GOSPODARKA ŁOWIECKA w Nadleśnictwie Świdnica Game Management in Świdnica Forest District Die Jagdwirtschaft im Forstamt Świdnica
1
NADLEŚNICTWO ŚWIDNICA • ŚWIDNICA FO
N
adleśnictwo Świdnica jest położone na obszarze Przedgórza Sudeckiego i Gór Sowich, obejmuje około 17 tys. ha. Ukształtowanie terenu wykazuje silne zróżnicowanie – od falistej równiny Niziny Śląskiej z pojedynczymi wzniesieniami od 150 do 250 m n.p.m., poprzez tereny wyżynne Przedgórza Sudeckiego rozciągające się od 200 do 500 m n.p.m., aż
po górski krajobraz ze szczytem Wielka Sowa (1014 m n.p.m.). Dzięki mozaice siedlisk i bogatej bazie żerowej zwierzyna znajduje tu dogodne warunki bytowania. Szczególnie wart uwagi jest Ośrodek Hodowli Muflona, utworzony na terenie nadleśnictwa w 1974 r. i obejmujący powierzchnię 6046 ha. Pierwsze muflony sprowadzono na teren Dolnego Śląska ze Słowacji w 1902 r. Populacja tego gatunku żyjąca w Górach Sowich jest największa w Polsce. Dzięki ciężkiej pracy leśników i myśliwych oraz bogatym łowiskom stan populacji tych zwierząt jest utrzymywany na wysokim poziomie, przy minimalnych szkodach w lasach i na polach. Tutejsze trofea muflonów są słynne wśród myśliwych z Polski i zagranicy.
T
he Świdnica Forest District, covering about 17,000 ha, is located in the area of the Sudeten Foreland and the Owl Mountains. Its landform is strongly diversified: from the curved plains of the Silesian Lowland with single mountaintops of 150—250 m above sea level, though the upland areas of the Sudeten Foreland at 200–500 m above sea level, to the mountainous landscape
with the peak of Wielka Sowa [Great Owl] – 1,014 m above sea level. The mosaic of habitats and the rich prey base create convenient conditions for the existence of game. The Mouflon Breeding Center, established in 1974 and covering an area of 6,046 ha, is worth special attention. The first mouflons were brought to Lower Silesia from Slovakia in 1902. The population of this species existing in the Owl Mountains is the largest in Poland. The hard work of the foresters and hunters, as well as the rich hunting grounds help maintain the population of those animals at a high level, simultaneously minimizing damage in the forests and surrounding fields. The local mouflon trophies are famous among hunters from Poland and abroad.
D
as Forstamt Świdnica mit der Fläche von 17 Tsd. ha liegt im Sudetenvorland und im Eulengebirge. Die Landform zeigt eine starke Differenzierung auf – vom welligen Flachland der Schlesischen Niederung mit einzelnen Erhebungen von 150 bis 250 m ü.d.M, über die Hochlandgebiete des Sudetenvorlandes, die sich von 200 bis 500 m ü.d.M. erstrecken, bis zur
Berglandschaft mit dem Gipfel „Hohe Eule” (1014 m ü.d.M.). Dank der Mosaik der Lebensräume und reicher Nahrungsbasis findet hier das Wild günstige Lebensbedingungen. Einer besonderen Aufmerksamkeit ist das Zuchtzentrum des Mufflons wert, das im Forstamt auf der Fläche von 6046 ha im Jahr 1974 gegründet wurde. Erste Mufflons wurden nach Niederschlesien aus der Slowakei im Jahr 1902 geholt. Die im Eulengebirge lebende Population dieser Art ist die größte in Polen. Dank der schweren Arbeit der Förster und Jäger sowie den reichen Jagdgebieten ist der Populationsstand auf hohem Niveau geblieben, bei minimalen Schäden in Wäldern und auf den Feldern. Hiesige Muffeltrophäen sind unter den Jägern aus Polen und aus dem Ausland bekannt.
