Vorsten 2016 01

AL SINDS 1973 DÉ ‘HOFLEVERANCIER’

VORSTEN 1 2016 € 5,95

EXCLUSIEF INTERVIEW Zweedse koning over zijn

rol als gastheer

MARY IN NEDERLAND

Emotionele momenten voor Mathilde Hipsters aan het hof

3x!

babynieuws

MÁXIMA ʻdatafreakʼ

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

Wereldburgers

Z

‘Wie een ander helpt, bouwt aan zichzelf.’

Ten slotte wil ik u, mede namens álle medewerkers van Vorsten, alvast heel fijne feestdagen wensen en een zeer gelukkig, gezond, liefdevol en vorstelijk 2016!

Justine Marcella Hoofdredacteur

FO T O ’S A N P, H H , RO YALS BY R O BIN , U N IC EF BE LG IU M

Zo aan het einde van het jaar kan ik het terugblikken niet laten. Wat was 2015 een ­bewogen jaar! Naast al het prachtige nieuws van staatsbezoeken, geboortes en ­huwelijken, kende 2015 ook enkele inktzwarte bladzijden. Zo werd op vrijdag de ­dertiende november Parijs opgeschrikt door aanslagen. Nu komt het terrorisme wel heel dichtbij. Maar ik wil niet bang zijn en vind troost in de woorden en wijsheid van de verschillende vertegenwoordigers van vorstenhuizen.

Velen hebben zich uitgesproken, ook namens hun landgenoten. Onze eigen koning meldt de ochtend na de aanslagen ‘diep geschokt’ te zijn en vervolgt krachtig: ‘Met het Franse volk rouwen wij om de slachtoffers. Met het Franse volk blijven wij standvastig de vrijheid verdedigen tegen hen die haar met terreur proberen te ondermijnen. De waarden van vrijheid en solidariteit geven wij nooit prijs.’ De woorden van de Spaanse koning ­bezorgen me kippenvel: ‘De pijn van Frankrijk is de pijn van Spanje.’ Ik denk aan de ­woorden van prins Claus, die zichzelf ‘wereldburger en Europeaan en Nederlander’ ­voelde. Zo zijn de woorden van de Spaanse koning te vertalen naar ‘de pijn van Frankrijk, is de pijn van Europa, de pijn van de wereld.’

Een monarchie heeft naast een verbindende en aanmoedigende ook een troostende ­functie. Hun medeleven verwoordt het gevoel van hun landgenoten.

De leden van de diverse vorstenhuizen laten ook zien dat de angst ons niet mag leiden. ­Koningin Máxima zette bijvoorbeeld haar reis in het niet risicoloze Bangladesh moedig voort, en de reportage vanaf pagina 8 zal ook u een glimlach bezorgen. En hopelijk hoop bieden op een betere wereld, want dat is waar vele royals zich voor inzetten. Om prins Claus nog eens te citeren: ‘Ik ben, ik word pas echt mens, als ik medemens ben, mens met en voor de ander. Wie een ander helpt, bouwt aan zichzelf.’

Echt vrolijk nieuws is er ook: zowel prinses Annemarie als prinses Víktoria is in verwachting!

Prinses Irene krijgt er in mei twee kleinkinderen bij. Dat worden drukke tijden, weet ik. Mijn moeder kreeg in een maand tijd drie kleinzoons en had letterlijk haar armen vol baby’s.

De bekendmaking van de zwangerschappen kwam niet helemaal als een verrassing.

De dames waren begin oktober nog slank, en toch meende ik aan hun blikken te zien dat er gezinsuitbreiding op komst was. Het blijft gênant om navraag te doen, omdat ik de ­prinsessen vooral niet het idee wil geven een buikje te zien. Het was toen nog te vroeg in de zwangerschappen om het te bevestigen, nu kwam het verlossende woord via een ­telefoontje. Wat wordt 2016 een babyrijk jaar, want ook in Zweden worden twee baby’s ­verwacht en in Bhutan wordt begin 2016 al een zoontje van het koningspaar verwacht.

Ook het vooruitkijken kan ik niet laten. Gelukkig maar. Want vergeten kunnen we niet, ons verheugen op de toekomst wel.

PRINS CLAUS

WERELDBURGER, EUROPEAAN EN NEDERLANDER

DE KONING & DE HOND

Koning Willem-Alexander is dol op honden! Dat bleek weer eens tijdens een bezoek aan het jubilerende KNGF Geleidehonden dat 80 jaar bestaat. De koning ging door zijn knieÍn om de honden te aaien en hij kreeg zelfs een enthousiaste in het gezelschap van onder meer de golden retriever Joris en ook op de Horsten lopen twee trouwe viervoeters rond: Nala en Skipper.

FO TO HH

lik. Willem-Alexander is opgegroeid met honden. Zijn jeugdjaren bracht hij door

48

Vorsten 1 - 2016 Kijk ook eens op vorsten.nl AL SINDS 1973 DÉ ‘HOFLEVERANCIER’

VORSTEN 1 2016 € 5,95

EXCLUSIEF INTERVIEW Zweedse

koning over zijn rol als gastheer MARY IN NEDERLAND

Emotionele momenten voor Mathilde Hipsters aan het hof

3x!

babynieuws

MÁXIMA ʻdatafreakʼ

H E T

E E R S T E

6

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

58

80

FO TO ’S GE T TY I M A GE S , RO YA L S B Y RO B I N (C OV E R E. A .), S TEL L A P I C TU RE S , UNI C E F B E L GI UM

8

64

inhoud

82 NUMMER 1 • 2016

8

Máxima ‘datafreak’

Goed voorbereid naar Bangladesh

Zweedse koning over zijn rol als gastheer

Mode in snorren & baarden

Viktória, Annemarie en Jetsun

Druk programma voor kroonprinses

20 Exclusief interview

39 Hipsters aan het hof

44 + 72 3x! babynieuws 58 Mary in Nederland

82 Emotionele momenten voor Mathilde Unicef-koningin bezoekt Ethiopië

En…

16 Willems wereld 18 Hofnieuws 26 Máxima’s Wereld

20 28 Hofnieuws 30 Vintage kleding van prinses Anne 36 ‘Europa’ ontvangt koning 38 Puzzel 42 Oranjes bijeen voor Prins Claus Prijs 48 Charles & Camilla Down Under 56 Hofcouture 62 Hofcultuur 64 Samen herdenken in Londen 69 Service 70 Beatrix’ wereld 72 Levensloop 74 Dé koninklijke edelstenen: saffieren 80 Column van Pieter Klein Beernink 81 Nieuw abonnement? Kies uw Vorsten-voordeel 88 Lezersrubriek 90 Agenda, volgend nummer en colofon 7

Bang la desh Rode loper voor koningin Mรกxima in

Koningin Máxima kan tegenwoordig haar koffers wel in de gang laten staan: de ene reis is nog niet voorbij of de volgende dient zich al weer aan. Bangladesh is na het staatsbezoek aan China de volgende bestemming, en onderweg maakt de koningin ook nog een korte tussenstop in Turkije om te praten over betere toegang tot financiële diensten voor het middenen kleinbedrijf.

TEKST HANS JACOBS

‘Ziet u wel. Ik ben gekomen. Hoe vaak heeft u mij al uitgenodigd, en nu ben ik hier!’ De begroeting tussen koningin Máxima en Sir Fazle Abed, de grote man achter de ontwikkeling van Bangladesh en de nietgouvermentele instelling Brac, is allerhartelijkst. Abed kent Máxima al uit de tijd dat ze voor de VN nog actief was voor microfinanciering, een terrein waarop hij zelf expert is. Abed gaat met Máxima mee tijdens het veldbezoek, en is voor haar een voortdurende bron van kennis.

De regering van Bangladesh heeft de koningin lang geleden uitgenodigd en er is uitgekeken naar haar driedaagse bezoek. Máxima wordt bijna bedolven onder de bloemen. Bij elke stop en voor iedere bijeenkomst krijgt ze een enorme boeket aangereikt, van een formaat dat in Nederland vooral wordt gebruikt voor grafstukken of om een enorme tafel mee op te vrolijken. Na een paar keer lijkt het of iedereen in het gevolg schichtig wegkijkt als er weer zo’n gigantische ruiker wordt over­­­­­handigd. Máxima kijkt dan al meteen in het rond om de bloemen door te geven, waarna ze vervolgens tot in het hotel moeten worden meegesjouwd. In de lounge op de achtste verdieping van het Pan Pacific

10

Hotel in hoofdstad Dhaka vinden ze dan een plaatsje. Dat hotel is favoriet bij buitenlandse gasten getuige de fotogalerij in de lobby. Koningin Sofía logeerde er al eens, en koning Jigme en koningin Jetsun van Bhutan, maar ook Bill Clinton en Kofi Annan. De investering die het hotel heeft gedaan in een hoogpolig knalrood tapijt loont dan ook en de medewerkers hebben het uitrollen van het vele tientallen meters lange tapijt tot kunst verheven. Meestal wordt zo’n tapijt alleen bij aankomst en vertrek neergelegd, maar in Pan Pacific, waar een deel van de werkbesprekingen van de koningin plaatsvonden, gebeurt het ook voor elke verplaatsing binnen het hotel. Zo ligt de rode loper op de voorlaatste avond tussen de lift en het grill-restaurant, waar de koningin kennelijk gaat eten.

De tapijtploeg moet met lede ogen toezien dat Máxima niet altijd de uitgestippelde route volgt, maar ook weleens naast het tapijt loopt.

Een koningin opent deuren Dat de koningin van Nederland namens de Verenigde Naties op bezoek komt, helpt enorm, aldus een medewerker van de volkerenorganisatie:

11

voor haar gaan alle deuren open. Maar eenmaal binnen moet Máxima wel degelijk een goed verhaal hebben, anders is het voordeel meteen weer verdwenen. Presidenten, premiers, ministers en bankpresidenten vinden het leuk om een koningin te ontmoeten, maar na het handen schudden en het maken van een foto, verwachten ze wel inhoud tijdens een bijeenkomst onder de vlag van de VN. Dat vereist van Máxima een grondige voorbereiding en kennis van alle details in haar dossier, maar dat niet alleen. Ze moet haar ervaringen in de bankwereld aanboren, een beroep doen op haar economische kennis, aanjager en raadgever zijn, maar ook diplomaat en evenwichtskunstenaar.

Er wordt ook veel flexibiliteit gevraagd; programma’s veranderen soms op het laatste moment.

Bangladesh is geen uitzondering. Een ontmoeting met premier Sheikh Hasina (68), dochter van de vermoorde ‘vader van de natie’ Sheikh Mujibur Rahman, staat aanvankelijk amper twee uur na aankomst van Máxima in Dhaka als eerste op de agenda. Niet echt handig, omdat er dan eigenlijk niks nieuws te bespreken is sinds de ontmoeting met Hasina op de Eikenhorst enkele weken eerder. Maar het kan niet anders omdat de premier op reis moet naar Frankrijk.

De terroristische aanslagen in Parijs echter doen haar besluiten de trip te annuleren. Dat maakt het mogelijk een nieuwe afspraak te maken, op de laatste dag van het bezoek. Nu kan de koningin in Gononhaban (‘Huis van het Volk’), de ambtswoning waar de ontmoeting met veel ceremonieel en vals trompetgeschal plaatsvindt, putten uit haar talrijke besprekingen en het veldbezoek om de premier te adviseren over de stappen die Bangladesh moet zetten zodat de hele bevolking van 160 miljoen mensen toegang krijgt tot financiële diensten.

De koningin heeft ook uithoudingsvermogen nodig. Ze stapt zo uit het vliegtuig in de gereedstaande auto en werkt eigenlijk in 60 uur non-stop een vermoeiend programma af met heel veel rondetafelgesprekken met evenzoveel mensen, om vervolgens weer door te vliegen. Probeer na een nachtvlucht en lange reis maar eens de hele dag scherp, alert en wakker te blijven in vaak slecht verlichte warme of juist ijskoude zaaltjes, met loeiende ventilatoren en soms langdradige of slecht verstaanbare sprekers.

Máxima kan niet verslappen want alle ogen zijn op haar gericht. De meerwaarde van die bijeenkomsten is vaak dat de komst van de koningin mensen bijeen brengt die elkaar anders niet zo snel zouden treffen. Ze kan natuurlijk wat ruimer de tijd nemen voor haar reis en bijvoorbeeld de avond ervoor al aankomen, maar de koningin vindt dat niet nodig.

‘Ik heb nog zo veel andere dingen te doen’, zei ze daarover al eens, en dus heeft ze een strak en veeleisend schema Ze moet daarbij zelf ook de klok goed in de gaten houden, want tussen de besprekingen door is er weinig gelegenheid om te verkleden of op te frissen. En anders dan bij bijvoorbeeld staatsbezoeken zijn kamenier en kapster thuis gebleven,

12

dus moet Máxima zelf zorgen dat haar jurk gestreken klaar hangt.

‘Ze is enorm gedreven. Ik ben geen monarchist, maar jullie koningin is echt een toegevoegde waarde voor Nederland’, zegt een VN-functionaris bewonderend aan het einde van de reis, wanneer hij in de hotellobby wacht op het vertrek van de koningin. Die heeft dan net een stevige persconferentie achter de rug, met meer dan zestig aanwezigen en een bankdirecteur die zijn eigen straatje schoon probeerde te vegen. Máxima probeert weliswaar politieke zaken te vermijden, maar kan in Bangladesh niet verhinderen dat die wel om de hoek komen kijken.

Excursie is hoogtepunt Koningin Máxima schermt graag met cijfers. ‘Ik ben een data freak’, bekende ze in september nog tijdens een treffen met journalisten. Ze heeft zich voor haar VN-werk gewapend met een handig boekje met van meer dan honderd landen gedetailleerde gegevens over onder meer het aantal inwoners met toegang tot een bankrekening en het aantal verzekerden. Het handzame boekje, samengesteld door de Wereldbank, maakt het mogelijk om vooruitgang te meten, landen te vergelijken en om autoriteiten met de neus op de feiten te drukken.

De cijfers zijn niet altijd verrassend. In Nederland heeft 99,3 procent van alle volwassenen toegang tot een bankrekening, in Bangladesh maar 31 procent en vrouwen nog minder. ‘Er is nog een lange weg te gaan’, concludeert Máxima dan ook op basis van de gegevens. Dat is echter

Onvermoeibaar van de ene bijeenkomst naar de andere.

tegen het zere been van de baas van de centrale bank. Allemaal goed en wel die cijfers, maar hij hanteert heel andere. ‘Als je de microfinancieringen meetelt dan heeft maar liefst 67 procent toegang tot bankdiensten’, stelt hij tijdens de gezamenlijke persconferentie.

De verleiding moet groot zijn geweest om de man met het boekje om de oren te slaan. ‘We kunnen over de cijfers van mening verschillen’, zegt Máxima beleefd, maar koeltjes. Juist om aan gesteggel over getallen en eigen interpretatie van cijfers te ontkomen, heeft ze zo lang aangedrongen op het samenstellen van het Little Data Book on Financial Inclusion. ‘Veel landen zijn als de dood voor vergelijkingen’, weet de VN-medewerker van Máxima. ‘In dit boekje staan landen niet gerangschikt, dat scheelt, maar je kunt wel meteen zien hoe Bangladesh er voor staat ten opzichte van de buurlanden.’

De reeks vergaderingen zijn een ‘noodzakelijk kwaad’ tijdens de werk­ bezoeken van Máxima, die jaarlijks probeert drie landenbezoeken in haar agenda te plannen. Hoogtepunt van de bezoeken zijn de excursies. Weg uit de duffe vergaderruimtes om te zien hoe de plaatselijke bevolking leeft en werkt, en welke problemen een kleine ondernemer ondervindt bij bijvoorbeeld het regelen van bankzaken. Of hoe een kledingfabriek de 16.000 personeelsleden via een mobiele rekening betaalt.

Om op die plekken te komen, is nog niet zo eenvoudig, zeker niet in een verstopte miljoenenstad als Dhaka. Net als de hoofdsteden van andere landen die de koningin de afgelopen jaren voor de VN heeft bezocht, heeft

ook hier de infrastructuur geen gelijke tred gehouden met de groei van het (auto)verkeer. Net als in Lima en Manilla staat alles muurvast en is er voor een gewone sterveling geen doorkomen aan. Meerdere afspraken op één dag zijn niet mogelijk. Na het verkennend bezoek dat VN-medewerkers brachten aan Bangladesh werd om die reden dan ook bijna besloten om het uitstapje dat Máxima zou maken buiten de stad, te schrappen.

De excursie zou anders de hele dag opslokken.

Dat was echter buiten de regering gerekend. Die heeft voor dit soort gevallen – en voor de eigen president, premier en hoge functionarissen – een bataljon politie en militairen. Die zetten vervolgens de hele route af.

Geen eenvoudige opgave overigens. Niet alleen omdat het gaat om een lang traject, maar vooral omdat de Bengalen zich weinig van die afzetting aantrekken. Voetgangers denken nog vlak voor de met hoge snelheid aankomende stoet te kunnen oversteken, en moeten dan met een houten knuppel van hun onbesuisde voornemen worden afgebracht. Goedschiks, dan wel kwaadschiks. Riksja’s en bussen zijn ook niet zomaar tot ­stoppen te bewegen, zodat de ritten door de stad en bij het veldbezoek een ­element van spanning hielden.

Sparen = geld verstoppen Bangladesh is tot nu toe wel het eerste land dat zo veel mensen op de been brengt om het bezoek van Máxima in goede banen te leiden.

Dat houdt ook verband met de verslechterde veiligheidssituatie in het

13

14

land. De afgelopen maanden zijn willekeurige buitenlanders op straat aangevallen en gedood, waarbij een tak van IS de verantwoordelijkheid opeiste. De terreurorganisatie hoopt Bangladesh te destabiliseren en investeerders af te schrikken. Buitenlanders wordt afgeraden de straat op te gaan, of in elk geval uiterst voorzichtig te zijn. Dan is het dus ook verstandig om hoge bezoekers heel goed te beschermen en er voor te zorgen dat ze niet vast komen te staan. Daarmee is het veldbezoek gered en kan Máxima naar het district Gazipur, aan de rand van de hoofdstad.

Eerste stop is kledingfabriek Viyellatex, die produceert voor onder meer Esprit en Puma. Een modelfabriek, met goede voorzieningen voor de werknemers. De fabriek loopt voorop met mobiel bankieren, dat ook voor Bangladesh de uitgelezen mogelijkheid is om de toegankelijkheid van financiële diensten uit te breiden. De meeste geldhandelingen in het land gaan namelijk nog contant. Geld lenen gebeurt bij vrienden of familie, of bij woekeraars. Geld sturen is omslachtig en duur, en sparen betekent geld in een kast verstoppen.

FO TO ’S RO YA L S B Y R OB I N

Transparantie is goed, maar...

Bij Viyellatex krijgen de werknemers hun salaris op hun rekening gestort.

Op de telefoon ontvangen ze een sms wanneer dat is gebeurd. Bij een lokale agent kunnen ze het geld innen. Dat is nog wennen, zo leert Máxima, want veel werkers nemen het hele bedrag in één keer op.

Maar winst is er al. Werknemers die familie in andere delen van het land hebben, kunnen het geld nu veilig, snel en zonder meerkosten naar huis sturen, want ook dat kan via de telefoon. Een grappig bijeffect is er ook, zo krijgt de koningin te horen. De vrouwelijke werknemers vinden het eigenlijk vervelend dat ze zo’n gedetailleerde sms ontvangen, daardoor weten hun echtgenoten en familie hoeveel ze verdienen. Transparantie is wel goed, maar de mannen hoeven niet alles te weten. Dat is nu net het soort verhaal dat Máxima wil horen en dat veldbezoeken voor haar zo waardevol maakt. Praktijkvoorbeelden die ze later weer kan aanhalen in gesprekken met regeringsleiders, ministers en bankiers.

Vandaar ook dat de koningin bij een wandeling over de werkvloer verschillende werknemers aan een spervuur van vragen onderwerpt. Hoe is het om geld niet langer cash maar mobiel te krijgen, wordt er gespaard, wat voor verbeteringen willen ze zien? Via een tolk krijgt Máxima antwoord, terwijl overal om haar heen de arbeiders stug doorwerken, nauwelijks opkijkend van hun naaimachine of strijkijzer.

