Nadleśnictwo Lubaczów by Wydawnictwo Quercus

Nadleśnictwo Lubaczów

Nadleśnictwa Lubaczów 1984-2014

Warunki przyrodnicze Nadleśnictwa Lubaczów

adleśnictwo Lubaczów gospodaruje lasami leżącymi na wschodzie Polski,

przy granicy z Ukrainą. Południowa część nadleśnictwa obejmuje płaskie

tereny Kotliny Sandomierskiej. Na północ od tej krainy krajobraz staje się bardziej urozmaicony – liczne są grzbiety, niewielkie płaskowyże, źródliska i doliny

potoków. To typowy pejzaż Roztocza Wschodniego. Miejscowości są tu nieliczne i słabo zaludnione, a w krajobrazie dominują lasy.

Okolice Lubaczowa, jak wiele obszarów znajdujących się przy wschodniej granicy Polski, to styk kultur i wyznań. W wielu miejscach spotkamy cerkwie, a także ślady ludnych niegdyś wsi rusińskich w postaci starych krzyży przydrożnych i cmentarzy.

O typie lasów, jakie mogą rosnąć na danym obszarze, decyduje przede wszystkim gleba. Tam, gdzie jest ona stosunkowo bogata w składniki pokarmowe, możemy spotkać wymagające gatunki drzew liściastych, jak dęby i buki. Lasy na najżyźniejszych siedliskach to grądy i buczyny, siedliska najuboższe zajmują bory sosnowe.

Nasze lasy

asy stanowią ważny element tutejszego krajobrazu. W Nadleśnictwie Lubaczów zajmują ponad 21 tys. ha, czyli 45 proc. powierzchni jego zasięgu.

Zróżnicowanie gleb przekłada się na różnorodność drzew tworzących tutejsze lasy.

Najczęściej spotykana sosna, której udział w powierzchni leśnej wynosi ok. 50 proc., rośnie zarówno na siedliskach uboższych, jak i na gruntach porolnych. Inne ważne gatunki tutejszych lasów to: dąb, buk, brzoza i olsza. 4

Jedne z najbardziej malowniczych drzewostanów nadleśnictwa to buczyny porastające łagodne stoki Roztocza Wschodniego. W miejscach, gdzie pozwala na to odpowiednia wilgotność gleby, w dużych łanach kwitnie czosnek niedźwiedzi.

Ponad połowa lasów Nadleśnictwa Lubaczów to lasy ochronne, przede wszystkim wodochronne, ale i glebochronne, stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody, a także te tworzące specjalną strefę wokół uzdrowiska Horyniec. Warto wiedzieć, że status lasów ochronnych nie wyklucza prowadzenia w nich gospodarki leśnej, musi ona jedynie być podporządkowana funkcjom ochronnym. 5

Ochrona przyrody

Dąb – pomnik przyrody

Groszek wschodniokarpacki to rzadka, podlegająca ochronie gatunkowej roślina o oryginalnym kolorze kwiatów. Występuje na terenie Nadleśnictwa Lubaczów, w rezerwacie Moczary.

chrona przyrody to jedno z podstawowych zadań, jakie stoi przed

leśnikami. Ma ona szczególne znaczenie tam, gdzie zachowały się fragmenty naturalnych lub półnaturalnych ekosystemów.

Na terenie Nadleśnictwa Lubaczów występuje wiele form ochrony przyrody

– powołano tu cztery rezerwaty przyrody, dwa kolejne są planowane, funk-

cjonują obszary Natura 2000, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu, wyznaczono osiem pomników przyrody.

Bardzo ważna jest także ochrona gatun-

kowa, którą objęte są rzadkie gatunki

roślin, zwierząt i grzybów. Warto pamiętać, że w Polsce ponad połowa gatunków chronionych występuje w lasach.

R E Z E RWAT Y PR Z Y RO DY

ezerwat Jedlina o powierzchni bez mała 67 ha

został utworzony w celu ochrony

starodrzewiu jodłowego. Niektóre

drzewa w rezerwacie osiągają pierśnicę (średnicę pnia na wysokości 1,3 m) powyżej metra. Rosną tu

także rzadkie i chronione gatunki roślin i grzybów, np. sałatnica leśna i soplówka jodłowa. 8

ezerwat Moczary ma powierzchnię ponad 12 ha i zos-

tał utworzony, aby chronić stanowisko czosnku siatkowatego, które

ma tutaj charakter reliktu polodow-

cowego z okresu borealnego. Ponadto występują tu inne rośliny chronione,

jak groszek wschodniokarpacki, złoć pochwolistna, lilia złotogłów i kilka gatunków storczyków.

ezerwat Sołokija zajmuje

obszar ok. 7,5 ha; ochronie pod-

legają w nim skupiska jałowca pospolitego. Ten krzew osiąga tu spore rozmiary i przybiera rozmaite kształty.

Oprócz jałowców występują tutaj cie-

kawe, ciepłolubne rośliny zielne, takie

jak: chaber drakiewnik, dziewięćsił pospolity, krwiściąg mniejszy, ciemiężyk białokwiatowy, chaber nadreński.

ezerwat Kamienne zajmuje obszar ponad 8 ha, gdzie

chroni się cenne zbiorowisko roślinne świetlistej dąbrowy. W piętrze

drzewostanu rosną dęby szypułkowe z domieszką sosny, w runie wiele roślin

chronionych, w tym: pięciornik biały, miodownik

melisowaty,

powojnik

prosty czy turówka leśna. W dużych łanach rośnie tu konwalia majowa.

O CH RO N A G AT U N KO WA Bajecznie kolorowa i skrajnie nieliczna w skali kraju żołna, zakładająca gniazda w samodzielnie wykopanych w skarpach norach.

Ryś

Lulecznica kraińska to dorastająca do 60 cm wysokości roślina o drobnych kwiatach, podlegająca w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Na terenie Nadleśnictwa Lubaczów występuje razem z kłokoczką południową w zdziczałych ogrodach opuszczonych domostw ukraińskich.

chrona gatunkowa to ważny ele-

prosty, groszek wschodniokarpacki,

przyrodą. Rzadkie lub zagrożone ro-

kraińska czy czosnek siatkowaty.

ment systemu opieki nad rodzimą

śliny i zwierzęta, nawet jeśli występują poza rezerwatami czy parkami narodowymi, są chronione prawem.

Na terenie Nadleśnictwa Lubaczów odnotowano 65 roślin chronionych,

w tym 49 jest objętych ochroną ścisłą.

Warto wymienić tu takie rzadkości, jak

widłaczek

torfowy,

powojnik

kłokoczka

południowa,

lulecznica

Świat zwierząt chronionych reprezentowany jest tu przez 187 gatunków. Na

uwagę zasługują duże ssaki drapieżne,

jak wilki, wydry i rysie. Z ptaków najciekawsze to puszczyk uralski – duża sowa występująca w Polsce głównie w górach oraz żołna.

Przemiana pokoleń w lasach

asy to dobro ogólnonarodowe. Potrzeba ich ochrony jest bezsprzeczna i poparta odpowiednimi zapisami w specjalnej ustawie dotyczącej polskich lasów.

Jedną z najważniejszych reguł jest obowiązek ponownego posadzenia lasu w okresie najpóźniej do 5 lat od wycięcia dojrzałego drzewostanu. Często jednak ta zmiana

pokoleń odbywa się jeszcze bardziej płynnie, tak jak na zdjęciu powyżej – młodnik pnie się w górę pod okapem starego drzewostanu. 12

Drzewa dojrzałe, których przyrost na grubość staje się z roku na rok coraz wolniejszy, zostają przeznaczone do wycinki. Ich usunięcie stwarza młodemu pokoleniu lepsze warunki do wzrostu.

Odnowienie powstaje z nasion, które opadły z dojrzałych drzew. Przez pierwsze kilka lat młode drzewka wzrastają pod osłoną, potem potrzebują więcej światła, więc starsze pokolenie musi zostać usunięte. Jest to najbardziej ekonomiczny sposób odnowienia lasu, gdyż nie trzeba ponosić kosztów sadzenia, a przy tym ekologiczny roślinność runa leśnego, będąc wciąż pod osłoną, nie jest narażona na degradację. 13

P O Z YS KA N IE D R E W N A , S Z ACU N KI B R AKA RS KIE

omiar i ocenę jakości rosnących drzew przeznaczonych do wyrębu na-

zywa się szacunkiem brakarskim. Jest to czynność pracochłonna, jednak jej

wynik pozwala z dużą dokładnością opracować plan pozyskania drewna na kolejny rok. Oprócz ścinki drzew, wykonywanej przez pilarzy, pozyskanie drewna odbywa się coraz częściej przy użyciu specjalnych maszyn, zwanych harwesterami.

Ich zastosowanie zapewnia bezpieczne i ergonomiczne warunki pracy oraz pozwala na osiągnięcie dużej wydajności, przy jednoczesnym zmniejszeniu szkód w lesie. 14

R E T E NC JA W L ASACH

W nadleśnictwie powstało 13 zbiorników zatrzymujących wodę i zwiększających różnorodność biologiczną.

