Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Mazurskie"

Page 1

Fot. Gabriela Ulewicz / Nadleśnictwo Spychowo Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie

w lesie.

Trzymaj psa na smyczy

przestrzenny

podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.

Zachowaj ciszę w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.

Szanuj runo leśne.

Przez Puszczę Piską przebiegają liczne szlaki piesze, konne, narciarskie i rowerowe

1m

Las Ochronny „Szast”

Jest ono pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.

4 lipca 2002 r. przez Nadleśnictwo Pisz przeszedł huragan, który uszkodził drzewostany na powierzchni ponad 12 tys. ha. W 2003 r. minister środowiska ustanowił na obszarze dotkniętym przez żywioł Las Ochronny „Szast”. To teren obejmujący ok. 475 ha, wyłączony z wszelkich zabiegów gospodarczych, na którym pozostawiono wywrócone, połamane i uszkodzone drzewa. Las ten przeznaczony jest do odbudowy na drodze naturalnej sukcesji. Dzięki temu ma szczególne znaczenie, jako miejsce prowadzenia badań przyrodniczych i edukacji przyrodniczoleśnej. W celu ułatwienia obserwacji procesów przyrodniczych, jakie tam zachodzą, wybudowano drewnianą wieżę widokową oraz pomost nad rzeką Pisą. Grupy zorganizowane mogą odwiedzać Szast pod opieką przewodnika z nadleśnictwa.

Uważaj na dzikie zwierzęta. Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.

OCHRONA PRZYRODY

LASU

Z

A

T

Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo

Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo

Muzeum leśne przy Nadleśnictwie Spychowo

Mapy do pobrania ze stron: www.pisz.bialystok.lasy.gov.pl www.strzalowo.olsztyn.lasy.gov.pl www.maskulinskie.bialystok.lasy.gov.pl www.spychowo.olsztyn.lasy.gov.pl www.mragowo.olsztyn.lasy.gov.pl – zakładka: Turystyka – Pomysły na wypoczynek – Biegi na orientację – Zielony Punkt Kontrolny

Rybołów – jeden z najrzadszych ptaków drapieżnych w Polsce. Puszcza Piska z licznymi jeziorami otoczonymi lasami to idealne miejsce życia dla tego gatunku

Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo

PA

Z Y

Koniki polskie

Rozmieszczenie punktów kontrolnych można znaleźć na specjalnie przygotowanych mapach (do pobrania ze stron internetowych nadleśnictw). Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo

Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie

O WKI ABA

MEBLE

P

R I E

INST

RU M

E

N

Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie

Zajęcia z edukacji przyrodniczoleśnej w rezerwacie Pupy

P

Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie

Lilia złotogłów

Wilk lubi duże obszary leśne, dlatego w Puszczy Piskiej jest go coraz więcej

ZA

Borowik szlachetny

Rosiczka okrągłolistna

Dla miłośników biegów i marszów na orientację leśnicy z LKP Lasy Mazurskie przygotowali sieć Zielony Punkt Kontrolny. To rodzaj zabawy polegającej na odnajdywaniu w terenie punktów oznaczonych słupkami z unikalnym numerem i perforatorem. Projekt Zielony Punkt Kontrolny stanowi zachętę do nauki samodzielnego czytania mapy, bezpiecznego poruszania się po lesie oraz treningu orientacji w terenie.

N TR

Młody świerk

Biegi na orientację – Zielony Punkt Kontrolny

Świetlista dąbrowa to jeden z najbogatszych pod względem ilości gatunków roślin typów polskich lasów. Charakteryzuje się niewielką ilością krzewów i dobrym dostępem światła do podłoża, dzięki czemu tworzą się dogodne warunki do wzrostu dla licznych gatunków roślin zielnych. Wykształcenie świetlistej dąbrowy jest możliwe jedynie dzięki wypasom zwierząt hodowlanych, jakie dawniej były praktykowane w Polsce. Zanik tej tradycji spowodował też kurczenie się areału świetlistych dąbrów. Nadleśnictwo Strzałowo podjęło się próby odtworzenia tego unikalnego typu lasu. W 2013 r. rozpoczęto eksperyment. Oprócz wycięcia krzewów kluczowym zabiegiem w tym przedsięwzięciu było „zaangażowanie” do pracy koników polskich. Okazało się, że już po roku na powierzchniach próbnych odnotowano znaczący wzrost ilości występujących tam gatunków charakterystycznych dla świetlistych dąbrów. Są to m.in.: mieczyk dachówkowaty, oman wierzbolistny, lebiodka pospolita, rutewka mniejsza, biedrzeniec wielki, sierpik barwierski, koniczyna dwukłosowa i (na pięciu stanowiskach) pięciornik biały – sztandarowy gatunek świetlistych dąbrów.

Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo

N

Świerk

3,8%

Dąb

1,5% Olsza

Sosna

4,4%

84,5% Brzoza

Fot. januszlipinski / Fotolia.com

W

Ł

Ę

5,8% Typowy mazurski krajobraz w Rucianem-Nidzie z żaglówkami na jeziorze

DOWNICT WO

Fot. Monika Grzywińska / Nadleśnictwo Pisz

Odtwarzanie świetlistej dąbrowy

Fot. Krzysztof Stasiaczek

E

BU

Sosna objęta ochroną, jako pomnik przyrody w Nadleśnictwie Maskulińskie

Ośrodek Edukacji Leśnej „Pliszka” w Nadleśnictwie Pisz

Jesteśmy otoczeni przedmiotami, które zostały wykonane z drewna. Domy, elementy ich wykończenia, więźby dachowe, podłogi, okna, a także instrumenty muzyczne, wiele zabawek – to wszystko może być zrobione z tego surowca. Drewno służy także do produkcji papieru i tradycyjnie doskonale sprawdza się jako opał. Co ważne, jest naturalne, szybko ulega rozkładowi i odnawia się w stosunkowo krótkim czasie. Zastanów się chwilę, ile rzeczy z Twojego domu pochodzi z lasu.

W lasach gospodarczych drzewa, które uschły, pozostawiane są do ich naturalnego rozkładu. Martwe drewno jest nieodzownym elementem ekosystemów leśnych

Młode sarny rodzą się na przełomie maja i czerwca. Często są pozostawiane przez matkę w bezpiecznym miejscu. Zdarza się, że ludzie, spotykając młode zwierzęta w lesie, chcąc im pomóc, zabierają je do domu. W ten sposób odbieramy matce dziecko, a dziecku szansę życia na wolności lub nawet przeżycia. Karmienie dzikich zwierząt jest niezwykle trudne i pracochłonne, a przetrzymywanie ich w warunkach domowych zabronione prawnie.

Fot. Ewelina Łopatko-Pomianek

W

N

„Porzucone” zwierzęta

DREWNO – SUROWIEC NIEZWYKŁY

Krutynia to jedna z głównych rzek Mazur, którą organizowane są spływy kajakowe

Fot. Paweł Czyż / Nadleśnictwo Pisz

Fot. arch. Nadleśnictwa Pisz

Zajęcia z dziećmi w Ośrodku Edukacji Ekologicznej przy Nadleśnictwie Spychowo

Rysie to jedne z najrzadszych zwierząt zamieszkujących nasze lasy. Poza górami w Polsce można je spotkać zaledwie w kilku największych kompleksach leśnych – puszczach: Białowieskiej, Knyszyńskiej czy Kampinoskiej. W Puszczy Piskiej liczebność rysi drastycznie malała, ale obecnie ich populacja odbudowuje się. To efekt ochrony aktywnej, polegającej m.in. na wsiedlaniu osobników odławianych specjalnie w tym celu w Estonii. Naukowcy oceniają, że na obszarze Puszczy Piskiej może docelowo żyć nawet 40 przedstawicieli tego gatunku. Zwiększenie populacji rysi było możliwe dzięki innowacyjnej metodzie reintrodukcji „Born to free”.

Wieża widokowa w Lesie Ochronnym „Szast”

Fot. Langer / Fotolia.com

O

Rysie w Puszczy Piskiej

Fot. Monika Grzywińska / Nadleśnictwo Pisz

5 LAT

po wyrębie odnawiamy każdą powierzchnię, na której wycięto fragment

Pomost nad Jeziorem Cichym

Fot. Krzysztof Stasiaczek

K

Najpóźniej

Ponadto na szczególną uwagę zasługują inicjatywy z zakresu czynnej ochrony przyrody. Działania te mają na celu ochronę bardzo rzadkich gatunków lub zanikających zbiorowisk roślinnych. Przykładem są czynna ochrona wrzosowisk, odtwarzanie świetlistej dąbrowy czy reintrodukcja rysia.

Fot. Miroslaw Sczepański

A

Fot. Archiwum Nadleśnictwa Pisz

Lasy Puszczy Piskiej są rajem dla grzybiarzy

Fot. arch. Nadleśnictwa Spychowo

D

Ochrona przyrody ma szczególne znaczenie na obszarach o dużej lesistości, jak ten zajmowany przez LKP Lasy Mazurskie. Dlatego znaczna część omawianych terenów objęta jest różnymi formami ochrony przyrody. Mamy tu m.in. 13 rezerwatów przyrody o powierzchni ponad 12 884 ha, Mazurski Park Krajobrazowy – jeden z największych w Polsce (53 655 ha), na którego terytorium znajduje się jezioro Śniardwy, obszary Natura 2000 (utworzone po wejściu polski do Unii Europejskiej), pomniki przyrody, a także liczne strefy ochronne wokół gniazd cennych gatunków ptaków.

Zajęcia z najmłodszymi dziećmi na terenie szkółki leśnej

UPR AWA

Ł

Fot. Anna Maria Ptak / Nadleśnictwo Maskulińskie

Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.

