225
233
242
243
259
268
25
Ścieżka „Jezioro Ciche” J. Ciche
140
169
51
52
110 109
141
142
81
111
170
Swietajno Kolonia
254 259
112
143
Racibór
213
249
260
113
53
234
213
192
C3
y
e itn
267
115 144
82
13
193
169
125
128 127 126
10
215
98A
225A
225
38
2 9
1
7
34
113
3
4
2
3
208 207 206
216
217
109
114
116
5
41
209
30
e J. Pogubie Mał
261
114
83
145
218A
255
116
84
28
54
14
27
29
56 55
15
244
264
12
16
17
226
214
170
171
194
117
129
Ścieżka „Smolaki"
4
199 198
44
Osiniak-Piotrowo
131 130
B1
Krutyń-Rosocha
Tuchlin
Dziubiele
31
1
Głodowo
Warnowo
Śwignajno Wielkie Wygryny
363D
132
58
Źródełko Miłości
ęk Bł J.
250
271
Muzeum Przyrodnicze Mazurskiego Parku Krajobrazowego mieści się w zabytkowej stodole w Krutyni. Znajduje się tu ponad 200 spreparowanych zwierząt występujących w lasach mazurskich. Osobniki wchodzące w skład kolekcji są zazwyczaj ofiarami wypadków komunikacyjnych. Część historyczna zawiera wystawę starych fotografii, pamiątki związane z twórczością pisarza – Karola Małłka, oraz informacje o przeszłości Krutyni. Przy muzeum działa ośrodek edukacji przyrodniczo-leśnej.
118
85
32
57
11
Koczek
6
7
227
235
254 253
260
5
3
8
9 10
18
245
Ścieżka historyczna 255 fortyfikacji I i II wojny światowej
2
13
31 30
58
86
87
117
141
33
59
60
106
142
34
3 4
228
246
247
Połom
1
229
218
115
154
172
Rez. Jezioro Warnołty
190
109A
2
L. Rostek
174
tablice informacyjne na temat walorów przyrodniczych i gospodarki leśnej, ślady działalności bobrów, tereny podmokłe
16
27
363B
156
175
obszar hodowli konika polskiego
Wólka
Majdan
D3
Odoje
jno J. Sa
256
244
61
88
144
36
107
143
35
259
215
237 236
248
176
197
218
222
363A
Wojnowo
142
Wokół Jeziora Chudek
ze k toc
251
89
214 243
62
255
68
69
108
109
145
37
L. Kolonia
216
Chajdyce
Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.6875111, 21.4308592
Stacja Badawcza Polskiej Akademii Nauk w Popielnie powstała w latach 50. XX w. Realizuje się tam wiele programów naukowych, niemniej sztandarowym przedsięwzięciem jest wolna hodowla konika polskiego, który wywodzi się od tarpanów – dzikich, wymarłych już leśnych koni, żyjących niegdyś na terenie Polski. Na uwagę turystów zasługuje muzeum, gdzie można zobaczyć eksponaty związane z działalnością stacji naukowej, a także kolekcję bryczek, powozów i sań.
245
263 262 263A
90
210
236
237
63
110
253
238
178 177
Rez. Czaplisko - Ławny Lasek
230
223
363
143A
dąb „Perkun”, brzeg Jeziora Nidzkiego
22A
22
13A
Kamień
200
210
219
224
Popielno
211
212
220
9
Park
” aturze
257
Muzeum Przyrodnicze MPK
Pozycja na mapie: D2 | GPS 53.751697, 21.626814
238
246
252
206
38
254
260 70
252
239
213
214
52
53
J. Smolak
183
202 201
203
363C
Rosocha
157 158
196 195
219
204
Ładne Pole
Chostka
145
159
160
181 180 179
199
k
247
64
186
215
239
39
247
256
244
246
220
221
144
C3
51
Ścieżka „Popielno”
192
193
297 296
221
109
110
Śladami Gałczyńskiego
Mikosze
L. Łuknajno
39
47
Wierzba
prom
L. Kończewo
194
48
158
191
205
54
177
184
49
157
J. Bełdany
178
122
146
161
198
i erw
248
187
211
212
40
169
248
36 71
147 146
148
249
222
223
200
196 195
Śwignajno Małe
134 147
148
151 150
182
188
Zameczek
95
96
123
Rez. Królewska Sosna
Zgon
i J. K
241
170
208
209
149
150
37
72
111
112
239
ały
Stacja Badawcza Polskiej Akademii Nauk
10
L. Kobiel
231
74
38
238
202 201
204
205
245
ró j M
242
253
9
Kobiel
230
Jerutki
171
114 113
243
251
39
240
241
40
41
75
212
184 203
237
97
113
179
125
163 183
181 180
197
Ukta
140
149
150
159
Iznota
173 172 171
287
306
Gałkowo
79
98
137 136 135
166
167
80
81
Krutyń
114
126
164
185
207 206
208
209
210
5
73
115
151
7
42
76
jno
232
152
188
190
Piasutno
233
153
172
193
192
154
173
174
191
224
240
Nowe Gizewo
175
155
43
44
77
116
ęta wi
234
117
Ś J.