Bij het bezoek later op de dag aan het kledingatelier van de innemende en o zo blije en trotse Jharna Islam, wijst de koningin een prachtige witte rok als geschenk beslist – maar met goede redenen omkleed – af. Het is veel beter het kledingstuk te verkopen en met de opbrengst voor iemand een opleiding te betalen dan het zomaar weg te geven. ‘Zeg haar dat het een compliment is’, zegt Máxima tegen de tolk, als ze ziet dat Jharna, die nog geen seconde van haar zijde is geweken, niet meteen begrijpt waarom haar waardevolle cadeau wordt afgewezen.

Ook hier weer veel vragen. Over het verzekeren van de werknemers, sparen en de omgang met bankzaken. ‘Het is niet allemaal zo eenvoudig en vanzelfsprekend’, weet Máxima. ‘Het gaat niet vanzelf, dat denken we weleens, maar dat is niet zo. Er is niet alleen krediet nodig, maar ook kennis en begeleiding om zo’n bedrijf op te zetten.’ Dat is ook weer een les die ze zelf meeneemt aan het einde van haar bezoek aan het veel geplaagde, maar mooie land. Kennis die ze bij een volgend bezoek weer kan gebruiken om advies te geven en te helpen.

•

15

Willems wereld

tekst RICK EVERS

VERKNOCHT AAN WATER

REGENT REIKT UIT Als koning faciliteert Willem-Alexander op het paleis jaarlijks een aantal symposia en prijsuitreikingen. Vast op de agenda staat de uitreiking van de Erasmusprijs – de ­koning is regent van de stichting die de prijs uitreikt. Iemand die voor Europa een ­belangrijke bijdrage op sociaal, cultureel of sociaal-wetenschappelijk vlak levert, wordt met deze eer én 30.000 euro beloond. Dit jaar won de hele Wikipedia-gemeenschap.

In andere jaren is er voor de winnaar een keten, dit jaar zijn het drie symbolische ­estafettestokken voor drie personen die zich voor de online encyclopedie inzetten. ­Behalve het koningspaar en prinses Beatrix woonde ook prins Constantijn de uit­ reiking bij. Hij is al jaren professioneel actief op digitaal terrein.

LINTJES

In 1815 stelde koning Willem I twee Ordes in: de ­Militaire Willems-Orde en de Orde van de Nederlandse Leeuw. Tweehonderd jaar geleden dus, en om bij dat jubileum stil te staan, was het symposium Moed, Talent en Maatschappelijke Verdiensten ­georganiseerd. Voormalig-Chef Militaire Huis Henk Morsink, nu Kanselier der Nederlandse Orden, o ­ ntving hier Willem-Alexander. Daarnaast waren tal van ­gedecoreerden uitgenodigd, waaronder alle Ridders Militaire Willems-Orde. Kenneth Mayhew, bijna 98, kwam ervoor over vanuit Engeland, voor de 96-jarige Edward Fulmer was de reis vanuit de VS te zwaar.

16

‘Het is fijn weer in uw midden te zijn, vrienden onder elkaar’ De koning bij de Adviesraad voor Water en Sanitatie

Douchen in CLUBGEBOUW

De koning wil best elke week komen douchen in het complex van voetbalverenigingen in de wijk Lunetten in Utrecht. Desnoods met zijn vrouw en kinderen. Dankzij zijn huidige bezoek liggen de ­velden er immers keurig bij, dus wie weet wat hij kan betekenen voor het ­installeren van ­betere ­douches! Willem-­ Alexander bezocht de wijk om te weten te k­ omen wat er leeft o ­ nder de b ­ ewoners en wat m ­ ensen bindt. ­‘Iedereen in ons land moet zich thuis k­ unnen voelen’, zei de koning.

FO TO ’S A N P, KA N SE LAR I J D ER N ED ER LA N D SE O RD E , RI C K SM U LD ER S, R VD

200 JAAR

Koning Willem-Alexander, voormalig voorzitter van de VN-Water- en Sanitatieraad, mag er (mede) voor verantwoordelijk worden gesteld dat het sanitatie­ probleem in ontwikkelingslanden op de kaart is ­gezet. Na elf jaar houdt de adviesraad op te bestaan.

De koning reisde daarom naar New York om de slotbijeenkomst bij te wonen en de raad toe te s­ preken.

Er is veel bereikt, zegt hij, maar ‘we moeten de ­mouwen oprollen. De emmer van waterproblemen blijft vrij vol, in de woorden van het eindrapport.

Iedereen die de fascinerende wereld van het water heeft ondervonden, is voor het leven verknocht’.

de

Koning rond dezelfde leeftijd als zijn oudste dochter nu

hofnieuws

tekst STELLA VERSTEGEN

Zwart RANDJE De elf maanden oude tweeling van prins Albert en prinses Charlène heeft dit jaar voor het eerst de Nationale Feestdag meegevierd. Tijdens de traditionele balkonscène ­verschenen ook prins Jacques en prinses Gabriella, veilig op de armen van hun ouders. De feestdag had deze keer een sober karakter. Er was geen spectaculaire vuurwerkshow zoals gebruikelijk, maar er hingen wel vlaggen halfstok, v­ anwege de terroristische aanslagen in Parijs.

BUITEN SPELEN Op nieuwe foto’s die door het Zweedse hof zijn vrijgegeven speelt prinses Estelle lekker warm ­aangekleed in de tuin van het Haga Paleis. ­Binnenkort krijgt de dochter van kroonprinses Victoria en prins Daniel een broertje of zusje – haar moeder verklapte dat de jonge prinses ­eigenlijk liever een hamster zou willen.

NAAR HET BAL

‘Tot op heden hebben ze ons nog niet gevraagd wanneer we dood gaan, dus wij komen nog even’, grapte prof. mr.

Pieter van Vollenhoven in het Plaza Hotel in New York.

Samen met prinses Margriet was hij aanwezig bij de 34ste editie van het Peter Stuyvesantbal. Dit bal wordt jaarlijks georganiseerd door de Netherland-America Foundation, waarvan zij beschermheer- en vrouw zijn. De stichting ontwikkelt activiteiten op het gebied van cultuur, wetenschap en educatie, met als doel de vriendschap tussen Nederland en Amerika verder te bevorderen.

18

In een televisie-interview vertelde prins Charles, die zich al j­aren inzet voor natuur en milieu, dat er volgens hem een ­verband is tussen de toestand in Syrië en de klimaat­veranderingen. Door jarenlange droogte zagen grote groepen Syriërs zich genoodzaakt het land te verlaten. De prinsen W ­ illiam en Harry volgen in de voetsporen van hun vader en vestigen geregeld de aandacht op de natuur. Zo sprak prins Harry opnieuw zijn ­afschuw uit over de illegale jacht op ­bedreigde dieren, tijdens een bezoek aan Zuid-Afrika. In het Paul Kruger Park liet hij zich fotograferen met een olifant die voorafgaand aan transport verdoofd is.

FO TO ’ S AN P, IN S TA G R AM, PPE , RO YA LS BY RO BI N , ZW EED S E H O F

KUNST Weekend Kunst en cultuur trekken jonge professionals, ­toeristen, nieuwe bedrijven. Ze zijn het kloppend hart van dynamische steden en stedelijke gemeenschappen. Ze voeden vooruitgang, verstoren de status-quo en dagen die uit, ze blazen nieuwe energie in de structuren van de maatschappij.’

Aldus prins C ­ onstantijn in zijn toespraak waarmee hij ­Amsterdam Art Weekend en RijksakademieOPEN opende.

Centraal op dit ­evenement staan Amsterdamse culturele ­instellingen en inter­nationale kunstenaars. De prins is lid van de raad van Toezicht van het ­Stedelijk Museum Amsterdam, dus kwam vast bekenden tegen.

T TUINFEEST

Natuur & Milieu

Het gaat beter met de Japanse kroonprinses Masako; de afgelopen tijd verschijnt ze weer wat vaker in het open­ ­baar. Zo was ze voor het eerst in twaalf jaar weer bij het tuinfeest voor tweeduizend ­genodigden bij Paleis Akasaka in Tokio, dat elk voor- en najaar door het keizerlijk paar wordt gehouden.

De prinses – op de ­foto naast echtgenoot Naruhito – is vanwege gezondheids­ problemen lange tijd uit beeld geweest.

19

20

Koning Carl XVI Gustaf:

‘Het moet een belevenis zijn om naar het paleis te komen’ 21

Sinds zijn troonsbestijging in 1973 heeft koning Carl XVI Gustaf al vele duizenden Zweedse en buitenlandse gasten verwelkomd op zijn Koninklijk Paleis in Stockholm. In een exclusief interview vertelt hij over zijn rol als koninklijke gastheer.

TEKST ROGER LUNDGREN VERTALING DÉSIRÉE RAEMAEKERS

D

De koning maakt zijn rondgang langs de tafels die gedekt worden voor het grote Zweden Diner in de Witte Zee Zaal van het Koninklijk Paleis in Stockholm, zijn officiële residentie. In gezelschap van zijn Beierse bergzweethond Brandie vertelt hij over wat er allemaal komt kijken bij de organisatie van een diner ten paleize.

Sinds 2013, toen de koning zijn veertigste regeringsjubileum vierde, wordt er ieder jaar een Zweden Diner gehouden op het paleis. Uitnodigingen voor het diner worden verstuurd aan Zweden uit het hele land die zich op welke manier dan ook hebben onderscheiden, of die tijdens officiële bezoeken contact hebben gehad met leden van de koninklijke familie.

De koning en koningin zijn elk jaar aanwezig bij verschillende officiële diners. Zij ­vinden het belangrijk dat de gasten zich welkom voelen in die koninklijke omgeving – en dat zij iets beleven waar ze op terug kunnen kijken als iets heel speciaals. De ervaren ­medewerkers van het Koninklijk Paleis in Stockholm en van Paleis Drottningholm zorgen daarvoor.

Het dekken van de tafels begint een paar dagen voor het diner, grotere ­evenementen ­zoals een huwelijk of een verjaardagsdiner vergen een nog langere voorbereiding. ­Verschillende mensen leveren hun bijdrage, van de Hofmaarschalk en tafeldekker, tot lakeien en bloemisten. Het eten wordt bereid door chef Stefano Catenacci van restaurant Operakällaren, met een team dat hard werkt om het beste van Zweden op tafel te zetten.

Majesteit, hoe is het Zweden Diner ooit ontstaan?

“Het Zweden Diner is voor het eerst gehouden in 2013, toen ik mijn veertigjarige jubileum als monarch vierde. De koningin en ik hadden dat jaar een druk programma, waarbij we alle Zweedse regio’s bezochten en ook nog verschillende steden. Om onze waardering voor alle warme ontvangsten die we kregen tot uitdrukking te brengen, hebben we mensen uit het hele land uitgenodigd. Het Zweden Diner was zo succesvol dat we besloten er een nieuwe traditie van te maken. Elk jaar wordt er nu zo’n diner gehouden, al varieert de datum, afhankelijk van de koninklijke agenda.”

Wie krijgen een uitnodiging voor het Zweden Diner?

“Bestuurders van de regio’s helpen ons met de gastenlijst. Ze dragen ieder een paar vertegenwoordigers van hun regio voor, vaak echtparen. Die gasten komen uit alle geledingen van de maatschappij: industrie, bestuur, goededoelenorganisaties, cultuur en sport. Het resultaat is een prettige mix van mensen.”

22

23

‘Ik moest even ­kijken of vloer en plafond ’t hielden’

Hoe beslist u wat er geserveerd zal worden tijdens de gala­ banketten?

“Onze chef Stefano Catenacci van het restaurant Operakällaren doet een voorstel voor het menu. De koningin en ik bestuderen zijn voorstel; soms laten we nog iets veranderen en soms keuren we het geheel meteen goed. Om eerlijk te zijn is het menu van vanavond zo lang geleden aan ons voorgelegd dat ik het me niet eens kon herinneren!

Maar als ik nu op de menukaarten kijk, zie ik dat we zowel zalm als rendier geserveerd krijgen, heel toepasselijk voor een Zweden Diner.”

Hoe belangrijk is het om Zweedse producten te gebruiken tijdens deze diners?

“Dat is uiteraard heel belangrijk, en we proberen dat dan ook zo veel mogelijk te doen. Vooral als er gasten uit het buitenland zijn, vinden we het belangrijk om onze mooie Zweedse culinaire tradities te laten zien.”

Wat zijn uw ideeën over de keuze van wijn, de bloemstukken en de tafelindeling?

Maar u nodigt mensen ook uit voor andere officiële diners?

“Ja, dat klopt. Elk voorjaar houden we een paar diners, een traditie die al vele jaren bestaat. Dan nodigen we vertegenwoordigers van de regering en het parlement uit, maar ook mensen uit de industrie, cultuur en sport­­­wereld zijn welkom, evenals leden van het Corps Diplomatique.

Toen ik jong was, konden we alle ambassadeurs voor die diners uitnodigen, maar tegenwoordig zijn er zo veel ambassades in Stockholm dat dat niet langer mogelijk is. We proberen nu iedere ambassadeur minstens een keer uit te nodigen in de periode dat hij of zij in Zweden werkzaam is.”

“Wijnen worden altijd zorgvuldig geselecteerd. De drank moet goed bij het eten passen, en we hebben een fantastische wijnkelder hier op het paleis. In zijn algemeenheid is het belangrijk om een mooi evenwicht te vinden in hoe de tafel gedekt wordt, met de bloemstukken, het porselein en de glazen.”

Het Koninklijk Paleis is het belangrijkste huis in het koninkrijk, maar u maakt geen verschil tussen bijvoorbeeld de Amerikaanse president Barack Obama en een schoolklas die op bezoek komt.

U vindt dat het een unieke gebeurtenis voor iedereen moet zijn?

Het Zweden Diner, dit jaar op 4 september, is bijgewoond door koning Carl XVI Gustaf, koningin Silvia, kroonprinses Victoria en prins Daniel, prins Carl Philip en prinses Sofia. De gasten zijn ­getrakteerd op een driegangen­ menu van gerookt rendier met gekarameliseerde uien, mieriks­ wortelcrème en een krokantje van zwart brood; in boter gebakken zalmfilet met paddenstoelen­ duxelle, amandelen, druiven en beurre blanc; wittechocolade­ mousse met bosbessenijs, lemon curd en gedroogde bosbessen.

24

“Inderdaad! Het moet uiteraard een ware belevenis zijn om naar het paleis te komen. Maar dat geldt ook voor de toeristen die elke dag de Staatsappartementen bezoeken. Het paleis is een fantastische culturele schat die van alle Zweden is. Ik heb het geluk dat ik het mag beheren – maar een groot oud huis met ontelbare culturele schatten onderhouden is wel heel veel werk.”

In de ruimtes achter de Witte Zee Zaal bevindt zich een kleine keuken om voedsel op te warmen, een lift, een ruimte waar de hofbloemist kan werken en andere praktische ruimtes. Meer dan honderd jaar geleden waren deze ruimtes de privéappartementen van koning Oscar II. Wat vindt u ervan dat een koninklijke privé­ ruimte nu een werkruimte is?

“We hebben nu eenmaal werkruimtes nodig, dicht bij de zalen waar de banketten worden gehouden, en in de privévertrekken van Oscar II vindt nu veel werk achter de schermen plaats. Het paleis is een erg oud gebouw, en het is niet zo eenvoudig om te verbouwen. Wat we willen veranderen is niet altijd mogelijk. Heel lang hebben we gedroomd van een lift om transport van grote objecten te vergemakkelijken, en natuurlijk ook voor mensen met loopproblemen of in een rolstoel. Het heeft vele jaren geduurd voor het ook echt mogelijk was.”

Waarom wordt het Zweden Diner gehouden in de Witte Zee Zaal en niet in de Galerij Carl XI waar banketten normaal gesproken plaatsvinden?

De Witte Zee Zaal is een van de mooiste ruimtes van het paleis, maar het schijnt dat deze voormalige balzaal een kwetsbare vloer heeft die de neiging heeft door te zakken?

“Inderdaad. Tijdens het huwelijk van kroonprinses Victoria werd het huwelijksbal hier gehouden, en toen later op de avond de band Roxette spontaan een concert gaf en iedereen ging dansen, was er een flinke druk op de vloer. Ik ben naar beneden gerend om te kijken of alles goed ging, maar het plafond en de vloer hebben het gehouden. Ik herinner me een feest hier in de jaren zeventig, met een beroemde dj die zijn platen in het midden van de zaal moest draaien – daar wordt de vloer gesteund door een muur in de ruimte eronder, en dat was de enige plek die stabiel genoeg was voor het draaien van zijn platen!”

De koning neemt afscheid en vertrekt naar huis, naar Paleis Drottningholm. De voorbereidingen in de Witte Zee Zaal gaan nog even door. De koninklijke bloemist Claes Carlsson legt bloemkransen met dahlia’s in verschillende kleuren op de tafels, vergulde kandelabers uit de tijd van koning Carl XIV Johan worden op de tafels gezet. De tafels worden verder gedekt met glazen van Kosta (een huwelijks­ geschenk van de regering en het parlement in 1976) en porselein van Rörstrand (een geschenk voor de vijftigste verjaardag van de koning).

Na een laatste check is alles klaar voor de ontvangst van de gasten, die een avond zullen beleven waarop ze de rest van hun leven met plezier zullen terugkijken.

•

FOT O’ S A N P, S T E LL A P I C T URE S

“De Galerij Carl XI wordt vaak gebruikt, maar voor sommige gelegenheden, zoals vanavond of het diner voor prins Carl Philips huwelijk afgelopen zomer, gebruiken we de Witte Zee Zaal. We

ontvangen tweehonderd gasten vanavond, aan ronde tafels, en het zal hier heel sfeervol zijn. Zeker als de bloemen er staan en de kaarsen zijn aangestoken.”

25

Maxima’s wereld

tekst JOSINE DROOGENDIJK

SUPERWOMAN

ONDERNEMERS Vanwege haar functie bij de Verenigde Naties was koningin Máxima in de Beurs van Berlage in Amsterdam aanwezig bij de conferentie Doing business in fragile states. Tijdens de conferentie werd er gesproken over de betekenis van ­ondernemerschap in kwetsbare landen. De koningin luisterde hier naar de ervaringen en tips die werden uitgewisseld door de deelnemers aan de conferentie.

‘I am a superwoman. Yes I am.’ Uit volle borst zong koningin Máxima het nummer van Alicia Keys mee tijdens de slotbijeenkomst van Kracht on Tour, een stimuleringsprogramma voor financieel kwetsbare vrouwen. Als hét boegbeeld van de onafhankelijke vrouw sprak Máxima motiverende w ­ oorden en benadrukte ze steeds opnieuw het belang van financiële onafhankelijkheid.

Het onderwerp raakt haar, zo bleek al eerder: ‘Vrouwen ­kunnen veel meer dan ze zelf vaak denken. Vrouwen mogen ook best wat meer voor zichzelf opkomen. Bijvoorbeeld als ze zien dat een mannelijke ­collega, met dezelfde opleiding en ervaring, meer verdient voor hetzelfde werk.’

‘Voor mij persoonlijk betekent het dat we nog harder moeten werken aan een betere toekomst’ In Turkije spreekt Máxima over de aanslagen in Parijs

voor de

Voor het zesde jaar op rij heeft koningin Máxima de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs uitgereikt. Ditmaal aan architect Francine Houben, die onder meer de bibliotheek van Washington en het stationsgebouw/stadskantoor van Delft heeft ontworpen. Aan de prijs is een geldbedrag van 150.000 euro verbonden, waarvan de helft bedoeld is om weg te geven als ‘startkapitaal’. Tijdens de uitreiking vertelde Houben aan de koningin dat ze dat bedrag wil inzetten om innovatie van bibliotheken te stimuleren. Houben: ‘De rol van bibliotheken in een veranderende samenleving vraagt om innovatie. Bibliotheken zijn er niet voor boeken, maar voor mensen op zoek naar informatie, ontwikkeling en ontmoeting.’

26

ZIEKENHUIS UIT, ZIEKENHUIS IN Zelf net thuis uit het ziekenhuis opende ­koningin Máxima drie nieuwe operatiekamers in het Radboudumc in Nijmegen. Door middel van een druk op de knop stelde Máxima een mri-­scanner in werking. Na het applaus wilde de ­koningin nog wel even weten hoe het apparaat precies werkt. Hoewel de medische terminologie voor leken niet altijd even gemakkelijk is, werd de koningin in het kort helemaal bijgepraat.

FO TO ’ S AN P, P IC TU R EPR ESS

BIEB

Koningin Mรกxima zorgt in Nijmegen even voor verwarring: haar geknipt?

27

hofnieuws

tekst STELLA VERSTEGEN

BOEM!

Met een kanonschot opende prof. mr. Pieter van ­Vollen­hoven het Groningse ­veenmuseum Terra Mora. Op het Marktplein in Bourtange stak hij de lont van een oud kanon aan, waarna het schot werd gelost. Na die spectacu­ laire openings­handeling ging hij met ­andere g­ enodigden naar b ­ innen voor een rond­ leiding. Al sinds april kunnen b­ezoekers een kijkje nemen in het m ­ useum, dat de ­geschiedenis van ­Bourtange presenteert.

Even TE ZIEN Met een keurig getrimde baard verscheen sultan Qaboos bin Said van Oman op de staatstelevisie. Hij was aanwezig bij een kabinetsvergadering in het koninklijk paleis, waar hij sprak over maatregelen voor de aanpak van cycloon Chapala. Vervolgens deelde hij ter gelegenheid van de 45ste Nationale Dag civiele orden uit aan enkele ministers en ambtenaren.

Het was een zeldzame verschijning. Sultan Qaboos vertoont zich nauwelijks in het openbaar sinds hij terug is van een langdurig verblijf in Duitsland, waar hij een medische behandeling onderging.

28

Minder prinsen en prinsessen Koning Filip heeft een koninklijk besluit uit 1891, dat regelt wie de titel Prins van België mag dragen, laten aanpassen. Voortaan is de titel voor­ behouden aan kinderen en kleinkinderen van de koning, van de troon­ opvolger en die van koning Albert II. Dat betekent dat niet alle achter­ kleinkinderen van koning Albert II prins van België mogen heten, al blijven ze wel deel uitmaken van de koninklijke familie. Wel zullen bijvoorbeeld kinderen van Laurents zoons prins(es) van Saksen-Coburg en Gotha zijn, en de kinderen van prins Amedeo prins(es) van Habsburg-Lotharingen.

Wijze WOORDEN Prinses Mabel strijdt met haar organisatie Girls Not Brides al jaren tegen het uithuwelijken van meisjes. Tijdens het Internationale Documentaire Festival Amsterdam (IDFA) woonde ze de première bij van de film Sonita, over een Afghaanse vluchtelinge die droomt van een carrière als rapper. Sonita rapt over problemen als het uithuwelijken van meisjes, een traditie in Afghanistan. Dankzij haar muziek wist ze haar moeder ervan te overtuigen dat vrouwen hun eigen toekomst in handen kunnen hebben – zonder jong uitgehuwelijkt te worden. Prinses Mabel

FEEST!

was onder de indruk: ‘Het verbaast me altijd weer om te zien hoe ongelofelijk veel menselijke energie er is om een betere

Op 12 februari 2016 zal prinses Ingrid Alexandra in de voetsporen ­treden van haar vader: de elfjarige prinses mag het olympisch vuur ontsteken bij de Jeugd Olympische Spelen in de Noorse stad Lille­ hammer. Op deze dag is het precies 22 jaar ­geleden dat haar vader kroonprins Haakon het vuur ontstak bij de Winterspelen in 1994, ook in Lillehammer.

NET ALS PAPPA

FO TO ’S A N P, G ETTY I MA G ES , H H , H U ISM A N ME D IA

wereld te creëren.’

Voor even was de lucht in Phnom Penh gevuld met trossen kleurrijke ballonnen. De Cambodjanen vierden op 9 november de 62ste Onafhankelijkheidsdag met feestelijkheden in hun hoofdstad. Net als de voorgaande jaren ontstak koning Norodom Sihamoni een fakkel bij het Onafhankelijkheidsmonument, waar veel toeschouwers een selfie probeerden te maken met hun vorst. De dag werd afgesloten met een vuurwerkshow boven de Tonlé Sap rivier, vlak voor het koninklijk paleis.

29

30

Het modegevoel van prinses Anne

‘Zuinigheid is me bijgebracht’ Veel aandacht is er niet voor de kledingkeuzes van de Britse prinses Anne, The Princess Royal. Kranten en tijdschriften berichten liever over hertogin Catherine, die met haar stijl veel mensen weet te inspireren. Toch is ook de garderobe van Anne, dankzij veel duurzaam hergebruik van vintage stukken, helemaal van nu. ‘Een goed pakje kun je eindeloos dragen.’

TEKST JOSINE DROOGENDIJK

31

p

Als tiener was prinses Anne voor veel Britse meisjes een voorbeeld

Passend bij de tradities van het Britse koningshuis ĂŠn de tijd waarin ze opgroeide, kiest prinses Anne steevast voor klassieke ensembles met bijpassende hoeden, (lange) handschoenen, kleurrijke sjaals en degelijke stewardessenpumps. De nieuwe generatie prinsessen kleedt zich vaak net wat informeler, maar prinses Anne blijft haar eigen chique stijl trouw.

Als tiener was prinses Anne (geboren in 1950) voor veel Britse meisjes een voorbeeld: haar kleding was kleurrijk en ook de lengte van haar rokken (kort!) paste perfect bij de trends van de jaren zestig. Geel was een van haar lievelingskleuren en nog steeds zien we deze kleur in veel verschillende nuances. Meestal is dit geen nieuwe kleding, want met veel overtuiging draagt prinses Anne haar kleding gedurende decennia steeds opnieuw. Tijdens Trooping the Colour in 1980 bijvoorbeeld droeg ze een zachtgele mantel met een goudkleurig ceintuur. Twee jaar later kwam het kledingstuk opnieuw tevoorschijn tijdens de Epsom Derby, en ook tijdens Royal Ascot in 1991 droeg Anne de mantel. Even bleef het ensemble in de kast, maar precies twintig jaar later kwam de outfit weer tevoorschijn, voor Royal Ascot 2011. In 2015 koos de prinses opnieuw voor de zachtgele creatie, maar ditmaal moest de bijpassende hoed plaatsmaken voor een nieuw exemplaar met bruine accenten.

Het verhaal van de zachtgele mantel is geen uitzondering. Prinses Anne bewaart haar kleding zorgvuldig en dankzij de uitstekende zorg van rechterhand Veronica Cain ziet haar vintage kleding er nog steeds als nieuw uit. In tegenstelling tot de jongere generatie kiest prinses Anne vaak voor steeds dezelfde accessoires bij haar favoriete outfits. Bij veel complets wordt een bijpassende hoed geleverd, zodat de prinses er tot in de puntjes verzorgd uitziet.

Daarnaast heeft de prinses hoeden in haar collectie die bij meerdere outfits te dragen zijn. Tijdens een paardenrace in maart 2014 droeg Anne bij haar rode mantel met zwarte biezen een zwarte hoed met goudkleurige accenten. Voor velen een onbekend ontwerp, maar het was geen nieuw exemplaar: de hoed beleefde zijn debuut 45 jaar eerder in 1969 en ook in de jaren erna was hij al vaker gedragen door prinses Anne.

32 

Boven: Haar zachtgele mantel beleefde zijn debuut tijdens Trooping the Colour in 1980.

Anne droeg hem weer tijdens Royal Ascot dit jaar. Rechts: Ook deze hoed gaat al jaren mee en combineert Anne met verschillende outfits.

33

De lichtblauwe jas met bontrand draagt de prinses de laatste jaren regelmatig tijdens de traditionele kerstdienst. Al minstens tien keer is Anne verschenen in het bordeauxrode jasje. Haar felblauwe mantel was tijdens het huwelijk van Charles en Camilla (links, tweede foto van rechts) al ruim twintig jaar oud.

Rechterpagina: De gouden paardenbroche is traditie bij paardenraces.

34 

F O TO ’S H H , G ETT YI MA G ES, REX FE ATU R ES

Anne dankt haar slanke figuur aan haar sportieve levensstijl

Volgens Anne heeft ze haar zuinigheid te danken aan haar ouders. ‘Een goed pakje kun je eindeloos dragen. Als het goed wordt gemaakt en een klassieke look heeft, kun je het dragen tot in het oneindige. Zuinigheid is me goed bijgebracht. Mijn ouders zijn van mening dat je geen dingen mag verspillen.’

Soms lijkt het erop dat prinses Anne bepaalde ensembles bij specifieke gelegenheden draagt. Een lichtblauwe mantel met donkerbruine bontrand droeg ze voor het eerst in 1976, maar de laatste jaren is hij herontdekt en draagt ze hem vooral tijdens de traditionele kerstdienst. Dat haar hergebruik zo wel opvalt, lijkt Anne niet te deren. Ook bij belangrijke gebeurtenissen met veel media-aandacht draagt ze met veel overtuiging bekende outfits. De gebloemde japon die ze droeg tijdens het huwelijk van Charles en Diana in 1981 bijvoorbeeld deed opnieuw dienst tijdens het huwelijk van lady Rose Windsor en George Gilman in 2008. Ondanks de tussenliggende periode van 27 jaar paste Anne het ontwerp van Maureen Baker nog perfect en ook haar hoed van modist John Boyd was nog goed bruikbaar.

Voor het huwelijk van Charles en Camilla dook de prinses opnieuw in haar kledingkast. Haar keuze veel op een felblauwe mantel met een elegante strikceintuur, die ze voor het eerst droeg tijdens een bloemenshow in 1983. Omdat de media meer oog hadden voor de bruid en bruidegom, viel het maar weinig mensen op dat Anne verscheen in een vintage kledingstuk, dat ook na ruim twintig jaar nog perfect bleek te passen.

Haar slanke figuur heeft Anne mede te danken aan haar sportieve levensstijl.

De prinses woont niet alleen paardrijwedstrijden bij, maar maakt ook zelf graag lange ritten. De passie voor paarden kreeg Anne, net als haar zuinigheid, mee van haar ouders. In 1971 werd ze BBC Sport Persoonlijkheid van het jaar en in 1976 deed ze op Goodwill, het paard van de koningin, mee aan de Olympische Spelen.

Het kledingstuk dat prinses Anne het meest lijkt te hebben gedragen is niet heel opvallend. Sinds 1982 draagt ze een bordeauxrood jasje, vaak gecombineerd met een rok van dezelfde stof als het opstaande kraagje van het jasje. Minimaal tien keer droeg The Princess Royal dit jasje; ook op een officieel portret draagt de prinses haar favoriete kledingstuk. Ook geliefd is een gouden paardenbroche, die de prinses steevast draagt tijdens Royal Ascot, meestal op haar mantel of japon, maar de broche speldde ze de afgelopen jaren ook wel eens op haar hoed.

Variatie is niet het sterkste punt van prinses Anne, maar toch groeit de waardering voor haar kledingstijl. Vintage is hip en door haar oudere kleding nog steeds te dragen bewijst The Princess Royal bovendien de kwaliteit van haar Britse designerkleding.

•

35

Koning naar

‘EUROPA’

Er zijn werkbezoeken, streekbezoeken en staatsbezoeken, maar ook officiële bezoeken.

Bij zo’n bezoek wordt de koning in het buitenland ontvangen, maar zijn er minder ceremoniële verplichtingen dan bij een staatsbezoek. Koning Willem-Alexander heeft er slechts één afgelegd, aan de Verenigde Staten, maar een tweede officieel bezoek staat nu ingepland. De bestemming? Europa.

FO T O ’S A N P, EU R O PE AN U N IO N

TEKST RICK EVERS

Koning Willem-Alexander tussen leden van het kabinet van Jean-Claude Juncker. De president van de Europese Commissie zelf staat aan de linkerzijde van de koning.

B

Begin 2016 neemt Nederland van Luxemburg het stokje over als EUvoorzitter. Elk halfjaar is een andere lidstaat van de Europese Unie aan de beurt en Nederland zal het ­eerste halfjaar de vergaderingen leiden van de Raad van de Europese Unie. Om die reden heeft Willem-Alexander besloten om extra aandacht te schenken aan de Europese instellingen. Een volle dag heeft hij ingepland om zich samen met de koningin te laten bijpraten. Zijn echtgenote kan er echter vanwege ziekte niet bij zijn. Maar, ‘het gaat goed, dank u’, reageert de koning als Martin Schulz, voorzitter van de Europese Raad, naar haar vraagt.

Koning Willem-Alexander is dan in Brussel al bij de Permanente Vertegenwoordiging van zijn e­ igen Koninkrijk geweest, waar hij heeft ­gesproken met Nederlanders die werkzaam zijn in Brussel. Overal spreekt de koning, samen met zijn gevolg met onder anderen de grootmeester, de ceremoniemeester en een adjudant, achter gesloten deuren. ‘Ik versta Nederlands’, zegt Schulz, maar de twee besluiten het gesprek voort te zetten in het Duits. Dan gaan de deuren dicht, en verplaatst de voltallige pers zich naar het ­volgende ­gebouw, dat van de Europese ­Commissie, waar de Jean-Claude Juncker de ­scepter zwaait.

Een journalist die denkt dat er zoiets bestaat als één Europa, komt in Brussel bedrogen uit.

Elke Europese instelling heeft een ander pasje, werkt met een ander systeem en hanteert ­andere ­regels. De tijd die de koning heeft om op de hoogte te worden gebracht, hebben journalisten nodig om op de juiste plaats te komen en de ­juiste badge te bemachtigen. Precies op tijd om de koning met Juncker te zien binnenwandelen.

Juncker klapt in zijn handen. ‘Kom kinderen’, roept hij, waarna diverse commissieleden de ruimte binnenkomen. ‘Aha’, klinkt vanuit het persvak. ‘Vandáár dat in het programmaboekje “familiefoto” staat vermeld’.

De minister van Buitenlandse Zaken, die vandaag met de koning meereist, neemt zijn taak serieus.

Terwijl het hele gezelschap blijft kletsen, kijkt hij zwijgend strak de lenzen tegenover hem in. ­Luttele seconden daarna is het ­moment voorbij en begeleidt Juncker zijn gast naar de lunch.

In een ander gebouw staat Donald Tusk, de ­voor­zitter van de Europese Raad, ook wel de EU-­ president genoemd. Weer handen schudden, een gesprek achter gesloten deuren en ­vervolgens een handdruk ter afscheid. De koning gaat nog even naar de Nederlandse vertegenwoordiging om na te praten, maar veel tijd is er niet meer.

Aan het begin van de avond staan er nog twee beëdigingen gepland op Paleis Noordeinde.

•

37

puzzel & win Zweedse puzzel

1 X KANS!

Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

GEPELDE TARWE

DOPHEIDE

REEKS

AANWIJZEND VOORNAAMWOORD

MINERAALWATER

HEFT

Zweedse puzzel

DEEL VAN EEN TONEELSTUK

TEIL

GEKIETEL

Herinneringsbord 200 jaar Koninkrijk van Royal Delft t.w.v. van €399

ONHEILS-

Zweedse GODIN puzzel

DEEL VAN DE HALS

VLIEGENDE Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes SCHOTEL 2 van de oplossingsbalk.

Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de TOCHTJE MET INGENIEUR gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk DE WAGEN VASTSTAAND GEPELDE GEGEVEN TARWE

5

DOPHEIDE

TECHNISCHE AANWIJZEND HOGESCHOOL VOORNAAM-

MINERAALWATER

HEFT

KNOCK-OUT

REEKS

WOORD

DEEL VAN EEN TONEELSTUK

TEIL

VLIEGENDE SCHOTEL INGENIEUR

VASTSTAAND GEGEVEN

TECHNISCHE HOGESCHOOL

BOENDER

FAMILIELID

5

VOEDSEL

REGENVAL BURUNDI (DOMEINNAAM) DAGELIJKS VOEDSEL

RIV. IN SPANJE KORTE SNELLE BEWEGING

MUZIEKNOOT

GODSDIENSTIGE HANDELING

VERBOND

4

GEITENBAARDJE

AFGELOPEN

BOENDER

VERKOUDHEIDSVERSCHIJNSEL

KORTE NOTITIE

LANGE SNEEUWSCHAATS

VERBOND

TIK BIJZONDER ONDERWIJS

MUZIEKNOOT

GEITENBAARDJE

KORTE NOTITIE

LANGE SNEEUWVROUWELIJK SCHAATS SCHAAP

BIJZONDER ONDERWIJS

6 BIJVOORBEELD GEDEPUTEERDE STATEN

6 INSECTENETEND ZOOGDIER

VROUWELIJK SCHAAP

BLADGROENTE

TE VOET

1

TE VOET

Ter gelegenheid van de viering van 200 jaar Koninkrijk heeft Royal Delft een 4 uniek herinneringsbord uitgebracht.

AFGELOPEN Het bord heeft een diameter van 25 cm VERKOUDen is versierd met het Nederlandse wapen HEIDSVERSCHIJNSEL en appeltjes van Oranje. Ook staan alle koningen en koninginnen met hun TOETJE regeerperiode vermeld. Niet gewonnen?

Het bord is nog tot 1 maart 2016 te BIJVOORBEELD bestellen via de webshop van Royal Delft: GEDEPUTOETJE TEERDE www.royaldelft.nl STATEN

INSECTENETEND ZOOGDIER

3 3

BLADGROENTE

1 2

Hoe doet u mee?

Uw oplossing kunt u tot 21 januari 2016 S D S A G E E P A T E via K E E LVorsten Puzzellijn. Bel doorbellen de R A U T O R I T K O I T F B I E B R O 0909-5000 200U (€ C H R O B B E R I T 0,80 per minuut, niet D A G AG O RSE U N I SE S A K IT E B V buitenland) RM EE M E OP vanuit K E E L mogelijk het en u krijgt B E D O O I E G E L I R A UK A T SOS RL AI T K O O P E N D precies F E I T teFhoren B I hoe E u B uw R O oplossing kunt paleisS C H R O B B E R U I T inspreken. bericht thuis.

O M A O De R Ewinnaar U N I krijgt E G G R I F E S O M E G G E L

in Vorsten 12 is: Willem-Alexander heeft paleis als sterrenbeeld Stier.

38

Puzzel mee en steun het Oranje Fonds © DENKSPORT PUZZELBLADEN

1

E M E M O S K I B V G E B E D O O I E G E L O P E N D van K Ade S Woordzoeker S L A DeL oplossing

REGENVAL

KORTE SNELLE BEWEGING KNOCK-OUT

TIK

GODSDIENSTIGE HANDELING

JONG TAKJE

RIV. IN SPANJE

DEEL VAN DAGELIJKS DE HALS

2

GORDIJNSTANG

FAMILIELID

GEKIETEL

BURUNDI (DOMEINNAAM)

ONHEILS-GORDIJNGODIN STANG

TOCHTJE MET DE WAGEN

JONG TAKJE

3

4

1

5

6

2

3

4

5

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

6

De 5 winnaars van het boek Geschiedenis van Oranje zijn: • J.W. Bakkenes, Beekbergen • A. Broekhuis, Deventer • J.A. Draaisma, Dronten • T. den Besten, Groot-Ammers • J.J. v/d Stok, De Meern

Het Oranje Fonds is het fonds voor sociale initiatieven. Het steunt organisaties die ervoor zorgen dat mensen in ons koninkrijk met elkaar verbonden zijn. Want dat is niet vanzelfsprekend. Mensen kunnen eenzaam zijn, hier nieuw zijn of het lastig vinden contact te zoeken met anderen.

U kunt helpen: de meeropbrengst van deze puzzel gaat naar het Oranje Fonds.

Ondertussen Paul Rem is kunsthistoricus en conservator van Paleis Het Loo in Apeldoorn. In die hoedanigheid stuit hij regelmatig op bijzondere verhalen.

Bovendien is hij soms aanwezig als koninklijke gasten het museumpaleis bezoeken.

In Vorsten deelt hij zijn ervaringen en zijn kennis.

ten paleize...

Hipsters van toen

Lang niet iedereen weet dat in ons land ooit lange tijd de laatste Duitse keizer heeft gewoond. De afloop van de ­Eerste Wereldoorlog betekende ook het einde van het Duitse rijk, waarvan Wilhelm II, na Wilhelm I en Friedrich III, de derde k­ eizer was. In november 1918 was hij bij zijn troepen aan het Westfront, toen hij vernam dat hij voor de politiek in Berlijn had afgedaan. In de buurt van het neutrale Nederland besloot hij met enkele getrouwen de grens over te steken. ­Wilhelm II bleef in ons land tot zijn dood in 1941.

Tot het begin van die eerste vreeswekkende oorlog in 1914 was keizer Wilhelm het stralende middelpunt van parades, ­onthullingen van standbeelden en grootse feesten in Berlijn.

Het keizerrijk Duitsland werd pas in 1871 samengesteld uit een lappendeken van vorstendommen. De groei en bloei van het jonge keizerrijk maakte gelijke tred met de groei en bloei van de snor van de keizer. Voor public relations van zijn ­persoon had Wilhelm II een goede neus.

Hij poseerde ­onophoudelijk voor ­fotografen, schilders en beeldhouwers. De keizer herkende je meteen aan zijn bijzondere snor met de opstaande punten. Nu waren er wel meer vorsten met o ­ pmerkelijke gezichts­beharing. Neem

onze stadhouders. W ­ illem van Oranje, Maurits, Frederik Hendrik: alle drie ­droegen zij een baard met snor. Bij prins Willem II zien we een kentering.

In c ­ ombinatie met zijn lange, golvende lokken, liet hij een dun, ­elegant snorretje groeien. De latere stadhouders, te beginnen met Willem III, waren goed in het dragen van pruiken, maar het gezicht moest onbehaard zijn. Grote veldheren als onze koning-stadhouder, Frederik de Grote van Pruisen en g ­ eneraal Napoleon hadden geen martiale snor of baard nodig om te b ­ ewijzen dat zij grote militaire strategen waren. Later, in de 19de eeuw, keerde de gezichtsbeharing terug. De Britse prins Albert liet weelderige bakkebaarden groeien, gecombineerd met een snor. Onze koning Willem II begon als jonge held met volle ­bakkebaarden, maar die groeiden in de loop der tijd ­onder zijn kin door en vormden samen een soort ringbaard.

Zijn zoon k­ oning Willem III tooide zich onveranderd met een woeste baard. Zijn tijdgenoot koning Victor ­Emmanuel II van Italië had een snor van maar liefst drie meter lang. Althans, zo meten wij zijn snor van punt tot punt op het bronzen ruiterstandbeeld van de k­ oning op het ­Altaar van de Natie te Rome...

39

2 1. Willem van Oranje met baard en snor.

2. Stadhouder ­Willem II met een dun s ­ norretje 3. Koning-stadhouder Willem III met pruik maar maar zonder gezichts­beharing.

4. Koning Willem II met bakkebaarden en ringbaard.

5. Koning W ­ illem III met een volle baard.

4

3 5

Lagen de snorpunten van de Italiaanse koning in één horizontale lijn, die van de Duitse keizer staken fier omhoog.

Zijn vader, keizer Friedrich III, had een volle baard, maar de prins hield vast aan alleen een snor, het attribuut waar meer jonge mannen van zijn generatie zich mee tooiden. Maar nog voor hij op 31-jarige leeftijd zijn voortijdig over­leden vader als Duits keizer opvolgde, had Wilhelm al besloten de snorpunten omhoog te laten groeien. En dat ging niet vanzelf of zonder hulp van buitenaf.

Redder in nood was de B ­ erlijnse sterkapper en Hoffrisseur François Haby. Met zijn verzorgingslijn voor heren veroorzaakte hij een rage onder alle baard- en snorbezitters.

Zeer geliefd bij de toenmalige hipsters was zijn baardpommade met de r­ onkende naam ‘Donnerwetter’. Was de keizer op staats­bezoek in het buitenland, dan r­ eisde Haby in zijn gevolg mee, want de keizer was zich ervan bewust dat alle ogen op hem waren gericht. Was de keizer in Berlijn, dan meldde ­Haby zich elke ochtend om zeven

uur aan de poorten van het ­paleis, klaar om de snor des ­keizers in m ­ odel te brengen.

Voor het slapen gaan, had de ­keizer zijn snor al b ­ ewerkt met een kruidentinctuur van Haby. ­Tijdens de slaap was de snor ­ingepakt in een voorbindsel, ­zodat de vorm, die wat on­ natuurlijk was, werd behouden. ’s Ochtends werd de keizer gekapt en geschoren. De snorpunten, bestaande uit lange snorharen aan het uiteinde van de bovenlip, werden in een rechte hoek triomferend naar ­boven gekromd.

De extravagante keizerlijke snor werd een hit en als Kaiser-­ Wilhelm-Aufsteiger zelfs een commercieel succes voor Haby. Jonge officieren kweekten vol overgave zo’n zelfde soort ­Zwirbelbart, als symbool van trouw aan hun opperste veldheer. Na 1918 behoorde dat tot het verleden. Gladgeschoren raakte in de mode. Ex-keizer Wilhelm II, in Nederland, zag voortaan af van omhoogstaande snor­ punten, en liet zijn baard staan.

•

FO T O’S GE T TY I MA G ES , RI JK S M US E UM A M S T ER DA M

1

De snorpunten van keizer Wilhelm II staken fier omhoog - tot 1918

41

42

BRUGGEN BOUWEN in de BURGERZAAL

FO TO ’S F RA N K VAN BE EK, H H , R O YAL S B Y RO B I N

TEKST RICK EVERS

Rapmuziek galmt tussen de kleurrijk verlichte pilasters in de Burgerzaal. De uitreiking van de Prins Claus Prijzen zorgt elk jaar voor een verrassende bijeenkomst op het Koninklijk Paleis in de hoofdstad.

De Oranjes schrikken er niet van, maar genieten steeds van het boeiende programma dat het Prins Claus Fonds presenteert. Ook prinses Mabel – wier man tot zijn overlijden samen met prins Constantijn erevoorzitter van het fonds was – swingt op haar stoel op rij 1 tijdens het optreden van Y’en a Marre uit Senegal.

Het publiek klapt mee terwijl de journalistrappers aandacht vragen voor onder meer de vluchtelingenproblematiek.

‘Het hoofdonderwerp van het Prins Claus Fonds is vanzelfsprekend cultuur in een context van ontwikkeling’, zegt prins Constantijn. ‘Maar in feite gaat het om mensen. Buitengewone mensen die verschil maken in hun omgeving en in de wereld. U!’ Bij het uitspreken van die woorden kijkt Constantijn de zaal in, naar de winnaars van de Prins Claus Prijzen.

Het Prins Claus Fonds wil een bruggenbouwer zijn tussen mensen en organisaties over de hele wereld, in een tijd dat we – zo zegt de prins – meer en meer geobsedeerd zijn door onszelf en tegelijkertijd verward

raken door de wereld. ‘De technologie die ons toestaat van ons leven één grote selfie te maken en die met de wereld te delen, geef ook toegang tot wereldwijde informatie.

Je zou verwachten dat dit ons dichter bij elkaar brengt, maar eerder raken we verward, door verontrustende beelden van gebombardeerde steden, opgeblazen monumenten en executies in Syrië; vluchtelingenstromen in Griekenland, Turkije, Jordanië en Libanon; terreuraanslagen in Parijs, Nigeria, Beiroet. We hebben allemaal een mening over Afrikaanse leeuwen en Amerikaanse tandartsen, en zijn tegelijkertijd verrast over de wereldwijde verontwaardiging over de discussies over Zwarte Piet in Nederland. Wat ver weg is reikt tot aan onze voordeur en wat dichtbij was, wordt door de hele wereld gezien. We zijn gemakkelijk gechoqueerd en hebben vaak de neiging te oordelen, zonder de context te kennen’.

De prins sluit af met een citaat uit de toespraak die zijn broer Friso op dezelfde plek in 2010 hield. ‘De kans is groot dat we aan de andere kant van de grens een andere realiteit vinden, de realiteit van iemand anders.’ Constantijn eindigt met: ‘En daar voeg ik graag aan toe: die binnen afzienbare tijd ook die van ons zal zijn.’

•

43

‘U mag het weten…

Prinses Viktória onthult aan Vorsten:

ik ben zwanger!’

Wat bedoeld was als een gesprek over een werkbezoek voor Save the Children loopt anders dan verwacht. Niet alleen prinses Viktória’s passie voor ‘haar’ organisatie - die zich inzet voor kinderrechten - komt ter sprake, ze onthult ook de komst van een tweede kindje van haar en prins Jaime!

TEKST RICK EVERS

44

De elfjarige Koen uit Krimpen aan den IJssel gaat vandaag met prinses Viktória de Bourbon de Parme op pad. Ze beginnen op zijn basisschool, waar hij een knuffel presenteert die hij voor IKEA heeft ontworpen.

De prinses is erbij als beschermvrouw van Save The Children, de organisatie die per verkochte knuffel 50 eurocent krijgt. Na de school gaat het duo met een hele delegatie naar de Stichting Jarige Job in Rotterdam om een aantal knuffels te doneren. Ze komen terecht in verjaardagsboxen voor kinderen uit gezinnen die zich geen cadeau kunnen veroorloven. De laatste stop is Familiehuis Daniel den Hoed, gelegen naast het kankerinstituut van het Erasmus Medisch Centrum, eveneens in de havenstad. Familie van patiënten kan hier verblijven en zij kunnen ook wel een knuffel gebruiken. Vandaar dat de prinses en Koen ook hier langsgaan, om knuffels met een persoonlijke boodschap achter te laten in de kamers.

Voordat Viktória weer naar huis gaat, gaan we even zitten. De tas met knuffels en prentenboek voor thuis zet ze naast zich neer. Voor prinses Zita Clara, anderhalf, lijkt het boek nog wat te moeilijk. “Nou, we zijn al echt met boeken bezig”, zegt de prinses. “Dit zijn wel lange verhalen, maar Dikkie Dik is bijvoorbeeld een groot favoriet.” Oerhollands dus, terwijl het gezin van prins Jaime zich een jaar geleden in Rome heeft gevestigd.

De prins is er gestationeerd als Nederlandse ambassadeur bij de Heilige Stoel. “We wonen dan wel in Rome, we voeden haar in het Nederlands op. Ze zal van verschillende kanten ook wel andere talen oppikken, maar zeker nu in Italië vind ik het Nederlands belangrijk. Ze spreekt al best wat woordjes.” Opa en oma letten nu op haar, vertelt de prinses. “De moeder van mijn man (prinses Irene, red.) is ook heel actief betrokken hoor. Ze heeft ook meer ervaring met kleinkinderen dan mijn ouders.”

45

‘Ik vind het heel bijzonder dat ik extra aandacht kan vragen door mijn positie’ 46

Terwijl het gesprek over haar dochtertje gaat, komt het gerucht ter sprake dat onlangs via sociale media de ronde deed. Ze zou zwanger zijn, klonk het in september. Het secretariaat van de familie De Bourbon de Parme reageerde daarop dat haar liefde voor pasta de geruchten op gang moet hebben gebracht. “Maar wat vindt u zelf?” lacht Viktória. Dat is een wat confronterende vraag. Ze ziet er zonder meer stralend uit vandaag. Om haar linkerpols draagt ze een armbandje uit prinses Margarita’s sieradencollectie, een cadeautje van haar man, vertelt ze. Maar niets lijkt op een zwangerschap te wijzen. “Ik geniet in elk geval van de Italiaanse keuken,” glimlacht ze, “maar aan de andere kant...” Viktória begint nu te glunderen. “U mag het weten, het is wél waar. Alleen, het was te vroeg, het was veel te vroeg!” schatert de echtgenote van prins Jaime. “Het is nu voorbij de drie maanden, ik ben zwanger!” roept ze dolgelukkig.

“Er kon nog zoveel misgaan en gebeuren, ik zat toen zelf nog in de zenuwen. Het is nu over die grens heen, dus u mag het nu weten.”

Of het tweede kindje een meisje of een jongen wordt, is het paar om het even. “Als we al mogen

hopen, dan hopen we dat ons kindje gezond wordt. Gelukkig kunnen we de natuur niet beïnvloeden wat betreft het geslacht.”

Prinses Irene heeft nu alleen kleindochters, maar nu naast Viktória ook prinses Annemarie, echtgenote van prins Carlos, in verwachting is, kan de familie wellicht binnenkort een jongetje verwelkomen.

Prinses en beschermvrouw Dat Viktória zelf moeder is, geeft extra betekenis aan haar beschermvrouwschap. “Het moederschap maakt het wel anders, zeker als je nu zwangere vrouwen spreekt. Je begrijpt hun dilemma’s en weet waar ze mee zitten.” Tijdens een reis in India sprak ze met vrouwen die drie dagen moesten reizen voor het dichtstbijzijnde ziekenhuis, dat niet eens een echo kon maken bij de controle.

“Wat een geweldige zorg hebben we dan in Europa.

En dan nóg zit je in spanning”, weet ze maar al te goed. “Je leeft daardoor wel meer mee. Maar je bent zelf ook kind geweest. Je hebt op jonge leeftijd dromen gehad en kansen en mogelijkheden gekregen. Dat gun je ieder kind.”

Natuurlijk had de prinses, die een carrière als proftennisser en ook advocaat had, als kind ook

F OT O’ S I K E A , M P E, RO YA LS B Y ROB I N

Liefde voor pasta

dromen. “Ik was best wel een studiebol en actief in sport. Maar ik was school wel een beetje zat, ik wilde me graag nuttig maken, meedraaien in de samenleving. Ik wilde dólgraag een baan. Een kantoorbaan; dat leek me geweldig, daar keek ik echt naar uit!” lacht Viktória over haar mijmeren van toen. “Dat je onafhankelijk kunt zijn, kunt leren; en teruggeven door jezelf nuttig te maken.

Onderwijs zorgt ervoor dat het individu rijker wordt, en voor de maatschappij is het nuttig om kinderen te hebben die een opleiding hebben genoten. Dat brengt een land verder. Dat zijn de artsen, leraren en presidenten van de toekomst.”

Maar beschermvrouw worden, of prinses, dat was geen droom voor Viktória. “Ik vind het heel bijzonder dat ik extra aandacht kan vragen door mijn positie, wat ik nog steeds een heel abstract begrip vind eerlijk gezegd. Voor mij is het geen baan, het prinsessenschap, maar ik kan ermee wel aandacht vragen. Bijvoorbeeld voor het Daniel den Hoed-familiehuis waar we nu zijn. Door deze bezoeken wordt het prinsessenschap wat meer tastbaar voor me. Ik zie ook hoe mijn man ermee omgaat, en andere familieleden.

Binnen je rol en met je expertise kun je aandacht vestigen op dit soort doelen. Ik heb de luxe dat dit mijn enige beschermvrouwschap is – en dat is mijn eigen keuze. Dat heb ik ook als tip gekregen van familie. Op de lange termijn kun je zo ook echt een inhoudelijke bijdrage leveren. Zo groei je mee met een organisatie en begrijp je het programma. Ik probeer zo veel mogelijk te leren en ben kind aan huis op kantoor”, vertelt Viktória.

In de tussentijd wordt ze in Rome online en telefonisch op de hoogte gehouden. Zo kan ze op afstand meedenken. Manlief Jaime is nu niet meegekomen naar Nederland, hij heeft belangrijke afspraken in Rome, legt de prinses uit. Maar het gebeurt zeker wel eens, als de agenda’s dat toelaten. Een fulltime baan als ambassadeursvrouw, met een eigen programma in Rome, ziet Viktória niet zitten. Ze ondersteunt haar man bij belangrijke gelegenheden in de residentie, zoals ontvangsten en diners.

“Maar ik wil er geen fulltime baan van maken”, zegt ze. “Met name omdat ik tijd met onze dochter wil kunnen doorbrengen.”

‘Fantastische match’ “Ik voel me echt zó als een vis in het water bij Save the Children”, gaat Viktória verder. “Het is zo’n fantastische match geweest. Vanuit Italië heb ik wekelijks contact en word ik gevoed

met informatie en ook inspiratie. Zij doen het al veel langer dan ik en hebben zo veel passie voor hun werk. Dat dragen ze aan mij over.”

Een tijd geleden maakte Viktória handig gebruik van haar woonplaats, waar de Italiaanse afdeling van de organisatie gevestigd. “De president ervan heeft een Nederlandse vrouw. Ik heb het bestuur, de president en de CEO uitgebreid gesproken over hun werkzaamheden en over het reilen en zeilen in Nederland. Dat was mooi om te vergelijken”, vertelt ze. “Ze zijn bijvoorbeeld al jarenlang actief op Lampedusa en betrokken bij het vluchtelingenvraagstuk. Nu zijn er nog meer Save the Children-organisaties in Europa bij betrokkenen. Het was een mooie samenkomst. Ik ben wel echt beschermvrouw van de Nederlandse tak, maar het was evident omdat ik in Rome woon om die link te liggen.”

Ervaren familie Nu ze opnieuw zwanger is, is het nog even de vraag of er weer zo’n reis als verleden jaar naar India kan worden ingepland. Het heeft haar zeer geïnspireerd. “Maar ik zal in de volle breedte, op alle onderwerpen van Save the Children, actief blijven. Dat kan zowel voor als achter de schermen. Dat doe ik nu al een jaar, maar ik merk wel dat ik specifieke interesse- en aandachtsgebieden heb.”

Gepassioneerd vertelt ze over het congres over kindhuwelijken in Den Haag, nog niet zo lang geleden. Ze was erbij namens Save the Children. “Het was enorm leerzaam voor mij.

Er waren honderden mensen uit het veld die hun ervaringen deelden. En natuurlijk was daar ook prinses Mabel, ze is zó actief en zó enorm goed op dat gebied, dat ik daar niet op zal focussen. Maar het heeft heel veel raakvlakken met waar we mee bezig zijn.

Enorm nuttige informatie, die organisch moet gaan groeien. Met prinses Mabel had ik er al wel vaker over gesproken. Met de familie praat je over elkaars werkzaamheden, ook voor ik actief was voor Save the Children spraken we daarover. Toen ik er eenmaal aan begon, vond ik het heel nuttig om verhalen te horen van anderen, hoe zij daarmee omgaan en hoe ze zich inzetten. Alle familieleden zijn heel open en delen veel informatie. Ze geven guidance met hun ervaring. Zij doen het al zo vele jaren, dat is heel waardevol. Iedereen heeft zijn eigen signatuur en stempel. Ik probeer mijn eigen weg erin te vinden en neem het allemaal mee als bagage.”

•

Charles &

Maar liefst twaalf dagen hebben prins Charles en zijn vrouw Camilla uitgetrokken voor hun bezoek aan Nieuw-Zeeland en AustraliĂŤ. Maar ze krijgen nauwelijks rust, het officiĂŤle programma is overvol. En dan viert de Prins van Wales ook nog zijn verjaardag.

Camilla

DOWN

TEKST SIMONE LAMAIN

C

Charles en Camilla hebben geen tijd om uit te rusten. Na een vlucht van twaalf uur vanuit Singapore en een aankomst in de stromende regen – waarbij Camilla met haar paraplu een gevecht aangaat met de harde wind – gaat het programma gelijk van start. Het belangrijkste onderdeel van deze eerste dag in Nieuw-Zeeland is een kranslegging in de Hall of Memories in hoofdstad Wellington. Op het Graf van de Onbekende Soldaat (buiten) leggen Charles en Camilla varentakken, die door de harde wind met moeite blijven liggen. ’s Avonds, bij de receptie, laat Camilla verstek gaan; ze gaat vroeg naar bed om bij te komen van de lange reis. Wat extra rust is geen overbodige luxe, want Charles en Camilla werken de komende elf dagen een volle agenda af. Soms zijn er gemeenschappelijke afspraken, maar ze volgen ook ieder een eigen programma. En daarin is volop aandacht voor hun respectievelijke interessegebieden.

Handen schudden

Voor Charles is dat duurzaamheid. Hij bezoekt Tawa College – terwijl Camilla langsgaat bij een danscentrum – waar dit onderwerp veel aandacht krijgt. Toepasselijk gekleed in een pak dat is gemaakt van NieuwZeelandse wol spreekt Charles met de leerlingen over duurzame wol.

In het Orokonui Ecosanctuary, waar ze weer gezamenlijk van de partij zijn, staat natuurbeheer centraal. Onderzoekers proberen een gebied van driehonderd hectare terug te brengen naar de staat waarin het verkeerde voordat de Europese immigranten kwamen. Dat betekent dat dieren en planten die inmiddels verdwenen zijn opnieuw worden geïntroduceerd. Charles kan het succes letterlijk voelen als hij een tuatara, een klein reptiel, in zijn handen krijgt. Maar al na enkele ogenblikken wordt het natuurgeluk verstoord als Charles een bij op zijn broek ziet, die zijn jasje dreigt in te vliegen. Dat is iets te veel natuur voor de milieubewuste prins, die de tuatara snel op een tafel zet.

Camilla houdt van boeken en ook daar is ruimte voor in het programma: de hertogin bezoekt een literaire bijeenkomst op de universiteit van Dunedin. Dunedin heeft van Unesco de eretitel Stad van de Literatuur gekregen en Camilla voelt zich er helemaal thuis. In Dunedin staan zelfs gedichten op parkeermeters, iets wat Camilla wel iets lijkt voor haar eigen land. Op de universiteit ontmoet ze Lynley Dodd, schrijfster van kinderboeken. Het is geen onbekende van de hertogin, want haar kleinkinderen zijn dol op de boeken van Dodd.

Wat steeds weer opvalt, is hoe ontspannen de rondreis van Charles en Camilla verloopt. Het paar neemt uitgebreid de tijd om handen van koninklijke fans te schudden en vooral Charles zit vol grappen. In de

50

51

buurt van een treinstation vraagt hij aan het toegestroomde publiek: ‘U wacht toch niet op de trein?’ Bij een bezoek aan een legeroefening verontschuldigt hij zich voor alle rompslomp die zijn komst met zich meebrengt: ‘Wat er ook gebeurt, jullie mogen mij altijd de schuld geven als het fout gaat.’ Tijdens een bezoek aan een centrum waar 3Danimaties worden gemaakt, laat Charles zijn kopje thee onaangeroerd.

‘Ik durfde er niet van te drinken, want ik was bang dat ik op een computer zou morsen’, zegt hij lachend.

In zo’n relaxte sfeer passen ook onverwachte ontmoetingen. In Nelson wacht een vrouw op leeftijd in een rolstoel op het koninklijk bezoek. In haar hand een kerstkaart die is ondertekend door koningin Elizabeth, prins Philip en prins Charles. Het is Jaqui Botting, die in de jaren vijftig het kindermeisje van Charles en zijn zusje Anne was. Ze heeft Charles dertig jaar niet gezien en hoopt op een ontmoeting. De prins loopt naar haar toe en zegt opgetogen te zijn dat hij haar ziet. ‘Hij herinnerde me echt’, vertelt een trotse Botting later.

De Maori’s, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, hebben hun eigen koning en hij heeft voor de Britse gasten een traditionele ontvangst voorbereid. Charles en Camilla krijgen een schouwspel te zien van zestig krijgers en een viertal kano’s waarop Maori’s al zingend een saluut brengen aan het hoge bezoek. Het is een lange ceremonie, waar Charles en Camilla, gekleed in mantels met veren van de kiwi, de nationale vogel, alle tijd voor nemen. De contacten tussen de NieuwZeelandse royals en hun Britse collega’s gaan ver terug; de overgrootouders van Charles hebben de overgrootvader van de huidige koning Tuheitia in 1914 in Londen ontvangen.

Herdenking en verjaardagsfeest De dag na hun afscheid van Nieuw-Zeeland komen Charles en Camilla aan in Australië. Het bezoek begint in Barossa Valley, een gebied in het zuiden van het land, dat bekend is vanwege de wijnbouw. In Tanunda, een klein plaatsje in de buurt van Adelaide, is het hele dorp uitgelopen om Charles en Camilla te begroeten. Onder het publiek bevindt zich

52

Clare Morrow, die de aandacht trekt met een groot bord waarop ze de prins bedankt voor een dans. Clare heeft begin jaren negentig op Buckingham Palace gewerkt en heeft op een bal in Schotland met Charles gedanst. Maar dat moment blijkt vooral op haar indruk te hebben gemaakt, Charles weet zich van het voorval niets meer te herinneren.

Uiteraard staat er hier een wijnproeverij op het programma. Charles en Camilla drinken port uit de jaren waarin ze geboren zijn, 1947 en 1948.

Op het terrein van de wijnmakerij is ook een messenmaker aan het werk.

Hij toont Charles en Camilla zijn messen; de hertogin pakt er eentje op en houdt het dreigend omhoog voor haar echtgenoot. ‘Gedraag je!’, spreekt ze streng, waarop Charles doet alsof hij schrikt en antwoordt: ‘En jij moet eens goed naar me luisteren’. Ook hier is de sfeer ontspannen.

Een dag later is het 11 november, Remembrance Day. Terwijl de regen stroomt, wonen Charles en Camilla een herdenkingsceremonie in Canberra bij, waar de gevallenen uit verschillende oorlogen worden herdacht. Ook aanwezig is premier Malcolm Turnbull, de voormalig leider van de republikeinse beweging in Australië, die zich in in het verleden kritisch heeft uitgelaten over prins Charles. Eerder deze week is er een onderzoek geweest waaruit blijkt dat 51% van de ondervraagden Charles niet ziet zitten als staatshoofd. Maar vandaag is van spanning tussen premier en prins niets te merken, zeker niet bij Charles. Voordat hij Turnbull spreekt op het Government House vraagt hij aan de journalisten of ze zijn nat geregend tijdens de herdenkingsbijeenkomst.

Als Charles dezelfde vraag krijgt, antwoordt hij dat de regen een zegen is, maar dat zijn achterwerk nat is geworden.

Ook in Australië hebben Charles en Camilla naast hun gemeenschappelijke programma hun eigen agenda’s. Camilla bezoekt een truffelboerderij, waar ze truffelhond Samson aan het werk ziet. Na afloop proeft ze gerechten met truffels. Ze houdt ook een toespraak voor het Koninklijke Australische Korps van de militaire politie waarvan ze Colonel-in-Chief is. En op de laatste dag van de rondreis bezoekt Camilla een bibliotheek waar kleuters met behulp van verhalen de Engelse taal leren. De stilte

FO TO ’S A NP, GE T TY I M A GE S , S UN S HI N E

Wat steeds weer opvalt, is hoe ontspannen de rondreis van

Charles en Camilla door Nieuw-Zeeland en Australië verloopt

die normaal in de bibliotheek heerst, is ver te zoeken als Camilla binnenloopt en hartelijk wordt toegejuicht.

Charles bezoekt een aantal projecten op het gebied van stedenbouw. In Adelaide steekt hij zelf een schop in de grond op de plek waar duurzame huizen zullen komen. Na het graven wil een medewerker snel de schop van Charles overnemen, maar de prins steekt het gereedschap vol trots in de lucht en zwaait er triomfantelijk mee. In Perth opent hij de State Buildings, voormalige overheidsgebouwen die na leegstand tot hotels en winkels zijn omgebouwd. Het past helemaal in de filosofie van de prins, die vertelt dat hij een groot deel van zijn leven geprobeerd heeft om voor historische gebouwen een nieuwe bestemming te vinden.

De laatste dagen verblijven Charles en Camilla in het westen van Australië. Het is zonnig, heet zelfs. Charles draagt een zonnehoed en Camilla een parasol. Het zijn ideale omstandigheden voor een strandfeest en dat is ook precies hoe Charles zijn 67ste verjaardag wil vieren: met zeshonderd genodigden en een barbecue op Cottesloe Beach.

Maar een dag eerder zijn in Parijs bij terroristische aanslagen meer dan honderd doden gevallen; Charles begint de avond dan ook met een toespraak waarin hij aandacht vraagt voor de slachtoffers. ‘Onze gedachten gaan uit naar allen die op deze verschrikkelijke manier zijn getroffen door deze beestachtige aanslagen.’ Hij vraagt de aanwezigen een minuut stilte in acht te nemen.

Bij het feest zijn niet alleen hoogwaardigheidsbekleders aanwezig, op uitdrukkelijk verzoek van Charles is ook een aantal hulpverleners uitgenodigd. Met de prins genieten ze van een avond vol muziek, ballonnen en verjaardagstaart. Het feest eindigt abrupt als een noodweer boven het strand losbarst, maar Charles is niet uit zijn goede humeur te brengen.

Hij dankt alle aanwezigen voor een ongelooflijk speciaal feest en belooft dat hij zich deze verjaardag nog heel lang zal herinneren.

De volgende ochtend wonen Charles en Camilla nog een kerkdienst bij in St. George’s Cathedral in Perth, waarna ze naar huis vertrekken.

Het twitteraccount van de prins en de hertogin meldt: ‘Dankjewel Australië, het waren zes fantastische dagen.’

•

53

NOG MEER

NU IN DE WINKEL

€7,95

91

kleurplaten

Het eerste KONINKLIJKE KLEURBOEK

Nieuw van Vorsten: het allereerste koninklijke kleurboek voor volwassenen!

Het boek is gevuld met 91 prachtige, speciaal ontworpen kleurplaten. Van kronen en diademen tot paleizen en koetsen, alle pagina’s hebben een vorstelijk thema.

Zelfs de leden van de koninklijke familie kunt u inkleuren! Het kleurboek is een perfect cadeau voor de koningshuisliefhebber, voor uzelf of iemand anders.

OF BESTEL NU VIA VORSTEN.NL/KLEURBOEK EN KRIJG HET ZONDER VERZENDKOSTEN THUISGESTUURD! 54

VORSTEN!

2015 r a a j n e e p o n o o r ek IN BEELD

Vorsten selecteerde de mooiste momenten van 2015, en zocht daar de meest indrukwekkende foto’s bij: romantische huwelijken, sprookjesachtige locaties en vertederende plaatjes van vorstelijke baby’s. Zowel de Oranjes als buitenlandse koningshuizen passeren de revue in dit luxe uitgevoerde, 196 pagina’s dikke jaarboek. Een bewaarexemplaar voor iedereen die van kwaliteit houdt, een mooi cadeau voor de liefhebber van koninklijke families!

KROON r a a j n ee op 196 DE

JAARBOEK

PAGINA'S!

258

foto’s

NU IN DE WINKEL

€9,95

DE MOOISTE KONINKLIJKE MOMENTEN VAN 2015 OF BESTEL NU VIA VORSTEN.NL/JAARBOEK EN KRIJG HET ZONDER VERZENDKOSTEN THUISGESTUURD! 55

De laatste tijd draagt hertogin Catherine steeds vaker juwelen van de Queen Mum, maar ook in het juwelenkistje van haar eigen mum kijkt ze af en toe. Voor de première van de nieuwe James Bond-film leende Catherine witgouden oorhangers met blauwe topaas en diamant. Carole Middleton droeg ze vier jaar geleden, tijdens de huwelijksreceptie van ­William en Catherine in april 2011.

56

De Deense kroonprinses Mary draagt alleen op hoogtijdagen een hoed, maar zelfs dan grijpt ze vaak terug op haar ­bestaande ­collectie. Zo is ze inmiddels al meer dan tien keer ­gesignaleerd met dezelfde strohoed van ontwerpster Suzanne Juul.

Maar creatieve Mary weet de hoed iedere keer een ander uiterlijk te geven, door te kiezen voor een andere garnering – inmiddels al zes verschillende ­uitvoeringen.

FO T O ’S A N P, D A N A PR ES S, G ET TYI M AG ES , MP E

VAN ‘MUM’

tekst JOSINE DROOGENDIJK

CREATIEF

f hofcouture

Elegant

Tijdens haar zwangerschap van Estelle droeg kroonprinses Victoria vaak wijde jurken en tunieken, maar nu is dat anders.

In de voetsporen van hertogin Catherine is de Zweedse kroonprinses gaan shoppen bij Seraphine. Speciaal voor ­Victoria ontwierp het Britse merk een elegante jurk die in twee verschillende kleuren werd besteld. De blauw/paarse versie droeg de prinses tijdens de doop van prins Nicolas en de rode japon ging mee op reis naar Peru.

Mooi VERHAAL

Tijdens het staatsbanket in China ging alle aandacht uit naar de opvallende japon en juwelen van koningin Máxima, maar ook achter haar tasje schuilt een mooi verhaal: de clutch is van het Belgische merk A Bag with a Story. Hun tassen ­worden ­gemaakt van afval en organische materialen door ambachtslieden uit arme gemeenschappen. Door een tasje van dit ­Belgische merk te kopen, ondersteunt Máxima de makers.

Het kunstzinnig tasje is van handgesneden hout en draagt de ­toepasselijke naam Signorita. Prijs: € 355.

BIJ DE tijd Koning Willem-Alexander is dol op mooie horloges. In de loop der jaren heeft hij ongeveer tachtig uurwerken verzameld, waaronder een Rolex Day Date. In 1956 kwam het horloge op de markt. Voor die tijd een bijzonder ­ontwerp, want het was het eerste ­horloge waarbij de datum én de dag voluit te lezen waren op de wijzerplaat.

57

Vriendinnen samen

IN ACTIE Tijdens het staatsbezoek in Denemarken trokken generatiegenoten Mary en Máxima veel met elkaar op. Nu was de Deense kroonprinses in Den Haag om – samen met vriendin en koninklijke collega Máxima – het welzijn van vrouwen over de hele wereld onder de aandacht te brengen.

TEKST RICK EVERS

59

60

goede vriendin naar Nederland is gekomen. De avond tevoren wachtte de koningin Mary op de luchthaven op, waarna ze samen naar de Eikenhorst vertrokken.

Kroonprinses Mary heeft een druk programma tijdens de paar dagen in Nederland. Zo houdt ook zij een toespraak, waarin ze schokkende cijfers presenteert over moeilijke situaties waarin veel vrouwen terecht­ komen. Ook bezoekt ze het Internationaal Strafhof; het nieuwe hoofdkwartier is ontworpen door een Deens architectenbureau. Tijdens het afleggen van haar bezoeken in Nederland, krijgt ze assistentie van koning Willem-Alexander. Niet dat hij zelf meegaat, maar hij stelt wel een hof­auto ter beschikking en beveiliging. En een adjudant, die de Deense delegatie bijstaat met raad en daad. Hij gaat ook mee naar Leiden, waar een onaangekondigd werkbezoek van de kroon­prinses plaatsvindt.

Ze bezoekt een opvang­huis voor vrouwen, waar Mary openhartige en hart­verscheurende verhalen te horen krijgt waarbij ze regelmatig even moet slikken.

Bemoedigend legt de echtgenote van kroonprins Frederik haar hand op die van een van de vrouwen naast haar, als zij klaar is met het vertellen van haar ervaringen: ‘Het is voor mij een voorrecht dat u uw persoonlijke verhaal met mij wilt delen.’ Een leerzaam bezoek. Onder meer omdat Mary ziet hoe het in andere landen gaat. In eigen land is het de overheid die zorg draagt voor blijf-van-mijn-lijfhuizen en opvang, terwijl die in Nederland door stichtingen worden gerund. En passant leert ze ook wat van de Nederlandse cultuur. Zoals koffiemelk (‘Koffeemilk?’, herhaalde ze aarzelend), dat vreemde crèmekleurige goedje dat ze in een kannetje bij de koffie geserveerd kreeg.

•

FO TO ’S A NP, M P E

‘D

‘De comeback van koningin Máxima’ is misschien wat overdreven, maar velen waren verheugd en opgelucht toen bekend werd dat de koningin weer aan de slag zou gaan. Vanwege nierbekkenontsteking en een meerdaags ziekenhuisverblijf heeft ze sinds het staatsbezoek aan China diverse verplichtingen moeten laten schieten. Maar een paar dagen nadat ze het ziekenhuis heeft verlaten, maakt ze in Den Haag weer haar opwachting, samen met kroon­ prinses Mary van Denemarken. In de hofstad wordt de Wereldconferentie voor Vrouwenopvang (World Conference of Women’s Shelters) gehouden en daarvoor staan beide M’s op het programma vermeld.

‘Het gaat veel beter’, zegt koningin Máxima als ze samen met Mary arriveert. ‘Ik moet nog steeds aansterken, maar het gaat veel beter.’ Ze uit ook haar dankbaarheid voor iedereen die met haar heeft meegeleefd. ‘Echt heel hartverwarmend.’

Daarna gaan ze naar binnen, waar de koningin een toespraak geeft. Bijna vanzelfsprekend betrekt ze bij haar verhaal het financiële terrein waarin ze zich zo heeft gespecialiseerd. ‘Als je financieel afhankelijk bent van je partner, is het veel moeilijker om los te breken uit de cirkel van geweld en een nieuwe start te maken. Daarom moeten we blijven werken aan de economische empowerment van vrouwen, in combinatie met onderwijs en bewustwording’, aldus de koningin. ‘De aanwezigheid van kroonprinses Mary geeft aan deze conferentie nog een extra dimensie. Al acht jaar bent u actief als voorzitter van de Mary Foundation en geeft u vrouwen de moed om uit de cirkel van geweld te stappen’, vertelt Máxima, waarmee direct duidelijk is waarom haar

De warme band tussen koningin Mรกxima en de Deense kroonprinses Mary is zichtbaar voor iedereen.

Kroonprinses Mary heeft een druk programma.

Ze bezoekt onder meer een opvanghuis in Leiden 61

hofcultuur

Niet voor het

DINER...

tekst DÉSIRÉE RAEMAEKERS

Wat? Terrine van Amalia van

Solms, een geschenk van haar kleinzoon koning-stadhouder Willem III Waar? Te zien op de tentoonstelling Pracht & precisie, kleine meesterwerken in steen in het Leidse Rijksmuseum van Oudheden Waarom? Na een verbouwing is het RMO weer open voor publiek, met een vernieuwde afdeling over de klassieke wereld. Hierin zijn enkele bruiklenen van het Koninklijk Huisarchief opgenomen, maar deze pronkterrine - voorzien van gesneden stenen uit de oudheid - bevindt zich in de collectie van het museum.

Op de tentoonstelling Pracht & precisie zijn ook gesneden stenen te zien die zijn aangekocht door koning Willem I. INFORMATIE: RMO.NL

DINEREN OP HET PALEIS

Paleis Het Loo in Apeldoorn is weer even Winterpaleis Het Loo! Tot en met 3 januari 2016 kunt u in sfeervol gedecoreerde ruimtes (kerstbomen!) van dichtbij zien hoe aan het Hof tafels feestelijk werden (en worden) gedekt voor Kerstmis. En dat betekent onder meer uitbundig gedecoreerd servies, fonkelende tafelstukken en glanzend bestek, maar ook suikerwerk en bloemstukken. Op het Stallenplein kan geschaatst worden. Informatie: paleishetloo.nl

62

Nederland

DINEERT

DINEREN OP HET KASTEEL Altijd al willen weten hoe een diner op een kasteel eraan toegaat? Te gast op Middachten (uitg. WBOOKS) doet het uitgebreid uit de doeken. Stap voor stap volgt u de voorbereidingen van een ontvangst voor 28 personen.

Het gaat hierbij om een echt

Het boek Nederland dineert (Waanders uitgevers) is een absoluut standaardwerk, maar bestaat er een vergelijkbaar woord voor de bijbehorende tentoonstelling? Niet-te-missen-expo? Hoe dan ook, beide bieden een indrukwekkend inkijkje in vierhonderd jaar Nederlandse tafelcultuur (van de elite). Op de tentoonstelling zijn compleet gedekte tafels te zien, met origineel porselein, zilver en glaswerk uit de collecties van onder meer Kasteel de Haar en Paleis Noordeinde. Hier worden bovendien twee complete huwelijksserviezen van koningin Wilhelmina tentoongesteld, absolute topstukken! Voor het boek zijn in een tiental eetzalen van landgoederen en paleizen tafels gedekt zoals dat vroeger gebeurde en prachtig gefotografeerd. De 392 pagina’s zijn daarnaast voorzien van afbeeldingen van al het denkbare wat bij dineren bij de elite komt kijken, van bestek en tafeldecoraties tot bestek en livreien van bediendes. Die zijn overigens ook te zien op de tentoonstelling, die nog tot en met 28 februari 2016 te bezoeken is in het gemeentemuseum Den Haag.

Informatie: gemeentemuseum.nl

diner, dat Franz graaf zu

FO TO ’S G EM EEN T EMU S EU M D EN H AA G , PA LEI S H ET LO O / H ES ME RG , R IJ KS MU S EU M VA N O U D H ED EN

Ortenburg en zijn echtgenote,

De livreiengarderobe van de graven Van Aldenburg Bentinck D e g r av e n Va n A l de n bu rg B e n t i nc k voerden een grote staat op hun huizen aan het Lange Voorhout 13 te Den Haag en Amerongen, Middachten en Weldam in respectievelijk Utrecht, Gelderland en Overijssel. Zij beschikten voor hun ontvangsten over knechten in livrei in blauw en zilver, de heraldische kleuren van de familie. Het livrei bestond uit een rok à l’Anglaise van donkerblauw laken met een witte lakense kraag en zilveren knopen met daarop het van een vorstenkroon voorziene helmteken van de Bentincks. Eronder droegen de knechten een eveneens blauw lakens vest dat was afgezet met zilvergalon. Tot circa 1920 droegen zij een kniebroek van zwarte trijp met zwarte kousen en lakleren pumps. Vanaf de jaren twintig werd de kniebroek alleen bij grote gelegenheden gedragen en droegen de knechten een zwarte lange broek met witte bies en een blauw lakens vest met wapenknopen zonder zilvergalon. In de huidige tijd dragen de bediendes op Middachten bij ontvangsten deze zwarte lakense lange broek met witte bies, maar nu onder een wit gesteven katoenen ‘tutup’ jasje dat met zes zilveren wapenknopen wordt gesloten. Het blauwe tenue à l’Anglaise met kniebroek of pantalon wordt nog slechts bij bijzondere gelegenheden gedragen.

De knechten stonden onder leiding van de eerste knecht. Voorts waren er de jagers en de huismeester. De jagers, bij het Koninklijk Huis hofjagers genoemd, droegen een groene lakense rok met zilveren wapenknopen boven een dito pantalon, nestels op de linkerschouder en over de rechterschouder een bandelier met de attributen van een jager. Voor de buitendienst droegen de jagers een steek met hanenveren. De eerste knecht droeg een zwarte lakense rok met, evenals de knechten, een sluitknoop en een wit pique vest dat gesloten wordt met zilveren wapenknopen boven een kniebroek van zwarte trijp afgezet met zilvergalon, zwarte kousen en zwarte laklederen pumps met zilveren gespen. De zwart fluwelen kraag is afgezet met zilvergalon. De huismeester als hoogste in rang was conform de mode en gebruiken van die tijd gekleed in een zwart vrij hangende lakense rok à l’Anglaise, een wit pique vest met wapenknopen, een lakense kniebroek met zwarte kousen en laklederen pumps met zilveren gespen. Het tenue van de huismeester was daarmee van gelijke snit en kleur als dat van de principaal en onderscheidde zich slechts door materiaalgebruik. • nc

de huidige bewoners van het Gelderse kasteel Middachten, eind 2014 hebben gehouden.

In woord en beeld bent u getuige van het samenstellen

Huispersoneel van de graven Van Aldenburg Bentinck, rond 1910 (Kasteel Middachten)

van de gastenlijst, het

231

poetsen van het zilver en het dekken van de tafel, tot de ontvangst van de gasten en het genieten van de maaltijd.

Het overzicht sluit af met de recepten van de gerechten die zijn geserveerd. Een heerlijk lees- en bladerboek dat u even het gevoel geeft dat u erbij was.

43

Paleis Noordeinde c a . 1 9 0 1: ko n i n g i n wi lh e l mi na

Dineren aan het hof vanWilhelmina om zijn kookkunsten te perfectioneren.1 (zie p. 268) In Paleis Noordeinde wordt onder het toeziend oog van Emma in 1895 de Zilverkamer verbouwd door de Koninklijke Nederlandse Meubelenfabriek H.P. Mutters en Zoon. 2 Zij ontwerpen een 22 meter lange mahoniehouten wandkast met bovengalerij, waarin de kostbare tafeldecoraties, serviezen en couverts van zilver en verguld zilver een plaats krijgen. Daaronder bevinden zich de verschillende spiegeltableaus met bijbehorende kandelabers en sierstukken van haar voorvaders Willem I, II en III. Deze plateaus met de namen ‘groot Frans’, ‘klein Frans’, ‘Engels’ of ‘Haags’ werden en worden nog steeds frequent gebruikt.

Na het overlijden van haar halfbroer Alexander in 1884 wordt prinses Wilhelmina (1880-1962) troonopvolgster. Als koningin zou zij de hoogste positie aan het hof gaan bekleden en verantwoordelijk zijn voor een hofhouding enigszins vergelijkbaar met de andere hoven in Europa. De pracht en praal waarmee de grote oude vorstenfamilies zich omringden in de late negentiende eeuw was ongekend. Met weelderig aangeklede paleizen, overdadige ingericht met een enorme rijkdom aan stijlen en materialen probeerden deze vorstenhoven elkaar en vooral hun rijke onderdanen te overtreffen. Een andere mogelijkheid om indruk te maken en daarmee macht ten toon te spreiden was het geven van diners en statiebanketten.

Het koninklijk hof in Nederland stak tijdens de regeerperiode van Emma en Wilhelmina weliswaar schril tegen af tegen het Europese vorstelijke machtsvertoon, het probeerde binnen bepaalde grenzen wel degelijk een vergelijkbare status uit te stralen. In Paleis Noordeinde, Paleis op de Dam en Paleis Het Loo werden nog altijd grotere diners gegeven dan bij welke gefortuneerde familie ook in Amsterdam of Den Haag. Koningin Emma heeft zich uitstekend gekweten van haar taak als moeder en regentes vóór de inhuldiging van de jonge kroonprinses in 1898. Zij zorgt ervoor dat de toekomstige koningin gedegen wordt opgeleid en waar maar mogelijk in de belangstelling komt te staan door haar al op jonge leeftijd te laten wennen aan ontvangsten en audiënties. Het organiseren van grote en kleine officiële dejeuners, diners en soupers wordt ingezet als een belangrijk instrument om Wilhelmina te introduceren, om haar positie en het imago van het Nederlandse vorstenhuis in het algemeen te onderstrepen. (zie p. 267) De keuze voor het 81-delige zilveren surtout de table als verjaardagsgeschenk voor het achtjarige prinsesje past in feite volledig in deze strategie. (zie p. 246-247) Tot Emma’s zorg hoort tijdens haar regentschap de samenstelling van de diners en de kwaliteit van wat er gegeten wordt. Zij stuurt bijvoorbeeld kok Sody als hij nog hulp-kok is naar Parijs

2. Huwelijksfoto koningin Wilhelmina met prins Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, 7 februari 1902 (Koninklijke Verzamelingen, Den Haag) 3. ˘˘ H.F.C. ten Kate, ‘Le Souper’ in de Kleine Balzaal van Paleis Noordeinde te Den Haag, aansluitend aan het bal-costumé op 14 maart 1862, aquarel, 1862 (Koninklijke Verzamelingen, Den Haag)

¯ 1.

Tafellaken en servet, dessin van Eikenblad met de gekroonde naam Emma in het midden, 1901; wit linnen damast, 578 x 307 cm (Collectie Paleis Noordeinde)

237

Gratis BOEK!

Vorsten mag vier exemplaren van Nederland dineert, ter waarde van € 34,50 weggeven. Wilt u kans maken op zo’n gratis boek?

Mail dan voor 21 januari 2016 aan info@vorsten.nl of stuur een kaartje aan: Vorsten, Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam.

Vermeld in beide gevallen ‘Nederland dineert’ en uw adresgegevens. Winnaars krijgen het boek thuisgestuurd.

63

‘BEDANKT’ namens Nederland 64

65

Koningin Elizabeth heeft koning Willem-Alexander en koningin Máxima uitgenodigd om de jaarlijkse herdenking van gevallenen bij te wonen. Het geeft de koning de kans om zijn dankbaarheid jegens de Britten te uiten voor hun aandeel in onze bevrijding, zeventig jaar geleden.

Koningin Máxima kijkt toe als haar echtgenoot een krans legt.

W

TEKST RICK EVERS

Whitehall, een drukke straat in het regeringscentrum van Londen, dichtbij de premierswoning, is afgesloten voor verkeer. Elk jaar, op de zondag die het dichtst bij 11 november ligt, staat het er vol met mensen.

Op deze plek herdenken de Britten met hun koninklijke familie jaarlijks de gevallenen in oorlogen en conflicten sinds het begin van de Eerste Wereldoorlog. Rondom de cenotaaf – afgeleid van de Griekse woorden voor ‘leeg graf’ – worden kransen gelegd en twee minuten stilte gehouden.

Dat gebeurt al sinds 1919, toen koning George V daartoe het initiatief nam.

Even voordat de Britse royals arriveren, komen koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan. Zij zijn door koningin Elizabeth uitgenodigd; een eer die geen enkele andere vorst ooit te beurt is gevallen. Het koningspaar gebruikt de invitatie om namens Nederland dankbaarheid te uiten tegenover de Britten voor hun betrokkenheid bij de bevrijding van ons land in 1945, zeventig jaar geleden. Dankbaarheid die ze eerder al aan de Canadezen, Polen en Amerikanen hebben betuigd door tijdens een bezoek een krans te leggen.

Als koningin Elizabeth als laatste aankomt, splitst het gezelschap zich op. Onder meer de echtgenoten Timothy Laurence, de Gravin van Wessex, de Hertogin van Cambridge en koningin Máxima gaan naar het

66

balkon van het naastgelegen ministerie van Buitenlandse- en Gemenebestzaken. De anderen begeven zich naar de Cenotaph. Nadat de Britse koningin haar krans heeft gelegd, is het de beurt aan een van haar jongste collega’s, koning Willem-Alexander. Namens Nederland legt hij een krans, terwijl Máxima, tussen Catherine en Sophie, vanaf het balkon toekijkt. De krans is niet, zoals in Nederland gebruikelijk, gemaakt met echte witte bloemen, maar - traditioneel Brits - met kunstklaprozen, het symbool van de gevallen soldaten. De kransen zijn vervaardigd door veteranen. Op de linten van de Nederlandse krans staan de beide gekroonde monogrammen van de koning en koningin, met in het midden een handgeschreven kaart van Willem-Alexander. Nadat de koning de krans plechtig heeft neergelegd, knikt hij respectvol naar koningin Elizabeth, om vervolgens plaats te maken. Na hem zijn leden van de

F O TO ’S H H , G ETT YIM A G ES, M PE , R O YAL S BY R O BI N

Vanaf twee balkons kijken toe, van links naar rechts: Timothy Laurence, de Hertogin van Cambridge, koningin Máxima, de Gravin van Wessex, prinses Michael van Kent, prinses Alexandra en de Hertog en Hertogin van Gloucester.

SERVICE

Vorsten is een uitgave van New Skool Media B.V. Klantenservice Voor vragen over opzeggen, bezorging, betaling, wijzigingen, welkomstgeschenken, verzamelband en overige artikelen stuur een e-mail naar: klantenservice@vorsten.nl of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur). U kunt ook schrijven aan: New Skool Media, afdeling Klantenservice, Postbus 23620, 1100 EC Amsterdam.

Adreswijzigingen dienen drie weken voor verhuizing bij ons bekend te zijn.

Abonneren Ga naar abonnement.vorsten.nl of bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur).

België: ga naar abonnement.vorsten.nl of bel 078-480 911.

Wilt u een abonnement afsluiten voor een adres buiten Nederland of België? Stuur een e-mail naar klantenservice@vorsten.nl, of bel met +31 85-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur).

Vorsten gesproken op cd: bestel via Loket Aangepast Lezen, tel. 070-338 15 00, optie 2.

Abonnementen De abonnementsprijs in Nederland en België is € 85,80 per 13 nummers (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso). Per 7 nummers betaalt u € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso). Levering van tijdschriften en levering en verkoop van premies en handelsartikelen geschiedt volgens de Leveringsvoorwaarden van New Skool Media B.V. Kijk voor deze voorwaarden op www.newskoolmedia.nl. U kunt deze voorwaarden ook schriftelijk opvragen bij New Skool Media B.V., Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam. Beëindiging abonnement: uiterlijk 1 maand voor verschijning van het eerste nummer van de nieuwe abonnementstermijn. Na de abonnementstermijn geldt een opzegtermijn van 1 maand. Bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur) Betalingsvoorwaarden Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Bij niet tijdige betaling worden herinneringskosten in rekening gebracht. Een abonnement geldt voor de opgegeven periode en wordt nadien – behoudens opzegging – automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd. In Nederland gelden de volgende betalingstermijnen: per 13 nummers € 85,80 (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso); per 7 nummers € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso).

Prijswijzigingen voorbehouden.

Nabestellen Reeds verschenen nummers uit 2015 kunt u bestellen via: vorsten.nl/bestel Leesportefeuille Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is opname van Vorsten in een leesportefeuille niet toegestaan.

Britse koninklijke familie aan de beurt, onder wie de prinsen William en Harry. De roodharige prins legde eerder al een krans in naam van zijn vader, dit jaar doet hij het voor het eerst uit eigen naam. Na de kransleggingen is er onder leiding van de Londense Lord Bishop een korte dienst rondom het monument.

Het is de derde keer sinds het begin van zijn koningschap dat WillemAlexander koningin Elizabeth ontmoet. Allereerst bracht hij in de zomer van 2013 een kennismakingsbezoek op Windsor Castle. Vervolgens ontmoetten ze elkaar vorig jaar zomer tijdens de herdenking van D-Day in Normandië en nu in hartje Londen. Waar na afloop van de ceremonie nog even wordt nagepraat op het ministerie van Buitenlandse- en Gemenebestzaken, en de Britse en Nederlandse collega’s met elkaar op de foto gaan.

Privacy New Skool Media B.V., de uitgever van Vorsten, legt van haar abonnees en klanten in het kader van haar dienstverlening gegevens vast. De verantwoordelijke voor de gegevensverwerking is New Skool Media B.V. Het klantenbestand van New Skool Media B.V. is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens en opgenomen onder nummer M1586121. De gegevens worden gebruikt ter uitvoering van de overeenkomsten met abonnees en andere klanten en om informatie te verstrekken over relevante producten en diensten van New Skool Media B.V. en zorgvuldig geselecteerde organisaties. Als u op deze informatie geen prijs stelt, dan kunt u dit schriftelijk doorgeven aan New Skool Media B.V., Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam onder vermelding van ‘privacy’ of per e-mail: privacy@newskoolmedia.nl. © 2016 New Skool Media BV

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever sluit iedere aansprakelijkheid voor schade als gevolg van druk- en zetfouten uit.

•

69

Beatrix’ wereld

tekst JOSINE DROOGENDIJK

Laatste STEEN

In Hoofddorp opende prinses Beatrix het Multidisciplinair Centrum Kindermishandeling Kennemerland. Niet door een lint door te knippen, want voor de hoofdingang van het ­gebouw was een muur met dozen gebouwd. Op de dozen waren wensen en ambities van genodigden geschreven, maar in de muur ontbrak nog een ‘steen’. Prinses Beatrix mocht een goudkleurige doos in de muur plaatsen, die vervolgens werd omgeduwd door de medewerkers. Daarna kon de ­prinses naar binnen kon voor een rondleiding.

TROUW

Al jarenlang is prinses Beatrix trouw aanwezig bij het balletgala van ­Stichting Dansersfonds ’79. De stichting, die zoals de naam al aangeeft in 1979 is opgericht, richt zich vooral op het ondersteunen van veel­ belovende jonge dansers. Als ‘vriendin van de dans’ (aldus choreograaf Hans van Manen) zal prinses Beatrix deze doelstelling van harte onderstrepen. Alleen als haar agenda het écht niet toelaat is de prinses afwezig, maar anders zit zij steevast op de voorste rij bij het gala – ook dit jaar.

In 2009 opende koningin Beatrix het nieuwe museum Hermitage A ­ msterdam, en onlangs was ze weer even terug. Ditmaal was ze aanwezig bij de opening van de tentoonstelling Spaanse Meesters uit de Hermitage, waar zij werd rondgeleid door de directeuren van de Russische en Nederlandse Hermitage.

Ze namen uitgebreid de tijd, maar hielden extra lang stil bij de schilderijen van hofschilder Velázquez – via de familie Lippe-Biesterfeld is prinses Beatrix een verre afstammeling van deze Spaanse meester.

70

In de stromende regen opende prinses Beatrix het Amsterdam Light Festival.

FO TO ’ S AN P, H ER MITA G E/E VERT ELZ IN G A , H H , PP E, R O YA LS B Y RO B IN

VERRE VOORVADER

STOUT

Ook kleine prinsesjes zijn wel eens ondeugend. In het boek De ­Amerikaanse prinses van historica Annejet van der Zijl valt te lezen hoe prinses Beatrix – samen met prinses Irene en een paar vriendinnetjes – na schooltijd fruit heeft gestolen bij een groentezaak waar ze langsliep. Volgens Allene Tew, de peetmoeder van prinses Beatrix en hoofdpersoon in het boek, werden de meisjes betrapt en gearresteerd door de politie. Tew: ‘Ze belden naar het paleis om te zeggen dat Trix en Irene daar met de rest zaten.

Juliana vroeg naar de straf en de agent zei: “Twee uur cel.” Juliana zei: “Prima, geef mijn dochters een uur extra, want zij zouden een voorbeeld voor de rest moeten zijn.”’

levensloop BHUTAN, 13 NOVEMBER

Troonopvolger aangekondigd

Er is een troonopvolger op komst in Bhutan. Tijdens een toespraak ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van zijn vader maakte koning Jigme bekend dat zijn vrouw koningin Jetsun in februari 2016 hoopt te bevallen van een zoontje. In Bhutan hebben mannen voorrang op de troon, dus voor de Bhutanezen betekent de geboorte van de prins hun eerste kennismaking met hun toekomstige koning.

NEDERLAND, 7 DECEMBER

Jarig!

Feestmaand december is bij het koninklijk gezin extra feestelijk: prinses Amalia viert op 7 december haar verjaardag. Ze werd 12 jaar - normaal gesproken de leeftijd waarop de middelbare school in zicht komt, maar Amalia zit natuurlijk al in de brugklas. Omdat ze versneld heeft gekleuterd, mocht ze op 11-jarige leeftijd al naar Gymnasium Sorghvliet. Zodat de prinses als brugklasser die mooie mijlpaal kon vieren.

72 

tekst JOSINE DROOGENDIJK

BELGIË, 25 NOVEMBER

Plek weer terug Sinds kort kan prins Amedeo weer aanspraak maken op de Belgische troon. Omdat hij geen toestemming had gevraagd voor zijn huwelijk in juli 2014 met Lili Rosboch was hij zijn plek in de lijn van troonopvolging kwijtgeraakt. Maar die heeft hij weer terug: in het Staatsblad was te lezen dat prins Amedeo met terugwerkende kracht toestemming heeft gevraagd en daarmee weer in de lijn van troonopvolging staat.

NEDERLAND, 25 NOVEMBER

Gezinsuitbreiding Prinses Annemarie, de echtgenote van prins Carlos de Bourbon de Parme, is in verwachting! Via hun woordvoerder liet het echtpaar aan Vorsten weten dat het kindje wordt verwacht in mei 2016. Prins Carlos en prinses Annemarie hebben al twee dochters, Luisa (3) en Cécilia (2).

Voor prinses Irene zal het voorjaar van 2016 ongetwijfeld bijzonder en druk worden, want ook prins Jaime en prinses Viktória verwachten rond die tijd hun tweede kindje.

F O TO ’S G ET TY IMA G ES , JER O E N VAN D ER M EYD E , R EP O RTER S, R VD

DUBAI, 7 NOVEMBER

Prijs voor Haya Voor haar inzet voor de bestrijding van extreme armoede en honger heeft prinses Haya van Jordanië de prestigieuze Giglio d’Oro Award gekregen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan mensen die veel betekend hebben voor vrede, muziek of kunst. In haar toespraak liet de prinses weten dat de prijs eigenlijk naar iemand anders had moeten gaan. Prinses Haya: ‘De ontvanger had mijn man moeten zijn. Zonder zijn liefdevolle steun en vrijgevigheid zou ik niet in staat zijn geweest om zoveel te kunnen doen.’

73

Saffie ren Koningsblauwe

Van alle edelstenen is de saffier misschien wel de meest koninklijke: met zijn blauwe kleur staat hij symbool voor het spreekwoordelijke blauwe bloed van hooggeborenen.

74 

75

Het collier en de oorhangers gaf koning Geore VI in 1947 als huwelijksgeschenk aan zijn dochter Elizabeth.

T

Tijdens een feest in 1966 in Parijs, ontmoette de Hertogin van Windsor de Amerikaanse Aileen Plunket. Beiden waren gekleed in exact dezelfde jurk van Hubert de Givenchy, een nachtmerrie voor iedere vrouw. Voor de hertogin, die jarenlang als een van de best geklede vrouwen ter wereld werd beschouwd, zal het zeker niet leuk zijn geweest, al reageerde ze op het moment zelf vrij laconiek. Later liet ze eens weten dat het voor haar totaal geen punt was geweest, want ‘mijn saffierjuwelen van Cartier waren veel belangrijker dan haar gecultiveerde parels.’

De hertogin droeg die avond een paar oorhangers met druppelvormige saffieren, die haar echtgenoot in 1947 had gekocht bij de Amerikaanse juwelier Harry Winston.

Later werden die door Cartier gezet onder een paar clips met diamanten in de vorm van de struisveren van de Prins van Wales. Hierbij droeg ze een hanger met een enorme saffier van ruim 206 karaat, die door Cartier in 1951 werd vervaardigd en die ook als broche gedragen kon worden. Saffier was de favoriete steen van de hertogin, die vond dat die zo prachtig kleurde bij haar blauwe ogen.

De saffier, de blauwe variant van het mineraal korund, wordt op een aantal plaatsen ter wereld gevonden. De Australische saffier is meestal nachtblauw en daarmee de minst waardevolle. Exemplaren uit Sri Lanka zijn dikwijls prachtig van kwaliteit, maar de mooiste stenen komen vaak uit het Indiase Kasjmir en hebben de kleur van een korenbloem.

De grote en cabochon (als een knikker geslepen) saffier in de beroemde panterbroche van de hertogin is zo’n saffier uit Kasjmir (zie foto vorige pagina). De broche, die tijdens de veiling van de juwelen van de hertogin in 1987 door Cartier werd teruggekocht, lag ooit tentoongesteld op de TEFAF in Maastricht, waar ik tussen 1992 en 2002 de persvoorlichting mocht verzorgen. Na afloop van de opening heb ik het juweel enige tijd op mijn revers mogen dragen, een onvergetelijke ervaring.

In 1968 knipte ik al foto’s uit tijdschriften toen zij de panterbroche droeg tijdens de onthulling van een standbeeld van koningin Mary, de eerste keer dat zij na de abdicatie van haar man door de Britse koninklijke familie werd ontvangen.

Koninklijke kleur De kleur blauw staat al sinds mensenheugenis voor koninklijk en adellijk. We spreken over ‘blauw bloed’, dankzij de blauwige kleur van aderen die zichtbaar is in een niet gebruinde huid, van mensen die niet buiten hoeven te werken. Saffier staat daarnaast al eeuwenlang symbool voor waarheid en oprechtheid. De mantel van Maria is bovendien blauw.

Martijn Akkerman is juwelenhistoricus. Hij is medewerker van het tv-programma Tussen Kunst en Kitsch, geeft lezingen en is betrokken bij de organisatie van ­exposities. Voor Vorsten schrijft hij over koninklijke juwelen.

76

Twee saffierparures van Franse oorsprong. Boven: De Gravin van Parijs met juwelen van koningin Marie-Amélie, echtgenote van Frankrijks laatste koning Louis-Philippe. Links: Regelmatig draagt koningin Silvia de saffieren die door Joséphine van Leuchtenberg, kleindochter van Joséphine de Beauharnais, zijn meegenomen naar Zweden.

77

Rood, wit en saffierblauw Ook in Nederland is de saffier geliefd, misschien nog wel meer dan de robijn en de smaragd. Prachtige saffieren, voor een deel afkomstig uit het bezit van koningin Anna Paulowna, zijn gezet in het inhuldigingsdiadeem van koningin Máxima. Dit diadeem, oorspronkelijk vervaardigd in zilver en goud voor koningin Emma, werd in de jaren twintig in opdracht van koningin Wilhelmina omgebouwd in platina.

Het ‘pluimpje’ bovenop werd voor de inhuldiging verwijderd, maar tijdens het staatsbezoek aan Denemarken bleek dat het diadeem nog steeds in de originele vorm gedragen kan worden. De saffieren bekroonden tijdens de inhuldiging de koningsblauwe japon, waarmee koningin Máxima na haar jurk op 29 april (rood) en tijdens de abdicatie (wit) de kleuren van de Nederlandse vlag completeerde.

•

78

F O TO ’S A N P, C ARTIE R/ N IC K WEL SH , C O R BIS / H H , G ETT YIM A G ES , H H , R O YA LS B Y R O B IN

Prinses Caroline met een diadeem dat ook als collier kan worden gedragen, van haar grootmoeder Charlotte.

Daaronder: Bij de doop van oudste zoon prins Christian draagt kroonprinses Mary voor het eerst de broche met grote saffier die ze cadeau kreeg van koningin Margrethe.

De saffier is de steen bij uitstek voor leden van vorstelijke families. In de Britse koningskroon bevindt zich de Sint Edward-saffier, die volgens de overlevering afkomstig is van Edward de Belijder en in 1042 in zijn bezit zou zijn gekomen.

Tot de mooiste juwelen met saffieren behoort de parure die oorspronkelijk werd gedragen door koningin Marie-Amélie van Frankrijk, echtgenote van koning LouisPhilippe, die hem waarschijnlijk kocht van Hollands koningin Hortense. De juwelen bleven in bezit van de eerste familie van Frankrijk en werden regelmatig gedragen door de Gravin van Parijs. Haar zoon, de huidige Graaf van Parijs, verkocht ze enige jaren geleden, maar gelukkig zijn ze verworven door het Louvre en kan iedereen ze blijven bewonderen.

Een tweede parure van Franse oorsprong, bezet met de zogenoemde Leuchtenbergsaffieren, kwam via Joséphine van Leuchtenberg, de kleindochter van Joséphine de Beauharnais, naar Zweden. Het diadeem van deze parure is zo gemonteerd dat het in gesloten en geopende toestand kan worden gedragen.

Een enorme saffier, afkomstig van het Russische tsarenhof, werd in de jaren dertig aangekocht door koningin Mary uit het bezit van tsarina Maria Fjodorovna. Mary liet de broche in 1953 na aan koningin Elizabeth II, maar de koningin-moeder bewaarde het juweel in haar safe tot haar dood. Koningin Elizabeth droeg deze historisch belangrijke saffierbroche voor het eerst ruim een jaar geleden, tijdens een reis naar Rome. In 1947 kreeg Elizabeth ter gelegenheid van haar huwelijk een 19de-eeuws collier en oorhangers van haar vader, koning George VI, waarvan de saffieren ooit door acteur Noel Coward werden beschreven als ‘de grootste saffieren ooit gezien.’

In 1963 verwierf Elizabeth een diadeem uit het bezit van prinses Louise van België, waarmee ze de parure completeerde.

Groothertogin Marie-Adélaïde van Luxemburg bestelde aan het eind van de 19de eeuw een diadeem waarin een grote saffier de aandacht trekt. De steen kan vervangen worden door een aquamarijn, maar maakt dan beduidend minder indruk.

Saffieren met een historische achtergrond worden eveneens gedragen in Monaco en Denemarken. Prinses Caroline draagt soms een set juwelen met saffieren, die door haar grootmoeder Charlotte werd besteld bij Cartier en door haar werd gedragen tijdens het huwelijk van Rainier en Grace.

Kroonprinses Mary van Denemarken heeft een broche met een grote saffier uit het bezit van de Hertogin van Connaught, die hem als huwelijksgeschenk kreeg in 1879.

Dit juweel kwam via haar kleindochter, koningin Ingrid, naar Denemarken en werd in 2006 door koningin Margrethe geschonken aan haar schoondochter ter gelegenheid van de geboorte van haar eerste kind, prins Christian. Mary droeg de broche onder meer bij zijn doop, en tijdens de doop van haar tweeling.

Links: In Rome, in 2014, draagt koningin Elizabeth voor het eerst de broche van koningin Mary; daarnaast erfgroothertogin Stéphanie met het diadeem van groothertogin Marie-Adélaïde.

Onder: Drie koninginnen met het Nederlandse saffierdiadeem in de oorspronkelijke versie, inclusief ‘pluimpje’.

79

Pieter Klein Beernink

Column

Pieter Klein Beernink is verslaggever Koninklijk Huis van De Telegraaf, en volgt de Oranjes in binnen- en buitenland. Op radio en tv geeft hij regelmatig deskundig commentaar. Over de inhuldiging van koning Willem-Alexander en zijn twee voorgangers schreef hij het boek Op de Troon.

Wetten en Koninklijke Besluiten zijn alleen uitvoerbaar als ze zijn getekend door koning Willem-Alexander. Hij tekent als laatste, na de betreffende minister.

Dit zogenoemde contraseign zet de koning jaarlijks onder ongeveer vijfhonderd wetten en drieduizend Koninklijke Besluiten. Door niemand kan hij zich laten vervangen. Dagelijks, ook in het buitenland, arriveren er stukken om getekend te worden. Het is koninklijke routine. Vanwege het grote belang, zorgt de koning dat zijn naam goed herkenbaar is. Het is niet zomaar een handtekening.

Zo’n 1,3 miljoen mensen in ons land zouden alleen al vanwege deze taak nooit koning kunnen zijn. Om te beginnen hebben zij problemen met lezen. Dus aan een taaie wettekst hoeven ze al helemaal niet te beginnen. Bovendien hebben zij problemen met begrijpelijk schrijven. Sommigen kunnen niet eens hun naam spellen. Prinses Laurentien, erevoorzitter van de Stichting Lezen & Schrijven, weet steeds weer ergens anders op te duiken om er aandacht voor te vragen.

Zoals onlangs in Amsterdam, bij de uitreiking van de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs door koningin Máxima. Tot verrassing van de persfotografen wandelde de echtgenote van prins Constantijn onaangekondigd met de koningin mee de zaal in van het Muziekgebouw aan ’t IJ. ‘Ik heb inspirerende gesprekken met prinses Laurentien gehad’, zei prijswinnares Francine Houben. De beroemde architecte kreeg €75.000 prijzengeld om weg te geven. Ze stortte het in een nieuw fonds dat de rol van bibliotheken in heel Europa moet stimuleren. ‘Het gaat allang niet meer alleen om boeken, maar ook om kennis vergaren met de modernste technieken’, legde Houben uit. Ze haalde aan dat immigranten in New York de taal van hun nieuwe vaderland leerden in de

Public Library, het beroemde monument dat ze gaat renoveren. Ze ontwierp de Universiteitsbibliotheek van Delft en de bibliotheek van Birmingham, de grootste van Europa, met jaarlijks 2,5 miljoen bezoekers. ‘Gezien de grote stromen vluchtelingen is er voor bibliotheken een belangrijke rol weggelegd’, lichtte Houben haar ideeën toe, die ze binnenkort uitwerkt met de stichting van de prinses.

Een enkeling zou ook de koning op cursus willen sturen bij zijn schoonzus. Zoals een jonge medewerker van De Resident in Den Haag. De koning kwam dit opgeknapte kantoor van de ministeries van VWS en van Sociale Zaken heropenen met zijn handtekening, waarna hem werd gevraagd om nóg een handtekening. Of hij het gastenboek wilde tekenen van het koffiezaakje, waar moeilijk lerende jongeren werkervaring opdoen.

‘Waar wilt u hem hebben?’, vroeg de koning bladerend door een schrift vol namen van onbekende ambtenaren. ‘Waar ú hem mooi vindt’, bood de jongen royaal aan. De koning, gewend aan prestigieuze, bewust opengeslagen gastenboeken van perkament met goud op snee, bladerde naar een lege pagina en voldeed aan het verzoek. Hij wilde doorlopen toen de jongen er enigszins verveeld aan toevoegde: ‘Wilt u wél uw naam eronder zetten?’ De koning viel uit zijn rol: ‘Wát?’

Maar hij liet het zich geen tweede keer zeggen, grijnsde en noteerde erbij: ‘Willem-Alexander van Oranje-Nassau’, met de toevoeging: ‘Veel succes!’

Leesbaar schrijven

80

Kies uw VORSTELIJKE VOORDEEL AL SINDS 1973 DÉ ‘HOFLEVERANCIER’

VORSTEN 1 2016 € 5,95

EXCLUSIEF INTERVIEW Zweedse koning over zijn

rol als gastheer

MARY IN NEDERLAND

Emotionele momenten voor Mathilde Hipsters aan het hof

3x!

babynieuws

7x € 39,95 Bespaar € 7,70 16% korting

MÁXIMA ʻdatafreakʼ

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

13x € 59,95

O V E R

Bespaar € 28,50 32% korting

K O N I N G S H U I Z E N

26x € 89,95 Bespaar € 87 49% korting

VOORDELEN VOOR ABONNEES

Speciale abonneeacties • Goedkoper dan in de winkel • Minimaal 4 keer •per jaar een extra dikke uitgave • Gratis toegang tot de digitale editie van Vorsten* • Eerder thuisbezorgd dan verkrijgbaar in de winkel *Als abonnee hebt u op uw tablet toegang tot de digitale versie van Vorsten.

Kijk voor meer informatie op tijdschrift.nl/koppelen

Ga naar vorsten.nl/voordeel of bel 085-888 5602 Deze aanbieding is geldig tot 1 maart 2016. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. Vorsten kost in de winkel € 5,95, een extra dikke uitgave € 7,95 en het Vorsten Jaarboek € 9,95. U abonneert zich tenminste voor de opgegeven periode en tot wederopzegging. Uw abonnement wordt verlengd met evenveel nummers als het abonnement dat u afsluit, met een maximum van 13 nummers. Opzeggen is heel eenvoudig en kan na de actieperiode per maand. Op deze abonnementsovereenkomst zijn de leveringsvoorwaarden en het privacybeleid van New Skool Media B.V. van toepassing.

Woont u in België? Ga naar abonnement.vorsten.nl of bel 078-480 911. Voor abonnementen buiten Nederland en België gelden andere voorwaarden. Meer informatie: mail aan klantenservice@vorsten.nl

H E T

E E R S T E

T I J D S C H R I F T

O V E R

K O N I N G S H U I Z E N

Koningin Mathilde in Ethiopië:

‘IK HEB ZO VEEL EMOTIONELE MOMENTEN GEKEND’

82

EthiopiĂŤ is veranderd sinds Bob Geldof en Band Aid dertig jaar geleden de wereld wakker schudden met dramatische beelden van uitgehongerde kinderen. Dat zag koningin Mathilde, die als erevoorzitter van Unicef BelgiĂŤ vier dagen op humanitaire missie was in het OostAfrikaanse land. Al moest ze zich wel kwaad maken op een groep opdringerige mannen, zodat kinderen en vrouwen de plaats kregen die ze verdienen.

TEKST WIM DEHANDSCHUTTER

83

Ferengi!

Het woord, Ethiopisch voor blanke, zoemt over de speelplaats, als het Unicef-konvooi arriveert bij een schooltje op het platteland. Uit twintig bestofte terreinwagens – de negentig kilometer lange rit ging vooral over hobbelige, zanderige wegen – stappen zestig ferengi’s, met als allerlaatste koningin Mathilde. Zij is erevoorzitter van Unicef België, de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties.

De koningin wordt opgewacht door kinderen die al urenlang in de blakende zon staan te wachten. Netjes in rijen: een erehaag met links jongens en rechts meisjes, een natuurlijke opsplitsing die we wel vaker zien in dit land. Ze zwaaien uitzinnig met vlaggen en lachen breeduit.

De verwelkoming is hartelijk maar kort. Want Mathilde wordt direct meegenomen naar een drinkfontein, die ze zal inwijden. Ze stapt stevig door. Maar dan, plots, blijft ze staan.

Mathilde kijkt om zich heen en roept haar medewerkers en die van Unicef bij zich. “Waar zijn de kinderen?”, vraagt ze. In haar gezichtsveld staan alleen nog volwassenen, en dan vooral opdringerige mannen.

De allerkleinsten, die haar bij haar aankomst nog enthousiast hadden toegezongen, moeten van een afstand toekijken. “Ze luisteren zo goed dat ze niet meer durven te komen. Haal de kinderen. Dit is belangrijk voor hen”, ordonneert Mathilde, zelf moeder van vier. “We hebben tijd.”

Haar stem klinkt gedecideerd, maar vriendelijk – een koningin windt zich niet op in het openbaar. Een minuut later staat Mathilde aan de fontein. Omringd door kinderen, terwijl de volwassen mannen op afstand worden gehouden.

Respect voor hoge gast Mathilde is vier dagen in Ethiopië, om projecten van Unicef te bezoeken waar kinderen en vrouwen centraal staan. Overal wordt ze vorstelijk ontvangen. Traditionele dansers. Spandoeken om haar te verwelkomen.

Massa’s grashalmen op de grond, een Ethiopisch teken van respect voor een hoge gast. Maar ook: zwaarbewapende militairen – de veiligheidsmaatregelen zijn indrukwekkend.

Sinds Band Aid, de grote inzamelingsactie van Bob Geldof in 1984, associeert het grote publiek Oost-Afrika met hongersnood, droogte en uitgemergelde kinderen. Ruim dertig jaar later is de situatie in Ethiopië veranderd, zeg maar gerust verbeterd. Neem bijvoorbeeld de waterput, die het leven in het plattelandsdorp midden in de steppe heeft veranderd. Vroeger moesten meisjes – want dat is hun taak – drie uur heen en weer lopen naar de rivier om bidons te vullen met water. Nu kunnen ze gewoon naar school gaan. “Toch is er nog een lange weg af te leggen”, zegt Mathilde. “In Ethiopië sterven elke dag 560 kinderen, vaak

84

‘Mijn kinderen moeten weten dat hun leeftijdgenoten het slechter hebben’ door ondervoeding.” Een medewerker van Unicef controleert het cijfer in zijn notities en knikt.

De koningin der Belgen is goed voorbereid op haar bezoeken aan scholen en ziekenhuizen, en op haar politieke en diplomatieke ontmoetingen. En ze heeft zich duidelijk voorgenomen kinderen en vrouwen alle macht te geven. Subtiel, zonder te bruuskeren, duwt ze hen op het voorplan. Dat doet Mathilde bij de opening van de drinkfontein, door de schoolkinderen nadrukkelijk om zich heen te verzamelen. En dat doet ze ook op andere locaties. Komt ze op een afspraak aan, dan stapt ze vaak eerst op de dames af, alhoewel de autoriteiten mannen naar voren schuiven. Krijgt ze uitleg van een dokter, dan vraagt ze waar diens vrouwelijke collega is. En antwoordt een tolk in de plaats van een moeder, dan onderbreekt Mathilde: “Laat het haar gerust zelf vertellen.”

“De koningin doet dat bewust”, klinkt het in haar entourage. “Ethiopië is een land waar vrouwen nog altijd minderwaardig zijn. De koningin wil tonen dat ze geen verschil in geslachten maakt. Alhoewel de taal­ barrière het moeilijk maakt om te communiceren, ziet ze in de ogen van de dames de dankbaarheid om de erkenning.”