2
REST DISTRICT • DAS FORSTAMT ŚWIDNICA
3
SEZON • SE ASON • SAISON
21 VIII – 28 (29) II 1 X – 28 II 1 X – 15 I
byki stags Hirsche
OHM BIELAWA
łanie hinds Hirschkühe
J
eleń szlachetny (Cervus elaphus) – bardzo ważny ga-
życia bykom zaczyna wyrastać poroże, które rokrocznie jest
tunek w gospodarce łowieckiej, zarówno w skali
zrzucane na przełomie zimy i wiosny. Okres godowy zwany
Polski, jak i nadleśnictwa, między innymi ze względu
rykowiskiem trwa już od końca sierpnia do początku paź-
na ograniczoną presję naturalnych wrogów. U ssaków
dziernika. Dochodzi w tym czasie do charakterystycznych na-
tych
przeja-
woływań i walk między samcami o prawo do haremów łań.
wiający się w pokaźnej różnicy, zarówno wagowej, jak
występuje
Liczebność populacji w 2015 r.: byki – 70, łanie – 90,
i wzrostowej pomiędzy obydwoma płciami. W drugim roku
cielęta – 30.
T
wyraźny
dymorfizm
płciowy
he red deer (Cervus elaphus) – is a very important
ferences between the two sexes. In the second year of their
species in the hunting economy, both on the level of
lives, harts begin to grow antlers, which are shed each year at
Poland and the district, which is caused by, among
the turn of spring. The mating season lasts from late August
others, the limited pressure from its natural enemies. Among
to early October. At that time, characteristic cries and fights
those mammals significant sexual dimorphism is found, which
between males for the right to harems of hinds take place.
manifests itself in the considerable weight and height dif-
The population in 2015: harts – 70, hinds – 90, calves – 30.
D 4
cielęta calves Hirschkälber
er Rothirsch (Cervus elaphus) – gehört zur
kelt sich bei männlichen Tieren das Geweih, das jedes Jahr im
sehr wichtigen Art in der Jagdwirtschaft, so-
Winter/Frühling abgeworfen wird.Die Paarungszeit, genannt
wohl in Polen, als auch im Forstamt, unter an-
auch Brunftzeit, dauert schon vom Ende August bis Anfang
derem aufgrund des beschränkten Drucks der natürlichen
Oktober. In dieser Zeit gibt es charakteristisches Röhren
Feinde. Bei diesen Säugetieren gibt es einen deutlichen
und Kämpfe der Hirsche um das Recht zum Kahlwildrudel.
Geschlechtsdimorphismus, was sich in einem beachtlichen
Die Populationsgröße im Jahr 2015: Hirsche– 70, Kühe – 90,
Unterschied sowohl beim Gewicht als auch bei der Größe beider
Kälber – 30.
Geschlechter erkennen lässt. Im zweiten Lebensjahr entwic-
JELEŃ Jeleń szlachetny (Cervus elaphus) Red deer (Cervus elaphus) Rothirsch (Cervus elaphus)
Trofeum: poroże Trophy: antlers Trophäe: Geweih
5
SEZON • SE ASON • SAISON OHM BIELAWA
D
15 VIII – 15 I 1 IV – 31 III
lochy female boar (sows) Bachen (wildes Weibchen) pozostałe others andere
zik (Sus scrofa) – spełnia pożyteczną rolę w eko-
a w ostatnich latach, kiedy zwiększyła się jego populacja
systemie
gleby
w Polsce, widywany jest nawet w niektórych miastach.
leśnym
poprzez
buchtowanie
w trakcie żerowania. Jedyny dziko żyjący przed-
Dziki pozytywnie wpływają na ekosystemy leśne, zja-
stawiciel rodziny świniowatych na terenie Europy. Waga
dając larwy szkodników. Zbyt liczna populacja tego gatunku
odyńców (samców) może dochodzić do ponad 300 kg, locha
może prowadzić do znaczących szkód w uprawach rolnych.
(samica) może ważyć najwyżej 140 kg. Występuje najczę-
Liczebność populacji w 2015 r. – 80 sztuk.
ściej w lasach, ale na żer wychodzi także na pola uprawne,
T
he boar (Sus scrofa) – is useful in the forest environ-
heads toward farmlands, and in recent years, after an in-
ment, where it roots the soil in search of food. It is the
crease in its population in Poland, it has been seen even in
only representative of the Suidae family in Europe
some cities. The boar positively influences the forest eco-
living in the wild. The weight of male boars can exceed even
system, eating larvae of insect pests, but a large number
300 kg, while sows (female boars) can reach no more than
of this species may cause considerable damage to crops.
140 kg. The boar is usually found in forests; however, it also
The population in 2015: 80 specimens.
