MIEJSCA WARTE ODWIEDZENIA
Kontakt: Tomasz Dębiec 667 869 976 kontakt@wydawnictwoquercus.pl www.wydawnictwoquercus.pl Tekst i zdjęcia: Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze Projekt graficzny, DTP, edycja zdjęć: Joanna Kozek
Nadleśnictwo Zielona Góra
Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli
Nadleśnictwo Zielona Góra obejmuje obszar o powierzchni ponad 30 tys. ha, gdzie lasy zajmują około 56 proc. Rozległe drzewostany bezpośrednio sąsiadują z Zieloną Górą – miastem zamieszkałym przez niemal 140 tys. ludzi.
Pozycja na mapie: 5D | GPS 51.891687, 15.471499
fot. archiwum nadleśnictwa
Nadleśnictwo Zielona Góra
Skansen funkcjonuje od 1982 r., zajmuje powierzchnię 13 ha. Na tym obszarze znajduje się kilkadziesiąt obiektów reprezentujących różne style architektury wiejskiej z regionu Zielonej Góry. Dzięki zgromadzonym eksponatom zwiedzający mają okazję zapoznać się z dawnymi sprzętami domowymi, rolniczymi, meblami i strojami ludowymi. Atutem muzeum jest kolekcja współczesnej sztuki ludowej.
Odra, druga co do wielkości rzeka w Polsce, stanowi północną granicę nadleśnictwa
Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza
Na tym obszarze znajdziemy zarówno płaskie tereny charakterystyczne dla nizin, jak i zaskakujące bogatą rzeźbą terenu Wzniesienia Zielonogórskie. Kiedy mowa o tutejszych krajobrazach, nie sposób nie wspomnieć o Odrze – drugiej co do wielkości polskiej rzece, dzięki której w okolicach Zielonej Góry funkcjonuje wiele cennych pod względem przyrodniczym ekosystemów, takich jak zalewane okresowo nadrzeczne łąki i lasy łęgowe. Ponad 633 ha w granicach nadleśnictwa, w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki, stanowi część rozległego Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina Środkowej Odry, którego całkowita powierzchnia wynosi prawie 34 tys. ha. To miejsce, gdzie występuje szereg rzadkich i ciekawych gatunków ptaków. Z drapieżników warto wymienić bielika, dwa gatunki kań – czarną i rudą, czy sporadycznie spotykanego w Polsce trzmielojada. Ponadto liczne są tu remizy, derkacze i cyranki.
Pozycja na mapie: 5C | GPS 51.890206, 15.396942
Jak nie zgubić się w lesie?
Na terenie Nadleśnictwa Zielona Góra znajduje się kilka głazów pamiątkowych. Dla leśników szczególne znaczenie ma ten usytuowany przy szkółce leśnej w Ochli, poświęcony tutejszemu wieloletniemu nadleśniczemu Markowi Witowskiemu. W lasach przylegających do południowej części Zielonej Góry, przy leśnej drodze często użytkowanej przez spacerowiczów, stoi kamień z napisem „Las posadzony przez Zielonogórzan”. Tutaj wiosną 2015 r. nadleśnictwo zorganizowało akcję sadzenia lasu, w której wzięło udział kilkaset osób.
Kiedy już się zgubisz, warto pamiętać, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi, wyznaczającymi z reguły w ten sposób prostokąty. Każdy z nich ma swój numer. Na skrzyżowaniu sąsiadujących oddziałów znajdują się słupki, na których naniesiono te numery. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii. Następnie wystarczy odszukać oddział o danym numerze na niniejszej mapie.
Pozycja na mapie: 4B | GPS 51.944323, 15.318403
Bory sosnowe to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów w tutejszym krajobrazie
Lasy Nadleśnictwa Zielona Góra stanowią część Puszczy Lubuskiej. Dominującym gatunkiem na tym terenie jest sosna, która zajmuje około 90 proc. powierzchni leśnych. Spotkamy tu również wiele innych gatunków, jak buk, dąb, olcha, akacja i brzoza. Drzewostany pozostające w zarządzie nadleśnictwa tworzą aż 130 kompleksów leśnych, niemniej 90 proc. wszystkich lasów skupionych jest w jednym dużym kompleksie okalającym Zieloną Górę.
Pozycja na mapie: 5D | GPS 51.866750, 15.442993
Pozycja na mapie: 5D | GPS 51.924371, 15.466879
Dwa poniżej przedstawione głazy są położone w pobliżu miejscowości Łężyca. Jeden z nich pochodzi z 2013 r. i został ustawiony z okazji 60-lecia Koła Łowieckiego „Dąb” z Zielonej Góry. Drugi, jak można domniemywać z wyrytej inskrypcji w języku niemieckim „Dem Andenken des Oberforsters Klee 1867–1908”, liczy sobie ponad sto lat i upamiętnia nadleśniczego, który prawdopodobnie zarządzał tutejszymi lasami.
TURYSTYKA I UDOSTĘPNIANIE LASÓW
Placówka ta działa od 1985 r. w odrestaurowanym pałacu oraz w przyległym parku. Zbiory muzealne stanowi duża i atrakcyjna kolekcja militariów bezpośrednio związanych z Wojskiem Polskim, pochodzących z okresu po 1914 r. Na terenie parku znajduje się zewnętrzna ekspozycja ciężkiego sprzętu i maszyn wojskowych, w tym wyrzutni rakiet i opancerzonego transportera. Ponadto są tu organizowane historyczne imprezy edukacyjne z udziałem Kręgu Rycerskiego z Nowej Soli.
Lasy wokół Zielonej Góry stanowią doskonałe miejsce wypoczynku i rekreacji zarówno dla mieszkańców tego miasta, jak i przyjeżdżających tu turystów. Nadleśnictwo Zielona Góra przygotowało odpowiednio wyposażone miejsca postoju oraz miejsca wypoczynkowe. Znajdziemy tam ławki, stoły, wiaty, kosze na śmieci i tablice informacyjne. Organizowanie wycieczek i wyznaczanie marszruty w tej okolicy nie jest trudne dzięki gęstej sieci szlaków turystycznych, rowerowych, konnych oraz nordic walking. Rowerzyści i spacerowicze mogą także korzystać z nieoznakowanych leśnych dróg oraz ścieżek, przestrzegając jednak zakazów wstępu wprowadzanych okresowo w wydzielonych fragmentach drzewostanów na czas prowadzenia prac gospodarczych, takich jak ścinka czy zrywka drewna. Na ogół sosnowe bory wokół Zielonej Góry to również raj dla zbieraczy jagód (borówek) i grzybów. Dla entuzjastów biegów na orientację nadleśnictwo przygotowało Zielony Punkt Kontrolny. To rodzaj zabawy polegającej na odnajdywaniu w terenie punktów oznaczonych słupkami z unikalnym numerem i perforatorem. Rozmieszczenie punktów kontrolnych można znaleźć na specjalnie przygotowanych mapach (do pobrania ze strony internetowej nadleśnictwa).
Murowana Wieża Wilkanowska
Pozycja na mapie: 2E | GPS 52.011784, 15.491955
Pozycja na mapie: 4D | GPS 51.915339, 15.459250
W pobliżu miejscowości Leśniów Wielki znajduje się też głaz upamiętniający miejscowego leśniczego Włodzimierza Sobańskiego.
PORADY PRAKTYCZNE Zachowanie się w lesie •
Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego. Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.
fot. archiwum nadleśnictwa
•
Nie zaśmiecaj terenów leśnych. W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj ze sobą.
•
Samochód pozostaw w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.
•
Podczas spacerów w lesie z psem pamiętaj, aby nie spuszczać go ze smyczy. Psy mogą być groźne dla mieszkających w lesie zwierząt.
•
Nie hałasuj w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy
fot. Carbomedia
zwierzęta, ale może też przeszkadzać innym w odpoczynku. Na szczycie Kosowej Góry znajduje się ceglana wieża obserwacyjna o wysokości 21 metrów, pochodząca z początku ubiegłego wieku. Budowla została ufundowana przez Zielonogórski Związek Winiarzy i Kupców, by upamiętnić postać „żelaznego kanclerza” – Ottona von Bismarcka. Szacuje się, że tego typu wież na świecie było 238, do czasów współczesnych w samej Polsce zachowało się ich 17. Ze względu na specyficzne usytuowanie wieża służy obecnie jako przeciwpożarowy punkt obserwacyjny oraz interesujący obiekt turystyczny.
•
Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.
•
Nie podchodź do dzikich zwierząt. Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.
•
Nie biwakuj w miejscach, które nie są do tego przeznaczone. Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.
W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyskasz pomoc.
mapa tur yst yczna
Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie
Głazy pamiątkowe
Nadleśnictwo
fot. archiwum muzeum
Zielona Góra
Muzeum mieści się w renesansowym pałacu wzniesionym w Świdnicy w 1602 r. Pierwszymi jego właścicielami byli członkowie rodu Kietliczów. We wnętrzach zachowało się wiele oryginalnych elementów architektonicznych. Ekspozycja archeologiczna obejmuje pradzieje i historię regionu do czasów nowożytnych. Muzeum organizuje również wystawy sztuki współczesnej i rękodzieła.
mapa tur yst yczna
Nadleśnictwo Zielona Góra
Zasady zakupu drewna Lasy Państwowe są największym dostawcą drewna w Polsce – rokrocznie dostarczają na rynek ponad 35 mln m3 tego surowca, dysponują również największą liczbą punktów sprzedaży. Ponad 80 proc. pozyskanego drewna trafia do podmiotów gospodarczych zajmujących się jego przerobem. Sprzedaż drewna dla firm odbywa się za pośrednictwem przetargów i aukcji organizowanych w Internecie. Zakupów drewna na potrzeby gospodarstw domowych, np. na opał, można dokonywać w każdej z naszych kancelarii leśnictw. Szczegółowe informacje na temat aktualnych cen drewna i zasad jego zakupu można uzyskać w biurze nadleśnictwa lub na stronie internetowej: www.zielonagora.zielonagora.lasy.gov.pl.
NA MAPIE: • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • szlaki turystyczne • szlaki nordic walking • miejsca postoju • miejsca wypoczynku
Co to jest metr przestrzenny (mp) i metr sześcienny (m3) drewna? Metr przestrzenny i metr sześcienny to dwa terminy, których znajomość przyda się podczas zakupu drewna opałowego układanego w tzw. stosy. Układa się je z wałków drewna o długości jednego metra, a ich wstępny pomiar wykonywany jest właśnie w metrach przestrzennych przez pomnożenie długości (l), szerokości (s) i wysokości (h) stosu: mp = l × s × h. Wynik takiego pomiaru to objętość stosu, który zawiera, oprócz drewna, puste przestrzenie pomiędzy nim, a także korę. Żeby poznać wielkość odnoszącą się do samego drewna, należy metr przestrzenny pomnożyć przez tzw. współczynnik redukcyjny, którego wartość wynosi od 0,65 do 0,70, w zależności od gatunku drewna, z jakiego składa się mierzony stos. Dla przykładu 1 mp sosny to 0,65 m3 samego drewna bez kory. h Jak widać, metr przestrzenny to w istocie znacznie mniej niż metr sześcienny drewna. Warto o tym s l pamiętać podczas zakupów i porównywania cen u różnych sprzedawców.
skala 1:50 000
Laski Leśniów Łężyce Nietków Ochla Przylep Świdnica Wilkanowo Zagórze
2 3 4 5 6 7 8 9 10
0
Cieszów
6
Buchałów
1
Bogaczów
566
577
559
565
576
686
822
685
667
821
721
683
5D
5C
3D
3C
3B
3D/E
2D
2B
4C
552
2
680
831
820
725
789
765
724
679
830
819 81
813
669
549
548
547 7
Nowogród 0.5 1 Bobrzański
288
A
2
faks +48 68 326 70 96
tel. +48 68 326 53 52
65-950 Zielona Góra
3
Klępina Stara
km
Klępina 4
Nowogród Bobrzański
Wilkanowo, Przysiółek Rybno 31
551
537
skala Klępina 1:50 000 Nowa
536
544
535 5
543
695
677
818
812
788
675
516
525
692
662
592
583
526
532
531
530
674
515
524
529
829
786
763
702
B
Koźla
817
811
691
664
591
582
514
523
522
719
709
816
810
785
809
828
718
708
762
784
761
747
743
827
967
826
807
783
518
707
279
759
880
971
974
966
888
825
806
782
731
586
713
972
885
877
1
729
711
624
614
597
845
802
844
777
964
8
960
963
882
874
775
800
859
843
611
594
736
750
633
622
873
857
881
979
Bunkier
872
280
855
870
RUCZAJ
639
854
27
869
Ś l ą s k a
956
953
290
959
954
951
899
422
412
768
660
438
651
635
421
850
791
767
625 6
437
415
849
27
634
950
958
949
909
957
907
906
a l k 905 ie
908
W
910
911
893
866
904
powierzchniowy pomnik przyrody użytek ekologiczny Natura 2000 – miejsca potencjalnego występowania ptaków chronionych
cmentarz; mogiła informacja turystyczna lotnisko
granica nadleśnictwa
C
stawy; zbiorniki
miejsce wypoczynku
granice leśnictw
Niwiska obszar zabudowany biwak
tereny zalewowe
Pierzwin
Jagodowych Wzgórz
Etno i Archeo
Do Źródełka
Do Łęgowego Lasu
Do Rezerwatu Zimna Woda
Do Pałacu w Przytoku
Do Muzeum Wojskowego
Do Lotniska
Do Lasu Odrzańskiego
szlaki nordic walking
ścieżka dydaktycza „Do Wieży”
434
418
864
918
282
902
848
836
658
649
648
847
32
917
901
408
925
433
D
407
402
900
9
432
383
401
916
929
220
932
934
914
861
644
912
431
382
927
913
926
926B
928
940
943
947
946
945
450
945A
936D
Gay l a
dzięcioł zielony
Wilhelma Gayla
Wielka Piasta
Trasa Północna
Szybki Bismarck
425
439
392 3
423
372
Szabliska
391
353
390 389
351
Łę go we
g
bóbr
żuraw
MO
SI
R
-W
OS
dzik
bocian czarny
Kiełpin
Do
R
Z im
sarna
bocian biały
Do
tu rw a eze
na
Wo
Radwanów E
i ob
jeleń
oist ów
283
© OpenStreetMap (i) autorzy (CC-BY-SA 2.0)
obelisk sprzed II wojny światowej upamiętniający śmierć miejscowego nadleśniczego
Troska
pamiątkowy kamień 60-lecia koła łowieckiego
ęc
bażant
pamiątkowy kamień przy lesie posadzonym przez zielonogórzan wiosną 2015 r.
kamień poświęcony pamięci nadleśniczego Marka Witowskiego
kamień poświęcony pamięci leśniczego Jarogniewice Włodzimierza Sobańskiego
IR
283
Pi
Chynów
Osiedle Kolorowe
388
Nadleśnictwo Przytok
Jędrzychów
283
Ogród Botaniczny z Minizoo
Dawny browar
282 Dawny dworzec Kolejki Szprotawskiej
350
369
toku u w Przy
370
Do Pałac
371
352
Krępa Mała
Stary Dwór Laskowo
Zielona Góra
440
424
373
354
rza ń skieg o
355
Od
393
374
as u
E
kamienie pamiątkowe
zając
kania czarna
Siódme Miasto Rothenburgów
Repatriantów
Pięcioboistów
Ośmiu Tysięcy Zabytków
Na Glinianki
Militarny
Mały Kanion
Mała Piasta
MOSIR - WOSIR
Lądolodu Skandynawskiego
gęś
kania ruda
936A
448
394
356
Do L
Fragmenty dawnych torowisk
Zielona Strzała
280
449
375
426
357
395
376
427
iska Do Lo tn
ełka Do Źr ód
936C
442
428
396
377
358
Osiedle Czarkowo 441
ia sta
Gatunki zwierząt
bielik
359
378
397
429
P Ma ła
451
199 926A
h elm a 936B
W il
360
Łężyca
379
Góra Tatrzańska
642
443
4
398
361
Pomorsko
Brzezie
Muzeum Etnograficzne (skansen)
948
LEŚNE ŹRÓDLISKO
Ochla
944
941 942
939
938
937
936
380
281
362
399
645
912A
447
430
381
órz Wz g yc h d ow 912B Ja go
643
452
7
444
400
Murowana Wieża Wilkanowska
210
Jagodowe Wzgórze
Jeleniów
931
833
657
646
453
445
Rybno
862
846
834
Góra Wilkanowska
863
835
647
Przylep
446
933
935 35
Kamionka
924
923
Et n o i Archeo
922
921
920
365
281
Wysokie 364 me M ias to 363 R oth e n bu rg ów 384
S ió d
366
332
Leśnictwo Przylep
403
385
333
Leśnictwo Ochla
903
865
837
790
766
409
386
279
367
Osiedle Zachodnie
650
659
419
404 04
435
410
420
414
436
838
411
405
Wilkanowo
839
792
894
895 8
896
897
898
851
636
626
652
840
793
769
Łochowo
891
889
867
852
794
770
WIDŁAKI
653
637
627
416
413
406
387
ścieżka dydaktycza „Sekrety Lasu”
O c h l a
955
280
890
661
654
628
868
952
417
Płoty
456
455
454
3
368
Leśnictwo Łężyce Czerwieńsk 279;280
Zagórze
617
892
853
n ki
795
771
655
638
629
ia Na G lin
796
772
841 8
Słone
797
773
656
630
618
608
6
457
459
458
334
Dobrzęcin
278
O d r y
miejsce o znaczeniu historycznym / kulturowym Haliniec
lasy innych form własności
wieża przeciwpożarowa
462
461
460
Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza
miejsce postoju pojazdów
pomnik przyrody
871
856
640
619
748
631
609
Świdnica
798
lasy w zarządzie PGL LP
szkółka leśna Ochla
749
601
593
620
641
774
632
610
735
621
602
ŹRÓDLANA DĄBROWA
962
858 58
842
799
y
Nadleśnictwo Nowa Sól
978
977
976
Milit ar n
464
463
Leśnictwo Zagórze
468
467
466
465
337
Leśnictwo Wilkanowo
737
612
727
603
595
474
473
472
471
470
469
Bunkier
Mały Kanion
Leśnictwo Świdnica
961
883
875
752
776
801
738
623
613
475
476
479
478
477
336
335
Bunkier
Brody
ścieżka dydaktycza „Od Parku Pielice Piastowskiego”
975
884
876
Buchałów
778
754
753
596
728
604
480
481
k
486
to
d
Ś r o d k o w e j
O
ra
Bródki
Nadleśnictwo Sulechów
wiata edukacyjna przy siedzibie Nadleśnictwa Zielona Góra
Piaski
969
803
779
756
755
712
615
605
598
584
484
o
487
P
482
483
skie go
485
na w
489
488
Radomia
730
739
703
616
606
599
585
492
nd y
491
490
494
493
338
Z i m n y
Leśnictwo Nietków
D o l i n a
Nietkowice
Kaczenice parking
973
970
886
878
804
780
757
744
496
495
Lądolodu S ka
499
704
497
498
501
Orzewo
740
714
696
732
965
705
824
887
500
503
502
607
587
600
688
879
805
781
758
715
510
Nietków
Sudoł
506
697
671
siedziba nadleśnictwa
504
505
588
27
706
689
745
741
733
716
698
672
508
581
589
507
511
517
kancelaria leśnictwa
968
717
746
760
Letnica
815
808
690
699
673
339
Boryń
2 0 0 0
Arboretum w Nietkowie
512
663
590
509
513
742
734
520 521
519
340
Muzeum wojskowe
710
701
700
Leśnictwo Leśniów
676
540
539
Leśnictwo Buchałów
787
764
723
527
665
528
534
541
533
Drzonów
678
666
5
Laski
N a t u r a
342
Będów
Park zabytkowy w Laskach
Leśniów Wielki
538
546
545
Nadleśnictwo Zielona Góra
Zagórze 20, 66-016 Czerwieńsk
814
726
720 0
Pozycja na mapie
832
722
684
682
681
670
550
556
554 555
Wirówek
668
32
558
562
561
560
343
Leśnictwo Laski
563
557
564
575
Krzewiny Wilkanowo, Przysiółek Rybno 31, 65-950 Zielona Góra 4D
Przylep-Skokowa 18, 66-015 Zielona Góra ul. Leśna 11a, 66-008 Świdnica
687
578
341
Leśniów Mały
569
344
O b s z a r
345
567
568
579
580
346
Grabowiec
823
Lipno
Ochla-Muzealna 3, 66-006 Zielona Góra
ul. Wiosenna 3, 66-016 Czerwieńsk
Łężyce-Leśna 1, 66-016 Zielona Góra
Leśniów Wielki 22, 66-016 Czerwieńsk
570
Łagów
571
Laski Odrzańskie 41, 66-016 Czerwieńsk
Buchałów 49, 66-008 Świdnica
Adres
574
573
572
347
276
Leśniczówka
D
u
Turów
Nazwa
Lp.
Wykaz kancelarii leśnictw Sterków
Nadleśnictwo Krzystkowice
Toplina
Trzebule
Nadleśnictwo Brzózka
Gronów
Szczawno
348 48
Ciemnice
Olszewiec
349
Wolanka
Szklarka Radnicka
C
as
5
288
4
3
2
1
Radnica
Nadleśnictwo Bytnica
Szklarka
B
Do Muzeum Wojskowego
Osiedle
ta
as
Pi
Trasa Północna
A
ów
k Tysię c y Za b yt k
o iu śm
t
O
o
sm arc k
da
Z ł o t y
P
Szyb ki Bi
oL
6
5
4
3
2
1