samsam samsam m samsam sams
1 d
samen delen samen leren s a m e n werken
samsam = samen delen samen leren s a m e n werke n
amsam jongen (12) vecht met luipaard
chili: weggepest na heldendaad
w
Maan dblad nr.6 2011
were ldwi jd
samsam = samen delen samen leren s a m e n werken
samsam
Maandbla
nr.6 20
wereldwi
test: hoe heldhaftig ben jij?
voor jonge wereldburgers
amsam
samsam = samen delen samen leren s a m e n werken
samsam
Maandbl
nr.6 20
wereldwi
MET WEDSTRIJD: TEKEN JEZELF ALS SUPERHELD
Samsam = samen 2-20
inhoud
19 20 21 - 22 - 23
Thema –
Helden!
Test Hoe heldhaftig ben jij? Sam & Sam En de dader is … Ondertussen in …. Malawi
Pak
bia
istan
Kenia
n
Colom
ista
Afghan
Deze symbolen verwijzen naar de rechten van het kind
Ieder kind heeft recht op:
eten en drinken
onderwijs
de wereld Mongo
Samsam is een oud woord voor: samen, allebei, hetzelfde. Samsam gaat over: samen delen, samen leven, samen spelen, samen leren en samen verantwoordelijk zijn voor een duurzame wereld.
spel
lië
eigen godsdienst
India
gezondheid
Indone
sië
... en bescherming tegen:
kinderarbeid geweld, oorlog mishandeling een eigen mening
Journalist Wies Ubags (zonnebril) en fotograaf David Estrada (wit T.shirt) vonden echte helden in Colombia
van dteie redac
Journalist Aletta André (links) en fotograaf Jocelyn Baun met Indiase helden
Het thema van de Kinderboekenweek is dit jaar ‘Superhelden!’ Daarom ging samsam op zoek naar helden overal ter wereld. We vonden ze in alle soorten en maten! De één redde zijn zus uit de klauwen van een panter en een ander bevrijdde zijn hond van onder een auto. Sommigen werden zelfs beloond voor hun heldendaad. Helden krijgen van iedereen veel bewondering, maar dat al die aandacht ook minder leuk kan uitpakken vertelt Martina uit Chili op pagina 11.
2
En hé, voordat je verder leest: zijn Justin Bieber en Messi echte helden? Of doen popsterren en sporters vooral iets waar ze goed in zijn, en niet meer dan dat?
adres samsam postbus 94020, 1090GA, Amsterdam Tel. +31 (0)20 568 84 40 Fax +31 (0)20 568 87 87 E-mail samsam@ncdo.nl w e b s i t e www.samsam.net Redactie Liesbeth Schouten (hoofdredacteur) Hans Serrarens (eindredacteur) Marinde Hurenkamp (redacteur) Jenny Mustamu (secretariaat) Th e ma ' h e l den ' Aletta André, Wies Ubags, Ton Koene, Ilona Eveleens, Hilde Janssen, Victoruro Sepúlveda (tekst), Karin Wesselink (eindredactie); Jocelyn Baun, Ton Koene, Marieke Wijntjes, Victoruro Sepúlveda, David Estrada, Hilde Janssen, Mohamad Iqbal, MILES Productions/TotoPras, Ric Francis/HH (fotografie) Verder werkten mee Carry Brugman, Willem Ritstier (strip), Leen Baars (inkleuring), Anne Nederkoorn/Anzicht (puzzel pag. 20), Ondertussen in …, Marnix de Bruyne (tekst), Petterik Wiggers (fotografie) vormge ving & illustraties Studio Boot Li t h ograf i e & Druk Veronica Litho & Roto Smeets a d r e s s e n b e h e e r Pondres abonne me nt en n ederlan d gratis voor scholen en kinderen van 9 tot 14 jaar abonne me nt in de klas of thuis Ga naar www.samsam.net en klik op ‘over samsam’ Nieuwsbegrip Scholen met een abonnement krijgen bij elk nummer Nieuwsbegrip-opdrachten van CED-groep Lesopdrachten Op www.samsam.net staan lesopdrachten onder 'voor docenten' @samsam is een gratis uitgave van
Kijk voor filmpjes over helden wereldwijd op samsam.net
“Vorig jaar maakte ik met mijn broer Priyanshu iets héél engs mee. We liepen samen naar school toen plotseling een luipaard opdook. We schrokken en wilden natuurlijk hard wegrennen .…
Wil je weten hoe het afliep? Blader snel naar pagina 6. Daar lees je waarom Priyanshu een held is!”