Oferta edukacyjna nadleśnictw wchodzących w skład LKP Lasy Mazurskie jest bardzo bogata. Zmienia się wraz z porami roku i obejmuje tematy związane m.in. z wielofunkcyjną gospodarką leśną, lokalną przyrodą czy bezpiecznym spędzaniem czasu w lesie. Prowadzone przez leśników zajęcia odbywają się w lesie, w szkołach, na kilkunastu ścieżkach edukacyjnych zaznaczonych na niniejszej mapie oraz w specjalnie przygotowanych ośrodkach edukacyjnych funkcjonujących przy każdym z pięciu nadleśnictw LKP. Dzieci i młodzież mają tam do dyspozycji liczne eksponaty związane z przyrodą oraz tablice i pomoce naukowe.

ŁY L A S

Fot. Wojciech Perkowski / Nadleśnictwo Mrągowo

1m

UCZYMY O LESIE

ZA

Jezioro Mokre o powierzchni ok. 846 ha niemal ze wszystkich stron otoczone jest lasami

1m

B I Ó

Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus

Las odnawia się siekierą – to stare leśne porzekadło. Choć brzmi przewrotnie, jest bardzo trafne i nie kłóci się z jedną z fundamentalnych zasad polskiego modelu leśnictwa, jaką jest zachowanie trwałości lasu. Odnowienie, czyli sadzenie młodych drzewek, odbywa się w miejscach wyciętego dojrzałego drzewostanu (ok. 100 i więcej lat, w zależności od gatunku). Sadzenie wykonywane jest najczęściej w drugim roku po wycięciu drzewostanu, nie później jednak niż pięć lat po wycięciu. Kiedy warunki sprzyjają, aby odnowienie lasu powstało z nasion drzew rosnących wkoło powierzchni przeznaczonej do odnowienia, wówczas mamy do czynienia z odnowieniem naturalnym. Natomiast jeżeli istnieją przeciwwskazania do odnowienia naturalnego, wówczas sadzonki muszą zostać posadzone przez człowieka. Ten sposób sadzenia nazywany jest odnowieniem sztucznym. Odnowienia mają kluczowe znaczenie dla zachowania ciągłości produkcji leśnej oraz istnienia lasu dla przyszłych pokoleń. Dzięki temu następuje płynna przemiana pokoleń w lasach.

JR

Przywrócenie właściwych stosunków wodnych i zwiększenie ich zasobów na terenach leśnych, zdegradowanych w wyniku wykonanych w przeszłości prac melioracyjnych i drenażowych, to zadanie, które spełnia sieć obiektów wchodzących w skład tzw. małej retencji. Obiekty, o których mowa, to progi, groble, zastawki, przepusty, brody, zbiorniki wodne…

1m

JAK ODNAWIA SIĘ LAS

S Z K Ó

Fot. Urszula Dyl-Nadolna / Nadleśnictwo Spychowo

Królowa lasu – najwyższa, najsmuklejsza i najbardziej ceniona przez człowieka. Sosna mazurska to ekotyp sosny zwyczajnej. Jest słynna od wieków ze względu na wyjątkowe właściwości. Szybko rośnie, ma prosty, bezsęczny pień sięgający nawet 40 m wysokości. To zadziwiające, że tylko tutaj – na Mazurach – sosny osiągają tak niezwykłe rozmiary. Można wiązać to z występowaniem, właśnie na Mazurach, klimatu przejściowego między morskim a kontynentalnym. W XVII w. płacono za jedną sztukę 1,5 kg złota, czyli tyle, ile wynosiła ówcześnie trzyletnia pensja robotnika w Paryżu! Wtedy była niezastąpionym materiałem do budowy masztów okrętów morskich.

1m

Biwakuj w miejscach do tego przeznaczonych.

Fot. Adam Jażdżewski / Nadleśnictwo Spychowo

Las jest domem dla zwierząt.

Lasy stanowią miejsce życia dla ponad połowy gatunków zwierząt występujących w Polsce.

1m

Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus

Tereny leśne są bardziej różnorodne i miłe dla oka, zmieniają się wraz z porami roku.

Fot. Paweł Czyż / Nadleśnictwo Pisz

W trakcie spacerów i grzybobrania nie pozostawiaj odpadów

w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.

1 mp

1m

Zabierz swoje śmieci ze sobą.

Fot. waldru / Fotolia.com

Las urozmaica krajobraz.

Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”, powołany w 2002 r., jest jednym z 25 tego typu obszarów na terenie naszego kraju. LKP tworzy się w miejscach, gdzie występują duże, na ogół zwarte kompleksy leśne. Inne tego typu obszary znajdują się w Bieszczadach, Beskidach czy Borach Tucholskich. LKP Lasy Mazurskie tworzy pięć nadleśnictw – Spychowo, Pisz, Maskulińskie, Strzałowo i Mrągowo, a ponadto tereny zarządzane przez Stację Badawczą Rolnictwa i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie. Gospodarka leśna prowadzona na terenie leśnych kompleksów promocyjnych nakierowana jest na wielofunkcyjność lasów. W sposób szczególny kładzie się tam nacisk na ich funkcje społeczne – udostępnianie lasów w sposób przemyślany i niezagrażający przyrodzie oraz edukację przyrodniczoleśną. Prowadzi się tam również badania naukowe z zakresu nauk leśnych i przyrodniczych, a także realizuje innowacyjne przedsięwzięcia związane z gospodarką leśną (restytucja rysia, odtwarzanie świetlistej dąbrowy, Las Ochronny „Szast”). Warto dodać, że leśne kompleksy promocyjne to polska idea wprowadzona przez Lasy Państwowe w latach 90. ubiegłego wieku.

Rozległe sosnowe lasy to najbardziej charakterystyczny element krajobrazu w południowej części Puszczy Piskiej

1m

Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.

Samochód pozostaw

1m

1m

W Nadleśnictwie Pisz w ramach czynnej ochrony suchych wrzosowisk prowadzi się ich wykaszanie, a także usuwa młode drzewa i krzewy, hamując w ten sposób proces naturalnej sukcesji i zanikanie tych cennych zbiorowisk roślinnych. Koszenia wykonywane są jesienią i zimą, po przekwitnięciu wrzosów, lecz przed opadami śniegu. Skoszone wrzosy wykorzystuje się w budownictwie, jako ekologiczny, naturalny materiał na pokrycia dachowe. Działanie to jest doskonałym przykładem, jak można chronić przyrodę poprzez jej rozsądne użytkowanie.

Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego.

Fot. Paulina Adamska / Nadleśnictwo Spychowo

tylko drewna, lecz także owoców, grzybów i ziół, które każdy może bezpłatnie zbierać na własny użytek.

O

ISBN 978-83-64084-14-0

rośliny i ludzi. Zmniejsza ryzyko wystąpienia powodzi, gdyż gleba leśna i ściółka magazynują bardzo duże ilości wody. Las chroni także przed wiatrem i hałasem.

IDEA LKP

Mapę wydrukowano na papierze z certyfikatem FSC

sześcienny

Las dostarcza surowców – nie

LKP Lasy Mazurskie jest drugim co do wielkości obszarem tego typu w Polsce. Obejmuje ok. 118 tys. ha w Mazursko-Podlaskiej Krainie Przyrodniczo-Leśnej. To jeden z najpiękniejszych i najbardziej zalesionych regionów naszego kraju, wyjątkowo atrakcyjny dla każdego, kto szuka kontaktu z przyrodą. Puszcza Piska, w której skład wchodzą rozległe drzewostany, jest głównym kompleksem leśnym na omawianym terenie. W jej północnej części krajobraz urozmaicają liczne jeziora, w tym nasze największe jezioro Śniardwy i w całości uznane za rezerwat krajobrazowy Jezioro Nidzkie. Południowa część puszczy jest raczej płaska i gęsto zalesiona. Mozaika siedlisk – leśnych, bagiennych i wodnych – ukształtowana przez lodowiec przed tysiącami lat, oraz stosunkowo niewielka presja człowieka skutkują niezwykłym bogactwem świata roślin i zwierząt tej części Mazur.

Tekst: Tomasz Dębiec, Monika Grzywińska, Urszula Dyl-Nadolna Konsultacja merytoryczna: Paulina Adamska, Adam Cisowski, Monika Grzywińska, Ewa Pietrzak, Anna Maria Ptak Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek

1 m3

Ochrona wrzosowisk

1,54 m

POŁOŻENIE I WARUNKI PRZYRODNICZE

Kontakt: Tomasz Dębiec 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl

Las chroni glebę, wodę, zwierzęta,

Na rowerze, kajakiem, pieszo i konno. Tereny Puszczy Piskiej to miejsce idealne do wypoczynku. Skryte w lesie pola namiotowe, czyste jeziora z licznymi wypożyczalniami sprzętu wodnego, kilometry leśnych szlaków gwarantują wyciszenie i udany odpoczynek wszystkim miłośnikom przyrody. Szczególnie zachęcamy do odwiedzania ścieżek dydaktycznych przygotowanych przez nadleśnictwa. Na omawianym terenie jest ich piętnaście. Na stronie z mapą znajduje się tabela z ich wykazem, lokalizacją i głównymi atrakcjami przyrodniczymi, jakie znajdują się na poszczególnych ścieżkach.

