№ 29 | OKTYABR | 7.00
7.00
HELLOUİN
Nadejda
4 760106 79999 9
Obolentseva Bİr-bİrİndən nəyİsə gİzlətməyİn, ya da özünü olduğundan daha yaxşı göstərməyİn əleyhİnəyəm
cartier.com
CLÉ DE CARTIER
ул. 28 Мая, 2A, тел.: 493 89 29 ул. Ниязи, 5B, тел.: 492 76 56
Как переехать В ЕВРОПУ
всей семьей
Что вы больше всего цените в жизни? Спокойствие и безопасность? Экологию и мягкий климат? Высокий уровень жизни при сравнительно небольших затратах? Мечтаете о культурном окружении и разнообразных возможностях отдыха? Какой бы ответ вы ни выбрали, Венгрия – то, что вам нужно! Доктор Кристина Шимон, руководитель государственной инвестиционной программы, представитель компании Voldan Investments Ltd., рассказывает о возможности получить ПМЖ в Венгрии. Венгрия – развитая европейская страна со всеми вытекающими отсюда плюсами комфортной жизни. Относительно недорогая недвижимость, качественное медицинское обслуживание, отличные международные школы, бальнеологические курорты – все это оценят по достоинству и пенсионеры, и семьи с детьми. А если добавить к этому перечню выгодное географическое расположение... Всего в паре часов езды – пляжи Хорватии и Черногории, лучшие горнолыжные курорты Альп, роскошные магазины Милана и гастрономические рестораны Парижа, тусовки Берлина и Венская опера. И что еще ценно – население доброжелательно относится к приезжим. Жизнь в Венгрии представляется весьма привлекательной и благодаря возможности получить ПМЖ в короткие сроки. В рамках нашей государственной программы любой совершеннолетний иностранный гражданин может приобрести постоянный вид на жительство для себя и членов своей семьи, вложив 300 000 евро в государственные облигации Венгрии специального назначения сроком на 5 лет и выплатив одноразовый административный сбор – 60 000 евро на семью. Государственная программа предоставления вида на жительство тем, кто вкладывает средства в государственные облигации, действует уже три года. За это время статус резидента получили более 3500 инвесторов: большинство из Китая, затем идут граждане России, Украины, Беларуси, Туркменистана и Грузии. Весной нынешнего года парламент Венгрии принял закон, еще более упростивший эту процедуру: теперь можно вместо двухступенчатой программы сразу ходатайствовать о статусе ПМЖ и получить его через 30 дней после подачи заявления. Также, согласно реформе, наряду с законной супругой/супругом инвестора и его несовершеннолетними детьми, в программе могут участвовать родители инвестора и совершеннолетние дети, находящиеся на его содержании. Статус ПМЖ автоматически дает почти все права гражданина Венгрии: право на трудоустройство, обучение, привлечение кредитов, даже право голоса на муниципальных выборах и, конечно же, право на свободное
перемещение в Шенгенской зоне и таких странах ЕС, как Кипр, Хорватия, Болгария и Румыния. Инициатор этой инвестиционной программы – правительство Венгрии, что с самого начала позволяет получить гарантии высшего уровня. Венгрия выбрала для себя стратегию экономического роста за счет иностранных инвестиций, а не кредитов по линии международных финансовых организаций. Поэтому большое значение придается тому, чтобы программа реализовывалась четко и без сбоев.
Преимущества • Программа гарантирована правительством Венгрии. Средства инвестора хранятся в государственных облигациях и на 100% возвратные. • Самые выгодные финансовые условия среди подобных программ Европы. • Получение постоянного вида на жительство в четко указанные сроки (оформление за 5–8 недель). • Документы оформляются через посольство Венгрии в стране проживания, не обязательно для этого посещать Венгрию. • Нет обязательства постоянно проживать/находиться в Венгрии. • Инвестор и члены его семьи получают пожизненный статус без каких-либо дополнительных условий. • Мы беремся за оформление документов даже для тех инвесторов, кто ранее получил отказ в Венгрии либо других странах ЕС. • В Венгрии работает несколько международных школ: британские, американские, немецкие и французские. • Парусный спорт – одно из самых популярных развлечений на озере Балатон. • В Венгрии больше двух десятков университетов, чья история насчитывает несколько сот лет, множество институтов и колледжей.
ВАШ ключ
к европе
Воспользуйтесь возможностью свободы путешествий и жизни в Европе! Мы поможем Вам и Вашей семье получить п о с то я н н ый в и д н а ж и т е л ьс т во в ра м к ах В е н г е рс ко й го с уд а рс т в е н н о й п ро граммы. Компания VolDan Investments Limited уполномочена правительством Венгрии на распространение Венгерской инвестиционной программы по получению вида на жительство. Свяжитесь с нами прямо сегодня! 1052, Венгрия Будапешт, Бечи, 5 +36 30 468 5773
Турция, Стамбул Сулейман Себа Джаддеси, 48 БЙК Плаза А Блок Д:112 Бешикташ +9 0546 254 3669
121069, Россия, Москва ул.Поварская, 21 +7 926 4788 983
AV T O Q R A F
N A D E J D A O B O L E N TS E VA
«Obolenski knyazları ilə bir bağlılığımızın olduğunu düşünmək xoş olardı. Güman ki, bunun arxasında bir tarixçə var, amma mənə məlum deyil», – Nadejda Obolentseva deyir. İndi onun 33 yaşı var, o, Rusiya kübar cəmiyyətinin ən gözəl və stilli qadınlarından biri və biznesmen Ayrat İsxakovun xoşbəxt həyat yoldaşıdır. MDU-nun incəsənət və jurnalistika fakültələrində aldığı biliklər, «418» intellektual klubun işini yönəltməkdə ona kömək edir, artıq dördüncü ildir ki, rəfiqəsi İrina Kudrina ilə birgə bu kluba başçılıq edirlər.
seva Nadejda Obolent
. 102
ilə müsahibə səh
O
4
KT YA BR
MÜNDƏRİCAT
səh. 4
səh. 38
Nadejda Obolentseva
avtoqraf
Dəb İncəsənət kİmİdİr
səh. 10
səh. 44
Dİzayner
Komanda
Cambatista Valli ilə müsahibə səh. 22
Trendlər səh. 12
Oktyabra planlar
Bu say üzərİndə İşlədİləR
səh. 14
Redaktor məktubu
səh. 18
Redaktor seçİmİ Pişik vərdişləri səh . 50
Imbalance səh. 28
səh. 20
İşə bələd
Özəl rəY Ugly proteksiya
sə h. 32
Backstage
ixi Chanel-in ən yeni tar
Ay cazibəsi
O
6
KT YA BR
səh. 88
Alİ mövzu Benjamen Komarla müsahibə
Biz Qabriel Şanelin irsini dirçəltməyi qərara aldıq. O, öz güclü simvolikası və qeyri-adi yaradıcı baxışı ilə fərqlənir səh. 60
Fashion worker
B enja m en Ko m a r
səh. 102
Dəb, incəsənət və bazarın sinergiyası
Persona grata
Paskalin Smetslə müsahibə səh. 66
Fragile
Nadejda Obolentseva ilə müsahibə
səh. 94
Must Have Dostlar arasında
səh. 114
Bİrİncİ şəxsdə Vüqar Muradovla söhbət
səh. 74
Ghost hunter
səh. 96
Bacarırsan mənİ qorxut
O
KT
YA
BR
7
Zərgər bestiarisi
MÜNDƏRİCAT
səh. 120
Reportaj
Anime ı dünyas
Otaku!
səh. 126
Rubrika «13» Bir də heç vaxt yuxulama!
r Hər döv üçün lər dəhşət
48 səh. 1
SUICIDE
SQUAD
səh. 156
Byutİ hİtlər İkinci nəfəs
səh. 134
Anonslar La vie est belle
səh. 138
Byutİ-trendlər
səh. 144
Byutİ-gİd Xoşbəxt SHT sürək, yaxud Necə sağlam olmalı ki, dəli olmamalı
səh. 160
Səyahətlər və Spa La Prairie. Yenidən yüklənmə
O
8
ou hau
KT YA BR
ayağı n İsveçrəs
səh. 168
səh. 182
səh. 200
İnstaqram
Müəmma 200
Playlist
Treat or trick!
Xeyirxah niyyətlərlə...
Hellouin
dur?
rxulu Kim daha qo
səh. 201
Kitablar BOO! BOO! BOOKS!
səh. 204
Cinemart Payız praktikumu
səh. 206
sə h. 17 0
Dünyəvİ xronİka
Love stoxtrgeyc deyil
Xoşbəxt olmaq
heç va
səh. 208
Əlİmdə olsaydı… Sitarə İbrahimova
səh. 176
İnteryer Alisa möcüzələr evində
s ə h . 18 6
Səyahət
YA
BR
9
asayağı Meksik şabaş
KT
rte
O
Flor de Mue
KOMANDA
Baş redaktor ÜLVİYƏ MAHMUDOVA|Editor-in-Chief Ulviyya makhmudova Art-direktor İLQAR ABBASOV | Art Director Ilgar Abbasov Məsul redaktor LEYLA SULTANZADƏ | Deputy Editor LEYLA SULTANZADEh “Dəb” şöbəsinin redaktoru VSEVOLOD KOVALYOV | Fashion Editor VSEVOLOD Kovalev “Lüks” və “Gözəllik və sağlamlıq” şöbələrinin redaktoru LEYLA İMANOVA | Luxe and Health & Beauty Editor LEYLA IMANOVA “Dünyəvi xronika” şöbəsinin redaktoru NİGAR QƏHRƏMANOVA | Social Editor NIGAR GAKHRAMANOVA Ədəbi redaktor MARİNA MÜRSƏLOVA | Copy Editor MARINA MURSALOVA Korrektorlar İLYA QİNZBURQ, AYNUR AĞABALAYEVA | Proof-readers ilya ginzburg, AYNUR AGHABALAYEVA Tərcüməçi MEHMAN MUSABƏYLİ | Translator MEHMAN MUSABaYLI Bild redaktor RƏNA ŞABANOVA | Picture Editor Rena Shabanova Fotoqraf TİMUR NƏCƏFOV | Photographer TIMUR NAJAFOV Dizayner TARİYEL KƏRİMOV | Designer TARIYEL KARIMOV Reklam üzrə direktor ARTUR BABAYEV | Advertising Director artur babayev Maliyyə meneceri NATALİ SƏFƏROVA | Financial Manager Natali Safarova Ofis-menecer TATA ƏZİMOVA | Office Мanager TATA AZIMOVA Satış üzrə menecerlər EMİL ƏLƏKBƏROV, RASİM HƏSƏNOV | Sales Managers Emil Alekberov, RASIM HASANOV Veb-sayt direktoru SEVİNC HƏSƏNOVA | Web-site Director Sevinj HASANOVA
tək
a
əs
nd
t- d
ma
ar
ko
Mercer Studio London, UK
Tatyana Solovey/Tatiana Solovey, Vsevolod Kovalyov/Vsevolod Kovalev, Anano Dolaberidze Anano Dolaberidze, Kira Brezinger/Kira Brezinger, Sona Nəsibova /Sona Nasibova, Nonna Müzəffərova/Nonna Muzaffarova, Nailə Bənnayeva,??? Nicat Məmmədov/Nijat Mamedov, Afət Bağırova/Afet Baghirova, Leyla Sultanzadə/Leila Sultanzade, Nata Osmanlı/Nata Osmanli, Nigar Orucova/Nigar Orujeva, Teymur Daimi/Teymur Daimi, Səid Sadıxov/Said Sadikhov, Arif Əliyev/Arif Aliyev, Marina Mürsəlova/Marina Mursalova
müə
llifl
fo
to
qr
af
la
r
Benua Peverelli/Benoit Peverelli, Qreq Kessler/Greg Kessler, Danil Yaroşşuk/Danil Yaroshchuk, Tako Skripçenko/Tako Skripnichenko, Anna Danilova/Anna Danilova, Yevgeni Dyujakin/Yevgeni Dyujakin, Danil Qolovkin/Danil Golovkin, Maya Bağırova/Maya Baghirova, Aleksandra Leroy/Alexandra Leroy
ər
illüstratorlar Yekaterina Şukina/Ekaterina Shchukina,
№ 28 | сентябрь | 7.00
7.00
4 760106 79999 9
Я против войны и коррупции. ХочетсЯ, чтобы везде был мир
ÜZ QABıĞıNDA REZA DEGATI Fото awad Jalali/Aina Photo
üz
Радик
Исаев
qa
bı
ğı
мир
Məryəm Kutidze/Mariam Kutidze və b ir d ə bu nlar bar ədə ...
Nargis jurnalı ildə 10 dəfə çıxır. 2012-ci ilin dekabrından nəşr olunur. Təsisçi Nargis Nəşr Evi MMC Redaksiyanın ünvanı: AZ 1001,Bakı, Azərbaycan, Globus Plaza, Tiflis pr., 35, 5-ci mərtəbə. Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçib. Qeydiyyat haqqında şəhadətnamə № 3607 Tarix: 27.06.2012 Şərq-Qərb nəşriyyatında çap olunur. Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Aşıq Ələsgər küç., 17; tel.: +994 12 374 73 84, 374 83 43 Çapa imzalanıb: 28.09.2016. Çıxıb: 15.10.2016. Format 21х27. Şər. çap. vər: 14. Qiyməti 7 . Bütün hüquqlar qorunur. Nargis jurnalında dərc olunmuş məqalə və materialların tam və ya qismən kənar yayımı qadağandır. Redaksiyaya gələn materiallara görə Nargis jurnalı məsuliyyət daşımır. Redaksiyanın mövqeyi müəllifin mövqeyi ilə üst-üstə düşməyə bilər. Ticarət nişanı Nargis lisenziya № 2013 01204 əsasında istifadə olunur. Redaksiyanın telefonu/ Editorial telephone: +994 12 464 91 11/12/13, faks/ fax: +994 12 464 91 11/12/13; web: www.nargismagazine.az
facebook.com/nargismagazine
instagram.com/nargis_magazine
O
10 T YA B R
K
ƏMƏKDAŞLIQ
BU SAY ÜZƏRİN DƏ İŞLƏYƏN LƏR
ALEXANDRA LEROY
ALYONA MOİSEYEVA
Deyirlər, onunla işləməyin özü bir rahatlıqdır; ideyaları özü düşünür, işıq, rakurs və modellərlə incə və çox peşəkar rəftar edir. Fotoqrafiyada – beauty-çəkilişlər üzrə ixtisaslaşıb: modellərin çöhrəsini sevir, ideal olmasa belə. Onun fikrincə, hamıda bir gözəllik gizlənib və bu, inanılmaz ilham verir. Mastered kurslarında, məşhur fotoqraf Nick Night-ın yanında təhsil alıb, Rusiyada hamarlama üçün beauty-brendlərin aparıcı vizajistləri ilə, Make Up For Ever Russia üçün daim beauty-openerlər yaradan Anna Merkuşeva ilə (meykapdeys üçün plakat) işləyib. Nika Kislyak ilə Pat Magrath müsabiqəsini, vizajist Alyona Moiseyeva ilə – beynəlxalq NARS müsabiqəsinin və iD jurnalı üçün byutiportretlər müsabiqəsinin qalibidir.
Ən çox tələb olunan Rusiya vizajistlərindən biri, Paris və Londonda dəb nümayişləri zamanı Vogue, Tatler, Glamour, Allure, Elle, Haprer’s Bazaar, GQ, Instyle və başqa jurnallar üçün çəkilişlərin daimi iştirakçısı. Yaradıcılıq yolunun başlanğıcında M.A.C Haloween Facecharts Beynəlxalq müsabiqəsində qalib gəlib, bundan sonra onun karyerası sürətlə inkişaf edib. İşi Parisdə, təhsili Nyu-Yorkdakı Make Up Designory-də, kursları əfsanəvi Vel Qarlandın yanında. Orada 15 ən yaxşı vizajist siyahısına düşüb... Onun işlədiyi məşhurları bir-bir sadalamaq çətindir: Mişel Rodriqes, İrina Şeyk, Nataşa Poli, Saşa Luss, Keyt Bosuort, Ri Rasmussen, Svetlana Xodçenkova, Vera Brejneva, Renata Litvinova və bir çox başqaları.
Suicide Squad beauty-hekayəti (səh. 148)
Suicide Squad beauty-hekayətinin obrazları (səh.148)
DANİL QOLOVKİN Başqalarından fərqli olaraq, jurnal üçün çəkməyə tamamilə təsadüfən başlayıb: fotoqraf çəkilişə gəlməyib və ondan xahiş ediblər ki, vəziyyəti xilas eləsin. İşində Danili həyat yoldaşı, Aleksandr Rodçenkonun, Aleksandr MakKuinin və Maison Martin Margiela-nın yaradıcılığı ilhamlandırır. Onun portfoliosunda – Vogue, GQ, l'Officiel, Glamour, Allure, Harper's Bazaar, Marie Clair, Vision, OOB, «Snob», Elle, InStyle üçün üz qabıqları var. Danil Love Republic, L'Oreal, Mango, МТС və s.üçün reklamlar çəkir. Zarafatla etiraf edir ki, köpəkbalıqlarından, hündürlükdən və dedlaynlardan qorxur, özü isə, ekstremal idman növləri ilə maraqlanır: vindsörfinq, kayt-sörfinq və snoubordla. Hesab edir ki, yaradıcı insanın əsas vəzifəsi – özəl stilini tapmaq və onu mükəmməlliyə çatdırmaqdır. Çəkilişləri Nadejda Obolentseva aparıb (səh. 102)
O
12 T YA B R
K
О Т РА Ж Е Н И Е Т В О Е Й У Н И К А Л Ь Н О С Т И
pandora.net
Открой для себя новую осеннюю коллекцию! VITRAGE - Т. Ц. MALL 28, Tел.: +994 12 499 87 32 PANDORA CS1 - Ул. Ю. Мамедалиев 21, Tел.: +994 12 493 19 06 PANDORA CS2 - Пр. Бюльбюля 3, Tел.: +994 12 493 09 76 PANDORA CS3 - Т. Ц. MetroPark 3 этаж Tел.: +994 12 566 51 79
REDAKTOR SÖZÜ
! n e e w o ll a H y p p a H
Тыкве, нелюбимой Веселый праздник Хэллоуин! Настало время маскарада: В брюнета красится блондин, И маски выходцев из фильмо в И тыква – главный атрибут На этот западный манер. Одет как Дракула, ты крут! Увы, это не мой пример. Ну, не любил я тыкву лично, Когда был даже карапуз. И праздник был бы симпатичн ей, Когда бы резали арбуз!
*** Праздник есть чудной один, Звать его Хэлло-уин – Время тыквы вы ставлять И огнем люде й пугать! Надеваем др ужно маски И гуляем без опаски. Не узнает нас никто: Кто да кто? Д а конь в пальто ! Прочитаем др ужно стих Мы в канун Д ня вс Отдадим им да ех cвятых, нь гуляньем, Привлечем к себе вниманье ! Целый день мы мастерили Маски и кост юмы Лица загримир шили, овали И в итоге – ке м мы стали? Ох, себя не уз наем! Вдоль по улиц е идем, Улыбаемся пр охожим, Но боятся те, похоже... Мы не злые, мы см Мы над прочим еемся, и стебемся! День веселья без причин, Странный день – Хэллоуин! İstəyirəm Hellouin bayramına həsr edilmiş üç şən uşaq şeirimi təqdim edim. Bu, həmin əlamətdar gündür ki, əynimizə çəkinmədən, sevimli qəhrəmanlarımızın kostyumları da daxil olmaqla, nə istəsək geyinə, bir- birimizi aldadıb - ələ sala, hətta qorxuda bilərik! Bəziləri bu bayramı hətta pis bayram hesab edir. Bu artıq bizim öz baxışlarımızdan asılıdır. Amma yenə də çoxları bu bayramı şənlənmək, yaradıcı bacarığını nümayiş etdirmək və heç olmasa ildə bir dəfə o biri dünyanın obrazına girmək üçün gözəl səbəb kimi qəbul edir. Axı, müəmmalı nə varsa, insanları maqnit kimi özünə çəkir. Mən özüm də, etiraf edim ki, balqabaqdan sifət kəsib düzəltməyi, qeyri-adi qulyabanı geyimləri fikirləşməyi, qorxunc qrim çəkməyi və bir də - dəhşətli dərəcədə dadlı bayram paylarından dadmağı sevirəm! Jurnalın bu xüsusi buraxılışını biz fövqəladə gözəl Hellouin bayramına həsr etmişik, bu bayram, əslində, öz fantaziyamızı, hamımızda mövcud olan yaradıcılıq meyllərimizi tam olaraq ortaya çıxarmağa bizə imkan verir! Şən Hellouinlər, əziz oxucular!
*** наступает темнота, о нн пе сте По закрывают... Тучи небо мраком м до утра: Мы пугать вас буде я наступает! дн Ведь Хэллоуин сего й, конфет – те ос ад сл Приготовьте жете поверить! Мы придем, вы мо кий совет: И даем вам малень ши двери! ва ре Открывайте ши
Ülviyyə Mahmudova, baş redaktor
PROMO
HAPPY DIAMONDS KOLLEKSİYASININ 40 İLLİK YUBİLEYİNƏ 2015-ci ildə Chopard Happy Hearts kolleksiyasına yanaşmasını əsaslı şəkildə dəyişir, onu tamamilə yenidən nəzərdən keçirir. Happy Hearts zərgərlik kolleksiyasının ənənəvi şəbəkəli ürəkcikləri indi ağ və ya çəhrayı qızıl zəncircik üzərində yerləşən xalis firuzə, oniks və ya sədəfdən olan “ürəklərlə” uyğunlaşdırılır. Silsilə rəngli şəbəkəli “ürəklər”, içərisində oynaq brilyantlar yerləşən xırda ürəkciklərlə növbəli şəkildə düzülür. Şəlalə sularında günəş işığının rəngarəngliyindən ilhamlanan Happy Hearts kolleksiyası, brendin vizit kartına çevrildi və bu günə qədər də sonsuz variasiyalarda vasitəsilə özünün kult və şövqlü xarakterini açmaqda davam edir. Kolleksiya setuardan, sırğalardan və yumşaq bilərzikdən ibarətdir, bu ansamblı isə, yeni model – sərt bilərzik tamamlayır. Bilərziyin bir ucunda rəngli ürək, əks ucunda isə, ona müasir, mütəhərrik və çəkisiz görkəm verən oynaq brilyantlı ürəkcik yerləşir. Yeni Happy Hearts kolleksiyasının təqdimatı sentyabrın 22 –də Bakıda Chopard butikində keçirilib. Həmin gün qonaqlara qiymətli “ürəklərin” bütün çalarları təqdim olunub və bakılı dəbsevərlərin çoxuna, öz sevimli rənglərinə uyğun “xoşbəxt ürək” seçmək səadəti nəsib olub.
Bu il İsveçrənin Chopard Zərgərlik Evi kiçik ürək formalı zinət əşyalarının sayəsində şöhrət qazanmış nümunəvi Happy Diamonds kolleksiyasının qırx illiyini qeyd edir. Happy Diamonds kolleksiyasından biri – Happy Hearts – dəbsevər qadınların qəlbini fəth edib və artıq uzun illərdir ki, bütün stil aşiqləri üçün must-have zinəti olaraq qalmaqdadır.
KT
BR
17
YA
Ə
O
İ L L Ü ST R AS İ YA Y E K AT E R İ N A Ş U K İ N A
D B
REDAKTOR SEÇİMİ
PİŞİK İ ŞLƏR İ VƏRD
Çanta Charlotte Olympia – print-məstan
Bernard Şo u Çaplini «kino səna yesindən çıxmış yega nə dah adlandırmış i» dı
1
Palto Saint Laurent bəbir lüksü
4 Hellouin obrazı Charlie Сhaplin – centlmen-avara!
İ İr İm İzdə İst oktyabr xat İn İzlər sər sürpr oy Q İşlər və xoş yaxından g ö rüşlər , uğurlu . İncəsənətlə ayı kİ m İ qalsın və özünü yaradıcılıqda İ tanış olmağın : yaxşı mus İq əsl vaxtıdır hələ , sİ namağın getmək , qalereyaya … konsert İnə başlamağın yazmağa bəlkə şe İr də
5
2
Don Jonathan Simkhai – istənilən anlaşılmaz vəziyyətdə krujeva gey
od Mudo-dan kom i tiq ən aj vint
O
18 T YA B R
K
6
Tufli Gianvito Ros si – nəfis sadəlik
3
7
İzmir küç., 5
7Plus iPhone ya çəhrayı s və qara onikpayız debütü qızıl –
8
Çimərlik geyimi Adriana Degreas – yay olan yerə!
The Case Factory-dan çəhrayı flaminqolar
(sətri tərcümə) Moschin yağış altında o-dan çətir – oxuyanlar üç ün
görmüşdü Yox, dost deyildilər. Pişik sadəcə onu sayaq. an bax işığa ışdı, Azacıq gözlərini qıym əndə eşid ını am" "Sal iz səss Qarşılaşarkən onun di. edir xor xordə necə i Ürəyi çırpınır... Ah, ürəy
li yardım tələsirdi. Qonşu ulayır, sirena vıyıldayırdı... Təci di? Hamının ağlında görəsən nə baş verir ildi. dey i pişiy Pişik susurdu. İnsanın idi. Sadəcə elə alınmışdı... ki, İnsan pişiyin içirdi. Pişik gözləyirdi. Nə yatır, nə yeyir, nə n yanmasını işığı də cərə pən di Mülayimcə gözləyir cıq ağarmışdı Sadəcə otururdu. Və hətta saçları aza acaq: "Salam!" Axı o qayıdacaq və sakitcə ona pıçılday
BR
da qədim bir ev Tozlu Moskvada iki vitraj pəncərə boy əsr Çıxılsın yeddi həyat və çıxılsın daha bir ləyirdin, Pişik?" göz i mən nmı ruda doğ O gülümsədi: "Sən səfeh Adamım! "Pişiklər gözləmirlər... Ay mənim səfeh,
19
11
ağa sadəcə ona Yox, dost deyildilər. Pişik özünü tumarlam icazə verirdi. Dizinə özü otururdu. Bir dəfə parkda o, İnsanla gəzişirdi... oldu. İnsan birdən yıxıldı. Pişik isə birdən dəli
YA
Vüqar n ovu Murad rəsmi ” “Quyruq
Rəssamla müsahibə ni “Mədəniyy ə bölməsində t” oxuyun
da qədim bir ev Tozlu Moskvada iki vitraj pəncərə boy ev. Hansısa on... neçənci əsrdəsə tikilib o rəngli bir pişik qara ıran aşd qam Yanında yaşardı göz Bir İnsanın çox sevdiyi həmin o pişik .
KT
10
13
irləri – Saşa Bestin şe qiraət ün üç ı payız axşam
O
9
12
lub – 150 Jazz C m da va təmiz ha musşaiqi yeməyi və
в İкŞуƏр с Bе Ə LдƏеDл а
DƏB İCMALI
F OTO M ƏT B U MAT E R İ A L L A R
O
20 T YA B R
K
Dris Van Notenlə cütlükdə rəqs
B
elçika dizayneri Dris Van Notenin işləri adlı-sanlı ustaları koqortasına məxsusdur. O, reklama heç bir sent də xərcləmədən ən uğurlulardan biri kimi qalan və öz müstəqilliyini iri holdinqlərdən qoruyan eyniadlı markanın sahibi, banisi və kreativ direktorudur. Van Noten New York City Ballet üçün geyimlər yaradıb. Dizaynerin sözlərinə görə, onu ilhamlandıran, Rudolf Nuriyevin və Britaniya abstraksionisti Patrik Heronun geyimləri olub. Fashion Gala layihəsinə Ceyson Vu, Rozi Assulin və digər məşhur dizaynerlər dəvət olunublar.
" ılığından lt a n e p r "Antve i 1980-ci ildə rən hər biri - şə mərkəzinə çevi udur d dəb avanqar izaynerlər qrup d belçikalı
Vetements-də yenİ dİzayner
A
rtıq bir neçə aydır ki, ard-arda, Vetements markasının əsasını qoyan və kreativ direktoru Demna Qvasalia, dəb aləminin ən vacib nyusmeykeri olaraq qalır. Rəhbərlik etdiyi markanın baş dizaynerinin Nina Nisşe olacağını da o özü bəyan eləyib. Nisşe Vetements-də çox tezliklə işə başlayacaq və brend adından ilk kolleksiyasını buraxacaq. Beləliklə, indi Demna Qvasalia ilə Nina Nisşeni təkcə ümumi baxışlar və işə yanaşma tərzləri deyil, həm də Vetements şirkəti birləşdirir.
The Kooples kİçİk qardaşlarımıza rəhm etdİ Little Black Dress
Y
BR
YA
21
üzilliklərin sərhədində məşhur olan “Böyük şəhərdə seks” serialında baş rolu oynamış aktrisa Sara Cessika Parker öz geyim xəttinə start verir. Bu markanın özəlliyi, onun SJP LBD loqotipi altında istisna olaraq qara donlar buraxması olacaq. Parkerin bildirdiyinə görə, məhsul ABŞ ərazisində istehsal olunacaq – bu cür markalar üçün yetərincə nadir hal. —
KT
övbəti mövsümdən The Kooples şirkəti, heyvan xəzlərinin istifadəsi ilə yaradılan məhsulları dayandıracaq. Bunu fransız markasının Baş direktoru Nikolya Dreyfus bildirib. Onun sözlərinə görə, heyvanların xəz dəri üçün yetişdirilməsi üzrə fermer təsərrüfatlarında PETA təşkilatı tərəfindən çəkilmiş videokadrlar, onda çox dərin iz buraxıb. Təbii xəz istifadə olunan məhsulların istehsalından imtina etmək təklifi ilə şirkətə, məşhur müğənni və musiqiçi, The Libertines qrupunu yaratmış və The Kooples-da model – Pit Doerti müraciət edib.
O
N
trendlər
Oktyabr planları Payızın ortası – bİr vaxtlar ultradəblİ, İndİ İsə, bəlkə də vİntaj olan forma və rənglərİ əyİnə ölçmək üçün; hələ qışa aİd olmasa da, yetərİncə sərİn olan küləyİn ani şİddətlərİ altında yellənən uzun yağmurluqda küçələrİ gəzmək üçün əsl məqamdır. İstİ paltar seçmək – oktyabr üçün əsas məsələ budur. Qarşıda İsə bİzİ həmİn gözəl mövsüm gözləyİr, o mövsümdə çoxqatlılıq trenddə olmağa nəİnkİ İmkan verİr, həm də artıq tamamİlə praqmatİk funksİyaya malİk olur. Start... Dİqqət... Getdİk!
No.21
Givenchy
Christian Dior
Bottega Veneta
Prada Dries Van Noten
Фото www.hugoboss.com
Anİmalİzm – ən yaxşı mİmİkrİya üsuludur Kim deyib ki, heyvan printləri – doxsanıncı illərin arxaik qalıqlarıdır? Biz mifi dağıdacağıq və bu bezdirici qəlibi qırıb çilik-çilik edəcəyik! Animalizmin şah əsərlərini geyinmək əvvəlki kimi, dəbli, əla və cəsarətlidir. Bəbir və pələng zolaqlı donlardan qorxmağa dəyməz. Piton dərisindən botfortlara biz də “hə” deyirik! Əsas məsələ – yerini və qədərini bilməkdir. Sizə gözəgəlimli və güman ki, hətta əcayib heyvan printlərini necə geyinməyin lazım olmasıyla bağlı yeddi parlaq obraz təqdim edirik. O
22 T YA B R
K
Çanta Real Gucci
BR YA
KT
23
Bu sayda biz qərara almışıq ki, sizin diqqətinizi, öz rəfini şopper və tout arasında uğurla tutmuş payız-qış 2016 kolleksiyasından Gucci çantasına cəlb edək. Bu çantanın yaranmasına Gucci şirkəti, GucciGhost təxəllüsü altında yaradan bruklin rəssamını cəlb edib. Basmanaxışlı dəri üzərində sarı boyayla yazılmış marka-istehsalçı adı Real – sanki bu aksesuarın orijinallığını vurğulayır. Bəli, Real Gucci – bu sizə hünü-şaftalı deyil!
O
FOTO www.Gucci.com
OBYEKTİ
trendlər
Acne Studios Jacquemus
N21
Public School
Yohji Yamamoto
Balenciaga
Christian Dior
Cİddİ, sadə, gözəgİrməyən Oktyabrda qarderobdakı fəxri pyedestalı haqlı olaraq palto, pencək, uzun jiletlər bölüşdürür. Bu ay biz diqqətimizi mülayim rəng çalarlarına yönəltmişik: qara, boz və göy. Gəl-gəl deyən heç nə; iti, künclü çiyinlər, ciddi formalar bizi, insanı vizual həcm altında gizlədən oversayz estetikasına çəkən şeylərlə yanaşı durur. İstehlakda intellektualizm, geyimdə praqmatizm – bu payız-qış mövsümünün iki əsas qaydası budur. Formaların ciddiliyi və rəng qammasının, fərdilikdən məhrum olmayan nisbi sadəliyi, – bizdə hərdən çatışmayan da, yəqin ki, elə budur! O
24 T YA B R
K
İpək adı altında qalaktİka Anthony Vaccarello
Gucci
Sviterlər – bu, ayrıca bir qalaktikadır! Onun ən parlaq sakinlərini biz burada sizin üçün yığmağa çalışmışıq. Yumşaq, az qala çəkisiz kəşmir iri toxunuşlu ipəklə əvəz oluna bilər, həcmli anqara yunlu sviterlər mirvari dekorla bəzədilmiş qardaşları ilə bəhsə girirlər... Sizi dalayıb-dalamaması da vacib deyil, əsas odur ki, isti olsun! Bu qalaktikanın rəng palitrası praktik olaraq, eynilə dizaynerlərin təxəyyülü kimi, tükənməzdir: tikməli, parlaqnarıncı, asketik təmkinli – doğrudan da, fantaziyanın baş vurmadığı yer yoxdur!
Fendi
Carven Louis Vuitton
ArtemKlimchuk
O
BR YA
KT
25
Сhloe
trendlər
Lanvin
Isabel Marant
Gucci
3.1 Philip Lim Acne Studios
Carven Valentino
Parlaq yağmurluq Hamar yağmurluqlar bu mövsümdə ayrıca böyük yer tutur. Endi Uorhulun dövrünə düşərək, bu cür geyim sizə, özünüzü heç olmasa bir anlıq, əfsanəvi Studio54-ə düşə bilmiş xoşbəxtlərin sırasında hiss etməyə imkan verəcək, – o yerə ki, kənar gözlərdən uzaqdır və orada supermodellər və məşhurlar toplaşırlar. Xəyallarınızın variasiyaları kimi, belə yağmurluqlar da çox sayda ola bilər – qızılı dəridən başlamış, hamar, parıldayan lateksə qədər. — O
26 T Y A B R
K
OBYEKTİ
Hugo Boss botilyonları
O
BR YA
KT
27
Fото www.hugoboss.com
Ceyson Vu öz Hugo Boss qış kolleksiyası üçün taxta dabanlı botilyonlar yaradıb. Rəng palitrasına qara, bataqlıq rəngi daxildir, amma ürəyimizə yatan daha maraqlı variasiyadır – burqund rəngi. Heyfin gəlməsin, bu gözəl cütlük, payız yağışlarının həmlələri altında ən çətin sınaqlardan layiqincə çıxacaq!
Ö zəl rə y
çirkin, xoşagəlməz, eybəcər (ing.)
hİmayəçİlİk Dəb həmİşə sülh haqqında nə İsə danışır və İstənİlən dəb trendİ, nətİcə olaraq, sosİal-İqtİsadİ dəyİşİklİklərİ əks etdİrİr. İkİncİ dünya müharİbəsİ bİtən kİmİ, Krİstİan Dİor Corolle kolleksİyasını təqdİm etdİ və bununla da New Look – qadınçİçəklər dövrünə yol açdı, qadının vəzİfəsİ arxa cəbhədə zavodlarda İşləmək yox, dünyanı “bəzəmək” İdİ. Krİstobal Balensİaqanın həcmlİ İşlərİ: nəfİs Mandarİn yaxalığı, daİrəvİ palto və barama-donlar – İmkanlı qadın-parvenyuları təlaşlı hamının xoşuna gəlmək arzularından yaxa qurtarmış cİns arİstokrat qadınlara çevİrİr, Yenİ və Köhnə Dünyalardakı elİtanın əvəzləndİyİnİ hər şeydən yaxşı əks etdİrİrdİ. 1980-cİ İllərdə sərt damalı İkİbortlu qadın kostyumlarında hİpertrofİyaya tutulmuş kİmİ enlİ çİyİnlər karyerada və İctİmaİyyətdəkİ bərabərlİkdən xəbər verİrdİ.
Mətn T atyana S olovey F oto mətbu - mater İ allar
Vivyen Vestvud və Andreas Krontaler
O
28 T YA B R
K
Vetements-in dizayneri Demna Qvasalia
Fİlİpp Puraşemİ
Almancadan: Lumpen «cır-cındır». Termin Marks tərəfindən, proletariatın aşağı təbəqələrini ifadə etmək üçün daxil edilib.
BR YA
KT
29
Liana Satenşteyn
O
Müasir dəbi karikatur ölçülərəcən böyümüş iri çiyinlər və nəhəng həcmlər yenidən doldurublar. Jurnalistlər Vetements və Balenciaga üçün Simon Jakmünün, Demna Qvasalianın, Vivienne Westwood üçün Marques Almeida və Andreas Krontaler duetinin kolleksiyalarını təsvir edərkən, “buffonada”, “sürrealizm” kimi sözlər işlədirlər. Bu məhsulu Ceymi Buşer kimi, qeyri-androgin nəslin zahirən qeyri-tipik modelləri nümayiş etdirirlər. Alicənab donqar burunları olmayan, tamamilə qeyri-intellektual, proletar görkəmli başqaları. Bu cür gözəlliyin əsas tədarükçüsü – Rusiyanın “Lümpen” adlı modellər agentliyidir. «Düşünürəm, bu nostalgiyadır. Bütün bunlar 1970ci illərin axırlarında Müqler və Montandan başladı, Martin Marcela isə, bunu sıfırlı illərdə, artıq ironiya ilə davam elədi, – gənc istedadlar axtaran Filipp Puraşemi belə hesab edir. – Bütün bunlara səbəb ideyanın yoxluğudur – bu proporsiyalarda yeni heç nə yoxdur». Marcelanın komandasında işləyən bir tanışım mənə dedi: «Martin Margiela-nın dəqiq surətidir», – növbəti gün isə, Vetements-in nümayişindən sonra, Qvasalianın yeni kolleksiyasından və Marcelanın köhnə kolleksiyalarından bir neçə foto göndərdi. Yağmurluğun keçirildiyi qurşaq halqası, birbaşa 1999cu ilin yaz-yay kollesiyasından gəlib; reqbi oyunundakı kimi çiyinaltısı olan köynəklər – 2007-nin payızqışından; balıqçı botfortları – 2001-in payız-qışından gəlib. Söz yox, Marcela – artıq dizaynerlərin iki nəsli
« Bütün bunlara səbəb ideyanın yoxluğudur – bu proporsiyalarda yeni heç nə yoxdur »
üçün fashion-donordur. Məsələn, Marcelanın uşaq meydançasındakı ilk nümayişlərindən birini görməklə, sənaye dizaynından dəb dizaynına keçmiş Raf Simons böyüyüb. Bu, yeri gəlmişkən, yalnız bioqrafiya faktıdır – Raf Simons özünün tamamilə orijinal estetikasını yaradır. Yeni nəsil – Vetements subkulturası – Marceladan öyrənib ki, dəblə məşğul olmaq təkcə siluetlər və sitatlarla oynamaq deyil, həm də həmfikirlər klanı toplamaq deməkdir. Demna və onun, eyni zamanda brendin CEO-su olan qardaşı – Quram Qvasalia, Demnanın sağ əli və boz kardinalı – stilist Lotta Volkova, onların model-dostları: Gürcüstandan faktura skeyleri Sandro Popxadze, «Lümpen» agentliyindən alçaq qaşaltı qövslü oğlanlar – eyni bir submədəniyyəti təmsil edirlər, artıq onların ideya müttəfiqləri az deyil. Nümunə üçün, Ukrayna mənşəli amerikan jurnalisti Liana Satenşteyn. O, vogue.comda sovet dünyasının qalıqları haqda reportajlar dərc edir: rus plaskart vaqonları, kiyev sekond-həndləri, evdə bişmiş gürcü atlet-yamakasiləri haqda – və bununla da Demna və şirkətin nədə böyüdüyünü başa düşməkdə dünyaya kömək edir. Moskvanın “Kuznetski Most 20” konsept-storunun kollektivi və onun həm ideoloqu, həm də əsasını qoyan Olqa Karput bu paltarlarda həqiqətən yaşamağın mümkün olduğunu əyani şəkildə göstərərək, müntəzəm olaraq onları sifariş verir və geyinir. Nəhayət, stritstayl-fotoqraflar: beləcə, Adam Kats Sindinq növbəti yerli Dəb Həftəsindən sonra,
Ö zəl rə y
Kristofer Beyli, Britaniya dizayneri. 2001-ci ildən Burberry Dəb Evinin bütün xətlərinin kreativ direktorudur. 2013-cü ildən, həmçinin, şirkətin icraçı direktoru vəzifəsini tutur.
W jurnalı üçün sekond-hənd paltarları geymiş, kifayət qədər hayp görünən insanlarla stritstaylreportaj gətirdi, hərçənd nümayişlərdə printlənmiş və geyim-keçimli çox qız var idi. Dəbdə ən uğurlu dönüşlər, hər necə olur-olsun, həmişə müəyyən submədəniyyətlə bağlı olur. İndi bu submədəniyyət məhz belə görünür: disporsional, naqolay, donqarı çıxmış. Hərdən hətta adama elə gəlir ki, bu obrazlar birbaşa kuntskameradan götürülüb. Bu, super-uglyni elə geyinmək bacarığıdır ki, dünya məftun halda gözünü çəkə bilmir, – yeni dəb yığıncaqlarının firma nişanıdır. Hətta, demək olar ki, gələcək üçün hansısa bir manifestdir: axı, hər yeni şey gərək vərdiş olunanlara yenidən baxmağa məcbur eləsin. Və əgər iyirmi il qabaq söhbət gözəlliyin müxtəlif tiplərindən – müxtəlif, amma gözəllikdən gedirdisə, indi o, heç yada da düşmür. Adət olunmuş təsəvvürə görə, bədəni eybəcər göstərən geyim, – dəbin söz azadlığı məsələsində yeni addımdır. Zahiri görkəmin qurulmasına tam etinasızlıq nümayiş etdirən geyim, vahid estetikanın, dövrlərin atributları qarışığının və gənclərin hərəkatlarının yoxluğu haqda səssiz fəryad edir. Biznes adamlarının baş verənlərlə bağlı öz versiyaları var. Burberry-nin keçmiş CEO-su Ancela Arends (o, kreativ direktor Kristofer Beyli ilə birgə bu
« Bu, superugly-ni elə geyinmək bacarığıdır ki, dünya məftun halda gözünü çəkə bilmir, – yeni dəb yığıncaqlarının firma nişanıdır »
qədim Britaniya brendini uğurla dirçəldib, 2014-cü ildə isə, Apple-ə, onlayn-riteyl istiqamətinə başçılıq etməyə gedib) hələ bir neçə il əvvəl qeyd etmişdi ki, dəb sadəcə biznesə yox, əyləncə biznesinə çevrilir. İndi bu «əyləncə biznesi» ağılla və şüurla yarmarka balaqanının parlaq estetikasını maksimal dərəcədə istismar edir: təhrif olunmuş proporsiyalar diqqəti daha yaxşı cəlb edir, nəinki, təmkinli, sakit və gözlənilən zəriflik. Vetements paltarlarının qiymətindən görünür ki, ugly-estetikanın monetizasiyası uğurlu keçir. Kvadrat çiyinlər – biznes-yönlü dəb sənayesinin təkcə gözəl metaforası deyil, həm də ağıllı dizayner jestidir – kommersiya adətlərinin aşkara çıxarılmasıdır. Mənim dəbdən uzaq, amma iqtisadiyyata və sosiologiyaya yaxın dostlarıma bu paltar, antiutopiya janrında çıxışlar kimi görünür. Balenciaga-nın gələn yay kolleksiyasında —Evin kreativ direktoru qismində, Qvasalianın kvadratlardakı adamları ilə təqdim edəcəyi ilk kişi kolleksiyasında, – onlar Oruell və Zamyatin ruhunda geyimləri görürlər: kvadratın sadə formasında ifadə olunmuş «bərabər imkanlar» və ümumi unifikasiya dünyası. Tom Braun özünün yaz-yay - 2017 kişi kolleksiyasında Gələcəyin apokalipsisdən sonrakı dünyasını təsvir edib: onun nümayişindəki həcmli torbasayaq geyimlər, sən
O
30 T YA B R
K
Lotta Volkova
Zeppelin-in — Anası onu Led ın Love mahnısın Whole Lotta dlandırıb. şərəfinə belə a
« Çexovun qorxmuş, daim ehtiyatlı “qılaflı adam” metaforası və müəmması ilə qorxuya salan dönüş anı hissi bir-biriləri ilə rezonansa girirlər »
demə... kimyəvi-müdafiə və ya əleyhqaz kimi çıxarıla bilən çexollar imiş. İnsanlar özlərini paltar qılaflarda gizlədirlər. Bir tərəfdən, bu, istehza, ideal qulluq görən bədənin müasir bütləşməsində iştirakdan imtinadır. Digər tərəfdən isə – qorxulu şəkildə sürətlə dəyişən dünyadan müdafiədir. Çexovun qorxmuş, daim ehtiyatlı “qılaflı adam” metaforası və müəmması ilə qorxuya salan dönüş anı hissi bir-biriləri ilə rezonansa girirlər. Daimi terror aktları, həm informasiya savaşı, həm də əsl qanlı və gülləbaranlı müharibələr, özünü müstəqil elan etmiş dövlətlər və açıq-aydın görünən, kədərli “Avropa qürubunun” əlamətləri dövründə, adam, doğrudan da, gizlənmək, tamamilə uzaqlara çəkilmək istəyir. Gizlənərək, qoruyucu bron kimi, paltarın içinə çəkilərək, özünü təhlükəsizliyin rahatlığı ilə əhatə etmək istəyir. Yoxsa, «nə desən gözləmək olar»!..—
O
KT
BR
YA
31
Olqa Karput, Merсedes-Benz fashion week Tbilisi-də
b a c k s ta g e
O
32 T YA B R
K
Chanel ən yenİ tarİx P A Y I Z - Q I Ş 2 0 1 6 / 1 7 C hanel K O L L E K S İ Y A S I
Martın 8-İ, çərşənbə axşamı. Karl Lagerfeld qonaqlarını dəvət etmİşdİ kİ, Chanel payız-qış 2016/2017 kolleksİyasını nümayİş etdİrsİn. Nümayİş başdan-başa Kambon küçəsİ, 31-dəkİ məşhur yüksək Dəb Evİnİn stİlİndə təşkİl edİlmİşdİ. Bu evdə vaxtİlə Qabrİel Şanel öz geyİm, ətİr və aksesuar kolleksİyalarını təqdİm edərdİ. Məşhur fotoqraf Benoİt Peverellİ-nİn fotoları eksklüzİv olaraq Nargis Azerbaijana təqdİm edİlİb.
MƏTN VSEVOLOD KOVALYOV
O
BR YA
KT
33
FOTO BENOİT PEVERELLİ
Bu kolleksiya üçün dİzayner həmİşə Chanel Evİ İlə səsləşən əsas elementlər üzərİndə dayanmağı qərara alıb. Orta, həmçİnİn, maksİmal uzunluqda sİluetlər Evİn rəmzİ “kodudur”. Mİrvarİ sapları İlə bəzədİlmİş cİddİ paltolar, dövrün ruhunu ötürən obrazlar yaradıblar, daha çox atçılıq İdmanını xatırladan tvİd və fetrdən baş örtüklərİ İsə, bu obrazlara, bİr növ, İncə oynaqlıq verİb. Üfqİ bağlanan çəkmələr və yumşaq dabanlı mokasİnlər də ən köhnə fransız Dəb Evlərİndən bİrİnİn zamanla eynİ addımlamasının parlaq nümunələrİ oldu. O
34 T YA B R
K
O
KT
BR
35
YA
b a c k s ta g e
O
36 T Y A B R
K
O
BR YA
KT
37
Cat manjetlərİ, zİnət əşyaları, çİyİndən asma bobİnalar və çantalar həmİn o ağılla düşünülmüş aksesuarlardırlar kİ, özlərİnə dİqqət cəlb edİr və modellərə Chanel TƏRZİNDƏ zərİf şuxluq verİrlər. Bütün mümkün varİasİyalarda təqdİm olunmuş, İstər, klassİk qara olsun, İstərsə də, əlavə edİlmİş gümüşü sapları İlə parlayan, çəhrayİ və küpəçİçəyİ rəngdə tvİd – hamısı Qabrİel Şanelİn öz əl İşlərİnİn təsvİrİnə olmazın şəkİldə yaxşı uyğun gəlİrdİ: «Geyİm çöldən nə qədər gözəl görünsə də, İçərİdən də bİr o qədər gözəl olmalıdır».
DƏB İNCƏSƏNƏT KİMİDİR
QORXULU DƏBDƏDİR
Bİzİm oktyabr İ llüstrasİyalarımız sİzə nümayİş etdİ rəcək kİ, n övbətİ şabaşa – “adam arasına” çıxmağa hazırlaşan müasİ r qulyabanının qarderobu necə gö rünə bİ lər . Bİ rdən İ lİ n ən qorxulu gecəsİ olan H ellouİ n gecəsİ ndə elə bİ r ovsun öyrənərsİz kİ, bütün kö hnə paltarlarınızı ultradəblİ koMbİ nasİyalara çevİ rər?! Şeytandır – elədİ, elədİ! İ llüst r asiyala r E lla S avçuk
J.W. Anderson
O
38 T YA B R
K
O
BR YA
KT
39
Balenciaga
DƏB İNCƏSƏNƏT KİMİDİR
Carven O
40 T YA B R
K
O
KT
BR
YA
41
J.Lindeberg
DƏB İNCƏSƏNƏT KİMİDİR
Mary KatraNTzou O
42 T YA B R
K
O
BR YA
KT
43
Jil Sander
d İ za y ner
D əb — özünüİfadə alətİdİr G iamba t t is t a V alli
K
utür kralı Cambattista Valli ilə eksklüziv müsahibə mənə bir sıra gözləmədiyim sınaqlardan keçdikdən sonra, axırda da, sanki mükafat imiş kimi, onun kolleksiya nümayişinin fantastik prosesində iştirak etməklə nəsib oldu. Valli, işdən hər gün zövq aldığına görə bunu iş saymadığını deyəndə, kələk gəlmir. Bu dizayner yaxşı bilir ki, qadına nə lazımdır, ona görə də onun bütün obrazları çox söz deyir və onların hər biri təkrarolunmazdır.
MÜSAHİBƏ ROZA SİNAYSKİ FOTO NICOL AS KANTOR VƏ GREG KESSLER
O
44 T YA B R
K
окт
ь я бр
45
Mən İ m üç ü n dəb – məlu m at dı r , öz ü də çox ay dı n məlu m at; vac İ b de y İ l k İ, o, ya l n ı z qa r a və ya ağ ol s u n
d İ za y ner
Mənə elə gəlir, yüksək dəb obrazları və hazır kolleksiyalar arasında incə bir hədd var. Öz kolleksiyalarınızı yaradanda siz onu hiss edirsiz? Mənim üçün dəb – məlumatdır, özü də çox aydın məlumat; vacib deyil ki, o, yalnız qara və ya ağ olsun. Mənim üçün bütün bunlar – rənglər və teksturaların kombinasiyalarıdır. Amma yüksək dəb – yüksək dəbdir, hazır geyim isə – hazır geyimdir, bu, ayrı-ayrı iki aləmdir. Qadının “kutürdən” donu yoxdursa, o, qlamur görünə bilərmi? Fikrimcə, siz qlamur görünmək istəyərkən, rənglərin ahəngi çox vacibdir və dizayner məhsulu geyib-geyməməyiniz qətiyyən vacib deyil: bütün məsələ sizin öz-özünüzə münasibətinizdə, özünüzü paltarda necə göstərməyinizdədir. Dəb – istənilən qadın üçün özünüifadə alətidir.
Otağı həyəcan bürümüşdü. Cənab Valli fövqəladə xoşbəxt görünürdü. O, öz modelləri və sadiq kostümer, prodüser, piaragent, köməkçilər komandası ilə öyünürdü, buraxılış mərasimində öz övladlarını qucaqlayan məğrur bir ata kimi, indicə final çıxışını bitirib onun yanından keçən qızları qucaqlayırdı. Hər yerdən «bravo» sədaları və alqışlar eşidilirdi. Nəsə demək artıqdır, bu valeh edən şou ən sevincli reaksiyalar doğurdu! Sonra pərəstişkarların axını gəldi. Selin Dion, möhtəşəm dizayna cavabdeh olan şəxsi, həmçinin, bu kolleksiyaya xeyir-dua vermiş stil ikonaları Karin Roytfeld və Anna Dello Russonu təbrik eləməyə çıxdı...
O
46 T Y A B R
K
Bu kolleksiya, həqiqətən, möhtəşəm və cah-cəlallıdır. Mən onda bəzi rus motivlərini görməyə bilməzdim. Sizin indiki kolleksiyanıza Rusiyanın təsiri olubmu? Bəli, əlbəttə, çox gözəl qeyd etdiniz! Rusiyanın inqilabdan əvvəlki dövrünə aid bir neçə film və seriala baxmışdım, odur ki, kolleksiyama doğrudan da müəyyən təsiri olub. Mən hətta belə filmlərdən birinin personajı ilə sıx əlaqə hiss edirdim. Dekorasiyalar, geyimlər, bu hekayətin bütün atmosferi, son iyirmi ildə gördüklərimin ən yaxşılarından biri idi.
O
BR YA
KT
47
Bu kolleksiyada biz, sənətkarın çoxlu firma elementlərini görə bildik: pastel tonlarda mini-donlar – bu dəfə gözlənilməz qara, orta hündürlüklü çəkmələrlə; Buccellati-dən brilyantlarla bəzədilmiş çoxqatlı qara tül; basma güllü bürüncək; böyük qolluqlar; döşəməyə qədər şifonla bəzədilmiş donlar; yasəmənin ən qəşəng çalarları və pərəstişkarları mat qoyan toy donları; çiyinləri açıq və daş-qaş həmayilli ipək qadın bluzları ilə bir dəstdə hündürbel şalvarlar...
d İ za y ner
İ fa d ə a z a d l ı ğ ı və b İ r d ə ö z ya r at d ı q l a r ı n ı n kö m əy İ İ l ə “Aya u ç m ağ ı n ” m ü m k ü n o l m a s ı xo ş u m a g ə l İ r
O
48 T YA B R
K
BR
49
Bu kolleksiyada Siz çoxlu zinət əşyalarından istifadə eləmisiz. Sizin üçün bu qeyri-adidir... Bəli, mən rusların zinət əşyalarından istifadələrinin o vaxtkı üsullarından növbəti dəfə ilham aldım: başlarında lentlər, sancaq və sırğalarda daş-qaş, Faberje yumurtalarının kövrəkliyi və zənginliyi, bir də, əlbəttə ki, brilyantlar. Bütün bu elementlər təəssürat oyadır və işlərimdə onlardan istifadə etmək mənim xoşuma gəlir.
Əminəm ki, iri Dəb evləri bəzi dizaynerlərini dəyişmək üçün Sizi dəfələrlə tovlayıb çağırmağa çalışıblar. İri Dəb Evinə qatılardız? Mən çox maraqlananam və yeni imkanlara hazıram. Odur ki, mən heç vaxt «heç vaxt» demirəm: imkanlar gəlir və gedir, həyatın sənə gətirdiyi hər şeyi görmək lazımdır. Amma hazırda mən əlimdə olanlardan zövq alıram və çox xoşbəxtəm ki, toy donları və “kutürdən” geyimlərindən tutmuş, idman gödəkcələrinə qədər, hər şey yarada bilirəm. Mən səylə çalışıram, amma indiyə qədər hər gün öz işimdən ləzzət alıram. —
YA
Rus mədəniyyətindən Sizi ən çox ilhamlandıran nə oldu? Fikrimcə, bu, qeyri-adilik axtarışıdır, ən çox maraq oyadan bunu hesab edirəm. Mən Rusiya mədəniyyətinin ən yüksək çiçəklənmə dövrünün incəsənət, dəb, ədəbiyyat və dekorla zəngin olan anlarını tədqiq eləmişəm. Ora qayıtmaqdan, daha yeni tarixlər tapmaqdan, sonra isə, onları öz məhsullarımda tətbiq etməkdən xoşum gəlir. Sizin podiumda gördüyünüzü mən tarixdən dartıb çıxarıram: mən keçmişin əşyalarını elə çevirirəm ki, bu gün onları geyinmək mümkün olsun.
Hamı bu yaxınlarda dəb sənayesində baş vermiş dəyişikliklərdən, dəb sənayesinin təzyiqinə davam gətirməyib bir Evdən başqasına gedən dizaynerlərdən danışır. Bununla bağlı nə düşünürsüz? Öz Evim üçün mən kütləvi istehsal geyimi, “kutürdən”, Giamba line, yaradıram, həmçinin Monklerin yaradıcı direktoruyam, odur ki, sənaye təzyiqinin nə olduğunu yaxşı anlayıram. Mən başqa Evlər üçün də işləmişəm: Fendi, İtaliyada Karizia... Fikrimcə, mənimki gətirib ki, öz sahibim özüməm! Bu, həqiqətən, cah-cəlaldır.
KT
Bu kolleksiya üçün ilham almağa Rusiyaya getdinizmi? Təəssüf ki, bu dəfə getmədim. Amma qabaqlar orada dəfələrlə olmuşam, Rusiyada məni daim ilhamlandıran çoxlu dostlarım və müştərilərim var. O filmlərdə mən gördüm ki, rus qadınları həmişə ehtirasla doludurlar, bütün süjet boyu onlar elə güclüdürlər ki! Bunlar mənə necə ilham verməyə bilərdi?
«Kutürdən» kolleksiyasının yaradılmasında hər şeydən çox xoşunuza nə gəlir? İfadə azadlığı və bir də, yaratdıqlarının köməyi ilə “Aya uçmağın” mümkün olması. Yüksək dəbə aid geyimin tikişi üzərində işləyəndə, mümkün olmayan heç nə yoxdur. Mən istənilən parçadan istifadə edə bilərəm, ürəyim hansını istəsə, ondan, istənilən ölçüdə don tikə bilərəm – öz arzuma uyğun. Heç bir məhdudiyyət yoxdur... Demək olar, mən hər mövsüm «Aya uçuram».
O
Parisdə Yüksək Dəb Həftəsi günlərində keçən kutür kralının şousuna mən, qarderobla yaranmış kiçik problemlər ucbatından gecikmişdim və hətta “qızıl” bilet də işə yaramadı. Bu arada şou indicə başlamalı idi... Oraya düşüb bütün bu gözəllikləri müşahidə etməyin yeganə üsulu xidməti qapıdan keçmək oldu. Və bəlli olduğu kimi, bəxtim gətirdi: cənab Vallinin yaradıcı istehsalatının nadir sehrli anlarının şahidi olmaq mənə nəsib oldu. Məhz elə bu vaxt, onun assistentlərdən ibarət komandası əlindən gələni edirdi ki, hər bir qız, həmişə böyük tədbirlərə dəvət olunan potensial alıcılardan, dəb jurnallarının redaktorlarından və məşhurlardan (Selin Dion daxil olmaqla) ibarət adlı-sanlı publika qarşısında təmtəraqlı podiuma çıxmazdan qabaq nöqsansız görünsün...
Pərğu gödəkçə, şalvar ZDDZ
Maraqlıdır, müasİr cadugər qadın necə görünməlİdİr? Təxəyyül sİrlİ və müəmmalı obraz çəkİr, elə deyİl?.. Tarİxİn göstərdİyİ kİmİ, bütün dövrlərdə naməlum və qeyrİ-adİ nə varsa, hamısı, ən müxtəlİf və gözlənİlməz reaksİyalar oyadaraq, ,bəşərİyyətİ heyrətləndİrİb.
F oto D an İ İ l Yaroşşuk S t İ l V İ ktor İ ya Q ok
Köynək, xudi, şalvar ZDDZ, botilyonlar Versus Versace
Don, palto Walk of Shame
Bluz, ətək, ayaqqabı Versus Versace
Bomber, sviter, ətək, ləpik Miu Miu
Kofta, don Walk Of Shame
Köynək, qurşaq, brelok-bloknot, ətək, çəkmə Prada
Jaket, şalvar ZDDZ, ləpik MIU MIU
Köynək Versus Versace
MAKİYAJ, SAÇ OLQA VASİLYEVA DEKORATOR NİKOLAY PUSTANOV
fashion wo r ke r
O
60 T YA B R
K
D əb , İ ncəsənə t və baz a r s İ ne r g İ yası Belçika və Lüksembu rqda Smets multibren d butiklər şəbəkəsinin fashion-d irektoru v ə sahibi pascaline sme t s
B
elçikalı bayer Paskalin Smets Nargis jurnalına müsahibəsində, üç əsas bayer keyfiyyətini – səngiməyən maraq, ən müxtəlif səviyyəli dizaynerlərlə işləmək qabiliyyəti və konsept-storu idarə etmək bacarığını - özündə necə birləşdirməyindən danışıb.
KT
BR
YA
61
F о т о T ako S kripnichenko
O
müsah İ bə A nano D olaberidze
fashion wo r ke r
Uşaqlığınız necə keçib? Uşaqlığım məndə həssaslığı və yaradıcılığa sevgini inkişaf etdirib. Erkən anlamışam ki, həvəsimi nə vaxtsa karyeramın əsasına çevirəcəm. Çoxlu sərgilərdə, müasir incəsənət, dizayn-şou və dəb həftələrinin yarmarkalarında olduqdan sonra anladım ki, yaradıcılığın bu üç sahəsi arasında sinergiya var: hər sahə o biri ikisindən məna çıxarır və hamısı birlikdə bir-birilərini qidalandırır. Nəçi olmaq arzulamısınız? Mən həddən artıq çox və həddən artıq qəribə şeylər arzulamışam. Mən uşaqları sevirəm – onların ətraf aləmə baxışlarını, məsum maraqlarını və qayğısız olmalarını. Uşaqlar, özləri üçün kəşf etdikləri həyatın hər anından zövq almaq kimi gözəl qabiliyyətə malikdirlər. «Bütün böyüklər nə vaxtsa uşaq olublar, amma yalnız bəziləri bunu xatırlayırlar», –Antuan de-Sent-Ekzüperi «Balaca Şahzadə»də belə deyir. Arzuladığım bütün peşələr uşaqlarla bağlı olub. Mən hələ gənc olanda da uşaqlar üçün çoxlu kənar layihələr həyata keçirmişəm. Necə başlamısız? Beş yaşımdan(!) həmişə anamın yanında, sərgi salonlarında olmuşam. Amma rəsmi olaraq, mən on il qabaq, ona daimi assistent lazım olduğu vaxtdan başlamışam, buna qədər mən dərsdən sonrakı boş vaxtlarımda ona kömək edirdim. O vaxta qədər də iqtisadiyyat fakültəsinin magistraturasını bitirdim və istəyirdim memarlığı oxuyum. Amma mənim artıq 23 yaşım var idi, ona görə də oxumamağı qərara aldım. Onlaynbiznesin inkişafı üzrə fərdi layihəmlə şirkətə gəldim, o da, şübhəsiz, öz faydasını verdi. Sizin motivasiyanız necədir? Bu, öz həvəsini təqib eləməkdir, amma hesab və yaradıcılığın düzgün balansı ilə. Yaradıcı prosesdə pula etinasızlıq göstərmək olmaz: istedadın öz fəaliyyətini davam etdirməsinə stimul vermək üçün onun pulunu odəmək lazımdır.
İncəsənət Sizin üçün nədir? İncəsənətin heyrətamiz ikicəhətliliyi var. Onun siyasi, mədəni, dil hədləri ilə məhdudlanmayan universal qavranılma tərəfi var, amma eyni zamanda da, həmişə onun öz məhrəm təkrarolunmazlıq, individuallıq baxışı var ki, bu da insanı məst edən fərdi dil doğurur, hərçənd, bu həmişə gözə girmir. İşinizin oxunuşu – hisslər mübadiləsidir – öz daxili aləminizdən açdığınız hansısa bir hissənin, ortalığa qoyduğunuz hisslərin qəbul olunması deməkdir. İncəsənət, hər dəfə yeni üfüqlər açan həyatın axını ilə fasiləsiz olaraq irəli gedir. Bizə cari layihələrinizdən danışın… Develop Smets Gallery! Bu, qardaşlarımdan biri ilə həyata keçirdiyim kənar bir layihədir. Qəribədir, gənc rəssamları yerli və beynəlxalq bazarlarda təqdim etməklə necə maraqlı dəstəkləmək olar! Siz, uğurunuzun açarı olan ilk layihənizi xatırlaya bilərsizmi? Yox, mən başlanğıca və sona nifrət edirəm. Xoşuma cari layihələr gəlir –gözlənilməz görüşləri ilə, bu görüşlər bütün layihəni tamamilə başqa səmtə apara bilər. Həyata etibar etmək və intuisiyanı təqib eləmək lazımdır. Bu, uzun, amma gözəl yoldur və orada atılan hər bir addımın öz əhəmiyyəti var. Bugünkü dəb sistemi haqqında nə düşünürsüz? Bu, yaradıcılığı öldürən saxtalıqdır. Bu mövzunun daha dərindən baxılmasına ehtiyac var... Zənnimcə, sistem bu şəkildə yaşaya bilməyəcək. Təklif tələbatdan olduqca çoxdur, iş qrafikləri olduqca sərtdir ki, dizayner əsl şah əsərini yarada bilsin. Sistemi idarə edənlər fond birjalarıdır... Bir az özümü itirmişəm. İldə cəmi iki kolleksiya yaradan müstəqil dizaynerlərlə işləməyi üstün tuturam: onlar çox məşhur deyillər, amma artıq yetkin, uğur qazanmış şəxsiyyətlərdir, öz missiyalarını bilirlər, öz fəlsəfələri var.
H əyata e t İ b a r e t m ə k və İ n t u İ s İ ya n ı n a rdı nca getmək l a zı m dı r . Bu uzu n, a m m a g ö z ə l yo l d u r və o yo l da at d ı ğ ı n h ə r b İ r a d d ı m ı n ö z ə h ə m İ y yə t İ va r
O
62 T YA B R
K
O
KT
BR
63
YA
fashion wo r ke r
O
64 T YA B R
K
Sizin sevimli brendiniz varmı? Yox. Ümumiyyətlə, «sevimli» sözü xoşuma gəlmir – axı, hər şey, həyat yolunuza, o yolda toqquşduğunuz hadisələrə, əhvalınıza, ruhunuza uyğun inkişaf edərək dəyişməkdədir. Brüsseldə teraktlar baş verəndə, mən Honkonqda, Art Basel-də idim. Bütün dostlarım mənə mesaj, xəbərlər atırdılar, doğmalarımdan nigaran idilər... Ona görə də mən xüsusi ruh ovqatında idim: məni yalnız sevgi haqqında güclü ismarışı olan işlər cəlb edirdi. Bu cür spesifik ismarışa açıq olduğumdan, orada bir neçə maraqlı rəssam aşkar elədim. Fərdi uslubunuz... Daimi mutasiyada olan hermafrodit tərzli. Dizaynerin uğur qazanması üçün ona vacib olan nədir? Özünə sadiq olmaq, aydın məqsədə malik olmaq. Maraqlanan olmaq. Tənbəllik etməmək. İntuisiyanın arxasınca getmək. Bundan başqa, kiçik də olsa, həmfikirlərin güclü komandasını yaratmaq lazımdır: öz ideyalarını etibar etdiyin adamla bölüşmək imkanı fövqəladə vacibdir. Amma uğur qazanmaq – məqsədin özü olmamalıdır. Madam ki, bu yaradıcılıq biznesinə gəlmisiz, bu, hər şeydən əvvəl ona görə deyil ki, uğur qazanmaq istəmisiz, bu ona görədir ki, sizin güclü mesajınız var və onu bölüşmək sizin üçün, sadəcə, əhəmiyyətlidir... Dəb Sizin üçün nədir? Öz özlüyündə – heç nə. Dəb – bir sahədir və onun yalnız qlobal – mədəni-siyasi-yaradıcı – kontekstdə mənası var. Dəbin imici sistem tərəfindən korlanır. Amma dizaynerlər – rəssamdırlar və
onlar, mədəni irsi gələcək nəsillərə ötürməkdə, cəmiyyətə kömək edirlər. Bu çox həssas bir sahədir. Sizin həyatınıza hansı saundtrek yaraşardı? Nikol Kruazinin Qui me dira («Kim mənə deyər»). çox təsirlidir. Hər dəfə onu dinləyəndə ağlayıram... Sizi nə ilhamlandırır? Hər şey: divar, ayaqyolu, rəsmlər, mahnılar, küçələr, təbiət, ünsiyyət edən adamlar, ağlayan körpə, yerə qonan quşlar... Sadəcə, gözlərini aç – və ilhamlanacaqsan! Vaxtınızın ən çox hissəsini harada keçirirsiz? Mümkün olan hər yerdə! Hərəkətdə olmaq xoşuma gəlir. Siz tez-tez Dəb Həftələrini ziyarət edirsiz. Ən çox sevdiyiniz onlardan hansıdır və niyə? Hər hansı bir sevimli Həftəm yoxdur. Hər Həftənin öz ismarışı, öz xüsusi flüidləri var ki, onlar da, öz növbəsində, ətrafdakılara məna verir və başqa şeyləri daha yaxşı anlamağa imkan verərək yeni flüidlər doğurur... Çox gördükcə, çox da başa düşürsən. Smets mağazasında təqdim oluna bilməsi üçün, dizaynerə vacib olan üç əsas keyfiyyəti sayın. İndividuallıq, fərdi sadəlik, yaradıcı səxavət. Üç şeyin adını çəkin ki, onlar olmadan yaşaya bilməzsiz. İşləmək üçün – İnternet və mobil telefon. Bütövlükdə isə – azadlıq, kreativlik, ehtiras! —
O
BR YA
KT
65
dİzaynerlər – rəssamdırlar və onlar, mədənİ İrsİ gələcək nəsİllərə ötürməkdə, cəmİyyətə kömək edİrlər. Bu çox həssas bİr sahədİr.
Fragile
F oto A nna D an İ lova S t İ l V İ ktor İ ya Q ok
eligarF
Don Maison Martin MargielA
Don CHRISTIAN DIOR, tufli CHARLOTTE OLYMPIA
Palto Christian Dior
Jaket, don, muncuq Chanel
Ətək, köynək, palto, tufli Miu Miu
Korset, qurşaq, ətək, tufli, qollu xəz kardiqan Prada
Şalvar, köynək MAISON MARTIN MARGIELA top-geyim MIR
STİLİST ASSİSTENTİ TATYANA XVOROSTOVSKAYA, VİZAJİST YEVGENİYA RIBÇENKO, DEKORATOR KOLYA PUSTANOV
B u fotoşək İ llər ser İ yası , zər İ f b İ r qızın böyük şəhər ger ç əkl İ y İ ndə , öz maraqlarında və öz həq İ qət İ ndə İ srar edərək , özü u ğ r u nda necə döyüşdüyü N D Ə N bəhs ed İ r . Ə sl ölüm - d İ r İ m əlbəya x a döyüşü baş ver İ r ! B u döyüş qeyr İ -verbal səv İ yyədə ged İ r və b u rada Xey İ rlə Ş ər qarşı - qarşıyadır . N ə deyək , əm İ n İ k k İ , b u döyüşdən , həm İ şə old u ğ u k İ m İ , yenə də qadın qal İ b ç ı x acaq !
F ОТО Y E V G E N I D Ü J A K I N ST İ L VS E V O LO D KO VA LYO V
Top-geyim, palto Viva Vox
Palto, ətək, çanta, qurşaq, brelok, beret, qolf, açıq tufli Prada
Jaket, don, botinka Chanel
Top-geyim, ətək, şuba-transformer Ruban Couture, botilyon Versace
Top-geyim, Å&#x;uba-transformer Ruban Couture
Bluz, ətək, tufli, boyunbağı, sırğa Christian Dior
Sviter, ətək, çanta Christian Dior
Palto, badlon, ətək, çanta, xəzdən brelok-asma Versace
Don, qurĹ&#x;aq Versace
Şuba, ətək Viva Vox, açıq tufli Versace
MAKİYAJ, SAÇ OLYA VASİLYEVA FOTOQRAF ASSİSTENTİ VADİM DRANKOVİÇ
promo
Ehtİrasın mexanİkası İmpulsivlik, müstəqillik, zəriflik – Drive saatını seçmiş kişinin keyfiyyətləri, bax, bunlardır. O, elə-belə yaşamır, o, necə yaşamaq lazım olduğunu dəqiq bilir. Yaxşı şeylərə və onların gətirdiyi məmnunluğa dəyər verir.
