Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów WFOŚiGW w Katowicach. ul. Myśliwska 1, 42-700 Lubliniec
Nadleśnictwo Lubliniec Tomasz Dębiec +48 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl
tel. (34) 351 33 39 fax. (34) 353 05 28
lubliniec@katowice.lasy.gov.pl www.katowice.lasy.gov.pl/web/lubliniec
Opracowanie kartograficzne: Urszula Dębiec Redakcja: Marzena Wątor-Znojek, Tomasz Dębiec Tekst: Marzena Wątor-Znojek, Tomasz Dębiec
Na zdjęciu: Marcin Błaziński mistrz Polski 2013 w półmaratonie, trenujący na co dzień w lasach Nadleśnictwa Lubliniec
Korekta: Tomasz Findysz Projekt, DTP: Joanna Kozek Fotografia: Tomasz Dębiec
Schemat składania mapy:
skala 1:50 000 NA MAPIE: • miejsca postoju • szlaki turystyczne • trasy rekreacyjne do Nordic Walking • trasy biegowe • ścieżki rowerowe • ścieżki edukacyjne • rezerwaty przyrody • pomniki przyrody
skala 1:50 000
Nadleśnictwo Lubliniec
Nadleśnictwo Lubliniec Jesienny poranek w lublinieckich lasach
Cis w rezerwacie Cisy koło Sierakowa
mapa turystyczna
mapa turystyczna Rezerwat Łęg nad Młynówką
pozycja na mapie 3E
CHARAKTERYSTYKA NADLEŚNICTWA
zajmuje powierzchnię około 90 ha i stanowi zwarty kompleks leśny, przez który przepływa rzeka Młynówka, zwana także Potokiem Jeżowskim. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie naturalnego lasu łęgowego. Przemierzając meandry doliny Młynówki, możemy natknąć się na wiele chronionych roślin, do których należą barwinek, bluszcz pospolity, kotewka orzech wodny, wawrzynek wilczełyko, grążel żółty, listera jajowata, kukułka plamista oraz kukułka Fuchsa. Rosną tu także gatunki górskie, jak liczydło górskie, starzec kędzierzawy, trybula lśniąca. Do najciekawszych z występujących tu gatunków zwierząt należą: kumak nizinny, żmija zygzakowata, sóweczka, dzięcioł zielonosiwy, błotniak zbożowy oraz muchołówka białoszyja.
Powierzchnia i zasięg terytorialny nadleśnictwa Nadleśnictwo Lubliniec obejmuje swym zasięgiem około 50 tys. ha, z czego ponad 22 tys. ha stanowią lasy. Dwie trzecie terenów nadleśnictwa leży w północno-zachodniej części województwa śląskiego, pozostała część w przyległym obszarze województwa opolskiego. Organizacja nadleśnictwa opiera się na podziale na 3 obręby, w skład których wchodzi 14 leśnictw. Jednostką nadrzędną w strukturze Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe dla Nadleśnictwa Lubliniec jest Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach.
11 pomników przyrody Na gruntach nadleśnictwa Lubliniec występuje 11 pomników przyrody. 10 z nich to drzewa – głównie dęby szypułkowe. Największym pomnikiem przyrody ożywionej jest przedstawiciel tego właśnie gatunku rosnący na terenie leśnictwa Brzezinki – ma 626 cm obwodu. Na szczególną uwagę zasługuje też jedyny na naszym terenie pomnik przyrody nieożywionej – głaz narzutowy nazywany „Czarcim Kamieniem”, który znajduje się w leśnictwie Sieraków. Poza gruntami nadleśnictwa, ale w jego zasięgu terytorialnym znajduje się 16 pomników przyrody. Są to pojedyncze drzewa, grupy drzew lub głazy narzutowe.