Lasy Państwowe to największy dostawca drewna na rynek krajowy. Sprzedaż surowca odbywa się w systemie detalicznym dla odbiorców indywidualnych oraz za pośrednictwem aukcji internetowych dla podmiotów gospodarczych. Szczegółowych informacji na temat zasad sprzedaży udziela nadleśnictwo, natomiast o bieżącej możliwości zakupu – poszczególne leśnictwa. Kupując drewno stosowe z przeznaczeniem na opał, należy wiedzieć, że tzw. stos posiada dwie miary: m3 i mp. Aby uzyskać miąższość samego drewna w stosie (bez pustej przestrzeni między wałkami), należy pomierzoną wielkość mp (l × s × h) przemnożyć przez właściwy współczynnik redukcyjny, którego wielkość zależy od długości wałków i gatunku drewna. Przykładowe wyliczenie dla opału sosnowego (S4 So) wyniesie: 1 mp × 0,65 = 0,65 m3.

1m

D R

PUSZCZA PISK A

„Lasy Mazurskie”

Las daje pracę zarówno leśnikom, jak i pracownikom zakładów usług leśnych wykonujących w drzewostanach prace z zakresu hodowli i ochrony. Dostarcza surowca gwarantującego zatrudnienie pracującym w przemyśle drzewnym.

To, jakie gatunki drzew tworzą lasy, jest uzależnione przede wszystkim od klimatu, żyzności gleb, dostępności wody, a także od tego, jaki wpływ na przyrodę wywarł na danym terenie człowiek. Warunki wpływające na drzewostany Puszczy Piskiej ukształtowane w okresie ostatniego zlodowacenia są zróżnicowane. W północnej części tego dużego kompleksu leśnego występują wzgórza moreny czołowej i jeziora rynnowe, w południowej zaś przeważa rozległa równina piasków sandrowych. Różnice te przekładają się na skład gatunkowy drzew tworzących lasy w poszczególnych częściach puszczy. Na północy żyźniejsze gleby pozwoliły na rozwój lasów liściastych i mieszanych, na południu dominuje mało wymagająca sosna.

SIO

Leśny Kompleks Promocyjny Leśny Kompleks Promocyjny

Leśne ścieżki i szlaki turystyczne to doskonałe miejsce na relaksujący spacer i do uprawiania sportów – biegania czy jazdy na rowerze. Dzięki wszechobecnej zieleni łatwo się odprężamy.

NA

„Lasy Mazurskie” mapa tur yst yczna

Las jest miejscem rekreacji.

R

NA MAPIE: • miejsca postoju • miejsca wypoczynku • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • rezerwaty przyrody

LKP Lasy Mazurskie

Rola, jaką pełnią lasy w naszym życiu, jest olbrzymia. Chronią nasze zdrowie poprzez filtrację zanieczyszczonego powietrza. Niezliczona ilość drewnianych przedmiotów, którymi się otaczamy i z których korzystamy na co dzień, istnieje dzięki lasom. W nich mieszka ponad połowa gatunków zwierząt występujących w Polsce. To właśnie w lesie mamy doskonałe warunki do wypoczynku i psychicznego odprężenia. Dlatego lasy to wyjątkowe, wspólne dobro. Pomyśl chwilę, jak Ty korzystasz z lasu.

Zasady zachowania się w lesie

Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz

skala 1:90 000

Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”

LASY DLA LUDZI

Zasady zakupu drewna

Fot. Andrzej Ryś / Nadleśnictwo Strzałowo

FUNKCJE LASÓW

Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz

MAZURSKIE LASY

Pięciornik biały

Dzwonek brzoskwiniolistny

GŁÓWNE GATUNKI NASZYCH LASÓW


282

313

278

320

Cis

281

326

325

90

208

215

Stare Czajki 330

214

89

L. Kopytko 218

227 226

331

Kilimany

225

224

106

124 122

208A 212

222

87

107

108

138

Kopytko 223

88

121

85

86

105

134

146

235

332 242

234

144 145

143

W sercu Puszczy Piskiej, na skraju miejscowości Ruciane-Nida, znajduje się jeden z najciekawszych w Polsce obiektów związanych z leśnictwem. To powstała w latach 1890–1982 olbrzymia wyłuszczarnia nasion, wówczas największa na terenie Prus Wschodnich. Magazyn główny może pomieścić jednorazowo ok. 180 ton szyszek. Wydajność wyłuszczarni wynosi do 35 kg nasion na dobę, które uzyskuje się z ok. 2700 kg szyszek. Wyłuszczanie nasion to bardzo istotny element hodowli lasu. Tak pozyskane nasiona służą do produkcji sadzonek drzew leśnych w szkółkach. Stamtąd sadzonki trafiają na zręby, gdzie stworzą nowe pokolenie lasu. Zwiedzanie wyłuszczarni nasion pozwala poznać bardzo ciekawy wycinek hodowli lasu.

Śluza Karwik

B3

Piska Pozycja Ryglowa

16

Miejsce Puszczańskiej Zbrodni

113

20 21, 22

E3

E4

Były Wychowawczy Obóz Pracy w Snopkach

E3

Były obóz jeniecki Bertenheide

Kościół w Jerutkach z 1710 r.

A4

Mały geodety Mogiła niemieckiego

E3

25

Pomnik Sosna Gałczyńskiego

C3

Zieleniec

Średniowieczny gródek

Zieleniec

27

Fort Lyck

28

Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie

310

C1

30

Ruiny zamku w Szestnie

B1

31

Wczesnośredniowieczne grodzisko

A1

32

Łatana Małaze Kopiec strażniczy Petrimpos średniowiecza

A1

Lesiny Małe

Kapliczka św. Jana Nepomucena

290

289

254

297

278

288

296

292A

294

266 265

302

Łuka

319

323

Księży Lasek

E3

szlak

322 326

ori hist rowerowy śladami

iw

292

300

i ol ok 299A ni

si K

lo

299

195

330 331

335 336

92

kie

344

355

356

353

354

Turośl

367

372A

125

166

155 154 171 173

170

169

168

172 190

189

188

186 187

382

Karpa

396

165

164

185

184

161

381

L. Turośl 380

395 394

183

182

181

180

179

408 383

379

378 377

409

406

405

386

387 388

375 399 398

402 401

412

411

374

373

410

392

k

391

325

326

327

Zdunowo

343

364

390

365

361

357

ek

las

zo

356

384

385

333

377 380 383 382 381

379

J. Buwełno

177

195

353

354

355

387

376

193

211

210

208

209

386

229

394

228

227

246

226

205

206

207

220

221

200

201

219

8

243

242

241

Antonia

Łączki

Leman

Nadleśnictwo Nowogród

198

204

196

200

Antonia

164

165

ąg łe

kr

127

128

240

239

257

256

255

198

267

213

Grądzkie

z

ys

rz

Turowo

122

Dąbrowy 317 316

Wolkowe

333

Pełty

Nadleśnictwo Myszyniec

Myszyniec Stary Browary

236

Piątkowizna

141

142

214

266

265

264

263

262 261

Jeże

273

272

247 248

213

254

147

253 255

Jakuby 255A

257

Filipki Duże

256

Okurowo

Brzozowo

152 154

Wykowo

259 155

Kiełcze-Kopki

Danowo

Nadleśnictwo Łomża

L. Niedźwiedzi Dół

N. Mrągowo

Suwałki

LKP Lasy Mazurskie

Żebry

Ełk

Stare Kiełcze

Olsztyn

Lachowo

Górskie

Bialiki Rupin

156 157

277

4

246 245

249

267

144

Elbląg

269

239

240

241

242

243

244

250

Filipki Małe

153

247

234

235

236

Cwaliny

251

Brzózki

148

226

265

268 271 270

237

252

140

149

260

230

231

Grodzisko

145

Długi Kąt

227

264

150

252

232

207

263

Turowo Duże

18

253

254

233

211

212

260 262

266

212

249 248 251 250

L. Kumielsk

228

229

276 275

N. Maskulińskie N. Pisz

N. Strzałowo N. Spychowo

Wszebory Białystok

Tyszki-Wądołowo

ul. Gdańska 24, 12-200 Pisz; tel. 87 424 15 00, faks 87 424 15 01 pisz@bialystok.lasy.gov.pl; www.pisz.bialystok.lasy.gov.pl

Tyczek

siedziba leśnictwa siedziba leśnictwa

Wejdo

LKP LasyMazurskie Mazurskie LKP Lasy

siedziba nadleśnictwa siedziba nadleśnictwa

Nadleśnictwo Spychowo ul. Mazurska 3, 12-150 Spychowo; tel. 89 622 50 82, faks 89 622 50 83 spychowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.spychowo.olsztyn.lasy.gov.pl Nadleśnictwo Strzałowo Strzałowo 2, 11-710 Piecki; tel. 89 742 11 65, faks 89 742 11 65 strzalowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.strzalowo.olsztyn.lasy.gov.pl

Cięćk

Popiołki

Klenkor

647

0

Pupkowizna 1 2 4

6

Kilometry

skala 1:90 000 D

km

Turośl

punkt widokowy punkt widokowy Górszczyzna

wiata

wiata

Dudy drzewo – pomnik przyrody drzewo – pomnik przyrody

biwak

biwak

Waszki

Nadrzeczne

Adamusy

Bike Park Poręby Charubiny Bike Park Poręby ośrodek edukacji ośrodek edukacji ekologicznej ekologicznej

Potasie

miejsce wypoczynkowe miejsce wypoczynkowe

Ptaki

parking

Trzcińskie

Samule

Zabiele parking

wieża przeciwpożarowa wieża przeciwpożarowa Kolimagi

E

jeziora jeziora_etykiety

Tyszki-Łabno

Stary

ścieżki Gromadzyn ścieżkidydaktyczne dydaktyczne

Czerwone

punktognisk palenia ognisk punkt palenia

szkółka leśna szkółka leśna zadaszenie zadaszenie

trasy trasynarciarskie narciarskie

ruiny

głaz – pomnik przyrody głaz – pomnik przyrody

647

Cieloszka

ruiny

Kozioł

Szablaki

Nadleśnictwo Nadleśnictwo Maskulińskie Maskulińskie Nowa Ruda Nadleśnictwo Mrągowo Nadleśnictwo Mrągowo Nadleśnictwo Pisz Nadleśnictwo Wanacja Pisz Nadleśnictwo Spychowo Nadleśnictwo Spychowo Nadleśnictwo Strzałowo Strzałowo Nadleśnictwo PAN Popielno Stacja Badawcza PAN w Popielnie