J. Wałpusz
23
176
223
235A 235
157
194
219
225
45
6
8
79
80
118
o
226
227
Wałpusz
178
179
121
122
9
119
120
utn
221
123
159
L. Strużki
198 220
81
L. Piasutno 156
as Pi J.
199
82
83
e
200
125
ży c
kie uc
201
228 229
161
Łęg
85
124
160
196 195
205
86
o J. N
k iej
202
163 162
46
84
87
10
58;59
62
151
141
st w n ość je „Woln
ok tar
181
47
1
2
48
78 126
180
49
50
127
135
164
203
88
52
L. Prusinowo
L. Pieck 3
177
178 179
180
zd J. Zy
S J.
165
222
Wądołek nad rzeką Rybnicą to miejsce, gdzie w latach 1811–1880 funkcjonowała największa wówczas huta żelaza w Prusach Wschodnich. Powstała w miejscu młyna Piskorzewo, który ze względu na położenie potocznie nazywano Wądołkiem. Do czasów obecnych z prężnie funkcjonującej miejscowości i huty przetrwały pozostałości fundamentów, urządzeń hydrotechnicznych, droga z kamienia polnego oraz cmentarz.
136
89
Powałczyn
129 128
166
185 184 183 182
204
Ochódno
167
91
100
131 130
138 137
90
53
Zyzdrojowy Piecek
82
Krutyński Piecek
152
307
w rezerwat sosny mazurskiej, młodnik z 1990 r., starodrzew dębu szypułkowego, fragment lwiecznego lasu, monolit ye świerkowy, żerowisko jeleni, miejsce odpoczynku przy jeziorze .W
Wężewo
Rez. Czapliniec
ie
125 124
126
a werow
139
140
92
102 101
132
54
182
176
83
Ścieżka „Krutyń – Rosocha”
140
305 304
49
63
112 111
149
Stare Kiełbonki
65
99
115
127
138
36
64
166A 166
Ścieżka „Kadzidłowski Las”
Ukta Nowa
127
143
152 160
161
40
41
108
110 109
L. Gąsior
182
Kadzidłowo 300
50
161A
299
unt
S J.
133
93
184
185
141
38
167
174
288
289
28
303
162
189
290
111
129
144
153
154
Rez. Krutynia Dolna 186
284
130
145
ła j sk
Kulinowo
a ro ścieżk
134
103
55
59
94
95
186
128
139
J. Zdrużno
105
58
60
96 104
57 56
181
y
Marksewo
58
149
i
97
98
61
62
63
22
148
150
ow wer
99
64
188
118
151
129
291
292
156
175
241
285
C2
63
65
66
26
23
L. Babięta
130
131
114
owe J. N Nowe Kiełbonki
11 6
117
119
152
132
Rez. Zakręt
118
120
113
n ki łbo 115 Kie
58
121
153
155
156
183 Nadleśn 223 ictwo Strzało wo 21 Nadleśn ictwo Spychow o 51
224
225
24
154
157
Krawno
190
Babięta
122
158
107
ielk ój W
67
27
25
159
160
111 110 108 109
zd r
Rez. Kulka
28
31
Pozycja na mapie: E4 | GPS 53.483422, 21.783161
Leśniczówka w Praniu w 1880 r. zyskała sławę dzięki bywającemu w niej wybitnemu polskiemu poecie – Konstantynowi Ildefonsowi Gałczyńskiemu. Odwiedzając właśnie to miejsce nad brzegiem Jeziora Nidzkiego, Gałczyński napisał takie dzieła jak: „Pieśni”, „Księżyc” i „W leśniczówce”. Obecnie funkcjonuje tu muzeum poety oraz ośrodek kulturalny.