Charakterystyka lasów Drzewostany w Nadleśnictwie Lubliniec tworzy głównie sosna, zajmując ponad 90% powierzchni leśnej. Spotkamy tu również gatunki liściaste, takie jak brzoza, olsza czy dąb. Dominacja sosny w tutejszych lasach to przede wszystkim skutek obecności odpowiednich dla niej warunków siedliskowych. Najczęściej spotyka się tu gleby wilgotne i ubogie, na których – spośród występujących w Polsce gatunków drzew – najlepiej rośnie mało wymagająca pod tym względem sosna. Wysoki poziom wód gruntowych, z jakim mamy do czynienia na dużych obszarach nadleśnictwa, powoduje płytkie zakorzenianie się drzew i w konsekwencji ich podatność na rozmaite zagrożenia, głównie wiatry oraz okiść śniegową i lodową. Jednocześnie lasy, tworzone w przeważającej mierze przez sosnę, są w dużym stopniu narażone na pożary. Ochrona drzewostanów przed tym żywiołem polega na wykrywaniu zarzewi ognia dzięki dostrzegalniom przeciwpożarowym oraz akcjom gaśniczym z użyciem specjalnie przygotowanych do tego celu śmigłowców. Kolejnym poważnym zagrożeniem dla tutejszych lasów są masowe pojawy (gradacje) osnui gwiaździstej. To owad, którego larwy żywią się igłami sosny. Ich żerowanie może doprowadzić nawet do obumierania całych drzewostanów, dlatego czasem konieczne jest wykonanie oprysków chemicznych mających na celu zahamowanie gradacji tego owada.
Jeśli zapędzisz się w północno-wschodnie krańce naszego nadleśnictwa, rozejrzyj się wokół uważnie, ponieważ znajdujesz się na terenie Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą. To tam znajduje się jeden z naszych rezerwatów – zgadnij który – pomoże Ci w tym nasza mapa…
Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą Park powstał w celu ochrony wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych terenów nad Górną Liswartą. Głównym celem ustanowienia parku było zachowanie naturalnych cieków wodnych, starorzeczy oraz naturalnych i antropogenicznych zbiorników wodnych, torfowisk wysokich i przejściowych, trzęsawisk, obniżeń dolinkowych, mszarów i źródlisk, różnorodności flory i fauny, a także zabytkowych układów przestrzennych wsi, zespołów pałacowo-parkowych, historycznych elementów zagospodarowania przemysłowego (np. zabytkowa fajczarnia), alei i zadrzewień śródpolnych. Na terenie nadleśnictwa park zajmuje obszar około 3 tys. ha i położony jest na terenie leśnictw Ponoszów, Zborowskie i Ciasna.
ŻYJ AKTYWNIE I CIESZ SIĘ ŻYCIEM, A MY CI W TYM POMOŻEMY… W nadleśnictwie dużą wagę przykładamy do promowania aktywnego stylu życia w zgodzie i harmonii z naturą. Robimy to między innymi poprzez:
CYKLICZNE IMPREZY BIEGOWE
Biegając, spacerując, jeżdżąc na rowerze, miej oczy szeroko otwarte, ponieważ w naszych lasach możesz także natknąć się na:
Na terenie nadleśnictwa odbywają się trzy cykliczne imprezy biegowe, które mają na celu promowanie zdrowego i ciekawego sposobu spędzania wolnego czasu w lesie. Są to biegi o bardzo różnorodnym charakterze i każdy zainteresowany tą formą rekreacji znajdzie tu coś dla siebie.
37 gatunków roślin chronionych Ważnym gatunkiem chronionym na terenie nadleśnictwa jest cis pospolity, który występuje na terenie rezerwatu Cisy koło Sierakowa oraz w rozproszeniu na pojedynczych stanowiskach na terenie obrębu Patoka. Ciekawym gatunkiem wodnej flory jest kotewka orzech wodny, której stanowisko stwierdzono na stawach w Ponoszowie. Obydwa te gatunki należą do zagrożonych wyginięciem w Polsce. Zostały ujęte w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Ciekawe jest występowanie na terenie nadleśnictwa górskiego gatunku chronionego – liczydła górskiego, stwierdzanego w lasach w leśnictwie Ponoszów, w rezerwacie Łęg nad Młynówką. Interesującym gatunkiem jest również jedna z chronionych paproci: długosz królewski, rosnący w leśnictwie Kokotek.
Półmaraton Leśny o Puchar Nadleśniczego Nadleśnictwa Lubliniec
to bieg odbywający się w maju na terenie leśnictwa Lubliniec. Mogą wziąć w nim udział zarówno dzieci, młodzież, jak i dorośli. Zawodnicy mają możliwość wystartowania na dystansie półmaratonu (21 km) lub rywalizowania w krótszym biegu o długości 7 km. Natomiast trasa przeznaczona specjalnie dla dzieci ma 800 m długości. Trasa 7-kilometrowej pętli, na bazie której rozgrywany jest półmaraton, jest na stałe oznakowana w terenie, co umożliwia prowadzenie samodzielnych treningów lub odbycie biegu rekreacyjnego bez ryzyka zagubienia się w lesie.
Trasa pieszo-rowerowa „Przy Nadleśnictwie”
Kapliczka w leśnictwie Solarnia
198 gatunków zwierząt objętych ochroną
Bieg Katorżnika
Wśród bezkręgowców na szczególną uwagę zasługują 2 gatunki chrząszczy związane z lasami: kozioróg dębosz i jelonek rogacz. Jelonek rogacz jest gatunkiem zagrożonym na terenie kraju, związany jest z martwym drewnem, którego odpowiednia ilość w postaci leżących kłód, konarów, pniaków itp., zapewnia właściwe siedliska temu gatunkowi. Kozioróg dębosz zasiedla żywe drzewa liściaste – dęby, rzadziej inne gatunki – które w ciągu kilku lat doprowadza do śmierci. Do ciekawych i cennych motyli występujących na terenie nadleśnictwa należą: czerwończyk fioletek, czerwończyk nieparek oraz modraszek. Są to gatunki związane z podmokłymi łąkami i torfowiskami. Na terenie nadleśnictwa stwierdzono 9 gatunków chronionych płazów. Dwa z nich: kumak nizinny i traszka grzebieniasta – są to gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Z 6 gatunków gadów występujących na terenie nadleśnictwa na szczególną uwagę zasługuje rzadki wąż – gniewosz plamisty. Stwierdzono też 5 gatunków nietoperzy, między innymi mopek i nocek duży. Wśród rzadkich gatunków ptaków wymienić można bielika, bociana czarnego, orlika krzykliwego.
to trudny bieg przeprawowy odbywający się rokrocznie w sierpniu na terenie leśnictwa Kokotek. Specyfika tej formy rywalizacji nawiązuje do szkoleń wojskowych służb specjalnych. Żeby ukończyć Bieg Katorżnika, trzeba przebyć trasę o długości około 10 km, biegnącą przez torfowiska, bagna, rowy wypełnione wodą, pokonywać przepusty i inne liczne naturalne przeszkody terenowe. Ponadto organizatorzy umieszczają na trasie „Katorżnika” specjalne utrudnienia w postaci drewnianych ścianek, kłód czy rozciągniętego nisko nad ziemią drutu kolczastego, pod którym zawodnicy muszą się przeczołgać. Trasa co roku jest wyznaczana na nowo, a jej przebieg do ostatniej chwili utrzymywany jest w tajemnicy, co stanowi dodatkową atrakcję dla pasjonatów tego typu biegów. Wszystkich lubiących trudne wyzwania zapraszamy do udziału w „Katorżniku”!
Bieg Sylwana jest organizowany przez Nadleśnictwo Lubliniec przy współpracy z Wojskowym Klubem Biegacza „Meta”. Organizowany jest on w ramach corocznego cyklu trzech 10-kilometrowych leśnych biegów przełajowych odbywających się na terenie trzech obrębów leśnych nadleśnictwa Lubliniec. Wiosną zapraszamy wszystkich chętnych biegaczy do północnowschodniego obrębu Patoka, latem na południe do obrębu Lubliniec, a jesienią do zachodniego obrębu Dobrodzień. Każdy z tych obszarów reprezentuje odmienne walory przyrodniczo-krajobrazowe, co daje niepowtarzalną możliwość poznania różnorodności lasów Nadleśnictwa Lubliniec podczas biegania. Impreza ta odbywa się w ramach kampanii „Lasy Państwowe. Zapraszamy”.
MIEJSCA REKREACYJNE W NADLEŚNICTWIE LUBLINIEC Chcesz zorganizować ognisko, a nie masz pomysłu na miejsce? Przyjdź do nas! Mamy wszystko, czego potrzebujesz: zadaszone ławki, wyznaczone miejsce pod palenisko, dużo przestrzeni, ciszę i spokój. Idealny pomysł na szkolną wycieczkę – na miejscu jest ścieżka edukacyjna oraz ogromna przestrzeń, doskonała do gier i zabaw na świeżym powietrzu. Ponadto na naszym terenie znajdziesz
3 ścieżki edukacyjne:
pozycja na mapie 7/8E
PAMIĘTAJ, że bieganie po naturalnej, czyli miękkiej, dobrze amortyzującej nawierzchni leśnych tras jest zdecydowanie bardziej korzystne dla stawów naszych nóg, niż jogging na twardym asfalcie czy betonowym chodniku.
- ścieżka przy siedzibie nadleśnictwa - ścieżka w leśnictwie Zborowskie - ścieżka przy Leśniczówce Lubliniec
Załóż buty, uśmiechnij się i pobiegnij razem z nami! Jeśli jednak z różnych względów bieganie nie jest sportem dla Ciebie, to…zapraszamy na spacer po lesie…
PORADY PRAKTYCZNE:
TRASY REKREACYJNE
Zachowanie się w lesie – czyli leśny savoir-vivre
Na terenie nadleśnictwa zostało przygotowanych i oznaczonych ponad 12 km tras pieszo-rowerowych, które służą szeroko rozumianej rekreacji i aktywnemu wypoczynkowi. To doskonałe miejsca zarówno dla miłośników biegania, Nordic Walking, jak i jazdy na rowerze. Nawet zwykły spacer wśród drzew będzie tu przyjemnością.
Przyjacielu przyrody – ten las jest także Twój. Wypoczywaj w nim, poznawaj go i chroń. Żyj z nim w zgodzie i PAMIĘTAJ:
• • • • • • • •
Co to jest Nordic Walking?
W lesie nie używaj ognia. Ogniska wolno palić w miejscach wyznaczonych, a jeśli takiego miejsca nie ma, to zachowaj odległość 100 m od granicy lasu. Jeżeli widzisz pożar, alarmuj – tel.: 112 lub 998. Nie wjeżdżaj do lasu samochodem, quadem, motorem ani skuterem. Biwakuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych; jeżeli nie wiesz gdzie, zapytaj leśniczego lub zajrzyj na portal www.czaswlas.pl Czytaj leśne tablice – informują o zagrożeniach, czasem pokazują, że dany fragment lasu jest niedostępny. Śmieci zabierz ze sobą – ślady ludzkiej obecności szpecą las, przeszkadzają zwierzętom. Obserwuj las, zachowując ostrożność. Zwierzęta, które w nim mieszkają są dzikie. Będąc w lesie, nie hałasujemy, nie dotykamy zwierząt, nie łapiemy ich, a ich domy: mrowiska, gniazda, nory – pozostawiamy nienaruszone.
Nordic Walking to technika, która polega na marszu ze specjalnymi kijkami. Jest to bezpieczna, tania i wszechstronna forma rekreacji. Wykonywanie jej w prawidłowy sposób uaktywnia do 90% wszystkich mięśni naszego ciała. Aby uprawiać tę dyscyplinę potrzebne są nam wygodne buty, dobre specjalistyczne kijki i komfortowy strój. Jest to sport dla wszystkich, można go uprawiać niezależnie od wieku. Jest bardzo prosty do nauczenia, odciąża stawy, świetnie relaksuje i poprawia nastrój. W nadleśnictwie wyznaczono trzy trasy do – bardzo dziś popularnego maszerowania z kijkami…
Trasa nr 1 „PRZY NADLEŚNICTWIE”
Pomnikowy dąb w rezerwacie Cisy koło Sierakowa
• • • •
Pies w lesie powinien być prowadzony na smyczy. Drzewa, rośliny i grzyby to także organizmy żywe – pozostaw je nienaruszone, nie kop ich i nie zrywaj. Aby lepiej chronić rośliny i zwierzęta, poznaj je! Jeżeli według Twojej oceny istnieje niebezpieczeństwo dla lasu, poinformuj służbę leśną lub policję.
Stałym zakazem wstępu do lasu objęte są:
Staw Posmyk
pozycja na mapie 8F
ma postać pętli o długości 4600 m, której przejście może zająć około 45 minut. Jej nawierzchnia w 90% jest naturalna, resztę stanowi utwardzony fragment ścieżki rowerowej. Przy wejściu na trasę znajduje się parking, punkt odpoczynkowy, a także specjalnie przygotowane tablice informacyjne. Znajdziemy na nich poglądową mapę, a także ogólne informacje na temat Nordic Walking wraz z propozycją rozgrzewek z kijkami. Ponadto dowiemy się jak wykonywać ćwiczenia siłowe i rozciągające polecane do stosowania na zakończenie marszu. Stopień trudności trasy: łatwa.
Trasa nr 2 „PRZY LEŚNICZÓWCE”
pozycja na mapie 7E
to „ósemka” o długości 4400 m. Pokonanie jej może zająć około 50 minut. Nawierzchnia trasy niemal na całej długości jest naturalna. Znajduje się przy niej parking, miejsce przeznaczone do odpoczynku oraz tablice informacyjne. Stopień trudności trasy: średnia.