D
6
as Wildschwein (Sus scrofa) – ist im Waldökosystem
sich seine Population in Polen vergrößert hat, ist es auch in man-
nützlich, wo es den Boden aufwühlt. Es ist der einzige,
chen Städten zu treffen. Die Wildschweine beeinflussen positiv
wild lebende Vertreter der echten Schweine in Europa.
die Waldekosysteme, weil sie sich mit Larven der Schädlinge er-
Die Keiler können bis über 300 kg wiegen, die Bachen höchstens
nähren. Eine zu große Population dieser Art kann zu erheblichen
140 kg. Es lebt meistens in den Wäldern, sucht aber auch nach der
Schäden auf den landwirtschaftlichen Anbauflächen führen.
Beute auf den Anbauflächen und in den letzten Jahren, in denen
Die Populationsgröße im Jahr 2015 – 80 Stück.
DZIK Dzik (Sus scrofa) Wild boar also known as wild pig (Sus scrofa) Wildschwein (Sus scrofa)
Trofeum: oręż Trophy: tusks Trophäe: Gewaff
7
SEZON • SE ASON • SAISON OHM BIELAWA
S
kozy, koźlęta does, fawns Ricken, Kitzen
arna europejska (Capreolus capreolus) – gatunek z ro-
Sarny najbardziej aktywne są we wczesnych godzinach ran-
dziny jeleniowatych i jednocześnie najmniejszy przed-
nych, po południu i wieczorem. Ciekawostką jest, że ciąża saren
stawiciel zwierzyny płowej w naszym kraju. Kozioł
może trwać aż 10 miesięcy – kiedy zapłodnienie następuje
(samiec) może ważyć do 25 kg, kozy (samice) są o około
w lecie – lub cztery i pół miesiąca w przypadku zapłodnienia
10 proc. lżejsze. Sarna jest gatunkiem częstym z uwagi na roz-
zimą.
maitość ekosystemów, do jakich jest przystosowana. Występuje
Liczebność populacji w 2015 r.: kozły – 40, kozy – 50,
w lasach, ale również na terenach wykorzystywanych rolniczo.
koźlęta – 30.
T
he European roe deer (Capreolus capreolus) – be-
rests, as well as in areas used for agriculture. It is active ma-
longs to the Cervidae family, and is the smallest repre-
inly in early morning hours, in afternoons and evenings. It is
sentative of deer living in Poland. Bucks (males) can
interesting to know that the roe’s pregnancy can last as long
weigh up to 25 kg, while does (females) tend to be about 10 per-
as 10 months if the fertilization takes place in the summer,
cent lighter. The roe deer is a rather common species due to the
or four and a half months in case of a winter fertilization.
variety of ecosystems to which it has adapted. It is found in fo-
The population in 2015: bucks – 40, does – 50, fawns – 30.
E
8
11 V – 30 IX 1 X – 15 I
kozły bucks Rehböcke
uropäisches Reh (Capreolus capreolus) – ist
Anbauflächen. Am aktivsten sind die Rehe in den frühen
eine Art der Hirsche und der kleinste in Polen le-
Morgenstunden, am Nachmittag und am Abend. Es ist inte-
bende Vertreter des Rotwildes. Der Bock kann bis
ressant, dass die Trächtigkeit bis zu 10 Monaten dauern kann
25 kg wiegen, die Ricken sind um ca. 10 Prozent leichter.
– falls es zur Befruchtung im Sommer kommt – oder viere-
Aufgrund der unterschiedlichen Ökosysteme, an die das Reh
inhalb Monate, falls die Ricke im Winter befruchtet wird.
angepasst ist, ist das eine häufig vertretene Art. Es lebt so-
Die Populationsgröße im Jahr 2015 r: Böcke – 40,
wohl in den Wäldern als auch auf den landwirtschaftlichen
Ricken – 50, Kitzen – 30.
SARNA Sarna europejska (Capreolus capreolus) Roe deer (Capreolus capreolus) Europäisches Reh (Capreolus capreolus)
Trofeum: parostki Trophy: antlers Trophäe: Rehgehörn
9
SEZON • SE ASON • SAISON OHM BIELAWA
M
1 X – 28 (29) II 1 X – 15 I
tryki rams Widder owce, jagnięta ewes, lambs Schafe, Lämmer
uflon (Ovis musimon) – to najbardziej charak-
rząt płochliwych. W okresie rui (15 października – 15 grudnia)
terystyczny ssak Gór Sowich, przedstawiciel
dochodzi do konfrontacji między samcami, które stają na tylnych
dzikich owiec. Muflony łatwo można spotkać
nogach, a następnie uderzają się rogami. Muflony padają ofiarami
w zimie, kiedy zwierzęta te tworzą stada – kierdle. Zamieszkują
dużych drapieżników, na przykład rysi czy wilków, oraz psów.
różnego typu lasy górskie, najchętniej liściaste i mieszane.
