Mapa Nadleśnictwa Świerklaniec by Wydawnictwo Quercus

Fot. archiwum nadleśnictwa

Nadleśnictwo Świerklaniec Pielęgnacja upraw – czyszczenia wczesne Faza uprawy obejmuje czas od jej założenia lub powstania odnowienia naturalnego do nastąpienia jej zwarcia. Pielęgnacja polega na wykonywaniu tzw. czyszczeń wczesnych, których celem jest uzyskanie pożądanego składu gatunkowego, formy zmieszania i doprowadzenie do szybkiego zwarcia oraz ewentualnej poprawy formy drzewek. W Nadleśnictwie Świerklaniec czyszczenia wczesne wykonywane są średniorocznie na powierzchni ok. 87 ha.

Pielęgnacja drzewostanu dojrzewającego – trzebieże wczesne Okres dojrzewania drzewostanu przypada na czas od największego nasilenia wydzielania drzew do stabilizacji żywej podstawy koron. Dzieli się na czas tyczkowiny i drągowiny. Wykonywane są wtedy trzebieże wczesne, których celem jest wybór odpowiedniej liczby drzew o najlepszej jakości i największej miąższości, będących trzonem drzewostanu. Trzebieże wczesne są systematycznie powtarzane. W ich efekcie powstaje drzewostan o pożądanym składzie gatunkowym, zgodnym z celem hodowlanym, o wysokiej liczbie drzew dorodnych i pełnym zadrzewieniu. W Nadleśnictwie Świerklaniec średniorocznie wykonywana jest trzebież wczesna na powierzchni ok. 380 ha.

Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.

Zasady zakupu drewna Lasy Państwowe to największy dostawca drewna na rynek krajowy. Sprzedaż surowca odbywa się w systemie detalicznym dla odbiorców indywidualnych oraz za pośrednictwem aukcji internetowych dla podmiotów gospodarczych. Szczegółowych informacji na temat zasad sprzedaży udziela nadleśnictwo, natomiast o bieżącej możliwości zakupu – poszczególne leśnictwa. Kupując drewno stosowe z przeznaczeniem na opał, należy wiedzieć, że tzw. stos posiada dwie miary: m3 i mp. Aby uzyskać miąższość samego drewna w stosie (bez pustej przestrzeni między wałkami), należy pomierzoną wielkość mp (l × s × h) przemnożyć przez właściwy współczynnik redukcyjny, którego wielkość zależy od długości wałków i gatunku drewna. Przykładowe wyliczenie dla opału sosnowego (S4 So) wyniesie: 1 mp × 0,65 = 0,65 m3.

1 m3

sześcienny

1 mp

przestrzenny

Nasiennictwo i selekcja Nasiona służące do produkcji sadzonek wykorzystywanych później w zalesieniach i odnowieniach pochodzą tylko ze zdrowych i dorodnych – specjalnie wyselekcjonowanych – drzew. Dodatkowo w Lasach Państwowych obowiązuje tzw. rejonizacja, co oznacza, że np. sosny z Pomorza nie mogą być wysadzane na Śląsku i odwrotnie. Na terenie Nadleśnictwa Świerklaniec zlokalizowane są drzewostany nasienne, z których zbiera się wysokiej jakości nasiona takich gatunków jak: sosna zwyczajna, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, olsza czarna , brzoza brodawkowata, jesion, klon jawor, klon zwyczajny. Założono tu także klonową plantację nasienną modrzewia europejskiego o powierzchni 5,75 ha.

Ochrona lasu Częścią pracy leśników jest zapobieganie szkodom w lasach, a także ich usuwanie. Zagrożeniem dla drzewostanów mogą być czynniki abiotyczne, do których należą silne wiatry czy obﬁte opady śniegu i przede wszystkim pożary. Te ostatnie są szczególnie niebezpieczne, niemniej dzięki wypracowywanemu przez lata systemowi ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych zarzewia ognia są szybko wykrywane i gaszone.

A P O

Na terenie Nadleśnictwa Świerklaniec żyją również liczne zwierzęta objęte ochroną gatunkową, m.in. wydra, żuraw, bocian czarny, zimorodek, kszyk, derkacz, myszołów, jastrząb, włochatka oraz bielik i sóweczka, dla których wyznaczono strefy ochronne. Z występujących tu roślin chronionych warto wymienić rosiczkę okrągłolistną, długosza królewskiego, bagno zwyczajne, wiciokrzew pomorski, mieczyka dachówkowatego, przylaszczkę czy wawrzynka wilczełyko. Swoje stanowiska ma tu także żagwica listkowata – grzyb pasożytniczy, podlegający ochronie prawnej, o okazałym, jednorocznym owocniku złożonym z wielu kapeluszy.

FUNKCJE SPOŁECZNE LASÓW Jednym z priorytetów gospodarki wielofunkcyjnej jest udostępnianie lasów społeczeństwu w celach edukacyjnych i rekreacyjnych. Lasy Nadleśnictwa Świerklaniec, w związku ze swoją lokalizacją oraz dogodną komunikacją, stanowią wspaniałą bazę wypoczynkową dla mieszkańców Śląska i nie tylko. Turyści chętnie odpoczywają wokół zbiorników wodnych Chechło, Zielona, Rogoźnik czy Pniowiec, spacerują, zbierają jagody i grzyby w przyległych lasach. Przez interesujące tereny i obiekty przyrodnicze prowadzą szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, w okolicach zbiorników wodnych zlokalizowane są pola biwakowe, przy drogach publicznych znajduje się wiele miejsc postoju. W ramach działań edukacyjnych Nadleśnictwo Świerklaniec zaprasza do udziału w lekcjach przyrody podczas wędrówek wzdłuż ścieżek przyrodniczo-edukacyjnych czy szlakami turystycznymi: pieszymi, rowerowymi i konnymi.

Szkółka leśna

Pozycja na mapie: B3 | GPS 50.651611, 19.727230

Założony przez Hugona Henkela von Donnersmarcka w połowie XX w. Powierzchnia parku wynosiła ok. 7 ha. Mieściły się tam pałac oraz zabudowania przypałacowe. Całość otoczono murem. Wejść do parku można było przez jedną z trzech bram. Funkcję reprezentatywną pełniła ozdobna, ostrołukowa brama w stylu neogotyku angielskiego. 8

Rosiczka okrągłolistna

Przylaszczka pospolita

Bagno zwyczajne

Park w Świerklańcu

Pozycja na mapie: C3 | GPS 50.431356, 18.952787

Park zajmuje ok. 180 ha, został założony w latach 1670-1680 przez właścicieli z rodu Henckel von Donnersmarck obok istniejącego już wtedy zamku. W centralnej części tego obszaru znajduje się budynek Pałacu Kawalera. Swój obecny wygląd zawdzięcza berlińskiemu architektowi Gustawowi Mayerowi. 9

Integracja młodzieży

Bielik

Wiata edukacyjna

Wydra

Zespół pałacowo-parkowy w Nakle

Fot. Fotolia.com / ryzhkov_sergey

Nadleśnictwo Świerklaniec w podległych leśnictwach prowadzi sprzedaż drewna opałowego, w tym kominkowego (brzoza, dąb i inne gatunki liściaste), oraz użytkowego dla klientów detalicznych. Surowiec oferowany jest w całych długościach lub w stosach o długości wałka od 1 do 3 m. Dodatkowo prowadzimy sezonowo sprzedaż choinek sosnowych i świerkowych oraz stroisz. Oprócz drewna las dostarcza również produktów gospodarki ubocznej, takich jak grzyby, owoce leśne, dziczyzna czy zioła.

Świątynię zbudowano w Nakle w latach 1892–1894. Około 90 proc. kosztów budowz pokrył Łazarz Henckel von Donnersmarck, resztę dołożyli paraﬁanie. Projektantem świątyni był wiedeński architekt, Hugo Heer (wywodzący się jednak z Bytomia). Zaproponował on budowlę orientowaną, w stylu neoromańskim, z odwołaniami do sztuki bizantyńskiej.

BAWKI T

WIEK 80-100 LAT ILOŚĆ DRZEW NA 1 HA: 400

Szkółkarstwo Produkcja szkółkarska prowadzona jest na terenie leśnictwa Jędrysek i Truszczyca. Średnia roczna produkcja sadzonek wynosi 1,75 mln szt. ponad 30 gatunków drzew i krzewów leśnych. Szkółka wyposażona jest w deszczownię z własnym źródłem wody oraz niewielką stację meteorologiczną do celów edukacyjnych.

1,54 m

WIEK 50-80 LAT ILOŚĆ DRZEW NA 1 HA: 1,5 TYS.

