Vorsten 08 2015

Al sinds 1973 dé ‘hofleverancier’

VORSTEN 8 2015 € 5,95

Fleur-de-lys

19 pagina’s Koningspaar in Canada en VS Made by Kate: Nieuwe foto’s George en Charlotte De échte Anastasia en haar zussen

Carltrouwt Philip zijn Sofia Europa’s nieuwste prinses!

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

EDITORIAL

Met twee Nederlandse Canadezen en Blauw Bloed-presentator Jeroen Snel.

Vliegen als core business

‘V

Justine Marcella Hoofdredacteur Vorsten

2

FO T O RE C H TS A N P

Links: De persbus in de VS. Onder: Het koningspaar met de meegereisde Nederlandse pers.

‘Veel plezier he?’ hoor ik voor ik vertrek, ‘heb je het leuk gehad?’, hoor ik als ik terugkom. Tien dagen naar Canada én de VS, te mooi om waar te zijn. En dat is het ook, daarom neem ik u graag mee op reis. De administratieve rompslomp met betrekking tot visum, accreditatie etcetera sla ik voor het gemak even over.

We zetten de wekker om 04.30 uur om op tijd op Schiphol te zijn. Om de kosten zo laag mogelijk te houden, hebben we een vlucht met een tussenstop in Newark, Amerika. De beveiliging is streng en er wordt me gevraagd waarom ik in Amerika ben en wat ik in Canada ga doen. Een koningspaar uit Nederland maakt (nog) geen indruk in dit land. Gelukkig is een aantal collega’s van andere media me al voorgegaan, waardoor mijn antwoord voldoende is om door de douane te komen. Na een paar uur vlieg ik door naar Ottawa, Canada. Vliegen wordt mijn core business: tien vluchten in tien dagen!

De koning geeft er de voorkeur aan zo veel mogelijk te zien in een relatief korte tijd. Dus liever tien korte afspraken op een dag, dan drie uitgebreide ontmoetingen. En dus gaat de pers in een busje dat de ambassade heeft geregeld van locatie naar locatie. Die bus is de mooiste persbus waar we ooit in hebben gezeten, zeker in Amerika. Maar we zijn vooral blij met de airconditioning. Het is over de dertig graden en dan is een net pak of nette japon al snel erg benauwend. Daarnaast gebiedt het tempo van het programma dat we regelmatig een sprintje trekken. Om maar zo min mogelijk te hoeven missen, willen we natuurlijk klaarstaan voordat het koningspaar arriveert. We zijn getuige van de start van een gesprek, maar na de eerste beleefdheden hollen en racen we alweer naar de volgende locatie.

Ik klaag niet, ik vertel wel eerlijk hoe het eraan toegaat. Want natuurlijk is het leuk! Sterker nog: we hebben een hoop lol. We wiegen, buiten het zicht, mee op de muziek bij een danceevent, ik schater af en toe om de humor van de koning, en ik geniet van al die leuke ontmoetingen met mensen in het publiek.

Voordat het koningspaar arriveert, probeer ik zo veel mogelijk geëmigreerde Nederlanders te spreken over hun relatie met het thuisland en de Oranjes. Ze blijken het op de voet te volgen en van sommigen heb ik leuke mails en foto’s ontvangen over hun dagje uit om het koningspaar te zien.

Een koninklijke dag duurt lang: van 6 uur ’s ochtends tot half 11 ’s avonds is geen uitzondering. Veel tijd om eropuit te trekken is er dus niet. Geeft niet, we zijn immers aan het werk.

En wanneer het me dan toch gegeven is om drie uur met een gehuurde fiets Washington te verkennen en het Witte Huis te zien, is dat extra dierbaar.

Op de laatste dag heeft het staatshoofd traditiegetrouw een gesprek met de pers. Twee collega’s (Menno Reemeijer van Radio1 en Antoin Peeters van RTL Nieuws én Vorsten) nemen afscheid van het vak ‘verslaggever Koninklijk Huis’. We hebben nogal wat meegemaakt met zijn allen. Niet alleen nu, maar ook op eerdere reizen van het huidige staatshoofd en van zijn moeder. Ik ga ze missen: om hun solidariteit, hun relativeringsvermogen en hun humor.

De volgende staatsbezoeken staan alweer met potlood geschreven in de agenda: China in oktober dit jaar en Frankrijk in maart 2016. Eén ding is zeker: wat er ook gebeurt, Vorsten is erbij! Met plezier! Al 43 jaar!

Een koninklijk bezoek betekent veel reizen

inhoud 28 58

38

68

60

Actuele reportages

Ieder nummer

8 Z weden viert feest: prins Carl Philip trouwt

6 Willems Wereld 16 H ofnieuws: koninklijk nieuws uit

zijn Sofia 18 Koningspaar in de Verenigde Staten 36 Oranjes herdenken prins Kardam in Madrid 46 Willem-Alexander & Máxima bedanken Canada 58 Eerste foto’s van prinses Charlotte en prins George samen 66 Koningin Máxima reikt Appeltjes van Oranje uit 74 Gevoelig: Charles en Camilla in Ierland 80 Vorsten Lezersdag op Paleis Het Loo – een verslag 86 Ontroerende toespraak van prinses Mabel

Achtergronden

Service

28 De vier Romanov-zussen krijgen eindelijk een gezicht

38 Fleur-de-lys in juwelen: koninklijk statussymbool 60 Die andere Charlotte - van Wales

18

binnen- en buitenland

26 Hofcouture 34 Máxima’s Wereld 44 Puzzel 55 Column Antoin Peeters 56 Beatrix’ Wereld 68 Hofcultuur 72 Hofnieuws 84 Levensloop 88 Lezersrubriek 90 Koninklijke agenda & Volgend nummer

Al sinds 1973 dé ‘hofleverancier’

VORSTEN 8

45 Gratis boek over Sisi bij abonnement op Vorsten!

71 Lezersservice 90 Colofon

2015 € 5,95

Fleur-de-lys

19 pagina’s Koningspaar in Canada en VS Made by Kate: Nieuwe foto’s George en Charlotte De échte Anastasia en haar zussen

Carltrouwt Philip zijn Sofia Europa’s nieuwste prinses!

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

Vorsten 8 - 2015 Kijk ook eens op www.vorsten.nl

FO TO ’ S RO YA LS B Y R O B IN ( C O V ER) , A N P, G ETTY IM AG ES , H H , K EN SI N G TO N PA LAC E / D E H ERTO G I N VAN C AMBRIDGE, RO YAL C O LLE C TIO N TR U ST / © H ER MA J EST Y Q U E EN E LIZ AB ETH II 20 15 , R O YAL S B Y RO B I N , © V IN C ENT MENTZEL 1992

8

NUMMER 8 • 2015

46

Koningspaar bedankt Canada

Willems wereld Willem Bedankt!

Dat tweehonderd jaar geleden Willem I de troon besteeg, wordt ook in Gent gevierd. Volgens professor Evrard, initiatiefnemer van het comité Willem bedankt!, heeft zijn stad ‘álles te danken aan Willem I’. Dankzij de eerste Oranjekoning is het een bruisende universiteitsstad geworden en heeft het een haven die van regionaal economisch belang is. Het comité pleitte onder meer voor een bronzen standbeeld van de koning en dat wordt nu gemaakt. De koningen Willem-Alexander en Filip nemen vanwege de bijzondere band tussen Gent en Willem I vanaf oktober beiden het beschermheerschap op zich voor de duur van de tentoonstellingen Design Derby BE-NL 1815-2015 in het Design museum Gent en Het verloren Koninkrijk, Willem I en België in het Stadsmuseum Gent (STAM).

tekst RICK EVERS

Vernieuwde Baarnsche school In de jaren zeventig kozen prinses Beatrix en prins Claus ervoor om hun zoons Willem-Alexander, Friso en Constantijn naar de Nieuwe Baarnsche School te sturen. Onlangs opende de koning de nieuwbouw van zijn lagere school door een boom te planten.

De kans dat een volgende generatie Oranjes hier les zal krijgen is klein, maar met een naschoolse opvang die ‘Orangerie’ heet en de aula die ‘Kroonzaal’ is gedoopt, heeft ook het nieuwe gebouw een koninklijk tintje.

‘Het paleis moet gerestaureerd worden.

Maar hóe, daar neemt de Staat een beslissing over. Wij zijn niet de eigenaar’ De koning over de commotie rondom de verbouwingskosten van Paleis Huis ten Bosch

Waar ligt

DE GRENS?

OP BEZOEK Trots als een pauw is Ankie Broekers-Knol, voorzitter van de Eerste Kamer, dat de conferentie van Europese senaatsvoorzitters dit jaar door Nederland mag worden georganiseerd, omdat tweehonderd jaar geleden het tweekamerstelsel werd ingevoerd. De collega’s van Broekers werden op de slotdag van de bijeenkomst op Paleis Noordeinde ontvangen door de koning, met wie zij spraken over de vele facetten van de rol van een senaat en het functioneren van een senaatvoorzitter.

6

Alexander met koningin Máxima door Zeeuws-Vlaanderen om tijdens een streekbezoek bijgepraat te worden over grensoverschrijdend wonen, werken en recreëren. Het koningspaar hoort hoe Zeeuwen hun kinderen naar Vlaamse scholen sturen, en hoe Belgen in Hulst, Terneuzen of Sluis wonen. De koning leerde er over glamping (luxueus kamperen) en opende tot slot, met een streep in een zandkunstwerk, de Sluiskiltunnel. De tunnel geeft forenzen dagelijks een flinke tijdwinst.

F O TO ’S A N P, R V D /P R IN S C LA U S, W IL LEM BE D AN K T!

In sneltreinvaart reist koning Willem-

Kijk ook eens op

VORSTEN.NL

de

Koning als erfprins in de leer op de Nieuwe Baarnsche School, 1974 .

‘

ACTUEEL

‘LIE FDE Prins Carl Philip: Modern huwelijk in Stockholm

OVERWINT ALLES’ ‘De twee zijn nu één geworden,’ spreekt de Zweedse koning Carl Gustaf op de huwelijksdag van zijn zoon, prins Carl Philip. Hij is eindelijk getrouwd met zijn Sofia, in een zonovergoten Stockholm.

TEKST RICK EVERS

9

ACTUEEL

10

h

Het paleis waar prins Carl Philip is geboren, het Koninklijk Paleis van Stockholm, is 36 jaar na dato het sprookjesachtige decor van zijn huwelijk. Het bruidspaar heeft zelf alle keuzes gemaakt voor een persoonlijke en onvergetelijke bruiloft. De crème- en koraaltinten van de uitnodiging zijn doorgevoerd in de versieringen in en om het paleis.

De hofbloemist en liefst 45 collega’s hebben de kleuren gebruikt voor de decoratie in natuurschoon, met pioenrozen, hortensia’s, anjers en frambozentakken. Carl Philip zei eerder het prima te hebben gevonden om het klein te houden, maar dat is niet echt gelukt. Honderden meters oranje loper zijn in en om het paleis gelegd voor de genodigden op de liefst twaalf pagina’s tellende gastenlijst: familie, vrienden en bekenden uit binnenen buitenland, koninklijke gasten, leden van het corps diplomatique en personeel aan het hof.

Onder luid geschal van koperblazers arriveren de gasten, onder wie een grote delegatie van koningshuizen van over de hele wereld. Zelfs het Japanse keizerlijk huis is gerepresenteerd door prinses Takamado, vergezeld door een aantal hovelingen die niet van haar zijde wijken. Prins Nikolaos en prinses Tatiana vertegenwoordigen Griekenland en vanuit Engeland zijn prins Edward en Sophie, de Graaf en Gravin van Wessex, gekomen.

Zij missen daardoor wel het officiële verjaardagsfeest van koningin Elizabeth, Trooping the Colour. Uit Noorwegen is koningin Sonja present, in een felgele creatie. Kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit, prinses Märtha Louise en haar man Ari Behn zijn

11

er ook bij. Net als Sonja lopen ook de koninginnen Mathilde en Máxima alleen.

Koning Filip heeft aangegeven te druk te zijn met voorbereidingen voor het komende staatsbezoek aan China, koning Willem-Alexander heeft volgens de website van het Koninklijk Huis een lege agenda. Toch zou het – omdat het huwelijk geen staatsaangelegenheid is omdat er geen koning of kroonprins trouwt – protocollair gezien een te hoge afvaardiging zijn geweest om een staatshoofd naar Zweden te laten gaan. Alle ogen zijn daarom nu gericht op de Drottning av Nederländerna, de Nederlandse koningin. Ze combineert de bekende robijnrode jurk van Jan Taminiau die ze tijdens het avondfeest op de dag van de inhuldiging droeg, met juwelen van de robijnen Mellerio-parure. De hoogste afvaardiging komt vanuit Denemarken: behalve Frederik en Mary, het kroonprinselijk paar, en prins Joachim en Marie, is koningin Margrethe erbij. Van de gasten is zij de enige vorstin. Maar zij is hier als familielid én als peetmoeder van de bruidegom. Zij mag als laatste, vóór de Zweedse koninklijke familie en de naaste familie van de bruid, de paleiskerk in om haar ereplaats op te zoeken. Naast haar zitten de koninginnen Sonja, Máxima en Mathilde, keurig op volgorde van dienstjaren.

In zijn mariniersuniform – het model galatenue uit 1878 – arriveert prins Carl Philip als laatste voor de bruid bij het paleis. Naast hem loopt Jan Åke Hansson, zijn beste vriend sinds de tijd dat de twee elkaar op kostschool leerden kennen.

Kroonprinses Victoria is de eerste die haar broer in het oog krijgt en vraagt haar ouders te gaan staan, waarna ook de overige gasten volgen. Achterin de slotkapel houdt Carl Philip halt. Veel dames in de kerk wapperen al druk met hun programmaboekje, de temperatuur in Stockholm stijgt deze zaterdag ver boven de 20 graden. Koningin Máxima had zich al daarop voorbereid en klapt haar waaier uit.

Bij Carl Philip zijn de zenuwen zichtbaar, maar dankzij oudste zus Victoria en jongste nichtje Leonore kan hij even ontspannen lachen, wanneer de twee naar elkaar zwaaien.

Na vijf lange minuten beginnen eindelijk de kerkklokken te luiden en komen vier bruidsmeisjes de kerk binnen. Synchroon, stapje voor stapje, lopen ze naar binnen.

Het middelste meisje vooraan is inmiddels een wereldberoemd dametje: prinses Estelle. Achter hen komt de bruid, Sofia Hellqvist, aan de arm van haar vader.

Kroonprinses Victoria heeft dan al een zakdoek nodig. Sofia gaat gekleed in een creatie van de Zweedse Ida Sjöstedt, een trouwjurk in drie wittinten van zijden crêpe, met Italiaanse organza. Hoewel de armen en schouders bedekt zijn met handgemaakt kant, piept achter de sluier, die aan de chignon is bevestigd, af en toe Sofia’s tatoeage tevoorschijn. Het diadeem, dat flonkert in het sprookjesachtige licht dat door de ramen de paleiskerk binnenkomt, is een huwelijksgeschenk van koning Carl XVI Gustaf en koningin Silvia. Ander dan gebruikelijk is, blijft Carl Philip niet wachten bij het altaar, maar komt hij stralend op zijn bruid af en neemt hij Sofia’s arm van zijn aanstaande schoonvader over. Dat intussen geen Bach of Händel wordt gespeeld, maar muziek van de Ierse zangeres Enya, zegt iets over wat gaat volgen: geen standaardbruiloft. Al na tien minuten worden de ringen gezegend en zijn ze klaar om rond de vingers geschoven te worden en wordt ook de huwelijksgelofte uitgesproken. Alles lijkt vlot te gaan, tot de ring daardwerkelijk om Sofia’s vinger moet. Daarvoor moet Carl Philip even aan de slag, want makkelijk gaat het niet.

In minder dan een kwartier na het betreden van de kerk is met het geven van het ja-woord Sofia Hellqvist veranderd in prinses Sofia van Zweden, Hertogin van Värmland. Vervolgens treedt Coldplay op, een Britse pop-rockband die ook in Nederland meermaals een nummer-1-hit scoorde. Modern is ook het lied Umbrella van Rihanna, dat voor deze gelegenheid in een Zweedse, akoestische versie ten gehore wordt gebracht. Als het dan tijd is om de kerk te verlaten, klinkt Joyful, Joyful. Onder de klanken van de gospelmuziek en het swingend meeklappen van

12

Prinses Madeleine en Chris O’Neill met hun dochter Leonore in een jurkje dat overgrootvader Gustaf VI Adolf eerder droeg.

De Deense kroonprinses Mary en de Belgische koningin Mathilde.

Prinses Tatiana en prins Nikolaos van Griekenland.

Koningin MĂĄxima gaat gekleed , in een creatie van Jan Taminiau de uit len juwe met d gecombineer parure van diamanten en robijnen rse van Mellerio. Naast haar de Noo koningin Sonja.

Sophie, de Gravin van Wessex en prins Edward namens het Verenigd Koninkrijk.

Het Noorse kroonprinselijk paar, Mette-Marit en Haakon.

Onder: Het feest op het paleis gaat tot diep in de nacht door. Rechts: Ook de kleine prinses Leonore is in de kerk aanwezig en zit steeds bij andere familieleden op schoot.

‘Vandaag ben ik de gelukkigste man van de wereld. Sofia, je vervult mijn leven met liefde en geluk. Met jouw liefde kan ik alle uitdagingen aan. Liefe Sofia, ik hou van je’, zegt Carl Philip geëmotioneerd wanneer alle gasten in het paleis aan tafel gaan. Ook de koning speecht en heet Sofia welkom in de familie. Carl Philips schoonvader spreekt ook: ‘Ik hoefde mijn dochter niet weg te geven’, zegt Erik Hellqvist. ‘Ze was bekwaam genoeg om dat zelf te doen.’ Haar vader wilde Sofia afremmen, maar dat was volgens hem niet zijn taak. ‘Het is belangrijk dat een kind het vertrouwen krijgt om de wereld in te gaan en nieuwe wegen te vinden’. ‘Zoals mijn vader al zei, ik heb altijd mijn eigen weg gevolgd. Dit is van mij, voor jou. Ik hou van je’, zegt Sofia in haar tafelwoord. Wat ze haar man geeft, via de Zweedse zangers Molly Sandén, is een zelfgeschreven lied, een ode aan haar geliefde. ‘Alles wat ik ben, alles wat ik heb, tot mijn laatste adem, zal ik van je houden, met elke slag van mijn hart’, klinkt het in het Zweeds. De bruidegom is al gauw tot tranen geroerd door het gebaar van de vrouw waar hij zoveel van houdt. Lieve woordjes om haar te bedanken, te zeggen dat het hem zo geroerd heeft, en opnieuw een kus, volgen na het applaus.

Na het diner, even na elven, gaat het hele gezelschap van tafel, op naar de Karl XI-galerij, vaak vergeleken met de Spiegelzaal van Versailles. Daar wordt de bruidstaart aangesneden en wordt het bal geopend door Carl Philip en Sofia. Carl Gustaf en de moeder van de bruid, en Silvia en de vader van de bruid, sluiten vervolgens aan, gevolgd door vele anderen. In donker Stockholm is te zien dat de lichten op het paleis nog tot in de late uurtjes blijven branden…

•

14

FO TO ’S A NP, GE T TY I M A GE S , M P E, RO YA L S B Y R OB I N

de gasten, verlaten de prins en prinses bijna dansend de kapel. De trappen af, een kus voor de lenzen van de fotografen en daarna het paleis uit, waar een uitzinnige menigte het bruidspaar met gejuich opwacht. Ze stappen een open koets in om een rondrit door Stockholm te maken, langs vele duizenden mensen. De gasten wachten in de verhoogde tuin van het paleis, met uitzicht op de stad, onder het genot van een aperitief op de terugkeer van het paar. Zo heeft koningin Máxima de tijd om even bij te praten met kroonprinsessen Mette-Marit en Mary. Eenmaal terug geven Carl Philip en Sofia ook de duizenden mensen aan deze kant van het paleis waarom zij vragen: een kus!