Sevimli avtomobilini necə idarə edirsə, öz maraq və həvəsini də o cür idarə edir, – ustalıqla və zövq alaraq. Ətrafdakılar qeyd edəcəklər ki, o, qiymət verə biləndir və şeylərin incəliyinin, görkəminin və mahiyyətinin dəqiqliyinə - onun üçün bütün detallar vacibdir, - qarşı həssasdır. Onun saatı – onun daxili “mən”inin əksidir, statusunun yox. Drive de Cartier saatında onun diqqətini cəlb edən nə olub görəsən? Qüsursuz proporsiyalarmı? Korpusun güclü xətlərimi? Drive saatlarının səciyyəsində unikal, həmişə tanınan dekorativ elementlərin olması güdülür: tutqun və cilalı bilərzik halqaları, çəhrayı qzıldan və ya poladdan korpus, gilyoşirlənmiş qara, boz və ya ağ sferblat, rum rəqəmləri və qılınc formalı əqrəblər, qabarıq şüşə. Hərçənd, estetik nüanslar hər yeni model üçün yenilənə bilər. Drive de Cartier modellərində, qeyristandart formalı modellərin yaradılması üzrə Cartier ənənələrinin davamını tapıblar. Onlar qabaqcıl texnologiya nailiyyətlərini parlaq ifadəli tərzlə birləşdirməklə, “ehtiras mexanikasının” təcəssümü olur. Bu il fransız brendi, öz kişi pərəstişkarlarını manufaktura istehsalı olan 1904 MC saatının yeni versiyaları ilə sevindirməyi qərara alıb: Kalibr 1904-PS MC. Korpusu poladdan, rum rəqəmləri, saniyə əqrəbi yarpaq formalı, saat və dəqiqə əqrəbləri isə, qılınc formalıdır. Təqvim pəncərəsi ”saat 3” mövqeyində, kiçik saniyəölçən isə, ”saat
6” mövqeyindədir. Kalibr 1904-FU MC. İkinci saat qurşağı vaxtının göstəricisi, indikator gündüz/gecə, polad korpus, rum rəqəmləri, əqrəblər qılınc şəklində. “Saat 12“ mövqeyində tarixi göstərən böyük pəncərə, “saat 10” mövqeyində ikinci saat qurşağının vaxtını göstərən dədə-baba indikatoru, “saat 3, dəqiqə 30“ mövqeyində indikator gündüz/gecə, “saat 6” mövqeyində kiçik saniyə əqrəbi. Saatın hər iki versiyasında tinli, sintetik şpinelli səkkizguşəli qurma başlığı var. Gümüşə çəkilmiş orijinal, flinque texnikasıyla gilyoşirlənmiş siferblat sapfir şüşə ilə qorunur. Qeyri-adi dizaynı isə, ikiqat tənzimlənən 18 mm -lik yığılan polad bəndli, yarımtutqun alliqator dərisindən qara rəngli valehedici kəmərcik tamamlayır. Drive de Cartier saatı avtomatik qurula da bilir, süzən turbiyonlu 9452 MC mexanizmi ilə təchiz olunub. 1904 МС saat mexanizminin sukeçirməmək qabiliyyəti – 3 bara (30 metr) qədərdir. Drive de Cartier kişi saatları kolleksiyası Cenevrədə, Beynəlxalq yüksək saat sənəti salonu-2016-da (SIHH) qeydə alınıb.
BR
87
YA
K
KT
Ü
O
L S
DƏBDƏBƏ
Yüksək haqda F r ans İ z yüksək dəb və yüksək zə r gə r l İ k sənət İ H əftəs İ ərz İ ndə C hanel D əb E v İ kü ç ə r əssa m ı Q ad V eyl İ lə b İ r gə yen İ L es B lesde C hanel kolleks İ yasının startı münas İ bət İ lə P ar İ s zərgərlər İ n İ n məbədgahına – V andom meydanına b u ğ da səpd İ . K olleks İ ya və u n İ kal İ nstalyas İ ya haqqında eksklüz İ v müsah İ bədə C H A N E L F I N E J E W E L R Y - nin beynəl x alq d İ rektor u B anjamen K omar danışır .
MÜSAHİBƏ KYRA BRENZINGER FOTO CHANEL MƏTBU MATERİALLAR
O
88 T YA B R
K
Biz Qabriel Şanel irsini dirçəltməyi qərara aldıq, onun irsi öz güclü simvolikası və qeyri-adi, yaradıcı yanaşması ilə fərqlənir.
O
BR YA
KT
89
B enja m en Ko m a r
DƏBDƏBƏ
Strit-art rəssamı Qad Veylə müraciət etmək ağlınıza necə gəldi? Biz hələ 1990-cı ildə tanış olmuşuq, o vaxt o, Yelisey düzündə “Böyük biçin” adlı instalyasiyasını təqdim edirdi. Vandom meydanında Chanel üçün incəsənət məktəbinin 500 tələbəsinin köməyi ilə, əvvəlcədən dekorativ qızılı boya ilə rənglənmiş bir milyona yaxın buğda sünbülü əkilmişdi. Siz bu tədbiri Paris valiliyi ilə birgə təşkil etmişdizmi? Elədir ki var, bu layihəni həyata keçirməyə icazə almaq üçün, biz onlarla əməkdaşlıq etmişik. Amma hər şeydən çox bu xoş hadisəni parislilərlə bölüşmək istəyirdik, son aylarda baş verən dəhşətli teraktlar onları çox üzüb. Biz həm də istəyirdik ki, kompozisiyanın detallarından ikinci dəfə də istifadə olunsun: qum – Sena sahillərindəki süni çimərlik Paris Plage üçün, sünbüllər isə – gözəl buketlər üçün. Rəssam Qad Veyl Somürdə doğulub, Qabriel Şanel kimi... Bu, sadəcə, xoşbəxt bir təsadüfdür! Qad Veyl, həmçinin,
Qabriel Şanel Sesil Bitonun obyektivində, 1965
Brilyant və əlvan daşlarla bəzədilmiş, platin və sarı qızıldan L’Epi broşkası
Chanel kutür kolleksiyasından (yaz-yay 1960) buğda sünbülləri şəklində motivləri olan don
Fransız ailələrinin çoxunda Miladda qapıdan küknar budaqlarından yox, buğda sünbüllərindən çələng asmaq adəti var idi. Qabriel, əslində, bu rəmzi öz tilsiminə çevirmişdi.
O
90 T YA B R
K
Sarı sapfirlərlə və brilyantlarla işlənmiş ağ və sarı qızıldan Moisson d’Or bilərziyi
Karusel-de-Somür bədii tədbirinə rəhbərlik edir, bu tədbirlər məşhur Kadr-Nuar kavaleriya məktəbi ilə birgə keçirilir. Qabriel Şanel avqustda, məhsul bayramı zamanı doğulub və atasından öyrənib ki, buğda – bolluq rəmzidir. Fransız ailələrinin çoxunda Miladda qapıdan küknar budaqlarından yox, buğda sünbüllərindən çələng asmaq adəti var idi. Qabriel, əslində, bu rəmzi öz tilsiminə çevirmişdi. Ondan, məsələn, Qabrielin əfsanəvi iqamətgahında – onun “Rits” otelindəki apartamentlərində də var... Yeri gəlmişkən, sizin “buğda” kolleksiyanızın buraxılışı da elə orada, “Rits” otelində baş tutub... Biz kolleksiyanı, qapılarını qonaqlara yenidən açmış “Rits”in bərpa olunmuş apartamentlərində təqdim etdik. Vaxtilə Şanelə məxsus olan üst mərtəbələrdəki apartamentlərin pəncərələri, Kambon küçəsinə, yataq otağınınkı isə, Vandom meydanına açılır. Buğda sünbülləri burada müxtəlif variasiyalardadır, istər, Goossens tərəfindən yaradılmış tunc jurnal masası olsun, istərsə də, Dalinin tablosu. Hətta geyimdə də o, qiymətli buğda obrazını təcəssüm edib, məsələn, 1961-ci ildə fransız aktrisası Janna Moro üçün yaradılmış donda olduğu kimi.
Qabriel Şanelin Kambon küçəsi 31dəki apartamentləri
BR
91
YA
KT O
Buğda səpilmiş Vandom meydanı
n mrünü ö l e n a Ş Qabriel Parisin “Rits” rini üçdə bi çirib. Elə orada ke 0 otelində -ci ilin 1 b 1 7 9 1 da t edi a - vəfa d ın r a v yan
DƏBDƏBƏ
Rəngli brilyantları olan ağ və sarı qızıllardan Fete des Moissons boyunbağısı
Les Bles de Chanel kolleksiyası 62 bəzək əşyasından ibarətdir və buğdanın böyüyüb inkişaf etməsinin müxtəlif fazalarını təcəssüm etdirir
Rəngli brilyantları olan sarı qızıldan Fete des Moissons sırğası
Brilyantlı platındən Ble Infini üzüyü
Brilyantlarla, peridotlarla, turmalinlərlə və akvamarinlərlə bəzədilmiş ağ qızıldan Brins de Printemps bilərziyi
O
92 T YA B R
K
BR
Bu kolleksiyanı ən müstəqil və ən sərbəst adlandırmaq olarmı? Qabriel Şanelin dünyaya müasir baxışı vardı. O, qadınları öz dövrünün sərt çərçivələrindən xilas etmək naminə yaradırdı. Və bu nöqteyi-nəzərdən, fikrimizcə, bu kolleksiya - ən uğurlusudur! —
93
Sizin zərgərlik kolleksiyanızın tematikası nə ilə müəyyən olunur? Biz Qabriel Şanel irsini dirçəltməyi qərara aldıq, onun irsi güclü simvolikası və qeyri-adi, yaradıcı yanaşması ilə fərqlənir. Hər üç ildən bir biz registri dəyişirik: 2010-cu ildə bu, lələk idi, 2013-cü ildə - şir, bu il isə, biz sünbül tematikasına müraciət etmişik. Mövzunu yaradıcı qrupumuz seçir, bəzək əşyaları isə, Vandom meydanındakı zərgərlik emalatxanasında hazırlanır.
Siz bu il biennaledə iştirak etməyəcəksiz. Başqa tədbirlər nəzərdə tutulubmu? Bu il biz, əsas tədbir olan Yüksək Dəb Həftəsi çərçivəsində yeni kolleksiya təqdim etmişik, tədbir zamanı Qran-Paledə dəb nümayişi və Qabriel Şanelin “Rits” otelindəki yenilənmiş apartamentlərində isə zərgərlik işlərinin nümayişi keçirilir. Kolleksiya iki il səyahət edəcək; hər ölkədə işlərimizin beynəlxalq müştərilər qarşısında nümayişi üçün bütöv bir tədbirlər sırası təşkil olunacaq.
YA
Bəs şəxsən Siz hansı bəzək əşyasını üstün tutursuz? Mənim xüsusilə xoşuma unikal sarı brilyant çiləməli Impression de Ble bilərziyi gəlir – o, klassik üslübda və eyni zamanda da modern üslübda işlənib. Həmçinin, Dalinin rəsmindən ilhamlanmış və onun ovqatını tamamilə ötürən Broche l’Epi – “Sünbül” broşkası. Bir də, əlbəttə ki, 25 karatlıq sarı Fancy brilyantlı Fete des Moissons boyunbağısı. Onu işləməyə komandamız 1500 saatdan çox vaxt sərf edib!
Brilyantlarla, peridotlarla, turmalinlərlə və akvamarinlərlə bəzədilmiş ağ qızıldan Brins de Printemps sırğası
KT
Yüksək zərgərlik sənətinin sonuncu kolleksiyası haqqında danışaq. Les Bles de Chanel kolleksiyası 62 bəzək əşyasından ibarətdir və buğdanın böyüyüb inkişaf etməsinin müxtəlif fazalarını təcəssüm etdirir. Premiers Brins (“ilk cücərtilər”), Brins de Diamants (“brilyant cücərtilər”), Brins de Printemps (“bahar cücərtiləri”) seriyalarında brilyantların və gözəl ibcə-badamı rəngli peridotların köməyi ilə buğda cücərtilərinin təsirli obrazı ötürülüb. Bərəkət, bol məhsuldarlıq motivləri Moisson Ensoleille (“günəş məhsul”), Bouquet de Moisson (“məhsul çələngi”) və Moisson de Perles (“mirvari məhsul”) seriyalarında əks olunub: brilyantlar, sarı sapfirlər və mirvari, yay günəşinin qızmar şüaları altında qızıla bürünmüş sünbül rənginin oyunlarını ötürür. Bəzək əşyaları Champ de Ble (“buğda tarlası”), Impression de Ble (“buğda təəssüratı”) və Ble Infini (“sonsuz buğda”) həmçinin, buğda sünbüllərinin təbiətin ən qiymətli və dəbdəbəli payı olması mövzusunda müxtəlif variasiyaları təmsil edir. Fete des Moissons (“biçin bayramı”) isə, biçin bayramı münasibətilə sünbül buğdalarından dəstələnən ənənəvi bayram çələnglərini yada salır.
O
Qiymətli buğda obrazını Koko Şanel, uşaqlıqda onu təqib edən dığı yuxusundan götürüb: tanıma kişi onun çarpayısına sünbüllər atırdı. Yuxudan oyanan Qabrieli atası sakitləşdirərək deyirdi ki, – yuxu xeyirədir, çünki sünbüllər həyat rəmzidir.
Qabriel Şanel “Rits” otelindəki syutasının balkonunda , 1937
m u s t h av e
Bilərzik Pippo Perez, The Fortune kolleksiyası
Sırğa Brumani, Baobab Bubbles kolleksiyası
Dostlarla bİrgə
Payızın sonunda donmalı olmayacağıq : qızıl , br İ lyantlar və daş - qaş hər cür p İ s havada da ürəy İ qızdır I R
Üzük Shaun Leane, Entwined kolleksiyası Üzük Judith Ripka, Flora kolleksiyası
Üzük cartier, Сactus kolleksiyası
Sırğa Chopard, Happy Dreams kolleksiyası
Üzük Pasquale Bruni, Bon Ton Colors kolleksiyası O
94 T YA B R
K
OBYEKTİ
BR YA
KT O
ini ifa xoşbəxt sevgi rəqs ilyant edən oynaq bir br
95
СHOPARD bilərzikləri, Happy Hearts kolleksiyası
SƏRBƏST MÖVZU
Qorxut mənİ, bacararsansa...
Zərgərl İ k yırtıcıları , sürünənlər və bədheybətlər zİ nət əşyaları aləmİ ndə tamamİ lə real İst İ k və müdh İş g ö rünürlər , amma qət İ yyən təhlükə L İ dey İ llər – onlar çoxdan İ nsanlar tərəfİ ndən əhl İ ləşd İ rİ l İ blər . M ƏT N TAT YA N A S O LO V E Y F OTO M ƏT B U M AT E R İ A L L A R
Boyunbağı Sylvie Corbelin, Initiee kolleksiyası
Boyunbağı Sylvie Corbelin, Charms kolleksiyası
Sylvie Corbelin qorqulyaları “Qorxuya salan hər şey: yırtıcı heyvanlar, mifoloji varlıqlar – zinət əşyalarında canlı təbiətdəki kimi qorxulu görünmürlər. Bu, onları əhliləşdirməyin bədii üsuludur”, – deyən fransız zərgəri Silvi Korbelen (Sylvie Corbelin) buna əmindir. O, əntiq bəzək əşyalarının satışı üzrə 15 il agent işlədikdən sonra dizayner oldu. Bu vaxt ərzində onun əlindən XIX və XX əsrlərin çoxlu sayda
zərgərlik yırtıcıları keçdi. Özünün yaratdığı zinət əşyalarında su pəriləri və qorqulyalar əntiq opallarla, zümrüdlərlə və qara brilyantlarla bəzəniblər. Onlara münasibətdə stilistik cəsarət yerinə düşür – bunlar yetərincə iri, məharətlə düzəldilmiş çox karatlı heykəlciklərdir. “ Müstəqil zərgərlərin vəzifəsi – varis olmaq yox, təəccübləndirməkdir”, – dizayner buna əmindir.
O
96 T YA B R
K
Broşka Lydia Courteille, Homage to Surrealism kolleksiyası Boyunbağı Lydia Courteille, Deep Sea kolleksiyası
Bilərzik Lydia Courteille, Homage to Surrealism kolleksiyası
Homage to Surrealism skeletləri Emalatxana həmkarları onunla razıdırlar. Fransız Lidiya Kurteyin Homage to Surrealism kolleksiyasından mirvari üzük-hörümçəklər və brilyant bilərzik-skeletlər, Rainbow Warrior Prophecy kolleksiyasından qəzəbli hindu maskaları ixtiralı art-obyektlər kimi görünür. Onlara həm vitrində, həm də barmağında və biləyində yorulmadan uzun-uzadı tamaşa etmək olar. “İnsanlar qeyri-adiliyi, o cümlədən, materiallardan da istəyirlər”, – öz kolleksiyalarında skarabey-böcəyinin qanadlarından və mamont sümüklərindən istifadə edən holland zərgəri və heykəltəraşı
Bibi van der Valden (Bibi van der Velden) hesab edir. Böcək qanadlarından üzük və sırğalar belçikalı Yan Fabrın instalyasiyasının eyni materialdan yığılmış davamı kimi görünür. Mammoth kolleksiyasından üzük və bilərziklərdəki yumurtadan çıxmamış quş balaları, əjdahalar və başqa bədheybətlər adamı məftun edir: bu ağımtıl məxluqlar Sibirdə tapılmış 40 min il yaşı olan mamontun sümüklərindən yonulub. Bilmək olmur ki, bu zinət əşyalarında adamı daha çox məftun edən nədir – materialın nadirliyi, yoxsa əşyaların özlərinin effektivliyi?
Üzük Lydia Courteille, Homage to Surrealism kolleksiyası
O
BR YA
KT
97
zək əmli bə n k r ö g t u le gəlir, on rdə ske XVI əs n dəbi əmələ ısadır və ını tq əşyalar idi ki, həya nto mori o e ı mənas xındır – mem a ölüm y
SƏRBƏST MÖVZU
Bvlgari ilanları Daha çox ənənəvi italyan zərgərlik məktəbi daha ənənəvi rəmzlərdən istifadə edərək hissiyyata və seksuallığa çağırır. Roberto Koin və Karl Palmiero inandırırlar ki, öz qiymətli sürünənlərini və əjdahalarını... qadın cazibədarlığını vurğulamaq üçün düzəldirlər. Temperamentli kişilər üçün qadınların yırtıcılarla müqayisəsi – yaxşıca tanınan şirnikləndirmə dilidir. Bu janrda ilk dəfə yol açan – Bvlgari Evidir. İlk dəfə ilan 1940-cı illərin sonlarında onun kolleksiyalarında ortaya çıxıb: bu, ilanı xatırladan Serpenti saatları idi. Amma Serpenti stili ətrafında yaranan əsl ajiotaj 1962-ci ildə meydana gəldi, o vaxt Kleopatranın – gözəl Elizabet Teylorun qolunda – dünya sarı qızıldan ilan gördü
(elə həmin ilanın içində də saat mexanizmi yerləşirdi) – quyruğu və başı platindən idi. Şübhə yoxdur ki, bu əşya italyan İntibahı ənənəsini mənalı şəkildə davam edirdi: öz quyruğunu dişləyən ilan, zinət aləmində sevgi hisslərinin sonsuzluğunun rəmzi hesab olunurdu. İtalyan Dolçe Vitası dövründə Cinecittа studiyasındakı çəkilişlərə gəlmiş məşhurlar üçün bu hədiyyədən gözəl heç nə yox idi. O dövrün fotoarxivi Bvlgari zərgərlik ilanlarında qadınlarsız keçinmir, bu cür hədiyyələri o qadınlara, onların gözəlliklərinin əsiri olmuş pərəstişkarları verirdilər. Roma zərgərləri ilan mövzusuna yeni həyat verdilər: 70-ci illərdə bu bilərziyi Tubogas adlandıracaqlar və o, layiqli olaraq, möhtəşəm zərgərlik ixtiraları sırasına daxil olacaq.
Saat Bvlgari, Serpenti kolleksiyası
Saat Bvlgari, Serpenti kolleksiyası
Saat Bvlgari, Serpenti Spiga kolleksiyası
O
98 T YA B R
K
Saat Cartier, Les Heures Fabuleuses kolleksiyası
C a r t i e r pa n t e r i – t ə kc ə f r a n s ı z Evİnİn deyİl, h ə m d ə XX ə s r İ n əv v ə l l ə r İ n d ə k İ y e n İ t İ p qa d ı n ı n rəmzİdİr: əhlİləşdİrİlmİş və m ü t İ nənələrİndən u z aq , g ü c l ü v ə müstəqİl
Bilərzik Cartier, Panthere de Cartier kolleksiyası
Vintaj bilərzik Cartier
Üzük Cartier, Panthere de Cartier kolleksiyası
Vintaj bilərzik Cartier
Cartier panterləri
BR YA
KT
99
trend gerçəkləşdirdi. Ağ brilyantlardan və qara onikslərdən yığılmış “panterasayaq” ornament, Evin kolleksiyasında 1914cü ildə peyda oldu. Qlobal populyarlığı pantera İkinci Dünya müharibəsindən sonra, Cartier emalatxanasında Vindzor hersoqunun sifarişi ilə, onun arvadı Uollis üçün pantera formasında broşka düzəldiləndə qazandı. Zərgərlik pişiyi 116, 74 karatlıq zümrüd kaboşona mindi – və o vaxtdan, möhtərəm Evin kolleksiyasını tərk etmir. Cartier-in yeni kolleksiyalarında o, əhliləşdirilmiş pişik balası kimi də, təhlükəli heyvan kimi də görünə bilər, amma həmişə qadınların XX əsrdə qazandıqları azadlığı yada salır. —
O
Bəzi yırtıcılar mədəniyyət ənənələrinə davam edirdilərsə də, başqalarının bəxti yeni dövrün zərgərlik rəmzi olmaqda gətirdi. Qiymətli Cartier panteri – təkcə fransız Evinin deyil, həm də XX əsrin əvvəllərindəki yeni tip qadının rəmzidir: əhliləşdirilmiş və müti nənələrindən uzaq, güclü və müstəqil. Qadın-pişik obrazı həyatlarını müstəqil şəkildə qurmaq– elmlə məşğul olmaq, karyera qurmaq və seçkilərdə səs vermək istəyən qadınların yeni nəslinin təcəssümü idi. Ən mütərəqqi xanımlar vəhşi pişik saxlamağa başladılar: aktrisa Sara Bernarın bəbirləri var idi, markiza Luiza Kazatti isə, Venesiyada iki gepardın müşayiətilə gəzirdi. Cartier Evi də qiymətli əşyalarda bacarıqla sosial
PROMO
MÖHTƏŞƏM DÖRDLÜK 1932-ci ildə Harri Uinston Nyu-Yorkda özünün ilk zərgərlik mağazasını açdı. Lap əvvəldən onun fəaliyyət istiqamətlərindən biri, iri daş-qaş almaq idi. Zərgər onları yenidən təraşlayırdı ki, təbii gözəlliklərini maksimal dərəcədə üzə çıxarsın.
Harry Winston Emerald modelinin yaradıcılarını, ağ və ya çəhrayı qızıldan korpusa səkkizguşəli forma verən zümrüd təraşlama ilhamlandırıb. Korpusun qeyri-adi konturu əlavə qoyulan Harry Winston loqotipi formasında elementlə qabardılıb, o, siferblatda “saat 12” vəziyyətində yerləşdirilib.
Premier Moon Phase
Ovsunlu bir yuxudakı kimi, Ay öz sirli parlaqlığı ilə Premier Moon Phase 36 mm saatının siferblatını işıqlandırır, sonra isə tədricən incə, sədəfi rəngli şəbəkəli krujeva arxasında gizlənir. Diqqət mərkəzində – Ay fazaları göstəricisidir. Ağ qızıldan olan Premier Pearly Lace Automatic 36 mm modelində rəngdən-rəngə çalan sədəf krujeva şəbəkəsinin zərifliyi ilə birləşir. Amma bu effektli dizaynın xüsusiyyəti yalnız onun istisna gözəlliyindən deyil, həm də işlənmə mürəkkəbliyindən ibarətdir – nəfis naxış qalınlığı 0,2 mm olan çox nazik sədəfdən kəsilib.
Premier Pearly Lace
Sayca onuncu modellə tamamlanaraq, Harry Winston şirkətinin Project Z seriyası, hay-tek stilinin getdikcə daha qabarıq tərəfdarı olduğunu nümayiş etdirir. Project Z10 saatları, avtomatik qurulan biretroqrad mexanizmlə və qüsursuz icra olunan naxışa baxıb zövq almağa imkan verən skeletonlaşdırılmış siferblatla təchiz olunublar. Bu saatların inanılmaz mürəkkəb dizaynının örnəyi Manhetten körpüsüdür – tikintidə poladdan geniş istifadə etməyin başlanğıcını qoyan əzəmətli tikili.
Harry Winston Emerald
Project Z
O
BR YA
KT
10
1
M Ə D Ə N İ Y Y Ə T
PERSONA
O
2 10 K T YA B R
PERSONA G R ATA Q ərbdən R u s İ yaya b İ r va x tlar İ lk salonlar g əld İ , İ nd İ də qapal ı kl u blar g əl İ r . « 4 1 8 » İ ntellekt u al kl u b u , ba ş da N ade j da O bolen T seva və İ r İ na K u dr İ na olmaqla , dostlara meydan ç a k İ m İ yaran ı b . B u raya V era P olozkovan ı , German Q re f İ , L eon İ d P ar f yonov u , C artier emalat x analar ı n ı n d İ rektor u K savye Q arqan ı , T atyana Çern İ qovskayan ı d İ nləməyə g əl İ rlər . . . A f İ ş a həddən art ı q cəlbed İ c İ d İ r : eksk u rs İ yalar , m ü haz İ rələr , a ğ la g əlməz dərəcədə g en İ ş m ö vz u larda f İ lmlər – masonlar ı n əlb İ rl İ y İ nəzər İ yyəs İ ndən g ey İ m İ n tar İ x İ nə qədər , ş ahmatdan t u tm u ş teatrda yeksək te x nolo g İ yalara qədər . MÜSAHİBƏ SONA NƏSİBOVA FOTO DANİL QOLOVKİN
3 10
YA
KT O
BR
Kombinezon Rosario, sırğa — stilistin şəxsi sırğasıdır
PERSONA Don Gucci, tufli Christian Louboutin, bilərzik Lanvin, sırğa və üzük — stilistin şəxsi əmlakı
«Həm ağıl, həm savad olanda yaxşı olur, bir də qavrama qabiliyyəti; çünki heç kim hər şeyi bilə bilməz. Yenini düzgün qavramağı bacarmaq vacibdir, bunun üçün isə, müəyyən bilik baqajı lazımdır: çox baxmaq və çox oxumaq. Mən çoxlu sayda məlumatı olan, amma bundan istifadə etməyən xeyli adam tanıyıram. Elə adamlar da tanıyıram ki, nəyisə bilmədiklərinə görə utanmırlar və həmişə yığıb doldurmağa çalışırlar. Məndə rəğbət oyadan ikincilərdir – biliyə həvəs ağılla birgə çox şeyi kompensasiya edə bilər. Axı, ağıl da əzələyığma kimi şişirdilir: çox şeydən xəbərdar olduqca – çox da başa düşürsən, qavrama üfüqü də bir o qədər genişlənir».
bİzİm əsas məqsədİmİz – lektor və dİnləyİcİ arasında dİaloqa İmkanlar yaratmaqdır kİ, qonaqlar suallar versİnlər, lektorLA və öz aralarında ünsİyyət qursunlar
Lakin Klub, təyinatına görə, – intellektuallar üçündür, giriş haqqı isə, hamıya əlverişli deyil... Sualın belə qoyuluşu əvvəlcədən düz deyil. Belə çıxır ki, insan babat pul qazanırsa, intellektual ola bilməz? Mən deyərdim ki, Klubumuz intellektuallara yönəlib. O adamlar üçündür ki, maariflənməyə, öz intellektlərini qidalandırmağa, inkişaf etdirməyə hazırdırlar. Bəli, bizdə pullu sistemdir, amma qətiyyən təmin olunmuş, yeni bilik, yeni mədəni təcrübə qazanmaqda həqiqətən maraqlı olan adamların imkanlarından yuxarı deyil. Bizə vacibdir ki, həm lektor, həm qonaqlar üçün rahatlıq olsun, buna görə, biz həm də, Kluba üzv olmaq istəyənlərlə müsahibələr aparmağa və artıq Klubda olanlardan onun üçün zəmanət istəməyə məcburuq. Bizim auditoriyamızda müxtəlif yaşlı adamlar var və bizim əsas məqsədimiz – lektor və dinləyici arasında dialoqa imkanlar yaratmaqdır ki, qonaqlar suallar versinlər, lektorla və öz aralarında ünsiyyət qursunlar. «418» Klubunun spikerləri – əsl ulduzlardır, hər birinin öz sahəsində böyük peşəkar nüfuzu var. Vacib olan odur ki, insanlar oaraya niyə gəldiklərini anlamalarıdır. Bəs mühazirələr yeməklə necə uzlaşır? Heç cür. Əlbəttə, lektorun çıxışı zamanı yemək - ən böyük ədəbsizlikdir. Amma Moskva – çox fəal şəhərdir, çoxları iş qurtaran kimi, birbaş Kluba gəlir. Bu problemi biz belə həll edirik: mühazirədən qabaq burada bir az yemək olar, mühazirə vaxtı isə – bir fincan çay və ya kofe ilə əyləşmək olar. Ab-hava sərbəstdir, əsas – hörmət etməkdir: həm bir-birinə, həm də, şübhəsiz, lektora. Moskvadakı Klub və onun Piterdəki filialı arasında fərq hiss olunur? Şübhəsiz. Piterdə ritm tamamilə başqadır. Orada Klub üzvləri daha məsuliyyətli və punktualdırlar. Moskvaya nisbətən, Piterdə mühazirələr az-az keçirilir və buna görə də oradakılar daha gözlənilən olur. Piter üzvləri üçün cədvəli bir neçə ay qabaqdan bilmək vacibdir, biz isə, təəssüf ki, həmişə onu verə bilmirik, çünki lektorlarımız – çox məşğul adamlardır, biz onlarla iki-üç ay qabaqdan şərtləşsək də, ən son vaxtı iki həftədən tez uyğunlaşdıra bilmirik. Budur, bax, Piotrovski ilə mühazirələri bir neçə dəfə təxirə saldıq, sonra da sanki hər şeyi artıq dəqiqləşdirmişik – sən demə, hansısa nazirlik iclasına uçmalıymış, ona görə də görüş vaxtını təcili sürüşdürməli olduq... Hətta eyni bir lektorla, amma başqa-başqa şəhərlərdə, eyni cür iki mühazirə alınmır. Sokurov Moskvada, bir həftə sonra isə, elə həmin mövzu ilə, – Piterdə çıxış etməli olanda, mən çox həyəcan keçirirdim, klubun Moskva üzvlərinin çoxu Aleksandr Nikolayeviçlə daha bir görüş üçün Piterə getdilər. Tamamilə bir-birindən fərqli iki mühazirə alındı! Biz daim proqramları, formatı dəyişirik, özümüzü şəhərin tempinə, Klub üzvlərinin maraqlarına uyğunlaşdırırıq – daim hərəkətdəyik. Bütün bunların da adı «klub həyatıdır»...
O
4 10 K T YA B R
O
KT
5
BR
10
YA
п PE еR рс SO оN нA а
Bİr-bİrİndən nəyİsə gİzlətməyİn, ya da özünü olduğundan daha yaxşı göstərməyİn əleyhİnəyəm
Don Kalmanovich, tufli Miu Miu, sırğa və üzük — stilistin şəxsi əmlakı
O
6 10 K T YA B R
O
KT
7
BR
10
YA
PERSONA
O
8 10 K T YA B R
Teatr elə başdan-başa eksperİmentdİr. Bu, ən qabaqcıl və maraqlı İncəsənətdİr, çünkİ bu həmİşə andır – vəssalam, daha heç nə!
Siz MDU-da iki ali təhsil almısız, teatr vurğunu kimi tanınırsız. Yəqin, çox oxuyursuz? Bəli, teatra tez-tez gedirəm. Qabaqlar çox oxuyurdum, indi daha çox incəsənət analitikasını, bədii bioqrafiyaları oxuyuram... Yeniləri izləmirəm, klassikanı yenidən oxumağı sevirəm, müasir ədəbiyyata isə, ehtiyatla yanaşıram. Mənə elə gəlir ki, bizdə söz ustaları azdır. Amma kitabı əlimə götürdümsə, onda, hətta o saat bəyənməsəm də, ümidlə “axırına çıxacam” ki, bəlkə nəsə dəyişdi! Sonunculardan yəqin ki, Vodolazkinin “Dəfnə”si və Littellin “Lütfkar qadınlar”ı xoşuma gəlib. 2000-ci ildən Vladimir Sorokinin pərəstişkarı olaraq qalıram. İndi Osip Mandelştamın həyat yoldaşı Nadejda Mandelştamın memuarlarını oxuyuram... Ümumiyyətlə, mənimlə hit-list tərtib etmək çətindir. Mən tez-tez jurfakın haradasa avaraçılıq edən siyahısına qayıdıram, indiyə qədər nəyisə oxuyub bitirmək lazım gəlir. Orada isə, qədim yunan ədəbiyyatı da var, XVII əsrin rus ədəbiyyatından məişət povestləri də... Əminəm ki, bu, çoxlarına maraqlıdır. Bəs eksperimantal teatra münasibətiniz necədir? Hansı əsl sənət eksperimentsiz keçinə bilər ki? Teatr elə başdan-başa eksperimentdir. Bu, ən qabaqcıl və maraqlı incəsənətdir, çünki bu, həmişə andır – vəssalam, daha heç nə! Nə video, nə audioyazı heç vaxt bütün atmosferi çatdıra bilməz. Tamaşalar da eyni cür olmur. Ümumiyyətlə, teatra böyük sevgi ilə yanaşıram. «İşbilən adam olmaqla» yanaşı, həm də dəb ikonası kimi qalmaq mümkündür. Nadejdanın instaqramı gözəl kadrlarla doludur, amma – gözəl təmin olunmuş qadınlar haqda bütün klişelərin acığına – fotoların çoxunda o, dostları ilə zarafatlaşır, idmanla məşğul olur və – bütün arıqlayanların acığına – burger və mürəbbə kimi, “yasaq məhsullardan” məmnuniyyətlə dadır.
Düzünü desəm, İnstaqramdakı akkauntumun bu qədər məşhur olmasına özüm də məəttələm, axı, onu özüm və dostlarım üçün istifadə edirəm. Mənim üçün bu, hər şeydən əvvəl, xoş anların albomudur. İnstaqrama başladığım gündən, mənə elə gəlir ki, əllərim üstə dayanmağımı hamı bilir. İndi onların üstündə gəzməyi öyrənirəm. Fəal idmanı və karaokedə oxumağı çox sevirəm. Bilirəm ki, bacarmıram, amma dostlarım məmnuniyyətlə mənimlə gedirlər, bundan da nəticə çıxarıram ki, hər şey o qədər də pis deyil. Elektroteatrda olan çəkilişlərə görə isə, aydın görünür ki, mən foto çəkməyi və xuliqanlıq eləməyi çox sevirəm. Mən özüm də necəsə Leica-maniyaya yoluxmuşdum... Bu yaxınlarda Andrey Malaxovla görüşdüm və o dedi ki, mən «gənc fotoqraflar» kursuna getməliyəm, çünki «yaxşı gözüm» var. Əlbəttə, bu bir zarafat idi, amma foto çəkməyi də sevirəm!
9
BR
10
YA
KT O
Trenç Terekhov, çoker Saint Laurent
Çəkiliş üçün niyə məhz Elektroteatr seçilmişdi? Bu teatr bizim üçün çox əhəmiyyəli olan hadisələrlə bağlıdır. Ötən mövsümdə biz orada, Vladimir İvanoviç Martınov, Tatyana Qrindenkonun Opus Posth ansamblı, Leonid Fyodorov və Vladimir Volkovla birgə, «418» Klubunun üçilliyini qeyd etdik, sonra isə Konstantin Boqomolovun “Lir” tamaşası ilə mövsümü bağladıq. Biz artıq üç ildir ki, Diana Vişnyovanın Context festivalı ilə əməkdaşlıq edirik və gənc xoreoqrafların müsabiqəsini dəstəkləyirik. Və bütün bunlar – Elektroteatrın dost divarları arxasında gedir.