Trasa nr 3 „7 GÓREK”
pozycja na mapie 9F
uprawy leśne do 4 m wysokości; powierzchnie doświadczalne i drzewostany nasienne; ostoje zwierząt; źródliska rzek i potoków; obszary zagrożone erozją.
ma długość 3300 m i składa się z dwóch niezależnych, zamkniętych pętli. Szacunkowy czas jej przejścia wynosi 35 minut. Na całej długości trasy nawierzchnia jest naturalna. Tak jak w przypadku pozostałych dwóch tras znajduje się tu parking, tablice informacyjne oraz punkt odpoczynkowy. Stopień trudności trasy: średnia/trudna.
Dziękujemy za przestrzeganie tych zasad i zapraszamy do wypoczynku na naszym terenie.
Ulotki w wersji elektronicznej z mapami oraz opisami poszczególnych tras możesz pobrać ze strony internetowej Nadleśnictwa Lubliniec.
Ranna zwierzyna/wypadek komunikacyjny z udziałem rannej zwierzyny Gdy na swojej drodze zauważysz ranną zwierzynę, bądź będziesz uczestnikiem wypadku z jej udziałem, natychmiast powiadom o tym odpowiednie służby. Prócz policji, lekarza weterynarii oraz straży gminnej, możemy zgłosić się także do Związku Łowieckiego, pracownika Służby Leśnej lub strażnika Państwowej Straży Łowieckiej.
Jak nie zgubić się w lesie?
A więc kijki w dłoń i ruszamy w las… Jeśli jednak bieganie i spacery nie są tym, co lubisz najbardziej, ale za to rower to Twój żywioł – warto wiedzieć, że w nadleśnictwie mamy też:
ŚCIEŻKI ROWEROWE W ramach programu „RPO Województwa Śląskiego” Urząd Miejski w Lublińcu wytyczył i oznakował ścieżki rowerowe o długości ponad 60 km prowadzące przez tereny leśne naszego nadleśnictwa. Na trasach rowerowych znajdują się miejsca rekreacyjne pozwalające na zorganizowanie atrakcyjnej wycieczki rowerowej dla całej rodziny. Podróżując na rowerze, miło spędzisz czas, a jednocześnie w aktywny sposób poznasz przyrodę oraz ciekawostki kulturowe i historyczne z naszego terenu. Warto w tym celu – oprócz naszej mapy – dodatkowo zaopatrzyć się w przewodnik po trasach rowerowych dostępny na stronach internetowych urzędu miasta i wyruszyć w rowerową podróż po okolicy.
Kiedy się zgubisz na wycieczce bądź spacerze, warto pamiętać, że las podzielony jest na tak zwane oddziały, najczęściej to prostokątne, kilkunastohektarowe powierzchnie. Każda ma swój numer, który można znaleźć na specjalnych słupkach umieszczanych na skrzyżowaniu ich granic. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowych zachód. Na niniejszej mapie zostały zaznaczone oddziały wraz z numerami. Dzięki temu, będąc w lesie, w łatwy sposób można dokładnie zlokalizować swoje położenie. W razie pożaru, wypadku lub innej nagłej sytuacji informacja o numerze oddziału odczytana ze słupka może być bardzo pomocna dla Służby Leśnej, straży pożarnej czy policji.
Słupek oddziałowy
CIEKAWOSTKI PRZYRODNICZE W NADLEŚNICTWIE LUBLINIEC
Zasady zakupu drewna
To musisz koniecznie zobaczyć!!!
Chcesz kupić drewno na własne potrzeby (opałowe, budowlane)? Zakupu możesz dokonać w każdej z leśniczówek. Interesują Cię większe ilości drewna?
Gdy już dobrze prześledzisz mapę i przeczytasz nasz folder, a potem ruszysz w teren, to masz szansę odnaleźć: 2 rezerwaty przyrody:
jeśli po raz pierwszy kupujesz drewno w Lasach Państwowych:
gdy masz juz historię zakupów w Lasach Państwowych:
https://www.e-drewno.pl/stock/
http://www.zilp.lasy.gov.pl/drewno
Rezerwat Cisy koło Sierakowa
pozycja na mapie 4D
o powierzchni 8,05 ha, znajduje się na terenie leśnictwa Sieraków w gminie Ciasna. Rezerwat chroni naturalne stanowisko cisa pospolitego na siedlisku lasu mieszanego, w starym drzewostanie z udziałem dębu, buka, olszy czarnej, grabu, jesionu, gdzie część drzew osiąga imponujące, pomnikowe rozmiary. Można tutaj spotkać objęte ochroną rośliny takie jak: wawrzynek wilczełyko, marzanka wonna, bluszcz pospolity, kalina koralowa i kopytnik pospolity.