Nadleśnictwo Mrągowo ul. Warszawska 49, 11-700 Mrągowo; tel. 89 741 22 36, faks 89 741 22 37 mragowo@olsztyn.lasy.gov.pl; www.mragowo.olsztyn.lasy.gov.pl

C

204

205

Gruzy

210

136 135

230 232 231 234 233

235

224

225

szlaki turystyczne szlaki turystyczne Gromadzyn-Wykno piesze piesze

lasy ww zarządzie PGL LP;LP; lasy zarządzie PGL numer oddziału leśnego numer oddziału leśnego

Obiedzino

647

park krajobrazowy park krajobrazowy Wścieklice

szlaki rowerowe szlaki rowerowe

rezerwat przyrody rezerwat przyrody

szlaki nordic walking szlaki nordic walking

Zaskrodzie

kolej kolej granica LKP Lasy Mazurskie granica LKP Lasy Mazurskie

szlaki konne

szlaki konne

Budziski

F

5

Koziki-O

lasy innej własności lasy innej własności Pachuczyn

Kolno

647

65

Czernice

63

Rozoga

201

Wincenta

Ksebki

Dudy Nadleśnictwa wchodzące w skład Puszczańskie LKP Lasy Mazurskie Krysiaki Nadleśnictwo Maskulińskie ul. Rybacka 1, 12-220 Ruciane-Nida; tel. 87 424 16 00, faks 87 424 16 Zalas 19 maskulinskie@bialystok.lasy.gov.pl; www.maskulinskie.bialystok.lasy.gov.pl

315

261

222

223

Rez. Ciemny Kąt

269

Dąbrowy-Działy

202

Guzki 206

199

258

121

130

131

143

5

193

194

195

221

196 203

200

Kumielsk

189

151

274

Łacha

123

196A

215 214

216

217

197

200A

259

146

218

237

238

196

190

Kózki

209

115

116

124

137

138

a

191

218

219

220

188

110

129 132

217

183

215

216

238

111

125

126

133

Pis

199

174

208

117

118

119

184

107

112

Kukły

175

176

192A

104

182

183

184

185

186

187

202

203

222

223

225 224

245 244

204

148

134

188

189

190

191

258

Warmiak 197

J. O

63

63

170

171

172

173

114

185

Liski

Bogumiły

108

109

120

167

168

169

192

194

378 388

174

176

180 179

181

360

Zimna

389

336

362

369 368

371

358

363

349

337

334

155

156

157

Zawady

160

101

113

149

161

98A

105

106

148A 150

151

152

153

154

177

182

186

187

171

198

134

135

178

179

173

192

98

99

102

116B

137

138

139

162

178

323 335

142

116A 118 117 116

136

140

141

319

320

321

143

160 159

161

338 340 339

341

342

145

147

163

323A

144

297

300

322 324

130

180

181

95

96

100

103A

123

124

125

97

120

121

126

667

Na dle śni ctw o M Na ask dle śni uli ńsk ctw ie o P isz 313

131

132

127 129 128

146

301

302

L. Dziadki

372

273

133

271

272

108

111

Kałęczyn

94

93

103

104

164

166

169

Maszty

92

103

119

113

114

105

107 106

109

240 239

243

312

366

397 393

344

350

351

352

Anuszewo

329

345

346

347

385

Wyżega

Wujaki

B

384

376

389 391 390 393 392

314A

Myszyniec-Koryta

373

314

329A

244

110

172

159

Idźki

Szkody

170

99 99A

100

101

102

16

112

Pogobie Tylne

304 303

305

Pogobie Średnie

115

L. Zielone

278

328

330

331

332

220

93

94

96

74

178

193

Głównicha

338

374

404 403

407

160

163

167

363

221

279

314A

315

316

317

318

362

400

162

153

Spaliny Małe

370

371

149

150

151

152

139

174

369

311

359

364

365

366

372

Rudna

360

361

L. Leśny Fort

357

323B

148

J. We jsune k

350 352

308

309

310

222

223

224

219

95

218A

167

91

Las Ochronny „Szast‟

90

91

Borki

90

Szymki

165

168 158

194

314

337

dze le J. J ę

16

348

306

307

L. Łąki

22

191

Uściany Wielki Las Stare

289 288

290

291

292

293

294

295

296

347

349

351

91

Kowalik

Spaliny Wielkie

340

341

342

343

Nadleśnictwo Pisz Niedźwiedź 334

J. Szym on

J. O

345

333

338

339

287

335

336

337

330

331

286

282

283

284

285

193

274

280

281

J. Br zo

ec

yn y

334

334A

358A

109

J. Warnołty

60 9

łuż 334B

323A

191

328

325

334C

328

269

270

225

263

264

265

266

267

268

192

218

245

262

83

84

Pietrzyki

172B

75

76

78 77

92

204

205

206

207

L. Zimna

254

85

Rakowo Piskie

69

Radysy

162

271

Zawojki

313

Kwiatuszki Wielkie

329

327

332

Suchorowiec

293

110

L. Spaliny

320

Hejdyk

93A

192

199

270 272

273

282

301

192C

321

327

358

192B

206

274

311

312

277

207

264

267

276 275

111

140

268 255

281

283

Włóki

A

259

112

332

323

93

94

95

73

316

325

326

329

324

259

260

261

310

311

313

346

205

295

304

D2 C2

262

279

303 303B

309

A1

29 Lejkowo Muzeum Chata Mazurska

33

308

D2, E4

24

26

298 303A

D3

Grodzisko Staropruskie

286 285

291

156

177

203

256

280

Radostowo

B4

Bunkier Jeże

23

Łysak

287

128

176 202

261

74

317

318

307

255

256

257

258

246

247

248

249

250

251

252

253

306

236

237

238

284

285

308

309

315

319

Ciesina

127

141

175

257

263A

E4

129

159 158

201

L. Klon 263

Orzeszki

307A

258

232

Nowy Suchoros

284

Kiełbasy

Lipowiec

Jakubowy Historyczna stodoła Chochół Borek

Klon

253

E3

15

19

306

243

249

250

Pozycja na mapie

237 244

252 251

Wilamowo

233A

239 245

53

Szlak kajakowy Krutyni, który ma długość 102 km, to najpopularniejsza atrakcja tego typu na Mazurach. Spływ ma początek w Sorkwitach nad Jeziorem Lampackim, następnie biegnie przez tereny Puszczy Piskiej, pokonując po drodze kilkanaście jezior połączonych rzeką Krutynią. Kończy się w Rucianem-Nidzie, gdzie istnieje możliwość przedłużenia kajakowej wyprawy przez Jezioro Nidzkie, a następnie urokliwą rzeką Pisą. Spływ przez tereny Puszczy Piskiej daje możliwość bliskiego obcowania zarówno z pięknymi lasami rosnącymi nad brzegami wód, jak i ciekawymi gatunkami zwierząt, w tym z licznym ptactwem wodnym. Nierzadko daje się tu zaobserwować potężną sylwetkę bielika – największego ptaka drapieżnego w naszym kraju.

Pozycja na mapie: D3 | GPS 53.645562, 21.572453

14

307

246

c

Pozycja na mapie: A1 | GPS 53.842, 21.138

Wyłuszczarnia nasion w Rucianem-Nidzie

Śluza Lalka

18

305

Nazwa

13

17

5

Pozostałe obiekty

247

96

97

297

263

286

287

288

289

312 314

296

267

290

291

292

293

294

295

270

264

265

266

268

269

271

272

273

322

76

99

142

321A

304

305

57 75

114 130

44

299

300

301

302

303

59

77

115

45

281

282

283

275

298

248

249

244

245

246

262

232

233

234

235

87

Rakowo

172A

89

65

66

67

79

80

81

82

Stare Guty

88A

88

57

58

59

68

69

70

71

72

61

62

63

64

73

181

182

183

202

Uściany Nowe

231

J. Pogubie Wielkie

171

60A

163 49

51

60

194

195

196

197

172

87

41

42

43

52

53

54

55

56

Biała Piska

Kaliszki

58 60

71

37 44

43

65A

86

Ścieżka „Brzeziny-Szast”

