Maastricht: Franse blowers niet blij

Maastricht en het buurlandcriterium

Onbegrip bij Franse blowers

Door: Michiel Panhuysen

Een mooie zaterdagmiddag eind oktober. Een stel uit het Franse Lille, goed gekleed, begin dertig, staat voor de deur van de Maastrichtse coffeeshop Easy Going, enigszins gedesillusioneerd.

Hij: “We mogen er niet in, dat is iets nieuws. Dat hebben we hier nog nooit meegemaakt. We gaan een paar keer per jaar een weekeindje naar Maastricht. Daar horen een paar coffeeshopbezoekjes bij natuurlijk. Dat maakt Nederland speci-

aal. Ik kan ergens wel begrijpen dat ze de wietverkoop aan buitenlanders aan banden leggen, maar het is natuurlijk wel jammer. Misschien moeten we in Lille zelf maar een coffeeshop openen...”

Zij: ”Ik vind het racistisch. We zagen kort geleden een docu over Zuid-Afrika tijdens de Apartheid. Dit begint er aardig op te lijken. Belgen mogen wel naar binnen en wij niet. Alleen maar omdat we een Frans paspoort hebben. Ik heb zoiets nog nooit meegemaakt. Kom, we gaan op zoek naar een plek waar ze wel een jointje hebben.”

Op de deur van de Maastrichtse coffeeshops hangt een grote poster: ‘Non Nein France Luxembourg. Oui Ja Nederland Deutschland België Belgique’. Vanaf 1 oktober passen de Maastrichtse coffeeshops het zogenaamde buurlandcriterium toe. Alleen personen met een geldig Nederlands, Belgisch of Duits identiteitsbewijs mogen naar binnen, of andere nationaliteiten die kunnen aantonen dat ze in deze drie landen studeren of werken.

”Ik vind het racistisch. We zagen kort geleden een docu over Zuid-Afrika tijdens de Apartheid. Dit begint er aardig op te lijken.”

Europese gedachte?

Even later komt een groepje van twee mannen en twee vrouwen niet door de paspoortcontrole bij de portier van de coffeeshop. “We zijn collega’s en we werken in Düsseldorf”, legt een van de mannen uit. “Ik heb de Franse nationaliteit, maar mijn collega is Spaans en de dames komen uit Portugal. Ik was hier voor de zomer en toen mocht ik als Fransman gewoon naar binnen. Dat is nu veranderd. Op zich zouden we naar binnen mogen, want we hebben alle vier werk in Duitsland, een buurland. Maar dat kan ik op dit moment niet bewijzen, dus we komen er niet in. Ergens begrijp ik het wel, maar toch is het jammer. Ik snap niet waarom ze een verschil maken tussen Belgen en Duitsers en de rest. Ik kom zelf oorspronkelijk uit Parijs. Dat ligt heel wat dichter bij Maastricht dan Berlijn. Ik vraag me af of dit binnen de Europese gedachte wel toelaatbaar is. We zijn alle vier Europese juristen, we zullen het eens uitzoeken... Maarreh: hoe vinden we nu toch wat te roken?”

Regeerakkoord

Marc Josemans, woordvoerder van de VOCM, de Vereniging Of ciële Coffeeshops Maastricht, legt uit waarom de coffeeshops in Maastricht over zijn gegaan tot het hanteren van het ‘buurlandcriterium’: “Er zijn kort gezegd drie redenen die ons hebben doen besluiten tot het weren van een deel van de buitenlanders. Ten eerste geven we met deze maatregel uitvoering aan een in het regeerakkoord opgenomen wens. In dat akkoord staat dat de coffeeshops in grensgemeenten op de een of andere manier aan zelfregulering moeten doen om wat kleinschaliger te worden.

We hebben het aantal bezoekers uitgebreid geteld vóór de invoering van de maatregel en erna. De resultaten van de tellingen worden pas begin november bekend, maar we schatten dat er door toepassing van het buurlandcriterium twintig procent minder coffeeshopbezoekers in Maastricht zullen zijn. Een belangrijk deel van de bezoekers die we weren komt uit Frankrijk, maar ook Luxemburgers, Amerikanen en Spanjaarden komen er niet meer in.”

Gemeenteraad

Een tweede reden is de wens van de gemeenteraad om de verkeersdruk in het centrum af te laten nemen. “Het grootste deel van de buitenlandse coffeeshopbezoe-

Verplaatsing shops

De toestroom van buitenlandse toeristen naar de coffeeshops is al jaren een gevoelig punt. De buitenlandse bezoekers leveren overlast op, die vooral bestaat uit parkeeroverlast. De Maastrichtse coffeeshops werkten al jaren geleden met goedvinden van toenmalig burgemeester Leers een plan uit.