Liczebność populacji w 2015 r.: tryki – 80, owce – 100,
Prowadzą dzienny tryb życia. Muflony spędzają 8–12 godzin na
jagnięta – 40.
dobę na żerowaniu, zjadając duże ilości pokarmu. Należą do zwie-
T
he mouf lon (Ovis musimon) – is the most distinc-
preying, when they consume large amounts of food. They are
tive mammal of the Owl Mountains, a representative
skittish animals. During the rut (October 15—December 15),
of wild sheep. Mouflons are commonly encountered in
confrontations take place between males, which stand on their
the winter, when they form flocks. The animals inhabit a va-
hind legs, and then hit one another with their horns. Mouflons fall
riety of mountain forests, mostly deciduous and mixed ones.
victim to large predators, such as lynxes or wolves, as well as dogs.
Mouflons lead a daytime lifestyle, spending 8—12 hours a day
The population in 2015: rams – 80, ewes – 100, lambs – 40.
D
10
er Europäische Muff lon (Ovis musimon) – ge-
Fressen und nimmt große Nahrungsmengen auf. Es gehört zu den
hört zu den charakteristischen Säugetieren im
scheuen Tieren. Während der Brunft (15 Oktober – 15 Dezember)
Eulengebirge. Er ist ein Vertreter der wilden Schafe.
kämpfen die Widder auf den Hinterbeinen stehend und schlagen
Das Muffelwild ist im Winter einfach zu treffen, wenn es die
die Hörner aufeinender. Das Muffelwild fällt den großen
Wanderschafherden gründet. Es bewohnt die Bergwälder ver-
Raubtieren zum Opfer, z. B. dem Luchs, dem Wolf oder dem Hund.
schiedener Art, am liebsten die Laub- und Mischwälder. Es ist
Die Populationsgröße im Jahr 2015: Widder – 80, Schafe – 100,
tagaktiv. Das Muffelwild verbringt 8-12 Stunden am Tag beim
Lämmer – 40.
MUFLON Muflon (Ovis musimon) Mouflon (Ovis musimon) Mufflon (Ovis musimon)
Trofeum: ślimy Trophy: horns Trophäe: Schnecken
11
PO LOWA NI A • H U NTI NG • JAG D OHM BIELAWA
N
a myśliwych przyjeżdżających do świdnickich lasów czekają nie tylko medalowe tryki, byki i kozły, lecz także profesjonalna obsługa. Doświadczeni podpro-
wadzający doskonale znają teren, lokalne łowiska i zwyczaje zwierzyny. Bezpieczeństwo oraz komfort przyjeżdżającym do nas myśliwym zapewnia także dobrze przygotowana infrastruktura łowiecka.
H
unters visiting Świdnica forests may hunt for excellent rams, harts, boars, or bucks on their own, or receive help from experienced servicemen, who know
the area, the local hunting grounds, and the game’s habits very well. The safety and comfort of the visitors is also ensured by the well-prepared hunting infrastructure.
D
ie Jäger erwarten im Wald bei Schweidnitz nicht nur Medaillenwidder, Hirsche und Böcke sondern auch eine professionelle Bedienung. Erfahrene Jagdführer
kennen das Gebiet, lokale Jagdreviere sowie Gewohnheiten des Wildes hervorragend. Die Sicherheit sowie das Komfort gewährleistet den Jägern auch eine gut vorbereitete Jagdinfrastruktur.