Priyanka (13) woont in India Chimi Wangmo (l) en haar vriendinnen
3
naar een held Joris was een moedige ridder die volgens oude verhalen een draak doodde. In veel landen en culturen is de heilige Joris (Sint Joris) een symbool voor de overwinning van het goede op het kwade. De naam Joris kom je over de hele wereld en in alle talen tegen. Als jongens- én als meisjesnaam: George, Georgij, György, Georgios, Giorgia, Jorge, Jirí, Jure, Jore, Yorgo, Jaja, Georgette, Georgina, Georgette en er zijn nog veel meer.
Rotterdam
4
Barranquilla Jore
Jore (12): “Ik weet niet precies waarom mijn ouders me de naam Jore gaven. Het klinkt mooi. Ik ken niemand anders die zo heet. Volgens mij is het een Friese naam.”
Georgina
Georgina (12) is naar haar vader George genoemd. “Ik ben trots op mijn naam, want hij klinkt wel belangrijk ”, zegt ze. Toen de Spanjaarden Colombia vijfhonderd jaar geleden veroverden, namen ze de naam George mee. San Jorge (= dezelfde Sint Joris) was een belangrijke heilige in Spanje.
echte
Bij dit verhaal kan je Nieuwsbegrip-opdrachten maken
In India krijgen jonge helden een prijs. Ze rijden op de Nationale Feestdag van India mee in de optocht door de hoofdstad
Helden zijn er in alle soorten en maten: superhelden, jonge helden, bange helden, levende helden, historische helden, striphelden en sprookjeshelden. Hoe verschillend deze helden ook zijn, ĂŠĂŠn ding doen ze allemaal: strijden voor een goede zaak. Voor vrijheid, vrede of het geluk en de veiligheid van anderen. Helden nemen het op tegen krachten die sterker zijn dan zijzelf. Strijden tegen een zwakkere of je gelijke, daar is geen kunst aan. Nee, echte helden nemen het op tegen reuzen, draken, vijandelijke legers, hoge golven, wilde dieren en dictators.
De jonge helden zwaaien vanuit legerjeeps naar het publiek
Lees verder op pagina 6 en 7
5
Aandacht
Over de hele wereld krijgen helden prijzen en aandacht: een brief van de koningin, een stuk in de krant, of een medaille. In India krijgen elk jaar ongeveer twintig kinderen de Nationale Prijs voor Moed. Dit jaar kreeg Charu (11) de prijs omdat hij vocht met dieven in een trein. Dugi, Susheela en Asu (alledrie 14) kregen de prijs omdat ze protesteerden tegen hun gedwongen huwelijk. Ze vonden zichzelf veel te jong om te trouwen.
Luipaard
Eén van de prijswinnaars was ook Priyanshu (12). Hij vertelt. “Ik liep met mijn zus naar school toen plotseling een luipaard over een muur kwam. Ik riep tegen Priyanka: ‘Pak mijn hand, rennen!’, maar het beest sprong bovenop haar. Ik zag bloed uit haar oor komen. Toen ben ik er bovenop gedoken. Ik sloeg het luipaard met mijn schooltas, zo hard als ik kon. Maar hij ging er pas vandoor toen een legerjeep toeterde. Of ik bang was? Nee, ik wilde alleen mijn zus redden”, zegt Priyanshu.
Klauw
Priyanka (13) kan het zich niet goed herinneren. Ze was flauwgevallen. Pas in het ziekenhuis werd ze wakker.
Het luipaard had met zijn klauw haar oor opengehaald. Priyanshu had een wond op zijn voorhoofd. Hij vertelt: “Omdat het luipaard twintig mensen had aangevallen schoot een man hem daarna dood. Dat is zielig, maar anders had hij misschien wel mensen gedood.”
De Leeuw
“In het ziekenhuis werd ik duizelig van alle aandacht. Iedereen wilde horen hoe het gegaan was,” weet Priyanshu nog. “Maar het was ook leuk. Mijn vrienden noemen me nu ‘Leeuw’. Voor de uitreiking van de prijs ging ik naar de hoofdstad Delhi. Samen met de andere winnaars reed ik mee in een optocht. Langs de kant stonden heel veel mensen naar ons te zwaaien.”
Medaille
Priyanshu’s tafel staat propvol prijsbekers. “Dit is mijn favoriet,” zegt Priyanshu trots. “Ik kreeg hem van een hoge legerofficier. De premier van India gaf me een medaille en een oorkonde. Hij zei dat ik moet proberen om altijd zo moedig te blijven. Ik vond het heel bijzonder om de premier te ontmoeten. Dat had ik nooit durven dromen.”