De grondgedachte daarbij was simpel. Maastricht heeft een regiofunctie, het is de enige gemeente in dat deel van de provincie met coffeeshops. Mensen uit een groot gebied rondom de stad komen naar Maastricht voor een coffeeshopbezoek. Als een deel van al die niet-Maastrichtenaren terecht zou kunnen in coffeeshops aan de rand van de stad, liefst nabij de uitvalswegen, zou dat een groot deel van de overlast kunnen wegnemen.

Industrieterrein

Die gedachte werd uitgewerkt in een plan waarin zeven van de veertien coffeeshops naar drie industrieterreinen aan de rand van de gemeente zouden verhuizen. Dat haalt de parkeeroverlast uit de stad, want op de drie industrieterreinen is plek zat. Verder liggen de plekken dicht bij de snelweg, zodat er ook geen noemenswaardige verkeerstoename zal zijn. Tot slot zijn afgebakende terreinen aan de rand van de bebouwing makkelijk in de gaten te houden en te beveiligen. En drugsrunners en andere criminaliteit is er makkelijk te weren. De Maastrichtse gemeenteraad steunt de verplaatsingsplannen.

In 2007 zou de eerste shop al verhuizen, maar na protest van omliggende gemeenten wees een rechter het plan terug naar de ontwerptafel. Inmiddels lijkt het erop dat het plan, ondanks alle protesten van burgemeesters van de omliggende dorpen, toch doorgaat. In juni 2013 verhuizen de coffeeshops Mississippi, Missouri en Smokey naar een ongebruikt industrieterrein ten zuiden van de stad.

Vanaf 1 oktober passen de Maastrichtse coffeeshops het zogenaamde buurlandcriterium toe.

kers komt naar één van de shops in het centrum. Een belangrijk deel van deze bezoekers neemt de auto, dus door een deel van de buitenlanders te weren zal er minder autoverkeer naar het centrum komen en zal naar verwachting de overlast afnemen. Dit is ook een belangrijke reden om

Ook Luxemburgers, Amerikanen en Spanjaarden zijn niet langer welkom.

Duitsers en Belgen wel nog toe te laten. Die komen vaak met de trein.” Overigens vrezen omliggende fastfoodrestaurants een aanzienlijke daling van hun omzet door de maatregel. Veel klanten gaan na het bezoek aan de coffeeshop nog even een broodje of iets anders eten. De snacktenten hopen dat de coffeeshops zichzelf niet nóg meer beperkingen gaan opleggen...

Drugsrunners

Er is nóg een derde reden voor de zelfbeperking van de coffeeshops. Josemans en andere Maastrichtse coffeeshopondernemers hopen dat ze met de maatregel kunnen aantonen dat een voorgenomen invoering van de wietpas onwenselijke bijeffecten heeft: “Het is goed mogelijk dat de overlast in de Maastrichtse wijken toe gaat nemen omdat we nu een deel van de bezoekers wegsturen aan de deur. Het zou zo maar kunnen dat die hun heil elders in de stad gaan zoeken. Er zijn inmiddels ook al weer heel wat drugsrunners in de stad gesignaleerd. Een afname van het of ciële aanbod betekent niet dat de vraag naar cannabis zal afnemen. Wij zijn er van overtuigd dat de wietpas veel blowers de illegaliteit in sluist. Mensen op zoek naar wiet zullen die altijd ergens vinden. De zelfbeperking die we met het buurlandcriterium doorvoeren toont aan wat er gebeurt als je bepaalde groepen mensen uit de coffee-

shops weert. Beleidsmakers kunnen mensen met een behoefte aan cannabis sturen: Op dit moment lijken ze die vooral de illegaliteit in te willen dirigeren....”

Huisreglement

Terug naar de straat, vóór de Easy Going. Drie Franse jonge jongens leunen tegen een voorgevel op een meter of dertig van de ingang van de coffeeshop. Ze overleggen met een vierde jongen. Die vierde gaat de shop in met een Belgisch paspoort. Op het moment dat hij bij het loket wil bestellen haalt de bedrijfsleider van de coffeeshop hem uit de rij, neemt hem even apart en legt hem uit dat doorverkopen van wiet niet volgens de huisregels is. De jeugdige Belg krijgt op een rustige maar doordringende manier uitleg van het huisreglement, en mag met een stevige waarschuwing, maar zonder wiet, vertrekken. “We houden hem vanaf nu in de gaten,” zegt de bedrijfsleider. “Als hij het nog eens probeert, dan zorg ik er persoonlijk voor dat hij geen Maastrichtse shop meer binnenkomt.”