Van Ambulanceverpleegkundige naar Lifecoach voor hulpverleners

Van Ambulanceverpleegkundige naar Lifecoach voor hulpverleners Hoe een huis op een dijkje mijn carrière veranderde

Door Angelique Pollen

Huisje, boompje, dijkje… We reden met spoed over een dijkje toen ik plots enorm misselijk werd. Het verraste me omdat het zo snel opkwam en het niet eerder was gebeurd. Bovendien was het geen kronkelige weg en reed mijn collega snel maar keurig. Terwijl ik me naar links draaide om mijn collega in te seinen dat ik niet lekker was geworden, zag ik in een flits het huis waar ik jaren eerder betrokken was geweest bij een vreselijk familiedrama. Ik kreeg kippenvel, rilde en moest spontaan bijna overgeven. Maar net zo snel als het nare gevoel kwam opzetten, verdween het ook weer zo gauw we het huis gepasseerd waren.

Deze ervaring zette me aan het denken. Ik had niet bewust geweten waar we reden maar blijkbaar herkende mijn lijf het wel?! Had de hulpverlening van toen me geraakt op een manier waar ik geen weet van had? Na het incident had ik geen merk

bare last gehad: ik had er niet van wakker gelegen, geen flashbacks gehad en toch reageerde mijn lijf zo heftig bij het gewoon langsrijden…

Het deed me denken aan kippenvel krijgen bij het horen van een specifiek liedje of het ruiken van een bepaalde geur. Dit zijn dan meestal prettige herinneringen die boven komen en waar je lijf op reageert. Nu was het helemaal geen prettige ervaring die bovenkwam. Ik vroeg me gelijk af hoeveel van de hulpverleningen waar ik bij betrokken was geweest nog meer in mijn lijf ‘opgeslagen’ waren. Maar vooral: wat kon ik zelf doen om er geen last van te krijgen en me voor erger te behoeden? En hoe is dit bij mijn collega’s, vroeg ik mij af. We hebben allemaal onze eigen ‘dijkjes’ waar we, of we willen of niet, even terug gezogen worden naar een ingrijpend incident.

V inger in de dijk Toen ik polste bij collega’s hoe zij hier mee omgingen hoorde ik reacties van ‘het doet me niets meer, ik heb al zoveel meegemaakt’ en ‘als ik daar aandacht aan ga besteden, gaat er zo’n beerput open, dat durf ik niet’ tot ‘als ik dat ga voelen, kan ik mijn werk niet meer doen’. Was dit mogelijk struisvogelpolitiek en bijbehorende heilige huisjes (met of zonder dijkjes), een overlevingsmechanisme? Maar werkt dat ook voor ons op de langere termijn?

In de loop van jaren kwamen er collega’s thuis te zitten voor wie het ‘even te veel was geworden’, sommigen kwamen niet terug. Het raakte me dat mensen die hun leven in het teken van zorgen voor een ander plaatsten, zelf zo in de problemen waren gekomen. Dat zette me aan het denken hoe ik dat voor mijzelf, maar het liefst ook voor hulpverleners in het algemeen, zou kunnen voorkómen. Van het een kwam het ander en ging ik mij omscholen tot lifecoach. Tijdens de opleiding tot coach werd ik verrast door herinneringen aan hulpverleningen door de jaren heen, 33 jaar terug. Minder leuke, heftige en verdrietige maar vooral ook grappige en mooie momenten passeerden de revue. Het deed me denken aan wat je soms hoort van mensen die thuis komen te zitten of met pensioen zijn, dat oude herinneringen onverwacht naar boven komen. Wat had ik veel meegemaakt en wat had ik daar weinig bij stil gestaan! Nu ik op een rustige, milde wijze terug kon kijken naar alles wat ik had gezien, gehoord , geroken en besloten, realiseerde ik me dat ik eigenlijk best slecht voor mezelf had gezorgd. En hoeveel er vast zat in mijn lijf. Daar wilde ik meer mee doen! Ik stuitte op iets wat internationaal al aan veel geüniformeerden wordt geleerd om lichamelijke en psychische klachten ten gevolge van het werk te voorkomen: Tension Releasing Exercises (TRE®).

Trillen TRE® is een techniek die gebruikt wordt om spanning uit het lichaam te laten trillen. Dit is een bekend oeroud mechanisme bij mens en dier: bij pijn, angst of gevaar schud je door trillingen de spanning letterlijk en figuurlijk van je af. Door het trillen vermindert de spierspanning en verlaag je je adrenaline- en cortisolniveau waardoor je zenuwstelsel kalmeert. In de moderne tijd is deze eenvoudige en lichaamseigen doeltreffende methode helaas onderdrukt en vergeten geraakt. Wij hebben ons nu zelfs aangeleerd om, als we stress of iets naars ervaren, dit in ons lijf vast te zetten en op te slaan in plaats van het ‘eruit te schudden’. Zo blijft het lichaam in een stressmodus wat enorm veel energie kost en allerlei lichamelijke en psychische klachten tot gevolg heeft. Waarom sprak TRE® mij zo aan? Van kinds af aan trilde ik bij spanning. Dat probeerde ik vroeger altijd te onderdrukken omdat daar een oordeel op zat. Het was een teken van zwakte, niet cool. Het gevolg was dat ik al op jonge leeftijd een hoge bloeddruk en een ritmestoornis had. Ook patiënten en omstanders na een schokkende ervaring zag ik vaak trillen, net zoals sommige collega’s bij of na heftige hulpverleningen. Met TRE® leerde ik dat trillen juist goed was, een natuurlijk helpende reactie van je lichaam. Dieren en kleine kinderen hebben dit mechanisme nog niet onderdrukt en zie je nog gewoon rillen en schudden na een spannende gebeurtenis.

Oefeningen Door zeven eenvoudige oefeningen te doen, wek je trillingen op die jouw zenuwstelsel overnemen. Het effect is dat het lichaam zichzelf kalmeert. In plaats van spanning of stress op te slaan, laat je het los. Dat werkt enorm bevrijdend. Je lichaam leert het loslaatmechanisme herkennen waardoor je het zelf kan toepassen wanneer de behoefte daar is. Zonder allerlei poespas eromheen: je hoeft niet naar een emotie, je hoeft de stressor niet te weten en je hoeft niet naar een herinnering. De trilling vindt zijn weg door je lijf. Het helpt je niet alleen de dagelijkse stress van je af te schudden maar ook om dieper opgeslagen trauma’s uit je lichaam los te laten. Wat ik bovendien heel fijn vind: TRE® leert je zelfreguleren waardoor je beter grenzen voelt en aangeeft, hierdoor kom je meer in balans. Het is lichaamseigen en hierdoor snel aangeleerd. Ideaal dus voor mensen die in de zorg werken! In landen als Japan, Noord-Amerika en ZuidAfrika wordt TRE® al toegepast in de reguliere gezondheidszorg omdat het lichamelijke en geestelijke aandoeningen, die verergeren bij stress of spanning, verbetert. Het is populair bij first-responders, vluchtelingen en defensie omdat je niet naar een traumatische herinnering hoeft. De oplossing voor traumatische klachten zit niet in het herbeleven maar in het weer in beweging brengen van wat zich vast heeft gezet in het lijf. Je lijf bepaalt het tempo, niet je hoofd. En dat is wat het zo mild en effectief maakt!

Van dijkje naar praktijkje… Door TRE® te beoefenen liet ik diepe spanning los en kon ik binnen een half jaar stoppen met mijn cardiale medicijnen. Bijkomende bonus was dat de pijn door reuma in mijn gewrichten en rug ook minder werd en ik meer vanuit kracht keuzes ging maken. Zo heb ik de overstap gemaakt naar een eigen coachpraktijk voor hulpverleners en mensen met spanninggerelateerde aandoeningen. Mijn dijkje was in de loop van jaren, zonder dat ik me er bewust van was, aan het doorbreken. De vinger van Hansje heeft het lang volgehouden! Op tijd ben ik gaan stutten, zelf en met hulp van anderen. Dit was geen makkelijk pad. Het loslaten van waar ik goed in was, ’acute hulp verlenen’ en mijn ‘ambuidentiteit’ was een moeilijk en pijnlijk afscheid. Wetende dat ik mijn pensioenleeftijd niet zou halen in de zorg, motiveerde me door te gaan en heeft geresulteerd in zorgverlening op een ander vlak waar mijn passie lag: hulp bieden aan mensen uit de zorg! Ik heb nu mijn eigen praktijk, geef workshops ‘Jij Zorgt Wie Zorgt voor Jou?’ en begeleid mensen in groepen en individueel. Tension Releasing Exercises is in mijn ogen een lifeskill waar elke hulpverlener recht op heeft om goed met de onvermijdelijke downs en spanningen van het hulpverleningswerk om te gaan. Door een TRE®-Provider leer je in een veilige setting te ontladen. Eenmaal aangeleerd is het een effectief en nononsense zelfhulpmethode om in balans te blijven! Hoe is het gesteld met jouw dijkje of dat van je team? Vraag je je ook wel eens af hoe je het vol gaat houden? Wil je preventief of herstellend zelfregie pakken? Ervaar ‘het trucje van je lijf ’!

Over de auteur

Angelique Pollen is gecertificeerd Advanced TRE® Provider en ICC/CCambulanceverpleegkundige en heeft een eigen coachpraktijk voor traumastressrelease. Meer informatie vind je op haar website: www. traumastressrelease.com. Je kunt haar ook mailen via info@traumastressrelease.com.

Verbaast u! Ik doe het nog regelmatig…

Na ruim vijftien jaar werkzaam te zijn als ambulanceverpleegkundige, ga ik toch proberen wat belevenissen aan het papier toe te vertrouwen. Zo wil ik een inkijkje geven in de diversiteit van situaties waar je samen met je collega chauffeur voor komt te staan. Grappige situaties, verdrietige, moeilijke, idiote, stupide situaties. Het is fascinerend om stil te staan bij al die verschillende gedragingen, van al die verschillende mensen, in al die verschillende omstandigheden.

Door Peter Dik, ambulanceverpleegkundige

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap? In de nachtdienst een half uurtje op de bank liggen moet je ook eigenlijk niet doen. Voor je het weet ben je in dromenland. De pieper weet daar wel raad mee! Het is een onaangename manier om gewekt te worden, kan ik u verzekeren! Situatie: nachtdienst, het is 06.30 uur. Melding: vrouw met acute buikpijn. Buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan niet op voorhand worden uitgesloten. Bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd met acute buikpijnklachten, moet altijd gedacht worden aan een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Een in potentie levensgevaarlijke aandoening! Hans en ik waren hierdoor, nog voordat de roldeur zich achter ons gesloten had, moe maar wakker! Met zwaailicht en sirene begaven we ons naar Amsterdam-Noord. De eerste forensen waren al op de weg. In de verte zagen we dat het alweer licht werd… Nog geen tien minuten later bellen wij aan bij een flat. Onmiddellijk wordt de toegangsdeur ontgrendeld en klinkt door de intercom een blikkerige vrouwenstem: “Derde verdieping!” Met monitor, koffer en zuurstof loop ik achter Hans aan naar binnen. Geen lift. Traplopen dus… Aangekomen bij de juiste woning wordt bijna direct nadat wij hadden aangebeld de deur voor ons geopend. Een grote Surinaamse vrouw in badjas doet open. Ze loopt rechtop (mensen met buikklachten krommen zich vaak voorover) en maakt een ontspannen indruk.

“Goedemorgen. Komen wij voor u?”, vraag ik. “Ja natuurlijk, voor wie anders?” “Tja, ik weet niet of u alleen thuis bent?”, licht ik toe

Ze antwoordt niet meer, keert zich om en loopt voor ons uit de woonkamer in. Terwijl we achter haar aan lopen wisselen Hans en ik een blik van verstandhouding uit: buitenbaarmoederlijke zwangerschap? Echt niet! “Wat is er aan de hand?”, vraag ik, terwijl ik de koffer en monitor neerzet. “Ik heb menstruatiepijn”, antwoordt ze direct. “Menstruatiepijn? Weet u dat zeker?”, vraag ik.

“Ja, tuurlijk weet ik dat zeker! Ik heb wel vaker menstruatiepijn!”. “En wat doet u dan normaliter?” “Dan neem ik twee paracetamolletjes!” “Oké, en dat heeft u nu ook gedaan?” “Nee, die zijn op en de winkels zijn nog niet open!” “Maar dan belt u toch geen ambulance?”, vraag ik oprecht verbaasd. Nu reageert mevrouw écht geïrriteerd! “Nee!!! Maar mijn prepaid is op! Ik kan alleen maar 112 bellen!!!” En daar sta je dan. Aan de andere kant van de stad, moe, en onze diensttijd zit erop…

Op feestjes wordt regelmatig voorzichtig geïnformeerd naar mijn belevenissen op mijn werk. Dit gaat meestal als volgt: “He, Peet, hoe is het op je werk? Druk?”. “Prima! En de drukte valt wel mee hoor, ik zie maar één patiënt per keer!” “Tsss…, nou…, zou het niet kunnen hoor, wat jij doet…” “Wel hoor, alles is te leren!” “Je zal wel een hoop meemaken hè…?” “Mwah…, valt wel mee hoor. Ik maak niet zo veel mee.” “Hahaha! Nou, volgens mij kan jij er wel een boekje over volschrijven!”