47

Rezerwat Przyrody Pogubie Wielkie

203

208

209

210

164

184

185

186

187

198

199

200

211

212

213

214

216

217

141

136

360

215

241

242

179

Lipa Tylna

48

163

34

L. Dębniak

66

70

33

3

Kocioł Duży

L. Babrosty

62

67

Oblewo

Orłowo

41

50

78 68

Oblewo

39

42

57

63

35

36 38

40

55 58

Zabielne

Giętkie

27 28

29

31

Kocioł

51

52

53

14

15

16

82

83

84

85

25

27

28

46

47

48

17

18

19

20

5

6

44

45

65

17

7

1

63

Szlak kajakowy Krutyni

12

Numer

248

60

46

274

224

247

221

180

32

32

81

26

39

173

174

175

176

177

178

156

31

33

59

Niedźwiedzie

9

10

19

20

29

30

166

Lipa Przednia

144A

361

362

219

220

243

226

227

228

203

222

223

359

202

170

24 155

155A

Babrosty

Jagodne 79

18

21

22

23

158

159

189

142

143

144

355

169

153

154

167

168

L. Przerośl

350

356

357

358

204

205

206

207 225

251

252

276

279

280

208 209

250

253

277

229

230

231

255 254

278

260

126

Rozogi 53

11

Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus

Małdaniec

61

47

79

233

238

35

48

98

131

261

256

257

258

211

233 232

234

235

236

237

238

259

37

58

228

241 240

62

217

239

36 49

100

132

18

38

78

116

133

20

39

216

212

213

214

215

218 19

199

193

194A 194B L. Zaroślak 210B

195

196

197

198 200

201

2

21

101

117

224

22

50

80

102

147

231 230 229

118

135

3

40

63

Lipniak 119

4

41

42

83

103

104

225

82 81

120

216

43

65

Kokoszki

136

24

64

84

226

181A

182

183

184

190

191

192

194

354

188

189

178

180

181

171

185

186

179

169B

351

160

165

Jaśkowo

137

138

139

140

352

353

L. Czapla

346

174

175

342

Zamordeje

347

176

177

169A

L. Borek

181B

168

169

169C 170

172

173 187

1 23

66

161

162

157

158 159

160

L. Ruczaj

150A

343

135

339 340

341

344

L. Dębowo

163

335

100

Wiartel 149 Mały 157

151

34

L. Jeże

2

11

12

13

150

35

64

3

4

14

15

16 152

6

7

36

3

386

8

147

148

162

132

133

134

J. Przylasek

J. Mokre

J. Uplik

67

199 198

5

L. Kokoszka

68

69

25

Faryny

J. D

J. Ko łowin 26

52

a

Zielone

Występ

213

220

221

Konrady

27

53

70

6

7

200

227

28

72

211

229

8

9

51

210 209

Nadleśnictwo Gawrzyjałki Szczytno

Wały

10

L. Faryny

31

54

55

kw Sz

Czarkowy Grąd

11

30

71

328

Biały Grunt

12 29

321

327

Nowe Czajki

14

201

228

33

56

Borki Rozowskie

322

324

329

Prusowy Borek

267

230

231

Wysoki Grąd

323

Jerominy

Niedźwiedzie

268

326A

283

Wawrochy

Długi Borek

316

317

258

259

15

34

32

Czajki

319

260

L. Brzozówka

310

311

L. Czajki

301

261

17

232

203

154

155

165 164

334

122

rtel Wia

161

128

129

130

131

333

336

337

326

123

124

125

126

127 325

327

328

329

330

331

338

319

121

316

317

318

120

109A 116

117

118

119

J.

Pieczysko 109 Wiartel

110

146

288

289

58; 6

382A

5

21

54

Turoś l

279

306

312

262

302

303

263

264

266

294

249

172

151

152 153

322

310

113

114

115

307

308

L. Pogorzele 103

111

112

290

387

22

37

38

58

8

30

77

L. Brzeziny

L. Wilczy Dół

Jabłoń

145

291

91

92

101

104

105

106

107

108

84

287

81

82

83

95

96

97

98

99

279

87

88

89

90

297

298

320

321

349

166

167

281

299

311

348

149

150

314

324 323

Rezerwat Przyrody Jezioro Nidzkie

148

141

143

144 6

146

147

173 202

13

16

59

Kolonia Prusowy Borek

314

304

251

174

156 204

233

236 235 234

175

176

205

237

J. W ygr

ant 17

280

296

238

239

bokie

0

wno J. Kr a

276

J. Kołowinek

J. Ś red nie

60

ki

ta rs ta sz la k

k so b y J. Ma r

J. G

308 307

315

297

252

250

293

305

309

277

Jeruty

298

299

285

272

Chochół

Olszyny-Kolonia

Płozy

274 273

59

ie d zk ielą

J. G J. Lampackie

0 60

k ęc ze J. Ł

59 253

240

206

207

J. Gł ę

591

J. Czarne

242 254

208

609

ie ac k yn d

J. Z J. Pustelnik M

ały

255

241

J. Warpuńskie

Fot. Przemysław Jahr / Wikimedia Commons Fot. archiwum Nadleśnictwa Strzałowo Fot. archiwum Nadleśnictwa Maskulińskie Fot. Tomasz Czyżyk / Nadleśnictwo Pisz Fot. Waldemar Bzura / Mazurski Park Krajobrazowy

256

177 209

243

134

135

136

146

ie

312

313

280

309

332

137 138

139

140

142

145

210

211

147

148

178

157

Fot. Piotr Tysarczyk / Wikipedia

Fot. archiwum Nadleśnictwa Mrągowo

Fot. Piotr Tysarczyk / Wikipedia Fot. archiwum Nadleśnictwa Spychowo Fot. Maciej Domański / Nadleśnictwo Pisz Fot. archiwum Nadleśnictwa Maskulińskie Fot. Marlena Boroń / Stacja Badawcza PAN w Popielnie

300

257

212

213

179

180

150

133

128

129

130

131

132

303

315

268

296

300

301

302

304

305

282 283

290

291

292

269

270

75 .J aś ko wo 85 86 D uż e

284

285

286

277

278

279

280

281

282

283

71

72

73

74

L. Jaśkowo J 77

63

64

65

78

79

80

272

284

126

127

120

124A 124B

125

258

57

276

60

61

62

23

76

Pisz

2

Rybitwy

24

49 75

3

9

10

Łupki

1

388

389

11

L. Rybitwy

382

Wąglik

384

12

25

74

381

385

271

i tk

286

287

214

181

151

121

122

123

124

118

119

114

115

116

117

id zk

259

257

54

55

56

56A

67

68

69

70

256

46

20

26

15

263

265 264

4

oś J. R 13

263A 383

360

73

380

L. Snopki

272

273

274

275

Snopki

33 361

63

53

215

112 119

152

149

110 111

106

113

306

246

247

57A

58

59

244

245

273

285

286

232

Szeroki Bór

51

351

352

353

19

246

266

267

268

269

270

52

53

261

262

40

41

42

349

Ruda

359

350

Imionek Maldanin

377

378

256

257

342

379

255

258

259

260

248

249

376

229A

348

356

374

375

343

371

372

215A

215

ek ięc Św

357

358

366

369

216

344

354

367

368

184

344B

355A 355

373

237

Nadleśnictwo Drygały

24 345

346 347

363

364

365

229

247

Pilchy

332C

344A

Jeglin

363A

201

238

239

240

250

251

253

254

31

43

44

45

252

22

32

33

58 241

242

243

244

245

234

187

230

231

232

235

236

220

221

Szczechy Małe

340A 340

344C

167

185

186

218

219

332A

Trzonki

337

338

150

168

169

202

203

204

205

14

362

151

s Ro J.

288

244

245

Rez. Pupy

184

120

107

108

109

104

105

e ał Bi J.

289 290

291

246

186

121

96

J. N

Krzyże

233

234

49

50

231

13

23

24

34

35

36

37

38

39

217

218 219

220

275

295

102

103

205

271

274

203

227

228

14

15

25

26

27

28

29

30

204

206

262

293

294

191

192

209

1

16

17

18

19

20

214 213

2

8

9

10

11

168

3

4

5

6

21

190

169

208 207

Szeroki Bór Piski

211

212

193

194

195

191

192

125

141

152

170

188

189

190

J. Głębówko

Karwik

126

142

171

172

173

174

175

176

177

179 178

197

198

199

200

84

85

86

88

12

178

180

193

261

287

288

L. Krzyże

87

180

181

182

183

74

75

76

78

7

170

64

159

162

339

140

153

154

155

324B

324C

L. Browarnik

Oddział 312

332

324A

Oddział 311

Rostki

332B

109

110

127

143

144

145

156

157

158

160

161

163

164

165

166

55

65

66

67

89

90

91

56

77

79

80

58

172

181

ie

247

248

295

4

187

122

L. Niedźwiedzi Kąt

154 153

Ścieżka „Rezerwat Pupy”

217

123

124

97

98

93

94

95

251

276

277

289

81

139

J. Jegocin

130

146

147

148

136

137

138

131

132

133

134

135

57

58

68

69

171

249

250

264

265

278

90

91

236

238

263

76

77

223

224

252

253

60

122

123

46

47

121

118

323

326

327

328

292

324

Szczechy Wielkie

93

94

111

128

129

st y ek

318

319

314

316

317

337A

95

112

113

114

115

116

S J.

Lisie Jamy

L. Lisie Jamy

329

331

305

308 310

311

320

321

322

46A

o

78

96

97

98

99

100

117

119

120

rajn

62

79

80

81

102

103

104

105

313

304

305

2

312 311

Oddział 306

Kociołek Szlachecki ł cio Ko . J

302 301

303

312

335

65

82

83

Łysonie

296

299

306

307

336

63

66

ki

298

Zdory

51

67

306

oła w

297

300

c ze

16

Oddział 305

295

294

50

68

69

70

106

Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi. Linie te tworzą zazwyczaj sieci dróg, które nadają lasom kształt szachownicy. Wierzbiny Oddziały leśne mają zwykle kształt prostokąta i powierzchnię średnio 25 ha. Przy skrzyżowaniu linii oddziałowych znajdują się słupki (w południowo-zachodnim narożniku oddziału), na których naniesione są numery. Numeracja oddziałów zazwyczaj wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód. Dłuższe boki oddziału wyznaczają mniej więcej linie północ–południe, natomiast krótsze wschód–zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii oddziałowych. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na niniejszej mapie. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku oddziałowym pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyGorzekały skasz pomoc.