12
TROFE A • TROPHIES • TROPHÄE Muflon tryk / Mouflon ram / der Widder Ślimy / Horns / Schnecken Rok / Year / Jahr
Medal / Medal / Medaille
CIC
2015
Złoty / Gold / Gold
208,75
2014
Złoty / Gold / Gold
205,15
2013
Złoty / Gold / Gold
211,45
2013
Złoty / Gold / Gold
208,75
2013
Złoty / Gold / Gold
214,05
2013
Złoty / Gold / Gold
205,10
Sarna rogacz / Deer hart / der Bock Parostki / Antlers / Rehgehörn Rok / Year / Jahr
Medal / Medal / Medaille
CIC
2012
Srebrny / Silver / Silber
123,92
2011
Brązowy / Bronze / Bronze
111,32
Jeleń byk / Roe deer buck / der Hirsch Poroże / Antlers / Geweih Rok / Year / Jahr
Medal / Medal / Medaille
CIC
2014
Brązowy / Bronze / Bronze
180,10
13
KWATERA I OKOLICA • ACCOMMODATION AND SU Leśniczówka Kamień ul. Korczaka 12 58-260 Bielawa tel. +48 (74) 833-46-95
M
yśliwi przyjeżdżający w świdnickie lasy mogą zatrzymać się w kwaterze myśliwskiej Kamień w Bielawie. Położona u podnóża Gór Sowich leśniczówka zapewnia pobyt dla 10 osób. Atrakcyjne usytuowanie, wysoki standard oraz smaczne jedzenie sprawiają, że miejsce to jest chętnie wybierane przez gości ceniących komfort i spokój. Po udanym polowaniu
można miło spędzić czas, zwiedzając okolicę. Warto udać się do Świdnicy, gdzie znajduje się Kościół Pokoju [2, 3], który od 2001 r. wpisany jest na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, oraz piękna katedra św. Stanisława [1]. Podczas zwiedzania okolicy konieczne należy odwiedzić kamienną zaporę wodną [4] w Zagórzu Śląskim oraz zamek Grodno, z którego rozpościera się przepiękna panorama.
H
unters visiting Świdnica forests may stay at the “Kamień” lodge for hunters in Bielawa. The lodge situated at the foot of the Owl Mountains can accommodate ten people. Its attractive location, high standards, and delicious food make this place a popular choice among guests valuing comfort and peace. After a successful hunt, you can spend time sightseeing. It is
recommended to visit Świdnica, where the Church of Peace [2, 3] is situated, which in 2001 was included in the UNESCO World Heritage List. You will find there also the beautiful St. Stanisław’s Cathedral [1]. While exploring the surrounding areas, one must see the stone dam [4] in Zagórze Śląskie, as well as Grodno Castle, from which a beautiful panorama can be viewed.
D
ie Jäger, die in die Wälder bei Schweidnitz ankommen, können sich in der Jagdquartier Kamień in Bielawa aufhalten. Das am Fuße des Eulengebirges liegende Forsthaus stellt 10 Betten zur Verfügung. Attraktive Lage, hoher Standard sowie schmackhaftes Essen verursachen, dass dieser Ort gern von Gästen ausgewählt wird, die Komfort und Ruhe schätzen.
Nach einer gelungenen Jagd kann man die Zeit nett verbringen und die Umgebung erkunden. Empfehlenswert ist Świdnica (dt. Schweidnitz) mit der Friedenskirche [2, 3], die sich seit 2001 auf der Liste der UNESCO-Welterbe befindet, sowie dem schönen St. Stanislaus - Dom[1]. Interessant ist auch die steinige Talsperre [4] in Zagórze Śląskie sowie die Burg Grodno mit einem wunderschönen Panorama.
14
URROUNDINGS • DIE UNTERKUNFT UND UMGEBUNG
2
1
3
4
15
WYDAWNICTWO
QUERCUS
Kontakt: Tomasz Dębiec +48 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl
Tekst: Mariusz Wojciechowski, Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny: Joanna Kozek DTP, edycja zdjęć: Maciej Brzana
Autorzy zdjęć: Tomasz Proszek (okładka przód, s. 11); archiwum Nadleśnictwa Świdnica (s. 3, 12, 13, 15); Marcin Zagórski (s. 5); Joanna Kozek (s. 15); Fotolia: Alexander von Düren (s. 7), Soru Epotok (s. 9), Jan Woloszczuk (s. 15), Mirek Hejnicki (okładka tył); Wikipedia: Mszeptycki (s. 15)
Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim Grodno Castle in Zagórze Śląskie Die Burg Grodno (dt. Kynsburg) in Zagórze Śląskie
Nadleśnictwo Świdnica 16
ul. gen. Wł. Sikorskiego 11, 58-100 Świdnica, tel. +48 74 852 23 33 swidnica@wroclaw.lasy.gov.pl; www.swidnica.wroclaw.lasy.gov.pl