6 minute read

tongos ngetis (R.K. Narayan

Next Article
kamus

kamus

Ujan nadaksara masriok. Silih tunggil tongos ngetis ané pinih

paek tuah punyan bingin gedé di sisin jalané. Punyan binginé

Advertisement

ento mula gedé sajan. Carang-carangné ngrempayak buka pajeng

makebatang. Aji paliat puyung nak luh ento meleng ketél-ketélan

ujan ané tampiasné cepok pindo ngribis ka awakné nanging tusing

runguanga. Ada nak muani tepukina sedeng malaib alon, lan kebo

aakit di sisin jalané sedeng ngilag kulit biu ané entunganga

tekén anaké.

R.K. Narayan

Nak muani ento mara tangeh, ada nak lén masi majujuk di betén punyan binginé di sisi ané lénan. Ia ngadek ambu miik bunga ané kesiur-kesiur ampehang angin ka tongosné. Tusing nyidang naanang kenehné makita nawang, ia majalan adéng-adéng ngiterin punyan binginé lan sagét masadu-arep ajak anak luh ento. “Oh!” ia makesiab, ulesné nak luh ento tusing demen tur marasa osah. Ia matolihan lan mautsaha tusing makraik. Tatkala nak muani ento suba degdeg kenehné, ia ngaraos, “Eda sangsaya, Bli lakar magedi.” Tawah asané nguda dadi ia ngaraos kéto tekén kurenané pedidi disubané makelo tusing katemu. Nak muani ento mabalik ka tengosné busan ané tusing joh uli tongos nak luh ento. Sakéwala buin jahané ia mabalik maekin nak luh ento laut matakon, “Ngudiang Luh dini?”

Nak muani ento ngadén patakoné tusing lakar kasautin, nanging nak luh ento nyawis, “Ujan.”

“Oh!” Nak muani ento mautsaha makenyem. “Ujan masi ané makada Bli ada dini,” kéto abetné apan marasa patakoné busan belog. Nak luh ento tusing ngomong apa-apa. Apan cuacané sida ngwantu reraosané antar, nak muani ento nglanturang raos. “Nadak sajan ujané ulung.” Nak luh ento tusing masaut, malah paliatné joh ka malu.

“Yén Bli nawang lakar ujan, Bli lakar ngoyong gén jumah utawi ngaba pajeng.” Nak luh ento tusing ngrunguang munyin nak muani ento. Miribang ia marasa, apa ja orahanga tekén nak muani ento tusing ja urusan déwékné. Nak muani ento meled matakon, “Luh bongol?” nanging ia sumangsaya yéning nak luh ento lakar matingkah ané tuara-tuara nyanan. Lan asané apa dogén bisa laksanaina yéning suba nékat. Nak muani ento tusing taén nawang kénkén keneh nak luh ento satondén miyegan dugas petengé siduri ento.

Samakeloné idup makurenan makudang tiban, makadua pepes marebat: sai-sai malénan pamineh, apa dogén bisa ngaé biyut. Apa dogén bisa makrana receh, buka: perlu ningehang Radio Ceylon apa Radio All India, perlu mabalih pélem Barat apa pélem Tamil, miik bungan melatiné bas nyenget apa tusing, apa bon bunga mawané bas nusuk cunguh apa tusing, muah ané lénan-lénan. Cutetné, apa dogén bisa dadi rebat lan makada makadua puik makudang dina, lantas melah-melah buin lan ngenah raket yadiastun tuah akejep.

Tatkala sedeng asih-kumasih, ajaka dadua ngaé pasubayan lan néken pasubayané ento di arep para dewatané di kamar suci mapangapti tusing lakar ada ané ngulgul lan tusing ada buin kaberebehan. Sakéwala pasubayané ento tusing makelo tuuhné, lan palih kapertama pasubayané, “ngawit dinané ené i raga tusing lakar miyegan buin” simalu katempalin lemah peteng disubané pasubayané katéken lan makejang uar-uar ané lénan ngenénin prabéa kulawarga, unduk nyacadin dedaaran, urusan ané mapaiketan ajak nyama lan keponakan, tusing sajan karunguang.

Jani, sinambi ngantiang ujan nget, nak muani ento marasa bagia krana nak luh ento kaselek. Ia tusing taén buin ningeh orta unduk nak luh ento sasukat ia ngunebang jelanan, sumasat pikobeté ento suba makelo liwat. Buka biasané, makadua miyegan ngenénin dedaaran lan nak luh ento ngenyeh-ngenyehin lakar makaad uli jumah lan nak muani ento masaut, “lautang,” sinambi ngagagang jelanan lan nak luh ento magedi petengé ento. Jelanan umahé depanga tusing makunci apan ia ngapti nak luh ento lakar mabalik mulih, sakéwala tusing.

“Bli sing taén ngadén lakar katemu buin ajak Luh,” raos nak muani ento. Lan nak luh ento ngwales, “Kadén Bli tiang magedi ngentungang awak?”

“Ento suba ané ngaé Bli nyapnyap,” nak muani ento masaut.

“Bli ngalihin tiang di séméré, apa di telagané?”