ACTUEEL

Prinses M채rtha Louise van Noorwegen met echtgenoot Ari Behn.

Koningin Margrethe van Denemarken, peetmoeder van de bruidegom, met kroonprins Frederik.

Twee zussen van koning Carl Gustaf, prinses Birgitta en prinses Margaretha.

De Deense prinses Marie en prins Joachim.

Kroonprinses Victoria draagt voor het eerst het Connaught-diadeem en kiest H&M voor haar outfit.

Uit Japan: prinses Takamado.

15

hofnieuws

tekst CARLIJN STRODIJK

Tweede poging Nadat het staatsbezoek van koning Felipe en koningin Letizia aan Frankrijk in maart werd afgebroken vanwege de crash met het vliegtuig van Germanwings, pakte het Spaanse koningspaar de draad in juni weer op. Op het programma stond onder meer een bezoek aan het Grand Palais in Parijs, waar op dat moment een expositie over hun landgenoot de schilder Diego Velázquez te zien was. De Fransen pakten flink uit, waardoor Felipe en Letizia het museum langs een militaire erehaag verlieten. In de Assemblée Nationale, het parlement, hield de koning – in vloeiend Frans – een toespraak. Voor Felipe was dit het eerste staatsbezoek sinds hij in juni 2014 de troon heeft overgenomen van zijn vader koning Juan Carlos.

AAN BOORD In een jurk die ze eerder droeg op de avond van de inhuldiging van koning Willem-Alexander verscheen prinses Margriet aan boord van het cruiseschip Jules Verne, voor een galadiner van de International Chamber of Shipping, een koepelorganisatie voor redersverenigingen.

Het was de bedoeling dat ook prof. mr. Pieter van Vollenhoven daarbij aanwezig zou zijn, maar die moest afzeggen vanwege een uitgelopen controle in het ziekenhuis. In Rotterdam sprak de prinses met bestuursleden van redersorganisaties over wat er vandaag de dag allemaal speelt in de zeescheepvaart – een onderwerp waar Margriet, als petekind van de Nederlandse koopvaardij, veel affiniteit mee heeft.

16

Ook Camilla, de Hertogin van Cornwall, heeft stilgestaan bij de vijftigste sterfdag van Winston Churchill, de misschien wel bekendste oud-premier van het Verenigd Koninkrijk: ze onthulde een groot borstbeeld bij Blenheim Palace, de plek waar hij werd geboren.

In St. Martin’s Church in Bladon, waar hij is begraven, onthulde de hertogin ook nog een glas-in-loodraam met afbeeldingen en citaten van Churchill.

F O TO ’S A N P, LU XE MBU R G S E H O F, PPE , RE PO RTER S

A

HERTOGIN HERDENKT PREMIER

Kijk ook eens op

VORSTEN.NL

Stoere prins Hoe jong hij eigenlijk nog is, valt pas goed op als de Marokkaanse Moulay Hassan (12) poseert tussen judoka’s die stuk voor stuk meer dan 100 kilo wegen! Maar de jonge kroonprins, die regelmatige al officiële verplichtingen vervuld, lijkt totaal niet onder de indruk – even eerder heeft hij zelfs medailles uitgereikt. Het World Judo Masters Mohammed VI toernooi, dat werd gehouden in Rabat, staat onder beschermheerschap van de koning. Ondanks die functie van zijn vader, waardoor er thuis ongetwijfeld over de sport gesproken wordt, doet Moulay zelf (nog) niet aan judo.

Verjaardagsfoto’s Haar vader prins Félix werd 31 jaar, en dus ging de Luxemburgse prinses Amalia met hem en haar moeder prinses Claire op de foto. De familiefoto’s werden vrijgegeven door het Luxemburgse hof. De kleine Amalia Gabriela Maria Teresa – die op 15 juni één jaar is geworden – lijkt geen last van verlegenheid te hebben, wat voor een prinses natuurlijk wel zo handig is. Het prinselijk gezin woont in het zuid-Franse Lorgues, op het wijnlandgoed Château-les-Crostes.

Prinses IN GEBED

Prins Albert was in Marseille bij het klimaatforum MedCop21 en dus nam prinses Charlène de honneurs waar tijdens de jaarlijkse viering van Fête-Dieu, die volgens traditie gedeeltelijk plaatsvindt op de binnenplaats van het prinselijk paleis. Na een mis in de kathedraal was de aartsbisschop en zijn gevolg in processie naar het paleis gelopen, waar hij een zegening uitsprak.

Vanaf het balkon volgde Charlène, die voorafgaand aan haar huwelijk in 2011 katholiek werd, de ceremonie en volgde ze in gebed.

17

Banden met Amerika aangehaald

Obama over koningspaar:

‘Geweldige vrienden’

ACTUEEL

Het is geen staatsbezoek! De Rijksvoorlichtingsdienst noemt het een ‘officieel bezoek’ en de Amerikanen houden het op een ‘bezoek’. Volgens de koning is het van secundair belang welke naam hun bezoek krijgt, want ‘het doel van deze reis is om zo dicht mogelijk bij 5 mei onze bevrijders te bedanken.’

TEKST JUSTINE MARCELLA

19

h

Het is heet in Washington, de zon straalt boven erebegraafplaats Arlington. Eekhoorntjes huppelen van graf naar graf.

Een vredige aanblik over de zerken die herinneren aan (wereld)oorlogen. Arlington ligt op een groene heuvel met zicht op de levende stad. Met zo’n 400.000 graven lijkt de begraafplaats zelf ook op een stad, een stad waar met name militairen hun laatste rustplaats vinden, maar ook bekende Amerikanen als presidenten, astronauten, politici en verdienstelijke burgers.

In de waardige stilte klinken 21 saluutschoten, zoals gebruikelijk bij regeringsleiders en staatshoofden. Nu klinken ze voor de komst van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Nadat ze de Nederlandse vlag hebben begroet, lopen ze naar het graf van de Onbekende Soldaat. In 1921 werden vier kisten met de resten van vier Amerikaanse soldaten die hun leven lieten in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog hier begraven.

Op een wit marmeren sarcofaag werd in 1932 de beroemde tekst vermeld: Here Rests in Honored Glory, An American Soldier, Known but to God (Hier rust in eervolle glorie, een Amerikaanse soldaat, wiens naam alleen God kent, red.). Later zijn er monumenten toegevoegd voor onbekende soldaten uit de Tweede Wereldoorlog en de Korea- en Vietnamoorlog.

Met militaire precisie wordt het vaststaande protocol uitgevoerd. Spreken is verboden, eten of drinken natuurlijk helemaal. Hier wordt eervolle glorie voor hen die vielen tot in de finesses uitgevoerd, vandaag door koning Willem-Alexander en koningin Máxima die een krans leggen.

In de Memorial Display Room spreekt het koningspaar met veteranen en enkele zogenoemde ‘Rosies’: vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog het werk in de fabrieken overnamen, toen de mannen naar het front gingen. De gesprekken met de dames op leeftijd maken diep indruk op de koning, zo vertelt hij. ‘Het belang van hun werk werd pas duidelijk met een bezoek aan Nederland. Ze ontdekten wat hun inzet in Amerika heeft betekent voor hun mannen in Nederland. De mannen

20

ACTUEEL

Na het indrukwekkende bezoek aan erebegraafplaats Arlington, wordt het koningspaar op het Witte Huis ontvangen door president Obama.

21

ACTUEEL

vochten aan het front en hadden dankzij de Rosies bij terugkeer nog een baan. Dat hadden ze zich eigenlijk nooit zo gerealiseerd. Ze vonden het doodnormaal wat ze deden hier.’

De koning laat een geschenk achter dat hij zelf in de vitrine mag leggen, naast het geschenk dat eerder door het koningspaar van België werd gegeven. Het is een troffel, die zijn moeder bij haar staatsbezoek in 1982 aan de VS had ontvangen. ‘Ik geef het graag terug om verder te bouwen aan de relatie tussen onze landen,’ aldus de koning.

Kopje koffie bij de president Die relatie wordt ook bij president Obama bestendigd. Het koningspaar maakt zijn entree via de zij-ingang van het Witte Huis omdat het slechts om ‘een bezoek’ gaat. Wanneer de koning een staatsbezoek zou brengen, zou de hoofdingang gebruikt zijn. Maar staatsbezoeken zijn tegenwoordig voorbehouden aan staatshoofden van economische grootmachten.

Die geven dan met de president van de Verenigde Staten van Amerika een gezamenlijke persconferentie en krijgen een diner aangeboden in het Witte Huis. Voor het Nederlandse koningspaar staat er een kopje koffie klaar in de Oval Office.

Maar de president neemt meer tijd voor het gesprek met zijn

Nederlandse bekenden dan gepland, vertelde de koning me later. Een goed teken. De drie spreken onder meer over de crisis in Oekraïne, de ramp met de MH17 en het Nederlandse aandeel in de bestrijding van ebola. Ook roemt Obama Nederland als oudste bondgenoot van de VS. Hoewel het een bezoek van de koning aan de president is en de koningin staatsrechtelijk ‘slechts’ ondersteunend is, maakt de president van de gelegenheid gebruik om haar te prijzen voor haar werk als adviseur van de VN om financiële diensten beter toegankelijk te maken. ‘Te veel mensen zijn daarvan buitengesloten’, aldus Obama.

De president noemt zijn gasten ‘geweldige vrienden’. Ze troffen elkaar eerder in 2009 toen het paar vierhonderd jaar betrekkingen met Nederland meevierde in Amerika. En recenter zagen ze elkaar bij de 70ste herdenking van D-day en bij een diner in het kader van de Nucleaire Top in Den Haag. Obama is lovend: ‘We delen meer dan vierhonderd jaar geschiedenis en zijn tot de dag van vandaag bondgenoten. Ik ben His Majesty dankbaar voor zijn voortdurende vriendschap.’

Het programma is vol. Het koningspaar legt als de vliegende bliksem bezoeken af die vaak slechts een half uur duren. Van

Op het vliegveld van Grand Rapids wordt het koningspaar begroet door een kinderkoor.

22

het bijwonen van een conferentie over duurzaamheid en technologie en een rondetafelgesprek met de ministerpresidenten van het Caribisch gebied van het Koninkrijk (bij de Wereldbank) tot een bezoek aan Capitol Hill.

De stralende zon waarmee de dag begon, is verdwenen. Dikke donkere wolken pakken zich samen boven Washington. Alsof er emmers water tegelijk naar beneden worden gekiept, zo veel regen valt er nu in de stad. Het is noodweer en dus wordt de baseballwedstrijd in het Nationals Stadion afgelast. Het koningspaar zou de wedstrijd bijwonen omdat veteranen na de derde inning in het grote stadion zouden worden geëerd.

Het koningspaar spreekt wel met de veteranen, maar de avond hebben ze nu verder vrij. Jammer, volgens de koning: ‘Deze sport is belangrijk voor de integratie van sport in Nederland. De beste spelers en voetballers komen uit het Caribisch gebied.’

Extra zuur is het feit dat het programma speciaal voor de wedstrijd is gewijzigd. Eigenlijk stond er voor deze avond een denktank-diner gepland op de Nederlandse ambassade. Dit heeft nu een dag eerder al plaatsgevonden. Onder het genot van onder meer bietjes met gepekelde radijs en polenta met een coulis van geroosterde paprika’s (voor de vegetariërs) of

Rondom Grand Rapids zijn veel plaatsen vernoemd naar Nederlandse locaties

Een ontmoeting met ‘Rosies’ en veteranen, in de Memorial Display Room op erebegraafplaats Arlington in Washington.

Dansen in Chicago Met het vliegtuig vervolgt het koninklijk gezelschap de volgende dag hun reis. Grand Rapids in Michigan krijgt opnieuw koninklijk bezoek. Opnieuw, want ook koningin Beatrix (1982) en koningin Juliana (1952) bezochten deze Nederlandse enclave.

Een paar duizend Nederlandse Amerikanen zingen en juichen het paar toe. Ze wonen soms al generaties lang in het land van de onbegrensde mogelijkheden, maar de band met Oranje is er nog steeds. De eerste immigratiestroom kwam al op gang in 1840, een tweede grote stroom volgde in de jaren vijftig.

De koning treft hier mensen met namen als Hoekstra en Dijkstra, en de plaatsen rondom Grand Rapids zijn vernoemd naar Nederlandse locaties. ‘Michigan is de enige plek op aarde waar je in één uur naar Holland, Zeeland, Friesland en Drenthe rijdt’, grapt de koning.

Ook hier is de Tweede Wereldoorlog een belangrijk element.

Er wordt een balletvoorstelling opgevoerd over het leven van de inmiddels 95-jarige verzetsstrijder Diet Eman. Zij woont nu in Grand Rapids en ziet samen met het koninklijk gevolg de voorstelling. Ook luncht ze met het koningspaar.

De laatste stop tijdens deze reis is Chicago. Na een gesprek van een half uur met investeerders uit de VS, is het paar te gast in het Chicago Cultural Centrum, een prachtig rijk gedecoreerd historisch gebouw in het hart van de stad. Kinderen in oranje T-shirts zingen het lied Energie dat in Nederland tijdens de Koningsspelen ook door alle kinderen werd gezongen.

In een rijk versierde zaal schuift het paar aan bij een zakendiner, waar zo’n honderd vertegenwoordigers van het Nederlandse bedrijfsleven dineren met Amerikaanse collega’s. De koning houdt een bevlogen toespraak en eindigt met een blik naar later die avond. ‘Eén van de vele geschenken van Chicago aan de wereld is house-muziek, wat, zoals u weet, ook aangeslagen

24

is in Nederland. We hebben zelfs een aantal dj’s van wereldformaat. Vanavond kunt u hier voorbeelden van horen in het Millennium Park.’ De koning nodigt iedereen uit naar het evenement te komen dat hij ‘House van Oranje’ noemt. Hij besluit zijn toespraak: ‘Wanneer het aankomt op de vriendschap tussen onze landen, you just can’t stop the beat! ’ (... gaat het ritme maar door, red.)

De honderden Amerikanen die swingen op de muziek zijn niet bekend met het Nederlandse koningshuis, maar wanneer hun komst naar het podium wordt aangekondigd, juicht het publiek. Als de koning een koptelefoon opzet en heel even een coole dj is, maakt hij onuitwisbare indruk bij velen. Koningin Máxima danst, en verkeert daarmee in goed gezelschap; een deel van de handelsmissie en minister Edith Schippers, maar ook leden van de hofhouding bewegen vrolijk mee op de luide ritmes uit de boxen. Het is de laatste reis van grootmeester Hennis en hij staat nu even letterlijk, samen met de ceremoniemeester, in de spotlight. Hennis verruilt na zeven jaar zijn functie aan het hof voor een positie als ambassadeur in Wenen.

De laatste dag van het bezoek begint met een mooie opsteker voor Nederland. Zeven Nederlandse professoren, werkzaam op diverse medische gebieden, krijgen een leerstoel aangeboden aan North Western University in Chicago. Het koningspaar steekt verder zijn licht op over vertrouwde onderwerpen als landbouw, duurzaamheid en onderwijs. En dan neemt het paar afscheid van Chicago én van elkaar. De koning vliegt naar huis, koningin Máxima reist door naar New York waar zij een aantal vergaderingen van de VN wil bijwonen. New York is vijf jaar lang haar woonplaats geweest, maar herinnert haar nu juist aan huis, waar haar echtgenoot nu al naartoe kan. Koningin Máxima: ‘Ik heb hier vijf fantastische jaren gehad. Die hebben mij mede gemaakt tot wat ik nu ben. Daar ben ik heel dankbaar voor, maar ik ben nu in een totaal ander stadium van mijn leven, heb kleine kinderen en als ik nu hier ben, denk ik aan wat ik daar mis.’

•

FO TO ’S A NP, NE DE R LA N DS E A M B A S S A DE , R OYA LS B Y RO B I N

rauwe geelvinmakreel met citrusdressing en geroosterde kippenborst met abrikoos en parmaham (voor de nietvegetariërs) zijn thema’s als veiligheid en economie besproken.

ACTUEEL

In zijn toespraak tijdens een zakendiner nodigt koning WillemAlexander iedereen uit om ook naar het housemuziekevenement te komen.

25

f hofcouture Wie draagt wat wanneer? Hoe combineert een outfit met accessoires? En wie zijn de favoriete ontwerpers? Een blik in de garderobes en juwelenverzamelingen van prinsessen en koninginnen.

tekst JOSINE DROOGENDIJK

Subtiel EERBETOON Prinses Annette verscheen

op Koningsdag 2015 in een jurk en bijpassend jasje van een stof met honderden ingeweven margrietjes.

Typisch iets voor prinses Margriet en dat klopt: Annettes schoonmoeder droeg het ensemble bij de festiviteiten rond het huwelijk van prinses Beatrix in 1966.

Dankzij Annette was Margriet er dus toch een beetje bij op de eerste Koningsdag waarop ze ontbrak.

Koning Willem-Alexander tijdens de Koningsspelen

26

DEBUUT Vorige maand mocht de Belgische prinses Elisabeth haar eerste schip dopen.

Omdat het protocol bij zo’n gelegenheid een hoed voorschrijft, ging de 13-jarige prinses langs bij de favoriete modiste van haar moeder, Fabienne Delvigne. Passend bij de huidige trends zocht Elisabeth een haarstukje uit in de stof van haar kleding.

F O TO ’S A N P, G ET TYI M AG ES , PP E, R O YA LS B Y RO B IN , S U N SH I N E

‘Het eerste wat uitgaat bij mij thuis zijn de schoenen, zelfs voor de das’

Een prinselijke bruiloft in Brunei: dan weet je dat alles uit de kast gehaald wordt. De bruid van prins Abdul Malik, Dayangku Raabi’atul ‘Adawiyyah, was dan ook van top tot teen gehuld in wat er aan glim maar te vinden is: een parure met smaragden, massief gouden enkelbanden, een boeket van juwelen in plaats van bloemen, een japon met kant van gouddraad én pumps met honderden schitterende kristallen. Deze Louboutins zijn zo’n beetje het enige aan de outfit dat ‘gewoon’ te koop is. De pumps met kristallen zijn online verkrijgbaar, al liegt het prijskaartje er niet om: € 3.382.

ARGENTINIË IN OTTAWA

GLAMOURPUMPS

Voor de Argentijnse ontwerper Benito Fernandez was het een grote verrassing toen de beelden vanuit Canada hem bereikten: hij wist niet dat koningin Máxima zijn jurk tijdens het staatsbanket zou dragen.

“Ze heeft de jurk niet vooraf gepast”, vertrouwt Fernandez Vorsten toe.

“Ik heb deze en een aantal andere jurken toegestuurd, speciaal voor haar gemaakt, dus met koningin Máxima als inspiratie.” De fuchsia oneshoulderdress heeft vier lagen zijden franjes, die tijdens het lopen voor een zwierig watervaleffect zorgen. Koningin Máxima combineerde de creatie met het diadeem en de broche van robijn en diamant uit de pauwenstaartparure.

Altijd bijpassend Wie wat

In plaats van een hoed draagt de Noorse kroonprinses Mette-Marit regelmatig een metalen haarband, waarin ze een lint in de kleur van haar kleding kan bevestigen. Rood, wit en blauw heeft ze al gedragen, dus wie weet: binnenkort oranje?

BEWAART…

In maart 2003 droeg Máxima tijdens het staatsbezoek aan Brazilië een fuchsia broek met asymmetrische top van modehuis Natan. Ruim twaalf jaar (!) later haalde Máxima het ensemble opnieuw uit de kast voor het recente bezoek aan de Antillen. De koningin bewees op elegante wijze dat ze nog steeds in vorm is en dat ze haar oude kleding zeker niet vergeet.

27

OT OLGA

TATJANA

MA ROMANOVZUSSEN KRIJGEN GEZICHT

MARIA

ANASTASIA

G ETT YI MA G ES

ACHTERGROND

29

Het viel de Britse schrijfster Helen Rappaport op dat in boeken over het laatste Russische tsarenpaar hun vier dochters vaak niet meer zijn dan een lieflijke en mooi geklede voetnoot bij het verhaal. En dus schreef ze zelf het verhaal van de Romanov-zussen. “Ik wil ze hun identiteit teruggeven”, vertelt de schrijfster, “en ik wil vooral ook aandacht voor hun toewijding tijdens de oorlog.”

HH

GETT YIMA GES

TEKST DÉSIRÉE RAEMAEKERS

GETT YIMA GES

De vier zussen op verschillende leeftijden, links het complete gezin.

30

H

Helen Rappaport is even in Amsterdam ter gelegenheid van het verschijnen van de Nederlandse uitgave van De gezusters Romanov. “Dit boek heb ik geschreven in de hoop dat mensen de vier zussen gaan zien als vier individuen”, vertelt ze. “Want dat waren ze wel degelijk. Ze waren erg verschillend en maakten ook wel ruzie, al hadden ze ook een sterke band en zelfs een naam voor hen samen: ‘Otma’ (de eerste letters van Olga, Tatjana, Maria, Anastasia, red.). Toen dingen echt moeilijk werden, in gevangenschap na de revolutie, steunden ze elkaar, en zochten ze elkaar op. En ze beschermden altijd hun moeder en hun broer.”

Hoewel veel brieven en dagboeken van de zussen – bewust – zijn vernietigd, is er genoeg overgebleven om hun levens te kunnen reconstrueren. Die getuigenissen van de grootvorstinnen en tijdgenoten zijn soms erg aangrijpend.

“Een van de meest indrukwekkende verhalen die ik tegenkwam, was een artikel dat rond 1919 in de Verenigde Staten is gepubliceerd. Een gevluchte Russische officier vertelde daarin over het ziekenhuis waar de jongere zussen Maria en Anastasia gewonden bezochten. En wat die meisjes altijd tegen iedereen zeiden: ‘Vertel ons over de wereld buiten!’ Zo noemden ze het: the outside world. Ze voelden dat er een hele wereld buiten de paleishekken was, maar ze hadden geen idee. Ze smachtten ernaar dat te zien, dat te beleven. De oorlog opende het hek een beetje, het gaf hen toegang tot andere mensen op een manier die ze nooit eerder hadden meegemaakt.”

Omringd door volwassenen

Dat de zussen zo beschermd worden opgevoed, heeft vooral te maken met hun moeder Alexandra. “Sinds de geboorte van haar eerste kind wilde ze thuis zijn met Nicky, voor haar gezin zorgen, een huisvrouw zijn. Ze vergat helemaal dat ze ook nog tsarina was, ze besteedde nauwelijks aandacht aan die vele miljoenen Russen.” Na de geboorte van de langverwachte troonopvolger Aleksej in 1904, wordt Alexandra helemaal een moederkloek, zeker als blijkt dat de tsarevitsj lijdt aan hemofilie, de bloedziekte die in Alexandra’s familie rondwaart. Het leven van het gezin draait om Aleksej, die regelmatig schreeuwend van de pijn in bed ligt, en die meerdere keren

FOTO UIT HET B OEK , MET TOES TEMMING VA N R UTH A B R A HA MS

ACHTERGROND

De tsarina in haar boudoir met Anastasia (naast haar op de bank), Tatjana (vooraan) en Maria.

...Olga (1895)

“Zij was de oudste en daar was ze zich goed van bewust, ze voelde dat ze een voorbeeld moest zijn voor de rest. Dat werd op een gegeven moment een last, en tegen het einde van haar leven kwam ze daartegen steeds vaker in opstand. Ze was romantisch, poëtisch - ze schreef gedichten - en speelde van alle zussen het beste piano.

Olga had het hart op de tong en was zeer begaan met anderen.

Dat zo veel mensen haar vader haatten, raakte haar diep. Want zij hield van hem, ze adoreerde hem.”

...Tatjana (1897)

“Ik noem haar ‘a beautiful enigma’. Ze was de mooiste van de zussen, maar heel gesloten, gereserveerd. Hierin leek ze op haar moeder. Ze was nooit echt open, ook niet in haar brieven en dagboeken.

Ze kon goed organiseren en was heel praktisch, en tijdens de oorlog gingen haar ouders steeds meer op haar leunen.

Ze werkte hard, klaagde nooit en was erg toegewijd. Tatjana was een begaafd verpleegster, ze had echt talent. Onder andere omstandigheden had ze volgens mij best arts of chirurg kunnen worden.”

...Maria (1899)

“Zij was de zachte, lieve zus die een beetje klem zat in het midden, met twee zussen boven haar, en een zus en broer onder haar. Ze was heel vriendelijk en openhartig, en zou het lievelingetje van haar vader zijn geweest. Ik denk dat ze het heerlijk zou hebben gevonden getrouwd te zijn, om moeder te zijn.”

FOTO’S UIT HET BOEK, 1914, MET TOESTEMMING VAN DE SIBERIAN TIMES/ MUSEUM VO OR REGIONALE STUDIES VAN DE STAD ZLATOUST, TSJELJABINSK

HELEN RAPPAPORT OVER...

...Anastasia (1901)

“Anastasia was de wildebras, de aandachttrekker. Als zij een kamer binnenkwam, was ze direct het middelpunt van de belangstelling. Ze kon ondeugend zijn en hield ervan haar zussen te plagen, vooral Maria. Ze is ook de grappenmaker die in feite altijd toneel speelt. Ik vind Anastasia de meest individuele van alle zussen, met een heel sterk karakter.”

31

FOTO UIT HET B OEK , DMITR I PAV LOV ITS J ( MET TOES TEMMING VA N R OGER S H O RT)

ACHTERGROND

32

FO TO U IT H ET BO EK , ME T TO ES TEM M IN G VA N H ET R U SS IA N S TATE D O C U MEN TARY FI LM & P H O TO A RC H I VE /R U SS IA N A RC H I VE S O N L IN E

Op 2 maart 1917 doet tsaar Nicolaas II afstand van de troon, na een periode van rellen, plunderingen en demonstraties in hoofdstad SintPetersburg die is uitgelopen op een revolutie.

Een paar dagen later wordt het gezin op het Alexander-paleis onder huisarrest geplaatst.

In de vroege ochtend van 1 augustus stappen de Romanovs in Sint-Petersburg op de trein, die hen naar Tobolsk in Siberië zal brengen, een reis van vijf dagen en vijf nachten. Het huisarrest blijft van kracht, het gezin mag alleen af en toe een bezoek aan de nabijgelegen kerk brengen.

Vanaf eind mei verblijven ouders en kinderen in Jekaterinburg, 570 kilometer ten zuiden van Tobolsk, in een krap en bedompt huis, de ramen met witte verf dichtgekalkt, omringd door een dubbele omheining van hoge palissaden. Overal zitten, lopen en staan gewapende bewakers. In de vroege ochtend van woensdag 17 juli 1918 maakt het gezin hun laatste wandeling, over het erf naar een smerig keldervertrek.

GETT YIMA GES

Het laatste jaar van de zussen

FOTO UIT HET BOEK, MET TOESTEMMING VAN DE AUTEUR

CORBI S / HH

Rechts, van boven naar beneden: Maria, Anastasia en Olga tijdens een van hun theemiddagen; Anastasia en Maria met gewonde soldaten; een privéfoto van het gezin, ingekleurd door Maria (links); Tatjana verpleegt een gewonde officier.

Hieronder: In 1917 krijgen de zussen mazelen, en hun haren vallen bij bosjes uit. Begin juli scheren ze hun haar af.

Helen Rappaport: “Ik vind het zo dapper van die meiden om daar zo te gaan staan voor de fotograaf, zonder hun mooie haar.

Alexei schoor zijn haar toen ook af, uit solidariteit.”

op het randje van de dood zweeft. Maar ook moeder Alexandra kampt met een slechte gezondheid en trekt zich vaak terug in haar boudoir of slaapkamer. De kinderen zien hun moeder regelmatig dagen achter elkaar niet, en sturen haar bezorgde briefjes waarin ze vragen hoe het met haar gaat.

De vier zussen hebben nauwelijks contact met leeftijdgenoten.

“Af en toe zagen ze wat koninklijke neven en nichten, tijdens vakanties, maar dat was het. De tsarina vond de beau monde van Sint-Petersburg maar corrupt en wilde haar dochters daar niet aan blootstellen. Dus nauwelijks uitstapjes, geen feestjes. Als Olga en Tatjana zestien zijn, mogen ze wel af en toe naar een bal in gezelschap van hun vader, of gaan ze met hem naar het theater of de opera. Dat was pure verwennerij.”

Het gezin verblijft niet vaak in de pompeuze residentie in SintPetersburg, maar leidt een rustig familieleven in het Alexander Paleis in Tsarskoje Selo, even buiten de hoofdstad. Zomers varen ze met het keizerlijk zeiljacht de Sjtandart door Finse wateren, of verblijven ze in hun Witte Paleis in Livadia op de Krim. En altijd zijn de kinderen omringd door volwassenen - een paar zorgvuldig geselecteerde gezelschapsdames van hun moeder, officieren op de Sjtandart en de keizerlijke garde die de familie overal begeleidt.

Tsaar Nicolaas II en zijn kinderen genieten van de zon op het dak van het huis waar ze zijn ondergebracht, in het Siberische Tobolsk.

En dan breekt in 1914 de oorlog uit, en komt Alexandra in actie.

Zijzelf en oudste dochters Olga en Tatjana gaan een opleiding tot verpleegster volgen, Maria en Anastasia worden ziekenbezoeker.

“Alexandra was zelf veel ziek, maar toen de oorlog uitbrak was ze binnen een paar dagen druk bezig. Ze organiseerde mobiele ziekenhuizen, en andere plekken waar soldaten verpleegd konden worden.

Het is allemaal erg indrukwekkend, vooral wat de twee oudsten deden. Vanuit een heel beschermde omgeving zagen ze opeens van dichtbij hoe een been werd geamputeerd. Maar de oorlog gaf hen toegang tot andere mensen, op een manier die ze nooit eerder hadden meegemaakt. Opeens zijn daar die knappe, gewonde officieren, allemaal wat mysterieuze, duistere types, met flamboyante snorren. En ze worden verliefd op die mannen. Dankzij de oorlog kwamen de zussen echt tot leven.”

Maar dat verblijf in de buitenwereld is van korte duur, want na het uitbreken van de revolutie begin 1917 krijgt het gezin huisarrest.

“Hun laatste weken leefden ze in een huis waarvan de ramen witgeschilderd waren, ze konden niet eens naar buiten kijken. Zo tragisch. Ze zitten opgesloten in dat huis, alles zit potdicht, er is die zieke moeder, die zieke broer, Nicolaas die bleef roken. Vreselijk!”

Bijna honderd jaar na de moord op het gezin hebben de meisjes een haast iconische status. “Zij staan symbool voor de moord op onschuldigen, en ze worden nu vereerd in Rusland. Ook bij tienermeisjes in de Verenigde Staten zijn de zussen enorm populair, er zijn verschillende websites over hen. Alle zussen hebben hun eigen fans, die onderling ruzie maken over wie de mooiste was en zo.”

Helen Rappaport is ook onder de indruk van de zussen. “Ik heb me aan hen gehecht, die vier voelen als mijn dochters. Ze zullen altijd bij me blijven, ze hebben iets in me geraakt. Als ik ooit nog wat kan toevoegen aan hun verhaal, zal ik dat zeker doen.”

•

G E TT YIMAGES

Mysterieuze, duistere types

De gezusters Romanov door Helen Rappaport is verschenen bij uitgeverij Spectrum. Vorstenlezers maken kans op een gesigneerd exemplaar.

Wilt u kans maken op 1 van de 5 beschikbare boeken, ter waarde van € 34,99 ? Stuur dan voor 16 juli 2015 een mail met uw adresgegevens en ‘Romanov’ in de onderwerpregel aan info@vorsten.nl Winnaars krijgen het boek thuisgestuurd.

33

Maxima’s wereld

tekst JOSINE DROOGENDIJK

Armen vol cadeaus

Als beschermvrouwe van de Prins Claus Leerstoel, woonde koningin Máxima de oratie bij van professor Javier A. Couso in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Geruime tijd voordat de koningin haar opwachting maakte, stonden er Oranjefans – in de stromende regen – op haar te wachten. De dag vóór de oratie werd Máxima 44. Ter gelegenheid van haar verjaardag werd de koningin bij aankomst (én vertrek) dan ook verrast met veel cadeautjes en bloemen!

Máxima reageert in Utrecht op fotografie-aanwijzingen en verwijst zo naar prins Claus

Muziek!

Het was een vrolijke bedoening toen koningin Máxima langskwam bij het eindconcert van de tweede editie van Kinderen Maken Muziek (KMM) in de utrechtse Jaarbeurs. Er deden ruim tweeduizend kinderen mee, die met zang en muziek een speciaal geschreven sprookje opvoerden. Het KMM is in 2011 op initiatief van de koningin opgericht, met als doel zo veel mogelijk kinderen samen muziek te laten maken. Diezelfde dag werd bekend dat Máxima erevoorzitter is geworden van het Platform Ambassadeurs Muziekonderwijs, dat muziekonderwijs voor kinderen van vier tot twaalf jaar wil realiseren. Met een speciaal adviseur als koningin Máxima zal er in ieder geval veel aandacht voor zijn!

34

HANDEN KUNST

Met het maken van een handafdruk in klei opende Máxima het nieuwe Zorg Onderwijs Centrum van Koninklijke Kentalis, een organisatie voor mensen met doofheid, (ernstige) slechthorendheid, doofblindheid en taalontwikkelingsstoornissen. De afdruk zal in brons worden gegoten en deel gaan uitmaken van een kunstwerk voor het gebouw. Kentalis viert dit jaar het 225-jarig bestaan; het begroette al vaker koninklijke gasten. Zo openden koningin Juliana en prinses Beatrix in 1981 het Christelijk Instituut voor dove jongeren Effatha in Zoetermeer, op dezelfde plek als waar nu Kentalis staat.

OPPERscout Als beschermvrouwe van Scouting Nederland was koningin Máxima de aangewezen persoon om Scoutinglandgoed Zeewolde te openen.

Ze volgde in 2005 prins Claus op, die tot zijn overlijden beschermheer was. De koninklijke familie is al sinds 1915 betrokken bij de organisatie; in dat jaar kwam de Nederlandse Padvinderij - zoals de voorganger van Scouting heet - onder beschermheerschap van prins Hendrik te staan. Vooral koningin Juliana had warme banden met de padvinderij.

Zij kreeg zelfs de bijnaam ‘Movavedo’ (Moeder van vele dochters).

FO TO ’ S MP E, N A, P IC TU R E P R ESS H O LL AN D , P PE, R O YALS BY R O BIN

‘Foto’s en linten knippen is mijn core business’

Haagse Koninginnendag ‘Zal ik dit aan prinses Mathilde geven?’, vroeg Máxima bij het aanpakken van een cadeautje in Den Haag. Een klein vergissing, maar dat mocht de pret niet drukken. De twee koninginnen openden samen de tentoonstelling Vormidable, over hedendaagse Vlaamse beeldhouwkunst.

35

Prinses Beatrix begroet ex-koning Simeon, terwijl koningin Mรกxima prinses Miriam troost. Links prinses Laurentien.

Koning Felipe verwelkomt prinses Beatrix.

ACTUEEL

Prinses Beatrix omhelst de weduwe van prins Kardam.

Koning Willem-Alexander met koningin Máxima, die het zwarte complet eerder bij de uitvaart van prins Friso droeg. Daarnaast het Spaanse koningspaar.

Bulgaarse prins Kardam herdacht door Oranjes

TEK ST RIC K EV ERS, FOTO’S ANP, PPE

Verbonden in verdriet Eenvoudig is het niet om het verdriet van nabestaanden écht te delen. Maar de Oranjes weten heel goed wat de koninklijke familie van de voormalige Bulgaarse monarchie doormaakt.

Zowel prins Kardam, de oudste zoon van ex-koning Simeon, als de tweede zoon van voormalig koningin Beatrix, prins Friso, overleed na een periode in coma te hebben gelegen, als gevolg van een noodlottig ongeluk. In Kardams geval zelfs jarenlang, na zwaargewond - samen met zijn vrouw Miriam - uit het wrak van zijn Jaguar te zijn gehaald. Kardam overleed uiteindelijk op 7 april aan een longinfectie, terwijl prinses Miriam niet lang na het ongeluk volledig herstelde. De Prins van Turnovo, de titel die traditioneel de oudste zoon van de Bulgaarse koning draagt, werd in april in kleine kring begraven.

Koningin Sofía en koning Juan Carlos.

Koning Simeon en prinses Beatrix bleven allebei altijd hopen op een wonder, en hierin vonden ze elkaar. Sinds het ongeluk van prins Friso, voelden de twee een diepe verwantschap.

Samen met het koningspaar en prinses Laurentien vloog prinses Beatrix dan ook op 8 juni naar Madrid om samen met leden van de Bulgaarse, Spaanse en Griekse koninklijke families de herinnering aan prins Kardam levend te houden.

Voorafgaand aan de mis in de Koninklijke Sint Hiëronymuskerk werd met de hartverwarmende begroeting tussen de koninklijke families de bijzondere band voor iedereen zichtbaar. Met gesloten ogen omhelsde Beatrix Simeon. Twee voormalige monarchen - twee ouders van wie een geliefde zoon veel te vroeg uit het leven is weggerukt.

•

De zussen van koning Felipe: infanta Elena en infanta Cristina.

Martijn Akkerman is juwelenhistoricus. Hij is medewerker van het tv-programma Tussen Kunst & Kitsch, geeft lezingen en is betrokken bij de organisatie van exposities. Voor Vorsten schrijft hij over koninklijke juwelen.

38 

JUWELEN

Fleur-de-lys

Altijd een koninklijke uitstraling

Tot verrassing van velen verscheen de Spaanse koningin Letizia tijdens een galadiner in Kopenhagen met een nieuw diadeem: in een rij grote parels pronkt centraal een fleur-de-lys van diamant. Deze gestileerde bloem speelt van oudsher een rol in koninklijke juwelen, vooral binnen de Bourbon-families. Heel soms komt een diadeem met fleurs-de-lys ter veiling.

TEKST MARTIJN AKKERMAN

39

K

1

Koningshuizen en de hen omringende adel waren in een ver verleden de bezitters van juwelen. Naast uiterlijk vertoon, konden zij hiermee met name ook hun status en maatschappelijke positie benadrukken. De laatste decennia werden diverse koninklijke families soms min of meer gedwongen om kostbaarheden van de hand te doen, om zodoende in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Zo werd in 2013 door veilinghuis Christie’s in Londen een diadeem verkocht met ‘een Europese koninklijke herkomst’ (zie opening). Het juweel, dat ook als collier kan worden gedragen, werd omstreeks 1890 vervaardigd van zilver en goud, en is bezet met diamanten. Het diadeem wordt onder andere gevormd door meerdere fleurs-de-lys, een motief dat inderdaad een koninklijke relatie lijkt te bevestigen.

Gestileerde iris

De fleur-de-lys, of Franse lelie, is een motief in de heraldiek, waar het logischerwijs vooral in verband wordt gebracht met Frankrijk. De naam betekent letterlijk ‘leliebloem’, hoewel het in feite een gestileerde iris is. De lelie is het symbool van de Maagd Maria; dit is de reden dat het motief minder vaak voorkomt in juwelen van protestantse hoven. De associatie van de fleur-delys met Frankrijk in het algemeen en het Franse koningshuis in het bijzonder dateert van de kroning van koning Clovis I in 481.

Tijdens zijn kroning zou de Maagd Maria zijn verschenen, die Clovis een lelie overhandigde, terwijl er tevens een vaatje olie uit de hemel zou zijn gevallen, waarmee hij uiteindelijk werd gezalfd. Vanaf dat moment werd de lelie door koningen

40

2

gebruikt om aan te tonen dat ze hun macht van God zelf hadden gekregen. Ook Engelse koningen namen de fleur-de-lys in hun wapens op, omdat zij aanspraak maakten op de Franse troon – tot 1801, toen zij afstand deden van die claim. Maar ook na die tijd bleef het motief in Engeland gebruikt worden, mede om de door God gegeven status aan te tonen.

Zo draagt het kleine kroontje dat in 1870 op haar verzoek door hofjuwelier Garrard werd vervaardigd voor koningin Victoria vier met diamanten bezette Franse lelies. Ook in de kroon waarmee de vorst wordt gekroond en die jaarlijks wordt gedragen tijdens de opening van het parlement, de Imperial State Crown, is het motief verwerkt.

Daarnaast kent men aan het Engelse hof de zogenoemde Regal Circlet, een hoofdsieraad dat het midden houdt tussen een kroon en een diadeem. Koningin Victoria liet in 1853 een dergelijk juweel van koningin Adelaide aanpassen en voorzien van vier afneembare fleurs-de-lys. Dit exemplaar werd later gedemonteerd – het lege montuur wordt nog steeds bewaard – en de stenen werden overgezet in een vergelijkbaar diadeem voor koningin Alexandra, die het soms droeg in combinatie met Victoria’s kleine kroontje. Dit juweel ging over op koningin Mary en werd zo aangepast dat de beroemde Koh-i-Noor erin kon worden geplaatst, een diamant die volgens een legende alleen door vrouwen mag worden gedragen.

Tenslotte werd het juweel gedragen door koningin Elizabeth, de koningin-moeder. Soms ook met beugels erop en een fluwelen baret aan de binnenzijde, waardoor eerder sprake was van een kroon. Zo lag het juweel ook op haar kist tijdens haar uitvaart.

1. Een klein kroontje van koningin Victoria, als draagbaarder alternatief voor een grote kroon.

2. De Imperial State Crown.

3. Koningin Alexandra met het kleine kroontje én de Regal Circlet, beide met fleurs-de-lys.

4. De kroon die bij haar uitvaart op de kist van koninginmoeder Elizabeth lag.

5. Een leeg montuur.

Het complete exemplaar werd door Victoria als laatste gedragen.

6. Koningin Mary met de basis van de kroon van de koninginmoeder (zie afbeelding 4).

JUWELEN

4

3 6

5

De fleur-de-lys wordt ook in Engeland gebruikt, mede om de door God gegeven status aan te tonen 41

JUWELEN

1

2

Bij afstammelingen van de Franse koningen wordt het leliemotief nog steeds gedragen Motief van de Bourbons

De Franse koningen uit de Huizen Valois en Bourbon hebben het motief van de Franse lelie altijd een prominente plaats toebedacht in hun wapens en juwelen. De meeste Franse kronen waren ermee versierd, maar er is slechts een enkel voorbeeld bewaard gebleven; tijdens de Franse Revolutie werden bijna alle kronen van voor die tijd verduisterd of vernietigd. Alleen de kroon van koning Lodewijk XV bleef bewaard. Met dit juweel, vervaardigd door hofjuwelier Laurent Ronde, werd deze koning in 1722 gekroond. Voor de versiering werd gebruikt gemaakt van de beroemde Regent-diamant, 282 kleinere diamanten, 64 kleurstenen, zoals saffieren, robijnen, topazen en smaragden, en 230 parels. Bovenop stond een fleur-de-lys, bezet met grote diamanten. De kroon is tegenwoordig te bewonderen in het Louvre.

Bij afstammelingen van de Franse koningen wordt het Franse leliemotief nog steeds gedragen in oude én nieuwe juwelen.

Zo kreeg prinses Victoria Eugenie, kleindochter van koningin Victoria, een diadeem met fleur-de-lys van haar echtgenoot koning Alfonso XIII van Spanje toen ze in 1906 met hem trouwde.

Dit diadeem, dat in de familie bekendstaat als La Buena (de goede), werd vervaardigd door de Madrileense hofjuwelier Ansorena en werd oorspronkelijk in gesloten vorm gedragen.

Maar kort na haar huwelijk liet de koningin het juweel veranderen en vanaf toen werd het in geopende vorm gedragen, door onder anderen koningin Sofía.

In 2009 werd door deze juwelier opnieuw een diadeem vervaardigd met het motief van de fleur-de-lys. Dit witgouden juweel is

42

bezet met 450 diamanten en tien grote Zuidzee-parels. Oorspronkelijk ging het gerucht dat koning Felipe dit diadeem kocht voor zijn echtgenote ter gelegenheid van hun vijfjarig huwelijk. Koningin Letizia werd er echter nooit mee gesignaleerd, alleen het middenstuk in de vorm van een Franse lelie droeg ze af en toe als broche. Ansorena liet doorschemeren dat het juweel een gift van de juwelier aan Letizia was. Wellicht was dat dan ook de reden dat het diadeem tot voor kort niet werd gedragen; de slechte economische situatie van Spanje en recente schandalen rond het koningshuis zouden dit geschenk gevoelig hebben gemaakt. Maar ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van koningin Margrethe van Denemarken droeg de Spaanse koningin het diadeem toch, voor het eerst, in het openbaar.

Ook in België

De fleur-de-lys kan ook om decoratieve redenen worden verwerkt in juwelen. Zo verscheen prinses Claire van België tijdens het huwelijk van kroonprinses Victoria van Zweden met een nieuw diadeem, bezet met diamanten en parels, waarin gestileerde Franse lelies zichtbaar zijn. Het vermoeden bestond dat ze het juweel geleend had van een Belgische juwelier, maar omdat ze het weer droeg tijdens een concert ter gelegenheid van het huwelijk van prins Albert van Monaco, een jaar later, wordt nu toch gedacht dat het voor haar werd aangeschaft.

Over de herkomst, en of het ook gedragen zal worden door andere leden van de Belgische koninklijke familie, is echter (nog) niets bekend.

•

4

3 6

FOTO’S © CHRISTIE’S IMAGES LIMITED 2015 (DIADEEM OPENING), GETTYIMAGES, HH, ROYAL COLLECTION TRUST/© HER MAJESTY QUEEN ELIZABETH II 2015

5

1. Koningin Letizia met de fleur-de-lys uit haar diadeem als broche.

2. Voor het eerst verschijnt Letizia met het complete diadeem 3. + 6. Koningin Ena (Victoria Eugenie) met het Spaanse fleur-delys-diadeem in oorspronkelijke dichte en aangepaste vorm.

4. Een diadeem met onbekende herkomst voor prinses Claire.

5. Koningin Sofía met het diadeem van koningin Ena en een fleur-de-lys-broche.

puzzel & win Zweedse puzzel

Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde Zweedse puzzel vakjes van de oplossingsbalk.

Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

DEEL V.E. KOLENKACHEL BEVROREN STRAALTJE WATER

1

GESTAMPTE AARDAPPELEN

INSECTENETER

OLM PARASIET

VROEGERE PARTNER

TWEETAL

EB EN VLOED

EDELGAS

TOILETMEUBEL

HET GELOOF VERKONDIGEN ZIJRIV. V.D. RIJN

3 WEELDE

FAMILIELID

ZOT

GRAVURE FRANS LIDWOORD

KERKGEBRUIK

NOG NIET VOLGROEID

SLAAPPLAATS

MAN VAN ADEL

4

LAAGTIJ

DICHT

PLOEG

SPEELGOEDSTEENTJES

HEIMELIJK

Swarovski Máximaoorbellen van Jewels With Flair t.w.v. € 46,50

PLAKBAND

7

SNEEUWHUT

VOORZETSEL

KLEINE BADKUIP

DUW

LUST

5 LIDWOORD

2 HOOFDDEKSEL

WINST

JONG SCHAAP MIJ

MUZIEKNOOT

9

OVERMATIG VER (IN SAMENSTELLINGEN)

VLEESROOSTER

SAPPIGE VRUCHT

3 X KANS!

6

Onder de inzenders van de goede oplossing verloot Vorsten 3 paar zilveren Máxima-oorbellen met facetgeslepen druppels Swarovskikristal. Afhankelijk van de lichtval, krijgen de druppels een blauwe of oranje gloed. Afmetingen druppels: 15 x 18 mm, totale lengte: 70 mm.

EIERPANNENKOEK

8 © DENKSPORT PUZZELBLADEN 1

A E IJ S P E G L U X E N A R L E B S T E E L E D E L A M G M E L O

V E L O E T O S Z R I E N

S G P R E K A T A N R IJ P I T I T B A G E F L T E O M E L

2

3

4

5

6

7

8

9

I E N P E O E N D E Z L E E T

Hoe doet u mee?

M O E Z E L

Uw oplossing kunt u tot 16 juli 2015 doorbellen via de Vorsten Puzzellijn. Bel 0909adelstand 5000 200 (€ 0,80 per minuut, niet mogelijk vanuit het buitenland) en u krijgt precies te horen hoe u uw oplossing kunt inspreken.

Winnaars krijgen bericht thuis.

De oplossing van de woordzoeker in Vorsten 6 is: Denemarken is de oudste monarchie van Europa.

44

De 5 winnaars van het boek Het Kleine Loo zijn: • C. den Haag, Gouda • C.A. van Tilburg, Breda • H. Petter, Zwolle • J. Zwaga, Nieuwegein • A.H. Peperkamp, ’s-Hertogenbosch

Puzzel mee en steun het Oranje Fonds Het Oranje Fonds is het fonds voor sociale initiatieven. Het steunt organisaties die ervoor zorgen dat mensen in ons koninkrijk met elkaar verbonden zijn. Want dat is niet vanzelfsprekend. Mensen kunnen eenzaam zijn, hier nieuw zijn of het lastig vinden contact te zoeken met anderen.

U kunt helpen: de meeropbrengst van deze puzzel gaat naar het Oranje Fonds.

13x

+

SISI, SPROOKJE &

WERKELIJKHEID

VOOR SLECHTS

€ 64,95

Al sinds 1973 dé ‘hofleverancier’

VORSTEN 8

2015 € 5,95

gratis

Fleur-de-lys

INCLUSIEF VORSTEN JAARBOEK 2015

(I.P.V. € 103,15)

Sisi, Sprookje & werkelijkheid, geschreven door Katrin Unterreiner en Patric Aalders, beschrijft in woord en beeld het leven van deze legendarische keizerin en vergelijkt de mythe met de werkelijkheid.

Ook wordt er ruim aandacht besteed aan de bezoeken van Sisi aan Nederland. Het boek verschijnt ter gelegenheid van de gelijknamige expositie op Paleis Het Loo.

19 pagina’s Koningspaar in Canada en VS Made by Kate: Nieuwe foto’s George en Charlotte De échte Anastasia en haar zussen

13x Carl PhilipSofia trouwt zijn

Europa’s nieuwste prinses!

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

Al abonnee?

Bestel Sisi, Sprookje & werkelijkheid voor € 19,95 (geen verzendkosten) via vorsten.nl/bestelsisi of 085-888 56 02

Sluit dit abonnement af via vorsten.nl/abonnementsisi of bel 085-888 56 02 (Nederland) of 078 480 911 (België) Deze aanbieding is geldig tot 3 maanden na publicatie in Nederland en België. Prijswijzigingen, druk-en zetfouten voorbehouden. Vorsten kost in de winkel €5,95, een extra dikke uitgave €7,95 en het Vorsten Jaarboek €9,95. U abonneert zich tenminste voor de opgegeven periode en tot wederopzegging. Uw abonnement wordt verlengd met evenveel nummers als het abonnement dat u afsluit. Opzeggen is heel eenvoudig en kan na de actieperiode per maand. Op deze abonnementsovereenkomst zijn de leveringsvoorwaarden en het privacy beleid van New Skool Media B.V. van toepassing. Voor abonnementen buiten Nederland en België gelden andere voorwaarden, meer informatie mail klantenservice@vorsten.nl

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N 45

ACTUEEL

46

ACTUEEL

De koning tijdens zijn staatsbezoek aan Canada:

‘De persoonlijke band zal er altijd zijn’

Anders dan anders. Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander aan Canada is nu al uniek in zijn soort. Niet de handel, maar het overbrengen van grote dank voor de bevrijders van Nederland staat dit keer centraal. Canada, het land waar de Oranjes 75 jaar geleden een thuis vonden, ging samen met koning Willem-Alexander en koningin Máxima terug in de tijd.

TEKST JUSTINE MARCELLA

47

N ACTUEEL

Na Polen, Japan, Zuid-Korea en Denemarken is dit al weer het vijfde staatsbezoek van de koning.

De keuze voor Canada is niet moeilijk te verklaren.

Europa viert 70 jaar bevrijding en bij de bevrijding van Nederland speelden Canadezen en Amerikanen een grote rol. ‘Heel bijzonder om deze twee landen te bezoeken die een grote rol hebben gespeeld bij de bevrijding van Nederland. Canada en Amerika hebben heel veel mensen verloren, waardoor wij onze vrijheid teruggekregen hebben en daar zijn we hen natuurlijk eeuwig dankbaar voor. Het is na 70 jaar een heel mooi moment om beide landen daarvoor te bedanken. Na de oorlog hebben we natuurlijk een goed Noord-Atlantisch bondgenootschap gecreëerd waardoor we 70 jaar lang in vrede en veiligheid samen hebben kunnen leven.

Het is goed om die banden te bevestigen en daar is zo’n bezoek natuurlijk ook heel nuttig voor’, verklaart de koning later.

Omdat het regeringsvliegtuig PH-KBX te klein is om de oversteek Amsterdam-Ottawa in een keer te maken, vliegt het koningspaar eerst naar St. John’s op Newfoundland. In 1986 was de koning hier voor het eerst, tijdens zijn diensttijd voor de Koninklijke Marine. Toen anoniem, nu als staatshoofd der Nederlanden. Het paar heeft een korte ontmoeting met de provinciale premier en luitenant-gouverneur en overnacht hier voordat zij doorvliegen naar Ottawa. Hier begint het staatsbezoek formeel, met de ontvangst op Rideau Hall, sinds 1867 de officiële residentie in Ottawa van zowel de monarch als de gouverneur-generaal van het land. In een open rijtuig, de Canadese State Landau, arriveert het koninklijk paar in stijl bij de residentie. Na de begroeting van de militaire kapel en het voorstellen van het Nederlandse gevolg aan de gastheer - gouverneur-generaal David Johnston - en zijn echtgenote, spreekt deze: ‘Het is een beetje een thuiskomst’. Hiermee refereert Johnston aan de persoonlijke band van de Oranjes met het land én met Rideau Hall. Koningin Juliana vond in Canada tijdens de Tweede Wereldoorlog een ‘thuis’ samen met haar twee dochters prinses Beatrix en prinses Irene. De eerste dagen logeerden zij in Rideau Hall. ‘Dit was toen hun huis en dit zal altijd een thuis voor u zijn’, belooft de gouverneur-generaal. Prinses Margriet (zij wordt door haar neef, de koning, ‘Canada’s princess’ genoemd) wordt in januari 1943 in Ottawa geboren, een paar maanden later wordt ze daar ook gedoopt. Juliana’s vriendin Martine Röell-Court van Krimpen kwam mee met haar dochtertje Renée. Zij werd een van de beste vriendinnen van prinses Beatrix en is een van de peetouders van de koning. Maar het is niet die persoonlijke band die de koning naar Canada brengt, zo vertelt hij later: ‘Canada speelt een grote rol met betrekking tot de bevrijding van Nederland. Dat is de reden om er te zijn.

Uiteraard is er een familieband, de reden was dat een goede vriendin van de familie de vrouw van de gouverneur-generaal

48

Koningin Juliana vond met haar dochters een thuis in Canada

49

ACTUEEL

In Ottawa is de koning zelf even gastheer, voor de contraprestatie

50 

was. Daarom is mijn familie naar Canada gegaan. Ze zijn warm opgevangen in Canada. De persoonlijke band zal er altijd zijn maar die speelt niet zo’n grote rol in zo’n bezoek.’

‘Kort betekent lang’ De toespraak van de gouverneur-generaal is lang, spontaan en vol persoonlijke noten. Zo vertelt hij over het historische diner dat prinses Beatrix gaf in het Rijksmuseum aan de vooravond van de inhuldiging van koning Willem-Alexander. Johnston keek naar de Nachtwacht toen Willem-Alexander hem tien minuten lang uitleg gaf over de details van het schilderij en zijn schilder Rembrandt. ‘De tijd die hij voor me vrij maakte, zegt iets over de persoon van deze heer.’ De koning, die inmiddels samenwerkt met een professionele speechschrijver, blijkt nog altijd over spontaniteit en humor te beschikken. ‘Er was mij verteld dat u een korte toespraak zou houden. Of kort betekent lang in Canada, of u neemt protocol niet al te serieus, wat ik toejuich.’

In Ottawa en omgeving wonende Nederlanders staan met uitgedeelde vlaggetjes achter dranghekken en worden begroet door het koningspaar. Het is slechts een heel kleine vertegenwoordiging, want een miljoen Canadezen heeft meer of minder Nederlands bloed door de aderen stromen, dankzij de grote immigratiegolf na de Tweede Wereldoorlog. Onder hen de 93-jarige oud-KNIL militair Johan Frans Olberg.

‘Ik ken vier koninginnen. Toen ik 12 jaar was, zong ik al een liedje voor koningin Emma, daarna heb ook de andere vorstinnen ontmoet. Aan een koning moet ik nog een beetje wennen.’ Maar wanneer de koning langskomt, hem bij de naam noemt en tijd voor hem maakt, is Olberg op slag gewend aan ‘zijn’ eerste koning. Nu heeft hij vijf generaties Oranjes ontmoet. ‘De koning wist zelfs mijn naam, dit is de top van mijn leven’, reageert Olberg enthousiast.

Aansluitend plant het koningspaar een den in het park van Rideau Hall. Planten is een groot woord, want de boom staat al diep verankerd in de aarde.

‘U durfde geen risico te nemen?’ grapt de koning naar de gastheer. Het is een klein exemplaar van nog geen meter hoog. Sinds het begin van de 19de eeuw is het traditie dat hoge gasten van Rideau Hall een boom planten. Tussen de bomen, van onder anderen president Kennedy en koningin Elizabeth, staat ook een aantal Nederlandse exemplaren, van de koninginnen Juliana (1952) en Beatrix (1988), en van prinses Margriet (1978). Het publiek juicht wanneer de koning een aantal scheppen aarde naast de boom schept. Hij geeft het tuingereedschap door aan koningin Máxima die op ‘bomen van hakken’ staat. ‘Eerst plant ik mezelf in de aarde en daarna plant ik een boom’, zegt ze daar zelf over.

Lof over gastvrijheid Het carillon bij Parliament Hill speelt de Oranje Rapsodie, door Joop Stokkermans speciaal gecomponeerd voor de inhuldiging van koning Willem-Alexander, die nu een bezoek brengt aan de Senaat en het Lagerhuis – ook luncht het koningspaar met beide voorzitters.

Een kranslegging hoort bij een staatsbezoek, maar dit keer is het extra speciaal, omdat 70 jaar bevrijding een belangrijk thema is van het bezoek.

Ongeveer 7.600 Canadese militairen kwamen om in de strijd voor onze vrijheid. Het National War Memorial is een imposant monument dat in

ACTUEEL

52

Opnieuw een Nederlands accent: het vrouwenvoetbalteam 1939 is onthuld door koning George VI en zijn dochter, de latere koningin Elizabeth, oorspronkelijk ter nagedachtenis aan de gevallen Canadezen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

In 1982 werd het daarnaast gewijd aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en de Korea-oorlog. Sinds 2014 is het monument ook ter herinnering aan andere oorlogen.

Het verkeer rondom het monument rijdt gewoon door en toch is het stiller dan stil na de Reveille en het hijsen van de vlaggen. Het koninklijk paar spreekt met veteranen die hun leven hebben gewaagd voor de bevrijding van de nazi’s.

Vervolgens volgen koning en koningin ieder een eigen route langs de tafels waar de heren en dames rijk gedecoreerd wachten op hun koninklijke ontmoeting. De koning kent de plaatsen die de veteranen noemen. ‘Nu is het er heel mooi’, vertelt hij een heer die bij de landing op D-day was. Hij vertelt de veteranen - en mij later - het zeer belangrijk te vinden dat ook de jonge generaties weet hebben van toen. ‘We spreken thuis uitgebreid over de Tweede Wereldoorlog, maar ook op school is het een onderwerp. In de klas van Amalia is een overlevende van een concentratiekamp geweest en heeft ze zeer indrukwekkende verhalen gehoord. Dat vind ik zeer belangrijk!’

Het paar vult elkaar ook hier aan. De koning vraagt naar missies, de koningin naar persoonlijke omstandigheden.

Maar beiden spreken hun grote dank uit. De Canadezen zijn vol lof over de gastvrijheid die ze ervaren wanneer ze Nederland bezoeken. De koning spreekt de hoop uit hen bij een volgende herdenking in Nederland opnieuw te ontmoeten. ‘Old soldiers never die.’ Na gesprekken met CEO’s en de minister-president, en een bezoek aan het parlement wordt de eerste drukke dag afgesloten met het staatsbanket.

FOT O ’S A NP, P P E, R O YA LS B Y ROB I N

Warme gevoelens De tweede dag is wederom een volle dag die zich grotendeels in Waterloo afspeelt. Het koninklijk paar bezoekt de universiteit en is getuige van de lancering van een studiebeurzenprogramma. Een van de studenten die een beurs hebben gekregen om in Nederland te studeren wordt geflankeerd door een trotse opa, hij kent het land waar zijn kleindochter naartoe wil, hij is veteraan.

Terug in Ottawa is de koning nu zelf even gastheer, voor de contraprestatie. Dit keer heeft hij voor een bijzonder concert gekozen, een samenwerking tussen Canto Ostinato Audio Visual en het orkest Holland Baroque. Visueel en muzikaal tegelijkertijd. De artiesten zijn dolenthousiast over de mogelijkheid die ze van de koning hebben gekregen om hier hun kunsten te vertonen. Tineke Steenbrink, die orgel en klave-

cimbel bij Holland Baroque speelt, vertelt me dat ze eerder heeft gespeeld voor de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane.

‘We willen kinderen kennis laten maken met muziek en instrumenten. We spelen vaak op scholen in achterstandswijken, maar wilden ook een keer op een school als de Bloemcampschool in Wassenaar spelen. Vooral die jongste twee waren zo geconcentreerd aan het genieten.’

De derde en laatste dag vindt plaats in Toronto. Ook daar staan weer Nederlanders die van het koninklijk bezoek een echt uitje hebben gemaakt. Wanneer de persbus stopt en we uitstappen, herkent het publiek de Nederlandse pers. De Nederlandse Canadezen volgen Blauw Bloed en Vorsten op de voet. Aangestoken door hun enthousiasme gaan we met hen op de foto: Corina, Geerke, Lisa en ‘Moeder’. Omdat veel dames hun moeder in Nederland hebben wonen, heeft ‘Moeder’ die rol voor velen op zich genomen. Het liefst zingen ze het Wilhelmus, maar het ‘Oranje Boven’ overheerst wanneer het koninklijk paar aankomt bij de Legislative Assembly. De koning vertelt later over Canadezen met een Nederlandse achtergrond: ‘Een groep ondernemende mensen die een nieuw bestaan hebben opgebouwd, maar die toch warme gevoelens hebben voor hun achtergrond. Daar komen ze voor uit, ze zijn er trots op.’

Een Nederlands accent staat later die dag opnieuw centraal: het koningspaar bezoekt een training van het Nederlandse vrouwenvoetbalteam. Er staan 25 minuten voor dit bezoek gepland. Ondanks het feit dat het om een vrouwenteam gaat, is de ontvangst door heren only. Pas op het veld ziet het koningspaar de stoere dames van Oranje. Er is een groepsfoto gepland, en waar dat zal gebeuren is vastgelegd: de blauwe sintelbaan. De ambassade heeft van tevoren ieder programmapuntje gecheckt en uit de ervaring van de ambassademedewerker blijkt dat hakken en kunstgras niet samengaan. ‘We willen natuurlijk niet dat de koningin haar enkel verstuikt.’ Maar spontaan poseert het gezelschap tóch op het gras.

De koning zegt het te betreuren dat hij op 15 juni niet aanwezig kan zijn bij de wedstrijd, maar benadrukt wel te zullen kijken.

Met een boot vaart het koninklijk gezelschap naar Toronto Island, een idyllische oase met uitzicht op de skyline van de stad. Ze onthullen hier zogenoemde Tulpi’s, klapstoelen in de vorm van een tulp. Het zijn er zeven, voor ieder decennium sinds de bevrijding één. Ook hier komen we Corina, Geerke, Lisa en ‘Moeder’ tegen. De ambiance is goed, beveiliging lijkt onnodig en dus krijgen de dames waar ze op hoopten: tijd en foto’s van en met het koningspaar. De band met het moederland is weer even zeer hecht. Via de mail sturen ze me hun verslag en vele foto’s. Ze zijn op en top geïntegreerd, maar hun hart klopt nog altijd Oranje.

•

Een verslag van het aansluitende officiële bezoek aan de Verenigde Staten van Amerika leest u vanaf pagina 18.

Zin is vernieuwd!

Dit is hem: gloednieuw, fris en uit zijn voegen barstend van levenslust. In een nieuwe, stoere jas een echt cadeau voor uzelf. Om te koesteren, steeds weer op te pakken en te bewaren. Zin brengt alles wat u wilt weten over cultuur, reizen, gezondheid, gemak, financiën en persoonlijke ontwikkeling.

Fraai, informatief en mega-dik. Zin! Dát krijgt u ervan!

Zin! Dát krijg je ervan!

compleuet !

VeRnie wd

Nummer 7 / 4 juni- 1 juli 2015 / € 5,45 / zin.nl

Nieuw!

zinnig 24 pagina’s geld/gezond/gemak

Het beste komt nog! ste Waarom we na ons 50

het gelukkigst zijn

Thé Lau

‘De ziekte gaf me een vrijheid die ik niet kende’

Verlaat nú de Route du Soleil

Nummer 7 / 4 juni- 1 juli 20152015 Het beste komt nog!

De allerleukste tussenstops zijn in Bourgondië

Mijn vader

Hadewych minis & Remko Vrijdag & nadja Hüpscher

Dreigt ontslag?

Pak je voordeel Nieuwe regels bieden ook kansen

20% KORTING

3X

ZIN VOOR €13 IPV 16,38

Remco Campert | Gerrie van der Klei | Janneke Vreugdenhil | René Appel Karin Slaughter | Peter Römer | Kader Abdolah | Renate Dorrestein

Neem nu een proefabonnement

GA NAAR ZIN.NL/PROEF OF BEL GRATIS 085-888 56 51 Deze aanbieding is geldig tot 31 december 2015. Prijswijzigingen en druk- en zetfouten voorbehouden. Zin kost in de winkel €5,45.

Dit abonnement stopt automatisch. Voor abonnementen buiten Nederland en België gelden andere voorwaarden. Kijk voor meer informatie op zin.nl

COLUMN ANTOIN PEETERS IS JOURNALIST. IN VORSTEN VERTELT HIJ OVER ZIJN ERVARINGEN ALS VERSLAGGEVER KONINKLIJK HUIS BIJ RTL NIEUWS.

DE KONING VOLGT ONS OOK!

Al weer een paar weken ben ik terug uit Amerika, maar ik ben nóg aan het bijkomen. Wat een intensieve reis was dat zeg! Voor het staatsbezoek aan Canada en het officiële bezoek aan de VS was een onmogelijk programma in elkaar gedraaid. Onmogelijk voor journalisten althans.

Alleen al in de Verenigde Staten had het koningspaar twintig afspraken in drie dagen tijd. Aan ons de taak om hier verslag van te doen. Het komt erop neer dat ik het grootste deel van de reis in vliegtuigen, persbusjes en taxi’s heb gezeten.

En ik moest keuzes maken, want het is onmogelijk om alle programmaonderdelen te volgen.

Als het dan ook nog gaat onweren, en vluchten worden gecanceld, wordt het helemaal een ‘mission impossible’. Maar goed, we hebben het weer overleefd. En wat na een paar weken opvalt: de vervelende onderdelen van zo’n reis vergeet je snel, de bijzondere momenten niet.

En ik heb heel wat bijzondere momenten meegemaakt.

Met stip op nummer één: het bezoek aan The Oval Office, het kantoor van president Obama.

Een kantoor dat iedereen kent van het nieuws, films, series en talloze foto’s. En daar stond ik dan, samen met een paar andere gelukkige collega’s uit Nederland, oog in oog met Obama, Willem-Alexander en Máxima. Zo uniek, dat ik moeite had om te luisteren naar wat de heren te vertellen hadden. Ik was vooral bezig om de ruimte in me op te nemen. En voordat ik het wist stond ik ook weer buiten. “Thank you guys!”

Verder was het bijzonder om in het Canadese Ottawa rond te lopen in het huis waar Juliana met haar kinderen heeft gewoond tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat maakte best veel indruk op me. In dat prachtige huis met de naam Stornoway, in een chique buitenwijk van de hoofdstad, werd de Nederlandse monarchie veiliggesteld. Ik werd er rondgeleid door de huidige bewoner: een flamboyante politicus. Hij was trots op de geschiedenis van het huis en wist er veel over te vertellen.

Ook bijzonder: dit was mijn laatste reis met het koninklijk paar. Zoals u wellicht weet, word ik de vaste presentator bij het RTL Nieuws en dat valt niet te combineren met mijn functie als koninklijk huis verslaggever. De koning en koningin waren daarvan goed op de hoogte, bleek in Toronto. Toen ik ze een handje ging geven, begonnen ze er zelf over. Dat ik een mooie nieuwe baan zou krijgen en dat we elkaar in Chicago nog wel zouden zien. En inderdaad, bij het persgesprek in Chicago was het weer raak. Voor het eerst werd er een groepsfoto gemaakt, in verband met mijn vertrek en dat van een collega van Radio 1.

Daarna ontstond er een amusant gesprek met de pers waaruit bleek dat niet alleen wíj de koning goed volgen, maar de koning ons ook! Willem-Alexander zei gekscherend dat hij een Twitter-berichtje van mij had ingelijst. Dat bericht verstuurde ik toevallig net voor de toespraak van Beatrix waarin ze haar aftreden bekendmaakte. Volgens Willem-Alexander had ik getweet dat ik zeker wist dat ze er niet mee zou stoppen, hij had er hard om gelachen.

Toch klopt deze versie niet helemaal. Ik twitterde dat ik niet wist wanneer ze zou stoppen, toch heel iets anders. Maakt niet uit, het was toch even leuk.

Kortom: dit was een reis om nooit meer te vergeten. Jammer dat het voorbij is, maar zo gaan die dingen. Veel ga ik missen, zoals deze column bijvoorbeeld. Ik heb het met veel plezier gedaan. Gelukkig mag ik er van de lieve hoofdredacteur nog eentje uitpersen. Mijn afscheidscolumn: te lezen in de volgende editie. Maar dan houdt deze fase in mijn journalistieke carrière echt op. Snik…

Antoin Peeters

55

Beatrix’ wereld

tekst RICK EVERS

GROOT beeld Een traject van zo’n 2,5 kilometer, van de Amsterdamse Apollolaan tot aan de Zuidas, is door Rudi Fuchs (met wie prinses Beatrix bevriend is) en Maarten Bertheux voorzien van maar liefst 66 opvallende beelden van 21 internationale beeldend kunstenaars. Prinses Beatrix toog naar de hoofdstad om de openluchttentoonstelling ARTZUID, die om de twee jaar wordt gehouden, te openen. ‘Toen ik de foto zag – en die was zó klein – was de indruk toch wel wat anders’, zei de prinses bij een immens kunstwerk.

VEEL WERK(EN)

In Theater aan het Spui in Den Haag woonde prinses Beatrix een voorstelling bij van Long Live Arts, een onderdeel van een driedaags evenement over cultuurparticipatie voor ouderen. Op het toneel stonden dansers, musici en acteurs op leeftijd. Hedy d’Ancona presenteerde de gevarieerde namiddag en verraste prinses Beatrix met een toepasselijk cadeau: een gebreide oranje trui.

56

Het is wellicht het laatste cadeau dat prinses Beatrix heeft gekregen vanwege haar troonsafstand - inmiddels ruim twee jaar geleden. Bij de Koninklijke Stallen achter Paleis Noordeinde nam Beatrix symbolisch zogenoemde paukenkleden in ontvangst van de Vereniging Officieren Cavalerie. Ze heeft de kleden die pauken decoreren direct weer weggegeven, aan de Stichting Cavalerie Ere-escorte. Op Prinsjesdag kunt u ze in de stoet herkennen aan een rood, wit, blauw of oranje accent op de kleden.

FO TO ’S A N P, MP E, P P E, RO YA LS B Y R O B IN , V ERE N IG IN G O FFI C I ERE N C AVA LER I E

Lang leve DE KUNSTEN

DOORGEEF-GESCHENK

In de oude Gorcumse binnenstad gingen de vlaggen uit voor de komst van prinses Beatrix. In de Grote Kerk opende ze kunstmanifestatie Symposion, door een oranje vierkant op een kubus te plakken. Tijd om álle werken te bekijken - ruim vierhonderd abstract-geometrische en constructivistische kunstwerken van ruim 170 Nederlandse kunstenaars - had prinses Beatrix niet tijdens het bezoek opening. Gelukkig loopt de manifestatie nog tot eind augustus, zodat ook zij ruim de tijd heeft om de kunst in Gorinchem en buurgemeenten Leerdam en Woudrichem te bewonderen.

Kijk ook eens op

VORSTEN.NL

Prinses Beatrix

bewondert in Amsterdam

57

ACTUEEL

Thuis bij

58

George &

Charlotte

FO TO ’ S KEN S I N G TO N PA LAC E / D E H E RT O G IN VA N C A MB RI D G E

Kort na de geboorte van hun prinses Charlotte verruilden prins William en Catherine het Londense Kensington Palace voor Anmer Hall, het landhuis dat het paar voor hun huwelijk kreeg van koningin Elizabeth. Het is gelegen op landgoed Sandringham (van de Britse koningin), temidden van prachtig natuurschoon. De pers heeft het verzoek gekregen om het jonge gezin met rust te laten. Het paleis heeft wel foto’s vrijgegeven, die enkele weken na de geboorte van Charlotte zijn gemaakt, van George en zijn nieuwe zusje, samen op de bank. De Hertogin van Cambridge maakte de foto’s. Wie zelf kinderen van deze leeftijd heeft (gehad), kan begrijpen wat er aan de fotosessie mogelijk vooraf is gegaan.

Twee kinderen - een baby en een dreumes - zo lieflijk op de foto krijgen? Hoe vaak zou George geprobeerd hebben zijn blauwe kousjes uit te trekken? En hoe veel keren zou Charlotte het op een huilen hebben gezet?

59

PORTRET

CHA RLO TTE...

Die andere prinses

TEKST SIMONE LAMAIN

60 

Op 2 mei 2015 vierden de Britten de geboorte van hĂşn prinses Charlotte. Exact 199 jaar eerder stond een andere prinses Charlotte in het middelpunt van de belangstelling: die dag trouwde Charlotte van Wales met de latere koning Leopold der Belgen. Ze was mooi, levenslustig en geliefd bij het volk, maar stierf al op 21-jarige leeftijd in het kraambed.

.

H

Het is 2 mei 1816 en Londen bruist: vandaag is de trouwdag van prinses Charlotte.

De straten zijn volgestroomd met mensen die proberen een glimp van het bruidspaar op te vangen. De bruidegom is voor veel Britten een onbekende, maar zijn uiterlijk belooft veel goeds. En ook Charlotte ziet er schitterend uit in een jurk van zilverlamé, afgezet met Brussels kant en aan de onderkant geborduurd met bloemen en schelpmotieven. Het is een sprookjeshuwelijk. Op het moment dat Leopold Charlotte belooft zijn rijkdom met haar te delen, barst de prinses in lachen uit. Het fortuin van Leopold is niet groot, maar het kan haar niet schelen: ze is gelukkig.

Verloofd met Willem Een armband met een portret van de jonge prinses Charlotte.

In 1848 schonk haar echtgenoot Leopold het juweel aan koningin Victoria.

De Nederlandse erfprins Willem, de latere koning Willem II, is korte tijd verloofd met Charlotte.

In hetzelfde huis waar ze trouwt met Leopold, Carlton House, ziet Charlotte op 7 januari 1796 het levenslicht, een tastbare herinnering aan het ongelukkige huwelijk tussen George, de Prins van Wales, en zijn nicht Caroline van Brunswijk. De enige reden dat George met Caroline trouwt, is dat het parlement zijn hoge schulden zal aflossen - het blijkt geen stabiele basis voor liefde en romantiek. Als George Caroline voor de eerste keer ziet, roept hij geschrokken om brandy. Caroline is een hartelijke vrouw, maar allesbehalve vorstelijk in haar gedrag. Volgens tijdgenoten vloekt ze als een ketter en ruikt ze naar de stal. George ziet niets in haar dat hij aantrekkelijk vindt. Drie dagen na hun eerste kennismaking trouwen ze, precies negen maanden later wordt hun enige kind geboren: Charlotte.

Aanvankelijk is George trots op zijn dochter en vertelt hij zijn moeder dat hij Charlotte met alle mogelijke affectie zal omringen. Hij heeft het hier heel duidelijk niet over de relatie met zijn echtgenote. Kort na de geboorte van Charlotte laat hij Caroline per brief weten dat ze zich niet mag bemoeien met de opvoeding, en haar dochtertje alleen maar onder toezicht mag ontmoeten. Caroline verlaat Carlton House als Charlotte nog maar anderhalf jaar oud is. Een paar jaar later beschuldigt George haar ervan een buitenechtelijk kind te hebben gekregen.

Onderzoek levert geen bewijzen op, maar in haar verdere leven regent het aanklachten dat Caroline er minnaars op na houdt. George zelf pakt zijn oude leven (ook) weer op, met veel aandacht voor zijn maîtresses.

Met een moeder die ze nauwelijks mag zien en een vader die zich weinig met haar bemoeit, heeft Charlotte een eenzame jeugd. Het valt haar zwaar, want ze is een levenslustig kind. Temperamentvol is ze ook, volgens haar vader het bewijs dat ze op haar moeder lijkt en dus een strenge opvoeding moet krijgen. ‘Charlotte moet de gekke gedachte opgeven een eigen wil te bezitten. Zolang ik leef, moet ze mij gehoorzamen. Zelfs als ze dertig, veertig of vijftig jaar wordt.’

Een team van vier personen moet ervoor zorgen dat Charlotte zich gaat gedragen als een echte prinses. Haar taalgebruik is grof, ze flapt alles eruit wat in haar opkomt en in een boze bui gooit ze zelfs de pruik van de aartsbisschop in de open haard. Toch is er ook reden voor optimisme. Charlotte blijkt muzikaal talent te hebben, ze speelt harp, piano en gitaar. Ook houdt ze van de romantische gedichten van lord Byron en leest ze Sense and Sensibility van Jane Austen in één ruk uit. Ze voelt zich verwant met hoofdpersoon Marianne Dashwood, die in de liefde haar hart wil volgen.

PORTRET

Leopold van Saksen-Coburg, met wie Charlotte in 1816 trouwt (afbeelding hieronder). Hij wordt later de eerste koning der Belgen.

Maar de kans dat Charlotte de man van haar hart zal ontmoeten is niet groot, want haar vader houdt haar het liefst binnen. Tot grote frustratie van Charlotte zijn bals en soirĂŠes taboe. In 1811 wordt George prins-regent, omdat koning George III wegens krankzinnigheid niet meer kan regeren. George ziet in zijn dochter, die ondanks haar eenzame jeugd populair is bij het volk, een concurrent, die door haar moeder tegen hem wordt opgestookt.

Caroline steunt haar dochter in haar verlangen naar meer vrijheid, en in 1813 mag Charlotte eindelijk een feest bijwonen. Nu zijn dochter ouder wordt, wil George nauw betrokken zijn bij haar keuze van een huwelijkspartner. Hij heeft zelfs al iemand op het oog: de Nederlandse erfprins Willem.

Charlotte, opstandige puber die ze is, is bij voorbaat gekant tegen de Nederlandse prins, omdat hij de keus is van haar vader. Van vriendinnen hoort ze dat Willem

63

Hiernaast: Deze buste van Charlotte staat op Buckingham Palace. Onderaan: De begrafenisstoet van prinses Charlotte. Rechtsonder: Een jurk die door Charlotte is gedragen.

64 

PORTRET

Charlotte is gepassioneerd, met het hart op de tong, terwijl Leopold juist bedachtzaam is broodmager is, niet bijzonder knap, maar wel een goede walser en prettig in de omgang. Zo lang mogelijk probeert Charlotte Willem te ontlopen, maar uiteindelijk kan ze een kennismaking niet uit de weg gaan. Op 11 december 1813 stelt de prins-regent de twee aan elkaar voor. In een brief aan een vriendin noemt Charlotte Willem gewoontjes, maar ook levendig en geanimeerd. Vader George grijpt zijn kans, legt de handen van Charlotte en Willem in elkaar en vanaf dat moment zijn ze verloofd, ook al moet dit nog wel even geheim blijven.

F OT O’ S G ET TY I M A GE S , H H, R OYA L C O LL E C TI ON T RU S T/© H ER M A JE S TY QU E EN EL I Z A B ETH I I 2 015

Wispelturig

Charlotte is dan wel gematigd positief over Willem, ze ziet ook problemen.

Als enig wettig kleinkind van koning George III is zij de Britse troonopvolgster. En na een huwelijk wil ze in haar vaderland blijven wonen.

Nederland lijkt haar maar niets. ‘Holland is een heel raar land, geloof ik…. Ik vraag me nu al af of ik me daar wel zal amuseren,’ schrijft ze een vriendin. Vooral als Willem terugkeert naar Nederland, waar zijn vader op 30 maart 1814 wordt ingehuldigd als soeverein vorst, slaat bij Charlotte de twijfel toe. ‘Orangitis’ noemt ze haar gemoedstoestand. De twijfel slaat om in woede als ze haar eigen huwelijkscontract niet mag lezen.

Wantrouwen jegens haar vader is het gevolg. Ze vermoedt dat de prinsregent haar het land uit wil hebben omdat hij haar als een bedreiging ziet. Het huwelijkscontract is sowieso lastig, omdat Willem nu ook officieel troonopvolger is.

Eind april keert Willem terug naar Londen, omdat hij signalen krijgt dat Charlotte de verloving wil verbreken. Charlotte blijkt wispelturig. Ze wil haar verloofde eerst niet zien, pas na herhaaldelijk aandringen van Willem bindt ze in. Een moeilijke periode volgt. De ene dag is Charlotte trots op Willem, omdat hij met haar vader opnieuw wil spreken over het huwelijkscontract, een volgend moment is het helemaal mis. Als bij een diner een schaal sinaasappels op tafel komt, spreekt Charlotte duidelijk hoorbaar voor de aanwezigen ‘I hate oranges’. Als Charlotte uiteindelijk in een concepthuwelijkscontract leest dat ze minimaal twee maanden per jaar in Nederland moet verblijven, is haar geduld op. Op 16 juni 1814 stuurt ze Willem een brief waarin ze uitlegt dat het over is. Ze hoopt dat ze Willem geen pijn doet, maar ze wil niet uit haar land weg, ze wil bij haar moeder blijven. Haar moeder vertrekt twee maanden later echter naar Italië en Charlotte zal haar nooit meer zien.

Ideale echtgenoot

Lang blijft Charlotte niet treuren over Willem. Al snel gaan haar gedachten uit naar andere mannen. Frederik van Pruisen bijvoorbeeld. En Leopold van Saksen-Coburg, een Duitse prins die als diplomaat Londen bezoekt

voor de vredesonderhandelingen na de Napoleontische oorlogen. Hij zal later de eerste koning der Belgen worden, maar daar is op dat moment uiteraard nog geen sprake van. Kort na hun eerste ontmoeting vertrekt Leopold weer naar het Europese vasteland. Charlotte besluit aanvankelijk met haar verstand - dat ze met Leopold wil trouwen. Een briefwisseling volgt. Deze loopt via de oom van Charlotte, de Hertog van Kent. Charlotte is, na het debacle met de Nederlandse Willem en de bevliegingen hierna, door haar vader opgesloten in Cranbourne Lodge, bij Windsor. De correspondentie duurt anderhalf jaar en de gevoelens van Charlotte voor Leopold worden steeds dieper. ‘U zult het enige onderwerp van mijn hart zijn, van mijn gedachten, en nooit zal ik u misleiden,’ schrijft ze haar droomprins. Het zijn woorden die zo uit de mond van Marianne Dashwood, de heldin van Sense and Sensibility, hadden kunnen komen.

Als Leopold in 1816 weer in Londen is, geeft de prins-regent zijn toestemming voor het huwelijk. Na de ceremonie gaan Leopold en Charlotte wonen in Claremont House, vlakbij Windsor. Het huwelijk blijkt gelukkig, ook al zijn Charlotte en Leopold tegenpolen. Waar Charlotte gepassioneerd is, met het hart op de tong, is Leopold juist bedachtzaam. Voor Charlotte is hij de ideale echtgenoot, en als ze eenmaal op de troon zal komen, moet Leopold niet de titel prins-gemaal krijgt, maar koning.

Het hele land leeft mee als Charlotte, na twee afgebroken zwangerschappen, opnieuw in verwachting is. Er worden zelfs weddenschappen afgesloten op het geslacht van het kind. Maar Charlotte volgt een raar dieet, waardoor ze verzwakt aan de bevalling begint. Vijf uur na de geboorte van een doodgeboren zoon sterft Charlotte zelf, op 6 november 1817.

Leopold is ontroostbaar en ook de bevolking is verslagen. Charlotte was de toekomst van de Britse monarchie: een jonge, mooie, levenslustige vrouw. Zo anders dan haar vader, zo anders dan haar moeder. Iedereen is in de rouw, zelfs arme mensen en daklozen dragen een rouwband. Winkels sluiten twee weken en lord Byron eert Charlotte met een gedicht. Charlotte krijgt een laatste rustplaats in de grafkelder onder St. George’s Chapel. Een beeldhouwwerk in de kapel toont hoe Charlotte en haar doodgeboren kind door engelen naar de hemel worden gedragen.

Na Charlottes overlijden ontstaat er een probleem met de troonopvolging. Het betekent dat een van de broers van haar vader binnen het huwelijk een kind moet verwekken. Anderhalf jaar na Charlottes dood krijgt haar oom, de Hertog van Kent, een dochter, Victoria. Deze Victoria wordt in 1837 koningin en zal negen kinderen op de wereld zetten - zij wordt de stammoeder van de huidige Britse koninklijke familie. Prinses Charlotte van Cambridge is haar meest recente koninklijke nazaat.

•

65

ACTUEEL

Erkenning hoofdprijs Appeltjes van Oranje 2015

IS DE

‘Koningin Máxima is oprecht zeer betrokken bij het Oranje Fonds.’

Joop Wijn, bestuursvoorzitter van het fonds, is uitgesproken wanneer hij in zijn toespraak de koningin, de koning en prinses Beatrix bedankt voor hun inzet. Hij roemt de bijdrage van de koninklijke familie aan NLdoet en getuigt van de kennis en inzet van de koningin in het bijzonder. Want het is Máxima die even later het podium opstapt om traditiegetrouw een toespraak te houden en de appeltjes uit te reiken.

TEKST JUSTINE MARCELLA

FO TO ’ S AN P, H H , P PE

D

De betrokkenheid van de Oranjes blijkt ook nu. Tegen de verwachting en de officiële aankondiging in, is prinses Beatrix er toch bij. Vanaf de eerste rij in de Balzaal op Paleis Noordeinde hoort ze haar schoondochter haar bedanken. ‘Voorheen bedankte ik mijn schoonmoeder voor het beschikbaar stellen van het paleis’, nu dankt ze de prinses voor haar betrokkenheid bij het Oranje Fonds - dat het koningspaar cadeau kreeg van Nederland aan de vooravond van hun huwelijk.

In een gele japon met bloemmotieven van modehuis Natan reikt de koningin de appeltjes uit. Ze kent twee van de drie winnaars al persoonlijk. Samen met haar echtgenoot bezocht ze een paar weken geleden de prijswinnaar Krusada op Bonaire. Deze stichting helpt mensen met een sociaaleconomische achterstand na bijvoorbeeld verslaving of detentie op weg naar een beter bestaan. Ze verbouwen onder andere groenten die op het eiland aan hotels verkocht worden. ‘Verrukkelijk’, aldus ervaringsdeskundige koningin Máxima.

Ook Steunstichting Voedsel Focus Amersfoort kreeg de koningin al op bezoek. Zij verdiepte zich daarvoor in de werkwijze van de vele vrijwilligers die meer doen dan voedselpakketten uitdelen; zij begeleiden mensen naar hulporganisaties als schuldsanering, en bouwen aan een toekomst waarbij de hulp van de Voedselbank overbodig wordt. De derde winnaar is New Dutch Connections uit Utrecht, dat jonge asielzoekers een kans geeft wat te maken van hun leven.

De drie organisaties krijgen een financiële bijdrage, een bronzen appeltje (een ontwerp van prinses Beatrix) en een oorkonde. Maar ‘het is de erkenning die als hoofdprijs voelt’, zegt een winnaar. Na de uitreiking gaan de winnaars met het koningspaar en prinses Beatrix op de foto in de Balkonzaal, terwijl lakeien ervoor zorgen dat de vele stoelen in de Balzaal binnen een paar minuten weg zijn: de feestelijke receptie kan beginnen!

•

67

hofcultuur Vincent Mentzel over… tekst DÉSIRÉE RAEMAEKERS

WIE?

Vincent Mentzel, fotograaf

WAT?

Zijn mooiste koninklijke foto’s

WAAR? Het Hof van Nederland in Dordrecht (hethofvannederland.nl)

WANNEER? Koninklijke foto’s – Vincent Mentzel in Het Hof is te zien tot en met 20 september 2015

WAAROM? Ruim veertig jaar maakte Mentzel gezichtsbepalende foto’s voor NRC Handelsblad, wat hem de eretitel ‘hoffotograaf’ opleverde.

Maar hij is ook letterlijk fotograaf van het hof: hij maakte honderden foto’s van de Oranjes, variërend van ongedwongen momenten tot echte staatsieportretten.

In het museum zijn nu 94 foto’s op groot formaat te zien. Een absolute aanrader voor liefhebbers van de koninklijke familie!

Ook de bijbehorende publicatie, vormgegeven door de internationaal vermaarde ontwerpster Irma Boom, is prachtig.

Koningin Beatrix bij de Herdenking 100 jaar Wetboek van Strafrecht, 1986.

“1 september 1986. Koningin Beatrix is aanwezig in de Nieuwe Kerk van Amsterdam tijdens het congres 100 jaar Wetboek van Strafrecht. Een symbolische foto van het staatshoofd, waarin je naar mijn gevoel ziet hoe eenzaam eigenlijk het ‘beroep’ van koningin is. Voornamelijk zenuwachtige, drukdoenerige mannen die om je heen staan, voorlichters, beveiligers, cameraploegen, fotografen. Armen, handen, alles beweegt en probeert iets te doen om de aandacht te trekken of dat juist te voorkomen. Het staatshoofd zit stoïcijns en dan pas mogen de aanwezigen gaan zitten en keert de rust, voor zover mogelijk, weer.”

“Prinsjesdag 1992. Prinses Juliana leunt zo op het oog ontspannen uit het geopende raam van het Kabinet van de Koningin aan de Vijverberg in Den Haag en kijkt naar het passeren van de Gouden Koets met daarin haar dochter en schoonzoon prins Claus.

De koningin is op weg naar de Ridderzaal om de Troonrede uit te spreken. Je vraagt je af wat er op dat moment in haar hoofd omgaat.

Alle lijntjes in haar gezicht eerlijk verdiend met al het werk dat het ‘staatshoofd-zijn’ met zich mee heeft gebracht. Een foto die niet is bedacht, maar spontaan is ontstaan, bijna terloops, tijdens het meelopen met de Gouden Koets op weg naar de Ridderzaal.”

68

FO TO ’ S G RO N I N G ER M U SEU M , KA S TEEL D E H AA R U TR EC H T, MU S EU M VA N LO O N

Prinses Juliana leunt uit het raam van het Kabinet van de Koningin aan de Vijverberg om de Gouden Koets voorbij te zien komen tijdens de rijtoer op Prinsjesdag, 1992.

1. Familieportret van de koninklijke familie in de privévertrekken van Paleis Huis ten Bosch in 1985 2. Prins Willem-Alexander voor het schilderij van René Magritte, in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, 1985 3. Prins Willem-Alexander voor het Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, 1985.

“Ter gelegenheid van de achttiende verjaardag van prins Willem Alexander verschijnt het boekje Alexander, gesprekken van Renate Rubinstein met de prins en voor een deel voorzien van mijn foto’s. Hiervoor zijn we een aantal dagen samen opgetrokken. Het was winter, koud en het sneeuwde. We hebben in en om Paleis Huis ten Bosch gefotografeerd (foto 3), in zijn jongenskamer, met zijn broers en met zijn ouders. Alles voor mijn gevoel op een zeer ontspannen manier. We hadden samen (en met zijn ouders natuurlijk) bedacht wat we zoal voor bijzondere plaatsen in Nederland zouden kunnen opzoeken.

Rotterdam, met zijn belangrijke haven, Museum Boijmans van Beuningen, de kunsten, de Koninklijke Stallen, want Willem-Alexander was een enthousiaste ruiter. Maar ook iets met de familie, een familieportret in de huiskamer, wat heel spontaan ontstond (foto 1).

Met trotse ouders en ontzettend aardige broertjes.

In Museum Boijmans van Beuningen (foto 2) staat Alexander voor het beroemde schilderij van de Belgische schilder René Magritte, met de symbolische titel La réproduction interdite (portrait d’Edward James) (de verboden reproductie, portret van Edward James, red.).

Voor mij (en voor zijn ouders) was het een ‘must’ om een aantal foto’s in en rondom beeldende kunst voor het boek te maken. Nog steeds ben ik erg blij dat Willem-Alexander daaraan zo enthousiast heeft meegewerkt.”

1

3

2

69

NU AL 365.000* TEVREDEN LEZERS. KOM ER OOK BIJ!

PROBEER NU IEDERE WEEK De nieuwe MAX MAGAZINE! rTaVd-gioid- esn Dé gids voor televisie en

AL UW FAVORIETE ZENDERS

r televisie Dé gids voo

en plezierig

T RAD ZENDERS MÉ

plezierig leven

MÉT RADIO EN REGIO TV!

AL UW

Dé gids

FAVORI ETE ZEND

voor te

ERS MÉT

leven

TV! IO EN REGIO

nr. 50 | 13 t/m 19 DECEMBER

*BRON: NOM

ne.nl 125 CENT | maxmagazi 2014 | ADVIESPRIJS:

levisie

RADIO

en plez

ierig lev

EN REGI

en

O TV!

nr. 7 | 14 AL t/m 20 UW! TELE februa IETE UW MA’S IN EXTRA GROTE LETTER ri 2015 VISIEGID AL UW FAVOR | AD UW FAVORIETE TV-PROGRAM FAV VIESPR Dé S MET IE IJS: 1 STEL UW OR 25 CENT ine.nl gid DERE W | maxmagaz IET | maxma sv 125 CENT IJS: GEL EE DVRAGEN gazine EZ K VERH ADVIESPR IS oo .nl R 2014 |DACHT rr END !

AL DECEMBE AAN IE 12 INE EN O t/m AAN MAX AZ 6 ad DER DIEngIN nr. 49 | ERS ISIEMAG io, TE EV SP OIS e TEL E MO IR EN SIER v t HET tele DOS oez raa EREN!WEE MÉ TE RADIO D KS vis EZ nr.

K LEU TR e g T E HE n INS ie 23 OU CADEAU OR U: AD SCH ding de en MEDICIJNEN | P IR IO 6 SPECIAAL VO NEMEN DEREN ple ? t/m ERE A EN zie N 12 N H D UN REG DE rig JU E! TOEK NI EN VER IJD lev IO SN 2 TE O 0 EN MST en 15 EN HA TV! ZWAR RG IKK PR | L Z E A ÉL ZO NÉ DV F IN EEN IES NU OR LIJST IN GIN PR VO H ANDEN IJS WF IJK BE RL :1 TE UI A GOED ER !

25 VO JONG

WON EN ZO NDER ZORG

SLIKT U NIET TE VEEL PILLEN?

IJN, MOOBI LZ IJVEN MOOI

CE NT

LICHTKUNST

IN HARTJE AMSTERDAM

ENTUIN DIERDS MEER STEE PRETPARK

PLUS:

50 PAGINA’STIE TV-INFORMA

WE RIE NOGET U TE T V-Z END ERS BU ?

OP EEN RIJ ITE N BR SP OO ELE DN N, GEZ OD IN V A KA N IG TTE N !

RUIM ELD ANDRÉ TEHVADE ‘MIJN KUIPER R OVER S ZIJNMIJN HELD’ WAS VA

ONZE V LAG

C K OR

OKB R NA ‘M ON OEK DER AR A K D JR. I RGOYO JOHNNY KRAAIJK AMP PA WA N • WAARO MHUIS ’S BEL & M NIET WIN BE M N S WWIN ORAN • G • GR IN IET O KANTIE !

MINIVA JE • ?

• T CD CHT AS V TERUGAEZ -BOX OEBE F • SPEL • WIN • IJSTIJD EXPO LE • 5X2 OOR BIEJNM IS’AX WIN • GELUKSKALENDER • WIN OP TV OP E ER V !

UW AKAARTEN A HENK MO • IPAD MDER • THUIS BIJ ZIJN N • WONXXX WI IN ER (95) • I T W VAD • CER RE B TBA CON IEL N • & WIN ONVERWOES PLANET IN E BLU • N !

TEL NNEN • WI EFO BOEK VOOR MA ON 40 JAAR • WIN • KOOK •W BLIJ BIJOUT MAAR SJES ER

HET AMENT LEVENSTEST Ú DE CONTROLE

HTELIJK! OVERZIC SUPER

ZO HOUDT

NOG MEE

ONTHULD R GEHEIMEN

ma

xm

ag

az

ine

.nl

12 10 EURO GROOT DICTEE OP TV

IS HET NOU PEILER OF PIJLER?

NA CHARLES & DIA

|

NU VINDOP-REI VERKO T YV

IEËN

ONNE HE UWT T GENO MAX OMBUDSMAN WAARSCH EG

ME TK O DOSS NING

IER VE WILRK

ACTUEEL

IN

•G

LE EERS

BOETES M BUDSMA N ONTH ULT

MAX OM

FILES K OORZAAK OUDEREN VAA WAT AAN TE DOEN R

TIPS OM DAA

EZO

ND

KBO

EK

BO TTE NA LAR M!

N U M M ER S

AL UW FAV

•W

IN

TV!

5 CENT

azine.nl

| maxmag

12 !

FORMEERT EERT ÉN IN WEEK ACTIV E ER IED T INE DA AZ AG -M HET TV

ZE T PU ER E NT VE AC N E HT EN ER

KOO

REGIO T RADIO EN

NDERS MÉ

ORIETE ZE

MA PAURION W

en

zierig lev

visie en ple

r radio, tele

Dé gids voo

23 t/m nr. 21 |

29 MEI

RIJS: ADVIESP 2015 |

nd Nederla ds ee wordt st er tolerant

•

EPIDEMIE DUURT MAAR VOORT

RIK GRIEPP

WAAROM DE FAALDE!

DIT ABONNE MENT STO PT AU TOM ATISCH

Voor uzelf of geef cadeau

ZO ZOON ZO VADER

8X

• Overzichtelijke televisie- én radioprogrammering • Aandacht voor dagjes uit, wonen en gezondheid • Interessante interviews • Aangrijpende verhalen uit het leven • Lekker puzzelen en mooie prijzen winnen

RT TOPSPO NEN IN DE GE

K• IEK TUINBOE

WIN • UN

EKEN: WIJ ZO

RAMA HEIZELD

T KAN HE EN? BEUR WEER GE

EL MEE EN WIN • PUZZ

DE INSPIREREN OUDEREN

MAAK KANS

OP EEN iPAD

EEN ELKE DAG

MINI • WIN

LACH

IS ZE LIEF ACH, WAT

ZO WORDT U ABONNEE: BEL 0161-459533 OF WWW.MAXMAGAZINE.NL OF VIA ONDERSTAANDE BON: EEN PROEF ABONNEMENT EN ONTVANG 12X MAX MAGAZINE VOOR MAAR €10,❏ Voor mezelf ❏ Voor iemand anders

Ontvanger*:

Voorletters en naam_________________________________ m/v Geboortedatum _______________________________________ Adres ______________________________________________ Postcode __________Woonplaats _________________________ E-mailadres __________________________________________ Telefoonnummer _______________________________________

Voorletters en naam_______________________________m/v Geboortedatum ____________________________________ Adres ___________________________________________ Postcode___________Woonplaats______________________ E-mailadres _______________________________________ Telefoonnummer ___________________________________ * Alleen in te vullen als u dit cadeau geeft.

Ik betaal als volgt:

❏ Ik betaal per acceptgiro (+ € 2,- administratiekosten) ❏ Ik geef een doorlopende SEPA machtiging aan MAX Magazine abonneeservice (Betapress) om €10,- van mijn rekening af te schrijven.

Incassant ID: NL08ZZZ180188770003

IBAN rekeningnummer

N L LANDCODE

Dit is een aflopend abonnement, dus u zit nergens aan vast.

Datum

CONTROLEGETAL

BANKCODE

REKENINGNUMMER

Handtekening

Knip de bon uit en stuur deze zonder postzegel naar: MAX Magazine, Antwoordnummer 16041, 5100 VJ Gilze.

1001293/10001294/AA002VORST

JA, IK WIL

MIJN gegevens:

SERVICE

Vorsten is een uitgave van New Skool Media B.V. Klantenservice Voor vragen over opzeggen, bezorging, betaling, wijzigingen, welkomstgeschenken, verzamelband en overige artikelen stuur een e-mail naar: klantenservice@vorsten.nl of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur). U kunt ook schrijven aan: New Skool Media, afdeling Klantenservice, Postbus 23620, 1100 EC Amsterdam.

Adreswijzigingen dienen drie weken voor verhuizing bij ons bekend te zijn.

ONLINE

Abonneren Ga naar abonnement.vorsten.nl of bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur).

België: ga naar abonnement.vorsten.nl of bel 078-480 911.

Wilt u een abonnement afsluiten voor een adres buiten Nederland of België? Stuur een e-mail naar klantenservice@vorsten.nl, of bel met +31 85-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur).

Vorsten gesproken op cd: bestel via Loket Aangepast Lezen, tel. 070-338 15 00, optie 2.

Abonnementen De abonnementsprijs in Nederland en België is € 85,80 per 13 nummers (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso). Per 7 nummers betaalt u € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso). Levering van tijdschriften en levering en verkoop van premies en handelsartikelen geschiedt volgens de Leveringsvoorwaarden van New Skool Media B.V. Kijk voor deze voorwaarden op www.newskoolmedia.nl. U kunt deze voorwaarden ook schriftelijk opvragen bij New Skool Media B.V. Postbus 23693, 1100 DD Amsterdam. Beëindiging abonnement: uiterlijk 1 maand voor verschijning van het eerste nummer van de nieuwe abonnementstermijn. Na de abonnementstermijn geldt een opzegtermijn van 1 maand. Bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur) Betalingsvoorwaarden Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Bij niet tijdige betaling worden herinneringskosten in rekening gebracht. Een abonnement geldt voor de opgegeven periode en wordt nadien – behoudens opzegging – automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd. In Nederland gelden de volgende betalingstermijnen: per 13 nummers € 85,80 (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso); per 7 nummers € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso).

Prijswijzigingen voorbehouden.

Nabestellen Reeds verschenen nummers uit 2014 en 2015 kunt u bestellen via: vorsten.nl/bestel

Al sinds 1973 dé ‘hofleverancier’

VORSTEN 8

Laurentien opent vleugel Max Planck Instituut

2015 € 5,95

Fleur-de-lys

Geschreven op 10 juni 2015 door ANP BUZZR

19 pagina’s Koningspaar in Canada en VS Made by Kate: Nieuwe foto’s George en Charlotte De échte Anastasia en haar zussen

Carltrouwt Philip zijn Sofia Europa’s nieuwste prinses!

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

NIJMEGEN – Prinses Laurentien heeft woensdag in Nijmegen de nieuwe vleugel van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek geopend. Samen met directeur Simon Fisher plantte Laurentien een boom. (Lees verder…)

Koning Willem-Alexander beëdigt ambassadeurs Geschreven op 10 juni 2015 door ANP BUZZR

Leesportefeuille Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is opname van Vorsten in een leesportefeuille niet toegestaan.

Privacy New Skool Media B.V., de uitgever van Vorsten, legt van haar abonnees en klanten in het kader van haar dienstverlening gegevens vast. De verantwoordelijke voor de gegevensverwerking is New Skool Media B.V. Het klantenbestand van New Skool Media B.V. is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens en opgenomen onder nummer M1586121. De gegevens worden gebruikt ter uitvoering van de overeenkomsten met abonnees en andere klanten en om informatie te verstrekken over relevante producten en diensten van New Skool Media B.V. en zorgvuldig geselecteerde organisaties. Als u op deze informatie geen prijs stelt, dan kunt u dit schriftelijk doorgeven aan New Skool Media B.V., Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam onder vermelding van ‘privacy’ of per e-mail: privacy@newskoolmedia.nl. © 2015 New Skool Media BV

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever sluit iedere aansprakelijkheid voor schade als gevolg van druk- en zetfouten uit.

DEN HAAG – Koning Willem-Alexander heeft woensdag op Paleis Noordeinde vier nieuwe Nederlandse ambassadeurs beëdigd. (Lees verder…)

Op vorsten.nl vindt u al het actuele nieuws over koningshuizen in binnen-en buitenland VOLG ONS OP... facebook.com/VorstenNL

vorsten.nl twitter.com/VorstenNL 71

hofnieuws

tekst CARLIJN STRODIJK

Feest

E

OP HET PALEIS

Koningin Rania heeft samen met koning Abdullah II en kroonprins Hussein op 25 mei de Onafhankelijkheidsdag van Jordanië gevierd. Na eeuwenlang onder Ottomaanse heerschappij te hebben gestaan en vijftien jaar onder Brits bewind, werd het land in 1946 onafhankelijk. Op Facebook plaatste Rania een aantal foto’s van de feestelijkheden, en van een poseersessie met echtgenoot en zoon op het Raghadan Paleis, waar een groot feest werd gehouden.

Buiten was een show van F-16 straaljagers van de Royal Jordanian Air Force.

Net als

PAPPA

Een grote dag voor de kleine prins George: voor het eerst was hij aanwezig bij een publiek optreden van de Britse koninklijke familie. Tijdens het jaarlijkse Trooping The Colour, de officiële viering van de verjaardag van koningin Elizabeth, zwaaide hij vanaf het balkon van Buckingham Palace naar de toegestroomde mensenmassa. Om het moment te markeren droeg George, veilig gezeten op de arm van prins William, hetzelfde hemelsblauwe pakje met ruches dat zijn vader ook aanhad, toen hij op vrijwel dezelfde leeftijd in 1984 bij dezelfde gelegenheid zijn debuut maakte. Er was deze dag nog een primeur: voor het eerst sinds de geboorte van prinses Charlotte verscheen de Hertogin van Cambridge weer in het openbaar.

72

Als vorst kun je titels cadeau geven, maar je kunt ze ook weer ontnemen. Van koning Felipe van Spanje mag zijn zus infanta Cristina zich niet langer ‘hertogin van Palma de Mallorca’ noemen.

De prinses is met haar man Iñaki Urdangarin al enige tijd verwikkeld in een fraudezaak, en moet waarschijnlijk in het najaar voor de rechter verschijnen. Bij zijn aantreden als koning vorig jaar kondigde Felipe al aan dat hij het koningschap, dat op dat moment door verschillende schandalen omgeven was, wil vernieuwen en transparanter maken. Het ontnemen van de titel van zijn zus is een symbolische maar belangrijke stap in de grote schoonmaak die de koning voor ogen heeft.

FO TO ’ S AN P, EM -PR ES S.N L , G ETTY I MAG E S, R EPO RTE RS

GEEN HERTOGIN MEER

Kijk ook eens op

VORSTEN.NL

E

Niet op

KANTOOR

‘De koningin en ik zijn bijzonder gelukkig dat we hier zijn. We zijn in jullie studio voor een keer. Normaal komen jullie naar ons en zetten zelf een studio op in mijn kantoor’, vertelde de Belgische koning Filip bij een bezoek aan omroep VRT. Samen met koningin Mathilde bezocht hij onder meer de nieuwsstudio, waar ze in het decor van Het Journaal spraken met medewerkers.

EDWARD PROMOOT

Hoog bezoek in Almere. De Britse prins Edward was even in Nederland ter promotie van The International Award for Young People (TIAYP), waarvan hij ambassadeur is.

Dit internationale programma stimuleert jongeren tussen 14 en 24 jaar om in hun vrije tijd maatschappelijk actief te zijn. Op het Almeerse stadhuis ontmoette de Graaf van Wessex studenten en docenten van Hogeschool Windesheim die uitkomsten presenteerden van hun onderzoek over de manier waarop begeleiders jongeren die meedoen aan het programma bijstaan. Later op de dag opende de jongste zoon van koningin Elizabeth ook nog een golftoernooi. Een dag eerder reikte Edward in Den Haag Gouden Awards uit aan deelnemers aan het programma.

ALLEEN OP PAD Een primeur voor Letizia: ze maakte haar eerste soloreis sinds ze koningin is. In El Salvador en Honduras bezocht de Spaanse koningin projecten op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en mensenrechten, waaraan Spanje een bijdrage wil leveren. Ook ontmoette ze de staatshoofden van beide landen. Letizia legde het bezoek overigens niet af namens de koninklijke familie, maar als vertegenwoordiger van de Spaanse ontwikkelingsorganisatie Cooperación Española.

73

ACTUEEL

74

Bezoek aan Ierland:

Hartelijkheid

& Tragiek VOOR

PRINS CHARLES

75

ACTUEEL

Voor prins Charles kent zijn bezoek aan Ierland twee kanten. Enerzijds is er de hartelijkheid en de warmte, anderzijds liggen er pijnlijke herinneringen. Tijdens een vierdaags bezoek aan Ierland en Noord-Ierland brengt de Prins van Wales voor het eerst een bezoek aan de plek waar zijn geliefde ‘grootvader-die-hij-nooitheeft-gehad’ werd omgebracht.

TEKST RICK EVERS

Charles en Camilla openen het gerenoveerde Mount Stewart door met een sabel een taart aan te snijden.

76

‘

‘E

‘Er hangt magie, unieke magie om Ierland, die totaal onweerstaanbaar is’. Prins Charles is er samen met Camilla op bezoek, in het land dat vele jaren in oorlog leefde met het Verenigd Koninkrijk en nog altijd niet onverdeeld is over de Britten. Alleen dat al maakt het bezoek voor de twee naties bijzonder. De strijd tussen de twee landen heeft bij prins Charles ook persoonlijk een onuitwisbaar litteken in de ziel gekerfd. Het Iers Republikeins Leger (IRA) blies in 1979 een boot op die langs de kust van Ierland voer.

Onder anderen lord Mountbatten en diens kleinzoon zaten op de boot.

Lord Mountbatten was als een mentor, een vaderfiguur voor de eerste in lijn voor de Britse troon. Eind vorig jaar in Cuba, toen hij nabestaanden van slachtoffers van FARC ontmoette, bracht hij zijn eigen gevoelens als nabestaande van slachtoffers door een guerillastrijd onder woorden.

‘Mijn eigen geliefde oudoom, lord Mountbatten, en leden van zijn familie, onder wie een van mijn peetzoons, zijn zo’n dertig jaar geleden vermoord. Dus ik begrijp iets van de verbijsterende en vernietigende angst die zovelen van jullie hebben moeten verduren.’

Nu, in Ierland, ontmoeten de prins en zijn echtgenote de leider van de republikeinse partij Sinn Fein Gerry Adams. Hij zou indertijd een belangrijke rol binnen de IRA hebben vervuld en in die hoedanigheid medeverantwoordelijk zijn geweest voor de vele slachtoffers van aanslagen, onder wie Mountbatten. Maar een ‘sorry’ hoeft de prins niet te verwachten. Adams wijst de media vlak voor de ontmoeting met het prinselijk paar op het feit dat Charles opperbevelhebber is van het Britse parachuteregiment dat in 1972 verantwoordelijk was voor vele slachtoffers aan Ierse zijde. Excuses zijn tijdens de privéontmoeting dus niet uitgewisseld, daar is ook niet om gevraagd. Wel zijn de vele slachtoffers betreurd, zo vertelt Adams, vooral de kinderen.

In St Patrick’s Church, een katholieke kerk in Belfast.

77

ACTUEEL

verre nicht van Camilla. Portretten van hun gemeenschappelijke voorouders hangen dan ook in deze familieresidentie van de Stewarts.

Een belangrijk thema van het bezoek is geloof en verzoening.

‘Door onze gemeenschappelijke wonden en littekens kunnen we – hoop ik, bid ik – delen in genezing en een vriendschap die sterker is geworden door de beproevingen die het heeft overwonnen.’

Charles zegt dat aan het einde van het bezoek, in een toespraak in het vredes- en verzoeningscentrum in Noord-Ierland. ‘Laten we, vanuit onze tradities, met onze herinneringen en onze spijt, een vredeshuis in ons hart bouwen – met Gods zegen.’

Het vorige officiële bezoek van Charles aan Ierland dateert al weer van 2002 ; zijn eerste, in 1995, was de primeur voor een lid van het koningshuis sinds de Ierse onafhankelijkheid. Dit tweedaagse bezoek, voorafgaand aan het bezoek aan Noord-Ierland, van de Prins van Wales en de Hertogin van Cornwall, is ondernomen op verzoek van de Britse regering, en zal ongetwijfeld een vervolg krijgen. ‘Elke keer weer ben ik overweldigd en zo diep geraakt door de buitengewone hartelijkheid, de ontvangst, het enthousiasme en het plezier van in Ierland zijn’, aldus de 66-jarige prins.

•

Niet alle programmaonderdelen zijn zo beladen als het bezoek aan Mullaghmore

Ontmoeting met Sinn Fein-leider Gerry Adams.

78

In de haven van Mullaghmore, waar lord Mountbatten slachtoffer van een bomaanslag werd.

FOTO’S ANP, GETTYIMAGES

De volgende dag gaat prins Charles naar Mullaghmore, het kustplaatsje dat in 1979 het decor was van de bomaanslag die lord Mountbatten doodde. Diens kleinzoon Timothy, tweelingbroer van de overleden kleinzoon Nicholas, wacht de prins en hertogin op voor een rondleiding en een vaartocht naar de plek waar ‘de grootvader die ik nooit heb gehad’ (naar de woorden van prins Charles) het leven heeft gelaten. ‘Door die vreselijke ervaring begrijp ik nu diepgaand de kwellingen die door zovelen op deze eilanden worden gedragen, ongeacht geloof, benoeming of politieke traditie’, zegt hij.

Minder beladen zijn een aantal andere programmaonderdelen.

Zo assisteert Camilla tijdens een evenement van The Big Lunch.

Als beschermvrouwe van de organisatie decoreert ze cupcakes, helpt bij het bereiden van salades en het schilderen van een stoel.

Ook staat er een concert op het programma in Hillsborough Castle, de officiële koninklijke residentie in Noord-Ierland.

Samen heropenen ze het genoveerde huis Mount Stewart.

Alsof ze een pasgetrouwd stel zijn – ze zijn inmiddels tien jaar gehuwd – snijden ze symbolisch een taart aan met een sabel.

De huidige bewoonster van het huis, lady Rose Loritzen, is een

Met Isobella en Timothy Knatchbull; hij is de kleinzoon van de lord Mountbatten.

In de tuin van Mount Stewart.

In natuurgebied Burren, Iers voor ‘de grote rots’.

Vorsten-lezers én Sisi op

Paleis Het Loo TEKST CARLIJN STRODIJK

Het Honderden lezers kwamen naar Paleis sten Loo in Apeldoorn, om de jaarlijkse Vor k, een Lezersdag mee te maken. Er was muzie ls en ontquiz, vele lezingen, een glaasje bubbe in Sisi moetingen met de redactie. Zelfs keizer gs! en keizer Frans Jozef kwamen even lan

ein bij Paleis Het Loo wanneer Het regent ‘oehs’ en ‘ahs’ op het Stallenpl g keizerin Sisi en keizer Frans bij de opening van de Vorsten Lezersda st sluit aan op het Sisi-thema Jozef hun opwachting maken. Hun kom stelling Sisi, sprookje en werkevan de dag, geïnspireerd op de tentoon er op Paleis Het Loo te zien is. lijkheid, die nog tot en met 27 septemb le medewerkers van Vorsten zich Voor de gelegenheid hebben ook enke Gerritsen Theaterkostuums. Met gehuld in een ‘Sisi-jurk’, verzorgd door kleding van dichtbij zien: ‘Ik had name vrouwelijke bezoekers willen die lacht een oudere dame. ‘Het is ook wel zo’n Sisi-jurk aan willen hebben’, ie jurk bij een echt paleis rond toch een meisjesdroom om in zo’n moo met de ‘Sisi’s’. te lopen?’ Velen gaan dan ook op de foto Vorsten-fan Ronnie Tober de Het is inmiddels traditie dat zanger en optreden laat mensen bewegen dag muzikaal opent; zijn spetterende het kille en regenachtige begin en dat is geen overbodige luxe tijdens hoofdredacteur Justine Marcella – van de zaterdag. Samen met Vorstenhet nummer We’ll meet again van uiteraard ook in Sisi-outfit – zingt hij een trouwe lezeres die er vandaag Vera Lynn, dat wordt opgedragen aan niet bij kan zijn. ein – waar bezoekers ook Na de officiële opening op het Stallenpl harpconcert – verplaatst het nog hebben kunnen genieten van een naastgelegen Bilderberg Hotel programma zich naar het paleis en het ter been is – of wie gewoon eens De Keizerskroon. Voor wie wat slecht vandaag een paardentram tussen een bijzonder ritje wil maken – rijdt er de Vorsten-lezingen. Het aanbod het paleis en het hotel, thuisbasis van Peeters, Vorsten-columnist en is ook dit jaar weer gevarieerd. Antoin s geef t een kijkje achter de koninklijkhuisverslaggever van RTLNieuw kundige Josine Droogendijk schermen van zijn werk, terwijl modedes

80

ACTUEEL

De Vorsten Lezersdag gaat muzikaal van start met een optreden van Ronnie Tober en een harpconcert

81

ACTUEEL

82 

De dag wordt onder een uitbundig schijnende zon afgesloten voor het paleis

Het aanbod aan lezingen is ook dit jaar weer gevarieerd

In een vleugel van Paleis Het Loo is vand aag het Vorsten Paviljoen ingericht, waar auteur Patric Aalders zijn boek Sisi, sprookje & werkelijkheid signeert, lezersdagbezoekers op de foto kunnen en meedoen aan een prijspuzzel. Inmiddels schijnt de zon uitbundig, waardoor de dag op het bordes van Paleis Het Loo kan worden afgesloten met de traditionele Vorsten Quiz, gepresen teerd door hoofdredacteur Justine Marcella, gevolgd door de prac htige harpmuziek van Jessica en Rhodé van Leeuwen. Zij hebben spec iaal voor de lezersdag een programma samengesteld, passend bij het thema Sisi. Dat betekent onder meer composities van de Oostenr ijkse musici Schubert en Strauss, én het lied Wenn die Schwalbe n heimwär ts zieh’n, volgens de conservator van het Sisi-museum in Wenen Sisi’s lievelingsmuziek.