Priyanshu tussen alle krantenartikelen en foto’s. Voor hem ligt de medaille die hij kreeg van de premier van India
In een filmpje op samsam.net laten Priyanshu en Priyanka zien waar ze werden aangevallen
6
• Helden doen dappere dingen • In India bestaat een prijs voor moedige kinderen • Ze krijgen een medaille, oorkonde en schoolgeld
“Het luipaard kwam daar over de muur.”
“Hij sprong zo naar beneden, bovenop mijn zus!”
luipaarden
Hongerige luipaarden zijn gevaarlijk. In de provincie Uttarakhand in het noorden van India leven zo’n tweeduizend van deze roofdieren. Vroeger hielden ze zich schuil in de bossen bij het Himalaya gebergte. Tegenwoordig trekken ze naar de dorpen, op zoek naar voedsel. Dat komt omdat mensen steeds meer bos kappen. Daardoor sterven kleine dieren (= voedsel voor luipaarden) uit. Luipaarden gaan op zoek naar andere prooien, zoals koeien en honden. Een luipaard doden mag niet, omdat het een bedreigde diersoort is. Maar het doden van een dier dat mensen heeft aangevallen, is niet strafbaar.
Broer en zus met de laptop die Priyanshu na zijn heldendaad kreeg van een computerbedrijf. Van hun verwondingen is gelukkig niets meer te zien
7
helden
Dit is mijn held!
Samsam vroeg kinderen in vijf landen wie hun held is. Iedereen had er wel één.
1. Sabia Osmani (11) uit Afghanistan: “President Karzai is mijn held. Hij helpt mijn land na dertig jaar burgeroorlog weer op te bouwen. Karzai verzet zich tegen de Taliban: een groep streng gelovige moslims. De Taliban vindt dat meisjes niet naar school mogen. De president vindt juist dat alle kinderen naar school moeten, ook de meisjes. Daarom liet Karzai veel scholen bouwen. Hij zorgt ook dat we schoolboeken, schriften en pennen hebben. Daarom vind ik hem geweldig!” Sabia: “Het werk van de president is gevaarlijk. Mensen die het niet met hem eens zijn, willen hem doden.”
2. Edwin (11) uit Colombia, redde zijn hond Mateo: “Mateo is een echte pechvogel! Eerst werd hij aangereden door een automobilist die niet voor hem aan de kant ging. Daarna lag hij te slapen onder een geparkeerde auto. Toen die mevrouw wilde wegrijden, reed ze over hem heen. Een buurvrouw kon nog net hard gillen. De auto kon niet meer voor- of achteruit, want dan zou Mateo nog meer geplet worden. Drie mannen van het café op de hoek tilden de auto op. Ik heb Mateo eronder uitgehaald. Hij kan nu niet meer lopen. Mijn familie is arm, maar we proberen toch geld voor een operatie bij elkaar te krijgen.”
8
De kinderen uit de buurt vinden het heel stoer dat Edwin (gele T.shirt) onder de auto durfde te kruipen om Mateo te redden
Op samsam.net staat een filmpje over edwin en de hond
3.
Mentari: “Dit ben ik met mijn ouders. Op school vertel ik dat mijn vader in de gevangenis heeft gezeten. Daar schaam ik me niet voor. Ik ben juist trots op hem.”
De radio dj
Mijn vader
Op samsam.net staat een link naar de blogspots van Mentari en haar vader Mugiyanto
Mentari (10 jaar) uit Indonesië: “Mijn vader werd als student in 1998 ontvoerd door het leger. Ze namen hem gevangen omdat hij demonstraties organiseerde tegen de regering. Mijn vader is later vrijgelaten. Veel gevangenen zijn vermoord of nooit teruggevonden. Voor die verdwenen mensen heeft mijn vader een organisatie opgezet. Ook de nieuwe regering wil niet uitzoeken waar de verdwenen mensen gebleven zijn. Mijn vader legt zich daar niet bij neer. Hij blijft zich inzetten voor vrijheid en mensenrechten. Dat vind ik heel moedig."
4.
Dennis (11) uit Kenia: “In 2008 braken gevechten uit tussen jongeren van verschillende stammen in Kenia. Ook in onze wijk vielen veel doden. Met gevaar voor eigen leven ging dj Rowbow tijdens het geweld de straat op. Hij interviewde mensen en riep de luisteraars op om vrede te sluiten. Rowbow is dj voor Ghetto Radio. (Een ghetto is een wijk met veel arme inwoners.) Dennis en zijn vrienden hebben zelf een hiphopgroep opgericht. We rappen over vrede en vriendschap. Rowbow zegt dat we onze talenten moeten gebruiken. Omdat hij hier is opgegroeid, weet hij dat het leven in een sloppenwijk niet makkelijk is. Rowbow begrijpt ons.”
De rappers van links naar rechts rechts: Dickson (19), Kevin (13), Chichi (9), John (12), Gilbert (13), Geoffrey (12) en Dennis (11). DJ Rowbow (echte naam Robert Ochola) staat in het midden
5. Mijn oom de dokter
Zohaib Ahmed (11 jaar) uit Chitral, Pakistan: “Mijn oom Zafar Ahmed werkt als arts voor een hulporganisatie die overal in Pakistan ziekenhuisjes bouwt. Ook in mijn dorp is nu een ziekenhuis met dokters, dankzij mijn oom. Mijn dorp is heel ver van de bewoonde wereld en de mensen zijn erg arm. Heel lang was hier geen arts en geen ziekenhuis. Daarom gingen veel zieke mensen dood. Ze hadden geen geld om naar de grote stad te reizen." Zohaib: “Mijn oom zorgt ook dat de ziekenhuizen genoeg medicijnen krijgen.”
9
Vernietigende vloedgolf
Het woord tsunami komt van twee Japanse woorden voor ‘hoge’ en ‘golf’. En dat is precies wat een tsunami is: een metershoge golf die over het land slaat en alles vernielt. Een tsunami kan ontstaan door een aardbeving ergens anders. Op Robinson Crusoë, het eiland van Martina, overleden in 2010 zestien mensen door de vloedgolf. De resten van een huis en auto in de Chileense kustplaats Dichato. Na de aardbeving van 8.8. op de schaal van Richter (= zeer zwaar) volgde even later een tsunami
10
De tsunami richtte in 2010 ook op het vasteland van Chili een grote ravage aan
Meisje redt honderden eilandbewoners
weggepest Het is niet altijd makkelijk om een held te zijn. Martina (12) uit Chili weet daar alles van. Ze waarschuwde de mensen op haar eiland voor een tsunami. Bijna iedereen overleefde de ramp en Martina kreeg alle eer. Maar na een tijdje sloeg de dankbaarheid om in geroddel.
Wat is er precies gebeurd?
“Het was midden in de nacht en ik kon niet slapen. Ik wilde net een film gaan kijken, toen ik ineens het huis hoorde kraken. Ik voelde de grond trillen. Even later belde mijn opa, die woont op het vasteland. Hij vertelde dat er werd gewaarschuwd voor een tsunami.”
Wat deed je toen als eerste?
“Ik maakte mijn familie wakker en stopte snel wat spullen in een rugzak: een stijltang, mijn MP4-speler, mijn mooiste nieuwe kleren en een flesje shampoo. Toen rende ik naar buiten. Ik schreeuwde om de mensen wakker te maken. Mijn vader is politieman en vroeg me op de gong in het dorp te slaan. Vier keer slaan betekent: tsunami op komst! Daarna rende ik de bergen in. Daar was ik veilig voor de golven. Alleen merkte ik toen dat mijn tas nog thuis stond. Van ons huis was na de tsunami niets meer over.”
na heldendaad
Hoe voelt dat, een held zijn?
“Aan de ene kant is het geweldig. Ik ben bij de president van Chili op bezoek geweest en ik mocht zijn paleis zien. Verder kreeg ik een medaille van de politie. Ik word op straat herkend en door mensen gefeliciteerd. Maar niet alles is leuk.”
Wat is er niet leuk aan?
“Ik heb soms het gevoel dat ik ben gebruikt. Sommige mensen hebben geld verdiend aan mijn verhaal. Journalisten bijvoorbeeld. En ineens kreeg ik heel veel aandacht. Dat maakte me verlegen en onzeker. Verder werden me een studiebeurs en allerlei andere dingen beloofd, maar ik heb nog niets gekregen.”
Woon je nog steeds op het eiland? “Nee, we zijn verhuisd. Eén van de redenen daarvoor is dat ik het niet meer fijn vond op school. Een krant schreef dat ik gepest werd, maar de journalist had me verkeerd begrepen. Toen werden mijn klasgenoten boos. Mijn beste vriendin liet me in de steek en ik kreeg dreigberichten via sms, Facebook en e-mail. Ik probeerde het uit te leggen, maar niemand geloofde me. Ik ga nu naar een psycholoog die me helpt om te gaan met alles wat gebeurd
Martina: “Ik had nooit gedacht dat mijn leven zo zou veranderen en dat ik zo beroemd zou worden.”