Pozycja na mapie: B3 GPS 50.441043, 18.899461

Prace z zakresu hodowli lasu w Nadleśnictwie Świerklaniec są prowadzone zgodnie z polityką zrównoważonej gospodarki leśnej i mają na celu utrzymanie trwałości lasów i zachowanie ich różnorodności biologicznej. Jest to realizowane m.in. przez wprowadzanie gatunków dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych. Ponadto wzbogaca się biocenozy leśne nektaro- i owocodajnymi gatunkami, tworząc remizy śródleśne. Priorytetowa jest ochrona ptaków, mrówek i innych gatunków prawnie chronionych. Tworzone są także specjalne strefy ekotonowe wzdłuż dróg i obrzeży drzewostanów

Kościół w Nakle Śląskim

Fot. Tomasz Dębiec / Wydawnictwo Quercus

Biwakuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych.

Co to jest hodowla lasu?

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Pasieki znajduje się ok. 6 km na wschód od Miasteczka Śląskiego na terenie leśnictwa Imielów. Powstał w miejscu dawnej, zalanej kopalni. Na terenie Pasiek znajduje się kilkanaście stawów o różnorodnym kształcie, głębokości i charakterze. Między stawami rośnie las – bór świerkowo-sosnowy z domieszką wielu gatunków liściastych. Tajemniczości dodają pozostałości po kopalni – fragmenty zabudowań i wylot sztolni górniczej.

Fot. Fotolia.com / lucaar

Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie,ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.

DRZEWOSTAN DOJRZEWAJĄCY

Nie podchodź do dzikich zwierząt.

FUNKCJE GOSPODARCZE LASÓW

DOWNICT WO

Pozycja na mapie: D2 | GPS 50.513, 18.989

Fot. Fotolia.com / Artusius

Typowy drzewostan dla terenów Nadleśnictwa Świerklaniec

Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.

WIEK 25-50 LAT | ILOŚĆ DRZEW NA 1 HA: 2,5-4 TYS.

Pielęgnacja drzewostanu dojrzewającego i dojrzałego – trzebieże późne Faza dojrzałości drzewostanu to czas, gdy proces wydzielania zaczyna słabnąć, zmniejsza się przyrost masy drewna. Drzewostan jest nadal pielęgnowany aby zwiększyć jego przyrost, wzbogacić różnorodność biologiczną, stworzyć dobre warunki do odnowienia. Trzebieże późne są zabiegiem powtarzanym kilkakrotnie. W Nadleśnictwie Świerklaniec średniorocznie wykonywana jest trzebież późna na powierzchni ok. 600 ha.

Nie hałasuj

w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.

podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Pasieki

Drewno jest podstawowym surowcem dostarczanym przez las. Jest ono wykorzystywane w prawie każdym sektorze gospodarki, m.in. do produkcji tarcicy budowlanej i meblarskiej, więźb dachowych, palet, ogrodzeń, słupów, małej architektury ogrodowej czy jako opał. Dochody ze sprzedaży drewna stanowią główne źródło przychodów i pokrywają koszty zagospodarowania lasu, m.in. hodowli i ochrony lasu. Dopuszczalna wielkość pozyskania drewna w ciągu 10 lat (tzw. etat) określa dla poszczególnych nadleśnictw plan urządzania lasu. Warto pamiętać, że drewno jest surowcem odnawialnym, co oznacza, że jego zasoby nie ulegną wyczerpaniu, ponadto jest surowcem ekologicznym – przyjaznym środowisku.

Drewniana świątynia o konstrukcji zrębowej zlokalizowana przy rynku i stojąca przy nim dzwonnica zostały wybudowane w 1666 r. Dzwonnica wkomponowana w ogrodzenie kościoła pełni równocześnie funkcję bramy. W ogrodzeniu znajduje się kapliczka św. Jana Nepomucena z XVIII w. Kościół otacza nekropolia, gdzie chowano zmarłych do 1815 r.

Zastosowanie drewna

Fot. Fotolia.com / pixelleo

Nie spuszczaj psa ze smyczy

Pozycja na mapie: E2 | GPS 50.522, 19.05

Bagno Bruch jest to specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000. Znajduje się niedaleko portu lotniczego w Pyrzowicach. Jego powierzchnia to ok. 39 ha. Większość terenu zajmuje bór bagienny, który przechodzi w wilgotny bór trzęślicowy oraz w wilgotną, dobrze wykształconą postać suboceanicznego boru świeżego. W miejscach najniżej położonych występują torfowiska przejściowe i wysokie.

Teren przy hucie cynku

WIEK 10-25 LAT | ILOŚĆ DRZEW NA 1 HA: 4-10 TYS.

TYCZKOWINA DRĄGOWINA

w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.

Bagno Bruch koło Pyrzowic

MEBLE

Samochód pozostaw

W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj ze sobą.

Obok starego drewnianego kościółka stoi znacznie większa murowana świątynia z początku XX w. pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W kościele znajduje się słynący cudami obraz Matki Bolesnej z XVII w. oraz relikwie bł. Bronisławy i św. Franciszka.

Nie zaśmiecaj terenów leśnych.

Pozycja na mapie: C2 | GPS 50.492669, 18.921901

Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.

Sanktuarium w Miasteczku Śląskim

Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego.

Lasy w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Świerklaniec stanowią ponad 49 proc. ogólnej powierzchni. Gatunkiem, który w przeważającej mierze tworzy tutejsze drzewostany, jest sosna, która zajmuje ok. 85 proc. powierzchni leśnych. Znaczący udział mają tu także brzoza (7 proc.) oraz dąb (3 proc.). Spotkamy tu również olsze, modrzewie, a także gatunek obcego pochodzenia – dąb czerwony. Drzewostany nadleśnictwa rosną przede wszystkim na stosunkowo ubogich glebach, gdzie rozwinęły się siedliska borów mieszanych oraz borów.

Jak zachować się w lesie?

Aleja dębowa znajduje się w Truszczycy – niewielkiej, położonej w lesie, malowniczej dzielnicy Kalet. Składa się z ok. 400 pomnikowych dębów. Najstarsze z nich mają prawie 600 lat, a grubość ich pni dochodzi do 6 m! Ze względu na sędziwy wiek wiele dębów jest wypróchniałych w środku – niektóre wnęki są tak duże, że można się w nich schować. Dęby są otoczone opieką – przycina się ich suche gałęzie, w miarę potrzeb na pnie i konary zakłada opaski elastyczne, obręcze oraz liny zabezpieczające.

Pozycja na mapie: C2 GPS 50.492669, 18.921901

Pielęgnacja młodników – czyszczenia późne: Faza młodnika trwa od nastąpienia zwarcia do rozpoczęcia procesu wydzielania się drzew w młodym drzewostanie. W tym okresie wykonywane są różnorodne prace pielęgnacyjne, zapewniające stabilność szybko przyrastającemu drzewostanowi. Mają na celu utrzymanie zwarcia, kształtowanie składu gatunkowego i form zmieszania. To czyszczenia późne, w wyniku których eliminowane są drzewa wadliwe i szkodliwe z górnych warstw młodnika, a wspierana różnorodność biologiczna zgodna z warunkami naturalnymi oraz ewentualne poprawy formy drzewek. Średniorocznie w Nadleśnictwie Świerklaniec prace z tego zakresu wykonywane są na powierzchni ok. 150 ha.

DRZEWOSTANY

Pozycja na mapie: B1 | GPS 50.550024, 18.913036

Drewniany kościół w Miasteczku Śląskim

DRZEWOSTAN DOJRZAŁY

skala 1:40 000

Rynek w Tarnowskich Górach ma nietypowy, jak na tego typu plac, kształt trapezu. Ma 108 m długości oraz 75 m szerokości w części zachodniej i 52 m we wschodniej. Jednym z zabytków tarnogórskiego rynku jest ratusz z 1898 r., w którego elewacji zwracają uwagę kontrastujące ze sobą materiały: czerwona klinkierówka, granit oraz piaskowiec. Warto także zwrócić uwagę na znajdującą się w zachodniej części placu studnię pochodząca z lat 50 XX w. z konstrukcją ręcznego kołowrotu i dachem pokrytym gontem.

MŁODNIK

Fot. Marek Klewiado

NA MAPIE: • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • szlaki turystyczne

W latach powojennych lasy Nadleśnictwa Świerklaniec były narażone na narastające zanieczyszczenia powietrza. Występowały też poważne szkody powodowane przez owady (gradacja osnui gwiaździstej w 1964 r.) czy pożary (w 1986 r. pożar w leśnictwach Truszczyca, Jędrysek i Pniowiec o powierzchni 300 ha, w 1988 r. w leśnictwie Żyglinek o powierzchni 200 ha). Efektem tych negatywnych zjawisk było pogorszenie się kondycji zdrowotnej drzewostanów. Lasy nadleśnictwa do dzisiaj są znacznie osłabione oddziaływaniem emisji przemysłowych (zakłady przemysłowe, m.in. Huta Cynku Miasteczko Śląskie) oraz zakłóceniem stosunków wodnych (studnie głębinowe w Bibieli). Lasy z te w całości zostały zakwaliﬁkowane do lasów uszkodzonych przez przemysł. Nadleśnictwo Świerklaniec w obecnym kształcie powstało w 1972 r. z połączenia byłych nadleśnictw: Brynica, Żyglinek oraz Świerklaniec.