Z AG RO Ż E N IA L ASU

Ogryzione korzenie młodych drzewek to efekt żerowania groźnego szkodnika – chrabąszcza. Larwy tego owada, zwane pędrakami, spędzają sen z powiek lubaczowskim leśnikom od wielu lat. Ich podziemne żery potrafią spowodować prawdziwe spustoszenie w uprawach leśnych. 15

Turystyka i edukacja

a terenie Nadleśnictwa Lubaczów znajdziemy wiele ciekawych i wartych odwiedzenia obiektów związanych z historią regionu. Są to np. ruiny klasz-

toru Bazylianów w Manasterzu, bunkry linii Mołotowa czy zabytkowy cmentarz

w Starym Bruśnie, gdzie znajduje się ok. 300 ukrytych w lesie nagrobków. Na uwagę zasługuje również uzdrowisko Horyniec ze swoją unikalną borowiną i wodami siarczkowymi. Leśnicy z Lubaczowa zachęcają także do aktywnego wypoczynku w tutejszych lasach: biegania, jazdy na rowerze czy uprawiania nordic walking. 16

Lorem ipsum sit dolor amet

Leśni edukatorzy prowadzą zajęcia z dziećmi i młodzieżą zarówno w specjalnie przygotowanych i wyposażonych salach, jaki i w terenie, na ścieżkach przyrodniczych.

Nadleśnictwo Lubaczów dysponuje wieloma obiektami przeznaczonymi do edukacji leśnej: świetlicą, salą edukacyjną w leśnictwie Załuże, zieloną szkołą na szkółce w Sikorówce oraz nowo otwartym ośrodkiem edukacji ekologicznej. 17

LEŚNICTWA:

Nadleśnictwo Lubaczów

Czerwinki Wólka Horyniecka

ul. Słowackiego 20, 37-600 Lubaczów tel. 16 632 52 00, faks 16 632 90 04 lubaczow@krosno.lasy.gov.pl www.lubaczow.krosno.lasy.gov.pl

Dziewięcierz Dziewięcierz Nowiny Horynieckie ul. J. III Sobieskiego 17, Horyniec-Zdrój

Polanka ul. A. Mickiewicza 32, Horyniec-Zdrój

Werchrata Werchrata

Wielki Las Podemszczyzna

Załuże Załuże

Budomierz Budomierz 41

Krowica Krowica Sama 17

Nadleśnictwo Lubaczów prowadzi doradztwo leśne oraz sprzedaż drewna i sadzonek.

Nowe Sioło

W Podłuże

NADLEŚNICTWO OLESZYCE

Mokrzyca

N 13

Lubaczów

Borchów

Opaka ul. Słowackiego 20, 37-600 Lubaczów

Wielkie Oczy ul. Mielniki 13, Wielkie Oczy

Sikorówka Szczutków

L Ja

Opaka

Młodów ul. J. III Sobieskiego 21, Karolówka Nowa Grobla Nowa Grobla 130

Młod

Dąbków

Łukawiec Łukawiec

Bałaje

S Szczutków

Łukawiec

Nowa Grobla

Niwa

Bihale

NADLEŚNICTWO JAROSŁAW

Wi O

NADLEŚNICTWO TOMASZÓW

NADLEŚNICTWO NAROL

5 Werchrata Prusie Nowe Brusno

Polanka Horyniecka

Niwki Nowiny Horynieckie

Puchacze Świdnica

Dziewięcierz

Podemszczyzna

Tymce

Wygon

Horyniec

ntoniki

Dąbrowa

Bidaczów

Piastowo

Basznia Dolna Basznia Górna

dów

Malce

Horyniec Zdrój

Trusze Duże

3 Radruż

Wólka Horyniecka

Borowa Góra

Lisie amy

UKRAINA

Wólka isztale Krowicka

Szutki

elkie Oczy

Krowica Hołodowska

Krowica Lasowa

9 Krowica Sama

8 Budomierz Duży

LeGENDA: N

Siedziba nadleśnictwa Siedziba leśnictwa Pomnik przyrody

Źmijowiska

Granica leśnictwa Granice leśnictw

Lasy w zarządzie Nadleśnictwa Lubaczów

Tomasz Dębiec +48 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl Tekst: Tomasz Dębiec, Tomasz Findysz Redakcja i korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec, archiwum nadleśnictwa (5, 8, 17), Grzegorz Leśniewski (10), Fotolia.com: Sergey Kohl (15)

Nadleśnictwo Lubaczów