227 29
32
33
112 123
Wólka Prusinowska
L. Krutyń
101
102
104
105
121
Kolonia Prusinowo
73
74
ro zlak ki s tyńs kr u
35
226
126 125 124
191
192
76
127
161
75
y J. Z
k ęs
Huta Wądołek
Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.610552, 21.502689
231 230 229 228
234
Ł J.
Muzeum w Praniu
8
194
30
Stare Kiejkuty
193
232
34
Nadleśnictwo Korpele
162
77
49
51
103
106
107
J. Kli m 51
68
286
112
142
84
87 86
108
293
176
146
155
219
243
Strzałowo
23 24
32
44
1A
2A
14
J. Jegocinek
233
7
197 196 195
199
163
78
52
88
22
39
54 67
263
24
66
63
200
129
79
80
54 53
90
91
92
6
23
218
244
dęby królewskie, półwysep otoczony wodami jezior Guzianka Wielka i Mała oraz śródleśnego jeziorka Gaik
Góra Popielno, Smolaki
Chmielewo
1 2
15
33
113
114 131
34
35
Zatoka Łukniańska
L. Śniardwy
96
115
133 132
147
Bobrówko
242
98
128
169 168
190
191
134
135
220
L. Ukta
26
69
264
136
ik o
97 95
117 116
164
163
246
L. Kołoin 7
164
221
222
267
8
40
lki
202
198
128
130
81
83
55
56
46
93
94
L. Uklanka
247
135
136
165
118
J. M
78
79
100 99
64
80
81
101
36
50
Stawek
65
82
0
Zimna Woda 201
164
86
131
58
76
Mojtyny
248
223
294
55
71
72
224 249
J. Krutyńskie
56
192
245
9
Rez. Krutynia
193
225
226
265
27
Rez. Pierwos
195
196
137
166
167
194
268
25 28
45
73
197
250
269
10
168
169
137
45
61
66
107
108
136A
138
102
119
138
109
139
170
610
58 74
171
140
141
110
83
84
120
102
62
67
121
101
111
103
68
85
86
104
105
122
104
112
69
61
235
170 203
133 165
166
168 167 169
132
59
82
85
ko awien J. Kr
J. Miętkie
iny
236
3
135
172 171
134
87
47
48
251
13 30
142
198
227
270
Kosowiec
57
75
199
Kołowinek
252
e ik Wi
136
88
90 89
Kolonia Babięta
l J. Ub
rw
204
91
45
57
284
285
wo ejso 84 J. T 288
271
113
106
87
88
Lisunie
79
103
105 114
143
172
80
81
D3
Czarne
ło
A J.