PERSONA
O
K
110 T YA B R
Sviter Dolce & Gabbana, sırğa Lanvin
O
KT
BR
YA
111
Благодарим Emporium Baku за содействие в проведении съемки
Kombinezon Rosario sırğa — stilistin şəxsi əmlakı
Moskvadakı daha üç «güc yerinin» adlarını çəkə bilərsizmi? Qoqol-mərkəz. Kiril Serebrennikov gözəl məkan yaradıb: burada, tamaşalardan başqa, kinolar da göstərirlər, mühazirələr da oxuyurlar, Biz Marina Davıdovanın mediatekasını dəstəkləyirik, birgə tədbirlər keçiririk. Bir də Sənədli kino mərkəzini sevirəm, onunla da sıx əməkdaşlığımız var. Sentyabrda Kiril Serebrennikovun Kann mükafatı almış “Şagird” filminə qapalı baxış keçirildi, filmin prodüserləri bizim dostlarımız – İlya Stüart və Svetlana Ustinovadır. Bir də, hələ uşaqlıqdan Puşkin muzeyini, onun parkını, pilləkənli, sütunlu girişini sevirəm – sanki bayram ovqatıdır, ola bilsin, ona görə ki, məktəbli ikən bizi, siniflərdəki darıxdırıcı məşğuliyyətlərin əvəzinə, oraya ekskursiyaya aparırdılar... Siz hərəkətdə olmağı sevirsiz. Bəs haraya dəfələrlə qayıdardız? Səyahət etməyi çox sevirəm, amma təəssüf ki, arzuladığım səfərləri həyata keçirmək çox çətindir – bu həm uzun müddətədir, həm də gərək mövsümə düşəsən... Arzum Peruya səfər etmək, Butana uçub çatmaq, Baykala getməkdir, hələ Yaponiyada olmamışam... Rahat və gözəl istirahətdən danışsaq, onda mən İtaliyanı sevirəm: hər hansı kiçik kəndə daxil olursan və mütləq fantastik gözəl yerlər, binalar tapırsan... Mənə elə gəlir ki, oralar çox gözəldir.
Makİyaj Aleksey Molçanov Saç Konstantİn Koçeqov Çəkİlİş aparmaqda yardıma görə Stanİslavskİ adına "Elektroteatr"a təşəkkürümüzü bİldİrİrİk
Bakıda olmusuz? Bəli, şəhərin inkişaf tempinə də tamamilə heyranam. Birinci dəfə beş-altı il əvvəl olmuşdum Bakı yadımda öz tarixi olan gözəl şəhər kimi qalmışdı. İki il qabaq oraya gələndə isə – bu göydələnlər, sürətlə və iri miqyasda yenidən tikilən sahil bağı... heyrətamizdir! Dadlı yeməkləri və mehriban adamları olan çox müasir bir şəhərdir. Bir dəfə rəfiqəmlə dəstədən geri qalıb azmışdıq, tanımadığımız adamlar bizə yol göstərib lazım olan yerə çox qayğıkeşliklə çıxardılar. Özümüzə qalsa, yolu qətiyyən tapa bilməzdik. Bu çox təsirli idi!
Elə həmin vaxtlar, iki il qabaq, Nadejda ərə gedib və Komo gölündə gurultulu toyun əks -sədası, uzun müddət Rusiya mətbuatında xatırlandı. Yəqin ki, təkcə ən tənbəlləri gəlinin Dolce & Gabbana Alta Moda-dan donu, Graff-dan brilyant üzüyü və ya ulduz qonaqların mühafizə dəstələri haqda bir-iki söz deməyib.
Nİkah üsulu hələ tamam köhnəlməyİb. İnsanı sevİrsənsə, onda qorxmursan, amma qorxursansa – deməlİ, şübhə eləyİrsən, bax, onda, bəlkə, doğrudan da lazım deyİl...
Nikah üsulu hələ tamam köhnəlməyib. İnsanı sevirsənsə, onda qorxmursan, amma qorxursansa – deməli, şübhə eləyirsən, bax, onda, bəlkə, doğrudan da lazım deyil... Məğzi ondadır ki, elə adama ərə getmək lazımdır ki, səni bütün nöqsanlarınla qəbul eləsin: yalnız qarşılıqlı hörmət, bir-birini qəbul etmək olduqda, xoşbəxt münasibətlər ola bilər. Taleyini kiminlə bağladığını gərək anlayasan. Bir-birindən nəyisə gizlətməyin, ya da özünü olduğundan daha yaxşı göstərməyin əleyhinəyəm, – bu, aldatmaqdır, yaxşı heç nəyə gətirib çıxarmayacaq. Nə qədər nümunəvi ev sahibəsi olmusuz? Biş-düşü çox sevirəm. Əlbəttə, bunu hər gün eləmirəm, amma qonaq çağırıramsa, süfrəmin dadlı yeməkli, duz-çörəkli olmasını sevirəm. Bu. qadının vəzifəsidir və mənə xoşdur. Məsələn, ərim xahiş edir ki, onun sevimli xörəklərini mən bişirim. Dadlı səhər yeməkləri hazırlayıram: pendir qutabları, qayğanaq, kəsmikli müsli kimi faydalı və dadlı yeməklər... Mənim şah yeməyim – laqmandır; xüsusi kotletlərim, çuğundur şorbam, balıq yeməyim var... Mənim borşum fantastikadır – əlbəttə, əgər doğmalarım və dostlarım yalan demirlərsə... Salatları çox sevirəm. Bir cimdik nə isə əlavə edirəm, nə əlavə elədiyimi soruşanda isə, yadıma salmağa başlayıram, çünki bu, həmişə yaradıcı prosesdir. Hazırlayanda da, ərzağı seçib almağa mütləq özüm gedirəm, çünki hamısının təzə və gözəl olduğuna əmin olmalıyam, onda yemək də dadlı alınır. Can qoyub bişirəndə isə, daha da dadlı alınır. —
O
112 T YA B R
K
O
BR YA
KT
113
Благодарим Emporium Baku за содействие в проведении съемки
İncəsənət
VÜQAR MURADOV
BİRİNCİ ŞƏXSDƏ İ
ndi az olur, amma qabaqlar tez-tez olurdu, taksi tutub aeroporta gedərdim. Bura, axı, balaca planetdir, hər yerdən uçub gəlirlər! Qarşılayırlar, yola salırlar, gözləyirlər, ayrılırlar… Hərdən, kafedə oturub, bir qədəh konyak və ya bir fincan çay içə – içə müşahidə edərdim. Mənə heç bir dəxli olmayan adamların, sadəcə, arasında olmaq sevincindən zövq alıram”.
M Ü S A H İ B Ə N O N N A M Ü Z Ə FF Ə R O V A F O T O M A Y A B A ĞI R O V A
O
114 T YA B R
K
O
BR YA
KT
115
Qı rm ızı – həm İşə bay ra m olm u r . Qı rm ızı – həm İşə qa n olm u r
V
İncəsənət
üqar Muradov oynamır; özünü nə təvazökar, nə bohema, nə də ekssentrik bir rəssam kimi göstərir. O, Bayılda çəkdiyi fotoşəkilləri göstərir və adam sanki, Aralıq dənizinin ovsununa düşür! O, rənglərdən danışarkən, hisslər kateqoriyasına istinad edir. O, xalçaları seyr edir və orada başqa obrazları – özü çəkəcəyi rəsmləri görür.
MİRVARİ BƏYAZI Məndə eskiz olmur. Heç vaxt çəkmirəm. Kətan götürürəm, boyalar, fırça və sadəcə, başlayıram. BOZ ASTAR BOYASI Öz rəsmlərin üçün hikmətli tarixçələr uydurmaq lazım deyil. Hər şey olmazın sadədir. Rəssamlar da ki - ən adi adamlardır. Mən həmişə çəkmişəm. Rəngkarlıq mənim üçün – tələbatdır. Rəngkarlıq – zəhmətim, çörəyimdir. Ən asanı – iş tapıb maaşa baxmaqdır. Elədir, çətin vaxtlar olub, amma mən rəsm çəkməyimdə olmuşam. Həmişə də valideynlərim mənə ürəkdirək veriblər. Heç vaxt da deyinməyiblər ki, nə isə daha ciddi bir işlə məşğul olum.
Ovqat, 2012. Kətan, yağlı boya
Səbayil Bayıl – Bakının səbə rayonunda qə Hələb, Suriya
RƏNGARƏNG On yaşımda jurnal reproduksiyalarından Rubensi köçürməyə başlamışdım. Onlara baxıb: “Mən də belə istəyirəm!” düşünmüşəm. On yaşımda mənə elə gəlirdi ki, onun rəsmlərini mükəmməlcə dəqiq işləyirəm. İndi baxıram və düşünürəm: “Dəhşət biabırçılıqdır!”. ŞİRİN KƏHRƏBA Tənqidə hamımız ehtiyac duyuruq. Ağıllıbaşlı, adamı ayıldan. Mən tərifləyirəm, məni tərifləyirlər... Hamı elə bir-birini göylərə qaldırmaqla məşğuldur. Axı, nə qədər olar? Tənqid bizi korlayan, inkişaf eləməyə qoymayan tərifdən faydalıdır. PAXIR Bir vaxtlar Salvador Dalinin böyük pərəstişkarı idim. Hətta rəssamlıq məktəbinin kitabxanasından onun reproduksiyaları olan albomu da oğurlamışdım. Bəli, olub belə bir şey... Bunu bütün Bakı bilir. Amma sonralar Amerikaya gedib, muzeydə onun işlərinin
O
116 T YA B R
K
orijinallarını görəndə çox məyus oldum. Faktura hiss olunmurdu, hər şey səthi və... plakat kimi görünürdü. Amma mənim məyus olmağım Dalinin dahiliyini azaltmır.
qat-qat asandır. Çünki anlamağı öyrətmək mümkün deyil. Sən ya görürsən, ya da yox!
ZƏR Sezannda isə, hər şey əksinədir. Mən onun rəsmlərinin orijinalını görəndə donub qaldım! Ümumiyyətlə Sezanndan sonra gələn nə varsa, – çoxu Sezanndır! Hamı onun yaradıcılığına həvəs göstərməklə öz yolunu seçib.
QAPQARA Adamlar var ki, yalana görə onlarla münasibəti kəsmişəm. Mən dalaşmıram, münasibətləri araşdırmıram. Belə adamlarla, sadəcə, ünsiyyəti dayandırıram. Yalan danışmaq, aldatmaq – məni hər şeydən çox məyus edən şeylər budur... Doğrusu, heç bilmirdim ki, yalan danışmaq və aldatmaq – sinonimlərdir. Amma mastixinlə fırça arasındakı fərqi aydın görürəm.
FIRFIR ŞANAGÜLLƏ Mən fransızca, sən azərbaycanca danışırsansa, bir-birimizi başa düşə bilərikmi? Əlbəttə, yox! Rəsm çəkməyi öyrətmək olar – bu, inanın mənə, rəngkarlığı başa düşməyi öyrətməkdən
SOYUQ Sadəcə, bəxtim gətirib: sevdiyim işlə məşğul oluram. Emalatxanamda təkliyə çəkilirəm, adamlarla az-az görüşürəm. Amma, yenə də, hərdən supermarketdə qanqaraçılıqla toqquşuram. Üç istək, 2015. Kətan, yağlı boya
Doğrusu, heç bİlmİrdİm kİ, yalan danışmaq və aldatmaq – sİnonİmlərdİr. Amma mastİxİnlə fırça arasındakı fərqİ aydın görürəm
Qəbələ, Azərbaycan
Bir dəfə bağ həyətinin darvazasını sumbatalayırdım. Başa düşmüşdüm ki, bir də belə işlərə girişməyəcəm. Küləkli, yaman da isti hava idi! Tək deyildim – yanımda bir yoldaşım da var idi. Bunu oxusa, biləcək nəyi deyirəm. Darvazaları boyamazdan qabaq sumbatalamaq – həyatımda gördüyüm ən dəhşətli işdir.
O
BR YA
KT
117
İSTİ Uşaq vaxtı naturadan çox işləmişəm, amma bundan artıq çoxdan aralanmışam. Bu nəylə bağlıdır? Demək çətindir. Yəqin ki, daxildə olanı çəkmək istəyindəndir. Bir dəfə emalatxanama bir nəfər baş çəkdi və tablolarımdan birini görüb qışqırdı: “Bu ki mənim arvadımdır!”. Onu inandırmaq lazım gəldi ki, mən artıq çoxdandır naturadan çəkmirəm.
İncəsənət
Mənİ hər şey maraqlandırır, hətta o şeylər kİ, baş verə bİlərdİ, nədənsə baş vermədİ
BADAMLI AMARETTO Həmişə mat qalıram, eyni vaxtda xorla danışmaq və bir-birini başa düşmək necə olar?! Sürət həddini aşırlar, qaydaları pozurlar, amma mən yenə də İtaliyanı və italyanları çox sevirəm. Romanı gəzib bütün bu gözəllikləri görmək nə qədər olar?! Elə ona görə də fotoaparata keçmişəm. Mən foto çəkmək xatirinə fotoşəkillər çəkmirəm. Yalnız gözümə çəkiləsi bir şey – maraqlı fraqment, işıq-kölgə oyunu – dəyəndə foto çəkirəm... POSEYDON LACİVƏRDİ İndi haraya düşmək istərdim? Santoriniyə . Çünki ora əladır! İtaliyada da gözəl yerlər var, amma Santorini... Həmişəlik! Bu ada haqqında heç bir tablom yoxdur. Hansı rəngləri var – ağ, göy, vəssalam! Hərçənd orada çox foto çəkmişəm. Bəlkə, elə buna görə rəsm çəkməmişəm – bütün hisslərimi fotoşəkillərdə ifadə elədiyimə görə?!.
Egey dənizin də vu Kiklad arxipel lkan mənşəli ada, aqına daxildir
Santorini, Yunanıstan O
118 T YA B R
K
2006 TÜRKSOY-9, İncəsənət simpoziumu, Kuşadası, Türkiyə Fərdi sərgi, Fransa Mədəniyyət Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 2007 ALÜMİNİUM, İstəklərin gerçəkliyi, Müasir incəsənət biennalesi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Qobustandan gəlmiş rəsmlər, Azərbaycan rəssamlarının sərgisi, NATO - nun departamenti, Cenevrə, İsveçrə 2008 Beynəlxalq incəsənət festivalı, Kopenhagen, Danimarka Art Is Not Only Ugly, Yığma sərgi, Xarici işlər nazirliyinin atriumu, Berlin, Almaniya 2012 Retrospektiv fərdi sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Fərdi sərgi, Qəbələ musiqi festivalı, Hotel Caucasus Riverside, Qəbələ, Azərbaycan Art Energy, SOCAR, Neft sərgisi, BMB, Bakı, Azərbaycan Karikatura muzeyinin IV konfransı, Avropa karikaturası mərkəzi, Kruişutem, Belçika Punctum Contra Punctum, Beynəlxalq Müasir İncəsənət Mərkəzi, Milli incəsənət muzeyi, Tiflis, Gürcüstan Qız Qalası III Beynəlxalq festival, İçəri Şəhər, Bakı, Azərbaycan 2013 Home Sweet Home, yığma sərgi, Azərbaycan mədəniyyət mərkəzi, Paris, Fransa INKOGNITO, Beynəlxalq incəsənət sərgisi, Neapol incəsənət muzeyi, Neapol, Florida ştatı, ABŞ 2015 İncəsənətdə Azərbaycan xalçaları, Azərbaycan mədəniyyəti günləri, İncəsənət sarayı, Kann, Fransa 2016 XPO-2016, Azərbaycan pavilyonu, Antalya, Türkiyə Boyalar formulu, fərdi sərgi, Sərgi qalereyası, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
BR
Ləkələnməmiş, 2015. Kətan, yağlı boya
2004 Expectations filmində çəkilişlər, MANA şirkəti, Paris, Fransa
119
YANIQ SİYENA , OXRA, SARIKÖK! Xəyalımda Hindistan var. Orada heç
NAR HƏRARƏTİ Xalçaya baxıram və ipçap oynayan qız görürəm. Başlayıram artıq şeyləri yığışdırmağa, təkcə nə görürəmsə, onu saxlayıram. At, ağac, muğam üçlüyü ... Beləcə, milli xalça naxışlarndan təkan alıb, öz interpretasiyalarımı yaratdığım rəsmlərin seriyası əmələ gəldi. —
2003 Dövrümüzün gənc və tanınmış rəssamları, Am Tunnel & Espace Edward Steichen müasir incəsənət qalereyası, Lüksemburq Dövrümüzün gənc və tanınmış rəssamları, XLIII Rəssamlıq salonu, Espace Auteil, Paris, Fransa MDB ölkələri rəssamlarının sərgisi, SDX, Moskva, Rusiya
YA
QIRMIZI Qırmızı – həmişə bayram olmur. Qırmızı – həmişə qan olmur.
SEPİYA 1998-ci ildə mənə təklif gəldi ki, işimin birini Avstriyadakı Albertina muzeyinə satım. Orada qrafikada işlənmiş ən yaxşı işlər yığılıb. Amma mən imtina elədim! Nə hədiyyə vermək istəyirdim, nə də satmaq... Niyəsini izah edə bilmərəm: istəmədim – vəssalam! Amma bu səfeh hərəkət mənə fürsəti əldən verməməyi öyrətdi.
2001 Lambris International şirkəti ilə müqavilə, Amsterdam, Hollandiya Fərdi sərgi, Fransa səfirliyi, Bakı, Azərbaycan
KT
POLİXROM Təkan hər nə desən ola bilər. Mən hər şeyi canıma çəkirəm və heç vaxt mövzu axtarışına çıxmıram. Məsələn, bir yaşıl nöqtə gördümmü, başlayıram onu qurdalamağa. Yalnız ovqatıma görə hərəkət edirəm. Pis idi, yaxşı idi – vacib deyil. Mənim üçün tablo yaratmaq prosesi – həmişə gözlənilməzlikdir. Heç vaxt bilmirəm bu və ya digər iş necə inkişaf edəcək. İş rəngkarlığa aiddirsə, onda yalnız intuisiyama güvənirəm.
vaxt olmamışam. Heç bilmirəm də, bu ölkədən sonra nə ola bilər. Gedərəm, qayıdaram... Bəs sonra? Sonra nə baş verər? Bəlkə, o qədər rənglərin təmtərağını həzm edə bilmədiyimdən, hər şey ağ-qara olar?..
O
MONOXROM Maşın sürməyi sevmirəm və bacarmıram. Yolu istisna olaraq keçiddən keçirəm. Zolaqdan keçmək? Bircə Bakıda yox!
R E P O R TA J
Ü
zlərinin yarısı boyda gözləri və ekranın yarısı boyda qılıncları olan qəhrəmanlar, nəhəng robotlar və miniatür gözəllər. Əfsanəvi samuraylar və kosmik kovboylar. Qüdrətli sehrbaz qadınlar və adi məktəbli qızlar. Və bir çox başqa şeylər... Anime – ayrıca bir dövlətin istehsal etdiyi adi multiplikasiya deyil. Yaponiya – bilikləri, müxtəlif xalqların ənənə və mədəniyyətlərini öz içində əridən bu əzəmətli qazan, bəşəriyyətə bütün janrları əhatə edən unikal, həqiqətən əhatəli rəsm kinosu dünyasını bəxş edib. Yaşından asılı olmayaraq, hər kəsin öz zövqünə uyğun kainatını tapa biləcəyi bir dünya. Beş hərfdən ibarət paralel gerçəklik – anime dediyin budur...
M Ə T N N A İ L Ə B Ə N N A Y E V A F O T O ç erkez sad ı q
O
0 12 K T YA B R
yəni, anim e
həvəska rları
Otaku hərəkatı
O
BR YA
KT
12
1
Azərbaycanda otaku hərəkatı bu yaxınlarda formalaşıb. Amma bu o demək deyil ki, anime bizdə qabaqlar tanınmırdı. 70-80-ci illərdə, Sovet İttifaqının başqa respublikalarınra olduğu kimi, Azərbaycanda da tammetrajlı yapon multfilmləri təkcə kinoteatrlarda və televiziyada nümayiş olunmur, həm də evdə baxmaq üçün diafilm şəklində buraxılırdı. Bugünkü animeçilərin o vaxt uşaq olmuş ata - anaları hələ də “Çəkməli pişik ”, “Kabus-gəmi ”, ”Ayaqyalın Gen ” kimi şah əsərləri xoş sözlərlə xatırlayırlar. 90-cı illərdə postsovet məkanı ölkələrində, həmçinin Azərbaycanda da, televizor və diaproyektoru əvəz etmiş videomaqnitafon ekranlarına anime-seriallar axını basdı. O vaxtın uşaqları anime-sənayenin «Seylor Mun», «Kobranın kosmik macəraları», «Qulyabanı Salli», «Robotek» və s. kimi əsərlərilə böyüyüblər. Yeni əsrin başlanmasıyla isə, postsovet məkanındakı balaca tamaşaçılar artıq az qala anadan olandan bütün pokemonları adları ilə tanıyırdılar. Uşaqlar artıq məşhur serialın baş qəhrəmanı nindza-oğlan Naruto ilə birgə böyüyürdülər. Nəhayət, yapon animasiyasının həvəskarları, metr Xayao Miyadzakinin yaradıcılığını tam şəkildə, heç bir istisna olmadan animenin qızıl fonduna daxil olan filmlərini əldə edə bildilər. İnternetin hər yerə yayılması sayəsində, bu illərdə tamaşaçılar animenin geniş janr çeşidinə qiymət verə biliblər. Məhz o zaman Şəbəkədə, müxtəlif şəhərlərdən, hətta ölkələrdən olan adamları birləşdirən, virtual otaku klubları meydana çıxmağa başladı.
ing. an music v ime ideo
R E P O R TA J
Fanfİklər və manqalar Fanfikşn və fan-art kimi təzahürlərin, yəni məşhur əsərlərin motivləri əsasında ədəbiyyatda və təsviri sənətdə fərdi işlərin (indiki halda – sevimli animelərin) uçqunsayaq artması da bu vaxta aiddir. Buraya klipmeykerliyi – əldəqayırma AMV -kliplərin yaradılmasını da aid eləmək olar: animedən kəsilmiş kadrlar üzərinə musiqi və ya başqa səs qoyulur ki, tamamilə yeni, adətən, komik süjet alınsın. Animeçilərin istedad sərf etdikləri daha bir vacib sahə də manqa və animenin – tammetrajlı və serial filmlərin həvəskar tərcümələri, həmçinin fan-dabberçilik, yəni ekran əsərlərinin həvəskar səsləndirilməsi oldu. Kospley – anime mövzusunda «kostyumlaşdırılmış oyunlar» haqqında ayrıca danışmaq lazımdır. Kospleyə çox şey daxildir. Birincisi, kostyumun hazırlanması (əlbəttə, onu mağazadan almaq və ya İnternetlə sifariş vermək olar, amma öz əlinlə kostyum hazırlamaq – xüsusi dəbdəbədir!). İkincisi, obrazın oynanılması – bunun üçün isə, təkcə kostyumun olması azdır: dəfilə vaxtı sevimli personajı mümkün qədər həqiqi canlandırmağa çalışmaq lazımdır; yerişinə, jestlərinə, danışıq tərzinə qədər! Üçüncüsü, oyunun özü – animefestivallarda çox vaxt bu və ya digər əsərin motivləri üzrə kostyumlaşdırılmış səhnələr oynanılır.
AzeCon festİvalı Bizim günlərdə Azərbaycanda anime ilə bağlı fanat yaradıcılığının bütün növləri sürətlə inkişaf edir. Deməli, indi, XXI əsrin ikinci onilliyinin ortalarına yaxın bir vaxtda, ölkəmizdə anime-hərəkat dövrünün başlandığından danışmaq olar. Azərbaycanda anime-festivalların tarixi başlanğıcını 2013cü ildən götürür, o vaxt Bakıda Xayao Miyadzakinin adını daşıyan birinci belə festival keçirilmişdi. Artıq sonrakı ildən bu təşəbbüs, bir az transformasiya olaraq, relsə düşdü: 2014-cü ildən ənənəvi Azərbaycan anime-festivalı hər yarım ildən bir keçirilir və AzeCon adını daşıyır. Növbəti AzeCon-un nə vaxt keçirələcəyi haqda, istənilən vaxt Facebook-dakı, min beş yüzə qədər abunəçisi olan, Azerbaijan Anime Community (Azərbaycan Anime Cəmiyyəti) qrupunun səhifəsindən öyrənmək olar. Üç yüzə yaxın iştirakçı yığan bu tədbirin keçiriləcəyi yer, ITC Plaza-nın böyük «Atrium» zalıdır. AzeCon festivalının təşkilatçıları (Ülkər Şamxalova və başqaları) ən yaxşı kospley və ən yaxşı sketç müsabiqələri keçirirlər. Prizlər – manqa nəşrləri, plakatlar və başqa tematik məhsullardan ibarət olur. Hələ üstəlik, AzeCon festivalında geymerlərin müsabiqəsi də keçirilir. Bu tamamilə təbiidir, axı, anime və ya manqa əsasında yaradılmış komüter oyunları və əksinə, belə oyunların anime ssenarilərinin əsasını təşkil eləmələri də az deyil. Əlbəttə ki, heç bir festival fan-art sərgiləri və otakuya aid cürbəcür məhsulların – personaj fiquralarının, manqanın kağız nüsxələrinin, nişanların, plakatların və s., - satışı olmadan keçinmir.
KT
2
O
12 YA BR
Dürarara! AzeCon-un qəhrəmanları arasında həm yeni animasiya əsərlərinin, həm də artıq janrın klassikasına çevrilə bilmiş tammetrajlıların və serialların personajlarını da görmək olar. Bakı kospleyerləri arasında «Onlayn qılınc ustaları», «Tokio fiti», «Nəhənglərin müdaxiləsi», «Pəri Quyruğu haqqında nağıl», «Seylor Mun», «Dürarara!», «Qonşum Totoro», «Tökməmetal kimyagər», «Van Pis», «Ölüm dəftəri», «Gintima», «Şahzadə qız Mononoke», «Çamplu samurayı», «Tutqun eşikağası» kimi animelər xüsusilə məşhurdur. Yerli otakuların başqa fəaliyyət istiqamətləri – manqa tərcüməsi və animenin fan-dublyajıdır. Onlar Azerbaijan Web of Anime qrupunun layihələri ilə təqdim olunublar. Başda adminləri – Ayxan və Oğuz Musatafayev qardaşları, - olmaqla, bu qrup əməklərinin nəticələrini öz səhifələrində yerləşdirməklə, anime və manqaların Azərbaycan dilində inkişafı ilə məşğuldur. Qrupun ilk layihəsi ötən il start götürmüş çox məşhur «Naruto» manqasının tərcüməsi oldu. Onun üçün Azərbaycan şriftini məşhur dizayner Eldar Hüseynov işləyib, tərtibatını Musatafayev qardaşları veriblər, tərcüməçilər qrupuna isə, Murad Əsgərov başçılıq edib.
3 12
YA
KT O
BR
Animeçilərin istedad sərf etdikləri daha bir vacib sahə də manqa və animenin – tammetrajlı və serial filmlərin həvəskar tərcümələri, həmçinin fandabberçilik, yəni ekran əsərlərinin həvəskar səsləndirilməsi oldu
R E P O R TA J
«Naruto»nun fan-dabberlərİ Manqaların tərcüməsindən başqa, qrup animelərin tərcüməsi, həvəskar səsləndirmə və subtitrlərin yaradılması ilə də məşğul olur. Bunun üzərində fandabberlər (Şahmar Abdullayev və başqaları), həmçinin tərcüməçi və korrektorlar kollektivi işləyirlər: İradə Nurəliyeva, Sevinc Həsənova, Nigar Əliyeva, Sima Nağıyeva və b.. Qrupun bu istiqamətdəki ilk layihəsi yenə də «Naruto» ilə bağlı olub – amma bu dəfə artıq manqa yox, animeserialla. «Naruto»nun birinci seriyasının Azerbaijan Web of Anime qrupu tərəfindən tərcümə edilmiş və səsləndirilmiş buraxılışı, bu manqanın motivləri əsasındakı onuncu tammetrajlının 2015-ci ildə dünya ekranlarına çıxması ilə eyni vaxta salınıb. Sonra qrupun aktivinə, məşhur gənc rejissor Makoto Sinkayın iki işi üçün subtitrlər əlavə olundu: «Uzaq ulduzun səsi» və «Saniyədə beş santimetr». Hər iki film qrupun xüsusi təşkil elədiyi “Makoto Sinkay günləri” çərçivəsində, Bakı kinoteatrlarının birində nümayiş olunub. İndi Azerbaijan Web of Anime qrupu yeni layihələr üzərində işləyir və öz saytını yaratmağa hazırlaşır. Fanatlar üçün, bir qayda kimi, Azərbaycan otakuları sponsorlardan kömək gözləmirlər. Onlar gəlir üçün işləmirlər, hər şeydə yalnız öz vəsaitlərinə söykənirlər – kospley üçün kostyumun hazırlanmasından, animenin tərcüməsi və səsləndirilməsinə qədər. Amma yenə də adam inanmaq istəyir ki, vaxt keçdikcə anime həvəskarlarının yerli hərəkatı maddi baza əldə edəcək və bu baza, öz layihələrini daha böyük uğurla həyata keçirməkdə və animeləri azərbaycanca təbliğ eləməkdə onlara kömək edəcək. —
o Miyadz nu «ikinci aki» adla ndırırlar
Onlar gəlir üçün işləmirlər, hər şeydə yalnız öz vəsaitlərinə söykənirlər – kospley üçün kostyumun hazırlanmasından, animenin tərcüməsi və səsləndirilməsinə qədər
KT
4
O
12 YA BR
ON ÜÇ
MƏTN NİCAT MƏMMƏDOV FOTO MƏTBU MATERİALL AR
«BİR DƏ HEÇ VAXT YUXULAMA…» VƏ YA PƏRƏSTİŞ OLUNAN 13 DƏHŞƏT FİLMİ
Horror janrı kinematoqrafiya ilə birgə doğulub. 1896-cı ildə Lümyer qardaşlarının – filmsite.org saytının versiyasına görə, kinematoqrafiyanın ən qorxulu səhnələri siyahısına düşmüş 48-saniyəlik sənədli filminə, – “Qatarın gəlişi”nə baxarkən tamaşaçıları bürüyən dəhşəti yada salmaq kifayətdir. Maksim Qorki bu qısametrajlı film haqqında görün nə deyib: «Birdən nə isə çıqqıldayır, hər şey yoxa çıxır və ekranda dəmiryol qatarı peyda olur. O, ox kimi, düz sizin üstünüzə şığıyır – özünüzü gözləyin! Sanki, oturduğunuz qaranlığa soxulub, indicə sizi, içi dolu əzilmiş ət və sınıq-sınıq olmuş sümüklərlə dolu yırtılmış dəri torbaya döndərəcək və çoxlu şərab, qadınlar, musiqi və əxlaqsızlıqlar toplanmış bu zalı, bu binanı dağıdaraq, qırıntılara və toza çevirəcək...». Tükürpədicidir, elə deyilmi?! Beləliklə, lütfkar oxucu və tamaşaçı, əlini mənə ver və biz birlikdə cəhənnəmin hər bucağına baş çəkək... Qarşınızda – pərəstiş olunan 13 dəhşət filmi. KT
6
O
12 YA BR
Alfred Hiçkok,
“ P s İ x o ” (196 0 ) «Kinonu həmişəlik lm» dəyişən fi
1
Oğulun psixikasına ananın hipertrofiyalı təsiri mövzusu – əfsanəvi “Psixo”nun əsas xətti budur, burada Hiçkok özünün sevimli zamandışı mifologemalarından istifadə edib. “Psixo”nun baş qəhrəmanı – şəxsiyyətin ikiləşməsindən əziyyət çəkən Norman Beytsin evi üçün, Hiçkok ilham mənbəyi kimi Edvard Hopperin yaradıcılığına müraciət edib. Beytsin zalım anası çoxdan öldürülüb, amma oğlu onu çox sevdiyindən, mumiyalanmış cəsədini qayğıyla öz malikanəsində saxlayır və anasının, onu cinayətlərə sövq edən susmayan səsini özündə “qoruyur”. Əks cinslə münasibətləri olan, ya da ki, artıq ailə qurmuş bütün azərbaycanlı kişilərə “Psixo”ya baxmağı tövsiyə edirəm, o kişilərə ki, olduqca çox hallarda ərlik borcu ilə, oğulluq borcunun Ssillası və Haribdası arasında qalırlar. Filmin finalında qalib gələn ədalət olmur, tamaşaçı olur: antik faciədə olduğu kimi, baxdığının halına acımaqla təmizliyici, katarsis effektinə nail olur.
kı n sonra ə d ə b i r ha mı, mü rtın sələfi a s s ə r -a an amerik ealizm və pop neor Corc Endrü Romero,
7 12
YA
KT
oming «They`re c ...» to get you
O
Romero, bolluca fontan vuran arteriya-venoz mayesi dadının ləzzəti ilə xüsusi olaraq heç vaxt maraqlanmayıb. Onun filmlərinin öyüdü başqa şeydə idi, əlinin yüngüllüyündən kütləvi mədəniyyətin toposuna çevrilmiş zombiləri isə, o, öz kəskin, insanlararası, irqlərarası, siniflərarası və başqa münasibətlərə dair suallar qaldıran, sosial filmləri üçün, sadəcə, maraqlı fon kimi işlədirdi. Şəxsən mənə “Canlı ölülərin gecəsi” iki interpretasiyası yaxındır: psixoanalitik və marksist. Doğrudan da, bu bədbəxt “canlı ölülər” nədirlər axı (bu söz birləşməsinin özü – aşkarca oksümorondur)? Bu, çoxdan və yaxşı tanınan “şkafda skeletlərdən” başqa bir şey deyil. Psixikamızın sıxışdırılmış, kölgədəki baxışları ölmür – onlar şüuraltının dərinliyinə, şəxsiyyətin və cəmiyyətin özünün psixi strukturunun zirzəmisinə gedirlər və istənilən dəqiqə, tütün qabından çıxan şeytan kimi, üzə çıxmağa can atırlar ki, yaşamaq haqları olduğunu bəyan etsinlər.
BR
“Canlı ölülərİn g e c ə s İ “ (196 8)
ON ÜÇ
3
Roman Polanskİ,
“Rozmarİnİn körpəsİ” (196 8)
Polanskinin “mənzil trilogiyasının” ikinci, «pis yer» arxetipini təcəssüm etdirən mərkəzi hissəsi. Baş kişi rolunu, çoxlarının amerikan indi-kinematoqrafı tarixində dönüş nöqtəsi hesab etdikləri “Kölgələr” filminin rejissoru – əfsanəvi Con Kassavetis oynayıb. «Rozmarinin körpəsi»ni paranodial triller adlandırmaq olar, orada hamilə qadın qəhrəmanı əhatə edən bütün personajlar iblisanə əlbirlikdə iştirak edirlər. Nitsşe yazmışdı – «Tanrı ölüb». Ötən əsrin 60-cı illərinin sonunda hippilik edən inqilabi Qərb, bu ifadəni göydə tutdu, amma modifikasiya olunmuş şəkildə: «Tanrı ölüb, əvəzində, İblis sağdır və balı idarə edir!». Həqiqətən də, birinin yerini başqası tutur! Polanskinin filmində olmayan Tanrının/Atanın (və yaxud Derridaya görə, Mərkəzin) yerini Şər qüvvənin travesti obrazı tutub. Antoqonist Müqəddəs Ruhdan mayalanan və “Madonna” ilə “Əxlaqsız qadın” arxetiplərini özündə birləşdirən gələcək ana obrazı da travesti edilir. Müasir kinofilmlərin çoxunun tərkibində “Rozmarinin körpəsinə” çoxlu göndərmələr var – Devid Linçdən tutmuş Devid Finçerə qədər. Məsələn, Polanskinin şah əsərindən ilhamlanmış, “Dalaşqanlar klubu”ndan transsendental atasızlığın ağrısını vurğulayan çox mühüm sitat: «Biz – qadınların tərbiyə verdikləri kişilər nəsliyik».
's Baby» y r a m e s o R «Pray for
4
Devİd Lİnç,
«Poz anbaş” (19 7 7 ) Bu filmi izah etmək yox, sadəcə, yaşamaq lazımdır. «Müsahibə: Kris Rodli ilə söhbətlər» kitabında Linç etiraf edir: «Mən ”Pozanbaş”ı duymuşam, quraşdırmamışam». Bu film, minimal büdcə və xüsusi effektlərlə beş ilə çəkilib. Cek Nens – Linçin öz sözlərinə görə, «ən böyük nəqlçi» və onun ən sevimli aktyorudur, o, amerikan rejissor-vizionerinin, demək olar, bütün filmlərində çəkilib, maestronun ilk tammetrajlı filmində tənha, hansısa ifadəolunmaz ekzistensial qorxuyla əhatə olunmuş şəhər kənarı sa«A drea m of da rk kininin obrazını canlandırıb. Bu ubling naməlum qalır: ya hər şeyi Henri and tro (Cek Nens) yuxuda görüb, ya da things» onun özü – başqa birisinin dəhşətli yuxusunun personajıdır. Linçin bütün filmləri – dünyaların bir-biri ilə təması haqqındadır, o haqda ki, başqa dünya bizim dünyamızla toqquşur və dəlik açır, onu yamamağı isə, qəhrəmanlar yalnız ölümlə bacararlar – ya özlərinin, ya da başqasının ölümü ilə və yaxud da ki, dəli olmaqla.
O
8 12 K T YA B R
5
Amerika kinematoqrafında indi bu qədər məşhur olan qorxulu slasher alt-janrı məhz «Hellouin»dən törəyib. Slasher’də öz qurbanlarını öldürməyə başlamazdan qabaq onlarla siçan-pişik oynayan silsiləçi qatilin C o n H o v a r d Ka r p e n t e r , olması mütləqdir. «Psixo»nun hissolunan təsiri altında yaradılmış Karpenterin , olunda filmi, mahiyyətcə bənzər r d u o tr ni “ailə” probleminə toxunur, Lora S Merion Krey a d ızı – amma psixi cəhətdən normal olmayan Hiçkok anet Linin q rtis qatilin ilk qurbanı zalım ana olmur, bönC i Ke oynaya een Ceymi L yük bacı olur, üstəlik, qatil Maykl Maqu dib scream üt çıxışını e yers həmin vaxt vur-tut altı yaşın içində b de olur. Kiçik qardaş 17 yaşlı bacısını oğlan dostu ilə seks başında yaxalayaraq onu öldürür. Bir sıra tənqidçilərin rəyinə görə, Mayers obrazı, bizim naməlumluq qar-
«Hellouİn» (19 78)
«The Trick Is To Stay Alive!» şısındakı uşaqlıq qorxularımızı dirildir, başqaları isə, onu ənənəvi ailə dəyərlərinin möhkəmliyini yoxlayan sınaq hesab edirlər. Filmə dərin saspensi, həmçinin, bəstəkar kimi də tanınan Karpenterin yazdığı musiqi gətirir.
da ubi amerika n cə ı n a m ro lqın dın ə yaşayan xa d Cozef Konra in t lə öv d a ş Kostaquan (1904) uydurulmu haqqındadır si zə ri a b ü m azadlıq Alien adının ruscaya «Çujoy» tərcüməsi lap hədəfi vurur: «Druqoy» variantı bir işə yaramazdı, zira «druqoy»un (bizim kimi deyil, amma bizə bənzəyir) “druq” (“dost”) olmağa həmişə şansı var. Üstəlik, «Çujoy»da hərf birləşməsi «uj» da var ki, bu da dəhşətli, ilanabənzər bir şey ilə assosiasiyaya yönəldir... Bu dəhşətli və ilanabənzər məxluqları, Ridli Skottun filmi üçün dahi İsveçrə rəssam-vizioneri R İ d l İ S k o t t , Hans Rudolf «Rüdi» Giger işləyib hazırlayıb. Onun ksenomorf məxluqları, özündə bədən və mexanikanı, ət, xitin və metalı birləşdirərək, eyni zamanda, hansısa qorxulu, qeyri-adi seksuallıq da saçırlar və Gigerin dostu Timoti Lirinin sözlərinə görə –, «bizim dərin, bioloji xatirələrimizə müraciət edirlər”. Skott “Özgə”ni yaradarkən Cozef Konradın da yaradıcılığından ilhamlanıb, onun kitablarından biri kosmik gəmi üçün “Nostromo” adını bəxş edib. Britaniya rejissorunun filmi, faktiki olaraq, “Qaranlığın ürəyinə” müasir səyahətdir, təkcə tropik çay boyu gəmi səyahəti kosmik səyahətlə əvəz olunur.
6
« ÖZGƏ » (19 79)
9 12
YA
KT O
BR
Kosmosda sənin harayını heç kəs eşitməyəcək...
ON ÜÇ
Stenlİ Kubrİk,
« N u r l a n m a » (198 0 ) «Onu n a dı Freddidir. Freddi Krüger»
7
Stiven Kinqin romanının ekran işi. Kinqin özü üçün “Nurlanma” romanı mərhələ əhəmiyyətli oldu: o, “uşaqlıqda öz üzərində yaşadığı zorakılıqla və xəyali güclərlə bir sırada hərəkət edən” qəhrəmanı təcəssüm etdirərək, çıtanı yeni yüksəkliyə qaldırmağı qərara aldı. Kubriki də bu romanın məhz bu aşkar olmayan psixoanalitik qatı idi: ata (Cek Nikolson), ana və oğul – qar labirintdə ağlını itirmiş ata-minotavrın ölümüylə bitən klassik edip sıralanması. Ceyms Nermorun sözlərinə görə, “Kubrik – təkcə Hollivud deyil, həm də modernizmin tənəzzülüdür”, , “Kubrikin filmləri “bizim emosional və psixoloji reaksiyalarımızı ibtidai, instinktiv səviyyədə” idarə edərək, qotika və balaqan arasındakı sərhəddə balans tapır”. Ona görə də, elitar rejissorun, sanki aşağı janr olan horrora müraciəti təsadüfi deyil. Çəkilişlər qabağı maestro çəkiliş qrupuna, onu uyğun mental hala salmaq niyyətilə, özünün ən çox sevdiyi filmlərdən biri olan, yuxarıda haqqında yazdığımız “Pozanbaş” filmini göstərirdi.
«The Horror crazy» is driving him
Ues Kreyven,
« Q a r a ğ ac l a r küçəsİndəkİ d ə h ş ə t» (19 8 4 ) «Ən yaxşı filmlər – yuxular kimidir, baş verib, ya yox, əmin olmursuz», – Cim Carmuşun (13-cü nömrə altında onun kriptovampir sevgi hekayəti haqda danışacağıq) “Nəzarətin son həddində” «soyuq sarışın qadın”ı oynayan Tilda Suinton deyir. Harada yuxu varsa, orada da vahimələr olur. Freyd yuxugörmələri «şüursuza aparan şah yolu» adlandırıb, vurğulayıb ki, «qorxu, sıxışdırılmış qüdrətli istəkləri Mənimiz tərəfindən kənarlaşdırma reaksiyalarından biridir, odur ki, yuxugörmədə də asanca izah oluna biləndir». Şübhəsiz, universitetdə yazıçı və psixoloq dərəcəsi almış Kreyven, bu psixoanalitik çıxarışlarla tanış idi. Ona görə də, özünün nümunəvi personajı olan, qurbanlarının – “birmərtəbəli Amerikanın” yeniyetmələrinin individual fobiyalarını realizə edən, sonra isə, onları elə yuxularındaca öldürən, Freddi Krügeri, ssenarist və rejissor, qeyri-real həyat qarşılığında ruhunu yuxu demonlarına satmış, dəfələrlə yenidən doğula bilən simurq kimi yaradıb. Nəticədə, Kreyvenə, onun öz sözləri ilə desək, «tamaşaçıların hansı ölkədən olmalarından asılı olmayaraq, onların ibtidai səviyyədə qorxa biləcəkləri bir varlığı» ekranda təcəssüm etdirmək nəsib olub.
O
0 13 K T YA B R
«Sevgi ölməzdir» “Qorxunun formulu. Dəhşət filminin tarixinə və nəzəriyyəsinə giriş” kimi maraqlı bir tədqiqatın müəllifi Dmitri Kommun sözlərinə görə, Koppolanın filmi, horror-təhqiqatdan fərqli olaraq, horror-melodramdır. O, İngiltərənin Viktoriya dövrünün qotik ədəbiyyatına gedib çıxır. Filmdə kişi, qadın və qədim vampir arasında əsl məhəbbət üçbucağı açılır. Vampir müasir qadını dərddən özünə çoxdan qəsd etF r e n s i s F o r d K o pp o l a , miş sevgilisinin reinkarnasiyası kimi qəbul edir. Tənqidçilərin fikrincə, dəhşət blokbasteri tarixinin hesabını məhz bu filmdən başlamaq lazımdır. Elə onların da fikrinə görə, Brem Stokerin klassik romanının ekranlaşdırılmasının əsas mövzusu – Viktoriya dövründə seksuallığın boğulması və onun qaniçən obrazı vasitəsilə oyanmasıdır.
«Drakula» (19 9 2)
ması ekranlaşdırıl a i t ə b v ö n » ın ağlın «Drakulan na Rayderin o n y a V sa ri sis Ford ideyası akt ihəni Fren y la u b ə v ir gəlmiş əklif etmişd Koppolaya t
Ya n Ş v a n k m a y e r ,
«Həzlər konspİr atorl arı» (19 96)
BR YA
KT
13
1
ç kim «İ nsa nları helarla görməyəndə on» nə baş verir? O
Sürrealizm – incəsənətdə zamana görə sonuncu ümumdünya cərəyanıdır. Sürrealizmin vətəni, məlum olduğu kimi, Fransadır. Ötən əsrin əvvəlinin çex mədəniyyəti isə, fransız mədəniyyətinə olduqca yaxın idi. Bunun sayəsində də «çex sürrealizmi» fenomeni meydana gəldi və onun da ən parlaq nümayəndəsi – dünyaca məşhur animator, rəssam və rejissor Yan Şvankmayer oldu. Film, mahiyyətcə, – böyüklər üçün və böyüklər haqda qorxulu qrotesk nağıldır və ondan bəhs edir ki, böyüklərin tənha bədənlərində və ruhlarında necə dərin uçurumlar əmələ gəlir və tənhalıq – insan üçün ən böyük dəhşətdir. (Freydə görə, tənhalıq qorxusu ölüm və axtalanma qorxusundan da güclüdür.) Tənhalıq qorxusu və heç olmasa bir rabitəyə can atma (hətta sado-mazo formasında belə) bu filmin qəhrəmanlarını qeyd-şərtsiz ağılsız əməllərə sövq edir. Final titrlərdə ilham mənbəyi qismində Zaxer-Mazoxun, de Sadın, Freydin, Bunüelin, Maks Ernstin adları qeyd olunur.
ON ÜÇ
11
12
«How far can too far go?»
Robert Rodrİqes,
«Qürubdan şəfəqədək» (19 96)
Ötən əsrin sonuncu illərində filfakın divarları arxasında bizə öyrədirdilər ki, estetika dörd kateqoriya ilə əməliyyat aparır: gözəl, dəhşətli, faciəvi və komik. O vaxtdan çox qanlar axıb (madam vampir filmi haqda danışırıqsa), mən isə, öz fikrimdə əminlik tapmışam ki, dəhşətli ilə komikin birləşməsindən low postmodern, gözəl ilə faciəvinin birləşməsindən – klassik incəsənət, gözəl ilə dəhşətlinin birləşməsindən – ekzistensializm, faciəvi ilə komikin birləşməsindən – bizim gündəlik həyatımız əmələ gəlir. Modern, “Şər çiçəkləri”ndən sonetlərdə dəhşətlini gözəllə birləşdirmiş Bodlerdən başlayıb; high postmodern aşağıda olanı göylərə qaldırırdı, ətaləti və zibili nəcibləşdirirdi (məsələn, Con Eşberi və ya Frenk O'Haranın simasında New York School). Amma low postmodern ki, ən parlaq nümayəndələri Rodriqes və Tarantinodur, hələ əmələ gəldiyi ilk vaxtlardan, yüksək mədəniyyətin toposlarını şişirtməklə və absurd həddə çatdırmaqla, atalar nəslinin ölmüş və ölməkdə olan klişelərini öz ironiyaları ilə külə döndərərək, aşağı salma ilə məşğul olub. Amma səmimi dostlar olan Rodriqes və Tarantino – exploitation films, trash movies, B-movie-nin böyük pərəstişkarları – «Qürubdan şəfəqədək»də ataların nailiyyətlərini elə böyük və səmimi sevgi ilə gülüş hədəfinə çevirdilər ki, tənqidçilər öz snobizmlərini sevinclə etiraf etməli oldular. Adi tamaşaçılar isə, «çevik yeyinti kinosu» resepti üzrə ulduz cütlüyün hazırladığı qanlı burger çeyməkdən elə bu gün də yorulmurlar.
Denİel Mİrİk,
« B l e r q u lya b a n ı s ı : O d ü n ya da n k u rs İ ş İ ”(19 9 9)
Bu azbüdcəli dəhşət filmində hər şey o qədər də sadə deyil. Qarşımızdakı mockumentary-dir (psevdosənədli film), üstəlik də, metafilm – film haqqında film: kino məktəbinin üç tələbəsi meşədə Bler qulyabanısı haqda kurs işi çəkirlər və nəticədə, hansısa görünməz şər qüvvənin qurbanı olaraq, qalın meşəlikdə itirlər. Film özünün asketizmilə təsir buraxır, xüsusi effektlərin, saundtreklərin və qanlı səhnələrin yoxluğu tükürpədən saspensi daha da gücləndirir. Bler qulyabanısının gerçəkliyinə əmin olan aktyorların özlərinin də dezinformasiyaya uyduqlarını qeyd etmək lazımdır. Filmin reklam kampaniyası, müəllif və aktyorların öldüyünü və guya təsadüfən tapılmış lent haqqında bəyan edərək, utanmadan filmin psevdosənədliliyindən istifadə edib. Piarın və “Bler qulyabanısı”nın kinematoqrafiya tarixində mockumentary stilində vurtut ikinci dəhşət filmi olması sayəsində, film böyük məşhurluq qazanıb: çoxlu sayda sikvelləri, həvəskar təqlidlər, parodiyalar, onun motivləri əsasında oyunlar və hətta erotik pastiş də meydana gəlib.
KT
2
O
13
«Everything you've heard is true»
YA BR
Ölü msüzlü k bezdirir...
13 Cİm Carmuş,
« Ya l n ı z m ə ş u q l a r s a ğ qa l acaq » (2 013)
ssor Cim Hərçənd reji əmsal Carmuş rəq fiyaya kinematoqra duyur və ikrah hissi onkaya bu filmi ply amma əmişdi, çəkmək ist dudiyyəti büdcə məh i rəqəmsal Arr ucbatından larından ra Alexa kame r əyə məcbu istifadə etm ə münasib olub. Özün az zdan əvvəl, təsviri alma ə müxtəlif ilə v işıqlandırma tlər eksperimen optikalarla b. keçirməli olu
3 13
YA
KT O
BR
Adəm və Həvva. Kişi – musiqiçi-virtuoz, gitara və başqa simli alətlərin kolleksiyaçısıdır. Qadın – solğun gözəl poeziya oxumağa mübtəla. Hər ikisi ölümsüz. Hər ikisi də - vampirdir, janrın qaydalarına görə, əbədi həyat üçün qan içməli, o cümlədən, günəş şüalarından və insanların marağından qorunmalıdırlar. Artıq bir neçə onillikdir ki, Adəm və Həvva ayrı yaşayırlar. Kişi qaranlıq, atılmış Detroytda məskən salıb, burada o, özünün yazdığı musiqiləri analoji üsulla lentə qeyd edir və andeqraund dahisi hesab olunur, buna baxmayaraq, bu onun həyatsevərliyini artırmır. Adəm taedium vitae keçirir və özünü öldürmək üçün dostundan xahiş edir ki, xüsusi taxta güllə əldə eləsin. Həvva onun köməyinə tələsir (təqlidolunmaz Tilda Suinton). Cütlük qovuşur, amma məhz elə buradaca çətinliklər başlayır... Bəli, Adəm və Həvva insan qanı içirlər, amma onlar energetik vampirlər deyillər. Əksinə: hadisələrin axarında bəlli olur ki, incəsənətin və elmin çox dahiləri bu cür – Adəmlə Həvva kimi olublar və izdihama, onlardan aldıqlarından daha çox şey bəxş ediblər.
anons l ar
MƏTN SONA NƏSİBOVA FOTO MƏTBU MATERİALL AR
FRIEZE ART FAIR London, 6 – 9.10.2016 u şəhər müasir incəsənətin təklif edə biləcəyi yeni hər şeyə akkreditasiya verir. Ricents-parkdakı illik sərgiyə ən müxtəlif istiqamətlərdə işləyən yüzlərlə rəssam toplaşır. Burada onların əsərlərinə nəinki baxmaq və toxunmaq, hətta onları almaq da olar.
B
İLK BA X I Ş DA N S E VG İ
JEAN-MICHEL BASQUIAT’S GRAFFITI AND LATE WORKS Milan, 5.10.2016 – 19.02.2017 enetik adalı və ruhən sərsəri, Jan-Mişel Baskiya 70-ci illərdə Manhettendə qrafiti ilə başlayıb, 2013-cü ildə tablolarından biri hərracda 48,8 mln dollara satılıb. Onun işlərində Havay günəşi parlayır və şəkər qamışlığı xışıldayır, hətta onlar rəsmdə təsvir olunmayıblarsa da. Endi Uorholla dostluq, yaradıcılığına Devid Bouinin təsiri və yüzfaizli orijinallıq onu elə bir rəssam edib ki, sərgisini görmək xatirinə yeddi dağı aşmağa dəyər.
G
MASTRY Nyu-York, 25.10.2016 – 29.01.2017 u il «Böyük alma», turistlərin rekord sayına görə, başqaları ilə bir sırada, həm də Uitni muzeyinin keçmiş binasında MET filialının açılışına da borcludur. Oktyabrın sonundan «Met-Broyer»də bənzərsiz afroamerikan rəssamı Kerri Ceyms Marşallın sərgisini ziyarət etmək olacaq. Bunun asanlığı ondadır ki, əsas MET binasından «Met-Broyer»ə qədər piyada düz doqquz dəqiqəlik yoldur.
B THE VULGAR London, 13.10.2016 – 7.02.2017 arbican art-qalereyasında bütün payız və qış Miuccia Prada, Elsa Schiaparelli, Philip Treacy, Louis Vuitton, Vivienne Westwood, Chloe, Moschino, Jeanne Lanvin və yüksək dəbin bir çox başqa akulalarının əsərləri, readyto-wear və tarixi geyimlərlə bir sırada sərgilənəcək. Sərginin konsepsiyasına görə məşhur psixoanalitik Adam Fillipsə minnətdar olmaq lazımdır.
B
MERT & MARCUS: WORKS 2001 – 2014 London, 24.10 – 3.11.2016 ər ikisi hərbçi ailəsində doğulub, biri İstanbulda, o biri Uelsin Banqorunda. Bu gün Mert Alas və Markus Piqqot – dəb sənayesində ən məşhur fotoduetlərdən biridir. Onlar Missoni, Louis Vuitton, Hugo Boss, Bvlgari, Givenchy, Gucci, Roberto Cavalli, Miu Miu, Tom Ford, Calvin Klein, Versace, Valentino və bir çox başqa brendlər üçün, həmçinin Vogue və Vanity Fair kimi məşhur jurnallar üçün fotolar çəkiblər.
H
KT
4
O
13 YA BR
GAROU Мoskva, 10.10.2016 nun karyerası Notr Dam de Parinin zəng qülləsinin başgicəlləndirici yüksəkliyində başlayıb: kar qozbel Qaru rolunda əvvəl fransız, sonra isə dünya publikasını fəth edib. Bu günə qədər hələ heç bir Kvazimodoya bu qədər platin disk və mötəbər mükafatlar nəsib olmayıb! Amma bu yüksəkliklər ona azdır – Qaru Rusiyaya ulduz turu çərçivəsində iddialı Fly Me to the Moon müraciətnaməsi ilə gedir.
O
QATAR PRIX DE L'ARC DE TRIOMPHE Şato Şantiyi , 1 – 2.10.2016 tən il Arc de Triomphe dünyanın ən yaxşı at yarışı kimi tanınıblar və hadisəyə uyğun təmtəraqla öz 95 illik doğum günlərini, köhnə vaxtlar fransız zadəganlarının qaymaqları toplaşan qədim malikanənin məşhur cıdırında qeyd edirlər.
Ö
TƏ QV İ M İ N QIRMIZI GÜNÜ THE COLOR RUN Barselona, 2.10.2016 ünəşli İspaniya ağ günəşdə yayınmağa çağırır... Daha dəqiq, qaçmağa. Cürbəcür rənglər buludunun içərisi ilə qaçmalı olacağınız məsafə beş kilometrdir və qaçışın sonuna yaxın heç bir ədəbli adam öz parlaqlığı ilə Skittles konfetlərinə güzəştə getməyəcək. Beləliklə, start... Diqqət... Marş!
5 13
YA
BR
G
KT
Ö
P
O
WILLY WILLIAM Bakı, 22.10.2016 zü öz diceyi və prodüseri olan Uilli Uilyam, alovlu Ego sinqlı ilə bütün dünyada şöhrət qazanıb, amma ona qədər vaxtını boş yerə itirməyib: səs cığırlarını uzlaşdıraraq uğurlu klub miksləri düzəldib, mahnılar yazıb və hətta Lord Uilyam təxəllüsü altında prodüserlik də edib. Ona görə də, bu şənbə axşamı yaxşı bir musiqiyə necə baxırsız?
BEYNƏLXALQ CAZ FESTİVALI Bakı, 22 – 30.10.2016 yer de Treqomanın ifasında muğam və cazın sintezi, Debora Karterin valehedici svinqi, Qabriel Qrossinin sehrli qarmoşkası, istədiyi hər şeydə, hətta ovçu gilizlərində belə, takt tutan İrakli Koiava... Bütün bunlar və başqa çoxlu sevinclər bu payız “qulaqları ilə sevənləri” gözləməkdədir.
NargisMagazine.az Əziz oxuyucular, abunəçilər və dostlar! Biz sizə www.nargismagazine.az saytının yeni dizaynını təqdim etməyə çox şadıq!
• mədən İ yyət •həyat TƏ R Z İ • sağ laml ı q • g özəll İ k • SİMAL AR • j u rnal • dəb
SAYTDA BİR NEÇƏ YENİ GÖZƏL SEÇİM İMKANI YARANIB: JURNALIN BÜTÜN NÖMRƏLƏRİNİN ARXİVİ (SON NÖMRƏLƏRİ AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ DƏ OXUYA BİLƏRSİZ), QEYDİYYAT VƏ ƏN ƏSASI – NƏHAYƏT, NARGIS JURNALININ ONLAYN-VERSİYASINA ABUNƏ OLMAQ İMKANI YARANDI!
NARGISMAGAZINE.AZ — NARGIS JURNALININ SAYTI — DƏB VƏ MƏDƏNİYYƏT HAQQINDA MÜASİR İNTELLEKTUAL NƏŞR
O
KT
7
BR
13
YA
İ L L Ü ST R AS İ YA Y E K AT E R İ N A ŞU K İ N A
g ö z ə l l İ k v ə
s a ğ l a m l ı q
TRENDLƏR
PAYIZ MARAFONU 5
1
3
6 2
Ah, dəniz, dəniz!
1. Marc Jacobs 2. Louis Vuitton 3. Salvatore Ferragamo 4. Simone Rocha 5.Fenty x Puma 6. Valentino
4
Çimərlik mövsümü arxada qalsa da, hələ heç kim “mən indicə dəniz köpüyü içindən çıxmışam” stilindəki obrazların aktuallığını ləğv eləməyib. Nə qədər mülayim keçsə də, palto, çəkmələr dövrünə hələ var, qaralı çiyinlərə səliqəsiz dağılmış, nəm olub, sonra sanki dəniz küləyilə yüngülcə qurulanmış saçlar daha da aktual olmağa başlayır. Bu dəb trendi bizim xüsusilə bir də ona görə xoşumuza gəlir ki, onun icrası mürəkkəb deyil: nə xüsusi qabiliyyət tələb edir, nə vaxt, nə də ki, bahalı staylinq vasitələri. Louis Vuitton, Marc Jacobs, Valentino, Saint Laurent, Simone Rocha və Salvatore Ferragamo öz modellərini podiuma birbaşa duşun altından buraxıblar.
O
8 13 K T YA B R
Ehtiyatlı olun, tor var Yeni trend cəsarəti yoxlamaq üçün əsl testdir, onu biz payız/qış - 2016 nümayişlərindən götürmüşük, – torlar və vuallar. Francesco Scogniamiglio nümayişindəki kimi, zəngin naxışlarla bəzədilmiş, yaxud Gucci-nin təklif etdiyi kimi, qəşəng şlyapa ilə cütlükdə, Vivienne Westwood-da gördüyümüz kimi oynaq, qəribə və hətta gəl-gəl deyən, Moschino modellərindəki kimi sirli, saçın davamı kimi gedən – bu torlar yalnız ən cəsarətli ovçular üçün nəzərdə tutulub.
3
1
Rodarte
4 Emilio de la Morena
2
Francesco Scognamiglio
1. Christian Dior 2. Jason Wu 3. Eudon Choi 4. Vivienne Westwood 5. Nina Ricci 5
Salam, balaca hörümçək!
9
BR
13
YA
KT
Vivienne Westwood
Dəb hərdən inanılmaz dönüşlər edir. Vur-tut bir neçə il əvvəl “hörümçək pəncəcikləri sayaq” kirpiklər tamamilə tərbiyəsizlik hesab olunurdu, bu gün isə o, həm podiumda, həm də qırmızı xalıda ən qaynar trenddir! Dəb obrazı yaratmaq üçün heç bir xüsusi vərdişlər lazım deyil: baza kimi bir az adi toz dərman və ya kirşan, üstündən də bir neçə qat tuş. Amma başınızı bu qat-qat gözəlliyə qatıb ağrıtmağa həvəsiniz yoxdursa, onda M.A.C və Maybelline kimi brendlərdən xüsusi tuşlar axtarın – onlar sizin kirpiklərinizi bir göz qırpımında elə yapışdırarlar ki, bütün xanım hörümçəklər paxıllıq edərlər! Eudon Choi, Christian Dior, Emanuel Ungaro, Jason Wu, John Richmond, Nina Ricci və Vivienne Westwood nümayişlərinin vizajistləri bu dəb fəndindən inamla istifadə edirlər. O
Gucci
TRENDLƏR
Qapqara şəhərdə... Tüstülü göz makiyajı, görünür, nə podiumu, nə də meqapolislərin küçələrini tərk etməyəcək. Bu trend transformasiyaya, mimikriyaya, şəklini dəyişməyə qabildir, amma birdəfəlik harayasa çıxıb getmək fikri yoxdur. Bu dəfə «smoki» podiumlara tamamilə qara, praktiki olaraq, qotik və çox qranj qayıdıb. Angelo Maran və Giamba hamı tərəfindən sevilən trendin daha qrafik icrasına üstünlük verdilər, Dries van Noten və Marc Jacobs axmış makiyaj təəssüratını yaradaraq daha çox gözün alt qapaqlarını vurğuladılar, nəinki üst, Dsquared, Moschino, Elie Saab, Givenchy və Sacai kimi Dəb Evləri isə, klassikanın tərəfində durmağı qərara aldılar.
Phoebe English
A.F. Vandevorst
5
Fendi
1
3 Ryan Lo
4
6
Emporio Armani
2
Mən rəssamam, mən belə görürəm!
1. Marc Jacobs 2. Elie Saab 3. Moschino 4. Marc Jacobs 5. Dries Van Noten 6. Sacai 7. Giamba 7
Tezliklə Hellouindir və siz “vampirlərin bal”ına getməkdə tərəddüd edirsizsə, bu dəb trendləri, sadəcə olaraq, sizə cəsarət vermək üçün düşünülüb! Üstəlik, unutmayaq ki, bu bayram sizə, heç vaxt cəsarət etməyəcəyiniz ən qeyri-adi və qaba makiyaj fəndlərini sınamaq üçün gözəl imkan yaradır.
O
0 14 K T YA B R
1. Marco de Vincenzo 2. Veronique Leroy 3. Marni 4. Rick Owens 5. Antonio Marras
1 3
5 4
İrəli, Turgenev xanımları!
BR YA
KT
14
1
Dərisi günəş qarasına dözməyən qızlar! O qızlar ki, yayın bürküsündə çətir və şlyapa altında gizlənərək əziyyət çəkirlər, öz sərin mənzillərini SPF 80+ olmadan tərk eləmir, həmçinin, çimərlik axşamlarında ağ qarğa kimi görünməyə vərdiş ediblər! Sizin zəfər saatınız yetişdi: bu mövsümdə nəcib ağlıq dəbdədir! Qızlara xas qızartının azacıq toxunduğu ağappaq, farfor dəri, bir az lazımi yerlərə haylayter və - budur – siz sanki romantik povestin səhifələrindən enmisiz. Modelləri ağbəniz aristokrat xanımlara döndərməyi, Veronique Leroy, Marni, Marco de Vincenzo, Rick Owens və Antonio Marras nümayişlərinin vizajistləri üstün tutublar.
O
2
M u s t - h av e
OBYEKTİ Preslənmiş M.A.C x Star Trek kölgələri «Hellouin» bayramı sanki hərəkətə səsləyir! Bütün müqəddəslər günü ərəfəsində də olmayıb, senzuranın mərhəmətindən istifadə edərək, bütün stereotipləri atmaq və öz individuallığını daha nə vaxt göstərmək olar? Hər bir mənada kosmik obraz yaratmağa M.A.C eksklüziv kosmetik kolleksiyası və elmi-fantastik saqanın bütün gözəlliklərini, xüsusilə də, dörd çaların preslənmiş kölgələrini özündə təcəssüm etdirmiş Star Trek kömək edəcək: To Boldly Go, Midnight, Bird of Prey, The Naked Time, hansısa birini seçmək qətiyyən mümkün deyil. Biz isə, yalnız və yalnız şadıq – hamısını götürürük! —
KT
2
O
14 YA BR
PRомо
Pantene PANTENE müsabİqəsİ elan edİr Saçımla Qırmızı Xalıda Noyabrın 13 – də İstanbulda Türkiyə, Pantene Altın Kelebek 43-cü illik musiqi və televiziya mükafatlarının təqdimetmə mərasimi keçiriləcək. Bu il Pantene Türkiyədən və Azərbaycandan olan qızlara türk telesənayesinin ən möhtəşəm hadisələrindən birinin əsl ulduzu olmaq imkanı yaradıb! Məşhurlar arasında olmaq və gecənin ulduzuna çevrilmək fürsətindən yararlanın! İştirakçı olmaq üçün cəmi üç addım vacibdir: 1. fotoşəkil çəkdirmək, — şəkildə siz olmalısız; güc və sağlamlıq saçan saçların sahibi; 2. fotoşəkli Facebook və ya Instagram-da paylaşmaq -
#PanteneSacimlaQirmiziXalida heşteqi ilə və məxfilik bölməsində “Hamı baxa bilər”ə köklənməli; 3. Facebook-dakı Sağlam Saclar səhifəsində müsabiqədə iştirak etmək ərizəsini doldurmaq. Kinoaktrisa və model, Pantene-in brend-elçisi Nəslixan Atagül namizədlərin arasından, saçları güclü, parlaq və sağlam görünən iki qız seçəcək. SonraPantene-in peşəkarlar komandası qalibləri qırmızı xalı boyu zəfər nümayişinə hazırlayacaq. Müsabiqəni udan mərasim iştirakçılarını, Pantene brendi aviabiletlərlə, nəqliyyatla, qalmaq üçün yerlə, geyimlərlə və s. ilə təmin edəcək. Pantene Altın Kelebek-2016-nın qırmızı xalısında görüşənədək!
BƏLƏDÇİ
Xoşbəxt SHT sürək, yaxud necə sağlam olmalı ki, dəli olmamalı M ƏT N A FƏT B A Ğ I R O V A İ L L Ü ST R A S İ YA M Ə RYƏ M KU T İ DZ E
KT
4
O
14 YA BR
Sağlam həyat tərzİ (bundan sonra qısaca - SHT), son İyİrmİ İldə fövqəladə populyardır. Həmİşə olduğu kİmİ, ona İlk müracİət edənlər – kİno və şou-bİznes ulduzları oldular, onların çoxu üçün dəlİsov 90-lar, fasİləsİz narkotİk sərxoşluq, reyv və təsadüfİ əlaqələr halında keçmİş və onlar yorulmuşdular. Belə özbaşınalığa son qoymağı qərara alaraq, ulduz yığıncağının bəzİ nümayəndələrİ dəstəylə hİnd aşramalarına cumdular, bəzİlərİ otyeyənə çevrİldİlər, üçüncülər İsə, İdman zallarında saatlarla dəmİr dartmağa başladılar... Elə İsə, gəlİn araşdıraq, görək SHT nədİr.
Balanslaşdırılmış qida haqqında o qədər çox deyilib və yazılıb ki, çətin ki, ona əlavə reklam lazım ola. Tez həzm olan karbohidratlardan imtina və onu mürəkkəb həzmolunanla əvəz etmək, rasiona yağsız ət və quş ətini, meyvə və tərəvəzləri,
SHT-nin sosial baxışı həmfikirlərlə ünsiyyət, ailədə harmonik münasibətlər tələb edir. Yaxınlar tərəfindən göstərilən qayğı və dəstəyə əminlik çox vacibdir. Əlavə edim ki, hər bir xeyriyyə işi, yaxın adamına hər hansı bir kömək – SHT yolunda iri bir addımdır! SHT-nin mənəvi baxışı– bu, öz-özünlə və ətrafdakılarla sülh və harmoniyadır. Streslər, dincliyin olmaması, pis yatmaq və vicdan əzabı, yumşaq desək, uzun və xoşbəxt həyat gətirmir. Kiminə din kömək edir, kiminə meditasiyalar, kimisə dincliyi elmdə tapır... Əsas olan – həyatı sevmək və dəyərləndirmək, onu və ətrafındakıları olduğu kimi qəbul eləmək, xırda şeylərə sevinmək və hər şeyə nikbin baxmaqdır. Və nəhayət, həyat – hadisələrlə zəngin, ən maraqlı oyundur və nə qədər ki sağıq, bizi bu oyundan heç nə çıxara bilməz! —
5
Mənfi yüklü ion və oksigenlə zəngin təmiz hava, – ən yaxşı dostlarımızdan növbəti biridir. Uzaq keçmişdən qayıdıb yenidən dəbə düşmüş dar korsetlər və ağır havası dəyişilməyən binalar isə - düşmənlərimizdir. Kundalini-yoqaya müraciət edin: düzgün nəfəs alma, təsəvvür edəcəyimizdən daha çox problem həll edir! Başlanğıc üçün isə, gəlin, özümüzü, vaxtın çox hissəsini keçirdiyimiz otağın havasını müntəzəm olaraq dəyişməyə və yenə də, havaya və əhvalımıza baxmayaraq, təmiz havada gəzməyə öyrədək.
Və nəhayət, nəfsi saxlamaq. Hazırkı kontekstdə nəfsi saxlamaq ifadəsini, bütün zərərli şeylərdən imtina və faydalı şeyləri zəif qəbul eləmək kimi başa düşmək lazımdır. Bu, siqaretə, alkoqola, narkotik vasitələrə, acgözlüyə, zərərli qida məhsullarına aiddir. Mütləq yadda saxlamaq lazımdır ki, fiziki yük – gözəldir, amma onunla özünü əldən salmaq və son gücünlə özünə işgəncə vermək ziyandır! Həmin o zəiflik prinsipi düzgün qadalanmaya da, su içməyə də və yuxarıda deyilmiş bütün başqa məsləhətlərə də aiddir.
BR
Günəşin ultrabənövşəyi şüalarının təsiri altında orqanizmimizdə D vitamini hasil olunur, o, bizi həm osteoporozdan, dalğın sklerozdan, raxitlikdən qoruyaraq, sümüklərimizi möhkəmlədir və xəstəlik törədən mikrobları məhv etməyə qadirdir, həm də, depressiyaya qarşı əla vasitədir. Odur ki, siz SHT yoluna qədəm qoymusuzsa, gərək evin içinə tez-tez günəş şüaları buraxasız, təmiz havada gəzməyə tənbəllik eləməyəsiz və yayda qaralasız – amma qədərində, heç vaxt unutmayın ki, yuxarıda söylədiyim təriflərə baxmayaraq, ultrabənövşəyi şüaların artıqlığı kədərli nəticələrə gətirib çıxara bilər, ona görə də, sizin köməyinizə şlyapa, çətir və SPF kremi gələcək!
Bir də, gərək müasir insan istirahət etməyi heç bir halda unutmasın. İstirahət gündəlik (yuxu, dostlarla gəzinti, maraqlı kitab oxumaq və ya filmə baxmaq), həftəlik (istirahət günləri özünüzü işlə yükləməyin!) və illik (illik məzuniyyətə etinasızlıq etməyin – səyahətə yollanın, ya da, heç olmasa şəraitinizi dəyişməyə çalışın) olmalıdır.
