samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Lekkerrrr, pindakaas!

Dit zijn pinda’s uit Malawi, een land in Afrika.

Gek op Pinda’s

samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken

groep 4 en 5 • nummer 1, 2011 • malawi / pindakaas

1

Doe de pinda-test!

Doe de test!

Malawi is een land in Afrika. Het regent er twee keer zoveel als in Nederland en het is er warm. Daarom kunnen pindaplanten er goed groeien.

Van pinda’s kun je pindakaas maken.

Wat weet jij nog meer van pinda’s?

1 Pindakaas is gemaakt van: A pinda’s en kaas B pinda’s en olie C pinda’s en suikerspinnen

2 + 8 = .. + 14 = .. – 4 = .. + 5 = ..

2 Kun jij schatten?

Of ben je beter in rekenen?

3 Pinda’s zijn heel:

Hoeveel pinda’s zie je op de foto?

B Grappig

Wil je het zeker weten?

C Gezond

A Ongezond

Maak dan deze rekenslang af.

Wist je dat ...

In een pindadop zitten meestal twee of drie pinda’s. Maar met wat

Dit is Europa.

Hier ligt Nederland

geluk vind je er ook wel eens vijf

4 Waarin zitten géén pinda’s?

A Satésaus, borrelnoten, M&M’s B Satésaus, pindakaas en Snickers C Speculaas, kroepoek, chips

Dit is Malawi

Dit is Afrika.

Hier ligt Malawi

Dit is het Malawi Meer

Middellandse zee

Evenaar

Atlantische Oceaan

Oplossing: 1)B, 2)25, 3)C, 4)C

2

Hoe eet jij pinda’s?

In Malawi verbouwen boeren pinda’s.

Hoe ze dat doen en wat ze daarna van pinda’s maken, lees je in deze samsam.

Dit is Charity (8) uit Malawi.

Ze stampt pinda’s tot meel.

Haar moeder mengt het pindameel met gekookte groente of zoete aardappel

Dit is de samsam pinda man.

Teken hier jouw pinda-mannetje

Bimal (10) uit Rotterdam eet het liefst een boterham met pindakaas 3

Zo woont Charity Charity (8) woont met haar hele familie bij elkaar.

Haar ouders hebben een stuk grond waar ze van alles verbouwen: pinda’s, maïs, pompoen, bonen en tabak.

spreek uit als: Tsjerritie

voor het huis

op het erf

Charity met familie voor haar huis. Van links naar rechts: broer Taulino, vader Matias, broer Julius, moeder Magadalena met neefje Oliver, Charity en nichtje Moreen.

Charity helpt haar tante en nichtjes met het pellen van maïs.

op het land

Charity laat de gele bloem van een pompoenplant zien. Pindaplanten groeien hier ook.

Vorig jaar verkocht haar vader tien zakken van wel 50 kilo gepelde pinda’s. De rest van de oogst at de familie zelf.

4

in de slaapkamer

Hier slaapt Charity. Na de tabaksoogst hangen er tabaksbladeren te drogen.

in de keuken

Wist je dat ...

Als het veel regent, kunnen boeren in Malawi vaak meer pinda’s oogsten en verkopen.

Soms kookt de moeder van Charity vers geplukte pinda’s met schil en al in water met zout. De andere keer mengt ze pindameel met groente. Charity eet het liefst pindameel met gekookte bladeren van de pompoenplant.

5

Pinda’s oogsten en pellen In november stopt Charity’s vader pinda’s in

1

de grond. Eén voor één. Uit deze pinda’s groeien de pindaplanten.

Als de planten gelig worden, zijn ze klaar om te oogsten. Charity’s broer Taulino (12) trekt de pindaplanten uit de aarde.

Pinda’s groeien onder de grond. Ze zitten in een

2

hard jasje dat ze beschermt. Dat jasje is een peul.

Daarom noemen we pinda’s peulvruchten en geen

Charity legt de pindaplanten op een

noten. Doperwten zitten ook in een peul.

grote hoop. Daar kunnen ze drogen.

Pinda’s verbouwen is een hele klus. Daarom helpt Charity tijdens de schoolvakantie een handje mee.

3

Los het op!

Pinda’s pellen!

Lees de tekst en kijk goed naar de foto’s.

Welke tekst hoort bij welke foto? Zet de letter uit de foto in het juiste hokje hieronder. één letter hebben we alvast ingevuld.

4

Klaar?

Een ander woord voor pinda is...

1

2

3

Een deel van de pinda’s eet de familie zelf. Charity gooit een schaaltje vol in

4

5

een houten bak om ze fijn te stampen.

a

5 Wist je dat ...

Er gaan 600 pinda’s in een pot pindakaas.

De gepelde pinda’s gaan in grote zakken naar de fabriek.

Vader Matias verkoopt de pinda’s aan een organisatie voor boeren. Hij krijgt goed betaald. Dat heet eerlijke handel.

Sommige pinda’s blijven in Malawi. Die komen terecht in pindakaas. Andere pinda’s gaan naar het buitenland.

Oplossing: Het woord is apenootje

6

a

en

p

oo

tje Wist je dat ...

Pindakaas is eigenlijk een raar woord. Er zit helemaal geen kaas in!

Engelsen noemen pindakaas peanut butter. Ook gek. Want boter zit er ook niet in!

7

start

Van daar naar hier

1

In Nederland groeien geen pinda’s. Het is hier te koud en het regent te weinig. Pinda’s komen uit verre landen. Maar hoe komen ze als pindakaas op je boterham?

De pinda’s gaan naar de fabriek.

3 2

Daar malen ze de pinda’s tot pindakaas. De pindakaas gaat in potten.

Van de fabriek gaan ze per boot naar andere landen.

4

Inpakken...

5 6 ...en op weg naar huis!

In vrachtwagens gaan de potten naar de supermarkt.

7 Wist je dat ...

De pindakaas die we in Nederland veel eten, is gemaakt van pinda’s uit Argentinië. Dat is

In de winkel wachten de

En smeren maar!

potten op pindakaas-fans.

een land in Zuid-Amerika.

einde 8

Dit is een pot pindakaas

Ontwerp het zelf!

uit Malawi. Die kost daar 1 euro. Dat is duur!

Veel ouders verdienen minder per dag.

Maak je eigen etiket Opdracht Maak zelf een etiket voor een pot pindakaas. Hoe gekker, hoe beter!

Verzin óók een reclametekst.

Bijvoorbeeld: “Pindakaas: om je vingers bij af te likken!”

Wist je dat ...

9

De pindaplant heeft gele bloemen.

9

Voetbal

In Charity’s dorp voetballen jongens en meisjes samen. De bal maken ze zelf!

Van plastic en een paar touwtjes.

Wist je dat ...

SatÊsaus is gemaakt van pinda’s.

De jongens laten hun zelfgemaakte bal zien

10

Vlieg!

“Het leukste spel heet ‘Vlieg’,” vertelt Charity. “De ene partij gooit

6+

Charity heeft een grote familie, er

een bal weg. En voordat de andere

wonen wel 43 neefjes en nichtjes

partij de bal terugbrengt, moet je

in het dorp. Genoeg kinderen dus

een fles met zand vullen. Volle

om een spelletje mee te doen.

flessen leveren punten op.”

2+4+1=

= 2 + 1

2+

2+

6+

5+

3=

4+1+2=

3=

+ 4+4

1=

Wie wint?

Charity en haar vriendin spelen Vlieg.

Volg de lijnen. Welke flessen horen bij wie?

En de winnaar is:

Maak de sommen en tel ze op.

Wie heeft de meeste punten?

11

Oplossing: Charity heeft 27 punten en Charity’s vriendin 26

Welke pinda’s horen bij welk dier?

Welke pinda hoort bij welk dier? Trek een lijntje tussen het dier en de pinda.

Er blijft één dier over. Die houdt niet zo van pinda’s.

Oplossing: De kikker blijft over

12

Naar de grote stad

Joeh oe!

We gaa n op s tap!

Vandaag is een bijzondere dag. Charity en haar broer Taulino mogen voor het eerst mee naar de grote stad! Hun vader neemt ze mee naar de fabriek waar ook hun pinda’s naar toe gaan.

In de fabriek krijgen de kinderen een blauw petje op. Zo komen er geen haren tussen de pinda’s.

Charity kijkt haar ogen uit. Wat is er veel te zien in de grote stad!

Deze machine verdeelt de pinda’s in grote en kleintjes.

Aan de lopende band is het opletten! Zijn de pinda’s niet gebroken?

Lekk errrr , een s appi e voor Samm ie!

Van gebroken en kleine pinda’s maken ze hier pindaolie of pindakaas.

De kinderen krijgen nog iets lekkers te drinken.“Mmm, ik wil elke dag wel naar de stad”, lacht Charity.

13

Superpasta!

Pinda’s zijn heel gezond. In Malawi krijgen kinderen die véél te mager

Superpasta?

zijn, een speciale pasta. Drie keer raden wat daar in zit.

Goed opletten Kinderen mogen niet ondervoed raken. Want dan kunnen ze dood gaan.

Als dokters en verplegers in Malawi zien dat een kind te mager wordt, krijgt het zakjes met speciale pasta mee naar huis.

Snel weer sterk Deze pasta maakt kinderen weer

In dit zakje?

snel sterk. Ze krijgen drie keer per dag een zakje, soms vaker.

Wat zit erin?

De pasta is best lekker.

Geen wonder want er zit ... in!

Wil je het weten?

Maak de puzzel hiernaast!

Wist je dat ...

Pindakaas is uitgevonden door een Amerikaanse dokter.

Hij bedacht het voor mensen zonder tanden die gewoon voedsel niet kunnen kauwen.

Dit is een zakje superpasta uit Malawi 14

Woordpuzzel Lees de vragen en schrijf het antwoord in de hokjes.

De antwoorden staan allemaal in deze samsam, maar we hebben je al een beetje op weg geholpen.

Wat lees 1 Koken doet Charity’s moeder in een ...

2 Wat plukt Charity in de vakantie?

3 Een pinda is een peulvrucht, geen 4 Kinderen die speciale pasta krijgen, zijn te ...

5 Charity’s vader verbouwt ook maïs en...

6 Een goede prijs krijgen voor pinda’s heet ……. handel 7 Een bekend gerecht is pindameel met zoete ...

8 Charity woont in ….

9 De voetbal van Taulino is van ….

je onder de pijl?

p

1

’s

2

n d

3 4 5

b a k k e

e e r

6

a p p e l w i

7 8 9

In het zakje zit:

2

3

4

5

6

7

8

9

Omdat baby Maritino ziek was en veel te dun, geeft zijn moeder hem een zakje pindapasta. De pasta maakt hem weer sterk.

Oplossing: pan, pinda’s, noot, dun, tabak, eerlijke, aardappel, Malawi, plastic Het antwoord is: pindakaas! In de pasta zitten ook melkpoeder, suiker en vitaminen.

1

p l a s

15

EEn uitgavE van samsam voor groEp 4-5 Adres samsam: postbus 94020, 1090 GA Amsterdam • Tel: 31(0)20 5688440 • E-mail: samsam@ncdo.nl • Website: www.samsam.net • Concept: Studio Boot i.s.m. Team<21 • Grafisch ontwerp: Studio Boot • Tekst Team<21 / Marieke van Zutphen (met dank aan Marnix de Bruyne) • Eindredactie: Karin Wesselink • Lithografie: Veronica Litho • Druk: Roto Smeets • Fotografie: Petterik Wiggers (Malawi),

16

Johannes Odé (p. 3), Studio Boot (p. 14) • Illustraties: Studio Boot - Haley McMichael - Caroline van Pelt (cover en p. 11-12) • Strip: Willem Lagerwaard samsam is een gratis uitgave van