Pozycja na mapie: A3 | GPS 50.444617, 18.855483

Aleja dębowa w Truszczycy

WIEK 2-10 LAT | ILOŚĆ DRZEW NA 1 HA: 10 TYS.

Siedziba nadleśnictwa

Rynek z ratuszem w Tarnowskich Górach

Na terenie nadleśnictwa istnieje wiele ciekawych obiektów przyrodniczych objętych ustawową ochroną. Są to: pomniki przyrody ożywionej (aleja dębowa, aleja lipowa, cis pospolity, grupa sosen), pomnik przyrody nieożywionej (głaz narzutowy), obszar Natura 2000 (Bagno Bruch), zespół przyrodniczo-krajobrazowy (Pasieki) oraz użytek ekologiczny (bagno koło Mikołeski).

UPRAWA

ŚWIERKLANIEC

INST

mapa tur yst yczna

Nadleśnictwo

Historia lasów nadleśnictwa jest ściśle związana z rozwojem górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku. Na przełomie XVII i XVIII w. ziemie te przeszły w posiadanie rodziny von Donnersmarcków. W tym okresie datuje się początek planowanej gospodarki leśnej. Pod koniec XIX w. część omawianych lasów posiadała już 10-letnie plany zagospodarowania, w których dominował zrębowy sposób zagospodarowania. W 1945 r. lasy te upaństwowiono.

668 135 783 668 135 805 668 135 781 668 135 802 668 135 787 668 135 789 668 135 788 668 135 790 668 135 782 668 135 792 668 135 793 668 135 794 668 135 795

ŚWIERKLANIEC

HISTORIA

mapa tur yst yczna

WARTO ODWIEDZIĆ

FUNKCJE EKOLOGICZNE LASÓW

Zanieczyszczenie powietrza Lasy Nadleśnictwa Świerklaniec są znacznie osłabione z uwagi na bliskość śląskich zakładów przemysłowych. Największe zagrożenie stanowią emisje gazów i pyłów Huty Cynku Miasteczko Śląskie SA, zakłócenie stosunków wodnych poprzez pobór wód głębinowych m.in. dla celów komunalnych z odwiertów w Bibieli. Na terenie nadleśnictwa zostały ustalone następujące strefy uszkodzeń przemysłowych: II strefa uszkodzeń (15 697,97 ha), III strefa uszkodzeń (1522,45 ha) oraz IV strefa uszkodzeń (tzw. strefa śmierci o powierzchni 136,32 ha). Emisje przemysłowe wpływają niekorzystnie na biologiczną odporność drzew, dlatego też lasy nadleśnictwa mają obniżoną zdrowotność.

RU M

Cynków Kolonia Woźnicka Mieczysko Imielów Truszczyca Jędrysek Lubocz Mikołeska Świerklaniec Miasteczko Pniowiec Wymysłów Szkółkarskie

Lista leśnictw:

Pielęgnacja gleby Pielęgnacja gleby odbywa się poprzez wykaszanie chwastów oraz ręczne motyczenie gleb wokół sadzonek w nowo zakładanych uprawach leśnych. Zabiegi wykonuje się w okresie wiosenno-letnim, średniorocznie na powierzchni ok. 215 ha.

R I E

Tekst i zdjęcia: archiwum Nadleśnictwa Świerklaniec Redakcja: Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze Projekt graﬁczny, DTP: Joanna Kozek Kontakt: Tomasz Dębiec 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl

Nadleśnictwo Świerklaniec, wchodzące w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, jest położone w województwie śląskim, w powiatach: będzińskim, lublinieckim, myszkowskim oraz tarnogórskim; obejmuje także miasto Piekary Śląskie. Większość tego obszaru jest silnie zurbanizowana i gęsto zaludniona. Grunty zarządzane przez Nadleśnictwo Świerklaniec mają łączną powierzchnię 18 520 ha, z czego 17 434 ha stanowią lasy.

Treści zawarte w publikacji nie stanowią oﬁcjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ul. Oświęcimska 19 42-622 Świerklaniec tel. 32 28 44 868 fax 32 70 03 371 swierklaniec@katowice.lasy.gov.pl www.swierklaniec.katowice.lasy.gov.pl

Jak pielęgnujemy las?

ISBN 978-83-64084-16-4

Nadleśnictwo Świerklaniec

Dużym zagrożeniem dla lasów są też czynniki biotyczne – owady, grzyby czy zwierzyna. Owadem wyrządzającym znaczne szkody w uprawach jest szeliniak sosnowiec. Jego zwalczanie polega na Szeliniak sosnowiec wykładaniu pułapek feromonowych, pułapek klasycznych w postaci wałków sosnowych, stosowaniu dołków chwytnych i wreszcie poprzez zastosowanie zabiegów ratowniczych (oprysk chemiczny). Do szkodników pierwotnych, czyli atakujących aparat asymilacyjny (liście, igły), zaliczyć możemy brudnicę mniszkę, strzygonię choinówkę, barczatkę sosnówkę, brudnicę nieparkę i osnuję gwiaździstą. Żeby nie dopuścić do masowego pojawienia się szkodliwych owadów, leśnicy monitorują stan ich populacji i w razie potrzeby wdrażają środki ochronne. Przykładowo zakładane są opaski lepowe na pnie drzew, które zatrzymują wędrujące w korony gąsienice brudnicy mniszki. W przypadku dużego zagrożenia stosuje się nawet opryski chemiczne całych drzewostanów. Do najgroźniejszych chorób grzybowych na terenie Nadleśnictwa Świerklaniec należy zaliczyć mączniaka dębu, zamieranie dębów i przede wszystkim zgorzel siewek, która najwięcej problemów leśnikom sprawia w szkółce leśnej. Duże szkody w lasach mogą powodować również ssaki – główne jelenie i sarny, które zgryzają młode pędy drzewek na uprawach, ale też bobry, zalewające znaczne powierzchnie drzewostanów. Żeby zapobiec szkodom od jeleniowatych, stosuje się zabezpieczenia pędów wierzchołkowych drzewek, a nawet grodzi całe uprawy. W celu ograniczenia szkód od zwierzyny kładziony jest nacisk na utrzymanie jej pogłowia na odpowiednim poziomie dla danego rejonu.

Fot. Fotolia.com / Patrycja

Odnowienia i zalesienia Odnowienia to wprowadzanie drzew na zrębach na gruntach leśnych, natomiast zalesienia to sadzenie drzew i krzewów na powierzchniach nieleśnych, np. gruntach porolnych czy nieużytkach. Prace związane z odnowieniem i zalesianiem są najważniejszym etapem pracy leśnika. Zazwyczaj rozpoczynają się wiosną (początek okresu wegetacyjnego). W tym okresie leśnicy na podstawie wytycznych z planu urządzania lasu oraz „Zasad hodowli lasu” decydują m.in. o tym, jakie gatunki posadzą w danym miejscu. Pracę rozpoczyna się od przygotowania gleby pod naturalny obsiew lub sztuczne nasadzenia, mające stworzyć w przyszłości uprawę leśną będącą początkiem drogi do nowego drzewostanu. W Nadleśnictwie Świerklaniec średniorocznie odnawia się ok. 124 ha, wysadzając ok. 1 mln sadzonek wyprodukowanych na naszej szkółce leśnej.

Fot. Fotolia.cm / emer

Nadleśnictwo ŚWIERKLANIEC

Na przestrzeni ostatnich lat jednym z czynników abiotycznych, który miał istotny wpływ na osłabienie kondycji zdrowotnej lasów, były okresowe susze, wiatry, obﬁte opady śniegu czy powódź. Znaczne amplitudy opadów rocznych powodowały poważne wahania poziomu wód gruntowych, co znalazło odbicie w pogorszeniu kondycji głównie drzewostanów świerkowych, ale także sosnowych. Rokrocznie z różnym nasileniem występują szkody na skutek występowania przymrozków występujących wiosną.

Włochatka

Jak nie zgubić się w lesie Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi, wyznaczającymi z reguły w ten sposób prostokąty. Każdy z nich ma swój numer. Na skrzyżowaniu sąsiadujących oddziałów znajdują się słupki, na których naniesiono te numery. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na niniejszej mapie. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyskasz pomoc.

Oddział 7

8 Oddział 8

3 3 32

Oddział 33

Oddział 32

Nadleśnictwo Świerklaniec ul. Oświęcimska 19, 42-622 Świerklaniec tel. 32 284 48 68, faks 32 700 33 71 www.swierklaniec.katowice.lasy.gov.pl swierklaniec@katowice.lasy.gov.pl

-krajobrazowy