14
Həyat tərzinə fiziki nöqteyi-nəzərdən nə daxildir? Cavab nə qədər bayağı görünsə də, ilk növbədə, günəş, hava və su. Üstəlik, balanslaşdırılmış qida, istirahət və... nəfsi saxlama.
YA
Sağlam həyat tərzinin üç əsas baxış nöqtəsini ayırmaq olar: fiziki, mənəvi və sosial. Bəli, bəli, bu çap səhvi deyil, SHT – yalnız instaqramda kahı yarpağında toyuq yeyən əzələ şişdirmiş oğlan və qızların motiv verən fotoşəkilləri deyil. Bu, həqiqətən, həyat, düşüncə və davranış tərzidir.
Fiziki yüklənmə haqqında az eşitməmişik. Müasir insan saatlarını sahədə işləməklə keçirmir və qılınc dişli pələnglərdən xilas olmaq üçün dərə-təpəlikləri qaçmır. Buna görə də, sağlam olmaq, qandakı xolesterinin səviyyəsini salmaq, qan dövranınıza kömək etmək, immuniteti gücləndirmək və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırmaq üçün, fiziki yükləri həyat tərzinizə və temperamentinizə uyğun seçmək lazımdır: kimisinə sürətli piyada gəzinti (münasib norma gündə 10 000 addım), kimisinə – trenajor zalında məşqlər, kimisinə isə, qayaya dırmaşmaq daha çox uyğundur.
KT
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına əsasən, SHT – ətraf mühitin təbii və sosial amillərinin təsiri şəraitində, sağlamlığın qorunmasına və möhkəmlənməsinə istiqamətlənmiş insanın motivlənmiş davranışı ilə təyin olunan münasib həyat keyfiyyətidir.
həmçinin paxlalıları və ləpələri daxil etmək – bütün bunlar təkcə bədən quruluşunuz üçün faydalı olmayacaq, həm də, ağıla aydınlıq, diqqəti toplama və qərar qəbul etməyə sürət gətirəcək.
O
Əgər siz də, parka iyirmidəqiqəlik qaçış üçün çıxıb, ağacdan tutaraq bir-iki dəfə oturub qalxmaqla kifayətlənən, sonra yaxınlıqdakı kafedə üç bulka aşıran, ardından da siqaret çəkənlərdənsinizsə, onda sizi məyus edəcəm: bu, sağlam həyat tərzi-zad deyil, sadəcə, özünü aldatmaqdır!
PROMO
GÜCLÜ İRADƏ SAHİBİ Yəqin ki, hər kəs həyatda bircə dəfə də olsa, qalib gələ bilməyəcəyi hesab etdiyi çətinliklərlə qarşılaşıb. Belə anlarda adama elə gəlir ki, hamı bizə qarşıdır və sanki adamın qol-qanadı öz-özünə qırılır... Amma məhz elə onda da, təslim olmasan, ikinci nəfəs açılır –mübarizə aparmaq və nəyin bahasına olur-olsun, qalib gəlmək kimi güclü bir istək baş qaldırır! Bəlkə də, çətinliklər adama elə buna görə göndərilir ki, onlara qalib gəlmək üçün qəlbində özünün də ağlına gəlməyən gücləri oyatsın?.. Bizim qəhrəmanımız, 28 yaşlı Vüsalə Kərimova bu mənada, şübhəsiz, nümunədir: o – hüdudsuz daxili potensialı olan güclü iradəli bir insandır. Vüsalə özünə və bütün dünyaya sübut etməyi bacarıb ki, hətta gəzmək imkanından məhrum olsan belə, fəal və maraqlı həyat yaşaya bilərsən: işləmək, rəqs etmək, maşın sürmək və hətta paraşütlə tullanmaq. Vüsalə, gəlin yaxından tanış olaq... Mən Bakıda doğulmuşam, uşaqlıqdan musiqi ilə məşğul olurdum. Hamı
kimi, mənim də arzularım vardı. 15 yaşım tamam olanda, ali məktəbə daxil olmağa hazırlaşırdım. Beşinci mərtəbədə yaşayırdıq. Bir dəfə pəncərələri silirdim və ehtiyatsızlıqdan karnizdən yıxıldım. Bir həftə komada və ümid verməyən diaqnoz: ən çoxu üç gün yaşamaq... Amma möcüzə baş verdi – mən ayıldım! Bircə o şey aydın idi ki, zədədən sonra mən daha heç vaxt gəzə bilməyəcəm, əlil arabası lazımdır. Anam razı deyildi, o inanmaq istəyirdi ki, mən hələ ayağa qalxacam... Bəs Siz onu necə inandıra bildiz? İl yarımı evdə keçirdim, təkərli ofis kreslosunun köməyi ilə hərəkət edirdim. Sonra atamdan xahiş etdim ki, anama heç nə demədən, mənə araba axtarsın. Anam bu günə qədər barışa bilmir, amma araba mənə çox imkanlar verdi. Bir də, valideynlərimi birinci mərtəbəyə köçməyə də məcbur elədim ki, heç kəsdən asılı olmayım. Bu faciədən sonrakı həyatınızı bir ifadə ilə necə təsvir edərdiz? İkinci doğuluş! Həmin gün – 25 iyul 2004-cü il – mənim üçün hətta həqiqi ad günümdən də əzizdir. Çünki faciədən sonra mən həyatın həqiqi dəyərini dərk elədim, özümü tapdım. Bu haqda bir qədər də təfərrüatlı olarmı? Əvvəlcə mən qazancla məşğul olmağa başladım – məktəb pedaqoqları üçün təqdimatlar keçirirdim. Parklara, həyətlərə çıxırdım, adamlarla ünsiyyətdə olurdum. 2013-cü ildə əlil arabasında bal rəqslərilə məşğul olmaq təklifi aldım. Mən sevinclə razılıq verdim və artıq nailiyyətlərim də az deyil: Dünya kuboku, Avropa və dünya çempionatları, müxtəlif beynəlxalq yarışlar... Bu il avqustun əvvəlində Minskdə yarışlarda mən tərəf-müqabilimlə birlikdə iki nominasiya üzrə qalib olduq.
Bəs karyera, işlə bağlı vəziyyət necədir? Elə həmin ildə də məni ASAN Xidmətdə işləməyə dəvət etdilər. İnanırsız, mən bu gözəl əmək ailəsindəki öz ilk iş günümü hər il qeyd edirəm! Yeri gəlmişkən, həmin gün Beynəlxalq Əmək günü – 1 mayla üst-üstə düşür. Əmək təşkilatı sektorunda işləyirəm, vətəndaşları qəbul edirəm və hər gün minlərlə adamla çalışıram: hər kəsi dinləmək, topladıqları sənədləri yoxlamaq, sonra lazımi instansiyaya yönəltmək lazımdır. Yeri gəlmişkən, mən arzumu gerçəkləşdirmişəm – Moskvada hüquqşünaslıq ixtisası üzrə təhsil alıram. Başa düşdüyüm qədər, Sizin ünsiyyət probleminiz yoxdur... Bəs özünüzə qulluqla işlər nə yerdədir? Bu Sizin üçün vacibdirmi? Etiraf edim ki, qabaqlar mən buna əhəmiyyət verməzdim. Amma axırıncı bir neçə ildir ki, özümə daha çox diqqət ayırıram. Necə də olsa, illər gözləmir... Mən təbii kosmetikaya üstünlük verirəm. Başqa ölkələrdə olanda və onların yerli təbii kosmetikasını alanda, həmişə özümə sual verirdim: doğrudanmı bu cür kosmetika bizim ölkəmizdə yoxdur? Azərbaycanın kosmetologiya məsələsində də geri qalmadığını biləndə isə, çox sevindim. Söhbət hansı kosmetikadan gedir? Bu, Gazelli Group məhsullarıdır. O məni, birincisi, təbii olduğuna görə özünə cəlb edir, ikincisi də, tərkibində ölkəmizin təbii sərvətlərinin ekstraktı var. Çox vətənpərvər yanaşmadır! Ya da, məsələn, Aroma Collection brendindən göz və dodaq makiyajını təmizləmək üçün vasitə
Gazelli Group məhsulları mənİ, bİrİncİsİ, təbİİ olduğuna görə cəlb edİr, İkİncİsİ də, tərkİbİndə ölkəmİzİn təbİİ sərvətlərİnİn ekstraktı var. Çox vətənpərvər yanaşmadır!
– bu, ümumiyyətlə, mənim daimi dostumdur, xüsusilə də yarışlar vaxtı. Makiyaj gözdə və dodaqda çox olduğundan, mən çıxışımdan sonra, flakonu əvvəlcə çalxalayaraq, bu vasitə ilə pambıq diski nəm edirəm və gözlərimi, dodaqlarımı, lazım gəlsə, bütün sifətimi də silirəm, bununla da davamlı makiyajdan problemsiz yaxa qurtarıram. Elə bu xəttin üz üçün olan spreyi də həmişə yanımdadır – mən istənilən fəsildə üzümün dərisini təravətləndirə və nəmləndirə bilərəm. Üstəlik, sprey makiyajı qaydasında saxlamağa kömək edir. Odur ki, mənim çoxlu səfərlərim zamanı onun yerini heç nə vermir. Qeyri-adi qızsız! Bəs ən qeyri-adi nə isə etmək necə, Sizə nəsib olubmu? Mən 4000 metr hündürlükdən paraşütlə tullanmışam. Əsl ekstrim! Bir də – doğrusu, düşünmürəm ki, bu nə isə xüsusi bir şeydir, amma bir həftəyə maşın sürməyi öyrənmişəm; əllə idarə olunur, yəni sürərkən hər iki əlim məşğul olur: biri sükandadır, o biri isə tormoz və qazı idarə edir. Yeri gəlmişkən, ilk dəfə sükan arxasına evdəkilərin icazəsi olmadan oturmuşam. Evə gələndə həyətdə maşını görməyib, işin nə yerdə olduğunu o saat anlamışdılar. Mən qayıdana qədər doğmalarım həyətdə məni həyəcanla gözləmişdilər... Vüsalə, oxucularımıza nə arzulayardız? Adamlar var ki, həyatda çox şeydən qorxurlar – məsələn, maşın sürməkdən. Amma mən düşünürəm ki, heç nədən qorxmaq lazım deyil. Əgər məndə alınıbsa, hər kəsdə alınacaq. Yetər ki, istək olsun. Səmimiqəlbdən istəyəndə – sanki nəhəng Kainat sizə kömək eləməyə başlayır. Heç nədən qorxmayın! Həmişə birinci möhkəm arzulayın, sonra mütləq yoxlayın!
SUICIDE SQUAD F О Т О
A le x andra
L eroy
SƏMİMİ ETİRAF EDİRİK: BU ÇƏKİLİŞ ÜÇÜN OBRAZLARA BİZ BU YAXINLARDA ÇIXMIŞ KİNOFİLMDƏ BAXMIŞIQ. BÜTÜN MÜQƏDDƏSLƏR GÜNÜNƏ KEÇƏN GECƏ GÜMAN EDİRİK PİSLƏRİN ƏN YAXŞILARI OLACAĞIQ!
SAÇ VƏ MAKİYA J Alena Moİseeva MODEL Alexandra Kİseleva @IQmodels
HİTLƏR
G özəl l i k səna ə n p a r l a q ye ye s i n i n n i l i k lə r i
İkinci nəfəs Məğrur tənhalıqda
Estée Lauder-dan gözətrafı dəri üçün Priming Moisture Eye Balm balzamı – «həm bayrama, həm seyrana» kateqoriyasından: ondan təkcə sırf qulluq məhsulu kimi deyil, həm də dekorativ kosmetikanın bir hissəsi kimi də istifadə etmək olar. Balzam dərini makiyaj çəkmək üçün yaxşıca hazırlaya bilir və xoş parlaqlıq effekti yaradır. Çantaya xoş gəldin!
Sehrli çubuq
Qaranlıq vaxtlar Tom Ford-dan Orchid Lip Color dodaq boyası ilə həm vampirlə görüşə, həm də eynilə gecə şəhərinin, sadəcə, gəzintisinə yollanmağın yeridir.
Bobbi Brown-dan yeni Retouching Wand vasitəsi istənilən filtr və mobil fotoredaktordan daha yaxşı olacaq: həm rəng korreksiyasını icra edəcək, həm də bütün nöqsanları ört-basdır edəcək!
Guerlain- dan Foundation Brush ton fırçası
Ulduzlarla şou
Givenchy-dən yeni Le Prisme Superstellar kölgə paleti sayəsində, səmadan ulduz (və hətta üç!) qoparmaq indi tamamilə realdır. Paletin çalarları: Titanium, Soft Coral və Purple Plum parıltıda heç də göy cisimlərindən geri qalmır.
KT
6
O
15 YA BR
Lancôme -dan Grandiôse layneri
Dirilik suyu
La Mer-in möcüzəli vasitələr arsenalında əvəzolunmaz yeniliklə – The Cleansing Micellar Water miselyar suyu ilə artım oldu. Yeni əsgər dərin təmizləmə və dərinin yenilənməsi işlərinə cavab verir. Bu işdə aktiv dəniz komponentlərinin və Miracle Broth qidalandırıcı eliksirin də əli var.
It’
s a s t r i ke !
əcək
əy verilm n a m A
Yaxşı qız
Qıza düzgün tufli verin, dünyanı fəth eləsin! Əgər bu, xəyallarda dolaşan büllur tufli formasındakı flakona yerləşdirilmiş yeni Carolina Herrera – Good Girl ətridirsə, tuberoza ilə ərəb jasmin və qızardılmış tonka paxlası ilə kakaonun cazibəli notlarıyla qığılcım saçırsa, onda biri də bəsdir.
7 15
YA
KT O
BR
M.A.C-dan keql və şar təsvirli, üz üçün Pearlmatte Face Powder kirşanı rəqib qadınlara heç bir şans saxlamır və sizə parlaq qələbə zəmanəti verir.
promo
Qəbələdəkİ Chenot Palace Health Wellness Hotel.
Wellness kaİnatı
Doktor Anri Şeno Azərbaycanın ən mənzərəli yerlərindən biri olan Qəbələdə unikal sağlamlaşdırma mərkəzi – Chenot Palace Health Wellness Hotel (5*) açır. Tibb mərkəzinin və Spanın işi “Şeno metodu” kimi məşhur olan detoksikasiya və orqanizmin yenilənməsi prinsipləri üzərində qurulub.
am meşəsinin kənarı ilə, Nohur gölünün sahilində yerləşən dəbdəbəli Chenot Palace Health Wellness Hotel, — unikal sağlamlaşdırıcı wellness-mərkəzidir. Bu əsrarəngiz yerdə təbiət gözəlliyi, dinclik və xüsusi energetika birləşir. Chenot Palace Gabala – böyük şəhərlərin səs-küyündən və qaçhaqovundan uzaq istirahət üçün gözəl yerdir, orada «yenidən dolmaq», gündəlik ətalətdən tükənən enerji ehtiyatını bərpa eləmək mümkündür.
Tibb mərkəzi 6000 kv.m sahəni tutur və kompleks tibbi müayinə və çek-apların aparılması üçün nəzərdə tutulmuş müasir avadanlıqlarla təchiz olunub. Unikal Şeno metodunun tətbiqi ilə birləşərək, bu, Chenot Palace Gabala mütəxəssislərinə, hər bir qonaq üçün, onun orqanizminin tələbatlarına cavab verən fərdi sağlamlaşdırma proqramını tərtib etməyə imkan yaradır. Metabolik prosesləri səmərəli etməyə şərait yaradan müasir metabolik laboratoriya, krioterapiya prosedurları üçün -110oC
Doktor Corc Qaytanos, Chenot Group-un elmi rəhbəri
Madam Dominik Şeno, Chenot Group-un həmtəsisçisi
temperaturu olan kriokamera, həmçinin, fitnes-skrininq üçün idman laboratoriyası ilə təchiz olunmuş unikal şöbəni – İnsan orqanizminin imkanları şöbəsini (Human Performance Department) xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bundan başqa, şöbədə, fiziki sağlamlığın möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş, antiqravitasiya və normobarik hipoksik (oksigen tərkibi azaldılmış) hazırlığın keçirilməsi üçün avadanlıq da var. Doktor Anri Şeno fərdiləşdirilmiş sağlamlıq proqramları ilə artıq 45 ildən çoxdur ki, məşğul olur. Onun metodu, harmoniyaya yetişmək üçün vacib şərt kimi, bədənə, idraka və emosiyalara bütöv şəkildə, xolistik yanaşmaqdan ibarətdir. Chenot Palace ziyarətçilərini sağlamlıq yoluyla, Avropadan olan terapiya, kardiologiya, idman tibbi, energetik tibb, akupunktura, estetik tibb, qidalanma, osteopatiya, fitnes və fiziki terapiya sahəsində yüksək ixtisaslı mütəxəssislər komandası aparacaq. Tibbi komanda, ən məşhur beynəlxalq tibb konqreslərində təqdim olunan elmi tədqiqatlarda fəal iştirak edirlər. Nəticədə, Chenot Palace-da yüksək, davamlı nəticələrə nail olmağa imkan verən ən müasir və səmərəli texnika və texnologiyalar tətbiq olunur. Şeno pəhrizi – unikal sağlamlaşdırma metodunun vacib hissəsidir. O, sağlamlığın təkcə inqrediyentin keyfiyyətindən asılı olmadığını nümayiş etdirməyə imkan verir: xörəyin kalorisi, qida dəyəri, hazırlanma texnologiyası, nəfis dadı və görkəmi də az əhəmiyyət kəsb eləmir. Pəhriz bədənin təmizlənməsi üçün vacibdir, bərpaedici yaşlanma və iltihaba qarşı mexanizmləri hüceyrə səviyyəsində işə salmağa kömək edir. Şübhəsiz, indiki vaxtda dəbdəbə anlayışı, fiziki və mental sağlamlıqla, həyat keyfiyyətini və orqanizmin funksional qabiliyyətlərini uzun illər ərzində bərpa etmək və qorumaq imkanı ilə qırılmaz şəkildə əlaqəlidir. Məhz elə buna görə də, wellness-i sağlamlıq qoruyan vasitə kimi dəyərləndirənlərin hamısı, Chenot Palace Gabala-ya ideal sağlamlaşdırma mərkəzi kimi etibar edə bilərlər, burada, harmoniya atmosferində öz sağlamlığınızın qayğısına qala bilərsiz.
Anrİ Şeno: “İnsanlar çox yaşamağa başlayıblar və orqanİzmİn funksİonallığını cavanlıqda olan səvİyyədə saxlamaq vacİb olub. Vəzİfəmİz, başlıca məqsədİmİz – İnsana, öz sağlamlığına sərmayə qoymaq üçün alətlər verməkdİr kİ, bədənİnİn bütün hüceyrələrİ həyat enerjİsİ İlə dolsun və öz funksİyalarını yerİnə yetİrsİn. Komandamız bu vəzİfənİ qürur və peşəkarlıqla yerİnə yetİrİr.”
SƏ YA H ƏT V Ə S P A
Clinique La Prairie
Yenidən yüklənmə Klinikanın mənzərəli görünüşü
BİLIRSİZMİ Kİ, FİZİKİ KƏMİY YƏT VAHİDLƏRİNİN ETALONL ARı PARİS YA XıNLıĞıNDAKı SEVRE ŞƏHƏRİNDƏ YERLƏŞƏN BEYNƏL X ALQ ÖLÇÜLƏR VƏ ÇƏKİLƏR BÜROSUNDA QORUNUR? ESTETİK X ARAK TERLİ TAM XİDMƏTLƏR KOMPLEKSİ İLƏ TİBBİ SERVİSİN DƏ ÖZ ETALONU VAR. O DA CENEVRƏ GÖLÜ SAHİLİNDƏ, İSVEÇRƏNİN KURORT ŞƏHƏRCİYİ MONTRÖDƏDİR. BURADA, ALP DAĞL ARıNıN ƏTƏYİNDƏ, KL ARANS QƏSƏBƏSİNDƏ, MƏŞHUR CLINIQUE L A PRAIRIE YERLƏŞİR, ORADA OLMAQ MƏNİM ÜÇÜN, XİDMƏT STANDARTL ARıNDA VƏ PEŞƏK ARLıQDA, BU İL 85 İLLİYİNİ QEYD EDƏN, YENİ KOORDİNATL AR SİSTEMİNİN KƏŞFİ OLDU.
M ƏT N L E Y L A S U LTA N Z A D Ə F OTO M ƏT B U MAT E R İ A L L A R
B İ r İ n c İ ep İ zod Load i n g Clinique La Prairie-da terapiya effekti kandardan başlayır, bəlkə də daha tez: klinikanın vahid Le Château konsepsiyasında birləşrən möhtəşəm memarlıq kompleksi – rekonstruksiya edilmiş XIX əsr binası, ХХ əsrin əvvəllərinə aid La Residence korpusu, tibb mərkəzi və talassoterapiya mərkəzi, nağılvari Alp mənzərəsinin fonunda adama az qala hipnotik təsir edir. Klassik üslubda tərtib olunmuş yüksək dərəcəli syutda məskunlaşarkən, əlavə endorfin dozası alırsan. Nəhayət, otaqdakı terras qapısını dağ massivlərinin qoynundakı göl mənzərəsinə açaraq, özünü Alp postkartlarının içində hiss edirsən. Klinikadakı mehmanxana xidmətlərinin səviyyəsi və infrastruktur beş ulduza uyğundur. Bu o deməkdir ki, sizin terapiyanız lüks dərəcəli rahatlıqla müşayiət olunacaq. Klinikanın ştatında iyirmi həkim və 60
O
0 16 K T YA B R
K l İ n İ ka n ı n ştatı n da İ y İ rm İ hək İ m v ə 6 0 məsləhətç İ v ar ; b u n a görə , pas İ e n t İ n t İ bb İ n 2 5 - də n çox sahəs İ n ə a İ d sər İ ştəl İ məsləhətlər almaq İ mka n ı v ar .
Yarımlüks CHATEAU
məsləhətçi var; buna görə, pasientin tibbin 25-dən çox sahəsinə aid səriştəli məsləhətlər almaq imkanı var. Stomatologiya şöbəsi, menopauza klinikası və estetik tibb mərkəzi - əsas bölmələrdir, amma Clinique La Prairie-də müasir tibbin, praktiki olaraq, bütün istiqamətləri əhatə olunub. Klinikanın təcrübəli həkim ştatı– cərrahlar və anestezioloqlar, həmçinin, istənilən mürəkkəb əməliyyatları aparmağa imkan verən ən müasir təchizatları var. Burada qəbul olunmuş kompleks yanaşma, yüksək dərəcəli estetik prosedurlu tibbi qulluq, Spa və pəhriz proqramlarının kombinasiyasından ibarətdir. 50-yə yaxın tibbi xidmət və ən yeni nəsil təchizat, Clinique La Prairie-ni dünya əhəmiyyətli səhiyyə mərkəzinə çevirir. Yarımlüks CHATEAU
O
BR YA
KT
16
1
Королевский сьют Герардеска
SƏ YA H ƏT V Ə S P A
L a P ra i r i e - də aparıla n sa ğ lamlaşdırma tədb İ rlər İ , c oxl u sayda m u təxəss İ s kooperas İ yası n ı n n ət İ c əs İ old u ğ u n da n , u ğ u ra məhk u md u r .
rah (lat.)
Həyata ik
İkİncİ epİzod Bazar ertəsİnİ gözləmə, yaxud Taedium vitae-dən necə yaxa qurtarmalı Yalnız gigiyena deyil, həm də bütün həyatla bağlı adət etdiyiniz təsəvvürləri alt-üst edəcək ilk görüş – dietoloqla söhbət olacaq. Klinikada olduğun müddətdə mütəxəssis-nutrisionistlə öz menyunun şərtlərini müzakirə edərkən, təəccüblə aşkar edirsən ki, sağlam qidalanma prinsipləri heç də asketizm və bədəni zəiflətmə ilə eyni deyil. Burada, Clinique La Prairie-də, yetərincə fransız həyat fəlsəfəsi əsas tutulur – öz orqanizminin tələbatlarını dinləmək bacarığı ilə rasional hedonizmin qarışığı. Ən yaxşı həyat keyfiyyəti sevinclərdən imtina bahasına deyil, düzgün qidalanma vərdişlərinin köməyi ilə qazanılır: faydalı məhsulları seçmək, onları düzgün hazırlamaq qaydaları və s. Clinique La Prairie-də sağlamlaşdırma tədbirləri, çoxlu sayda mütəxəssis kooperasiyasının nəticəsi olduğundan, uğura məhkumdur. Məsələn, pəhriz, müalicə edən həkimin məsləhətlərinə və analizlərin nəticələrinə uyğun seçilir. Fitnes-mərkəzdə siz, metabolik yaşınızı təyin
Lobbi-bar
Spa-menyu Spa binası
edərək və kalori qəbul etmə miqdarı üzrə məsləhətlər alaraq, Tanita testdən keçə bilərsiz, pəhriz tərtib olunanda da bunlar nəzərə alınacaq. Doğrusu, nə pəhrizdir ki! Mişlen ulduzlu baş-aşpaz David Tarnovskidən, canlı musiqinin müşayiəti altında verilən yeməkləri pəhriz adlandırmaq olarmı? «İnsanın gözü doymur» – Clinique La Prairie-də bu haqda bilirlər, ona görə də burada yemək nəinki fenomenal dadlıdır, həm də elə gözəl gətirilir ki, (etiraf edirəm, bənövşə yemişəm – yox, utanmıram), həm qastronimik, həm də estetik aclığı yatırır. Bunun neyron əlaqələri səviyyəsində necə işlədiyini bilmirəm, amma gözəl yemək olduqca tez doydurur! Burada, bir növ, şüur sınması baş verir və doymağın heç də doldurulmaqla eyni olmaması anlayışı gəlir. Yəni düzgün, faydalı, gözəl, heç nəyə məhdudiyyət qoymadan qidalanmaq mümkündür, amma gərək qədərini biləsən. Desertlər laktozasız və qlütensizdir, dondurma soya südündən hazırlanır – hamısına yol verilir və faydalıdır. Sağlam həyat tərzi deyəndə gərək müsbət yaşantılar yada düşsün. Buna görə imiş ki, çəkini azaltma üzrə proqramlar, Better sleep, Stop smoking! psixikaya zövq və ləzzət prosesi kimi yazılır, daha öz üzərində zorakılıq kimi yox. Klinikanın baş həkimi Olivye Staneçeklə bu barədə ətraflı söhbətimiz də oldu.
KT
2
O
16 YA BR
İstirahət otağı Spa-hovuz
Üçüncü epİzod İblİsİ qovan həkİm – Sizə lobster, yoxsa Vo kantonundan quzu karesi? – soyadı tamamilə jorjsandsayağı Rustenxols olan tərcüməçim Yana soruşur. Mən bir anlığa təsəvvürümə Alp çəmənliklərində dinc-sakit otlayan qıvırcıq quzunu gətirirəm... Yeri gəlmişkən, ilk dəfə 1931-ci ildə doktor Paul Nihans tərəfindən tətbiq olunan biorevitalizasiya metodikasının əsasını təşkil edən CLP preparatı, məhz qoyun embrionunun qaraciyərinin canlı hüceyrələrindən əldə olunur. Bu, klinikanın, dünyanın heç bir yerində analoqu olmayan və VIP-müştərilər arasında çox məşhur olan nou-hausudur. – Əlbəttə, quzu! – doktor Olivye ilə müsahibəyə hazırlaşaraq, tərəddüdsüz cavab verirəm.
KT
BR
YA
16 3
– İsveçrənin aparıcı alimlərinin son on beş ildəki elmi layihələri iki ən yeni proqramın əsasını təşkil edir: yuxu keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və tütün asılılığından xilas olma üzrə proqramların, – doktor Staneçek danışır.
O
Sauna və buxar hamamı
SƏ YA H ƏT V Ə S P A
ı atların b ə l ə t ə ün in büt kimi diqqət t n e i s d m i pa dır: hə bir vah bütöv axmaq lazım də sosial əm və b almaq əm fiziki, h ji, h psixolo Cl i n i q u e L a P ra i r i e - İ n üç öküzü – keyf İ yyət , məsləhətlər v ə x İ dmət . B u dəyərlər İ n sayəs İ n də , o , əfsa n ə olma ğ ı v ə t İ bb İ x İ dmət sahəs İ n də əlçatmaz yüksək pla n ka qoyma ğ ı ba c arıb
Prosedur otağı Spa-otaq
Spa-kafe zalı
Proqram keçdikdən üç həftə sonra pasientlə əlaqə məsafədən saxlanılır, çünki bu problemlərin həllindəki əsas çətinliklər, klinikanın divarları arxasından çıxdıqdan sonra düzgün rejimə riayət etməkdən ibarətdir. Vərdiş elədiyin mühitə qayıdana qədər, qaydalara və həkimlərin göstərişlərinə riayət etmək çox asandır. Sonra isə sol çiyindəki şeytan balası yavaş-yavaş qulağa pıçıldamağa başlayır: Bir siqaretlə sənə nə olacaq ki, heç nə!.. Müalicə edən həkimlə əlaqə saxlamaq çox vacibdir və bu, bərkitmə effekti daşıyır. Bir də qeyd edim ki, klinikada siz, həmçinin, ustad dərsləri və açıq kulinariya dərsləri keçəcəksiz, burada sizə düzgün qidanı düzgün hazırlamağı öyrədəcəklər. Və bu bilikləri də qalan bütün həyatınız üçün aparacaqsız... – Clinique La Prairie-in üç öküzü – keyfiyyət, məsləhətlər və xidmət. Bu dəyərlərin sayəsində, o, əfsanə olmağı və tibbi xidmət sahəsində əlçatmaz yüksək planka qoymağı bacarıb. Sağlamlığa xolistik yanaşma, yüksək dərəcəli mütəxəssislər və klinikanın 1931-ci ildən bu yana şıqlığı – onun ən yaxşı həyat keyfiyyəti uğrunda mübarizəsinin uğuruna zəmanətdir, – doktor Staneçek yekunlaşdırır.
KT
4
O
16 YA BR
Dördüncü epİzod Franklİnlər nəslİndən daha bİr nəfər Naycel Franklin, milyonluq körpəsini – estetika və tibbi xarakterli problemlərin bir dəfədə bir neçəsini həll edən fotostimulyasiya aparatını sevgiylə qucaqlayaraq, Spa şöbəsini qürurla nümayiş etdirir. Bu Spa-məsləhətçinin həvəsi və marağı əminlik verir: siz əsl peşəkarların əlindəsiniz! Clinique La Prairie-dəki Spa-mərkəzin Conde Nast Traveler, Spa Finder, Sunday Times London kimi mötəbər nəşrlər tərəfindən dəfələrlə ən yaxşı adlandırılması faktı (2014-cü ildə isə, dünyada ən yaxşı!), sizin duyğularınızı təsdiq edir. Mərkəzin təklif etdiyi bütün prosedurların tibbi bazası var və onlar həkimlərin məsləhətləri üzrə, müşahidələri altında keçirilir. Personal proqramların təşkil olunması ilə bütöv bir şöbə məşğul olur. Həftəlik proqramlar, istirahət gününün proqramları və Spa-
Fitnes-zal
Kneipp Path. Kneyp üzrə su müalicəsi keçirilən otaq Spa-kokteyl
Geyimdəyişmə üçün otaq
O
KT
BR
YA
16 5
menyunun ayrıca prosedurları təklif olunur. Dəriyə qulluq üzrə xüsusi prosedurlar: mikrodermabraziya, xüsusi pilinq, üz üçün Simonin proseduru (elektroridoliz), ATS (qızıl elektrodlarla mikrocərəyan terapiyası), termaj və ondan sonra məsləhət görülən kollagen maska və oksigen proseduru. Kompleks prosedurlar yerli ağrıkəsmə ilə keçirilir. Clinique La Prairie-in eksklüziv distribüterlik etdiyi Swiss Perfection kosmetikası əsasında qulluq, uzunmüddətli effekti təmin edir. Son nəsil aparat prosedurları, şübhəsiz, yaxşıdır. Amma insan əllərinin şəfalı enerjisi əvəzedilməzdir. Masaj: ənənəvi, tay, ayurveda – sizə çoxdan gözlədiyiniz könül rahatlığını və qurtuluşu gətirəcək. Mənimlə baş verdiyi kimi: masaj seansından sonra mən, axır ki, xroniki miqren tutmasından xilas olduğumu hiss elədim, yoxsa onun öhdəsindən nə həblər gəlirdi, nə də preparatlar... —
O
KT
BR
YA
16 7
HƏYA T T ƏRZ İ
I ns ta g ram
Treat or trick! IX əsrdə bütpərəst keltlərin qaranlıq hökmdarı Souinə sitayiş bayramı ilə, katoliklərin Bütün müqəddəslər günü (All Hallows Even) ərəfəsi qarışdı və Halloween adını aldı. Hesab olunurdu ki, bu gecə o dünyanın darvazaları açılır və cəhənnəm sakinləri oradan canlarını qurtarıb Yerdə oyun çıxarırlar. Gecəyə yaxın şər qüvvələrin paltarlarını geyinmək, qorxulu makiyaj eləmək və bütün gecəni şeytanlar kimi şənlənmək qəbul olunub! Hellouinin əsas atributu – içəridən şamla işıqlandırılan balqabaq başdır, bu, məhsul yığımının başa çatmasının, həm də şər ruhlar və onların öhdəsindən gələn atəşin rəmzidir. Bu gecə pəncərələr altından uşaqlar bağırırlar: «Treat or trick!» – «Pay ver, yoxsa pis olacaq!». Şirniyyat, hələ lap pul şəklində «qurbanvermə», sizi maskarad paltarı geymiş balaca demonlardan yaxşı qoruyacaq. Hellouin gecələrinin əsas şərtlərindən biri – geyinib-keçinməkdir. Müəyyən makiyaj, saç forması və manikürsüz keçinmək olmaz. Hellouin, bəlkə də ilin yeganə bayramıdır ki, öz qrotesk və təkrarolunmaz vampir, zombi və ya məkrli qulyabanı obrazınızı yaratmaq üçün makiyajdan bolluca istifadə etmək günah sayılmır. Adamı dəli edən qorxulu makiyaj – bizim şən mistik oyunumuz üçün lazım olan da, bax, budur! —
O
8 16 K T YA B R
LOVE STORY
Alen Delon
«Siz həddən artıq gözəlsiz, karyeranız alınmayacaq», – ilk kino sınaqlarında prodüserlər ona bunu təlqin eləmək istəyirdilər. Amma proqnozlara rəğmən, Alen Delon ən qısa vaxt ərzində xalqın sevimlisi oldu, illər sonra isə, kino əfsanəsi. Qadınları çox olub, amma onun həyatında hamıdan çox ləngiyən Mirey Dark olub.
Mirey Darк
Mireyi şöhrətə aparan yol olduqca mürəkkəb və uzun olub. Onu məşhur kino aktrisası və seks-simvol kimi tanıyanda, artıq otuz yaşı var idi. Amma “Qalya” filmindəki çəkilişləri sayəsində, Fransanın ən xoşbəxt qadını oldu, orada o, bütün ömrünün sevgisinə – Alenə rast gəldi...
O
0 17 K T YA B R
Xoşbəxt olmaq heç vaxt gec deyİl Q
MİREY DARK VƏ ALEN DELON
Əsl soyadı - Eqroz (Mireille Aigroz)
BR
17
YA
KT O
M Ə T N N ata O smanl ı F O T O M ətb u M A T E R İ A L L A R
1
ızcığaz gec doğulmuşdu və niyəsə, sevimli uşaq deyildi. Anasının, demək olar, vaxtı olmurdu, böyük qardaşları onun nazıyla oynamaq istəmirdilər, atası isə, ümumiyyətlə, onu atılmış uşaq adlandırırdı. Doqquz yaşı bitər-bitməz, atası birdən-birə balaca Mireyin qolundan yapışıb çardağa apardı və orada, bu qızcığaz doğulandan bəri həyatının həmişəlik korlandığını qışqıra-qışqıra, özünü asmağa çalışdı. Qızcığaz ağlayır və ona yalvarırdı ki, dayansın. Bu xatirə həmişəlik yaddaşına həkk olundu. İllər keçəcək və Mirey Dark biləcək ki, anasının bir dənizçi ilə ehtiraslı romanı olub, amma yeniyetmə oğullarını qoyub, ərindən ayrılmaq qərarına gələ bilməyib. Bu adülter nəticəsində də dünyaya Mirey gəlib. Əsl atası o doğulandan az sonra həlak olub, amma ölümqabağı yenə də qızını görmək imkanına nail ola bilib.