11
M u r e n o m b l i j va n t e w o r d e n
voetballer voetballer
brengt kleur in de wijk
vrolijkheid
In La Paz (Barranquilla, Colombia) de wijk waar Rocío (11) en haar vriendinnen wonen, is veel geweld en armoede. Daarom heeft iedereen behoefte aan wat vrolijkheid. Niet zo gek dat de meisjes geen seconde hoeven na te denken over de vraag wie hun held is: Jeiman, de muurschilder! Ooit was Jeiman bijna profvoetballer, maar toen kreeg hij een ernstig brommerongeluk. Daarom loopt hij met krukken. Rocío bewondert Jeiman omdat hij nooit klaagt. Dat is de reden waarom Jeiman hun held is, hij laat zien dat je niet bij de pakken neer moet zitten. Rocío: "Hij is heel grappig en hij maakt mooie muurschilderingen! “Het leven hier is niet makkelijk,” vertelt Jeiman, “maar ik maak er met mijn muurschilderingen graag grappen over. "
12
Op samsam.net zie je hoe behendig Jeiman nog steeds met een bal is
Jeiman met de kinderen uit de buurt voor één van zijn schilderingen. Rocío staat helemaal links
13
de
v e r d wa a l d i n e e n s n e e u w s t o r m
d a p p e r e zusjes zusjes dappere van de prairie
Longmei (11) en Yurong (9) wonen in Binnen-MongoliĂŤ, een gebied waar China de baas is. Op een dag vraagt hun vader of ze op de schapen willen passen.
Een ijzige wind blaast zoveel sneeuw over de vlakte dat de meisjes al snel niets meer kunnen zien.
Terwijl de meisjes de kudde voortdrijven, betrekt de lucht.
Verblind door de sneeuw beginnen de angstige schapen te rennen.
Als de zusjes in een grot schuilen, ziet Longmei een donkere figuur.
Kilometers lang rennen de zusjes over de besneeuwde prairie. De temperatuur daalt tot heel ver onder het vriespunt.
de zusjes gaan verder.
14
Als Longmei een steen gooit, verdwijnt de dief in de duisternis.
Longmei helpt een schaap dat gevallen is.
Op samsam. net staat een verkorte versie van de Chinese tekenfilm ‘De dappere zusjes van de prairie’
Als Longmei weer op de berghelling is, is Yurong weg. In de verte hoort de Chinese arbeider Wang haar hulpgeroep.
Yurong is uitgeput neergevallen. Haar voeten zijn bevroren.
Na lang zoeken vindt Longmei haar zus.
Met Yurong op haar rug strompelt Longmei verder met de kudde. Het blijft maar sneeuwen.
In het ziekenhuis worden de zusjes goed verzorgd.
Ondertussen zoeken andere arbeiders ook en...
De echte redder
Longmei en Yurong worden gevonden.
Dit is een waargebeurd verhaal. Yurong en Longmei bestaan echt. Ze zijn nu 57 en 59 jaar. Hun redder was alleen niet de Chinees Wang, maar de ‘schapendief’. De man in de grot was geen dief, maar een Mongoolse herder. De Chinese regering had het verhaal een beetje veranderd om te laten zien hoe goed China was voor Binnen-Mongolië. Yurong sloot later vriendschap met ‘de schapendief’. Hij was tenslotte hun echte redder.
Al snel zijn de meisjes de helden van het land. Over ‘De dappere zusjes van de prairie’ worden zelfs een musical en een tekenfilm gemaakt.
15
Verhaal over arme kinderen trekt volle zalen
Wijze lessen van de
regenboog
‘De Regenboog Bende’ is al jaren een héél populair boek in Indonesië. Het verhaal gaat over tien arme jongens en meisjes die samen werken aan hun droom: een betere toekomst. Van het boek is een film gemaakt en nu is er ook een musical. Samsam sprak met twee musicalsterren. Toeristen
Miljoenen Indonesiërs leefden al mee met de avonturen van de Regenboog Bende: een groepje arme kinderen dat er álles voor over had om naar school te gaan. Hun school van toen, niet meer dan een vervallen schuur met een dak waardoor de regen naar binnen sijpelde, is nu een toeristische trekpleister. Duizenden keren is de bouwval al gefotografeerd.
Gratis naar school
bende
moet ook langs een plas waar een vette krokodil zit.” Lintang is de slimste jongen van de klas. Hij wil graag in Parijs studeren, maar door de dood van zijn vader lukt dat niet. Op zijn twaalfde moet hij van school om voor zijn broertjes en zusjes geld te verdienen. “Super jammer maar ook tof,” vindt Hilmi. “Jezelf zo opofferen voor anderen, dat is niet niks.”
Doorbijten
Kiki (13) knikt. Zijn vader is een paar jaar geleden ook overleden en hij moet nu ook thuis geld in het laatje brengen. Na schooltijd verdient hij wat geld als zanger en drummer. Maar écht arm is Kiki niet. Hij heeft zelfs een smartphone. “Het personage dat ik speel heet Mahar. Hij is een echte kunstenaar. Toen de school geen geld had voor mooie kostuums voor een parade, bedacht hij een dans met bananenbladeren en rieten rokjes. Daarmee won de school de eerste prijs.
Niet alleen de kinderen zijn helden, ook hun juf Mus. Zij geloofde in de talenten van haar talenten leerlingen en zorgde ervoor ze “Durf te dromen en gebruik je gratis naar school konden. talenten, voor jezelf én voor Het verhaal begint op de eerste anderen. Dat leert de Regenschooldag. Juf Mus telt maar boog Bende van Juf Mus,” negen kinderen in de klas. Eén te concludeert Kiki. “Het zijn doorweinig volgens de onderwijsinDe Engelse vertaling bijters. Echte helden.” spectie. Sommige ouders willen van het boek hun kind al weer meenemen, maar Juf Mus vraagt nog geduld. Ineens staat nummer tien aan de hand van zijn moeder in de deuropeSuperpopulair ning. Het schooljaar kan beginnen! In het boek ‘De Regenboog Bende’ (2005)
Slimste van de klas
16
“Ik speel Lintang,“ vertelt Hilmi (13). “Hij is mijn held want hij fietst elke dag 40 kilometer op en neer naar school op een véél te grote fiets. En hij
vertelt schrijver Andrea Hirata over zijn jeugd en schooltijd op Belitung, een klein eiland in Indonesië. Meer dan vijf miljoen mensen lazen het boek. De film en de musical trekken grote aantallen bezoekers. Er bestaan plannen om Op samsam.net staat het lied de musical naar Nederland vante de halen. Regenboog Bende
Superpindakaas
In het huis van Sisiliya liggen tabaksbladeren te drogen
Kiki speelt Mahar in de musical
In Malawi heerst nu geen hongersnood, maar er zijn wel mensen die ondervoed zijn. Dat betekent dat ze niet genoeg of niet gezond genoeg eten. Kleine kinderen of zieke volwassenen krijgen dan vaak een mengsel van pindakaas, olie, melkpoeder, suiker, mineralen en vitaminen. Hiervan knappen ze meestal snel op. De pasta is zacht en daarom makkelijk te eten. Kinderen hoeven er niet voor in het ziekenhuis te blijven. Ze sabbelen de zakjes met kant en klare voeding thuis leeg. Wel zo handig voor de moeders die vaak ook voor andere kinderen moeten zorgen.
Hilmi speelt Lintang Maritino vindt de pindapasta lekker
scènes uit de musical
Iedereen naar school
De filmposter van ‘De Regenboog Bende’
De president van Indonesië vindt dat alle leerkrachten de film ‘De Regenboog Bende’ Een zakje pindapasta uit Malawi moeten zien. Hij hoopt dat zij hun leerlingen daarna net zo vooruit helpen als juf Mus. De boodschap is duidelijk: alle kinderen verdienen een kans! In Indonesië gaan nog steeds heel veel kinderen niet naar school. Omdat het te duur is of omdat ze geld moeten verdienen voor hun familie. Op samsam.net staat een filmpje van kinderen die deze superpindakaas eten
17
Geheime wapens en
Striphelden maken de wereld veilig
atoomkracht
Veel bekende Amerikaanse striphelden, Batman, Spiderman en Lara Croft, beschermen de wereld tegen het kwaad. Striphelden uit andere landen doen dat ook. Jalila bijvoorbeeld, of Hanuman en ‘The 99’. Naam: Jalila Land: Egypte Echte naam: Sara
Kareem Stad van Alle Geloven (= Jeruzalem) Alter-ego: atoomwetenschapper Kan: vliegen, door dingen heen kijken en bovenmenselijk goed horen Geheim wapen: atoomkracht Kom niet aan: haar broertjes Raed en Khaled Lessen voor de lezer: tegenslag maakt je sterker; ondanks verschillen moeten we in vrede met elkaar leven. Geboorteplaats: de
Hanuman, de apengod Land: India goddelijke nimf Punjikasthala Bijzondere gaven: kan vliegen en zijn eigen uiterlijk veranderen Geheim wapen: onsterfelijkheid Bekend van: een heel oud Indiaas verhaal over goden en helden. Hanuman bevrijdt met zijn apenleger Sita, de vrouw van de god Rama, uit van de demonenkoning Les voor de lezer: het goede wint altijd van het kwade Naam:
Zoon van: de
Naam: Jabbar
de Machtige Land: Saudi-Arabië Nawaf Al Bilali Beroep: avonturier Speciale kracht: kan met één aanraking een baksteen verpulveren. Jabar is ooit op een landmijn gestapt. Door de explosie kwamen splinters van een edelsteen in zijn lichaam. Sindsdien is hij bovenmenselijk sterk. Lid van: ‘The 99’, een groep internationale superhelden. Hun avonturen zijn gebaseerd op de islamitische geschiedenis Les voor de lezer: terrorisme en haat zijn slecht; mensen moeten elkaars verschillen respecteren Echte naam:
18
H o e
h e l d h a f t i g
doe
O m c i r k e l
h e t
d a t
Het regent en je bent te laat voor school. Ineens hoor je angstig geblaf. Je ziet hoe in
h e t
2
j e
p a s t
minuten test
Je beste vriend(in) loopt elke dag een half uur naar school omdat de bus te duur is en omdat ze niet alleen mag
Wat doe je?
fietsen. Jij…
a b. c.
a. b. c.
a. b. c.
Mijn moeder legt ‘s ochtends een setje klaar. Zij weet wat me goed staat. Ik draag alleen de laatste mode. Het maakt me niet uit, als het maar lekker zit.
mevrouw lastig vallen. Ze doen alsof ze haar tas willen pakken. Wat doe jij?
a. b. c.
Je doet je ogen dicht als het eng is en je denkt: het is maar film. Je zapt steeds weg als het eng is. Je zet de televisie uit en je gaat lekker wii-en met je broertje.
Welke kleren draag jij het liefst?
Op straat zie je een stel jongens een oude
6
Je loopt gauw door en hoopt dat ze je niet zien. Je rent naar huis en roept je moeder. Misschien dat zij wat kan doen. Je aarzelt geen moment, stapt er op af en zegt dat ze moeten ophouden.
Een klasgenoot wordt al weken gepest. Jij…
a. … hoeft toch niets te doen? Je hebt een grote broer die dat soort dingen oplost. b. … pest zelf niet mee, dat weet toch iedereen? c. … zegt de pestkoppen luid en duidelijk dat ze moeten stoppen.
Uitslag Vooral A
Vooral B
Vooral C Jij durft! Jij bent niet snel bang.
samen met je kleine broertje. Hij is duide-
4
vindt het belachelijk, maar het is jouw zaak niet. loopt een paar keer per week mee. Gezellig en nog goed voor je conditie ook! rijdt elke dag een stuk om, zodat jullie samen kunnen fietsen.
Je hebt hart voor de goede zaak en dat laat je graag zien.
Er is een enge film op televisie en je kijkt lijk bang. Wat doe je?
5
b i j
de vijver een hondje dreigt te verdrinken.
a. Je roept: ‘Help, help!’ Als niemand reageert, fiets je door. b. Je kijkt eerst of er voorbijgangers zijn (voor applaus na afloop), dan spring je het water in. c. Je denkt nergens aan, je gooit je fiets neer om het water in te duiken.
3
b e s t e
3
Soms wat meer lef tonen mag wel hoor! Er zal je niks gebeuren.
1
j i j ?
test
de
a n t w o o r d
b e n
19
Hé held op sokken! Een ‘held op sokken’ is bang voor iets dat eigenlijk helemaal niet zo gevaarlijk is. In het plaatje zijn 14 woorden verborgen die beginnen met ‘he’. Kan jij ze vinden? Eén woord geven we vast: held De oplossing s ta at va n a f 4 o k t o b e r op samsam.net
De woorden in de lijst zijn kriskras verstopt in het letterveld: horizontaal, verticaal, diagonaal, van links naar rechts of van rechts naar links. Sommige letters worden in meer woorden gebruikt. Alle woorden gevonden en doorgestreept? Mooi, dan vormen de overgebleven letters, in de leesrichting, de oplossing.
hie r ein dig t he t th em a he ld en
.
20
Coryfee
Idool
Talent
Diva
Kanjer
Topper
Don Q
Kei
Vechter
Grootheid
Meester
Vedette
Held
Nero
Virtuoos
Ideaal
Redder
Onde rtus sen in ‌. Malawi
Maganiza kan hoog springen. Wat wil je, als je elke dag les krijgt in Kung Fu
Boeddha en Kung Fu in Malawi
In het Afrikaanse land Malawi staat een weeshuis waar kinderen vloeiend Chinees leren spreken. En dat is niet het enige. Ze mediteren, eten met stokjes - altijd vegetarisch - en leren acrobatisch vechten.
Op de volgende pagina’s lees je meer
Ondertussen in …. Malawi ondertussen op de noordpool ...
DOSSIER
Ongewoon
afrika
Wie lenig genoeg is, zit tijdens de dienst in de lotushouding, een soort kleermakerszit waarbij je voeten op je dijbenen liggen
Het is half zes in de ochtend en nog aardedonker. In de tempel staan tweehonderdvijftig jongens en meisjes in rijen achter meditatiekussens. Ze hebben hun handen voor de borst gevouwen en zingen Chinese liederen. Wie gaapt of zijn handen niet rechthoudt, krijgt een voorzichtige por van een oudere jongen. Een tempel waar boeddhistische gebeden klinken: het is een ongewoon beeld in Malawi, een land waar de meeste mensen christen of moslim zijn.
Weeshuis De tempel hoort bij het Amitofo weeshuis: een boeddhistisch opvanghuis voor kinderen. De oprichter was een monnik uit Taiwan, een land dat ooit bij China hoorde. Hij reisde door Afrika en zag veel kinderen die hun ouders verloren hadden. Hij besloot geld in te zamelen voor hun onderdak, eten en scholing. In twee andere Afrikaanse landen staan ook van dit soort opvanghuizen.
Stephana (12) slaat traag met een stok op een holle houten goudvis tijdens de ochtenddienst, terwijl de andere kinderen Chinese liedjes zingen
Familiedag
Ndaipanji (12) kan goed met de stokjes overweg. Dat is nog eens wat anders dan eten met je handen, zoals ze in haar dorp gewend zijn
Je hoeft niet per se wees te zijn om in het weeshuis te mogen wonen. De moeder van Albert (13) leeft nog. Hij vertelt: “Mijn vader ging een paar jaar geleden dood, en mijn moeder bleef met vier kinderen achter. Ze had niet genoeg geld om ons allemaal te verzorgen. Toen hoorden we dat ik hier terecht kon.” Mc Donald (15), die al vijf jaar in het weeshuis woont, heeft ook nog een moeder. “Eén keer per jaar ga ik naar haar toe. Soms komt ze hier. Elke maand is er een familiedag. Dan krijgen we veel bezoek.”
Vechtsport De jongens vinden het fijn in het tehuis, ondanks alle regels. “We leren veel over Boeddha (de stichter van het boeddhistische geloof). We proberen zijn voorbeeld te volgen,” vertelt Albert. Dat betekent dat de kinderen bidden, mediteren en vredig proberen te leven. “En we sporten veel,” gaat Albert door. Vooral de dagelijkse lessen in Kung Fu, een vechtsport uit China, vinden de jongens machtig. Ze geven wel eens demonstraties, ook in het buitenland. “Ik ben al in Hongkong, Maleisië en Amerika geweest”, zegt Mc Donald trots.
Watson (12) helpt Maganiza (11) zijn spieren te strekken. Soms is dat pijnlijk.
Geen vlees
Chinees voor later
Dat de kinderen in dit weeshuis Chinees leren, kan handig zijn voor hun toekomst. Wie weet krijgen ze een baan bij een Chinees bedrijf in Malawi. In de hoofdstad bouwen Chinese arbeiders nu bijvoorbeeld een gigantisch super-de-luxe hotel. Ook in andere Afrikaanse landen zijn veel bedrijven uit China aan het werk. Ze leggen bijvoorbeeld wegen of spoorlijnen aan. In ruil daarvoor leveren de Afrikaanse landen olie, koper of andere metalen aan China.
afrika
Kelvin (13) helpt bij het koken. Alle jongens én meisjes doen dat op zijn tijd. Ook wassen ze zelf hun kleren
De jongens laten zien dat de tempel twee zalen heeft. In elke zaal staan drie grote gouden Boeddhabeelden. Vanuit de tempel zie je dat de andere gebouwen op het terrein ook in Chinese stijl zijn gebouwd. De uiteinden van de daken krullen sierlijk naar boven. Vindt hun familie het niet gek; mediteren, vegetarisch eten en over Boeddha leren? Voor Mc Donald is het geen probleem: “Hier ben ik boeddhist en eet ik vegetarisch, in mijn dorp ben ik christen.”
amsam samsam samsam samsam
msam = men delen men leren m e n werke n
samen delen samen leren s a m e n werken
nr.6 2011
wereldwijd
zoek de dader met samMaan & dblad sam detectives
msam
nr.5 2011
MALA W I
sa
samsam = samen delen samen leren s a m e n werken
samsam
Maandblad
nr.5 2011
MALA W I
sa