H. VANNOPPEN, Jacht en stroperij, in Ons Heem 43 (1989), p. 186

had hij in onze contreien een verkenningstocht ondernomen en onder meer de steden Kortrijk, Gent en Oudenaarde bezocht27. Vertrouwd met het revolutionaire gedachtengoed in Europa vaardigde hij de ene ordonnantie na de andere uit. Eerst trachtte hij het kerkelijk bezit in handen te krijgen, dan plaatste hij de administraties onder strenge controle en trok de hele rechtspraak tot zich. Hoewel deze verlichte despoot, bijgenaamd keizer- koster, sommige hervormingen moest intrekken, werden 165 kloosters met een louter contemplatief leven afgeschaft (1783- 17 87)28.

Een waakzame kerkelijke censuur kon de openlijke propagering van verlichte ideeën op het filosofische en breed maatschappelijk vlak na 1782 niet langer verhinderen. De antiklerikale periodiek Vlaemschen Indicateur ofte Aen-wijzer der Wetenschappen en Vrije Kunsten, die ook door land- en ambachtslieden gelezen werd, steunde openlijk de politiek van Jozef II29. De maatschappij werd geconfronteerd, enerzijds met de behoudsgezinde en gepriviligieerde adel, geestelijkheid en burgerij die in aanvaring kwamen met de hervormingsdrang van de regering, en anderzijds met het plattelandsvolk dat de verplichtingen tegenover hun feodale machthebbers en de vele belastingen meer dan beu was30. Een deel van de Tieltse leden van de kamer van retorica splitste zich in 1786 af van “Het Roosjen” en vormde de nieuwe kamer

27 E. HUBERT, Le Voyage de l ’Empereur Joseph II dans les Pays-Bas (31.5.1781 -27.7.1781), Luik, 1900. .!. ROEGIERS, Kerk en Staat in de Oostenrijkse Nederlanden - Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel 9, Bussum, 1980, p. 363-364. Zie ook L. STRUYE, Kroniek van België, Antwerpen, 1987, p. 460-505, en B. VANDERMEERSCH, Het verzet van het ‘Belgisch’ episcopaat tegen de kerkelijke heryormingen van Jozef II, 1780-1790, in Trajecta 17.2008.4, p. 377-407. "4 J. SMEYERS, Literatuur en toneel in de Zuidelijke Nederlanden in de 7Y* eeuw, in Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel 9 Nieuwe Tijd, Bussum, 1980, p. 190-195. 30 L. DHONDT, Politiek en institutioneel onvermogen in 1780-1790 in de Zuidelijke Nederlanden, in Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel 9 Nieuwe Tijd, p. 139-159.