LOVE STORY
"Qalya" filmindən kadr, 1966
Göylərdə tanışlıq Tulona nifrət edirdi və ilk imkan düşən kimi Parisə köçdü. Maneken işlədi, sonra filmlərə çəkilməyə başladı. İlk böyük işi – «Qalya» filmindəki rolu oldu, bu rola görə Mirey Dark saçlarını sarıya boyadı, elə bu cür də yadda qaldı və əvvəl Fransada, sonra isə bütün dünyada tamaşaçıların sevimlisinə çevrildi . Amma əsl şöhrət və uğur otuz yaşından sonra gəldi. İndi Mireyin pula ehtiyacı yox idi, özünə yaxşı mənzil ala, öz zövqünə görə tərtibat verə və ürəyi istədiyi kimi həyat tərzi keçirə bilərdi. Ciddi romanlarla məşğul deyildi, sevgililəri ilə azca vaxt keçirib, onları atırdı. 1969 - cu ildə onun Delonla görüşü baş verdi... Hərçənd, ilk dəfə onlar 1967-ci ildə görüşmüşdülər – birgə Madridə uçmuş, yol boyu boşboğazlıq eləmişdilər və Alen soruşmuşdu ki, hansı oteldə qalmaq istəyir. Artıq mehmanxanaya çatanda, dərrakəli Mirey hər şeyi götür-qoy etmişdi: Delon evli idi, qəzetləri onun, yoldaşı Natalinin və kiçikEntoninin – nümunəvi ailənin fotoları bəzəyirdi! O, elə bu yerdəcə yeni mehmanxana tapdı və təcili oraya köçdü... İki ildən sonra isə, Delon təəccüblə soruşanda: «Sən Madriddə hara yoxa çıxdın? Mən otelə zəng vurmuşdum», – o, nə isə yalan bir cavab verdi. İndi rahat nəfəs almaq olardı – o boşanıb.
ənin a ingilisc tı m m a , ır d qarasaçlı üsünün aidiyya Əslində, xəll ə onun t ır) dark-ına dur (Darc yazıl yox
Mirey ulduz idi, Mişel Pikkoli, Lui de Fünes, Jan Qaben, Lino Ventura ilə oynamışdı. «Qara çəkməli ucaboy sarışın»da onun əynində, Guy Laroche-dan, belində enli kəsiyi olan əfsanəvi don var idi, bu, Parisdə gurultu qopardı, hətta qalmaqal da yaratdı – o vaxtlar belə şeyləri meydan oxumaq kimi dəyərləndirirdilər.
Ən gözəl kişinin arvadı Mətbuatda Alen Delon və Rommi Şnayderin qəmli sevgi hekayəti haqqında yazmaq bir adət idi. Delonun ən uzun və möhkəm nikahı isə Mirey Dark ilə olmuşdu. Onlar bir yerdə
KT
2
O
17 YA BR
on altı il yaşamışdılar, zarafat deyil! 1969-cu ildə necə görüşmüşdülərsə, elə o vaxtdan ayrılmaz idilər. Dark Delonun malikanəsinə köçmüşdü və onların yeni həyatları başlamışdı. Xidmətçi, aşpaz, vəzifələrin heyət arasında dəqiq bölünməsi, mütləq rahatlıq... Şübhəsiz, bu illər hər ikisinin yaradıcılığında ən məhsuldar sayılır. Mirey Alenə yalnız arvad deyil, həm də dost, həmkar idi – o, bütün maliyyə və biznes məsələləri ilə məşğul idi, ətriyyat xəttini və geyim brendini inkişaf etdirirdi. Əlbəttə, Alen ona xəyanət edirdi. Mireyə bu sualı verəndə çiyinlərini çəkir: hə, onun məşuqələri ilə şəxsən tanış idim. Onun fikrincə, dünya kinematoqrafında ən gözəl kişinin arvadı statusu, sadəcə, məcbur edirdi ki, kiçik intriqalara göz yumsun, onları yumorla qəbul eləsin. Alen də bunu dəyərləndirirdi.
Heç nəyə baxmayaraq sevmək
3 17
YA
BR
Heç bir şübhə yoxdur ki, onlarınkı çox xoşbəxt nikah idi. Mireyin yeniyetməlik kompleksləri məhz Alenlə birgə olanda yoxa çıxdı – onu sevən, qayğısına qalan gözəllik etalonunun yanında, ətrafdakıların paxıllığını hiss edə-edə, o, öz dəfedilməzliyinə inanmağa başlamışdı. Mirey Darkın xatirələrindən: «Əvvəllər mən heç kimə uzun müddətli bağlanmaq istəmirdim, sevgini yalnız qısa macəra kimi qavrayırdım. Amma Alenin yanında hər şeyin birdən olamasını istəmişdim – ailə, ümumi ev, uşaqlar. Yadıma gəlir, dəfələrlə, Romanın bürkülü gecəyarısında oyanıb, ayaqlarımı yığıb yatağımda oturmuşam və küçə fənərlərinin sarımtıl işartısında uzun müddət Alenin sifətinə baxaraq, onun uzun kirpiklərindən, düzgün profilindən zövq almışam. Biz romantik Romadan gündəlikParisə qayıtdıq və hadisələri tələsdirməməyi qərara aldıq. Ayrı yaşamağı davam edir, bir-birimizə görüşlər təyin edirdik. Alenin məşuqələrinin olmasına sakit yanaşırdım – Medli, striptizçi Lova Mur , başqaları. O heç nə gizlətmirdi və mən onun yanına gələndə, çıxıb getməkdə olan Medli ilə toqquşa bilirdim. Biz bir-birimizə təbəssümlə baxıb ötürdük...».
KT
Mirey Dark və Alen Delon. Paris, 1974
Mirey Dark və Alen Delon "Medli" filmində, 1970
O
Heç bir şübhə yoxdur ki, onlarınkı çox xoşbəxt nikah idi. Mireyin yeniyetməlik kompleksləri məhz Alenlə birgə olanda yoxa çıxdı – onu sevən, qayğısına qalan gözəllik etalonunun yanında, ətrafdakıların paxıllığını hiss edə-edə, o, öz dəfedilməzliyinə inanmağa başlamışdı.
LOVE STORY
Yaşamaq üçün ölmək Amma bu xoşbəxtlik Darkın xəstəliyi ilə pozulmağa başladı. Aktrisanın ürəyi ilə bağlı problemləri var idi: uşaqlıqda bir neçə dəfə ağır angina keçirmişdi. Məhz bu səbəbdən də ulduz cütlüyün uşağı olmurdu. Mirey Delonun oğlu Entoni ilə yaxşıca dostlaşmışdı. Yeri gəlmişkən, onları elə indi də mehriban dostluq telləri bağlayır ki, bunu Entoninin atası ilə münasibəti haqda demək olmaz. Mirey də, Alen də çox arzulayırdılar uşaqları olsun. Dəfələrlə həkimə müraciət ediblər, valideyn olmaq üçün mümkün variantlar axtarıblar, amma kardioloqlar yenilməz idilər: Dark doğuşa qədər yaşamaya bilərdi. Yetmişinci illərin ortalarına yaxın səhhəti pisləşməyə başladı. Tutmaları çoxalmışdı, onların biri xəstəxana və açıq ürək əməliyyatı ilə bitdi. Ən qorxulusu reabilitasiya dövrü idi – Mirey şişmişdi, yatağa pərçim olmuşdu, gözəl çiçəkləyən qadından dönüb olmuşdu, öz sözləri ilə desək, eybəcər bədheybət... Delon xəstəxanaya hər gün gəlirdi, arvadına ürək-dirək verirdi, amma Mirey hiss edirdi: onun münasibətində nə isə dəyişilib. Səhhətin pisləşməsi, zahiri görkəmdəki dəyişiklik, Delonun “Polis sözü” filmindəki işi ilə üst-üstə düşmüşdü, orada onun tərəf - müqabili Ann Pario idi. Alen də vurulmuşdu. Bu, əvvəllər dəfələrlə olduğu kimi vaxt keçirmək, bir neçə ehtiraslı gecələrin kiçik macəraları deyildi – gənc, çiçəkləyən gözəllə, yeni seks-simvolla başı tamam parlaq münasibətlərə qarışmışdı. Ondan iki dəfə böyük və indi belə ağlamalı gündə olan Mirey, əlbəttə ki, ona müqavimət göstərə bilmirdi. Heç belə fikri də yox idi. Delonun başqası ilə münasibətindən xəbər tutanda, sadəcə, ondan xahiş elədi ki, daha xəstəxanaya onu görməyə gəlməsin. – Bütün günahlar məndədir, Mirey, – Alen dedi. Və getdi. Həkimlər ciddi şəkildə qorxurdular ki, ərindən ayrılmaq onların pasientini öldürəcək, amma tamamilə əksinə oldu: Mirey Dark birdənbirə düzəlməyə başladı. Həyata sevgi, tabe olub yazığa çevrilmək istəməməsi, ağır xəstəliyi yenməyə qadir oldu. Nəfəs almanı, yeməyi, gəzməyi yenidən öyrənmək lazım gəldi... Onun planlarında əvvəlki görkəmini qaytarmaq və əlbəttə ki, sənətinə qayıtmaq var idi.
Mirey də, Alen də çox arzulayırdılar uşaqları olsun. Dəfələrlə həkimə müraciət ediblər, valideyn olmaq üçün mümkün variantlar axtarıblar, amma kardioloqlar yenilməz idilər: Dark doğuşa qədər yaşamaya bilərdi.
Mirey Dark, Alen Delon, Romi Şnayder. Paris, 1977
un böyük Alen Delon və kino oğlu teatr r aktyorudu
Kino adülteri Mirey qayıtdı. Sonra isə məşhur və uğur qazanmış bir adama – Europe 1 radiostansiyasının direktoru Pyer Barreyə ərə getdi. Nikah xoşbəxtlik gətirdi, amma, təəssüf ki, çox sürmədi: Mirey Darkın ikinci əri evliliyin beşinci ilində vəfat etdi. Dul qalmış Mirey ümidini itirməməyə yenə özündə güc tapdı və özünü bütövlüklə işə verdi. Yalnız aktrisa və ssenarist kimi işləməklə kifayətlənməyib, ilk dəfə özünü ciddi sənədli filmdə sınamağa başladı. Onun sosial mövzudakı sənədli filmləri və reportajları geniş rezonans yaratdı. Səkkiz illik dul həyatı... Bu vaxt ərzində Delonun yeni ailəsi quruldu, onun həyat yoldaşı heç də aravuran, tezliklə Aleni darıxdırmağa başlayan Pario yox, holland modeli Rozali van Bremen oldu. Arzusunda olduğu uşaqları dünyaya gəldi: qızı Annuşka və oğlu AlenFabyen. Mirey öz xudmani təkliyinə o qədər öyrəşmişdi ki, memar Paskal Desprenin ortaya çıxmasını ciddi qəbul eləmədi. Uzun illər onu «sadəcə dost» kimi qəbul edirdi, amma altmış yaşında onunla üçüncü nikaha qərar verdi. «İndiyə qədər təəccüblənməkdə davam edirəm: hardandır ürəkdə bu qədər sonsuz imkanlar, belə dahiyanə ölmək, dirilmək və yenidən sevmək bacarığı?!». 2003-cü ildə o, Delonla çəkiliş meydançasında görüşdü. 2007-ci ildə isə, teatr karyerasındakı uzunsürən fasilədən sonra, Delon “Medison dairəsinin körpüləri” tamaşasında istisna olaraq Mirey Darkla oynamağa razılıq verdi. Fotoqrafla, iki uşaqla, ərini atmaq istəməyən evdar qadının sevgi hekayəti, onun özünün dünyaya gəlməsi haqdakı hekayətə elə bənzəyir ki! —
KT
4
O
17 YA BR
mızla a z a ğ a m ! 1000 m Mall’dayıq 2
lik
Gənc
Ganjlik Mall, 2 этаж, тел: +99450 222 03 13 mudoconceptbaku, mudoconcept.az
İ NT E R Y E R
Alİsa möcüzələr evİndə Əgər Alİsa Londonun qərbİndəkİ qərİbə bİr evİn bağında boş-bekar oturmaqdan bezsəydİ, onda ona , nağıl dünyasına düşmək üçün, heç də dovşan yuvasına gİrmək lazım olmayacaqdı: yetərdİ kİ, sadəcə, Klod Sesİl Qurnenİn evİnİn qapısını açsın. Klod Sesİl Qurne – İqtİsadçı və Nyu-Yorkdan Şanx aya qədər öz əl İşlərİnİn məhsulu – bəzəklİ dİvar kağızları İlə məşhur olan de Gournay dİzayner evİnİn əsasını qoyan ŞƏXSdİr. De Gournay şİrkətİ artıq 30 İldən çoxdur kİ, planetİn ən məşhur adamlarının evlərİnİn dİvarlarını bəzəyİr – Connİ Depp və Kİra Naytlİdən tutmuş, Con Qalyano və Uels şahzadəsİnə qədər.
ə ısı, şairi v ç t a y iy z a ın İngilis riy errollun «Alisan K is r u la ı» y yazıçısı L ölkəsində macəra r möcüzələ ın qəhrəmanı nağılın
M Ə T N N İ G A R O R U C O V A foto D an M arshall
KT
6
O
17 YA BR
7 17
YA
KT O
BR
Klod Sesil Qurne qızı ilə. Foto Damian Russel
İ NT E R Y E R
D ovş a n ı n a r d ı n c a Qurne gənc yaşlarından əntiq mallarla maraqlanıb və öz birinci divanını haradan gəldi yox, Christie’s hərracında alıb. De Gournay şirkətini yaratmaq ideyası da evə dekor verərkən əmələ gəlib. Bir amerikan şirkətində ona divar kağızlarına görə... 20 min funt sterlinq təklif edirdilər. Klod heç cür başa düşə bilmirdi ki, hətta əl işini, materialı və ipəyi nəzərə aldıqda belə, bu qədər iri məbləğ haradan əmələ gəlir! Onda iqtisadiyyat magistri Çinə yollandı ki, orada öz fabrikini açsın. “Qapalı” ölkədə biznes başlatmaq asan deyildi, amma indi Qurnenin ölkənin hər yerində bir neçə studiyası var və o emalatxanalarda əl işiylə təkcə divar kağızı bəzəmirlər, orada həm də keramik əşyalar və mebellər də hazırlayırlar. Divar kağızlarının hamısı əl işidir, elə bu da şirkəti bazarda rəqiblərdən fərqləndirir. Divar kağızının bir zolağının əmələ gəlməsinə 3 gündən 20 günə qədər vaxt gedir. Başlayanda, əsasən ingilis bağ evlərinin motivlərinə söykənən 15 stil var idi, amma indi de Gournay-də müştərinin istənilən “divar kağızı” fantaziyasını gerçəkləşdirə bilərlər. Bir divarlıq müəllif divar kağızı 2-dən 10 minə qədər funta başa gəlir. Şübhəsiz ki, bu, uğurdur. Lakin Klod indiyəcən əmin deyil ki, uğurun zirvəsi var. «Uğur nədir? 75 il nikahda və çoxlu nəvə-nəticənlə birgə xoşbəxt olmaqmı? Cıdır üzrə dünyanın ən yaxşı eksperti olmaqmı? Buddist monaxı olmaqmı? Şəxsən mənim xoşuma müxtəliflik gəlir və mən çoxlu işlərin hamısıyla birdən məşğul oluram. Kənd təsərrüfatı, daşınmaz əmlak, bağçılıq, iqtisadiyyatdan dərs demək, oxumaq və təhsil almaq. Mən çox şeyi öyrənməkdə davam edirəm, əsasən, naxışvurma və interyer, bağçılıq və gülləri. İnanmıram ki, bu dağın fəth oluna bilən zirvəsi var: hər dağın arxasında da daha böyük zirvələr ».
Müasir dizaynda, göründüyü kimi, çox şey ucuz və vulqardır, amma daha yaxşı keyfiyyət axtarmağa imkanı olanlar üçün son dərəcə gözəl, unikal dizaynlar da az deyil, – belələri çox vaxt əntiq maldan da baha olur.
O
8 17 K T YA B R
Əntiq həvəskarı və unikal divar kağızları istehsal edən şirkətin uğurlu sahibinin evinin necə göründüyünü təsəvvürünüzə gətirə bilərsizmi? Alisanın mütləq xoşuna gələrdi, çünki hər otaq – bütöv bir dünyadır: Klodun sevimli otağı – şüşə buxarısı olan, divarları cökə budaqlarına bürünmüş qonaq otağıdır; əsl cənnət bağı olan yataq otağı; Orta əsr Parisinin mənzərələri olan qızılı tonlarda daha bir yataq otağı; ziyarətçilər üçün Şərq üslubunda otaq, ultramüasir pilləkən... İnanılmazdır, amma hamısı bir yerdə de Gournay dünyasının bütövlüyü hissini oyadır.
Da i r ə ü z r ə q açış
9 17
YA
KT O
BR
Bizim Alisa Lyuis Kerrollun yox, hətta Tim Börtonun fantaziyasının məhsulu olsa belə, Qurnenin köhnə tövlələrdən düzəltdiyi evdən onun xoşu gələcək. Naxışlı divar kağızının klassik süjetinə baxmayaraq, de Gournay onları müasir edir. «Biz miqyası, fonu və rəngləri uyğunlaşdırırıq ki, müasir şəraitə yaraşsın. Onlar fərdi panellər kimi də istifadə oluna bilər. Biz müştərinin ürəyi istəyən hər şeyi çəkə bilərik, – odur ki, siz heç vaxt de Gournay üslubunu tanıya bilməyəcəksiz». Hansı divar kağızını seçməli? Mənzərə otağa dərinlik verir, şəhər görünüşü və ya qıpqırmızı rəng kameralıq əlavə edir. Şirkət müasir dizayna o qədər yiyələnib ki, metal səthlərdə rəsmlər yaradır və hətta silikon vadidə baş ofislərdən birini də bəzəyib. «Dəb dəyişilir, amma keyfiyyət və incəsənətə həmişə tələbat olacaq. Ona görə də nə qədər ki, insanlar öz evlərində canlı incəsənət görmək istəyirlər, biz, rəsm çəkəcəyik».
İ NT E R Y E R
Gözəlliklə kitç arasındakı sərhədin haradan keçdiyini mən qətiyyən bilmirəm! Amma, fəlsəfəmə görə, yaxşı zövqün yeganə sübutu – vaxtaşırı pis zövqə yuvarlanmaqdır.
O
0 18 K T YA B R
BR YA
18
1
izmin eoklassis əti, n ə v m Moderniz cəsənət istiqam lı lan in sintezi o li forma və baha ur cəsarət icra olun la r a ll ia r e mat
KT
Klod Sesil Qurne özünü israrla rəssam adlandırmaq istəmir. Amma o, öz evinin birmənalı olaraq, memarı və dizayneridir, ev, düz otuz il idi ki, dəyişməz şəkildə qalmışdı, yalnız 2002-ci ildə onun sahibi orada dəyişilik elədi. Bu qədər vaxt kifayət idi ki, məhz necə ev istədiyini Klod anlaya bilsin: dünyanın ən yaxşı bir yerində, ən məşhur şəhərlərdən birinin mərkəzində və eyni zamanda dinc bir vahədə, gözəl bir parkın yaxınlığında. İdeal ev, Qurnenin fikrincə, – ocaq və ürəkdir, istilik və ünsiyyət mərkəzidir. Ailən və dostlarınla ideyanı bölüşdüyün və ünsiyyət apardığın, yemək-içməyini bölüşdüyün bir yerdir. Burada təkliyə çəkilib kitablar oxumaq, düşünmək üçün sakitlik tapmaq olar. Bunu etməyə imkanı çatanlar üçün isə, bura həm də musiqi zalı, kitabxana, qızdırıcılı hovuzdur... Öz evində o, işıq şaxtası quraşdıraraq, təbii işığa aksent edib: şüşə pillələr, şəffaf tavan və döşəmə. Zirzəmisində kinoteatr, birinci mərtəbədə isə, mətbəx, yemək otağı və qonaqlar üçün yataq otağı var. Qonaq otağı bilərəkdən sonuncu mərtəbə yerləşdirilib ki, «işıq içində üzsünlər». Klodun sevimli otağında, Parisin xırdaxuruş bazarından alınmış, 60-cı illərdən qalma balaca jurnal stolu, yanında da məxmər üzlüklü iki taxt var. Onlardan biri – Christie’s hərracında əldə olunmuş III Georq dövrünün orijinalıdır, o biri isə – onun eynilə surətidir. Yazı stolu ar-deko üslubundan işlənib, onun üzərindəki güzgü isə – XVIII əsrdəndir. Klodun fikrincə, onun evi üç kəlmə – «həyat, iş və əyləncə» deməkdir. Alisa üçün lap uyğundur, elə deyil? Bənzər parlaq şəraitdə böyümüş Klod, öz evini narahat qara-ağ tonlarda,
sadəcə, təsəvvürünə gətirə bilmir. Onun kiçik qızı Hannanın evi – eynən beləcə «çin mücrüsüdür». Klod bununla bağlı zarafatla belə deyir: «Mən özüm kimi olmağa son qoya bilmirəm!». Amma, öz firma üslubundan danışarkən, Klod yenə də vurğulayır: «Bizim firma üslubumuz – keyfiyyət, rəssam və sənətkardır, onlar müştərilər üçün öz seçdikləri üslubda mükəmməliyə can atırlar, müəyyən tərzi sadəcə təqib etmirlər». De Gournay-in dəbdəbəli divar kağızları – xalis incəsənətdir. Onların vasitəsilə rəngkarlığı və tarixi öyrənmək, saatlarla, günlərlə, illərlə onlara tamaşa eləmək olar. Bu isə, yuxu deyil, elə möcüzəli gerçəklikdir ki, heç vaxt unutmazsan!.. —
O
E və n e c ə d ü ş m ək ol a r?
SİRR
XEYİRXAH NİYYƏTLƏRLƏ...
İ
nsanı müəmmalı olan cəlb edir. Bu müəmmalı olan, dünya tarixinin gedişatına təsir edəndə isə, o, ikiqat maraqlandırır. İnqilablar, çevrilişlər, müharibələr, imperiyaların dağılması, yeni dövlətlərin yaranması və buna bənzər hadisələr kor-təbiidirmi? Yoxsa, kiminsə hökmlü əli gizlincə tarixin gedişatını istiqamətləndirir?
MƏTN TEYMUR DAİMİ FOTO MƏTBU MATERİALL AR O
2 18 K T YA B R
Kulisarxası
Sərt iyerarxiya
Müasir insan – şəkkak və abırsızdır, o, aşkar olana inanmır. O əmindir ki, bizim bildiyimiz tarix, – sadəcə, qanlı-qadalı insan dramının oynandığı səhnədir, əsas şey isə, kulis arxasındadır: bu, tarixi proseslərin gizli yayları, daim kölgədə qalan hansısa “təsir casuslarıdır”. Gizli cəmiyyətlər – gizlində qalmaqla bizim taleyimizə təsir edən bağlanmış təşkilatlar, – mövzusu beləcə üzə çıxır... Gizli cəmiyyətlər çoxdur. Amma insanların bir neçə yüz il ərzində haqqında eşitdikləri cəmiyyətlərdən danışırıqsa, onda bu, əlbəttə ki, masonlardır. Onlar haqqında, ümumiyyətlə, nə bilirik, bir də, bizim bildiklərimiz nə dərəcədə mötəbər sayıla bilər? Vaxtaşırı publikaya sızan məlumatlar olduqca ziddiyyətlidir. Bu da təəccüblü deyil: sirli hər şey şayiələr, əsassız ehtimallar, fərziyyələr, hərdən də naşı sadəlövhləri karıxdırmaq üçün xüsusi uydurulmuş məlum cəfəngiyyatlar doğurur. Buna görə də, masonlara həsr olunmuş çoxsaylı kitablara, məqalələrə, televiziya verilişlərinə və internet mənbələrinə baxmayaraq, onlar haqqında dəqiq informasiya yoxdur və ola da bilməz. Bununla yanaşı, bu cəmiyyətin tarixi və quruluşu az-çox bəllidir.
Təşkilati baxımdan masonluq böyük lojalar deyilən şöbələrə bölünür. Onlara, ərazidən asılı olaraq, on beş – yüz nəfər daxil ola bilər. Masonlar yaşayan hər ölkədə cəmisi bir böyük loja var: o, ölkə daxilindəki yerli kiçik lojalara rəhbərlik edir. Lojalarda, üç həsr olunma dərəcəsi ilə şərtlənmiş sərt iyerarxiyaya riayət olunur: şagird (bu dərəcə, namizədləri mason edir), usta köməkçisi (aralıq) və usta – bu dərəcə, “qardaşlığın” həyatında tamdəyərli iştirak üçün vacibdir. Usta-mason rütbəsi başqa fərqlilik nişanı – dərəcə ilə qeyd olunur. Şotland Nizamnaməsi, məsələn, dördüncüdən otuz üçüncüyə qədər dərəcələri nəzərdə tutur. Bir dərəcədən başqasına keçid, inisiasiya ilə ifadə olunur – bu, ən əhəmiyyətli mason ayinidir, başqaları kimi, bu ayin də nizamnamə ilə qanuniləşdirilib.
Elə indi də ən vacib mason rəmzləri sırasında – inşaatçı ləvazimatları var: pərgar və günyə, çəkic və qələm, xətkeş və önlük
Cütsima Yanus
3
BR
18
YA
V K liment 5 iyun 1305-ci ildən 20 aprel 1314-cü ilə qədər Roma papası. Tiara ilə üçqat taclanmış ilk papa olmuşdur. Paris, Oksford, Bolonya və Salamanka universitetlərində ərəb, Suriya, yunan və ibrani dillərinin öyrənilməsini daxil etmişdir.
KT
Mason təşkilatı şöbələrinin sələfi kimi, 1312-ci ildə fransız kralı IV Filipp Gözəl və Roma Papası V Kliment tərəfindən məhv edilmiş məşhur orta əsr tampliyerlər (məbədçilər) ordenini hesab etmək qəbul olunur. Lakin, tampliyerlərin ezoterik ideologiyası qotik kilsələrin inşaatçılarının qapalı təşkilatlarında mövcud olmaqda davam edirdi, o kilsələrin arxitekturasının özü – daşda təcəssüm etdirilmiş müqəddəs qanunlar Kitabı idi. Elə indi də ən vacib mason rəmzləri sırasında – inşaatçı ləvazimatları var: pərgar və günyə, çəkic və qələm, xətkeş və önlük. Qotik simvolikaya həsr olunan adam, «tuta bilənlərə» və «eşitməyə qulağı olanlara» ünvanlanmış mühüm öyüdləri özündə gizlədən rəmzi heykəl və vitrajlarla səxavətlə dekorlanmış kilsənin zahiri formalarını və daxili məkanını sadəcə seyr etməklə sakral bilik ala bilərdi. Məlum olduğu kimi, məbəd, hələ də masonluğun mərkəzi rəmzi olaraq qalmaqdadır.
O
Tampliyerlər ordeni
Masonluq obrazı geniş publika üçün ikisimalı Yanusa bənzəyir: bir tərəfdən o, nurlu və cazibədardır, digər tərəfdən isə – məşum və qorxuludur. Hər iki simaya ayrılıqda baxaq. Özlüyündə masonluq, «alleqoriyalarda gizlənmiş və simvollarla illüstrasiya olunan əxlaqi-etik sistem» kimi müəyyən olunur. Fərqli informasiyaya görə, bu orden 1717-ci ildə meydana gəldiyi gündən nəcib, ali məqsədlər güdür: «insanların yaxşılaşması üçün onların özünükamilləşdirməsi və maariflənməsi», xeyriyyəçilik, mənəvi və əxlaqi kamilləşmə, qardaşlıq sevgisinin, insansevərlik və mənəviyyatın, vicdan azadlığı və həmrəylik prinsiplərinin inkişafı. Başqa cür ola da bilməz, belə ki, masonlar özlərini, sakral təlimlərin və xüsusilə, monoteist dinlərin (hərçənd, sonradan görəcəyimiz kimi, bu, masonlara bəzi dini konfessiyalara qarşı çıxışlar etməyə mane olmur) çoxunun əsasını təşkil edən böyük Mənəvi Ənənələrin varisləri hesab edirlər. Mason qardaşlığının ən məşhur üzvləri arasında İohann Volfqanq Götenin, Volterin, Lüdviq van Bethovenin, Aleksandr Puşkinin, Mustafa Kamal Atatürkün, Corc Vaşinqtonun, Teodor Ruzveltin, Artur Konan Doylun, Simon Bolivarın, Uinston Çörçillin və bir çox başqa xadimlərin az qala məktəb partasından hamımıza tanış olan adları çəkilir. Elə buradaca qeyd edək ki, ABŞ-ın “bani-ataları” deyilən adamların hamısı mason lojalarına məxsus olublar; bu ölkənin Konstitusiyası da masonlar tərəfindən yazılıb.
SİRR
Corc Vaş inq ton 1Amerika Birləşmiş Ştatlarının sayca 15-ci prezidenti (1789—1797), ABŞ-ın bani-atalarından biri, müstəqillik uğrunda müharibənin iştirakçısı, Qitə ordusunun baş komandanı, Amerika prezidentlik institutunun yaradıcısı
Uins ton Çörç il Britaniyanın dövlət və siyasi xadimi, 1940—1945 və 1951—1955-ci illərdə Böyük Britaniyanın Baş naziri; hərbçi (polkovnik), jurnalist, yazıçı, Britaniya Akademiyasının fəxri üzvü, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı
Vol ter Ədib, tarixçi, filosof, polemikaçı, fransız maarifçiliyinin mənəvi rəhbəri. Müharibənin və ölüm cəzasının əleyhinə çıxıb, tarix haqqında insan nəslinin kollektiv kamilləşmə prosesi kimi təsəvvür işləyib hazırlayıb.
Görkəmli mason-xadimlərin siyahısı, xüsusilə də mədəniyyət və incəsənət sahəsində, öz üzvlərini fikirdə, sözdə və əməldə kamilliyə yönəldən bu təşkilata qarşı heyranlıq oyatmaya bilməz
Hər şeyi görən göz Təbii ki, görkəmli mason-xadimlərin siyahısı, xüsusilə də mədəniyyət və incəsənət sahəsində, öz üzvlərini fikirdə, sözdə və əməldə kamilliyə yönəldən bu təşkilata qarşı heyranlıq oyatmaya bilməz. Bir sözlə, təəssürat yaranır ki, bütün dövrlərdə bu gizli cəmiyyət yaxşların ən yaxşılarını öz sıralarında birləşdirib. Tarixi binaların fasadları və bütöv şəhərsalma konfiqurasiyalarından (ABŞ paytaxtı Vaşinqtonun həndəsəsi, mason simvolikası ilə büsbütün uyğun gəlir!) tutmuş, amerikan dollarının qrafik dizaynına (baxışlarımızı yavaşyavaş hipnoz edən piramidanın yuxarısındakı “hər şeyi görən göz”, yeri gəlmişkən, piramidanın özündən ayrıca qoyulub) qədər rast gələ biləcəyimiz mason simvolikası da adamı heyran edir. Təntənəli mason ayinləri də, öz ezoterik atributikası və orada iştirak edən, özlərini Kainatın sirlərinə həsr etmiş şəxslərin susqun toplaşması ilə, az valeh etmir. Bütün bunlar, yalnız bəşəriyyətin xeyrinə işləyən qüdrətli müsbət təşkilat imicini yaradır.
Bütlərin devrilməsi Masonluğun ali məqsədilə tanış olmağın, yəqin ki, artıq vaxtıdır. Bu isə – bütün dünyanın universal ümumbəşəri dəyərlərinin işarəsi altında
A BŞ dollar ından f raqment kərpicdən on üç yaruslu kəsik piramida, burada hər bir kərpic ayrı-ayrılıqda bir xalqı və ya dövləti onun sikkəsiylə bildirir, ümumhakim "zirvə" olmayanda bəşəriyyətin natamamlığını simvolizə edir. Hökmran "zirvənin" rəmzi isə — ""Kainatın Böyük Memarının" üçkünc gözüdür" - on üç hərfdən ibarət latın sözü ilə çələnglənib: Annuit Coeptis – ≪tanrıdan xeyir-dualıdırlar≫, onu vurğulayır ki, tanrının iradəsi ilə ≪seçilmiş≫ sinfə dünyanı idarə eləmək düşür. Bu tanrı kimdir, biz yalnız tapa bilərik, çünki "Göz" simvolunun üç xüsusiyyəti var: sirr, hakimiyyət və möcüzə.
birləşməsidir. Razılaşaq: məqsəd özlüyündə çox gözəldir! Amma iş gətirmir: yolun qarşısını, məlum olur ki, üç qlobal “sosial büt” kəsir – ənənəvi dinlər, ənənəvi milli dövlətlər və monaxiya idarəetmə sistemi. Yəni, mahiyyətinə görə, ənənəvi dəyərlər. Buradan da masonluğun taktiki vəzifəsi: bu bütləri dağıtmaq. Amma bunu ən dramatik, qantökülən fəlakətlər olmadan həyata keçirmək mümkün deyil! Dinə gəldikdə, deyə bilərik ki, artıq XVIII əsrdə fransız maarifçi-ensiklopedistlər (onların çoxu, yeri gəlmişkən, mason idilər), xristianlığa sarsıdıcı zərbə vurdular, bundan sonra bütün Qərb postxristian və müsadirəçi, yəni dünyəvi oldu. Milli dövlət ideyası və monarxizm ənənəsi ilə bir az qəlizdir, amma onlar da, gördüyümüz kimi, dünya masonluğunun yuxarıda deyilən məqsədlə – Yeni Dünya Nizamının qurulması üçün yolu təmizləmək, – bağlı olmazın sınaqlar və çağırışlarla toqquşurlar... Yeri gəlmişkən, qəribə təsadüf də olsa, əlbir hazırlanan qəsd nəzəriyyəsi ilə yanaşı, hazırda yetərincə dəbdə olan və fəal işlənən mövzu: praktiki olaraq, elə həmin qlobal məqsədi Komitə 300, Bilderberq klubu, illüminatilər və b. kimi qüdrətli gizli təşkilatlar təqib ediblər və edirlər. İndi çoxları inanır ki, məhz bu təşkilatlar öz korporativ maraqlarını güdərək, ya əlbir, ya da ayrılıqda, dünya tarixinə həlledici təsir
O
4 18 K T YA B R
göstərir və hətta birbaşa dünyanı idarə edirlər. Müxtəlif ekspertlər, analitiklər, tarixçilər, demək olar ki, bütün transmilli korporasiyaların bu gizli cəmiyyətlərin üzvləri tərəfindən idarə olunduqları, o cümlədən, mason lojalarının himayəsi altında olduqları haqda danışır və yazırlar. Budur, baş verənləri izlədikdə, əmin olduqda ki, dünyada çox şey getdikcə aşağı düşür, əvəzində, çiçəkləyən ölkələri bir-iki ilə aclıq məkanına, qan çanağına, vəhşilər yurduna və az qala boş ərazilərə çevirə bilən qlobal və lokal geosiyasi sarsıntıların, müharibələrin, iqtisadi böhran və başqa fəlakətlərin sayı artır – bax, onda suallar doğmağa başlayır. Məsələn: müasir masonluğun bu qorxunc, həyəcan doğuran simasını, onun, bütün planetin xeyrinə çalışan müsbət, nurlu siması ilə necə bir araya gətirməli? İstisna olaraq müsbət başlamış, amma sonradan entropiyaya, deqradasiyaya uğramış oxşar hərəkatların çoxunun taleyi mason təşkilatı ilə də baş verməyib
Qəribə təsadüf də olsa, əlbir hazırlanan qəsd nəzəriyyəsi ilə yanaşı, hazırda yetərincə dəbdə olan və fəal işlənən mövzu: praktiki olaraq, elə həmin qlobal məqsədli Komitə 300, Bilderberq klubu, illüminatilər və b.