63

390A

293

32

52

53

54

55

56

57

58

107

124

45

59

38

42

59

108

35

36

37

48

49

50

61

62

179

222

237

266

267

208

210

255

89

92

84

85

99

100

101 125

86

87

87A

92

83

79

80

81

82

241

242

195

196

239

240

75

78

53

297A

392

20A

trze J. S Strzelniki

16

Kwik J. Bi ał

J. K a

33

16;63

Rostki Skomackie

i lnik

Jak nie zgubić się w lesie

Gaudynki 390B

390

21

Orzysz

sk iń zb

218

219

93

70

i

221

94

67

68

69

71 72

73

126

155

157 156

58

228

64

65

półwysep Jeziora Lampackiego; skarpa z kamieni, gdzie w XIX w. założono winnice; pomnik przyrody – grupa pięciu Kamieńskie modrzewi europejskich

391

29

34

35

36

37

91

24

39

40

52

174

183

184

225

226

227

28

51 54

96

97

197

J. Śniardwy

20B

21

Krajobrazowy

27 38

41

42

L. Dębowo

176

211

62

63

66

A1

Grzegorze

334

22

30

31

36A

37A

38A

39

60

61

L. Jagodzin

Ścieżka „Wokół jeziora Chudek”

209

212

213

49

50

43

12

199

230 229

53

56

57

łączące się ścieżki na terenie ośrodka hodowli konika polskiego, jezioro Bełdany, jezioro Smolak, bór bagienny, las grądowy, las łęgowy

Nowe Guty

16

17

23

24

25

26

43

44

76

30

82

185

254

51

52

54

55

60

61

91

128 127

185

59 65

43

45

46

47

48

66

95

159

188

44

41

D2

Okartowo

333

18

19

15A

15B

39A

45

Wejsuny

Ścieżka „Ruciański Las”

175

186

200

214

215

31

73

Wojciechówka

187

37

38

40

M

111

177

201

40

25

29

a ła

63

11 8

243

39

42

7

25

27

30

31

rzeka Krutynia, jeziorka torfowiskowe, zadrzewienia śródpolne, różne fazy rozwojowe drzewostanów

226A

Niedźwiedzi Róg 14A

27A

18

19

104

112

121

189

216

12

26

nik

222

96

32

33

74 97

129

130

131

161 160

189

190

191

133

41

67

68

21

28

2529

a nk zia Gu . J

L. Guzianka

107

188

160

13

14

15

17

18

19

35

36

98

99

132

162

192

193

L. Pupy

69

20

22

3

4

Ścieżka „Śladami Gałczyńskiego”

34

41A

42

5

7

32

103

143

11

166

Ostrów

r ie W J.

223

194

100

70

23

1

33

99

L. Kowalik

202

167

6

161

13

20

21

173

153

165

437

23

198

162

163

J

ęś Rz J.

164

165

134

163 195

196

284

268 275

135

136

216

292

103

71

164 429

22

L. Ruciane

146 154

155

421

430

438

157

14

106

124

11

12

17

98

Ruciane-Nida

145 144

156

159 158

9 12

15

Suchy Róg

226

L. Lipnik

L. Wejsuny

134 147

148

149

413

422

431

439

9

19

43

44

10

24

20

45

8

150

206

2

449

269

21

423

432

440

441

447

skie

Olszyny

106

22

433

207

414

446

265

270

442

415

416 424

Karwica Mazurska

261

266

46

72

73

104 107

108

267

443

J. Skarp

425

434

138 152 151

12A

Onufryjewo

10

11

16

100

227

14

Końcewo

6

Piaski

137 136 135

187

188

208

417

426

435

189

210

418

427

436

256

211

419

428

240

257

420

231

249

262

271

47

74

241

250

258 263

23

76

75

197

217

Świętajno

269

270

S J.

kie ws 50A 49 ho c Spychowo py

78

166

167

220

264

265

168

218

L. Powałczyn

26

232

212

1

Sumkiptaków i zwierząt leśnych, rośliny wodne, las łęgowy i grądowy, źródełko miłości strefy życia w jeziorze, bogactwo Pianki

J. Tuchlin

46

7

8

5

8

108

123

142 141 140 139

190

191

l J. Bie

266

79

139 138

171

Kolonia 258

80

252 251

224

225

233

242

243

259

268

25

Ścieżka „Jezioro Ciche” J. Ciche

140

169

51

52

110 109

141

142

81

111

170

Swietajno Kolonia

254 259

112

143

Racibór

213

249

260

113

53

234

213

192

C3

y

e itn

267

115 144

82

13

193

169

125

128 127 126

10

215

98A

225A

225

38

2 9

1

7

34

113

3

4

2

3

208 207 206

216

217

109

114

116

5

41

209

30

e J. Pogubie Mał

261

114

83

145

218A

255

116

84

28

54

14

27

29

56 55

15

244

264

12

16

17

226

214

170

171

194

117

129

Ścieżka „Smolaki"

4

199 198

44

Osiniak-Piotrowo

131 130

B1

Krutyń-Rosocha

Tuchlin

Dziubiele

31

1

Głodowo

Warnowo

Śwignajno Wielkie Wygryny

363D

132

58

Źródełko Miłości

ęk Bł J.

250

271

Muzeum Przyrodnicze Mazurskiego Parku Krajobrazowego mieści się w zabytkowej stodole w Krutyni. Znajduje się tu ponad 200 spreparowanych zwierząt występujących w lasach mazurskich. Osobniki wchodzące w skład kolekcji są zazwyczaj ofiarami wypadków komunikacyjnych. Część historyczna zawiera wystawę starych fotografii, pamiątki związane z twórczością pisarza – Karola Małłka, oraz informacje o przeszłości Krutyni. Przy muzeum działa ośrodek edukacji przyrodniczo-leśnej.

118

85

32

57

11

Koczek

6

7

227

235

254 253

260

5

3

8

9 10

18

245

Ścieżka historyczna 255 fortyfikacji I i II wojny światowej

2

13

31 30

58

86

87

117

141

33

59

60

106

142

34

3 4

228

246

247

Połom

1

229

218

115

154

172

Rez. Jezioro Warnołty

190

109A

2

L. Rostek

174

tablice informacyjne na temat walorów przyrodniczych i gospodarki leśnej, ślady działalności bobrów, tereny podmokłe

16

27

363B

156

175

obszar hodowli konika polskiego

Wólka

Majdan

D3

Odoje

jno J. Sa

256

244

61

88

144

36

107

143

35

259

215

237 236

248

176

197

218

222

363A

Wojnowo

142

Wokół Jeziora Chudek

ze k toc

251

89

214 243

62

255

68

69

108

109

145

37

L. Kolonia

216

Chajdyce

Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.6875111, 21.4308592

Stacja Badawcza Polskiej Akademii Nauk w Popielnie powstała w latach 50. XX w. Realizuje się tam wiele programów naukowych, niemniej sztandarowym przedsięwzięciem jest wolna hodowla konika polskiego, który wywodzi się od tarpanów – dzikich, wymarłych już leśnych koni, żyjących niegdyś na terenie Polski. Na uwagę turystów zasługuje muzeum, gdzie można zobaczyć eksponaty związane z działalnością stacji naukowej, a także kolekcję bryczek, powozów i sań.

245

263 262 263A

90

210

236

237

63

110

253

238

178 177

Rez. Czaplisko - Ławny Lasek

230

223

363

143A

dąb „Perkun”, brzeg Jeziora Nidzkiego

22A

22

13A

Kamień

200

210

219

224

Popielno

211

212

220

9

Park

” aturze

257

Muzeum Przyrodnicze MPK

Pozycja na mapie: D2 | GPS 53.751697, 21.626814

238

246

252

206

38

254

260 70

252

239

213

214

52

53

J. Smolak

183

202 201

203

363C

Rosocha

157 158

196 195

219

204

Ładne Pole

Chostka

145

159

160

181 180 179

199

k

247

64

186

215

239

39

247

256

244

246

220

221

144

C3

51

Ścieżka „Popielno”

192

193

297 296

221

109

110

Śladami Gałczyńskiego

Mikosze

L. Łuknajno

39

47

Wierzba

prom

L. Kończewo

194

48

158

191

205

54

177

184

49

157

J. Bełdany

178

122

146

161

198

i erw

248

187

211

212

40

169

248

36 71

147 146

148

249

222

223

200

196 195

Śwignajno Małe

134 147

148

151 150

182

188

Zameczek

95

96

123

Rez. Królewska Sosna

Zgon

i J. K

241

170

208

209

149

150

37

72

111

112

239

ały

Stacja Badawcza Polskiej Akademii Nauk

10

L. Kobiel

231

74

38

238

202 201

204

205

245

ró j M

242

253

9

Kobiel

230

Jerutki

171

114 113

243

251

39

240

241

40

41

75

212

184 203

237

97

113

179

125

163 183

181 180

197

Ukta

140

149

150

159

Iznota

173 172 171

287

306

Gałkowo

79

98

137 136 135

166

167

80

81

Krutyń

114

126

164

185

207 206

208

209

210

5

73

115

151

7

42

76

jno

232

152

188

190

Piasutno

233

153

172

193

192

154

173

174

191

224

240

Nowe Gizewo

175

155

43

44

77

116

ęta wi

234

117

Ś J.

J. Wałpusz

23

176

223

235A 235

157

194

219

225

45

6

8

79

80

118

o

226

227

Wałpusz

178

179

121

122

9

119

120

utn

221

123

159

L. Strużki

198 220

81

L. Piasutno 156

as Pi J.

199

82

83

e

200

125

ży c

kie uc

201

228 229

161

Łęg

85

124

160

196 195

205

86

o J. N

k iej

202

163 162

46

84

87

10

58;59

62

151

141

st w n ość je „Woln

ok tar

181

47

1

2

48

78 126

180

49

50

127

135

164

203

88

52

L. Prusinowo

L. Pieck 3

177

178 179

180

zd J. Zy

S J.

165

222

Wądołek nad rzeką Rybnicą to miejsce, gdzie w latach 1811–1880 funkcjonowała największa wówczas huta żelaza w Prusach Wschodnich. Powstała w miejscu młyna Piskorzewo, który ze względu na położenie potocznie nazywano Wądołkiem. Do czasów obecnych z prężnie funkcjonującej miejscowości i huty przetrwały pozostałości fundamentów, urządzeń hydrotechnicznych, droga z kamienia polnego oraz cmentarz.

136

89

Powałczyn

129 128

166

185 184 183 182

204

Ochódno

167

91

100

131 130

138 137

90

53

Zyzdrojowy Piecek

82

Krutyński Piecek

152

307

w rezerwat sosny mazurskiej, młodnik z 1990 r., starodrzew dębu szypułkowego, fragment lwiecznego lasu, monolit ye świerkowy, żerowisko jeleni, miejsce odpoczynku przy jeziorze .W

Wężewo

Rez. Czapliniec

ie

125 124

126

a werow

139

140

92

102 101

132

54

182

176

83

Ścieżka „Krutyń – Rosocha”

140

305 304

49

63

112 111

149

Stare Kiełbonki

65

99

115

127

138

36

64

166A 166

Ścieżka „Kadzidłowski Las”

Ukta Nowa

127

143

152 160

161

40

41

108

110 109

L. Gąsior

182

Kadzidłowo 300

50

161A

299

unt

S J.

133

93

184

185

141

38

167

174

288

289

28

303

162

189

290

111

129

144

153

154

Rez. Krutynia Dolna 186

284

130

145

ła j sk

Kulinowo

a ro ścieżk

134

103

55

59

94

95

186

128

139

J. Zdrużno

105

58

60

96 104

57 56

181

y

Marksewo

58

149

i

97

98

61

62

63

22

148

150

ow wer

99

64

188

118

151

129

291

292

156

175

241

285

C2

63

65

66

26

23

L. Babięta

130

131

114

owe J. N Nowe Kiełbonki

11 6

117

119

152

132

Rez. Zakręt

118

120

113

n ki łbo 115 Kie

58

121

153

155

156

183 Nadleśn 223 ictwo Strzało wo 21 Nadleśn ictwo Spychow o 51

224

225

24

154

157

Krawno

190

Babięta

122

158

107

ielk ój W

67

27

25

159

160

111 110 108 109

zd r

Rez. Kulka

28

31

Pozycja na mapie: E4 | GPS 53.483422, 21.783161

Leśniczówka w Praniu w 1880 r. zyskała sławę dzięki bywającemu w niej wybitnemu polskiemu poecie – Konstantynowi Ildefonsowi Gałczyńskiemu. Odwiedzając właśnie to miejsce nad brzegiem Jeziora Nidzkiego, Gałczyński napisał takie dzieła jak: „Pieśni”, „Księżyc” i „W leśniczówce”. Obecnie funkcjonuje tu muzeum poety oraz ośrodek kulturalny.

227 29

32

33

112 123

Wólka Prusinowska

L. Krutyń

101

102

104

105

121

Kolonia Prusinowo

73

74

ro zlak ki s tyńs kr u

35

226

126 125 124

191

192

76

127

161

75

y J. Z

k ęs

Huta Wądołek

Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.610552, 21.502689

231 230 229 228

234

Ł J.

Muzeum w Praniu

8

194

30

Stare Kiejkuty

193

232

34

Nadleśnictwo Korpele

162

77

49

51

103

106

107

J. Kli m 51

68

286

112

142

84

87 86

108

293

176

146

155

219

243

Strzałowo

23 24

32

44

1A

2A

14

J. Jegocinek

233

7

197 196 195

199

163

78

52

88

22

39

54 67

263

24

66

63

200

129

79

80

54 53

90

91

92

6

23

218

244

dęby królewskie, półwysep otoczony wodami jezior Guzianka Wielka i Mała oraz śródleśnego jeziorka Gaik

Góra Popielno, Smolaki

Chmielewo

1 2

15

33

113

114 131

34

35

Zatoka Łukniańska

L. Śniardwy

96

115

133 132

147

Bobrówko

242

98

128

169 168

190

191

134

135

220

L. Ukta

26

69

264

136

ik o

97 95

117 116

164

163

246

L. Kołoin 7

164

221

222

267

8

40

lki

202

198

128

130

81

83

55

56

46

93

94

L. Uklanka

247

135

136

165

118

J. M

78

79

100 99

64

80

81

101

36

50

Stawek

65

82

0

Zimna Woda 201

164

86

131

58

76

Mojtyny

248

223

294

55

71

72

224 249

J. Krutyńskie

56

192

245

9

Rez. Krutynia

193

225

226

265

27

Rez. Pierwos

195

196

137

166

167

194

268

25 28

45

73

197

250

269

10

168

169

137

45

61

66

107

108

136A

138

102

119

138

109

139

170

610

58 74

171

140

141

110

83

84

120

102

62

67

121

101

111

103

68

85

86

104

105

122

104

112

69

61

235

170 203

133 165

166

168 167 169

132

59

82

85

ko awien J. Kr

J. Miętkie

iny

236

3

135

172 171

134

87

47

48

251

13 30

142

198

227

270

Kosowiec

57

75

199

Kołowinek

252

e ik Wi

136

88

90 89

Kolonia Babięta

l J. Ub

rw

204

91

45

57

284

285

wo ejso 84 J. T 288

271

113

106

87

88

Lisunie

79

103

105 114

143

172

80

81

D3

Czarne

ło

A J.

174

205

92

95

138

290

Prusinowo

1 60

44

286

289

137 140

270

200

29

46

144

281

82 106

89

123

278

Ruciański Las

k J. Tyr

L. Zimna Woda 94

173

175

Lesk

93

271

643

L. Rańsk

141

143

142

Miętkie

Jeleniowo

60

272

273

11

33

47

60

78

145

L. Łowiecka Dębie

254

14 31

59

Machary

61

62

274

229

253

15

34

35

256

32

61

272

273

274

275

201

230

231

255

L. Łowiecka Lisiny

Ścieżka „Strzałowo”

70

37

Urwitałt

8 13

16

Leśny Dwór

55

72

90

107

268

115

174

41

254

255

ałe

144

63

16

18

Cierzpięty

ny ojty

145

64

276

175

202

203

232

48

dy

pek J. Słu

101

96

258

277

280 279 278

17

Kolonia Machary

238

wia

Rów

102

97

29

65

66

259

233

257

275 19

J. M

67

30

281

Dobry Lasek

1

20

146

269 279

11 7

118

173 204

270 61

75

91

271

273

Rez. Strzałowo

147

176

177

44A

239

256 282

31

98

264 263

278

4

Nawiady

262

283

32

33

34

68

69

100

266 265

iM awk J. Ł

36 35

37

242

240

L. Ganty

267

o

38

241

J. Ławki

39

70

268

17

19

234

258

279

148

178

275

36A

Mikołajki

L. Mikołajki

17

Ścieżka przyrodnicza „Łuknajno”

63

71

J. L

300-letnie dęby, starodrzew mieszany, wiekowe sosny i świerki, tablice na temat zjawisk przyrodniczych, wąskie Pańska Wola ścieżki wewnątrz lasu, drewniane kładki

Nowa Wieś

8A

9

18

19

10

Mazurski

37A

56

74

76

is u Rez. Jezioro Lisunie nie

83

235 236

259

260

262

5

179

206 205

21

244

k towis J. Tał

20

Kolonia Nawiady

150

207

277

5A

180

J. Majcz Mały

149

151

238

2

226

243

18

41

146

Orzyny

21

40

103

147

269

22

23

245

181

237

0

119

262

Rez. Jezioro Łuknajno

73

92

261 260

276

L. Lipowo

120 121

182

3

224

248 247 246

184

84

122

123

153

208

239

Łętowo

Kolonia Goleń

210

642

24

Gant

183

215

216

240

61

Czaszkowo

211

212

225

249

251 250

Piecki

a J. N

71

104

Marian Maskuliński (1906–1945) był zdolnym i ambitnym leśnikiem, od którego nazwiska pochodzi obecna nazwa Nadleśnictwa Maskulińskie. Jako młody leśnik objął nadleśnictwo i podjął pracę nad stworzeniem w nim ośrodka badań naukowych na wzór podobnych placówek na zachodzie Europy. Grób Mariana Maskulińskiego, zmarłego w niewyjaśnionych, tragicznych okolicznościach, zdobi kamień z tablicą pamiątkową ufundowaną przez leśników w 1966 r.

42

25

252

227

229 228

230

10

213

231

232

253

12 11

215 214

154

155

Lipowo

86

124

125

210

279A

Goleń

łty Ta J.

43

Rańsk

26

13

217

185

63

85

87

126

4 L. Piersławek

Kolonia Piecki

198

89

45

73A

kie rdyńs J. Ga Krutynia

27

14

199

233

236 235 234

7

28

e ki

łe

Babięty

15

16

Kałęczyn

Pozycja na mapie: C4 | GPS 53.56611111, 21.4625

W lesie pomiędzy Długim Kątem a Kumielskiem znajduje się stanowisko archeologiczne Heidengericht (niem. Pogański Sąd). W centrum kamiennego kręgu o średnicy ok. 20 m znajduje się płaski głaz o długości 2,3 m i szerokości 1,2 m, noszący ślady celowej obróbki. Prawdopodobnie pełnił funkcję ołtarza ofiarnego, na którym mogło dochodzić do składania krwawych ofiar ówczesnym bóstwom.

Ma

8

237

200

220 219 218

ka

9

221 223 222

ięt y

203

205

Bieńki

190

201

n he

Śledzie J. B ab

Gajne

202

186

211

217

88

152

187

214 213 212

Zdrojewo

156

188

189

261

191

204

206

209

301

303

208 207

157

64

65

67

90

127

263 264

20

Prawdowo

77

265

266

leśniczówka Piersławek, żeremia bobrów, uprawa leśna, pomnik pilotów, grób Paula Witchera, szkółka leśna

B4

4

5

11

12

21

J. Łuknajno

77A

277 68

91

128

267

46

69

70

158

Ścieżka „Piersławek” L. Jeziorko

48

66

129

159

49

51

130

160

Kolonia Brejdyny

189

192

193

162

36

Rez. Jeziorko koło Drozdowa

3

59

Wioska

6

7

Nowe Sady Lubiewo 60

261A

Świnie Oko

35

47

92 131

37

38

93

161

188

174

174A

94

95

132

e

302

ie Wielk bięty J. Ba

Pozycja na mapie: F4 | GPS 53.553000, 22.034134

Kolonia Kozłowo

300

195 194

175

176

161A

96

133

39

72 71

134

40

53 52

73

28

Kosewo Górne

98

J. Wągiel

240A

ł J. Bia

299

196

177

uc

197

298

Julka

179 178

67

Brejdyny

55

74

75

97

Krzywy Róg

Rutkowo

183 180

76

Szklarnia

165

167 166

77

100 99

187

Dłużec

Głogno

169 168

Kozłowo

1

ko

78

63

56

29

i

171 170

ró w

157

158

159

42

54

Stare Talty

l ec J. Inu Zełwągi J. Płociczne

41

43

57

58

25

30

B2

Rezerwat Pupy

Park Sorkwicki

rze c

58

16

Drozdowo

Grabówka

256

k iel zW

3

Grądy

161

186

J. J o

Cimowo

258

jc Ma J.

184

149

J. B o

31 32

33

21

62

70

c

Rybno

L. Borówko

łuże

173A 173

297 296 2

150

Rez. Piłaki

5

Grób Maskulińskiego

142

J. D

162

164 163

151

152

65 64

66

Nadleśnictwo Mrągowo

128

146 145

147

139

Borowe

58

59

ywe

129

148

137

119

600

130

131

60

61

138

56

57

136

121

143

164A

Przytuły

Miejsce mocy Galindów

133 132

o

118

120

122

155

293

ńs Ra J.

ujn

L. Borowo

51

55

Faszcze

Inulec Śmietki

26

Woźnice

57

257

23

27

44

Probark Mały 52

53

16

Piersławek

Cierzpięty

Nadleśnictwo Giżycko

253

254

242

Baranowo

22

Jakubowo

20

43 54

243

L. Baranowo

24

Jary Lampasza

Rez. Nietlickie Bagno

Jezioro Ciche

Olszewo

Tałty

Śmietki Małe

34

18

19

42

44

45

49

50

12 13

Osiki

Górkło

Zastrużne

236

244

8

14

35

46

47

48

z J. Kr

134

o

ek

n łak

rom

i J. P

t J. S

135

182 181

6

124

154 153

4

5

J. K

Ścieżka „Borowski las”

125

38

39

237

255

9

Skomack Atrakcje Mały ły a A2 bór sosnowy, runo leśne, siedlisko jaszczurek, paśnikMdla zwierzyny, chrust, wiata Białaedukacyjna Giżycka k J. c a pomost i wieża widokowa E3U/ E4 dwa warianty trasy, pejzaż po huraganie, drewniany m bl ko ik Ublik A2 M aleja lipowa, śródpolne bagienko, stara lipa Jz. Smrowiskiem, jezioro rynnowe Lampasz, żeremia bobrowe, Czarci Jar, ał przebudowa lasu, pułapki na korniki y k Okrągłe Pańska Wola niłe . Zg B4 żeremia bobrów, torfowiska, Jmalownicze jezioro, wiata Eko-oczko Danowo C2 ptasi budzik, mrowisko, cmentarz J. staroobrzędowców, bór sosnowy, podmokłe siedlisko, chrust, szkody od zwierzyny Długie

Brzeziny-Szast

Grabówek

7

Kosewo

Wierzbowo

37

41

Grabowo

16

36

40

Krzywe 96

K J.

109

33

97

Kolonia Grabowo

31

32

98

Wola Maradzka

292

6

81

26

28

29

30

Probark

15

23

34

86

16

17

L. Kromnice 24

Nowy Probark

20

21

22

238

6

Kolonia Kosewo

Pozycja na mapie

Borowski Las

Szymonka

Dąbrówka

252

10

uc J. K

101

126

116

117

156

Rogale

Gniazdowo

239

13

ie

ój

110

88 87

144

295

25

75

240

4

Nazwa

251

229 228

232

5

15

J. Szym oneckie

Lelek

230

245

rsk

111

115

294

19

Karwie

76

77

Ścieżka „Jary Lampasza”

100

11

241

6A

e wi

85 102

Zawada

a rob J. P

112

Rozogi

2

r Ka

J.

72

73

78

90

91

127

Mojtyny

71

83

89

8

12

59

114

Kolonia Mojtyny

Pozycja na mapie: B2 | GPS 53.759359, 21.379901

92

Borowski Las

113

w er Pi J.

Kamionka

71A

79

Maradki

Chmielówka

W leśniczówce, niegdyś noszącej nazwę Kleinort, a obecnie Piersławek, w 1887 r. urodził się pisarz Ernest Wiechert, nazwany „Piewcą Mazur”. W izbie pamięci można podziwiać stare fotografie, dzieła w języku niemieckim i ich tłumaczenia na język polski, druki okolicznościowe i unikatowe dokumenty. Na ścianie budynku leśniczówki znajdują się dwie tablice pamiątkowe, postawione z okazji rocznic urodzin pisarza.

Jędrychowo J. Lampasz 93

k

14

82

94

ne

3

233

234

235

247

Nikutowo

Nowe Bagienice J. Janowskie Wólka Bagnowska 80

Szarłaty

7

ob rzy

Konopki

Konopki Nowe Wielkie Ścieżki przyrodniczo-edukacyjne

231

Czerwonki

6

10

16

84

1C

18

e J. Wierzbowski

Nibork

9

17

Bagienice

rż Sa

J.

Sorkwity 1

16

J. D

Cudnochy

y kst

26

16

Jora Wielka

2

u J. J

Słomowo

4

5

Marcinkowo

Użranki

Skorupki

248

249

Śniadowo

L. Złoty Potok

Bagienice Małe

L. Surmówka

3

F

Kadzidłowski Las

Ścieżka „Źródełko Miłości”

s

L. Sarż

32

łę

Stary Gieląd

Izba Pamięci Ernesta Wiecherta

Jest to system fortyfikacji, który powstał w latach 1900–1944. Składały się na nie betonowe i ceglane schrony, wieże strzelnicze i pasy przeszkód z wielu rzędów drutu kolczastego. Wiele schronów do dziś zachowało się w dobrym stanie technicznym, pozwalającym zaobserwować różnorodność rozwiązań obronnych i ewolucję fortyfikacji na przestrzeni ponad 40 lat. Aby je zobaczyć, najlepiej udać się do wsi Połom koło Spychowa, gdzie znajduje się ścieżka historyczna o długości 4,8 km.

G J.

Mrówki

wskie

Rez. Gązwa

kie bo

Ławki (osada)

Notyst Dolny

1B

Mrągowo

Notyst Wielki

rzeje

Młynik

Jełmuń

Borki Wielkie

Pozycja na mapie: B3 | GPS 53.627000, 21.351993

e J. Mi

Lasowiec

E

Ławki

Notyst Mały

k

Pustniki

Ścieżka „Park Sorkwicki”

Szczycieńska Pozycja Leśna

1A

Młynowo

16;59

Wieś założona w 1832 r. przez rosyjskich starowierców (staroobrzędowców). Za sprawą drewnianej cerkwi z lat 1921–1923 oraz żeńskiego klasztoru jest jedną z najciekawszych miejscowości w okolicy. Teren klasztoru jest otoczony murem, wokół którego ulokowane są budynki gospodarcze i mieszkalne. W centralnym miejscu zabudowy znajduje się neogotycka molenna – niewielki dom modlitewny wybudowany w latach 1923–1927.

4

Zalec

59

Stama

D

Mioduńskie

Muntowo

11

3

Polska Wieś

Gązwa

1

zy alc J. Z

1

Pozycja na mapie: C3 | GPS 53.655278, 21.464192

Położony jest w okolicy Jeziora Lampackiego, wzniesiono go w latach 1850–1856 w stylu neogotyckim, jako siedzibę rodu von Mirbach. Później mieszkali tu członkowie spokrewnionej z nimi rodziny von Paleske. W nastrojowym starym parku okalającym pałac można podziwiać wiele rzadkich i egzotycznych gatunków drzew. Jedną z jego największych atrakcji jest ponadstuletni miłorząb japoński. W pobliskim lesie ciekawostką są winnice założone przez dawnych właścicieli pałacu.

Stamka

Popowo Salęckie

o J. Cz

Choszczewo

Pozycja na mapie: A1 | GPS 53.969264, 21.144352

Zyndaki

Wejdyki

Sądry

Mierzejewo

uno J. J

Wojnowo

Surmówka

m J. Jeł

Zespół pałacowo-parkowy w Sorkwitach

2

30

ot J. K

1

Szestno

Warpuny

t alę

31

S J.

Szymanowo

C 29

J. Ry ńs

B

J. D

A

© OpenStreetMap (i) autorzy (CC-BY-SA 2.0)


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.