174
205
92
95
138
290
Prusinowo
1 60
44
286
289
137 140
270
200
29
46
144
281
82 106
89
123
278
Ruciański Las
k J. Tyr
L. Zimna Woda 94
173
175
Lesk
93
271
643
L. Rańsk
141
143
142
Miętkie
Jeleniowo
60
272
273
11
33
47
60
78
145
L. Łowiecka Dębie
254
14 31
59
Machary
61
62
274
229
253
15
34
35
256
32
61
272
273
274
275
201
230
231
255
L. Łowiecka Lisiny
Ścieżka „Strzałowo”
70
37
Urwitałt
8 13
16
Leśny Dwór
55
72
90
107
268
115
174
41
254
255
ałe
144
63
16
18
Cierzpięty
ny ojty
145
64
276
175
202
203
232
48
dy
pek J. Słu
101
96
258
277
280 279 278
17
Kolonia Machary
238
wia
Rów
102
97
29
65
66
259
233
257
275 19
J. M
67
30
281
Dobry Lasek
1
20
146
269 279
11 7
118
173 204
270 61
75
91
271
273
Rez. Strzałowo
147
176
177
44A
239
256 282
31
98
264 263
278
4
Nawiady
262
283
32
33
34
68
69
100
266 265
iM awk J. Ł
36 35
37
242
240
L. Ganty
267
o
38
241
J. Ławki
39
70
268
17
19
234
258
279
148
178
275
36A
Mikołajki
L. Mikołajki
17
Ścieżka przyrodnicza „Łuknajno”
63
71
J. L
300-letnie dęby, starodrzew mieszany, wiekowe sosny i świerki, tablice na temat zjawisk przyrodniczych, wąskie Pańska Wola ścieżki wewnątrz lasu, drewniane kładki
Nowa Wieś
8A
9
18
19
10
Mazurski
37A
56
74
76
is u Rez. Jezioro Lisunie nie
83
235 236
259
260
262
5
179
206 205
21
244
k towis J. Tał
20
Kolonia Nawiady
150
207
277
5A
180
J. Majcz Mały
149
151
238
2
226
243
18
41
146
Orzyny
21
40
103
147
269
22
23
245
181
237
0
119
262
Rez. Jezioro Łuknajno
73
92
261 260
276
L. Lipowo
120 121
182
3
224
248 247 246
184
84
122
123
153
208
239
Łętowo
Kolonia Goleń
210
642
24
Gant
183
215
216
240
61
Czaszkowo
211
212
225
249
251 250
Piecki
a J. N
71
104
Marian Maskuliński (1906–1945) był zdolnym i ambitnym leśnikiem, od którego nazwiska pochodzi obecna nazwa Nadleśnictwa Maskulińskie. Jako młody leśnik objął nadleśnictwo i podjął pracę nad stworzeniem w nim ośrodka badań naukowych na wzór podobnych placówek na zachodzie Europy. Grób Mariana Maskulińskiego, zmarłego w niewyjaśnionych, tragicznych okolicznościach, zdobi kamień z tablicą pamiątkową ufundowaną przez leśników w 1966 r.
42
25
252
227
229 228
230
10
213
231
232
253
12 11
215 214
154
155
Lipowo
86
124
125
210
279A
Goleń
łty Ta J.
43
Rańsk
26
13
217
185
63
85
87
126
4 L. Piersławek
Kolonia Piecki
198
89
45
73A
kie rdyńs J. Ga Krutynia
27
14
199
233
236 235 234
7
28
e ki
łe
Babięty
15
16
Kałęczyn
Pozycja na mapie: C4 | GPS 53.56611111, 21.4625
W lesie pomiędzy Długim Kątem a Kumielskiem znajduje się stanowisko archeologiczne Heidengericht (niem. Pogański Sąd). W centrum kamiennego kręgu o średnicy ok. 20 m znajduje się płaski głaz o długości 2,3 m i szerokości 1,2 m, noszący ślady celowej obróbki. Prawdopodobnie pełnił funkcję ołtarza ofiarnego, na którym mogło dochodzić do składania krwawych ofiar ówczesnym bóstwom.
Ma
8
237
200
220 219 218
ka
9
221 223 222
ięt y
203
205
Bieńki
190
201
n he
Śledzie J. B ab
Gajne
202
186
211
217
88
152
187
214 213 212
Zdrojewo
156
188
189
261
191
204
206
209
301
303
208 207
157
64
65
67
90
127
263 264
20
Prawdowo
77
265
266
leśniczówka Piersławek, żeremia bobrów, uprawa leśna, pomnik pilotów, grób Paula Witchera, szkółka leśna
B4
4
5
11
12
21
J. Łuknajno
77A
277 68
91
128
267
46
69
70
158
Ścieżka „Piersławek” L. Jeziorko
48
66
129
159
49
51
130
160
Kolonia Brejdyny
189
192
193
162
36
Rez. Jeziorko koło Drozdowa
3
59
Wioska
6
7
Nowe Sady Lubiewo 60
261A
Świnie Oko
35
47
92 131
37
38
93
161
188
174
174A
94
95
132
e
302
ie Wielk bięty J. Ba
Pozycja na mapie: F4 | GPS 53.553000, 22.034134
Kolonia Kozłowo
300
195 194
175
176
161A
96
133
39
72 71
134
40
53 52
73
28
Kosewo Górne
98
J. Wągiel
240A
ł J. Bia
299
196
177
uc
197
298
Julka
179 178
67
Brejdyny
55
74
75
97
Krzywy Róg
Rutkowo
183 180
76
Szklarnia
165
167 166
77
100 99
187
Dłużec
Głogno
169 168
Kozłowo
1
ko
78
63
56
29
i
171 170
ró w
157
158
159
42
54
Stare Talty
l ec J. Inu Zełwągi J. Płociczne
41
43
57
58
25
30
B2
Rezerwat Pupy
Park Sorkwicki
rze c
58
16
Drozdowo
Grabówka
256
k iel zW
3
Grądy
161
186
J. J o
Cimowo
258
jc Ma J.