ki? Və yaxud, başlanğıcda masonluğun tamamilə yaxşı niyyətləri olduğu ilə razılaşsaq, onda belə bir məşhur deyimi, fatalizm qoxusa da, yada salmaq yerinə düşər: «Cəhənnəmə aparan yol yaxşı niyyətlərlə döşənib»?.. Amma, ola bilsin, bəlkə, bütün narahatlıq və şübhələrimiz tamamilə əsassız və sadəlövhlükdür? Bəs, birdən tarixi və dünyanı idarə edən, özlərini nə hesab etmələrindən asılı olmayaraq, heç də gizli qüdrətli təşkilatlar deyil, bizim “insani, həddən artıq insani” ağlımız üçün paradoksal və dərkedilməz məntiqi olan Tanrının özüdür, bütün siyasi cəmiyyətlər isə, istər aşkarı, istər gizlisi, – bu Tanrının əlində, sadəcə, sözəbaxan marionetkalar və ya müntəzəm işləyən alətlərdir?.. Bu suallar ritorik olmasa da, onlara cavab verməyə tələsmək lazım deyil. Xüsusilə də ucadan. Axı, ən düzgün cavablar, zəhlətökən xarici küyün fonunda güclə eşidilən siqnal kimi, hərdən daxildən gəlir... —
5 18
YA
KT O
BR
A nc ient and Acc epted S cot t is h Rite of Freemasonr y Qədim və qəbul olunmuş Şotland Nizamnaməsi (ing.), yaxud sadəcə Scottish Rite, ən çox yayılmış mason nizamnamələrindən biri
SƏ YA H ƏT
Flor de Muerto Bütün kİşİ adlarının Xesus, qadın adlarının İsə - sadəcə, Marİya olduğu ölkə. Orada bığlı marİaçİlərİn musİqİsİ altında yandırıcı külək sutkalarla süpürüm qovur – aqavadan tutmuş kaktusa qədər. Meksİka . Okean arxasındakİ adİ sakİnlərə ora elə belə də görünür. Amma bu adətkar obraz altında həqİqİ, sİrlİ və bİr qədər qorxulu MekSİkanın əslİnİ görmək də olar. M ƏT N S Ə İ D S A D I Q O V F OTO M ƏT B U - M AT E R İ A L L A R
əyi. ünü çiç rto G r lə lü lü – Ö e Mue Sabahgü ndırırlar: Flor d nlar ki, o də adla İnanırlar b edir . Elə belə lü ü g – ölülərin rın ruhlarını cəz la mərhum
O
6 18 K T YA B R
O
KT
7
BR
18
YA
SƏ YA H ƏT
Noyabrın ilk iki günündə bütün ölkə, kiçikdən-böyüyə, hamı kef edir: əsas xalq bayramını – Ölülər gününü qeyd edir. Yeni Dünyaya Yeni adı verməyi düşünməzdən bir əsr qabaq, hindular hesab edirdilər ki, ölülərin ruhları yeri ziyarət edirdilər ki, dirilər balqabaq və mais yığımından sonra, onlarla söhbət eləyə, yeniliklər haqda danışa və məsləhət istəyə bilsinlər. Əlbəttə, buralara avropalıların gəmiləri gələndə, katolik kilsəsi yad adətlərə qarşı özünəməxsus tərzdə mübarizə aparmağa çalışdı. Keşişlər “böl və hakim ol” qərarına gəldilər... yox, o deyil. “Qalib gələ bilmirsən – başçılıq elə” – bax, bu! Və qədim hindu bayramını xristian bayramları ilə birləşdirməyi qərara aldılar: Bütün mərhumları anma günü və Bütün müqəddəslər günü ilə. Asteklərin və başqa mayyaların rəngarəng adətlərini asketik ispan katolisizmi ilə birləşdirsən, nə baş verər? Nə isə qeyriadi bir şey! Qurbanvermə ənənəsinin kökünü kəsdilər, bayram günlərini də, qərara aldılar ki, bir aydan azaldıb eləsinlər bir-iki günlük, ağayana. Hər necəysə, mədəniyyətlərin mübarizəsində katoliklər qismən də olsa qələbə qazana bildilər. Но Dia de los Muertos – Ölülər Günü – bunu da yaşayıb (bağışlayın). Dia de los Muertos bayramının möhtəşəmliyi getdikcə hər kəsi çulğayır. Hər hansı mühüm xalq bayramı kimi, Ölülər Gününə də qabaqcadan hazırlaşmaq lazımdır və hazırlıq işləri bir neçə mərhələdən ibarətdir. Əvvəlcə evi yığışdırıb bəzəyirlər. Ölülər üçün onların sevimli yeməyini bişirirlər, xüsusi çörək – pan de muerta yapırlar. Su qoyurlar ki, onlar uzun səyahətdən sonrakı susuzluqlarını yatızdırsınlar (uşaqlara heç bir şərab!) və duz qoyurlar ki, sümükləri möhkəm olsun. Mətbəxdə kimsə iş görən müddətdə, qalanları gərək ölülər üçün xüsusi mehrab qursunlar. Onu ölənlərin fotoları ilə qururlar, gülçiçəklə, şamlarla, sevimli əşyalarla bəzəyirlər. Əvvəllər mehrabın qurulması sırf ailə işi olardı, amma indi onları ictimai yerlərdə də görmək olar: universitetlərdə, aeroportlarda,
Asteklərin və başqa mayyaların rəngarəng adətlərini asketik ispan katolisizmi ilə birləşdirsən, nə baş verər? Nə isə qeyri-adi bir şey! O
8 18 K T YA B R
KT
BR
YA
18 9
ha ününü da g r lə lü Ö ə iri şəhərlərd içiklərdə isə, qismən ,k la ın qeyd təmtəraq ənələrə yax n ə a m m a sakit, edirlər
O
polis bölmələrində. Hərdən oraya mehrabın həsr olunduğu adamın peşə və ya məşğuliyyətini göstərən balaca fiqur da qoyurlar. Ailə mehrabı olsun və ya başqa, istənilən halda bir şey dəyişməzdir – orada kəllə olacaq. Kiminsə əcdadının əsl kəlləsini, çətin ki, tapasız – baxma, ənənələr , necə də olsa, min illər ərzində zəifləyir, – amma onları şəkərdən hazırlanmış rəngbərəng kəllələrlə uğurla əvəz edirlər. Kalavera – ispan dilindən «kəllə» kimi tərcümə olunur – Ölülər gününün sabit atributudur. Birincisi, bu şən naxışlarla bəzədilmiş şəkər kəllənin özüdür. İkincisi, kalavera – komik və ya qorxuducu “ölüsayaq” makiyajdır. Və, əlbəttə, kalaveradan danışarkən, Kalavera Katrina haqqında danışmamaq mümkün deyil. Yüz neçəsə il bundan qabaq, 1913-cü ildə, Meksika rəssamı, illüstrator və karikaturaçı Xose Quadelupe Posada litoqrafiyada başında dəbli şlyapa olan skelet təsviri yaradıb. Bu obraz bir vaxtlar bayramın havadarı sayılan astek ilahəsini – Miktlansiuatlı xatırladır. Başının əvəzinə kəllə sümüyü olan nəcib qadının infernallığı meksikalıların ürəyinə elə yatdı ki, bu gün bayramı onsuz təsəvvür etmək, sadəcə, mümkün deyil. Dios de los Muertos vaxtı o, çətirlə şəhəri gəzir və ya kiçik oyuncaq görkəmində masa üstündə olur. Şənlik iki gün davam edir (daha dəqiq, iki gecə) və iki mərhələdə keçirilir. Oktyabrın 31-dən noyabrın 1-nə keçən gecə balaca uşaqları yad edirlər («anxelitos» – balaca mələkləri), belə halda,
SƏ YA H ƏT
Axşama yaxın meksikalılar ailəliklə qəbiristanlığa yola düşürlər ki, qohumlarının qəbirlərini gülçiçək və şamlarla bəzəsinlər onlar ailələri ilə bir gün də artıq qala bilərlər. 1- 2 - də isə, böyüklər yad olunur. Bu elə həmin gündür ki, ümumxalq şənliyi küçələrdə qeyd olunur. Karnaval yürüşlərini və paradları qəşəng skeletlər müşayiət edir – onlar sifarişlə, ürəkdən musiqi ifa edən küçə musiqiçiləridir. Axşama yaxın meksikalılar ailəliklə qəbiristanlığa yola düşürlər ki, qohumlarının qəbirlərini gül-çiçək və şamlarla bəzəsinlər. Böyüklərdən kimsə mütləq mərhumun həyatından gülməli əhvalat danışacaq, yaxud onun haqqında zarafatyana bir şeir oxuyacaq. Göz yaşları lazım deyil, axı, onsuz da bir ildən sonra yenidən görüşmək imkanı olacaq! Qəbiristanlıqda pan de muerto ilə bölüşürlər, şənlənirlər və rəqs edirlər: küçə musiqiçilərinin «skeletləri» sizi burada da tapacaq. Onlar şənlənənləri və seyr edən bekarları öz ətraflarına toplayırlar – bu təntənəli mərasim comparsa adlanır. Həyatın özü kimi, komparsanın da marşrutu yoxdur. Sanki o, şam və musiqidən yaranmış bir çaydır, insanları qabağına qatıb gecə küçələri ilə turistlərin və yerli sakinlərin – dirilərin və ya əksinə, - görüşünə aparır. Bütün qonaqlıq paylar yeyiləndən sonra və şəfəqqabağı sərin havada sonuncu akkordlar səslənəndə, adamlar evlərinə dağılışacaqlar. Ölülər haradan gəlmişdilərsə, oraya qayıdacaqlar ki, sizə bir ildən sonra bir də baş çəkə bilsinlər. Dirilər isə, yuxularını almalıdırlar, bundan sonra növbəti Dia de los Muertos-a hazırlığa başlamaq olar. —
adı onu alanın – ə y iy d ə d və ya Ənənəvi h aqlar şokola irlər ş U . ə ll ə k ri sev yazılmış olan kəllələ ə d n li k ə ş t naba
O
0 19 K T YA B R
Fото Paul Kurucz retuş Fernando Ignacio stİl Natalia Silvestre, Paloma Borges MAKİYAJ Mariana Sixel, Сaroline Sauce, Julia Nunes, Gabriel Branches ÇƏKİLİŞLƏRİN KOORDİNATORU Tamires Melo PRODÜSERLƏR Lara Ferro, Mary Cruz, Diana Daou, Tamires Melo, Matheus Schmith TEXNİKİ DƏSTƏK VƏ DEKORASİYALAR Matheus Schmith, Alexandre Schmith
Блуза, юбка, туфли, колье, серьги Christian Dior
Пальто, бадлон, юбка, сумка, брелок-подвеска из меха Versace
P layl i s t / k İ t a b lar
HELLOUİN
PARADOKSAL OLSA DA, QORXU HİSSİ KEÇİRMƏK İNSANLARIN NİYƏSƏ XOŞUNA GƏLİR. ONLAR NƏİNKİ HOVARD LAVKRAFTI, STİVEN KİNQİ VƏ DİN KUNTSU OXUYUR, DƏHŞƏT FİLMLƏRİNƏ BAXIRLAR, HƏM DƏ HƏR İL HELLOUİN BAYRAMINDA, QORXUNC FANTASTİK VARLIQLARIN PALTARLARINI GEYİNİB BİR-BİRİLƏRİNİ QORXUDURLAR. BELƏ BİR, BU SÖZLƏRDƏN QORXMURUQ, ÜMUMBƏŞƏRİ TƏNTƏNƏ ASTANASINDA, BİZ SİZƏ, KƏLƏKSİZ-FİLANSIZ, BILLBOARD JURNALININ 2011-Cİ İLDƏ APARDIĞI ƏN QORXULU MUSİQİÇİLƏRİN ONLUQ REYTİNQİNƏ ƏSASLANAN İCMALI TƏQDİM EDİRİK. PAMPERS EHTİYATINIZI HAZIRLAYIN, SAĞLIQLA DİNLƏYİN VƏ DƏHŞƏTƏ GƏLİN! MƏTN ARİF ƏLİYEV
MARILYN MANSON/HOLY WOOD, 2000 Reytinqinilk pilləsində – indastrial-rokun canlı əfsanəsi Merilin Mensondur. Məşhur kino ulduzu Merilin Monronun adı ilə musiqiçi və satanist, bir sıra qətllər törətmiş banda başçısı Çarlz Mensonun soyadını birləşdirərək, Brayan Uorner özünə belə bir təxəllüs götürüb. Daha da dəhşətli görünmək üçün, Menson platin dişlərdən protez qoydurub, BDSM tərzində geyinir və üzünə qorxunc makiyaj çəkir.
SLIPKNOT/5: THE GRAY CHAPTER, 2014 İcmalımızda ikinci nömrədə (və jurnal reytinqində üçüncü) Amerikanın nyu-metal qrupu Slipknot durur – Vəhşi Qərbdə adam asmaq üçün tətbiq olunan xüsusi ilgək bu cür adlanırdı. Musiqiçilər, 2000-ci illərin əvvəllərindən, narıncı həbsxana paltarlarında və üzlərini qorxunc dəri maskalarla bağlayıb çıxışlar edərək, publikanı uğurla qorxutmaqdadırlar.
OZZY OSBOURNE/SCREAM, 2010 Black Sabbath («Qara şabaş») qrupunun keçmiş vokalisti, bütün dövrlərin ən fəxri bədheybəti – Ozzi Osborn bu siyahıda necə olmaya bilər? Bizim Ozzi hamıya öz məşum mətnləri və xüsusi davranışı ilə tanışdır. 1982-ci ildə o, birbaş səhnədəcə canlı yarasanın başını dişləyib qoparmaqla rok tarixinə düşdü. 2010-cu ilin Scream studiya albomunu diqqətinizə təqdim edirik – adı özü haqda çox şey deyir... yox, demir, qışqırır!
KISS/PSYCHO CIRCUS, 1998 Bu icmalda və jurnal reytinqində sonuncu (amma əhəmiyyətinə görə heç də sonuncu olmayan) – daha bir rok əfsanəsi Kiss qrupudur. Onun iştirakçıları, özlərinə unikal makiyaj fikirləşərək, artıq qırx ildir ki, qəribə varlıqları təsvir edirlər: Cin Simmons Demon kimi bəzənir, Piter Kriss – Pişik kimi, Eys Freyli – Kosmik Tuz, Pol Stenli isə Ulduz Körpəsi kimi tanınırlar. Onların 1998 - ci ildə buraxdıqları platin albomunu diqqətinizə təqdim edirik. — O
0 R 20 K T Y A B
BOO! BOO! BOOKS! «QOTİK ÜSLUB QALİB GƏLƏCƏK MƏKTƏB KİMİ, / İYNƏDƏN QAÇIB DURMAQ BACARIĞI KİMİ», – UNUDULMAZ BRODSKİ ŞEİRLƏRİNİN BİRİNDƏ
YAZIB. QOTİK ƏDƏBİYYATIN TƏLQİN ELƏDİYİ DƏHŞƏT HİSSİNİ, BİR NÖV, HƏYATIN ÖZÜNÜN DƏHŞƏTLƏRİNƏ QARŞI ÇARƏ HESAB ETMƏK OLAR, YƏNİ, QORXU KİÇİK, ESTETİK TƏRTİBATLI DOZALARDA HƏYATA OLAN SÖNMÜŞ ZÖVQÜ TAMAMİLƏ QAYTARA BİLƏR. TƏƏCCÜBLÜ DEYİL Kİ, BU ƏDƏBİ JANR, QƏMGİNLİYİ VƏ ORTA ƏSR QƏSRLƏRİNƏ SEVGİ DUYAN DUMANLI, YAĞIŞLI İNGİLTƏRƏDƏ MEYDANA GƏLİB VƏ FORMALAŞIB. QƏDİM KELTLƏRİN ƏNƏNƏLƏRİNƏ GEDİB ÇIXAN BAYRAM – HELLOUİN ƏRƏFƏSİNDƏ OXUMAQ ÜÇÜN, OXUCULARIMIZA DÖRD İNGİLİS ROMANI TÖVSİYƏ ETMƏK İSTƏYİRİK, ONLAR OLMASAYDI, BÜTÜN MÜASİR HORROR-MƏDƏNİYYƏT DƏ BAŞ TUTMAZDI. M ƏT N N İ CAT M Ə M M Ə D O V F OTO M ƏT B U M AT E R İ A L L A R
HORASİ UOLPOL. «OTRANTO QƏSRİ» (1764)
Orfordun 4-cü qrafı Horas (Horasi) Uolpol, haqlı olaraq qotik roman janrının banisi hesab olunur. Hələ cavanlığında o, Temza sahilində Stroberri-Hill mülkünü əldə etmiş, uzun bir vaxt ərzində tikib-dəyişikliklər etmişdi. “Otranto qəsrinin” prototipi də elə bu malikanə idi. Uolpolun romanındakı hadisələr çəngavər yürüşləri dövründə baş verir. Romantizmi, onun mistikliyə sitayişi və ötənlərin artıq dönməyəcəyini düşünərək, orta əsri, o, böyük rəğbətlə təsvir edir. Bizim, həyatda və ekranda baş verən qanlı hadisələr dolu günlərimizdə, «Otranto qəsri», təbii ki, XVIII əsrin ikinci yarısındakı kimi gərginliklə oxunmur. Amma «müəllifin əsas aləti olan dəhşət, hekayəti bir an belə süst olmağa qoymur; hələ üstəlik, tez-tez dəhşətə qarşı mərhəmət qoyulur və bu iki qüdrətli hissdən gah biri, gah o biri oxucunun ürəyinə növbə ilə hakim kəsilir».
METYU QREQORİ LYUİS. «MONAX» (1796)
19 yaşlı ingilisin yazdığı bu romanı markiz de Sadın özü tərifləyib. «Monax» öz müasirlərini, satanizm, seksual deviasiyalar, qətl kimi transqressiv mövzular çələngi ilə karıxdırmışdı. Bununla yanaşı, məhz bu transqressivlik, E.T.A.Hofmanın “İblisin eliksirləri” və Y.Potoskinin “Saraqosadan tapılmış əlyazmalar” əsərlərinin yazılmağına təsir edib. XX əsrdə isə romana “qəddarlıq teatrının” banisi Antonen Arto müraciət elədi – o, mətni fransız dilinə tərcümə elədi. Lyuisin romanında İblis obrazı az qalır ki, baş qəhrəmandan vacib olsun. Beləliklə, qotika kütlə tərəfindən rədd edilmiş üsyançı-yalqızları tərənnüm edən romantizmi qabaqlayır. Axı, İblisi ilk inqilabçı saymaq olar, ilk dəfə Vəhdətdən ayrılan (qədim yunan dilində διαβολος sözü «ayıran» mənasını verirdi). NB: 2011-ci ildə Dominik Mollun baş rolda Vensan Kassel ilə eyniadlı filmi ekranlara çıxdı.
MERİ ŞELLİ. «FRANKENŞTEYN, YAXUD MÜASİR PROMETEY» (1818)
Şəxsən mən Meri Şellini bəşəriyyət tarixində sayı çox olmayan əsl dahi qadınlardan biri hesab edirəm. Bəli, kabuslarla lord Bayronun axşam müzakirələri və sonuncunun, bu söhbət iştirakçılarından hər birinin öz qotik povestini fikirləşməsi haqqında təklifi olmasaydı, bəlkə də, 18 yaşlı Meri Qodvinin dumanlı xəyallarından «Frankenşteyn» təcəssüm etməzdi. Amma demək bir, eləmək - başqa. Və... Meri Şelli də götürüb elmi fantastika janrının əsərlərindən birini yaratdı. Əslində, bu, özünü Yaradana bərabər sanmış bir insanın bədheybət yaratması haqqında çox kədərli bir romandır – tənhalıqdan əzab çəkən bədheybətin xeyirxahlıq, dostluq göstərmək səyləri insanlar tərəfindən qəbul edilmir və o, insanlardan qisas alır. Bütün bunlarla yanaşı, roman son dərəcə müasirdir – qalır yalnız «bədheybəti» «süni intellekt» lə dəyişmək, onun yaradılacağı astanada bəşəriyyət gərgin intizarla donub qalıb.
TOMAS LAV PİKOK. «VAHİMƏLƏR ABBATLIĞI» (1818)
O
BR YA
KT
20
1
«Dağın zirvəsindən yeganə yol – aşağıyadır», – yapon atalar sözündə deyilir. Sadədən mürəkkəbə və yenə sadəyə gedən yol belədir. Əgər bu formulu qotika ədəbi janrına tətbiq eləsək, onda görərik ki, bu janrın ilk müəllifləri dəhşət içində hansısa məna tapmağa can atırdılar, janrın son kitablarının müəllifləri isə - keçilmiş yolun nəticələrini ələ salırdılar. Bu da tamamilə təbiidir; sistem mürəkkəbləşən kimi – bir «axmaq» peyda olur və sadə sözlərlə onu dağıdır. Qotik ədəbiyyatın qəsrləri, kabusları, hüznləri və s. kimi toposlarını öz «açarlı romanında» ələ salan («Vahimələr abbatlığı» – qismən Meri Şellinin atası Uilyam Qodvinin “Mandevil” romanını təqlid edir) və hətta ən yaxın dostu Persi Bişi Şelliyə yazığı gəlmədən onu Skütrop Splin adı altında baş qəhrəmana çevirən qoca Pikok da belə dağıdıcılardan biri oldu.
PROMO
Dünya kİmİ əbədİ oyun 2016-cı il sentyabrın 1-də Bakıda Milli gimnastika səhnəsində 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasnın təntənəli açılış mərasimi böyük uğurla keçdi.
Bakı Şahmat Olimpiadası Əməliyyat Komitəsinin rəsmi tərəfdaşı olan Amapola Exclusive Events şirkəti, layihə üzrə tərəfdaşları ilə birlikdə üç min tamaşaçıya: 176 ölkədən gəlmiş idmançı-şahmatçılara, Azərbaycanın yüksək vəzifəli şəxslərinə, Beynəlxalq Şahmat Federsiyası (FİDE) rəhbərlərinə – maraqlı video-məppinq-proyeksiya ilə, milli və müasir rəqslərlə, baletlə, musiqiylə və unudulmaz bayraq-paradla fövqəladə gözəl şou-proqram təqdim etdi. Məşhur Azərbaycan bəstəkarları Qara Qarayev və Fikrət Əmirovun musiqilərilə hazırlanmış “Zamanın hüdudsuz dənizi” səhnə kompozisiyası və “Güzgü” rəqs quruluşu da daxil edilmiş bir saatlıq tamaşa, qonaqları Azərbaycanın mədəniyyəti və incəsənəti ilə tanış etdi. Proqramın bütün nömrələrində şahmat aləmi və Şahmat Olimpiadası2016-ya ev sahibliyi edən bir ölkə kimi, respublikamız arasındakı sıx əlaqələr mövzusuna toxunulub.
Möhtəşəm “Dünya kimi əbədi oyun” adlı video-məppinq-quruluşda Azərbaycan xalça sənətinin dünyası qarşımızda canlandı, onun rəngarəng naxış və rəsmlərində xalqımız öz çoxəsrlik tarixini həkk etmişdir. Rəngarəng saplar hörülərək, ölkəmizin qədim mədəniyyətini və gözəl ənənələrini fövqəladə şəkildə birləşdirən naxışlar yaratmışdır. Hərarətli bayram musiqisinin ritmində, formatına görə unikal olan bayraqparad keçdi, iştirak edən 176 nağaraçının işıq saçan alətləri Şahmat Olimpiadasında iştirakçı ölkələrin bayraqlarını təsvir edirdi. Səhnə kompleksi nəhəng dünya xəritəsinə çevrilərək, iştirakçı ölkələrin sərhəd cizgilərini şüalandırırdı. 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasının bundan heç də geri qalmayan təntənəli bağlanış mərasimi sentyabrın 13-də oldu. Mərasim komanda və bir sıra kateqoriyalarda çempionların mükafatlandırılması ilə başladı.
Ölkənin yüksək vəzifəli şəxsləri və FIDE qalibləri medallarla, kuboklarla və xatirə hədiyyələri ilə təltif elədilər – Azərbaycanın milli baş örtükləri: ənənəvi naxışlarla bəzədilmiş kəlağayı və papaq – cəsarət, şərəf və ləyaqət rəmzi. Bağlanış mərasimi məşhur gürcü musiqi qrupu Kahaberi and Khanums-un çıxışı ilə yekunlaşdı. Muğam improvizələrində Əməkdar artist Sevda Ələkbərzadə ilə gürcü musiqiçilərinin gözəl ifasında Azərbaycan xalq mahnısı Sarı gəlin səsləndi. 42-ci Ümumdünya Bakı Şahmat Olimpiadası Azərbaycanı dünyaya layiqincə təqdim etdi. Аmapola Exclusive Events şirkəti və onun layihə üzrə tərəfdaslarının təşkil etdiyi koloritli, möhtəşəm şahmat bayramı bütün iştirakçıların yaddaşında uzun müddət qalacaq!
CINEMArt
Payız praktİkumu XƏZƏL XIŞILTISI, SON İSTİ GÜNLƏR, İLK YAĞIŞLAR... BU FƏSİL, O BİRİLƏRDƏN FƏRQLİ OLARAQ, SENTİMENTAL PƏRDƏYƏ KÖKLƏYİR, HƏRDƏNSƏ APARIB LAP DEPRESSİYAYA ÇIXARIR. ONDAN YAXA QURTARMAQ ÜSULLARINI TƏCRÜBƏDƏN KEÇİRMƏYİN ƏSL VAXTIDIR! YAXŞI KİNO TƏSİRLİ XÜSUSİ EFFEKLƏRİLƏ VƏ MARAQLI SÜJETİLƏ ÇOXLU KƏSKİN VƏ HƏYƏCANLI ANLAR YAŞAMAĞA KÖMƏK EDƏCƏK, XOŞ ƏHVALINIZI QAYTARACAQ, NİKBİNLİKLƏ DOLDURACAQ VƏ UNUDULMAZ TƏƏSSÜRATLAR BƏXŞ EDƏCƏK.
İnferno Premyera 13.10.2016 | Rejissor: Ron Hovard | Rollarda Tom Henks, Ben Foster, Felisiti Cons, Professor Robert Lenqdon italyan xəstəxanasında çətinliklə, yaddaşını itirməklə, özünə gəlir. Həkim Siyenna Bruks ona xatirələrini qaytarmaqda, bununla da, ölümdaşıyıcı virusu yaymaq istəyən müəmmalı pis niyyətliləri saxlamaqda kömək etməyə çalışır. Qəribə də olsa, bu əhvalatın həllinin açarı Dantenin “İlahi komediya”sının, “Cəhənnəm” (italyanca Inferno) adlanan birinci hissəsində gizlənir. Bu, Tom Henksin ekranda, qalmaqallı Den Braun opuslarının qəhrəmanı rolunda üçüncü dəfə görünməsidir: əvvəllər həmin rejissor tərəfindən «Da Vinçinin kodu» (2006) və «Mələklər və demonlar» (2009) filmləri çəkilib. «İnferno» – Lenqdon haqqında dördüncü kitabdır; Ron Hovardın prodüserlik eləmək istədiyi “itirilmiş simvolun” çəkilişi hələlik sual altındadır.
Cek Riçer 2: Heç vaxt qayıtma Premyera 20.10.2016 | Rejissor: Edvard Svik | Rollarda Tom Kruz, Kobi Smolders, Robert Nepper. Cek Riçer doğma 110-cu hərbi polis bölməsinə baş çəkir ki, bir vaxtlar onu ciddi qanqaraçılıqdan qurtaran mayor Syuzan Ternerə şəxsən minnətdarlığını bildirsin. Amma ona bildirirlər ki, elə bu günlərdə mayor qadını rüşvət aldığına görə həbs ediblər, onun özünü isə, sən demə, on altı il qabaq baş vermiş qətldə ittiham edirlər... Bu qətl haqda o heç nə xatırlamır. Vəziyyət çox qəribə şəkildə dəyişir... Yoxsa Ceki, həmişəki kimi, növbəti dəfə işə salmaq istəyirlər? Qəhrəmanımız gözləmirdi ki, adi nəzakətlilik görüşü bu qədər pis nəticə verər və yeni təhlükəli macəraya gətirib çıxarar.
Kubo: Samuray haqqında əfsanə MƏTN MARİNA MÜRSƏLOVA
Premyera 20.10.2016 | Rejissor: Trevis | Səsləndirənlər Nayt Art Parkinson, Şarliz Teron, Reyf Fayns, Corc Takey. Qədim böyük nəslin varisi olan Kubo, şəraitin gərdişiylə öz xalqının qəhrəman müdafiəçisi olur. Vaxtilə əfsanəvi samuray olan atasının bu dünyadan qovduğu, keçmişin ruhları indi güc yığıblar və qisas üçün alışıb-yanırlar. Yeganə xilas olmaq şansı – atanın sehrli yaraq-əsləhəsini tapmaqdır... Film artıq tamaşaçı tərəfindən yüksək qiymət alıb, onlar qeyd ediblər ki, demək olar, hər personajın arxasında, hətta filmin axrına qədər, bir sirr qalır. Göründüyü kimi, davamı planlaşdırılır: əbəs yerə filmin sloqanı – The quest begins («Axtarış başlayır») deyil...
O
4 R 20 K T Y A B
Qatarda qız Premyera 27.10.2016 | Rejissor: Teyt Teylor | Rollarda Emili Blant, Heyli Bennett, Rebekka Ferqüson, Lük Evans. Pola Hokinsin məşhur «Qatarda qız» (The Girl on the Train) romanının motivləri əsasında. Hər gün qatar Reyçeli heyranedici kottecin yanından keçirir, kottecdə ilk baxışda ideal cütlük yaşayır. Amma bir gün onun idillik təsəvvürləri dağılır – gözəl naməlum qız izsiz yoxa çıxır, Reyçel isə, olduqca dolaşıq və təhlükəli hadisələrin içinə düşür, çünki dünyadan gizli qalan bir məsələni tək o görüb.
Trolli Premyera 27.10.2016 | Rejissorlar: Mayk Mitçel, Uolt Dorn | Səsləndirənlər Anna Kendrik, Zoi Deşanel, Castin Timberleyk və b., rusca dublyajda – Dima Bilan, Viktoriya Deyneko. Anna Kendrik və Castin Timberleyk DreamWorks studiyasının musiqili animasiya layihəsində. Baş qəhrəmanlar kimi, məşhur kukla-trollar seriyasından personajlar çıxış edirlər. Onların şən xasiyyətləri və parlaq, rəngbərəng gur saçlı başlarına macəra tapmaq kimi inanılmaz qabiliyyətləri var. Yeni maraqlı səyahətin səbəbi çox da nikbin hadisələr olmayıb: Rozoçkanın dostlarını məkrli bergerlər oğurlayırlar, onlar kral Böyük Ximirçəyin təbəəsidirlər. Ona qoşulan, dünyanın ən qaşqabaqlı, Svetan adında trolu olur.
Doktor Strenc Premyera 28.10.2016 | Rejissor: Skott Derrikson | Rollarda Benedikt Kamberbetç, Tilda Suinton, Mads Mikkelson, Reyçel MakAdams. Marvel kinematoqrafik kainatın on dördüncü və mərkəzi personajın, çoxsaylı komiks seriyalarının qəhrəmanı – doktor Strenc olduğu birinci filmi; əvvəlki filmlərdə də onun iştirakını görmək olardı. Qabaqlar Strenc mahir cərrah idi, öz işinə hədsiz aşiq idi, amma qorxulu avtomobil qəzası onun əlini əvvəlki həssaslıqdan məhrum etdi. Həyatın mənasını itirərək, qəhrəman sağalmaq üçün vasitələr axtarışına çıxır və çox illər sonra Yer üzünün ən böyük sehrbazı kimi qayıdır. Film üzərində iş 1986-cı ildən gedirdi. Forma yığmaq üçün, Benedikt Kamberbetç idman zalını fərdi məşqçisi ilə aktiv ziyarət edib, protein kokteylləri içib və güclü qidalanıb. Filmin bəzi səhnələri Nepalda çəkilib.
Bu və dİgər fİlmlərə Pa r k C i n e m a -nın İSTƏNİLƏN kİnoteatrları nda baxın!
BR
20
5
012 598-74-14
YA
www.parkcinema.az
KT
parkcinema
O
ParkCinema
DÜNYƏVİ XRONİKA
Şəhriyar Məmmədyarov
42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadası Teymur Rəcəbov
Sentyabrın 13 –də Milli gimnastika səhnəsi təntənəli mərasimin keçirildiyi yer oldu: Bakıda keçirilən 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasının qaliblərinə mükafatlar təqdim olundu. Sentyabrın 2 – də start götürmüş Olimpiadada, 175 ölkədən 181 kişi və 142 qadın komandası medal uğrunda mübarizə aparırdı, iştirakçı ölkələrin sayına görə Olimpiada tarixində bu – rekorddur. Azərbaycan, üç kişi və üç qadın komandası ilə təmsil olunmuşdur. Mükafatlandırma mərasimindən sonra çıxış edən FİDE- nin prezidenti Kirsan İlümjinov, 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasının yüksək səviyyədə təşkil olunmasına görə Azərbaycan dövlətinə minnətdarlığını bildirdi, o, qeyd etdi: «Yarışların təşkilatçıları şahmat üzrə iri yarışların yeni standartını müəyyən ediblər və növbəti Olimpiadanı təşkil edənlər gərək çox çalışsınlar ki, bu səviyyəyə nail ola bilsinlər». Sonra isə Batumi haqqında videoçarx göstərildi, növbəti, 43-cü Ümumdünya Şahmat Olimpiadası 2018-ci ildə orada keçirilməlidir. Son olaraq, publikanın heyranlıqla qarşıladığı Azərbaycanın Əməkdar artisti Sevda Ələkbərzadə, Azərbaycanın məşhur“Sarı gəlin” xalq mahnısını ifa elədi. —
O
6 R 20 K T Y A B
Payızın əsas idman hadisəsi
O
BR YA
KT
20
7
Sentyabrın 9- 11-də Elite Horse & Polo Club Binah Atçılıq mərkəzində, Azərbaycan At İdmanı Federasiyasının (ARAF) World Polo GmbH və Elite Horse & Polo Club Binah ilə birgə təşkil etdiyi at polosu üzrə CBC Sport Arena Polo World Cup Azerbaijan -2016 Beynəlxalq yarışı keçirilib. At polosu kimi baxımlı və nəcib bir idman növü üzrə birincilik, tamamilə qanunauyğun olaraq, parlaq idman hadisəsinə çevrildi və yəqin ki, hətta mədəni həyatın əsas tədbirlərindən biri də oldu və bu payız bakılıların yaddaşında beləcə də qalacaq. İndiki at polosunun prototipi olan çövqan oyununu qədimdə dünyaya hədiyyə etmiş Azərbaycan, 2013-cü ildən Beynəlxalq Polo Federasiyasının üzvüdür. 2015-ci ildə Arena-polo üzrə Avropa çempionu titulu qazanaraq, bu sentyabrda Azərbaycan ənənə üzrə Elite Horse & Polo Club səhnəsində xarici komandaları qəbul edib. Qələbə uğrunda beynəlxalq səviyyəli dörd peşəkar komanda mübarizə aparırdı: Italdizain Group (Argentina), Badrutt Palace St. Moritz (İsveçrə), Bogner (İspaniya) və Gilan Holding (Azərbaycan). Azərbaycan komandasının tərkibində Elçin Camallı, Rəşad Həsənov və Avqustin Kronhaus çıxış edirdilər. Oyunlara İngiltərədən, Almaniyadan, Argentinadan və İsveçrədən olan hakimlər nəzarət edirdilər. Yarışın finalında Gilan Holdinqdən olan Azərbaycan atlıları, Bogner ispan kabalyerolarına 4:5 hesabıyla məğlub olub, ikinci yeri tutdular. Üçüncü yer uğrunda mübarizədə Argentinanın Italdizain Group komandası 8:7 hesabıyla İsveçrənin Badrutt's Palace komandasına qalib gəldi. —
ƏLİMDƏ OLSAYDI
ƏLİMDƏ OLSAYDI...
Sitarə İbrahimova Sitarə İbrahimova fotoqrafiya ilə 2003-cü ildən məşğul olur. Birinci təhsilinə görə psixoloq olan Sitarə, həmçinin Praqada FAMU-nun fotoqrafiya fakültəsini bitirib. Sosial-sənədli janrda çəkir. Berlindəki Milli qalereyada təcrübə keçib, Soros Fondundan qrant alıb, Venesiya biennalesində (iki dəfə), başqa fotosərgi və festivallarda iştirak edib. Noor-Nikon masterclass 2014-ün finalçısı olub. Dostları ilə birgə Medeniniyyet adlı təşkilat yaradıb, təşkilatın məqsədi – sahibsiz heyvanlara kömək etməkdir. Eyni vaxtda 1№-li psixiatrik xəstəxana çərçivəsində art-məkanın təşkili ilə məşğul olur.
...Mən Bakı sanitar epidemiologiya stansiyasının rəhbəri olsaydım, ilk növbədə paytaxtın ağcaqanad problemini həll edərdim. Çox varlı olsaydım, bütün pullarımı övladlığa götürmə prosesinin ölkədə yayılmasına və sadələşdirilməsinə qoyardım. Bacarsaydım, sahibsiz heyvanlar üçün sığınacaq tikər, bütün küçə itlərini sterilizə edər və axtalayardım. Ədəbiyyat sahəsində istedadım olsaydı, Bakının adi həyatı haqqında roman yazardım. Mümkün olsaydı, fövqəlbacarıqlardan teleportasiyanı seçərdim – viza almağı sadələşdirərdim. Bacarsaydım, bütün dinləri ləğv edərdim. Tərəddüd – kamilliyin açarıdır! Bakının meri olsaydım, çoxlu təbii yaşıl parklar salardım.
O
8 R 20 K T YA B