Bylting í fiskeldinu á fáum árum

 Sjókvíaeldi fyrirtækisins er í dag í Fáskrúðsfirði og Berufirði og vonast það til að fá leyfi til eldis í Seyðisfirði og Stöðvarfirði. Bylting í fiskeldinu á fáum árum

Rætt við Guðmund Gíslason, stjórnarformann Fiskeldis Austfjarða hf.

Miklar framkvæmdir verða í vetur á vegum Fiskeldis Austfjarða við seiðaeldisstöðvar fyrirtækisins í Öxarfirði, annars vegar við nýja seiðaeldisstöð þess við Kópasker og hins vegar við seiðaeldisstöðina Rifós í Kelduhverfi sem einnig er í eigu Fiskeldis Austfjarða. Þegar er búið að reisa nýtt 1700 fermetra eldishús við Rifós en í vetur mun rísa 3000 fermetra hús fyrir eldið við Kópasker auk þess sem þar verður borað eftir heitum sjó sem nýttur verður í eldið. Til viðbótar við þessar tvær seiðaeldisstöðvar rekur Fiskeldi Austfjarða seiðaeldisstöð í Þorlákshöfn. Guðmundur Gíslason, stjórnarformaður Fiskeldis Austfjarða hf. segir framkvæmdir í stöðvunum við Öxarfjörð vera stórt skref í seiðaeldisuppbyggingu fyrirtækisins enda leggi vandað seiðaeldi grunninn að góðum árangri í fiskeldi.

 Mikil tæknivæðing er í eldinu og fylgst nákvæmlega á tölvuskjám með kvíunum, fóðrun og öðru sem máli skiptir.

Tveggja milljarða fjárfesting í Öxarfirði Heildarfjárfestingin vegna framkvæmdanna við stöðvarnar tvær við Öxarfjörð er áætluð um tveir milljarðar króna . „Við framleiðum seiðin í Rifósi upp í 70

ÆGIR Í 115 ÁR 2014 – Stærsta fiskiskip sem hefur verið hannað á Íslandi

„Við erum komnir í fullan gang með hönnun á skipinu og útboðsgögn vegna smíðinnar verða tilbúin eftir um tvo mánuði. Þetta er stærsta hönnunarverkefni á nýsmíði sem við höfum ráðist í og stærsta fiskiskip sem hefur verið hannað frá grunni á Íslandi,“ segir Hjörtur Emilsson, framkvæmdastjóri verkfræði- og ráðgjafafyrirtækisins Navis. Frétt, janúar 2014.

Í gegnum söguna 2015 – Haf- og fiskirannsóknir í hálfa öld

„Á vormánuðum árið 1965 var ákveðið með lögum frá Alþingi að Fiskideild Atvinnudeildar Háskólans, sem starfrækt hafði verið frá árinu 1937, skyldi renna í sjálfstæða stofnun, Hafrannsóknastofnunina. Sú stofnun hefði sérstakt skilgreint hlutverk í þágu sjávarútvegsins. Á þessum 50 árum hefur sjávarútvegur verið burðarás atvinnulífsins, þó margt fleira hafi komið til, einkum síðari ár.“ Úr grein Jóhanns Sigurjónssonar, forstjóra Hafró, desember 2015.

 Guðmundur Gíslason, stjórnarformaður Fiskeldis Austfjarða hf.

gramma stærð og munum síðan flytja þau yfir í stöðina við Kópasker og ala þau þar upp í 400 gramma stærð . Þegar þeirri stærð er náð verður seiðunum dælt yfir í bát sem flytur þau til áframeldis í kvíum okkar fyrir austan . Þetta eru stór og mikil hús sem við reisum yfir eldiskerin og húsið við Kópasker verður vafalítið með þeim stærri á Norðurlandi . Það er gott að geta með þessum hætti varist vetrarveðrum,“ segir Guðmundur .

Seiðaeldisstöð var við Kópasker fyrir um 20 árum sem nýtti heitan sjó úr borholu í eldið en fleiri holur verða boraðar fyrir nýju stöðina . Guðmundur segir vaxarhraða seiðanna aukast verulega með því að nýta heita sjóinn . „Þarna fáum við 12-13 gráðu heitan sjó í eldið . Til marks um ávinninginn af því þá nær 100 gramma seiði að tvöfalda þyngd sína á einum mánuði í 13 gráðu heitum sjó en nær ekki nema 130 grömmum í sjö gráðu heitum sjó . Vaxtarhraðinn kemur því til með að verða til muna meiri í nýju stöðinni og eldistíminn styttist sem því nemur,“ segir Guðmundur .

Meira en tvöföldun í framleiðslu milli ára Framleiðsla Fiskeldis Austfjarða verður um 3500 tonn í ár en kemur til með að aukast hratt á næstu árum en fyrirtækið er með leyfi fyrir allt að 20 þúsund tonna eldi í Berufirði og Fáskrúðsfirði . Stefnt er að um 8700 tonna framleiðslu á næsta ári en til viðbótar við þessi tvö eldissvæði eru leyfi til eldis í Stöðvarfirði og Seyðisfirði nú í auglýsingaferli hjá Skipulagsstofnun . Þar yrði um að ræða 17 þúsund tonna viðbót í framleiðslu á ári . Hjá Fiskeldi Austfjarða eru í dag um 100 starfsmenn í heild auk afleiddra starfa í þjónustu við eldið .