184
149
J. B o
31 32
33
21
62
70
c
Rybno
L. Borówko
łuże
173A 173
297 296 2
150
Rez. Piłaki
5
Grób Maskulińskiego
142
J. D
162
164 163
151
152
65 64
66
Nadleśnictwo Mrągowo
128
146 145
147
139
Borowe
58
59
ywe
129
148
137
119
600
130
131
60
61
138
56
57
136
121
143
164A
Przytuły
Miejsce mocy Galindów
133 132
o
118
120
122
155
293
ńs Ra J.
ujn
L. Borowo
51
55
Faszcze
Inulec Śmietki
26
Woźnice
57
257
23
27
44
Probark Mały 52
53
16
Piersławek
Cierzpięty
Nadleśnictwo Giżycko
253
254
242
Baranowo
22
Jakubowo
20
43 54
243
L. Baranowo
24
Jary Lampasza
Rez. Nietlickie Bagno
Jezioro Ciche
Olszewo
Tałty
Śmietki Małe
34
18
19
42
44
45
49
50
12 13
Osiki
Górkło
Zastrużne
236
244
8
14
35
46
47
48
z J. Kr
134
o
ek
n łak
rom
i J. P
t J. S
135
182 181
6
124
154 153
4
5
J. K
Ścieżka „Borowski las”
125
38
39
237
255
9
Skomack Atrakcje Mały ły a A2 bór sosnowy, runo leśne, siedlisko jaszczurek, paśnikMdla zwierzyny, chrust, wiata Białaedukacyjna Giżycka k J. c a pomost i wieża widokowa E3U/ E4 dwa warianty trasy, pejzaż po huraganie, drewniany m bl ko ik Ublik A2 M aleja lipowa, śródpolne bagienko, stara lipa Jz. Smrowiskiem, jezioro rynnowe Lampasz, żeremia bobrowe, Czarci Jar, ał przebudowa lasu, pułapki na korniki y k Okrągłe Pańska Wola niłe . Zg B4 żeremia bobrów, torfowiska, Jmalownicze jezioro, wiata Eko-oczko Danowo C2 ptasi budzik, mrowisko, cmentarz J. staroobrzędowców, bór sosnowy, podmokłe siedlisko, chrust, szkody od zwierzyny Długie
Brzeziny-Szast
Grabówek
7
Kosewo
Wierzbowo
37
41
Grabowo
16
36
40
Krzywe 96
K J.
109
33
97
Kolonia Grabowo
31
32
98
Wola Maradzka
292
6
81
26
28
29
30
Probark
15
23
34
86
16
17
L. Kromnice 24
Nowy Probark
20
21
22
238
6
Kolonia Kosewo
Pozycja na mapie
Borowski Las
Szymonka
Dąbrówka
252
10
uc J. K
101
126
116
117
156
Rogale
Gniazdowo
239
13
ie
ój
110
88 87
144
295
25
75
240
4
Nazwa
251
229 228
232
5
15
J. Szym oneckie
Lelek
230
245
rsk
111
115
294
19
Karwie
76
77
Ścieżka „Jary Lampasza”
100
11
241
6A
e wi
85 102
Zawada
a rob J. P
112
Rozogi
2
r Ka
J.
72
73
78
90
91
127
Mojtyny
71
83
89
8
12
59
114
Kolonia Mojtyny
Pozycja na mapie: B2 | GPS 53.759359, 21.379901
92
Borowski Las
113
w er Pi J.