En dan gaan de paleisdeuren dicht, word en de harpen ingepakt, vertrekken Sisi en Frans Jozef: de Vors ten Lezersdag is voorbij – maar volgend jaar weer!

•

FOTO’S MET DANK AAN VORSTE N-LEZE RS.

vertelt over koninklijke stijliconen. In twee sessies vertelt Het Looconservator Marieke Spliethoff over het leven van Sisi, haar collega en Vorsten-medewerker Paul Rem neem t zijn toehoorders mee naar de vele koninklijke bezoekers aan het paleis. Ook juwelenhistoricus Martijn Akkerman duikt in de geschied enis met zijn verhaal over de juwelen van keizerin Sisi. Paul Mosterd , adjunct-directeur van Hermitage Amsterdam, vertelt zijn pub liek over Napoleon, Alexander en Joséphine. De lezingenserie wordt afge sloten door het trio Rick Evers (Vorsten-redacteur), Simone Lam ain (Vorsten- en Blauw Bloedmedewerker) en Arjan Mitzer (Blauw Bloed), die vertellen hoe zij de wereld van de koningshuisjournalistie k zijn ingerold.

83

84

VERENIGD KONINKRIJK, 3 JUNI

tekst CARLIJN STRODIJK

ZWEDEN, 15 JUNI

SPANJE, 20 MEI

levensloop

Grote dag voor Leonor

Zoon voor Madeleine

In de bres voor

Niet alleen de zon straalde op de

Twee dagen na de bruiloft van haar broer

dag van haar eerste communie,

Carl Philip, is de Zweedse prinses Madeleine

het Spaanse prinsesje Leonor

moeder geworden van een zoon. Het

zelf straalde ook! De negenjarige

Zweedse hof maakte bekend dat hij werd

troonopvolgster werd op deze

geboren om 13:45 uur; papa Christopher

feestelijke dag vergezeld door

heeft de navelstreng doorgeknipt, zo ver-

ouders koning Felipe, koningin

telde hij zelf op een persconferentie in het

Letizia, zusje prinses Sofía en

ziekenhuis. Ook zei hij dat hij moest huilen.

grootouders koning Juan Carlos

Het nieuwe prinsje woog bij de geboorte

en koningin Sofía. Na de ceremonie

3.080 gram, en is 49 cm lang. Bij het ter

in de Onze-Lieve-Vrouwe-Hemel-

perse gaan van deze Vorsten was er nog

vaart-kerk in Aravaca poseerde

geen foto van de baby beschikbaar - die

het koninklijk gezelschap voor

ziet u in het volgende nummer. De beval-

de fotografen, waarbij de trotse

ling vond zoals gepland nog in Zweden

oma zich niet kon inhouden: ze

plaats; dit najaar zal Madeleine met haar

gaf haar kleindochter - in school-

man Christopher, dochter Leonore en het

uniform! - een kneepje in de wang.

nieuwe prinsje naar Londen verhuizen.

De Prince of Wales Romania Foundation is sinds kort de eerste organisatie buiten GrootBrittannië, het Gemenebest en de VS die de naam van de Britse prins Charles draagt. De organisatie is door de prins zelf gelanceerd om het landelijk erfgoed van Roemenië te beschermen. In 1998 was hij hier voor het eerst, en hij was toen al enorm onder de indruk

VERENIGD KONINKRIJK, 4 JUNI

BELGIË, 17 MEI

van de unieke schoonheid van het landschap en het erfgoed.

Inmiddels is het mogelijk om in Roemenië bij prins Charles te logeren! In Transsylvanië - een regio in het noorden en westen van het land – bezit hij verschillende historische gebouwen, waar gasten comfortabel kunnen verblijven.

Het bewogen leven van de Belgische koning

Vanwege bewezen diensten aan zijn groot-

Boudewijn wordt binnenkort verfilmd. Acteur

moeder koningin Elizabeth, is prins Harry

Pierre Niney zou volgens de Franse filmmakers

onderscheiden. The Queen heeft in een

dé perfecte koning Boudewijn kunnen zijn.

besloten ceremonie op Buckingham Palace haar

Niney kreeg dit jaar een César, de Franse film-

kleinzoon benoemd tot Knight Commander of

prijs, voor zijn rol als modeontwerper Yves

the Royal Victorian Order (Ridder Grootkruis in

Saint-Laurent. Boudewijn is de oom van de

de Orde van Victoria). Deze orde kan Elizabeth

huidige Belgische koning Filip. Aan stof voor

als persoonlijk geschenk toekennen, en ze hoeft

een film geen gebrek. Zo verloor Boudewijn

dan ook geen reden op te geven voor de uitrei-

toen hij vijf jaar was zijn moeder koningin

king. Waarschijnlijk heeft Harry het versiersel

Astrid door een auto-ongeluk, trad hij door

gekregen omdat hij net terug is van een succes-

gewetensnood korte tijd terug als koning en

vol bezoek aan Nieuw-Zeeland. Eerder was de

eindigden bij zijn vrouw koningin Fabiola vijf

prins namens zijn oma in het Midden-Oosten

zwangerschappen in een miskraam.

en de Cariben.

FO TO ’ S AN P, G ET TYI MA G ES

Leven Boudewijn Ridder Harry Roemenië verfilmd

85

‘Levehet leven!’

86

TEK ST R IC K EV ERS , FO TO R O YA LS B Y RO B IN

ACTUEEL

Prinses Mabel:

S Prinses Mabel arriveert bij AmsterdamDiner, met Viktor Horsting, van ontwerpersduo Viktor & Rolf, op de voorgrond.

Sinds jaar en dag zet prinses Mabel zich in voor een wereld zonder aids. Ze is dan ook vaste gast tijdens het jaarlijkse AmsterdamDiner, waar geld wordt ingezameld om die wereld dichterbij te brengen. Ze was er voor het eerst in 2006 met haar geliefde man prins Friso; ditmaal kwam ze met haar zus Nicoline en Viktor & Rolf, het ontwerpersduo van wie ze deze avond een zwart jurkje met rode strik droeg. Als het rode strikje dat symbool staat voor de strijd tegen aids.

Deze editie heeft een wel heel persoonlijke betekenis voor prinses Mabel. Ze denkt deze avond terug aan 17 juli 2014, toen vlucht MH17 neergehaald werd. In het vliegtuig zaten medewerkers van het Aids Fonds, en aidsdeskundige Joep Lange en zijn partner Jacqueline, onderweg naar een congres in Melbourne. Joep en Jacqueline waren dierbare vrienden van prinses Mabel en om die reden houdt zij – voor het eerst – een toespraak tijdens het diner. Zij kent, zo geeft ze aan, de stilte na een afscheid, nadat het tastbare is verdwenen. Maar de herinnering moet levend gehouden worden. ‘Joep was mijn mentor. Hij begeleidde en stimuleerde mij in mijn bijdrage aan een wereld zonder aids. En dat deed hij niet alleen.

Voor zover ik me kan herinneren, was Jacqueline altijd bíj en mét Joep. Een stille, wijze kracht. Een voorbeeld van elegantie.

Een adviseur die mij hielp door het doolhof van politiek en belanghebbenden in de hiv-wereld te navigeren.’

‘Jacqueline en Joep waren niet alleen partners in het gevecht tegen aids. Ze waren ook dierbare vrienden geworden. Van mij…’, waarna ze met gebroken stem vervolgt, ‘en van mijn man Friso. En zoals alle goede vrienden, waren we er voor elkaar in goede tijden en in slechte tijden. Anderhalf jaar geleden, kort na de dood van Friso, stuurde Jacqueline mij een bericht. Ze begon het bericht op de liefhebbende, zorgzame manier die haar zo typeerde. Ze schreef, en ik citeer: “Ik wil niet dat je denkt dat we je vergeten zijn, integendeel, maar we willen je ook niet storen.” Het was een bericht over verlies en verdriet en leven. Jacqueline sprak over het grimmige contrast tussen de drukte na het overlijden en de stilte die volgt na de begrafenis. Ze schreef: “Het tastbare is er niet meer, dan begint het andere leven, het leven met de herinnering.”’

Jacqueline inspireerde prinses Mabel om het speciale van een overledene en het geluk om die persoon te hebben mogen kennen te vieren, bijvoorbeeld op speciale avonden als deze.

Ze besluit met een toost en roept luid: ‘Leve Joep en Jacqueline!

Leve de wereld zonder aids! Leve het leven!’

•

87

@

LEZERSRUBRIEK

De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen aan deze rubriek te redigeren en/of in te korten.

VOLG ONS OP... facebook.com/VorstenNL twitter.com/VorstenNL download gratis de app vorsten.nl

Op zijn Facebookpagina plaatste Jigme Khesar Namgyel Wangchuck, de koning van Bhutan, een prachtige foto van zijn echtgenote Jetsun Pema. De koningin werd op 4 juni 25 jaar.

88

Redactie: Het regeringstoestel PH-KBX wordt gevlogen door piloten van de KLM, die gaat stoppen met dit type toestel, de Fokker 70. Piloten kunnen dan niet langer voldoende vlieguren maken met dit type, waardoor niemand het regeringstoestel mag vliegen. Bovendien is onderhoud van één vliegtuig van een bepaald type relatief duur. Er komt een nieuw regeringstoestel, maar welk is nog niet bekend. Ook is nog onduidelijk of koning Willem-Alexander, die regelmatig de KBX vliegt, zich zal laten omscholen tot piloot voor het toekomstige toestel.

Geachte redactie, Gaarne wilde ik u iets vragen. In Vorsten 6 op pagina 36 staat iets over de briefwisseling van de Oranjes. Juliana ondertekende haar brief (in het Engels, red.) en dat schrijft u niet in het Nederlands. Waarom zet u dat er niet tussen haakjes achter? Dat is wel zo leuk voor mensen die geen andere taal machtig zijn. Misschien is dit iets om over na te denken?

Ik zou dat heel erg op prijs stellen. Verder ben ik heel blij met uw blad.

Met vriendelijke groeten, Mevr. J. Grondman Redactie: Dank u wel voor uw opmerking. U heeft het over de persoonlijke briefwisseling tussen koningin Juliana en president Roosevelt.

Juliana ondertekende haar brieven aan de Amerikaanse president met ‘Your appreciate little niece’, wat ‘uw waarderende nichtje’ betekent. Roosevelt tekende met ‘Your affectionate uncle’, waarvan de vertaling ‘uw toegenegen oom’ luidt. Wij hebben er in dit geval voor gekozen de vertaling niet op te nemen in de tekst, omdat er al twee andere opmerking tussen haakjes stonden. We vonden dat de zin anders onleesbaar werd.

Bovendien waren wij van mening dat het verhaal ook zonder deze vertaling nog te begrijpen is. Langere zinnen in het Engels vertalen wij uiteraard wel.

FO T O ’S A N P, FA C EBO O K , H J VAN B EEK , R I JK SM U SE U M A M STE RD AM , RI TA VAN M A AR

Deze pagina’s zijn voor u! Heeft u een vraag aan de redactie? Wilt u een compliment maken of hebt u juist een klacht? Mist u onderwerpen?

Staat u op de foto met een prins(es)?

Wij horen het graag!

Stuur uw bericht aan info@vorsten.nl of Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam. Of plaats een bericht op Facebook of Twitter.

Beste Vorstenredactie, Ik hou heel erg van vliegtuigen en ik wil later piloot worden.

Ik hoorde dat over een paar jaar het regeringstoestel waarmee de koning en koningin op reis gaan, niet meer zal vliegen. Waarom niet?

Groeten van: Job Prinsen (10) uit Utrecht

Beste redactie, Wat een leuk en interessant artikel in Vorsten 7 over Jacoba van Beieren!

Graag nog meer artikelen over middeleeuwse adel, ook over de buitenlandse.

Met vriendelijke groet, Wil Pors, Rijswijk Redactie: Dank u wel voor uw compliment. Wij vinden de (buitenlandse) middeleeuwse adel ook interessant en zullen dus zeker vaker dergelijke verhalen brengen.

Kroontjesabonnees In elk nummer van Vorsten maken we de namen bekend van lezers die al jarenlang abonnee zijn en een vorstelijk geschenk van ons krijgen. Zij worden willekeurig geselecteerd.

Het cadeau van dit nummer:

Het boek Oranje Toetjes De Vorsten Lezersdag op zaterdag 23 mei op Paleis Het Loo was een groot succes (zie verslag op bladzijde 80).

Verschillende bezoekers hebben de moeite genomen ons een bedankje te sturen, wat we natuurlijk zeer waarderen.

Een kleine greep uit de reacties: Hierbij stuur ik een paar foto’s van de Lezersdag van 23 mei.

Ik vond het een onvergetelijke dag, en heb echt genoten!

Compliment voor u allen, want het was ontzettend leuk. Mocht u een foto willen plaatsen in uw blad, dan heb ik daar geen bezwaar tegen hoor. (de foto staat rechtsonder, red.)

Hartelijke groeten, Rita van Maar Het was een enorm leuke dag op Paleis Het Loo dankzij jullie.

Dank je wel voor jullie enorme inzet!

Vriendelijke groet, Cunera van Ommeren Wij willen graag onze complimenten aan u overbrengen, wat betreft de Lezersdag op zaterdag 23 mei jl. in Apeldoorn, waar we bij aanwezig zijn geweest. We hebben een aantal lezingen bijgewoond; de lezing over het leven van keizerin Elisabeth van Oostenrijk en de lezing over haar juwelen. Zeer interessant.

We hebben toch nog kleine dingen die we nog niet wisten over haar opgepikt. De tentoonstelling die we die dag voor de derde keer gezien hebben, blijft prachtig.

Met vriendelijke groeten, Rico en Marijke Beckers-Jansen (Sissi-museum Susteren)

t.w.v. € 24,95.

Vanaf het eerste menu van koning Willem I tot het meest recente diner waarvan de gerechten bekend zijn, steevast wordt er bij officiële diners een oranje toetje geserveerd.

Dit boek, geschreven door Lizet Kruyff en Cees Holtkamp, vertelt over de eetmethodes, de kookboeken en -spullen die werden gebruikt, over de ingrediënten en de suikerbakkers, patissiers en hofkoks.

De Kroontjesabonnees die dit cadeau ontvangen: • A.P.M. Meyerink, Amsterdam • A. Deckers, Merksem (Antwerpen) • H. Schuttert-Knol, Ommen • C.C.H. Kayser, Pijnacker • P.J.C. Peeters, Maasbree U ontvangt het boek zo spoedig mogelijk.

Vorsten is blij met de steun van trouwe abonnees en verloot daarom ieder nummer een mooi cadeau. U hoeft niets te doen, met de winnaars wordt contact opgenomen. Misschien bent u de volgende keer wel aan de beurt!

Iedere keer is er een ander cadeau.

89

colofon HOOFDREDACTEUR

ONZE FELICITATIES VOOR...

JUNI Vrijdag | 26

Prinses Alexia (2005)

Justine Marcella JULI

ART DIRECTOR

Woensdag | 1 Willem Jan van Vollenhoven (2013)

Janneke Niezen

Zondag | 5

EINDREDACTIE

Eliane van Vollenhoven (2009)

Maandag | 6 Nicolás Guillermo (1979)

Désirée Raemaekers REDACTIE

Sonja Breure, Rick Evers, Carlijn Strodijk

VOLGEND NUMMER

BEELDBEWERKING

Christiane de Jong MEDEWERKERS

Martijn Akkerman, Josine Droogendijk, Simone Lamain, Antoin Peeters

BIJZONDER!

Koningin Elizabeth II

na 4 jaar weer op staatsbezoek (aan Duitsland)

UITGEVER

Cor Jan Willig FOTOGRAFEN

Frank van Beek, Hendrik Jan van Beek, Patrick van Katwijk, Albert Nieboer, Bernard Rübsamen, Robin Utrecht, Albert van der Werf e.a.

MARKETING

Sonja Breure (ass.), Egbert van Sterkenburg

BRITSE KONINKLIJKE FAMILIE BIJEEN

Prinses Charlotte gedoopt

(in doopkerk van prinses Diana)

Belgisch koningspaar brengt staatsbezoek aan China

Filip & Mathilde gaan Nederland voor

ADVERTEREN

Value Zipper: 020-2150 463 info@valuezipper.nl ­

Koninklijke gasten bij herdenking Waterloo

DRUK

Corelio Printing

... en nog veel meer INHOUD VORSTEN Heeft u vragen over de inhoud van Vorsten? Stuur een e-mail aan info@vorsten.nl Geen internet? Dan kunt u bellen met 020-2105 420.

Of schrijf naar Redactie Vorsten, Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam.

De redactie heeft zich ingespannen rechthebbenden van alle afbeeldingen te achterhalen. Mocht u menen dat wij onterecht afbeeldingen hebben gebruikt, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie.

KLANTENSERVICE Voor vragen over uw abonnement, zoals opzeggen, bezorgen, betaling, adreswijzigingen, en over welkomstgeschenken en artikelen, stuur een e-mail aan klantenservice@vorsten.nl, of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).

Het volgende nummer ligt donderdag 16 juli bij abonnees in de bus en vrijdag 17 juli in de winkel.

Vanwege actuele gebeurtenissen kunnen aangekondigde artikelen komen te vervallen.

Abonnee worden?

Mis Vorsten nooit meer: neem nu een abonnement!

Kijk op pagina 45 voor een vorstelijke aanbieding.

FOTO’S ANP, GETTYIMAGES, KENSINGTON PALACE/DE HERTOGIN VAN CAMBRIDGE

200 JAAR GELEDEN

Wist u dat Vorsten u op de hoogte houdt van het laatste koninklijke nieuws via Facebook, Twitter, vorsten.nl en de Vorsten-app? facebook.com/VorstenNL

twitter.com/VorstenNL

vorsten.nl

download de app

VOLGEND NUMMER

a r t + ex SPECIALE BIJLAGE:

Álles over koninklijke mode Met daarin onder meer:

Prijsvraag!

Ontwerp een outfit voor koningin Máxima … en win een échte Natan (door haar couturier Edouard Vermeulen) Dresscodes: wat kan wél en wat (absoluut) niet?

De garderobe van prinses Beatrix Wat zijn de basics van prinsessen en koninginnen?

Een blik in de kledingkast van koningin Máxima

91

FO T O ’S G ETT YI MA G ES , K EN S IN G TO N PA LAC E /D E H ERTO G I N VA N C AM B RID G E

1950 2015

Familietraditie Grote broer en kleine zus: dat levert ontroerende plaatjes op. Toen, met Charles en Anne, nu, met George en Charlotte.