Guðmundur segir að nokkur stór atriði skýri öðrum fremur árangur í fiskeldi hér á landi á síðustu árum . „Seiðaeldið er grundvallaratriði í fiskeldinu en einnig eru kvíarnar orðnar sterkari og betri, fóðrið orkuríkara, betri fóðurstýring, meiri tæknivæðing og loks meiri þekking og sterkara fjárhagslegt bakland til uppbyggingar í greininni . Allt hefur þetta valdið byltingu í fiskeldinu frá því sem var fyrr á árum,“ segir Guðmundur og leggur áherslu á að eftirleikurinn í eldinu verði alltaf auðveldari ef vel takist til í seiðaeldinu . Sá þáttur fiskeldisins ráði úrslitum um hvernig til tekst .

Búnaður sem stenst vetrarveðrin Sjúkdómar eru einn af þeim þáttum sem geta ógnað greininni en Guðmundur segir aðstæður hér á landi hjálpa til að halda þeim frá . „Vegna sjávarkuldans búum við hér við minni ógn af sjúkdómum en víða annars staðar . Fiskilús þrífst til dæmis ekki vel í sjö gráðu heitum sjó . Ógn af veðrum er líka orðin minni en áður vegna þess að búnaðurinn er sífellt að verða sterkari og þolnari gagnvart vondum veðrum . Það er helst að við búum við það hér á landi að vondu veðrin standi lengur en víða annars staðar . Við fengum til að mynda mjög vont veður hér fyrir austan fyrir fáum árum, storm þar sem þrjú hundruð ára gamlar lundaholur í Papey skoluðust í burtu en eldisbúnaðurinn okkar stóðst álagið og sjóganginn . En við erum líka samhliða að læra betur hvernig við aðlögum okkur vetraraðstæðunum, hversu mikið af fiski er hægt að hafa í kvíunum á vetarmánuðunum og svo framvegis . Þekkingin er alltaf að aukast,“ segir Guðmundur .

Íslensku eldissvæðin meðal þeirra fremstu Óumdeilt er einmitt að þekking er orðin mun meiri í fiskeldisgreininni hér á landi en var fyrir fáum árum . Stór skýring á því er aukin tengsl við fiskeldisfyrirtæki í Noregi sem hafa áratuga reynslu á þessu sviði og eru meðal þeirra allra fremstu í heiminum . Guðmundur segir þessa tengingu skipta höfuðmáli fyrir framþróun í fiskeldinu hér á landi . „Við erum með lifandi fisk í eldi og hvert einasta smáatriði skiptir máli . Þess vegna má segja að við séum svo heppin að byrja þetta seint í fiskeldinu að við getum nýtt okkur reynslu nágrannaþjóðanna í Noregi, Færeyjum og Skotlandi og sækjum allt það nýjasta og besta sem þessar þjóðir eru að gera . Okkar fiskeldissvæði eru í reynd með þeim flottustu sem finnast í samanburði við þessar eldisþjóðir,“ segir Guðmundur . Hann segir ekki ástæðu til að óttast bakslag á mörkuðum fyrir eldisfisk . „Markaðurinn fyrir eldisfisk í heiminum er um 2,5 milljónir tonna og ef við berum það saman við framleiðslu á kjúklingakjöti þá er bara aukningin í þeirri framleiðslu um 2 milljónir tonna á ári . Laxeldi er því ekki hátt hlutfall af heildarframleiðslu á próteini en við eigum sóknarfæri í því að vera að framleiða umhverfisvottaðan eldislax sem nær þar af leiðandi inn á vaxandi og kröfuharða markaði sem borga hærra verð,“ segir Guðmundur .

Tækifæri til frekari vinnslu hér landi Guðmundur segir aukna framleiðslu eldisfisks skapa tækifæri til að auka vinnsluna á fiskinum hér heima . Þetta megi nú þegar t .d . sjá á Djúpavogi þar sem fiskurinn er tekinn til vinnslu og tæknivæðing hefur verið að aukast „Mikilvægast er núna að ná enn betri tökum á eldinu, auka framleiðslumagnið og samhliða munu opnast enn meiri tækifæri í vinnslunni, ekki síst vegna nálægðar okkar við íslensk tæknifyrirtæki í fiskvinnslu, t .d . Marel, Völku og Skagann 3X . Fiskeldið er orðin grein sem nú þegar stendur fyrir 10% útflutningstekna íslenskra sjávarafurða sem undirstrikar hvaða árgangur hefur náðst nú þegar í íslensku fiskeldi . Og greinin mun vaxa enn frekar á næstu árum, það er ljóst,“ segir Guðmundur Gíslason .