Kamionka
71A
79
Maradki
Chmielówka
W leśniczówce, niegdyś noszącej nazwę Kleinort, a obecnie Piersławek, w 1887 r. urodził się pisarz Ernest Wiechert, nazwany „Piewcą Mazur”. W izbie pamięci można podziwiać stare fotografie, dzieła w języku niemieckim i ich tłumaczenia na język polski, druki okolicznościowe i unikatowe dokumenty. Na ścianie budynku leśniczówki znajdują się dwie tablice pamiątkowe, postawione z okazji rocznic urodzin pisarza.
Jędrychowo J. Lampasz 93
k
14
82
94
ne
3
233
234
235
247
Nikutowo
Nowe Bagienice J. Janowskie Wólka Bagnowska 80
Szarłaty
7
ob rzy
Konopki
Konopki Nowe Wielkie Ścieżki przyrodniczo-edukacyjne
231
Czerwonki
6
10
16
84
1C
18
e J. Wierzbowski
Nibork
9
17
Bagienice
rż Sa
J.
Sorkwity 1
16
J. D
Cudnochy
y kst
26
16
Jora Wielka
2
u J. J
Słomowo
4
5
Marcinkowo
Użranki
Skorupki
248
249
Śniadowo
L. Złoty Potok
Bagienice Małe
L. Surmówka
3
F
Kadzidłowski Las
Ścieżka „Źródełko Miłości”
s
L. Sarż
32
łę
Stary Gieląd
Izba Pamięci Ernesta Wiecherta
Jest to system fortyfikacji, który powstał w latach 1900–1944. Składały się na nie betonowe i ceglane schrony, wieże strzelnicze i pasy przeszkód z wielu rzędów drutu kolczastego. Wiele schronów do dziś zachowało się w dobrym stanie technicznym, pozwalającym zaobserwować różnorodność rozwiązań obronnych i ewolucję fortyfikacji na przestrzeni ponad 40 lat. Aby je zobaczyć, najlepiej udać się do wsi Połom koło Spychowa, gdzie znajduje się ścieżka historyczna o długości 4,8 km.
G J.
Mrówki
wskie
Rez. Gązwa
kie bo
Ławki (osada)
Notyst Dolny
1B
Mrągowo
Notyst Wielki
rzeje
Młynik
Jełmuń
Borki Wielkie
Pozycja na mapie: B3 | GPS 53.627000, 21.351993
e J. Mi
Lasowiec
E
Ławki
Notyst Mały
k
Pustniki
Ścieżka „Park Sorkwicki”
Szczycieńska Pozycja Leśna
1A
Młynowo
16;59
Wieś założona w 1832 r. przez rosyjskich starowierców (staroobrzędowców). Za sprawą drewnianej cerkwi z lat 1921–1923 oraz żeńskiego klasztoru jest jedną z najciekawszych miejscowości w okolicy. Teren klasztoru jest otoczony murem, wokół którego ulokowane są budynki gospodarcze i mieszkalne. W centralnym miejscu zabudowy znajduje się neogotycka molenna – niewielki dom modlitewny wybudowany w latach 1923–1927.
4
Zalec
59
Stama
D
Mioduńskie
Muntowo
11
3
Polska Wieś
Gązwa
1
zy alc J. Z
1
Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.655278, 21.464192
Położony jest w okolicy Jeziora Lampackiego, wzniesiono go w latach 1850–1856 w stylu neogotyckim, jako siedzibę rodu von Mirbach. Później mieszkali tu członkowie spokrewnionej z nimi rodziny von Paleske. W nastrojowym starym parku okalającym pałac można podziwiać wiele rzadkich i egzotycznych gatunków drzew. Jedną z jego największych atrakcji jest ponadstuletni miłorząb japoński. W pobliskim lesie ciekawostką są winnice założone przez dawnych właścicieli pałacu.
Stamka
Popowo Salęckie
o J. Cz
Choszczewo
uń
Pozycja na mapie: A1 | GPS 53.969264, 21.144352
Zyndaki
Wejdyki
Sądry
Mierzejewo
uno J. J
Wojnowo
Surmówka
m J. Jeł
Zespół pałacowo-parkowy w Sorkwitach
2
30
ot J. K
1
Szestno
Warpuny
t alę
31
S J.
Szymanowo
C 29
J. Ry ńs
B
J. D
A
© OpenStreetMap (i) autorzy (CC-BY-SA 2.0)