Worstelen maakt je sterk (1/2013)

sam samsam sa msam samsam s samen samen samen

.1 2013

delen leren werken samsam = samen delen samen leren s a m e n werk en

nr

hallo wereld Maan dblad

.1 2013

nr

wereldwijd

worstelen

voor jonge wereldburgers

samsam

Maandblad

.1 2013

nr

wereldwijd

samsam

CHT

EN

VE

sam = en delen en leren e n werken

in een rok (bolivia)

tips 5van een

sumo-

worstelaar (Japan)

Worstel je mee de wereld rond?

rebus voor gevorderden +

+

-l o= y

De worstelsport bestaat al zeker 4000 jaar. In welk land zijn de ondergrondse graven van oude koningen beschilderd met afbeeldingen van worstelaars? Maak de rebus en je weet het.

-e

vul hier de oplossing in

- n - us

Klopt het? Kijk voor het goede antwoord op pag. 23

N e d e r la n

Mon d

Turk ije

Japan

Egypte

B o li v ia

de makers

Z

Su uid-

India

dan

Fotograaf Petterik Wiggers (links) en Godfrey (notitieboekje) gingen in Zuid-Sudan op bezoek bij worstelkampioen Salva (12)

Indiase kinderen lieten fotograaf Matt Robson (links) en journalist Aletta André hun worstelschool zien

van de redactie

2

golië

nu weer Worstelen, dat is toch in het wilde weg flink duwen en smijten?

Krachtpatsers die elkaar zonder nadenken te lijf gaan? Vergeet het maar. Worstelaars moeten zich juist aan strenge spelregels houden.

En ook al zijn worstelwedstrijden overal ter wereld anders, een paar regels zijn hetzelfde. Niet schoppen en je agressie in toom houden bijvoorbeeld. En respect tonen voor je tegenstander.

In deze samsam vertellen kinderen uit zeven landen waarom ze worstelen. Voor de één is het een leuke sport, voor de ander een serieuze traditie en voor de volgende vooral een manier om geld te verdienen.

Samsam = samen Samsam is een oud woord voor: samen, allebei, hetzelfde. Samsam gaat over: samen delen, samen leven, samen spelen, samen leren en samen verantwoordelijk zijn voor de wereld.

Ieder kind heeft recht op:

onderwijs

B i j d e v e r h a l en in samsam s ta a n d i t s o o rt p l a a tje s .

Ze gaan over k i n d e r r echten .

O p p . 2 3 s t a a n ze allemaal

K ijk v o o r mee r f o t o ’ s en f i l m p jes o v e r w o r ste l en o p s a ms a m . net

I

worstelen Hoi, ik ben Evelyn. Ik ben dertien jaar en ik woon in La Paz in Bolivia.

Ik worstel. Dat vind ik het mooiste wat er is!

Worstelen doe ik in een indianenrok. Zo’n hele wijde met veel onderrokken!

Worstelen ze in Zuid-Sudan ook in een rok? Kijk naar het filmpje op samsam.net!

3 O p pag . 1 4 en 1 5 v e rte lt E Ve ly n o v e r w o r s te l en B o l i v i a a n s e s t i j l

k w eenie k w eet w e l

vechtsporten: Door thaiboksen voel ik me veel zekerder.

Laatst wilde een jongen mijn skateboard afpakken. Toen ik een low-kick uitdeelde ging hij snel weg. En door thaiboksen ben ik ongeveer vijf kilo afgevallen.

Tijdens de training vecht ik met jongens, maar bij wedstrijden niet. Dan is de regel: jongens tegen jongens en meisjes tegen meisjes.

kim ( 1 1 )

Voor mijn concentratie is een vechtsport heel goed. Vroeger was ik best druk, maar nu ben ik veel rustiger. En het is echt niet gevaarlijker dan voetbal of tennis.

Daarbij gebeuren ook ongelukken.

4 ben ( 1 1 )

goed of slecht voor je?

Door thaiboksen leerde ik me beter concentreren op school. Het mooie van deze sport is: je concentreren op de bewegingen van de tegenstander. Een goede thaibokser voelt aan wat de ander gaat doen.

r o bin ( 1 2 )

Ik raakte in Thailand geĂŻnteresseerd. Een mooi land met lekker eten. Ik ben er geweest, ook om te trainen. Dat was ĂŠcht zwaar door de hitte. Deze zomer ga ik weer.

W i l je m ee p r aten o v e r d eze s te l l i n g ?

D o e het o p s a m s a m . net

5

worstelaars Loffi Boma, Zuid-Sudan

Vandaag worstelt Oriam (11) met zijn vriend Jabur (12).

“Van worstelen word ik sterk,” vertelt Oriam. Als jongen van zes begon ik er al mee. Ik keek het af van de oudere jongens en mannen. Ik droom wel eens dat ik een beroemde professionele worstelaar ben. Dan kan ik over de hele wereld reizen.”

“In mijn haar zit meel. Dat is voor kracht en moed.

Zo begin ik zonder angst aan de wedstrijd.”

Utrecht, Nederland

Voor extra grip wrijft Oriam (links) zijn handen in met spuug en zand

Winston (11) en Misha (12) zijn allebei Nederlands Kampioen worstelen. Winston in een andere leeftijds- en gewichtsklasse dan Misha. Ze trainen samen in dezelfde worstelschool.

Winston: “Mijn vader is ook een goede worstelaar.

Ik ging vaak kijken als hij een wedstrijd speelde.

Toen ik acht was ben ik zelf gaan worstelen. Mijn favoriete greep? De heupzwaai! Ik ben er heel goed in. Je zwiept de ander dan over je heup.”

6

Mischa kan Winston vanuit deze greep (de kiep) touché leggen. Zijn beide schouders moeten dan de grond raken

Misha begon drie jaar geleden met worstelen.

“Ik train met jongens en ik speel ook wel eens wedstrijden tegen jongens. Bij belangrijke wedstrijden worstel ik tegen meisjes. Als ik veertien ben, wil ik met de Olympische Spelen meedoen.”

We r e l d w i j d e p o p u l a i r e v echt s p o rt

worstelen

maakt sterk

Judo, karate, aikido, (kick)boksen en worstelen: allemaal vechtsporten die in Nederland steeds populairder worden. Dat is geen wonder, want sportief vechten is leuk. Het maakt je fit en sterk, leert je respect tonen én je krijgt er zelfvertrouwen van. Worstelen is één van de vechtsporten die je overal ter wereld vindt. Hoe dat komt lees je op de volgende pagina’s.

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

eten & drinken

onderwijs

spel

Lee s v e r d e r o p pag . 8 en 9 Salva (links) en Jabur Anthony uit Zuid-Sudan (Oost-Afrika) worstelen altijd buiten. De regels zijn streng: niet schoppen, slaan of boksen

7

D i t i s het v e rv o lg va n pag i n a 7 Overal

Bij veel vechtsporten heb je niet genoeg aan je blote handen. Om te schermen heb je bijvoorbeeld een sabel en een masker nodig en boksen gaat niet zonder handschoenen. Maar voor worstelen heb je geen dure spullen nodig. Alleen een tegenstander en een zachte ondergrond. Daarom is het in veel landen populair. Het kan overal: op een mat in de sportschool of in het zand.

Bonje

In sommige landen is worstelen méér dan een sport.

Bij de Lutuku, een volk in Zuid-Sudan bijvoorbeeld.

Daar beschermt de beste worstelaar van het dorp de rest. Dat is al eeuwen zo. Bij ernstige conflicten, zoals met buurland Noord-Sudan, gebruiken mensen wapens. Maar ruziënde dorpen of stammen lossen hun strijd ook vaak op zónder messen, geweren en raketwerpers. Ze laten de beste worstelaars van het dorp een robbertje met elkaar vechten.

Zand

Salva (12) woont in zo’n dorp in Zuid-Sudan. Zijn vader is de beste worstelaar van het dorp. “Mijn vader doet ook mee aan worstelwedstrijden. Die hebben niets met ruzie te maken. Worstelaars uit verschillende dorpen worstelen dan tegen elkaar,” vertelt Salva. “Ik heb het worstelen afgekeken van mijn vader. Meestal worstel ik met mijn vrienden Taban en Onyoro. Eén keer per week trainen we in het zand bij de rivier.”

8

Push-ups

“Om een goede worstelaar te worden, moet je veel trainen,” zegt Salva voordat hij naast zijn vrienden in het gras zakt om zich op te drukken. “Van push-ups krijg je krachtige armspieren. Voetballen doe ik vooral voor mijn conditie. Verse melk geeft ook energie. Soms jatten we die stiekem van grazende koeien. Door mijn dieet van verse melk en gekookte tarwe heb ik al vier tegenstanders overwonnen.”

Beste truc

Het is de kunst om je tegenstander zo snel mogelijk met zijn rug of buik op de grond te krijgen. Een wedstrijd bestaat uit vier rondes. “Degene met de meeste gewonnen rondes, is de winnaar,” legt Salva uit. “Als ik win juich ik en dan loop ik rondjes om de verliezer. Mijn beste truc is de tegenstander vasthouden, snel zijn middel grijpen en hem dan naar de grond drukken. Plat!”

Geld verdienen

Salva wil heel goed leren worstelen. Dan kan hij straks zijn dorp verdedigen tegen aanvallen van buiten. “Ik wil eerst nummer één van Juba (de hoofdstad van Zuid-Sudan) worden en daarna nummer één van het land. Maar misschien verdien ik wel meer geld met ander werk,” zegt hij. Daarom moet ik op school goed leren lezen en schrijven, want als je dat kunt vind je een goede baan. Het geld dat ik daarmee verdien geef ik dan aan mijn moeder, om eten kopen.”

Sparren met een stier om sterke armspieren te krijgen

Als Salva met iemand wil worstelen, roept hij zijn vrienden door op een fluitje te blazen.

Iedereen heeft een eigen signaal

Wil je weten hoe dit fluitje klinkt?

Bekijk het filmpje op samsam.net

Vlak voor de wedstrijd wrijft Ben, de vader van Salva, meel over het hoofd van zijn zoon.

“Dat geeft moed en kracht,” vertelt Ben

Worstelaars in Zuid-Sudan: • trainen en worstelen buiten • beschermen het dorp tegen aanvallen • doen mee aan dorpscompetities

9 Snel wat melk stelen als er niemand in de buurt is!

Z o d o e je het

Leer de heupzwaai in 5 stappen

Judoka’s gebruiken ook worsteltechnieken.

De heupzwaai bijvoorbeeld.

2

1

Ga stevig staan en zet de beweging in.

Pak de rechterarm van je tegenstander.

4

3 Zwaai de tegenstander over je heup.

De ander valt met beide schouders op de mat.

worstelstijlen

5 TouchĂŠ! (worstelen) Ippon! (judo, karate)

10

Er zijn verschillende worstelstijlen. Bij de Grieks-Romeinse stijl mag je alleen aanvallen op de armen, de romp en het hoofd. Bij de vrije stijl horen ook de benen en voeten. Grepen die pijn of blessures veroorzaken zijn verboden.

h u h , t w ee d eze l f d e p l a atje s , o f t o ch n i et ?

Zoek

de verschillen

Tijdens deze demonstratie sumoworstelen namen Nederlandse kinderen het op tegen sumoworstelaars uit Japan. Er was een heel Nederlands team nodig om ĂŠĂŠn van de Japanse worstelaars uit de ring te krijgen.

Kun je de 7 verschillen tussen deze twee plaatjes vinden?

11 Kijk voor de oplossing op pag. 23

M o n g o o l s w o r s te l en : va l l en o p h a n d en en v o eten

3) orj (1 d n a Bald

Tijdens het Naadam-festival in Mongolië draait alles om sport: paardenracen, boogschieten en worstelen!

“Iedereen wil kampioen worden,” vertelt Baldandorj (13).

“Ik ook. Dan ben je beroemd. Als je beroemd bent, kun je geld verdienen. Dat wil ik aan mijn ouders geven. Dan hoeven ze niet meer elke dag groente te verkopen op de markt.”

12

wie wordt

Ieder kind heeft recht op:

spel

kampioen?

Baasandorj (13)

13 Als Baldanorj (oranje hesje) maar niet op zijn buik of rug valt, want dan is hij de verliezer

“Ah, niet zo hard Evelyn!” roept Elisabeth (linksonder)

Durven vallen is het belangrijkste. Evelyn oefent met haar trainingsmaatjes: Harold en Julián

Hiervoor is het publiek gekomen: vrouwen die elkaar alle hoeken van de ring laten zien

14 • Een vrouwenworstelwedstrijd in Bolivia is een show • De winnaar is van tevoren bepaald

E v e ly n l a at z i ch n i et k l e i n k r i j g en

showvechten

Ieder kind heeft recht op:

eigen mening

in een plooirok

“Daar ga je!” roept Evelyn (13) terwijl ze de arm van haar tegenstander vastgrijpt. Met één soepele beweging sleurt ze de ander op de grond.

Een vrouwenworstelwedstrijd in Bolivia is een spektakel. Onder luid gejuich van het publiek gaan vrouwen in wijde rokken elkaar te lijf. Ze smijten elkaar in de lucht of tegen de touwen van de ring. De wedstrijd is grotendeels show, want de winnaar is al vooraf bepaald. Maar toneelstuk of niet, de vrouwen pakken elkaar hardhandig aan.

Luchtsprongen

Voor de vrouwen is meedoen aan worstelwedstrijden een manier om geld te verdienen. Het publiek koopt graag een kaartje om te zien hoe vrouwelijke worstelaars elkaar, of hun mannelijke tegenstander, aftuigen. Hoe meer gekke luchtsprongen en valpartijen, hoe harder het applaus.

Gips

Op kamers

Evelyn woont alleen op een kamertje in de grootste sloppenwijk van de stad La Paz. Ze spreekt haar ouders niet meer. Na ruzies thuis besloot ze weg te gaan. “In het begin steunden mijn ouders me, maar nu praten we niet meer met elkaar. Ik vocht wel eens met mijn oudere zus Jocelyn (18) en toen stuurden ze me weg. Mijn trainster Elisabeth heeft me geholpen met de kamer. In mijn eentje ben ik beter af, ik voel me vrij en onafhankelijk.”

Indianen

Bijna alle vrouwelijke worstelaars in Bolivia zijn van indiaanse afkomst. Evelyn ook.

De indianen zijn de eerste (inheemse) bewoners van Bolivia.

De vrouwen dragen meestal traditionele

indianenkleren:

een wijde rok met

onderrokken, een sjaal, een bolhoed en plastic ballerina’s. Evelyn: “Ik draag altijd een rok. Een spijkerbroek is meer iets voor mannen.”

Vallen

Evelyn zit op één van weinige “De kunst van worstelen is goed leren worstelscholen in de stad La vallen,” vertelt Evelyn. “Later wil ik als Evelyn met Rey Master, één van Paz waar ook meisjes mogen instructeur zelf meisjes trainen. Dan haar mannelijke worstelhelden trainen. Ze vertelt over haar verdien ik mijn eigen geld waarmee ik eerste wedstrijd: “Ik was heel mijn kamer en studie kan betalen. Per nerveus, want in het publiek show verdien ik nu 250 pesos (ongeveer zaten allemaal rijke studenten. Ik deed erg mijn 25 euro). Andere meisjes, die zich niet best, maar helaas brak ik mijn pols. Na een maand aan deze extreme sport durven te mocht het gips eraf, toen ben ik weer extra hard wagen, hebben respect en gaan trainen. Worstelen is het mooiste wat er is!” bewondering voor mij.”

15

E ten , s l a p en en s ta m p en

5 tips voor een

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

gezondheid

eten & drinken

sumoworstelaar

Yoshitaka (13) zit op een sumoschool in Tokio, de hoofdstad van Japan. Hij geeft vijf tips waarmee een sumoworstelaar het ver kan schoppen.

1

eet veel

Hoe zwaarder je bent, hoe moeilijker een ander je omver kan gooien. Een favoriete ‘dikmaker’ is een Japanse superstoofpot met vlees, vis, groente en tofu (kaasachtige blokjes van sojabonen).

Yoshitaka met zijn oma die elke dag veel eten voor hem maakt

2

neem rust Luieren na het middageten helpt om zwaarder te worden. Je lichaam verbrandt de calorieën (de energie in voedsel) niet, maar slaat ze op als lichaamsvet.

Na het eten leest Yoshitaka zijn favoriete strip: Doraemon, de robotkat

3

zeur niet

Beroemde sumoworstelaars verdienen veel geld, maar hun leven is zwaar. Ze moeten zich aan strenge regels (over gedrag, kleding, en haardracht) houden. Jongeren moeten bijvoorbeeld klusjes voor de ouderen doen.

16 Yoshitaka woont bij zijn familie. Er zijn ook sumoscholen waar jonge sumoworstelaars bij elkaar wonen

wegstreeeppuzzel De woorden in de lijst zijn verstopt in het letterveld: horizontaal, verticaal en diagonaal, van links naar rechts of van rechts naar links. Sommige letters worden in meer woorden gebruikt. Alle woorden gevonden? Mooi, dan vormen de overgebleven letters, in de leesrichting, de oplossing.

De masseur kneedt Yoshitaka’s voeten

4

blijf fit

ADELAAR

LENIG

SCOREN

BEROEMD

MAT

SMIJTEN

BLESSURE

PIJN

SPIEREN

CONDITIE

PLOOIROK

STAMPEN

DUWEN

REGELS

VOETZOOL

KAMPIOEN

RESPECT

WINNEN

KRACHTPATSER

Voor de sumotechnieken moet je sterke en soepele spieren hebben. Om blessures te voorkomen mag je niet boksen, slaan, schoppen en bijten.

5

Door alleen een lendendoek te dragen, laten sumoworstelaars zien dat ze ‘ongewapend’ de strijd in gaan

sta vroeg op

Voor jonge sumoworstelaars begint de training om vijf uur ’s ochtends. Eén van de basisoefeningen is ritueel stampen: • Sta met je benen uit elkaar en zet je handen op je dijen.

• Draai je ene voet naar buiten en zet hem stevig op de grond.

• Til je andere voet hoog op, zak door het been op de grond en stamp met je geheven voet krachtig op de grond.

Antwoord:

17

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

eten & drinken

spel

"Ik win altijd

Manju’s favorieten sporten:

worstelen, handbal,

badminton en hardlopen televisiekijken (als er stroom is) Hannah Montana

Hobby:

18

Serie:

“Manju is de fanatiekste leerling van de worstelschool. Als ze 15 of 16 is kan ze misschien meedoen met belangrijke wedstrijden,” vertelt haar trainster

Inte rv i e w

van de jongens'' Manju (12) worstelt in een oude tempel vlakbij haar huis, een dorp in het noorden van India. Soms oefent ze buiten in het zand en soms binnen op matten.

Waarom begon je met worstelen?

“Mijn vader stuurde me twee jaar geleden naar kushti. Zo heet het traditionele worstelen hier. Ik vond het meteen leuk. Op school deed ik al veel aan sport. Ik train twee keer per dag. ’s Ochtends vroeg en ’s avonds. ’s Middags is het veel te warm.”

Wat vind je het leukste?

“De springoefeningen en de wedstrijdjes buiten in het zand! Daar val je zachter dan op de matten. Twee keer per jaar spelen we een echte wedstrijd tegen meisjes uit andere dorpen. Dat is spannend, vooral als mijn tegenstander groter is. Dan moet ik me goed concentreren. Als de tegenstander kleiner is, vecht ik net zo hard, want ik wil altijd winnen.

Als ik win voel ik me goed en sterk.”

“Ze vinden het allemaal leuk. Mijn vader vindt het niet erg dat ik samen met jongens train. Hij vindt het juist goed.

Dan hoef ik voor niemand bang te zijn. Sommige klasgenoten zijn nu bang voor mij, omdat ik zo sterk ben!

Dat vind ik grappig.”

Win je vaak van de jongens?

“Ja, meestal! Ik vind het leuk om wedstrijdjes tegen jongens te spelen. Als ik win voel ik me extra sterk. Jongens zijn minder goed in worstelen dan meisjes. Dat komt omdat ze minder hard oefenen. En na één keer vallen, hebben ze al geen zin meer. Dan zeggen ze dat ze zich pijn hebben gedaan.”

Kun jij zelf wel tegen een stootje?

“Ja, maar ik heb gelukkig nog nooit iets gebroken. Het blijft meestal bij wat schaafwonden.

Mijn vriendinnen vragen altijd: ‘Waarom doe je dit? Het is zo’n harde sport en je raakt gewond.’

Ze snappen niet dat ik het leuk vind.”

Manju (rechts) en de andere worstelaars tijdens de warming-up

En wat is het moeilijkste?

”Het opdrukken tijdens de training. Dat is héél zwaar en vermoeiend. Maar stoppen mag niet van mijn trainster, daarom ga ik door. Ik kan me nu steeds langer achter elkaar opdrukken! Vroeg opstaan is ook lastig. Als ik voor schooltijd wil trainen, dan gaat de wekker al om vijf uur. Maar gelukkig heb ik altijd zin om naar kushti te gaan!”

Wat doe je als je verliest?

Wat vindt je familie ervan dat je worstelt?

“Dan word ik boos op mezelf. Om me beter te voelen, praat ik met mijn vriendin Nisha. En ik probeer om nog harder te trainen, zodat ik de volgende keer wel win.”

Wat zijn de regels?

“Aan het begin van elke wedstrijd houd je de hand van je tegenstander kort vast. Tijdens het gevecht mag je niet praten of lachen. Je krijgt punten als je de tegenstander op de grond gooit. Voor de ander een paar seconden op de grond vasthouden, krijg je ook punten. Elkaars haren aanraken en schoppen mag niet.”

Eet je anders nu je worstelt?

“Ik eet geen vlees. Maar dat deed ik eigenlijk altijd al. Mijn familie is hindoe en sommige hindoes eten geen dieren.

En ik drink veel melk omdat we zelf koeien hebben.

Sinds ik worstel eet ik wel meer groente en fruit.

Vooral watermeloen vind ik lekker. En ik eet amandelen, want die maken je sterk!”

19

Wil je net zo sterk worden als Manju?

Kijk op samsam.net voor het filmpje

Niet voor doetjes wanchten het iwate Va t o p t otto tteen n o l irj fzoalki te

Vandaag is de belangrijkste olieworstelwedstrijd in Turkije. De jongens van de worstelvereniging in het Turkse stadje Karam端rsel doen mee.

De jongens dweilen de sportzaal zelf.

Van schoonmaken krijg je ook conditie

De dokter kijkt of de jongens fit zijn

Vooral oudere mannen zijn gek op deze sport

20

Yavuz zoekt zijn naam op de deelnemerslijst

Ercan (13) gaat naar de kapper. Hij wil zijn haar net als alle beroemde worstelaars

Publiek en worstelaars komen uit het hele land

Samen bidden voor de wedstrijd begint

De trainer schrijft naam en nummer op de speciale leren broek

Een afgeknipte spijkerbroek is goedkoper, maar net zo goed

De worstelaars smeren zich in met olie De olijfolie wordt uitgedeeld

Wie valt of op zijn rug ligt, verliest

De wedstrijd begint. Olieworstelen is zwaar

Er zijn winnaars ‌.

Onder de douche om de olie af te spoelen

‌ en verliezers

21

b ee l d p u zze l

waar hoort wat

?

Uit deze poster zijn stukjes geknipt.

Zie jij waar ze horen? Schrijf de letters in de vakjes hieronder.

5 n

7

1

2

3

6

4

a

n

a

p

w 22

r

i 1

2

3

4

5

6

7

de oplossing staat hiernaast

D o e d e te s t

Wat weet jij er nu van?

