3 minute read

nyampahang semara: sekulerisme ring semara ratih (Nurjaya) PM

Next Article
kamus

kamus

Sorotan Cerpén

nyampahang semara: sekulerisme ring semara ratih1

Advertisement

1 Artikel puniki kawedar wantah kerjasama Suara Saking Bali sareng Balai Bahasa Provinsi Bali.

nteng tresna olas asih ketah kaanggén ri sajroning satua-satua bawak Majalah Suara Saking Bali. Semara Ratih kekawian Kuntara pinaka sinalih tunggil satua bawak ané lekad ulian Majalah Suara U Saking Bali. Ri kala ngortaang Semara Ratih, kapertama ané sida sinah ring kayun pastika suba parindikan tresna utawi katresnain utawi jatu tresna utawi olas asih miwah sané lianan sané lianan. Yan adungang ngajak tutu-tutur lingsiré, Semara Ratih tuah pamurtian Ida Bhatara sané ngadeg ri kala Pajejiwan. Pajejiwan tuah pamargi nyangkepang purusa kalawan pradana ri kala nemuang kama bang kalawan kama petak sajroning masanggama. Nah kéto koné yén anutang ring tutur agama, kéwala Semara Ratih nénénan tungkas, ia embas dadi 'anti mitos', ia lémpas saking gama, praginané saling timbalin nirgama. Apang tatas, kawéntenané totonan nyidang tolih uli (1) Semara Ratih ngréka semara miwah (2) Semara Ratih ngrusak semara.

Semara Ratih ngréka semara ring Semara Ratih pastika nyidang tolih uli lampah satua bawakné ané progresif. Pamahbahné, I Ratih sebet krimikanga baan matua kantos krama banjarné. Pikobetné, I Ratih tondén nyidang ngamang I Pekak (leluhurné) ané teka nagih ngidih nasi. Pamuputné, I Semara ngajak I Ratih polih pamargi sasubané nunas baos ngajak Jro Balian. Cutetné, ngajak dadua idupné bagia ulian suba kapica pianak. Uli lampahé totonan, suba bani nyantenang Ida Bhatara Semara Ratih swéca mapica semara, yadiastun I Semara ngajak I Ratih pajalané sadah lémpas uling gama. Gama sané kalempasin makada I Semara miwah Ratih ngrusak semara né sujati.

Semara Ratih ngrusak semara tuah madasar ulian pajalané ané sekuleris. Makadua tuah marasa idupné kacedain, tusing marasa ia taén mirib nyacad anak. Nguda ia nyidang cedaina? Dija tonogs Widhiné dugasé totonan? Mirib Widhiné tusing nyak paek ngajak paukudan I Semara ané demen ngalih balian utawi I Ratih ané paragat nyebak tusing taén nunas ica utawi I Krama Banjar ané ngayah di pura sambilang makrimik menggosip utawi I Matua ané tusing

taén ngrastitiang pianak-mantu utawi I Pekak leluhur ané tusing babojolan di pangipian ngorain sentanané pajalan utawi I Balian ané nyepolang munyi makada anaké manyama misan bisa mauyutan? Cutetné, Widhi tusing maan tongos di keneh I Semara Ratihé—Ia magedi mirib 'amah memedi'.

Anggon tetimbang, kapertama, nyebak tusing mragatang masalah. Tutur lingsiré, yan baat sajan pakéweh idupé makada nyrékcék yéh panoné, kemu ka Kamulan tunasicang ragané, ditu lakar nemu galang. Pajalan buka ené tusing jalananga kén I Ratih, ia bisané nyebak dogén.

Kapingkalih, Hyang Guru wantah guruning guru, pinaka Pramesti Guru, ring Lontar Kerta Bhujangga, Hyang Guru taler kabaos pinaka déwaning déwa. Tan wenang tedun ngawag-ngawag, apa buin tedun di tongos-tongos ané tusing cocok, campah tuah masrana pejati—yan nedunang Bhatara utawi Panyanjaan-Panuuran anak patut anutang tongosné-saranané. Lakar nedunang leluhur di sanggah padidian dogénan buka Pailén Paican-ican di Kesiman Dénpasar sranané rimbit, pamarginé akéh, miwah sang sané ngamargiang mangda manut. Napimalih, nuwuh Ida Bhatara kadi ring Batur, Batukaru, miwah sané lianan pastika nyangetang rimbitné. Dini, jeg aluh-aluhan baliané tuah masrana pejati suba nyidang nedunang Bhatara Guru (?).

Kapingtiga, Balian tuah tongos nunas pamargin niskala. Niskala ané tusing nyidang pragat baan pajalan sekala. Sekalané, makéh mangkin balian ané maalian-alian, lémpas sesana, lémpas gama. Gamané, Sang meraga Balian yang sampun tetaksoné katuwur masrana uleng penangkilané, patut kapicain, kéwala tusing dadi ngapak-apak nyapa kadi aku; patut ia ngesor ngajak tetaksoné miwah sungsungan penangkilané. Penangkilané masé kéto, tusing dadi campah ngajak tetakson Balian. Baliané patut micang pamargi utawi solusi tan dados nambah byuta buka Balian ring Semara Ratih ané misi ngorain pikobetné I Semara lan Ratih tuah pagaén wegig. Wegigé totonan boya ja niskala dogénan, anaké pelih ngadokang munyi masé wegig adané,

ngaé uwug. Uwug sané kasengguhang ulian wegig misan-misané lakar metuang pikobet-pikobet anyar ring paumahanné I Semara.

Kapingpat, yan katibén pikobet sampunang uju-uju melihang anak. Patut dulurin antuk mulat sarira, takonang ragané, apa makada, kéngkén makada, kéngkén iraga? Apa mirib I Semara miwah I Ratih tusing beneh pajalané ngantén utawi makadua taén corah ngajak misan kanti misané ngidang wegig utawi tusing las ia makadua dugasé matanjung sambuk? Yan tusing ulian iraga ané ngaé pelih, tusing ja anaké apang-apang nyidang nyakitin niskalané. Anak makejang mabekel Widhiné lekad. Yan iraga nyidang sakitina, pastika Widhiné ngembakang jalan.

Cutetné, anaké jaman janiné suba liunan sekuleris utwi nirgama; Gamané tusing penting--ané penting hasilné. Ia tusing demen madabdaban majalan apang tusing kalain Widhi. Makejangné demen cara “makpak tabia”, yadiastun pajalané ané jemaka tusing karuan beneh. Ento buka “saet mimangé” ané makada mangmung bingung; pragat pikobeté ané besik, uli ento lekad pikobet ané kaping kalih, kaping tiga, kaping telas. Buka Semara Ratih ané campah ngajain iraga pang tusing ngrusak semara utawi numadi dadi jatma nirgama, kapuikang Widhi. [Nurjaya PM]

This article is from: