Zweedse wietvluchtelingen

Dealer Sandy van coffeeshop Funky Munkey in Amsterdam kwam met een goede tip: Big Ape. Geen nieuwe wiet, maar haar vriend Niklas die oldskool hiphop maakt.

Het stel uit het zuiden van Zweden is een dik jaar geleden hun land ontvlucht om hier in alle rust van welverdiende joints te kunnen genieten. In Amsterdam voelen ze zich helemaal happy. Naast zijn werk in de horeca houdt Niklas (33) nog wat tijd over voor zijn andere passie naast wiet, namelijk met het produceren van hiphoptracks. Sandy (31): “Ik denk dat hij veel talent heeft, hij moet echt een kans krijgen om de massa’s te bereiken.” Niklas: “We doen het al wel goed in de States, op collegeradio bijvoorbeeld. Voor de underground hiphopliefhebber is dat de plek. Ik werk samen met Amerikaanse MC’s, vooral met L.i.f.e. Long uit Brooklyn, New York. We hebben net een album uitgebracht, Crossing The Globe.”

Het eerste contact verliep via email, er kwam een track van, toen een EP en daarna een album. “We gaan daar vaak naar toe en treden er dan veel op. L.i.f.e. Long is niet de grootste naam in hiphop, maar hij heeft echt een fanbase.”

Sandy: “Hij is heel actief en promoot zichzelf goed.” Niklas: “We hebben altijd een goede tijd in New York, maar uiteindelijk hebben we toch voor Amsterdam gekozen. In New York moet je ook altijd oppassen voor de politie als je smookt...” Niklas heeft zich al wat verdiept in de Nederlandse hiphop en van alles proberen te ontdekken, maar er nog weinig tijd voor gehad. “Wel vertelt iedereen me dat ik naar Rotterdam moet gaan.” Sandy: “In Amsterdam is het volgens mij een kleine scène, je ziet steeds dezelfde mensen bij hiphopshows. We waren laatst nog naar het Hiphopfestival geweest in Amsterdam-

Noord, dat was tof. Er was wel heel slecht reclame voor gemaakt: er traden grote namen op maar er stond niemand op de poster vermeld. Pas twee dagen ervoor kwamen we erachter dat het plaats zou vinden. Misschien gaat alles online? Je moet echt onderzoek doen, anders weet je niks. Het wordt je niet makkelijk gemaakt om informatie te krijgen.”

“Ik heb me nooit veilig gevoeld als ik in Zweden een joint opstak.”

Smerige sound

Big Ape gebruikt samples waar niemand iets mee doet, vooral stukjes uit Zweedse muziek. “Bijna iedereen daar wil als de Amerikanen klinken, vooral hoe ze hun beats maken. Maar het lijkt meestal op iets dat al bestaat. Ik haal mijn materiaal uit Zweedse progrock, ik heb nog wat platen van de communistische partij uit de sixties - daar vind je nog eens wat bijzondere dingen op! Ik gebruik vooral samples van vinyl, en werk met een MPC, een soort oersampler. Dat doet haast niemand meer, maar ik vind het de beste manier. De nieuwe generatie heeft een andere manier om beats te maken.” Sandy: “Maar met vinyl en MPC krijg je wel die echte, smerige sound.” Niklas: “De kids willen iets anders, voor hen klinkt het echt ouderwets.”

Big Ape heeft nog steeds zijn crew in Zweden, Elite Fleet. Daar komt ook een album van uit, op KutMasta Kurt’s label. “Dan zijn we opeens labelmaten met Kool Keith en zo!” In Zuid-Zweden zijn nog wel wat leuke MC’s te vinden trouwens, zoals Maylay Sparks, en J-Ro van Tha Alkaholics. “Ik denk dat ze van het Zweedse sociale systeem houden...” Dan heb je nog Timbuktu, en verder Prop Dylan, die net iets uit heeft dat geproduceerd wordt door DJ Premier van Gang Starr. “Dat is heel wat in Zweden!”

Als hij muziek maakt vindt Niklas het heerlijk om spaced-out te zijn. “Je pikt alles op de achtergrond eruit en kan dat allemaal gebruiken, en dingen lijken zich van zichzelf op te lossen. Heel veel beats zou ik nooit kunnen namaken, want ik weet niet meer hoe ik het opnieuw zou moeten doen.”

Sandy & Niklas

Het uit Zweden gevluchte koppel verwijst naar een nummer uit 1998 van Highlife, met op de cover Zweden: Het NoordKorea van Europa. Volgens Sandy en Niklas is het echt zo. Het drugsbeleid in het Scandinavische land is haast middeleeuws te noemen. Ze vertellen over de huidige situatie in Zweden.

Niklas: “Ze hebben echt teams die gewoon over straat lopen en blowers moeten oppakken.” Sandy: “Ze zien er een beetje uit als een junkie of alcoholist en gaan naar alle bekende blowplekken zoals parken.” Niklas: “Tien jaar geleden nog rolde ik een joint na het werk en ging in het bos wandelen, en even zitten om verder te genieten, maar dat gaat niet meer. Als er iemand komt kun je je beter verstoppen.” Sandy: “Dat is echt van de laatste vijf jaar. Er werd toen veel geld uitgetrokken voor een antidrugs taskforce.” Niklas: “En die ging toen achter blowers aan, want die zijn het makkelijkst te pakken.”

Boete

De wiet in Zweden wordt volgens Sandy en Niklas nu voor het grootste deel zelf verbouwd. Sandy: “Dat is voor veel mensen echt een revolutie.” Niklas: “Er wordt ook veel gekweekt in huizen op het platteland, of oude fabrieken. Maar als je gepakt wordt terwijl je blowt komt dat je op een stevige boete te staan, moet je elke maand zeker een half jaar lang je urine inleveren, en iedere keer dat je dat moet afstaan moet je de dokter betalen.” Sandy: “Het wordt bij je persoonsnummer genoteerd en dat maakt het moeilijk om bijvoorbeeld een huis te huren of een lening af te sluiten.” Niklas: “En dat alleen maar omdat je een joint rookt, het is echt belachelijk. Zweden is een geweldig land, maar wat blowen betreft...” Sandy: “Er is wel een echte drinkermentaliteit, Zweden drinken om dronken te worden. Als ze niet meer kunnen lopen, dan is het goed.”

Sandy blowde voor het eerst in Christiania, de vrijplaats in het Deense Kopenhagen waar je in Pusher Street (inmiddels weer) aan wiet en hasj kan komen. Op een gegeven moment ging het duo zowat wekelijks naar Christiania. Niklas: ”Maar een vriend van mij kweekte ook, hij woonde in hartje centrum en had in zijn huis een cabine vol staan. Je kon het tot op straat ruiken, twee blokken verder. Niemand begreep dat we niet opgepakt zijn.” Sandy: “Als je de deur opendeed werd je zowat omver geblazen door de geur... De zaden had hij in Amsterdam gekocht, toen we daar voor de eerste keer naar toe gingen. De instructies voor het kweken waren makkelijk online te vinden. En als je eenmaal Amsterdamse wiet geproefd hebt, dan is het moeilijk om terug te gaan naar het roken van zooi. En ook al hadden we meestal spul van Christiania, je kan het toch niet vergelijken met de wiet hier.”

Taboe

Sandy: “Ik heb me nooit veilig gevoeld als ik in Zweden een joint opstak.” Niklas: “Je moet je deur op slot doen, de gordijnen dicht, en je brandt wierook bij de deur zodat het niet naar wiet ruikt.” Sandy: “Blowen was altijd een heel ritueel, met diverse scenario’s voor wat we zouden doen, en iedere stap vooruit gepland.” Niklas: “Je moet een vluchtroute hebben.” Sandy: “Je moet weten wat je doet als je ouders komen, of de politie, de buren of de huiseigenaar - verschillende oplossingen hebben.” Niklas: “Terwijl je juist wilt relaxen als je thuis bent!” Sandy: “We hebben eens drie kwartier plat op de grond gelegen, met de lichten uit, volgens mij was dat voor je vader.” Niklas: “En nu kan ik gewoon voor zijn neus blowen!” Sandy: “Het is toch niet normaal, wat voor leven is dat als je van iets houdt?” Niklas: “Je vertelt ook niet dat je blowt, het is taboe, je bent gelijk een junkie.” Sandy: “Al op school leer je dat het deuren naar verdere verslaving opent.”

Kush is de favoriet van Sandy, hoe sterker hoe beter. “Grote toeters! De 100% sativa’s!” Niklas: “Haze’s, die houden me wakker. Het maakt dat ik aan de slag ga. Ik ben het liefst high. Niet stoned, zoals zij...” Sandy: “Ik ben verslaafd aan televisie en wordt daar graag een geheel mee. Dat gaat stoned uitstekend!”