3

O m c i r k e l het g o e d e a nt w o o r d

1

2

Touché betekent:

len

A. Koude douche b. Goed getroffen c. Time out

Voor Turks olieworste-

3

heb je nodig:

eten een speciale

A. Stoofpot B. Stamppot C. Hutspot

A. Smeerolie B. Olijfolie

6

Een worstelaar in Zuid-Sudan

5

Wat doet Manju als ze een

4 wedstrijd verliest?

krijgt meel op zijn

7

Bij Olympisch

worstelen mag je niet

A. Handen, tegen transpiratie B. Gezicht, als bescherming tegen de zon C. Hoofd, voor moed en kracht

a. Ze wordt boos op zichzelf B. Ze praat met haar vriendin C. Ze gaat harder trainen

minuten test

Sumoworstelaars

Sumoworstelaars

dragen een

a. Omslagdoek B. Lendendoek C. Hoofddoek

8

A. Schoppen en slaan B. Aan de haren trekken C. Bijten

Discipline hebben betekent:

A.

B.

C.

Je doet alleen dingen die je leuk vindt Je doet wat moet, ook als je geen zin hebt Je doet wat anderen je vragen

o p l o s s i n g en hand links, hoofd weg. winnaar

links, extra voet, voet weg, tatoeage,

5. C, 6. A+B+C, 7. B, 8. B

Beeldpuzzel pag. 22

Man weg rechts, 2e jongenshoofd

1. B, 2. B, 3. A, 4. A+B+C

iemand van katoen geven

Zoek de verschillen pag. 11:

De test op deze pagina:

wegstreeppuzzel pag. 17:

Rebus pag. 2: Egypte

heb je deze plaatjes bij de verhalen gezien? ze gaan over de rechten van kinderen Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

Ieder kind heeft recht op:

eten & drinken

onderwijs

eigen godsdienst

gezondheid

Ieder kind heeft recht op:

spel

Ieder kind heeft recht op:

eigen mening

Ieder kind heeft recht op bescherming tegen:

Ieder kind heeft recht op bescherming tegen:

Ieder kind heeft recht op bescherming tegen:

mishandeling

geweld, oorlog

kinderarbeid

a d r es s a ms a m postbus 94020, 1090GA, Amsterdam Tel. +31 (0)20 568 84 40 Fax +31 (0)20 568 87 87 E-mail samsam@ncdo w ebsite www.samsam.net

colofon

w e l k e p l a a tje s he b je i n d eze s a m s a m g e v o n d en ?

Re d a c tie Liesbeth Schouten (hoofdredacteur), Hans Serrarens (eindredacteur), Karin Wesselink (redacteur), Marinde Hurenkamp (redacteur), Jenny Mustamu (secretariaat) Thema 'worstelen' Aletta André, Petterik Wiggers, Victoruro Sepúlveda (tekst), Petterik Wiggers, Matt Robson, Jeroen van Amelsvoort, Victoruro Sepúlveda, Tolga Sezgin, Pawel Jaszczuk, Paul van Riel (HH), Simone Vellekoop (fotografie) Ve r d e r w e r kten mee Studio De Leijer, Carry Brugman, Willem Ritstier, Dick Heins ontwerp & illustraties Studio Boot, 's-Hertogenbosch Lit h o g r a f ie & D r u k Veronica Litho & Roto Smeets a d r essenbe h ee r Pondres a b o nnementen ne d e r l a n d gratis voor scholen en kinderen van 9 tot 13 jaar a b o nnement in d e k l a s o f t h u is Ga naar www.samsam.net en klik op ‘over samsam’ N ie u w sbe g r i p Scholen met een abonnement krijgen bij elk nummer Nieuwsbegrip-opdrachten van CED-groep

Les o p d r a c h ten Op www.samsam.net staan lesopdrachten onder 'voor docenten' samsam is een gratis uitgave van:

23

m samsam sams am samsam sam .1 2013

samen delen samen leren s a m e n werken

nr

hallo wereld Maan dblad

m = dader met sam & sam detectives s a m s a de zoek en delen

.5 2012

nr

sam samen leren s a m e n werk en

samsam

hallo wereld

Maandblad

.1 2013

nr

wereldwijd

samsam

sams same same same