Mathilde is empathisch, ziet hoe slachtoffers blij en dankbaar zijn met haar komst, absorbeert hun ellende en leed. En ze neemt de tijd. Als een rendez-vous met dames uitloopt, zegt ze verontschuldigend tegen de mannen: “Sorry. Vrouwen moeten babbelen om oplossingen te zoeken.

En we hebben nu de tijd genomen om ze te vinden.”

Zodra ze weggaat, en uit het zicht van de camera’s, geeft de koningin haar emoties een plaats. Want hoe verwerk je de getuigenis van een meisje dat genitaal verminkt is? Of de beelden van een uitgemergelde jongen, zodanig ondervoed dat hij bewegingsloos op de grond ligt?

Haar achtergrond als psychologe helpt haar zeker bij deze missies.

In haar keuze van gesprekspartners doorbreekt Mathilde taboes, hoe bescheiden ook. Zo luistert ze naar het verhaal van een blind meisje (15) dat thuis wordt vastgebonden, zodat ze niet kan ontsnappen. In Ethiopië wordt een handicap beschouwd als een straf van God; als de tiener op straat zou komen, zou ze haar familie alleen maar ten schande maken. Zonder openlijk deze praktijken te veroordelen, is het simpele feit dat Mathilde naar de getuigenis wil luisteren, haar stil verzet tegen de onrechtvaardigheid.

“Gezien haar positie kan ze de mensen een stem geven”, zegt een van haar medewerkers. En die stem vertolkt Mathilde in haar ontmoetingen met de president en andere gezagsdragers. Zij kan taboeonderwerpen bespreekbaar maken. Want een ferengi met blauw bloed valt hier op.

Koningin Mathilde verliet een van de armste landen ter wereld, met een koffer vol verhalen en levenslessen voor haar kroost. “Mijn kinderen moeten weten dat er leeftijdgenoten zijn die het met veel minder dan zij moeten stellen. Maar die desondanks zo positief blijven”, vertelt ze in een terugblik op haar reis, die ze “meeslepend en bijzonder ontroerend” noemt.

Welk beeld zal u zich blijvend herinneren?

“Ik heb zo veel emotionele momenten gekend. Maar vooral de confrontatie met ondervoeding heeft me geraakt. Zo zag ik in een gezondheidscentrum op het platteland Umer (een jongen van zes die oogt als een tweejarige, red.). Hij at en dronk niet meer en was volledig uitgeput.

Hij hoestte en kwijlde voortdurend en reageerde niet op aanrakingen. Het is buitengewoon emotioneel te beseffen dat de toekomst van zo’n jongen op het spel staat. Bij een ander kind drukte de moeder op het voetje en er bleef een afdruk achter.”

Hoe hebt u zich voorbereid op deze missie?

Kon u zich überhaupt voorbereiden op de ­ellende waarmee u hier geconfronteerd werd?

“Op voorhand heb ik op het Paleis in Brussel gesproken met hulpverleners en deskundigen die vertrouwd zijn met Ethiopië. Ik bekeek ook Difret (een film van Angelina Jolie over een uitgehuwelijkt tienermeisje, red.). Hier in Ethiopië ontmoette ik de vrouw op wier levensverhaal de film is gebaseerd.

Ik was dus rationeel voorbereid. Maar emotioneel? Ik denk van niet. Pas door de

85

‘We moeten investeren in de vrouwen, omdat we dan ook investeren in families’ strikt. Remde u dat af in uw contact met de bevolking?

“De Ethiopische autoriteiten nemen deze veiligheidsmaatregelen voor alle delegaties. Er komen hier nogal wat, doordat de hoofdzetel van de Afrikaanse Unie hier gevestigd is. Maar niet zozeer de beveiliging wierp een barrière op, wel de taal. Natuurlijk was er altijd een tolk, maar dat is toch niet hetzelfde.”

(lacht) De vrouwenzaak gaat ook mannen aan, en mijn echtgenoot heeft eveneens heel veel interesse in het onderwerp.”

Hoe ziet u uw rol, hier in Ethiopië, als ere­ voorzitter van Unicef België? Wat is de ­meerwaarde van een koningin?

“Het is belangrijk om projecten van Unicef onder de aandacht te brengen.

Om de Belgen te tonen dat ze hier de levensomstandigheden verbeteren.”

Er lag tijdens deze missie een grote klem­

Heeft uw opleiding als logopediste en ­psychologe u geholpen in uw contacten? Kon u hier de theorie in de praktijk omzetten?

“Tot aan mijn huwelijk heb ik gewerkt als logopediste. Ik ben dus niet in de theorie blijven steken. Maar het klopt dat mijn professionele voorgeschiedenis me elke dag nog helpt. In mijn rol als moeder en als steun van mijn echtgenoot. En ook hier op het terrein. Mijn opleiding is dus niet gestopt bij mijn huwelijk, ik zie het als een constante leerschool.”

Bekende artiesten als Axelle Red en

­moeder en echtgenote van een koning. Hoe

Adamo doen vergelijkbaar werk als Unicef-­

ziet u uw plaats in de maatschappij?

ambassadeurs. U bent geen zangeres of

“Ik probeer actief te zijn op verschillende terreinen: als echtgenote, als moeder en op professioneel vlak. Ik heb hier enkele sterke dames ontmoet die mij nog maar eens hebben gesterkt in mijn overtuiging dat het belangrijk is de plaats van de vrouw te promoten. Ik denk aan de blinde vrouw die kinderen met een handicap helpt. Een andere had een bank voor vrouwen opgericht, zodat die economisch actief konden worden. We moeten investeren in de vrouwen, omdat we dan ook investeren in families, wat dan weer kinderen ten goede komt.”

actrice, maar lid van een koninklijke familie.

Vindt u dat er op dat vlak ook in België nog werk aan de winkel is?

Zwaarbewapende militairen die achter in open jeeps zaten, moesten uw karavaan een veilige doortocht garanderen. Overal langs de weg stonden om de honderd meter soldaten. De beveiliging was, zacht uitgedrukt, uitermate

86

“Ik volg de situatie in België, en elk jaar organiseren we rond Vrouwendag ontmoetingen met sterke dames uit onze samenleving. De enige man die toegelaten is om te komen, is de koning.

Waarin zit het verschil?

“Gelukkig ben ik geen zangeres! Die bekendheden doen uitstekend werk. Het is aan anderen om het verschil tussen hen en mij uit te leggen. Luister, ik zie het als mijn taak om de meest kwetsbaren in onze samenleving een stem te geven – dat doe ik sinds mijn huwelijk.”

Unicef is al een kwarteeuw actief in Ethiopië.

Betekent dat dat de situatie hier uitzichtloos is?

“Ethiopië heeft al een lange weg afgelegd.

Er worden waterpompen geïnstalleerd, zodat meisjes niet meer urenlang naar de rivier moeten stappen en ze wel naar school kunnen gaan. Zwangere vrouwen worden aangemoedigd in ziekenhuizen te bevallen in plaats van thuis, zodat de kindersterfte en die van vrouwen dalen.

De strijd tegen ondervoeding wordt

FO TO ’S A NP, UN I C EF B EL GI Ë

persoonlijke contacten met de bevolking, heb ik dit land leren kennen.”

toon op vrouwenrechten. U bent zelf vrouw,

meenemen naar een ontwikkelingsland.

opgedreven. We moeten het positief bekijken, en tegelijk beseffen dat er nog veel uitdagingen zijn.”

om ons bezig te houden met de meest kwetsbaren in deze wereld. Zowel in het Westen als in de Derde Wereld.”

“Bij mijn thuiskomst in België zal ik opnieuw uitgebreid de tijd nemen om mijn ervaringen te delen. Ze moeten weten in welke moeilijke omstandigheden sommige leeftijdgenoten leven. Ik heb hier meisjes van veertien jaar gesproken, even oud als Elisabeth. Ondanks alle ellende (ze waren slachtoffers van genitale verminking en gedwongen kindhuwelijken, red.) bleven ze positief en toonden ze veerkracht.

Zag u de glimlach op hun gezichten? Ze geloofden ook dat ze de maatschappij konden veranderen. Ik vind dat een belangrijke levensles voor mijn kinderen.

En het is waar: ik hoop hen ooit mee te nemen op een inleefreis. Maar alles op zijn tijd.”

Eén vraag ontwijkt koningin Mathilde: of ze er

Unicef vraagt geld voor projecten in ­Ethiopië

U moet uw eigen kinderen gemist hebben.

ooit aan gedacht heeft een kind te adopteren

en andere ontwikkelingslanden. Is het

Hebt u tijdens uw reis getelefoneerd of

uit een ontwikkelingsland?

niet moeilijk mensen aan te spreken op

­geskyped met hen?

­problemen op ruim achtduizend kilometer van

“Dat was niet altijd even gemakkelijk, gezien de beperkte communicatie­ technologie. Zeker niet toen we twee dagen op het platteland zaten, waar we haast onbereikbaar waren. Maar mijn kinderen hadden daar begrip voor. Bij mijn terugkeer in de hoofdstad Addis Abeba hebben ze me gehoord.”

“Laat ons eerst de levensomstandigheden hier in Ethiopië verbeteren. En dat doet Unicef, door waterpompen te installeren, gezondheidscentra op te richten en te investeren in scholen”, antwoordt ze diplomatiek.

Adoptie ligt gevoelig in de koninklijke familie, aangezien alleen rechtstreekse afstammelingen van Leopold I worden opgenomen in de lijn van de troon­ opvolging. Naderhand verduidelijkt haar entourage dat Mathilde niet tegen adoptie is. Maar het moet het laatste redmiddel zijn, als er echt geen andere oplossing is voor het kind.

hun bed?

“Ethiopië is een van de armste landen ter wereld, en daar moet op gewezen worden.

Het is belangrijk dat we de beelden van uitgehongerde kinderen tonen.”

Wat zegt u tegen mensen die vinden dat we beter eerst de armoede in eigen land ­oplossen?

Drie jaar geleden, tijdens een gelijkaardige

“Maar het is niet omdat we aandacht hebben voor de Derde Wereld dat we de problemen in eigen land vergeten. Er zijn problemen overal. Het is belangrijk

missie in Haïti, zei u dat uw kinderen weleens klaagden. Ze moesten weten, zo vond u, dat leeftijdgenoten in de Derde Wereld niet ­dezelfde kansen krijgen. U wilde hen zelfs

•

87

@ Deze pagina’s zijn voor u!

Hebt u een vraag aan de redactie?

Wilt u een compliment maken of hebt u juist een klacht? Mist u ­onderwerpen? Staat u op de foto met een prins(es)? Wij horen het graag!

Stuur uw bericht aan info@vorsten.nl of Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam. Of plaats een bericht op Facebook of Twitter.

De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen aan deze rubriek te redigeren en/of in te korten.

VOLG ONS OP... facebook.com/VorstenNL twitter.com/VorstenNL download gratis de app vorsten.nl

‘We kijken ernaar uit om je te zien Papa!’ Onderweg naar de SIKT Conferentie 2015, waar kroonprins Haakon een ­toespraak houdt, plaatst kroonprinses Mette-Marit op Twitter een selfie met dochter prinses Ingrid Alexandra.

88

Beste mensen van Vorsten!

Ik geniet altijd erg van het blad en lees het van A tot Z. Interessante onder­ werpen, prachtige foto’s, alle lof.

Maar hoe komt het dat u nog aldoor de ex-keizerin van Perzië Farah Diba noemt? Ik lees nooit koningin Máxima Zorreguieta of kroonprinses Mary ­Donaldson. En is het niet wat vreemd om te suggereren dat Griekenland nog altijd een koninkrijk is door de leden van het voormalige koningshuis aan te ­duiden alsof zij nog in Athene zetelen?

Dat moest ik even kwijt!

Hans Breekveldt

Redactie Farah Diba, ex-keizerin van Iran (voorheen ­Perzië) was getrouwd met keizer Mohammad Reza Pahlavi. Bij het grote publiek is zij bekend als Farah Diba, vandaar dat wij deze naam ­aanhouden. Ook in haar eigen boek gebruikt zij haar volledige naam Farah Diba Pahlavi.

Voor koningin Máxima en kroonprinses Mary is dit anders, zij worden sinds ze getrouwd zijn altijd zonder meisjesnaam genoemd.

Wat betreft de Griekse koninklijke familie: hoewel Griekenland geen koninkrijk is, hebben de leden van de familie nog wel hun titels.

Overigens duiden we de laatste koning altijd aan als ex-koning Constantijn.

Heel erg bedankt voor het jaarboek, een mooi kijkplezier!

Monique Slokker Wat een prachtige uitgave van het Jaarboek 2015. Groot ­compliment!

J. Remijnse-Landman, Kapelle Donderdag 26 november 2015: het mooiste koninklijke Over het Jaarboek… ­moment van het jaar voor mij Wat een prachtige uitgave, als abonnee. Een kroon op een deze laatste Vorsten van heel jaar Vorsten. Geweldig!

2015. Schitterend, mijn com­ Mijn complimenten voor het plimenten aan u en uw staf, samenstellen van zo’n mooi het is te mooi voor woorden. blad.

Alle uitgaven zijn prachtig Ans de Jong-Spooren. maar dit spant de Kroon!

Rena Cats, Belp Wat een ongelooflijk prachtig ­(Zwitserland). jaarboek, dat wordt genieten!

Jannie Jos de Leeuw De Kroon jaaroverzicht net ontvangen, geweldig Redactie mooi, gefeliciteerd.

We maken het Jaarboek voor Den Ron Pugh-van onze lezers, dus we zijn heel ­Randeraat blij met alle complimenten.

Over een stukje in Beatrix’ Wereld uit editie 13 2015: bij een staaroperatie wordt niet het hoornvlies, maar de troebel geworden lens vervangen.

Martine Pol-Bruins Redactie Een foutje van ons, u hebt helemaal gelijk!

Kroontjesabonnees Hallo Vorsten, Ik zit al erg lang met een vraag in mijn maag. De ordelinten die de ene keer over de rechterschouder gedragen worden en de andere keer over de linker. Graag had ik daar wat uitleg over.

Ik dank u.

S. Meert, Mortsel

In elk nummer van Vorsten maken we de namen bekend van lezers die al jarenlang abonnee zijn en een vorstelijk geschenk van ons krijgen. Zij worden willekeurig geselecteerd.

Het cadeau van dit nummer:

een koninklijke puzzel t.w.v. € 11,95

Redactie Alle ordes hebben hun eigen regels, maar over het algemeen gaat een ordelint van de rechterschouder naar de linkerheup, ook in ­Nederland. Er zijn uitzonderingen, zoals de Orde van de Olifant (de hoogste Deense ridderorde) en de Orde van de Kousenband. ­Misschien leuk om te weten is dat koningin Wilhelmina in elke doos met een orde een briefje stopte, waarop stond hoe het lint ­gedragen moest worden.

F O TO ’S G ET TY IMA G ES , IN S TAG RA M

Geachte mevrouw Marcella, In juni 2013 heb ik min of meer mijn beklag gedaan omtrent het feit dat steeds koningin Máxima op de cover van het blad ­Vorsten stond. U schreef mij toen terug dat u – als pas aan­ getreden hoofdredacteur – daar al een klein beetje verandering in had gebracht en dat u die trend zou doorzetten. Welnu, u hebt woord gehouden en daar ben ik blij om. U hebt Beatrix’ Wereld en Willems Wereld ingevoerd en dat levert leuke ­wetenswaardigheden op. Dit wilde ik u even laten weten en ik wens u verder veel succes met het samenstellen van Vorsten.

Met vriendelijke groet, mevr. A.H.E. van Buuren Redactie Hartelijk dank voor de moeite die u hebt ­genomen de covers kritisch te blijven volgen en uw bevindingen met ons te delen. Het blijft een feit dat koningin Máxima een ­prachtige koningin is en wanneer er aanleiding toe is, zoals nu, zal zij zeker op onze cover schitteren. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer leden van koningshuizen die zo’n mooie plek verdienen, niet in de laatste plaats koning Willem-Alexander!

Het inhuldigingsportret van ons koningspaar komt tevoorschijn als u de 1000 stukjes van deze puzzel van Puzzelman aan elkaar legt. Goed voor urenlang puzzelplezier.

De Kroontjesabonnees die dit cadeau ontvangen:

• B.M. Nyland, Bentelo • T.J. Hykoop, Kesteren • L. de Graaf, Weesp • D. van Luttikhuizen, Wekerom • G.L. Theissling, Putten

U ontvangt de puzzel zo spoedig mogelijk.

Vorsten is blij met de steun van trouwe abonnees en verloot daarom ieder ­nummer een mooi cadeau. U hoeft niets te doen, met de winnaars wordt contact opgenomen. Misschien bent u de volgende keer wel aan de beurt!

Iedere keer is er een ander cadeau.

89

colofon

ONZE FELICITATIES VOOR...

DECEMBER

Vrijdag | 25 Prins Bernhard (1969)

HOOFDREDACTEUR

Justine Marcella ART DIRECTOR

JANUARI

Janneke Niezen

Dinsdag | 19 Prinses Margriet (1943)

EINDREDACTIE

Jan Willem Papo, Désirée Raemaekers REDACTIE

Sonja Breure, Rick Evers VORMGEVING

Ursula Hopson, Christiane de Jong (beeldbewerking)

VOLGEND NUMMER

MEDEWERKERS

Martijn Akkerman, Wim Dehandschutter, Josine Droogendijk, Hans Jacobs, Pieter Klein Beernink, Simone Lamain, Paul Rem UITGEVER

Rob Koghee

PRINS ANDREAS VAN SAKSEN-COBURG EN GOTHA

“Het ‘Huis Windsor’ bestaat niet” Exclusief interview

FOTOGRAFEN

Frank van Beek, Hendrik Jan van Beek, Patrick van Katwijk, Albert Nieboer, Bernard Rübsamen, Robin Utrecht, Albert van der Werf, Hélène Wiesenhaan e.a.

Geloofsbrieven voor de koning Ceremonie & betekenis

MARKETING

Sonja Breure (ass.), Pim Osterhaus STAGIAIRE

Stella Verstegen

DAAR IS OVER NAGEDACHT!

Stropdassen met symboliek Oranje Brussel

ADVERTEREN

Value Zipper: 020-2150 463 info@valuezipper.nl ­ DRUK

In de voetsporen van koning Willem I

Nieuwe schatten ... en nog veel meer

INHOUD VORSTEN Hebt u vragen over de inhoud van Vorsten? Stuur een e-mail aan info@vorsten.nl Geen internet? Dan kunt u bellen met 020-2105 420.

Of schrijf naar Redactie Vorsten, Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam.

De redactie heeft zich ingespannen rechthebbenden van alle afbeeldingen te achterhalen. Mocht u menen dat wij onterecht afbeeldingen hebben gebruikt, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie.

KLANTENSERVICE Voor vragen over uw abonnement, zoals opzeggen, bezorgen, betaling, adreswijzigingen, en over welkomstgeschenken en artikelen, stuur een e-mail aan klantenservice@vorsten.nl, of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).

Vorsten 2: donderdag 21 januari bij abonnees, vrijdag 22 januari in de winkel Vanwege actuele gebeurtenissen kunnen ­aangekondigde artikelen komen te vervallen.

Abonnee worden?

Mis Vorsten nooit meer: neem nu een abonnement!

Kijk op pagina 81 voor een vorstelijke aanbieding.

FO TO ’S A N P, WI M D EMO N T, G ETTY I MAG E S, M PE, PIC T U RE P RES S H O LLA N D

in de juwelenkluis

Corelio Printing

Wist u dat Vorsten u op de hoogte houdt van het laatste koninklijke nieuws via Facebook, Twitter, vorsten.nl en de Vorsten-app? facebook.com/VorstenNL

twitter.com/VorstenNL

vorsten.nl

download de app

Prinses Beatrix

HAAR LEVEN NU...

Poseren voor mamma

‘Een écht meisje’, zei Catherine onlangs nog over haar dochtertje.

Een halfjaar oud is ze nu, ­prinses Charlotte van Cambridge. Moederlief maakte de foto zelf.

FO TO AN P/ D E H ERTO G I N VAN C A MBR I D G E

AP