“Apa di tukadé?” sambung nak muani ento. “Sing.”

“Tiang sing madaya yén Bli sanget nyapnyap.”

“Luh sing ja ngentungang awak, kénkénang Luh lakar melihang Bli yén Bli sing ngalihin Luh?” Nak muani ento ngaraos sebet, ngidih olas tekén anak luh

ento.

“Bli sing sajan ngelah pangrasa,” nak luh ento gregetan.

“Dalih Luhé sing beneh.”

“Déwa Ratu, buin Bli ngwalék tiang. Nyelsel tiang ada dini. Ulian ujan tiang nepukin unduk buka kéné.”

“Tungkalikané, pinehin Bli ujané ngaé melah. Ujané ené suba ngaé iraga kacunduk. Dadi Bli matakon apa dogén gaén Luhé jani?”

“Bli sing perlu nawang.” Uli munyiné nak muani ento nawang kénkén singkuhné nak luh ento lan ia marasa lega. Apa nyidang ia nglemesin nak luh ento apang buin atep ajak paukudané? Lengkara ané lakar pesuanga suba nénggél di tutuk layahné nanging keledanga. Ia tuah matakon, “Luh sing medalem Bli? Luh sing meled nawang apa gén gaén Bliné makudang bulan

ené?” Nak luh ento tusing masaut. Nadaksara anginé ngaplésang yéh ka muan nak luh ento.

Nak muani ento marasa maan galah maekin nak luh ento tur nanjénin sapu tangan. Nanging nak luh ento makelid. “Eda rambanga tiang.”

“Luh kena ujan...” Carang binginé unyad tur ngulungang yéh ka bok nak luh ento. Nak muani ento nudigang tujuhné ka nak luh ento marasa nyapnyap tur ngaraos, “Yén Luh tetep ditu nyanan belus lucut. Yén nyidang makéséhan bedik mai. Yén Luh sing kaberatan tiang lakar kema ka tongos Luhé majujuk.” Nak muani ento mapangapti nak luh ento lakar marasa angen. Nanging nak luh ento tuah ngwales, “Bli sing perlu répot minehin tiang.” Nak luh ento tetep majujuk, ngerumusang, sinambi nguratiang ujan bales di jalané gedé.

“Apa perlu Bli nyemak pajeng, apa nyetop taksi?” matakon nak muani ento. Nak luh ento nelik tur makipekan. Lantas nak muani ento ngaraos buin cara busan, lan nak luh ento matakon, “Kadén Bli tiang ené kemplongkemplongan?”

“Adi orahang Luh kemplong-kemplongan? Bli sing ngomong kéto.”

“Kadén Bli nyidang nyemak tiang men keneh Bliné lan ngentungang tiang yén Bli sing demen buin ajak tiang? Tuah kemplong-kemplongan ané dadi kétoang.”

“Bli sing taén nundén Luh magedi!” raos nak muani ento.

“Tiang sing makita ningeh to bin,” masaut nak luh ento.

“Bli nyelsel sajan.”

“O kéto? Tegarang orahang to tekén nak lén.”

“Tekén nyén laut orahang Bli?”

“To urusan Bli,” saut nak luh ento. “Tiang sing dot ningehang.”

“Dija pangrasan Luhé?” nak muani ento matakon sedih. “Yén Bli ngorahang Bli nyelsel, percaya naké tekén munyin Bliné. Bli ané jani tusing patuh tekén Bli ané pidan.”

“Tiang masi kéto,” cawis nak luh ento. “Tiang masi sing ja ané pidan. Tiang tusing ngarepang apa-apa uli nak lén lan tiang sing taén makaengan.”

“Luh sing nyak ngorahang apa gaén Luhé jani?” nak muani ento sanget mapangidih. Nak luh ento kituk-kituk. Nak muani ento nglanturang, “Ada nak ngorahang Luh nyemak gaé ané biasa jemaka tekén …, utawi gegaén ané mesib cara to. Kéto nyén, tiang terus nututin apa ané gaénin Luh.”

Nak luh ento tusing masaut. Nak muani ento buin matakon, “Luh ngoyong dini apa...?” Pastika nak muani ento meled nawang alamatné. Nak luh ento terus nguratiang ujan tur lantas meleng nak muani ento aji semu masem. Nak muani ento ngomong, “Bli sing taén nagih ujané ené teka. Lan arepin barengbareng ajak dua.”

“Sing perlu. Sing ada ané lakar nyidang nambakin tiang.” Kéto abet nak luh ento lan nadakdara malaib maujan-ujanan. ”Wé..., ngoyong, ngoyong. Bli janji sing ja lakar ngomong bin. Mai mabalik, eda mabelus-belusan buka kéto.”

Nanging nak luh ento suba ilang nglurug ujané ané ngancan bales.

R.K Narayan

embas ring Madras, Mysore warsa 1907. Dané sampun ngripta panyatusan novel lan 6 pupulan satua cutet. Novel dané sane pinih duri mamurda Nak Muani ané Lebihan Raos (The Talkative Man). Satua cutet puniki kabasabaliang olih Ketut Sugiartha.

This article is from: