34 minute read
Σχόλια
Και τώρα τί κάνουμε; Τί γίνεται τώρα, που οι Αγγλοσάξονες ξαναβρήκαν την κοινή καταγωγή και γλώσσα και “αριβεντέρτσι Ρόμα”;
Advertisement
Για να λέμε την αλήθεια, ο Μπάιντεν κάνει ακόμη πιο εμφανή την πρόθεση του Τραμπ, που έλεγε κάθε τόσο “Πρώτα η Αμερική”. Και εδώ φαίνεται ότι το “βαθύ κράτος” των ΗΠΑ, είχε σχεδιάσει την αγγλοσαξονική συμμαχία πολύ πριν τη “συλλάβει” ο Τραμπ και την ενισχύσει ο Μπάιντεν.
Έκανε “μπαμ” πια ότι οι ΗΠΑ δεν άντεχαν να σηκώνουν μόνες τους το βάρος της άμυνας κατά του νέου μεγάλου αντιπάλου, της Κίνας. Οι μάχες που έχαναν συνεχώς οι Αμερικανοί στον οικονομικό πόλεμο, η διείσδυση της Κίνας στη Δύση -μέσω των παραχωρήσεων που έκαναν στους Κινέζους οι Ευρωπαίοι- κατέστησαν σαφές στους Αμερικανούς επιτελείς ότι σύντομα θα χρειαζόταν ένα πλέγμα αμύνης στον Ειρηνικό και τον Ινδικό. Και καθώς μιλούν την ίδια γλώσσα και έχουν κοινές ρίζες με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία, εγεννήθη η νέα συμμαχία και ο Μακρόν ψάχνει να δει πώς θα καλύψει την τρύπα των 56 δισεκατομμυρίων που του άνοιξαν στην οικονομία οι “Αντίποδες”, ακυρώνοντας την παραγγελία των υποβρυχίων!
Και τί θα γίνει τώρα η Ευρώπη, η οποία πίστευε ότι μπορεί να έχει άριστες σχέσεις με την Κίνα, να της παραχωρεί στρατηγικά της σημεία (λιμάνια κ.λ.π) και παράλληλα να βρίσκεται στο ΝΑΤΟ και να νιώθει (έτσι νόμιζε) ότι έχει εξασφαλισμένα τα νώτα της;
Και μάλιστα μια Ευρώπη χωρίς την Ανγκέλα Μέρκελ και χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, που αποχαιρέτισε με το “Brexit”; Πολλοί οι αποχαιρετισμοί αυτό τον καιρό σε μια περιοχή που δεν τους χρειαζόταν!
Και εμείς; Τί κάνουμε εμείς, σε μια Ευρώπη υπό τον Μακρόν (που δεν είναι Ντε Γκωλ) και με τους Κινέζους να ελέγχουν απόλυτα το μεγαλύτερό μας λιμάνι; Θα λέει πλέον κάτι το ότι “Ανήκομεν εις την Δύσιν”, ότι “Ανήκουμε στο ΝΑΤΟ” και το ότι “Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως”;
Τί κάνουμε εμείς, σε μια Ευρώπη που αισθάνεται το έδαφός της να μην είναι τόσο σταθερό, όπως παλαιότερα; Θα συνεχίσουμε να μαλώνουμε για τα εμβόλια και το μεταναστευτικό; Έχουν συναίσθηση οι πολιτικές μας ηγεσίες του τί συμβαίνει αυτή την ώρα στον κόσμο; Υπάρχουν στα επιτελεία τους εκείνοι οι αναλυτές και γνώστες της διπλωματικής τέχνης, που θα μπορέσουν να ερμηνεύσουν σωστά όσα συμβαίνουν γύρω μας ετούτη την ώρα; Υπάρχουν οι παλαιοί και έμπειροι, που γνωρίζουν κάτι πέρα από τα “ελληνοτουρκικά” και πέρα από τα άνετα γραφεία τους μέσα σε συντηρούμενα από το κράτος “Ινστιτούτα” και “Θινκ-τανκ”;
Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει κι εμείς περιμένουμε να βρέξει μυαλά...
Δ.Κ
Αλήθεια, υπάρχει κάποιος από τους πολιτικούς που νομίζει ότι απασχολούν τους πολίτες όσα λέγονται -χωρίς σχεδόν ποτέ να πραγματοποιούνται- από τους “αρχηγούς” στην, πάλαι ποτέ διεθνή, Έκθεση Θεσσαλονίκης;
Αν το πιστεύουν, δεν έχουν παρά το βράδυ που θα πάνε στο σπίτι τους, κατάκοποι από τις εξαντλητικές συνεδριάσεις του Κοινοβουλίου, να προστρέξουν σε κάποια από τις “πλατφόρμες” και να απολαύσουν την ταινία “Υπάρχει και Φιλότιμο”, του Αλέκου Σακελάριου, με τον ανυπέρβλητο Λάμπρο Κωνσταντάρα στον ρόλο του υπουργού “Εθνικής Ανασυγκροτήσεως” Μαυρογιαλούρου!
Φαντάζομαι τους εν αφθονία κόλακες των αρχηγών, όταν οι τελευταίοι ολοκληρώνουν τις ομιλίες τους. “Έσκισες, μεγάλε”, “Ήσασταν καταπληκτικός κύριε πρόεδρε”, “υπήρξατε εξαισία κυρία μου” και άλλες τέτοιες γαλυφιές, τις οποίες στην προαναφερθείσα ταινία διδάσκει ο “του κόμματος” (έτσι, αορίστως) παρατρεχάμενος Γκρούεζας.
Και καλά ο πρωθυπουργός, που κυβερνά μόλις δυο χρόνια, δικαιολογείται να πει “μια κουβέντα παραπάνω”, καθώς η θητεία του έχει συμπέσει, με την παγκόσμιο υγειονομική κρίση, που έχει πλήξει την οικονομία όλων των χωρών στο μαλακό υπογάστριο.
Τί ήτανε εκείνο με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως; Από στιγμή σε στιγμή περίμενε κανείς να ανέβουν στη σκηνή ο Θωμάς Μπακαλάκος και η Ρίτα Σακελλαρίου και να παραδοθεί επιστολή του Ηλία Ανδριόπουλου, ο οποίος θα ζητεί να σταματήσει η χρήση του τραγουδιού του “Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες/τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς”. Μέχρι και η πεθερά του φίλου μας του Γιώργου, στην οικία του οποίου παρακολουθήσαμε την ομιλία του μέχρι πρότινος πρωθυπουργού, σηκώθηκε και άρχισε να τραγουδά “Θα τον μεθύσουμε τον ήλιο, σίγουρα, ναι” ενώ ο σύζυγός της, παλαιό στέλεχος συνεταιρισμών επί “Αλλαγής”, μιμούμενος τη Λυδία Φωτοπούλου στο σήριαλ της ΕΡΤ “Η τούρτα της μαμάς”, αναστέναξε αναφωνών: “Αχ, ΠΑΣΟΚ! Ωραία χρόνια!”...
Ομολογώ ότι κάποια στιγμή τα έχασα, νομίζοντας ότι από κάποια γωνιά θα πεταχτούν ο Κίμων Κουλούρης και ο Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, αγκαλιά με τον Τάσο Μπιρσίμ και τον Σπύρο Χατζάρα και θα κάνουν νεύματα στον Αντώνη Κοτσακά, που κάπου μέσα στην αίθουσα θα βρισκόταν, ως στέλεχος πλέον και “νοματαίος” του Σύριζα...
Κι ενώ τα σκεπτόμουν αυτά, είπε ο Αλέξης για τον Μητσοτάκη, περί “δανεισμού” στελεχών από άλλους πολιτικούς χώρους ή κάτι τέτοιο. Εκεί, τον λόγο έλαβε ο Μήτσος, καθαρόαιμος κουκουές. “Τί λέει ο άνθρωπος; Έχει τρυγήσει όλα τα χαμηλά κλήματα του ΠΑΣΟΚ κι έχει κυβερνήσει με τον Καμμένο και κατηγορεί για “δάνεια” τον άλλονε; Βρε αυτός είναι χειρότερος του Ανδρέα! Εκείνος τουλάχιστον οικειοποιήθηκε μόνο τα συνθήματά μας και άρπαξε έναν Βαφειάδη παραπαίοντα! Ετούτος έχει μαζέψει τόση πρασινάδα που δεν έχει ούτε ο Παναθηναϊκός!”
Και ενώ ουδείς άλλος ελάμβανε τον λόγο, ο οικοδεσπότης απευθύνθηκε σε εμένα, ζητώντας να σχολιάσω -ως ειδήμων, όπως είπε με στόμφο- τα όσα μόλις είχαμε δει και ακούσει.
“Να με συμπαθάτε, αλλά μετά και το αποψινό, αυτό το θέατρο με τον πρωθυπουργό και τους αρχηγούς να λένε “το μακρύ τους και το κοντό τους”, σε μια Έκθεση που δεν είναι διεθνής και σε ένα ακροατήριο που δεν πιστεύει ούτε μια κουβέντα, πρέπει να τελειώνει. “Ναι” στην Έκθεση, ως παράδοση και ως φολκλόρ, “Όχι” στην συνεχή έκθεση και έκπτωση των πολιτικών στα μάτια των πολιτών!
Δ.Κ
Βρέθηκα πρόσφατα, έπειτα από πολύ καιρό, στο αεροδρόμιο. Μπορώ να πω ότι αισθάνθηκα περίεργα. Με το που έφθασα στην πλατφόρμα με τις θύρες εισόδου, μ’ έπιασε ένα περίεργο συναίσθημα. Λες και θα ταξίδευα για πρώτη φορά. Μπήκα και το είδα γεμάτο, με κόσμο να πηγαινοέρχεται στις θύρες για το "τσεκ-ιν", με βαλίτσες να κυλούν θορυβωδώς στο φρεσκογυαλισμένο δάπεδο. Πρώτη μου ενέργεια, καθώς είχα φθάσει δυο και πλέον ώρες πριν από την πτήση μου, να σπεύσω σε ένα από τα σημεία που σερβίρουν καφέ! Στάθηκα στην μεγάλη ουρά και περίμενα τη σειρά μου! Πρώτη φορά αισθάνθηκα όμορφα περιμένοντας στην ουρά! Για σκέψου! Περίμενα, πίσω από καμιά δεκαριά τουρίστες που προηγούνταν και δεν με έπιασε εκείνο το συναίσθημα του "άντε, τελείωνε" η του "πάω να φύγω, που να περιμένω τώρα"...
Ήρθε η σειρά μου, ζήτησα τον "αεροδρομιακό" μου εσπρέσο και παρήγγειλα και ένα κρουασάν σοκολάτας! Τα παρέλαβα με ιερή συγκίνηση και βρήκα ένα κενό τραπεζάκι! Δεν είχα φάει πιο νόστιμο κρουασάν στη ζωή μου! Και ο εσπρέσο, είχε κάτι πολύ διαφορετικό! Στάθηκα να κοιτάζω το πολύβουο και συνεχώς κινούμενο ποτάμι των ταξιδιωτών. Και εκείνη η υπέροχη φωνή στα μεγάφωνα! "Παρακαλώ, οι επιβάτες για Λονδίνο, να προσέλθουν στην έξοδο τάδε!". Τί μελωδία, Θεέ μου! Λες και άκουγα το "Air on a string" του Μπαχ. Πήγα στο κατάστημα με τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Τα χάζεψα όλα τα έντυπα! Ελληνικά και ξένα. Αγόρασα τρεις εφημερίδες και ένα περιοδικό και περπάτησα περήφανα μέχρι το "τσεκιν". Η υπάλληλος, με ένα πλατύ χαμόγελο, έξι και μισή το πρωί, μου ζήτησε πιστοποιητικό εμβολιασμού. Το έβγαλα από την τσάντα μου, τοποθετημένο σε ζελατίνα και το έδειξα με καμάρι! έπειτα από τόσο καιρό -λες και είχαν περάσει χρόνια και χρόνια- είχα πάλι στα χέρια μου "κάρτα επιβίβασης"!
Χάιδεψα την μικρή, τροχήλατη, βαλίτσα μου, έβαλα το δισάκι μου στον ώμο και προχώρησα προς τις "θύρες επιβίβασης". Πόσο γλυκά μου φάνηκαν τα λόγια του υπαλλήλου. "Παρακαλώ, βγάλτε το σακάκι σας" στην αρχή και ακολούθως "βγάλτε και τη ζώνη, παρακαλώ". Πού άλλες εποχές, όπου θα του έλεγα "μα, θα με γδύσεις βρε παιδί μου;" και θα παραπονιόμουν! Και μετά, μου έριξε κι ένα "αφήστε ότι μεταλλικό έχετε στις τσέπες σας και βγάλτε και το ρολόι σας", σε μι ελάσσονα! Πέρασα τον έλεγχο θριαμβευτικά και σε λίγο βρισκόμουν εμπρός στην πύλη που μας χώριζε από τους αεροδιαδρόμους! Κάπως έτσι θα αισθάνονταν οι Ανατολικογερμανοί, όταν περίμεναν να πέσει το τείχος και να περάσουν στην ελευθερία! "Παρακαλώ, το "μπορντινγκ πας" μου λέει η ωραιότατη υπάλληλος και μπαίνω στο λεωφορείο! "Επί τέλους, ελεύθερος!", σκέφτηκα και σε λίγο καθόμουν στην θέση 17Α! Οι μηχανές μούγκρισαν και το σιδερένιο πουλί υψώθηκε στον αέρα! Άντε, παιδιά! Να πάρουμε τη ζωή μας πίσω!
Δ.Κ
Τί είναι, αλήθεια η “κλιματική αλλαγή” που πιπιλάνε σαν καραμέλα οι διάφοροι; Τί είναι; Κάτι απρόσωπο, παράξενο, κάποια ατμοσφαιρικό συμβάν, κάποια μυστήρια δύναμη; Τίποτε από όλα αυτά! Η κλιματική αλλαγή έχει πρόσωπο, έχει όνομα, έχει προέλευση, έχει ρίζα! Η κλιματική αλλαγή είναι εμείς, έχει το δικό μας πρόσωπο!
Τόσα χρόνια, παρακολουθούμε τα αλλεπάλληλα εγκλήματα και βλέπουμε τους πολίτες να χειροκροτούν την καταστροφή, να μετέχουν ενεργά σ' αυτή, να της δίνουν όνομα και ύπαρξη κι ύστερα, όταν η φύση αντιδρά, να τα βάζουν με εκείνους τους οποίους πίεζαν και παρακαλούσαν “να τους δώσουν μια άδεια”...
Τί κάναμε τόσα χρόνια; Χτίσαμε τα Κιούρκα και τα ξανακάναμε “Αφίδνες”, γιατί το “Κιούρκα” δεν ήταν ”σικ”. Κάναμε τα Λιόσια “ Ίλιον” και ρίξαμε τσιμέντο άφθονο, φυτέψαμε αυθαίρετα και ύστερα πανηγυρίζαμε με το “αν πληρώσεις-μπορεί να το σώσεις”!
Κάναμε τις Κουκουβάουνες “Μεταμόρφωση” (δηλαδή... παραμόρφωση) και τσιμεντώσαμε κάθε μέτρο, κάθε εκατοστό. Κάναμε τη Μαγκουφάνα “Πεύκη” και αντί για τα πεύκα που είχε, φυτέψαμε τοίχους και μπετά! Κάναμε το Μενίδι “Αχαρνές” και νομίζαμε ότι έτσι θα κρύψουμε την ασχήμια της αυθαιρεσίας!
Κι από το πουθενά, ξεφύτρωσαν οι “Θρακομακεδόνες”, η “Ιπποκράτειος Πολιτεία” και άλλοι τέτοιοι οικισμοί μέσα στο δάσος. Με την “καραμέλα” που λέει ότι “είναι καλύτερα να χτίζεις μέσα στο δάσος για να το προστατεύεις καλύτερα” (αυτή η αναφορά έχει γίνει για τα δάση της Γερμανίας, της Ελβετίας και της Κεντρικής Ευρώπης, στα οποία δεν φύεται η πεύκη-λαμπάδα), φύτρωσαν σπίτια, τα οποία προσφέρονται “στο πιάτο” σε περίπτωση πυρκαγιών.
Κι εμείς τί κάναμε τόσα χρόνια; Ρίχναμε νύχτα τα μπετά και την μεθεπομένη νύχτα ερχόταν το συνεργείο κι έστηνε το “λυόμενο”. Σε λίγο καιρό, το “λυόμενο” γινόταν μόνιμο, σε μια άλλη ευκαιρία έβγαινε το φιρμάνι “τόσο κάνει, πλήρωσέ τα και είναι νόμιμο” και γεννήθηκαν οικισμοί όπως το καημένο το “Μάτι”, που πλήρωσε ακριβό τίμημα, όταν η αυθαιρεσία συναντήθηκε με την πλημμελή αντιμετώπιση της μεγάλης πυρκαγιάς.
Αυτή είναι, αγαπητοί, η “κλιματική αλλαγή”. Είναι η δική μας αυθαιρεσία, η δική μας αδιαφορία, είναι η δική μας αβελτηρία, η δική μας μικροπολιτική, είναι η δική μας διχαστική τακτική.
Μοναδική ακτίνα φωτός, οι εθελοντές, που σπεύδουν και συνδράμουν τους πυροσβέστες και όσους επιχειρούν στις φλεγόμενες περιοχές. Και ελπιδοφόρο το παράδειγμα του Ιδρύματος “Μαρία Τσάκος”, που ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση της μελέτης για αναδάσωση της Αρχαίας Ολυμπίας. Μακάρι να έχει κι άλλους μιμητές, από το χώρο της Ναυτιλίας. Είναι κάτι που το έχει ανάγκη ο τόπος. Μέγα το της Θαλάσσης Κράτος!
Δ.Κ
απότονΔημήτρη Καπράνο
Με το σινεμά η σχέση μου είναι πολύ παλιά. Έφτασα μέχρι και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, με ταινία μικρού μήκους, μαζί με καλή συνάδελφό μου και βραβευθήκαμε! Ονειρευόμουνα μεγάλες παραγωγές, αλλά τα κεφάλαια που απαιτούσε το σινεμά ήταν τεράστια. Έτσι, περιορίστηκα σε κάποιες τηλεοπτικές, μουσικές κυρίως, παραγωγές. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι η μαγεία που προσφέρει το “πανί” δεν μπορεί να κλειστεί σε μια οθόνη “home cinema” ή σε έναν υπολογιστή, επιλέγοντας κάποιο από τα διάφορα “flix” που κυκλοφορούν. Το “μικρόβιο”, όμως, πέρασε στον γιο μας, που διαπρέπει στον τομέα της κριτικής και της διδασκαλίας της Εβδόμης Τέχνης.
Διαβάζω τις κριτικές. Αλλά θέλω να έχω άποψη. Έχω επιλέξει τους κριτικούς που εμπιστεύομαι. Αλλά επιμένω να διαμορφώνω άποψη προσωπική, ως απλός θεατής, που όμως έχει σχέση με το αντικείμενο.
Ο “Άνθρωπος του Θεού”, ήταν μια τέτοια ευκαιρία. Οι κριτικές ήταν “σκέτο φτυάρι”. Με εξαίρεση μια (Ιάσων Τριανταφυλλίδης), η ταινία χαρακτηρίσθηκε “κάτω του μετρίου”. Μάλιστα, κάποιοι εκ των κριτικών εξέφρασαν και απορίες επειδή στην πρεμιέρα της ταινίας παρευρέθησαν εκκλησιαστικές και πολιτικές αρχές. Κάποιος έγραψε, τονίζοντας ότι, “ποτέ δεν θα πήγαινε να τη δει”...
Βρήκα, με κόπο, μια θέση σε έναν κινηματογράφο, καθώς σχεδόν παντού τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί! Για σκεφτείτε το! Πανδημία, φόβος, κορωνοϊός, αποστάσεις, μάσκες, μετάλλαξη “δέλτα” και να γεμίζουν οι αίθουσες για μια ταινία “κάτω του μετρίου”; Τέτοια αδιαφορία για τις κριτικές;
Είδαμε την ταινία μαζί με καλό φίλο. “Καλά, δεν διάβασες την κριτική στο “Αθηνόραμα”; τον ρώτησα. ”Όχι, έκοψα το περιοδικό αφ' ότου απέλυσε τον Χαρωνίτη, τον μόνο καταρτισμένο στην τζαζ μουσική”, μου απάντησε.” Ευτυχώς, γιατί το περιοδικό την έχει “θάψει” την ταινία” του λέω. “Μπα, εγώ θα ερχόμουνα έτσι κι αλλιώς, η μάνα μου με είχε “τάξει” στον άγιο όταν ήμουνα με διφθερίτιδα, μωρό, αλλά γλύτωσα!” μου απαντά...
Είδαμε, λοιπόν, την ταινία. Σε έναν χώρο κατάμεστο, από ανθρώπους που δεν ήταν “θεούσες και θεούσοι” όπως περίμενα, μέσα σε απόλυτη ησυχία -θα έλεγα κατάνυξη, όπως έχει συμβεί και σε άλλες ταινίες- και σε ατμόσφαιρα υγρή και ζεστή...
Επειδή έχω διαβάσει την ιστορία του Αναστασίου Κεφαλά, ενός φτωχόπαιδου από τη Σηλυβρία, που έζησε μια ζωή που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μυθιστόρημα του Ουγκό ή του Μαλό, νομίζω ότι η ταινία έμεινε “στα ρηχά”.
Ο βίος και η πολιτεία του Επισκόπου Πενταπόλεως, του πρωτοπόρου και νεωτεριστή εκπαιδευτικού, του ριζοσπαστικού ποιμενάρχη, προσφερόταν για κάτι πολύ πιο δυνατό, ίσως πιο “κινηματογραφικό”.
Το σενάριο -άποψή μου- ήταν αδύνατο, και ίσως “λίγο” για μια τέτοια προσωπικότητα.
Όσο και αν ο πρωταγωνιστής, Άρης Σερβετάλης, που “έχει μπει στο πετσί” του ρόλου και μοιάζει σαν να βαδίζει στον αέρα, προσπαθεί να κλείσει τις πόρτες που ανοίγει στην αμφισβήτηση η σκηνοθεσία και το σενάριο, στο τέλος, μου έμεινε ένα πικρό “κρίμα”, καθώς πιστεύω ότι η προσπάθεια που έγινε, άξιζε καλύτερης τύχης.
Από την άλλη, γνωρίζοντας ότι η Γελένα Πόποβιτς, Σέρβα και ορθόδοξη, δεν ήταν εύκολο να αναμετρηθεί με ένα τέτοιο μέγεθος, που μπορεί να έχει ανθρώπινο πρόσωπο, αλλά ξεπέρασε γρήγορα την ανθρώπινη καθημερινή φύση, φεύγοντας από το σινεμά είπα μέσα μου “τουλάχιστον όσοι το δουν, μπορεί να φύγουν κάνοντας τον σταυρό τους”...
Παρασυρμένος από τη λατρεία μου για τον ιταλικό κινηματογράφο, πηγαίνοντας να δω τον “Άνθρωπο του θεού”, σκεπτόμουν την μεγάλη ταινία του Φραντσέσκο Ρόζι (το 1979) “Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι”.
Και εκείνη την ταινία σκεπτόμουν σε ορισμένα σημεία της ταινίας της Πόποβιτς. Την ταινία που μας είχε μαγέψει τότε, με τον Τζιαν Μαρία Βολοντέ και την Ειρήνη Παππά.
Εκεί, ο Κάρλο Λέβι, ο πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης, λόγιος και επιστήμονας που εξορίζεται από τον Μουσολίνι σε ένα χωριό “στο πουθενά”, ανακαλύπτει την “άλλη ζωή”, όπου οι έσχατοι γίνονται πρώτοι!
“Το Έμπολι, είναι το τελευταίο χωριό όπου ζουν χριστιανοί. Χριστιανός σημαίνει άνθρωπος! Στα χωριά που είναι πέρα από τα δικά μας, οι άνθρωποι δε ζουν σαν χριστιανοί αλλά σαν ζώα”, έλεγαν οι κάτοικοι του χωριού, πράγμα που ασπάσθηκε και ο εξόριστος Λέβι, ο οποίος εκεί, στην άκρη του κόσμου (για την εποχή του ’30) γνώρισε τί σημαίνει “έντιμος βίος”!
Εκεί, μακριά από τον “πολιτισμό” και την “πρόοδο” που... πρόσφερε απλόχερα το φασιστικό καθεστώς, ο Λέβι συνάντησε την καλωσύνη, την αλληλοβοήθεια, την αγάπη, την απλότητα, το “ψωμίκρεμμύδι και ντομάτα” αλλά για όλους. Και “άνοιξε τα μάτια του”!
Κι όπως έγραψε ο μέγας Ίταλο Καλβίνο, “το χαρακτηριστικό του Κάρλο Λέβι είναι ότι υπήρξε μάρτυρας της ύπαρξης ενός άλλου χρόνου μέσα στο δικό μας, πρεσβευτής ενός άλλου κόσμου που ενυπάρχει στον κόσμο όπου ζούμε”.
Ε, αυτό είναι το νόημα του “Ανθρώπου του Θεού”. Κι αν, πηγαίνοντας να δεις την ταινία της Πόποβιτς, έχεις αφήσει πίσω σου τις φωνές, τις κριτικές, τα παράπονα “γιατί η ΕΡΤ έδειξε δυο φορές σκηνές από την πρεμιέρα;” ή “και τί θέλει τώρα η Μονή Βατοπαιδίου και κάνει τον κινηματογραφικό παραγωγό;” ή “και γιατί πήγανε δυο υπουργοί στην πρεμιέρα και δεν πηγαίνανε στα καμένα;”, θα βγεις κερδισμένος.
Ο 'Άνθρωπος του Θεού”, δεν γονατίζει ποτέ! Και δεν αμύνεται ποτέ! Στις αλλεπάλληλες επιθέσεις, απαντά με τα δικά του επιθετικά όπλα! Την αγάπη και την αλήθεια. Το σενάριο κάνει λάθος που τον παρουσιάζει ως “υπομένοντα”. Δεν υπομένει ο Νεκτάριος, επιμένει! Ο Νεκτάριος, είτε ως Κεφαλάς είτε ως Επίσκοπος Πενταπό-
λεως είτε ως ιεροκήρυκας δώθε-κείθε- είτε ως διδάσκαλος και αργότερα διευθυντής της μεγάλης Ριζαρείου, δεν αμύνεται ούτε μια στιγμή. Δέχεται τα χτυπήματα και απαντά αμέσως! Επιτίθεται, με τα δικά του μέσα. Πότε χάνει, πότε κερδίζει. Συνήθως κερδίζει αργά, αφού έχει δεχθεί πολλαπλά και καίρια πλήγματα. Αλλά κερδίζει!
Εμένα μου άρεσε πολύ η φωτογραφία της ταινίας και η επιλογή των τοποθεσιών, που επελέγησαν για το γύρισμα. Μου άρεσε επίσης πολύ η μουσική του Ζμπίγκνιου Πράισνερ και οι ερμηνείες των άλλων ηθοποιών στην ταινία.
Ξεχωρίζω τον μικρό ρόλο του Μίκι Ρουρκ, ο οποίος υποδύεται τον παράλυτο στο τελευταίο θαύμα του αγίου Νεκταρίου.
Να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα. Ούτε “Θεούσος” είμαι ούτε θρησκόληπτος. Πιστεύω, όπως πίστευε και ο ιατρός και διακεκριμένος επιστήμονας πατέρας μου. Άλλες στιγμές νομίζω ότι “πιστεύω από παράδοση” κι άλλες, όταν χρειάστηκα κάπου “παραπάνω” να ακουμπήσω, είπα “μη λες βλακείες, κανείς δεν σε εμποδίζει να ερευνάς, αρκεί να πιστεύεις”!
Όταν ο πατέρας μου μεταφέρθηκε, στα τελευταία του, στο “Αρεταίειο”, φίλος γιατρός του Νοσοκομείου, που με είδε χάλια, μου είπε: “Δεν πας μέχρι τον δεύτερο όροφο, στον άγιο;”. Και πήγα, και έμεινα πολύ και σε μια εβδομάδα ο πατέρας πήρε την “πάνω βόλτα”!
Με τέτοια διάθεση πήγα να δω την ταινία. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι όλα θα μπορούσαν να έχουν γίνει καλύτερα. Στο τέλος, πάντως, σταυροκοπήθηκα, χωρίς σχεδόν να το καταλάβω!
Και κάτι τελευταίο: Είμαι βέβαιος, ότι αν ζούσε σήμερα ο Νεκτάριος, θα είχε ταχθεί από τους πρώτους υπέρ του εμβολιασμού!
Είπε, λοιπόν ο καλός Θεός, “Ας δώσω μιαν ευκαιρία στην τηλεόραση της Ελλάδας, μήπως και εξιλεωθεί για τα τούρκικα σήριαλ, για τα εμετικά” ριάλιτι”, για τα στημένα “αθλητικά”, για τις κατευθυνόμενες ειδήσεις, για τα άθλια ελληνικά, για την έλλειψη φαντασίας και οράματος...
Και της την έδωσε, με την εκδημία του ογκόλιθου της ελληνικής πολιτισμικής ζωής, του γιγάντιου Μίκη Θεοδωράκη!
“Ορίστε, ο Μίκης έφυγε, ο λόγος πλέον ανήκει σε εσάς”, τους είπε ο Θεός, αλλά εκείνοι την ίδια ώρα, ως εφάνη εκ του αποτελέσματος, φορούσαν ακουστικά για να απολαύσουν τα “δοκιμαστικά” του “Δε βόις” και εκείνης της απωθητικής “παρέλασης οικτρά μεταμφιεσμένων” που είναι για πολύ ξύλο!
Σου δίνει, δηλαδή, ο Θεός έναν τιτάνα και σου λέει: “Χτίσε επάνω του την επιστροφή σου, την εξιλέωσή σου, στήσε τον γυρισμό σου -έστω και για μια μέρα- στην ποιότητα!
Δώσε στην τελευταία “συναυλία” του Μίκη το βάρος που της πρέπει, κάνε την τελετή να μοιάζει με αποχαιρετισμό σε έναν κορυφαίο και μη στείλεις τους “μαρκουτσοφόρους” (δεν φταίνε εκείνοι, φυσικά) να τρέχουν με τα μικρόφωνα και να ζητούν δηλώσεις από τον πάσα ένα, για να “γεμίσουν” το πρόγραμμα!
Σου δίνει ο Θεός την ευκαιρία να συνθέσεις ένα “Ρέκβιεμ” κι εσύ, αντί να νοικιάσεις για λίγο (που λέει ο λόγος) τον Μπερτολούτσι, τον Παζολίνι τον Γαβρά και τον Μορικόνε, παραδίδεις το πολύτιμο σκήνωμα στα “μεσημεράδικα” και στην κάθε “παρουσιάστρια” που αν υπήρχε Αστυνομία Αισθητικής και Καλού Γούστου, θα της έκοβε κλήσεις ανά πεντάλεπτο!
Σου λέει ο Πλάστης και Δημιουργός “Ορίστε, σου παραδίδω τον ποταμό των ποταμών, τον μέγιστο των μεγίστων, σε εποχή απόλυτης ξηρασίας, σου παραδίδω τη γύρη των ανθών του πενταγράμμου, σου παραδίδω τον αποστακτήρα των μεγάλων ποιητών! “Carpe diem”, άδραξέ την και μην τη χάσεις αυτή την ευκαιρία!
Κι εσύ στέλνεις τον ρεπόρτερ, που έχουμε συνηθίσει να μας λέει πόσο κάνουνε σήμερα τα τσαουλιά φασολάκια και πόσο θα ακριβήνουνε τα νοίκια, να προτείνει το μικρόφωνο απειλητικά, για να πάρει δηλώσεις από τον Πατούλη και τη Γεροβασίλη!
Και μην πει κανείς “καλά τα λέτε εσείς οι απ' έξω”! Υπήρξαμε και “από μέσα” και γνωρίζουμε τη δουλειά, αλλά και τις τεράστιες δυνατότητες τις οποίες προσέφερε αυτή η μεγάλη στιγμή της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.
Κάτσε, λοιπόν, και ετοιμάσου. Είχες μπροστά σου μια εβδομάδα να σκηνοθετήσεις, να φανταστείς, να δημιουργήσεις, να υλοποιήσεις.
Αυτές οι ευκαιρίες γίνονται μεγάλες παραγωγές! Δεν είναι μια οποιαδήποτε κηδεία! Δεν είναι κουτόφραγκοι εκείνοι που μετατρέπουν μια νεκρώσιμη ακολουθία, μια πορεία προς την τελευταία κατοικία σε θέαμα αλησμόνητο!
Είναι θέμα σεβασμού τόσο στο τιμώμενο πρόσωπο, όσο και απέναντι στην Ιστορία, που χρειάζεται αυτές τις παρακαταθήκες.
Τί θα δείξουν τα ελληνικά κανάλια στην επέτειο του θανάτου του Μίκη; Ποιές σκηνές θα επιλέξουν; Τις ομιλίες της Προέδρου και του ΓΓ του ΚΚΕ, που ναι μεν ήταν καλογραμμένες, αλλά δεν είναι και για να τις γράψει η Ιστορία;
Δεν ήταν ούτε ο συγκλονιστικός Άγγελος Σικελιανός ούτε ο αγέρωχος Σωτήρης Σκίπης πάνω από το λείψανο του Κωστή Παλαμά!
Η τηλεόραση μπορεί να κάνει θαύματα! Για να τα κάνει, όμως, χρειάζεται φαντασία και χρήμα! Όμως οι δικοί μας μεγιστάνες της τηλοψίας, προτιμούν την “Σουπερλίγκα” και το “Μπάτσελορ”. Κρίμα, πολύ κρίμα!
Τους δόθηκε μια ευκαιρία να εξιλεωθούν για τα βαρύτατα αμαρτήματά τους κι εκείνοι προτίμησαν να μετατρέψουν την κηδεία του Μίκη σε “μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες”...
του Δημήτρη Καπράνου
Εκ των δωρεών αναγεννώμεθα...
Για κάποιους... ανεξήγητους (;) λόγους, η περίοδος της Μεταπολίτευσης, είναι ίσως η μόνη στη σύγχρονη ιστορία μας, που είναι συνδεδεμένη όσο καμία άλλη, με τις πυρκαγιές που κάθε καλοκαίρι, αποψιλώνουν τον δασικό πλούτο της χώρας.
Κοντά μισόν αιώνα τώρα που ομογενείς, ευπατρίδες και επιχειρηματίες από όλη τη χώρα (με τους εκπροσώπους του εφοπλισμού πρωτοστατούντες), δίνουν το παρόν με προσωπικές τους ενέργειες και δείχνουν στο αγκυλωτικό κράτος, με τί τρόπο πρέπει να ανταποκρίνεται κανείς, σε τέτοιες περιστάσεις.
Και το κάνουν προχωρώντας ΑΜΕΣΑ σε δωρεές και οικονομική συνδρομή προς όλες τις κατευθύνσεις. Από την ενίσχυση του κρατικού μηχανισμού με εξοπλισμό, μέχρι και παροχή οικονομικής αρωγής προς τους πληγέντες. Εκεί που η κρατική μηχανή αδυνατεί ή είναι ανύπαρκτη, έρχεται ο επιχειρηματίας να της «βάλει τα γυαλιά» και να αναλάβει αυτός -ενώ δεν έχει καμία υποχρέωση- να βγάλει τα... κάστανα απ’ τη φωτιά, για λογαριασμό της. Φυσικές καταστροφές, απουσία κράτους, ευπατρίδες που βάζουν το χέρι στην τσέπη... μια πολυπρόσωπη βοήθεια κι όμως το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Στο τέλος, ελάχιστα γίνονται προς την σωστή κατεύθυνση και με του που η χώρα βρεθεί αντιμέτωπη με την επόμενη καταστροφή, βιώνουμε ξανά τον ίδιο κύκλο σε επανάληψη...
Απορίας άξιον παραμένει, το πότε θα βαρεθούν αυτοί οι άνθρωποι να δίνουν, σε ένα κράτος που έχει συνηθίσει να απλώνει το χέρι ως επαίτης ή στην καλύτερη να ευχαριστεί δημοσίως, μια μικρή κάστα ανθρώπων που το βοήθησαν, εκεί που αυτό, 5 δεκαετίες σερί, έχει να επιδείξει μόνο αποτυχίες ή στην καλύτερη, πενιχρά αποτελέσματα.
Και τούτο, διότι το ελληνικό κράτος είτε δεν θέλει να θέσει ως πρότυπά του άλλες χώρες, όπως η Ρουμανία αίφνης, είτε αδιαφορεί επιδεικτικά σε κάθε παράδειγμα προς μίμηση. Παρά το γεγονός ότι ως κράτος, αποτελεί κι αυτό μια εταιρεία, αδυνατεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, δείχνει να κωφεύει, να εθελοτυφλεί κι αντί να υιοθετήσει ακριβώς αυτήν την αμεσότητα πρωτοβουλιών στην αντίδραση-αντιμετώπιση που χαρακτηρίζει κλάδους του ιδιωτικού τομέα, αρκείται κάθε χρόνο τέτοια εποχή, να λαμβάνει τα κονδύλια που ρέουν προς αυτό, από τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας και δυστυχώς όλοι γνωρίζουμε πόσο άτσαλα και (επιεικώς) ασύνετα τα έχει αξιοποιήσει όλα αυτά τα χρόνια... Πυροσβεστικά οχήματα που σαπίζουν σε αποθήκες ενώ καιγόταν ο τελευταίος πνεύμονας της Αθήνας, πρωτότυπες σχεδιάσεις μετασκευασμένων αρμάτων μάχης με πυροσβεστικές ικανότητες που δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ, ένας στόλος από πυροσβεστικά υδροπλάνα που δεν επαρκεί και κάθε χρόνο πληρώνουμε αδρά σε τρίτες χώρες, την ενοικίαση επιπλέον αεροσκαφών του τύπου και η λίστα τελειωμό δεν έχει...
Εύλογα λοιπόν τίθενται μία σειρά από ερωτήματα: - Τί γίνονται όλες αυτές οι δωρεές; - Πού καταλήγουν; - Φτάνουν ακέραια τα ποσά, στον προορισμό τους;
Τί είδους αξιοποίηση γίνεται σε όλα αυτά τα μέσα που αγοράζονται;
Και τα ερωτήματα δεν είναι μόνο εύλογα σε αυτήν την περίπτωση, είναι κυρίως κάτι άλλο: ΡΗΤΟΡΙΚΑ!
Δωρεά με... “leasing”
Είδαμε πρόσφατα την ευγενή κίνηση του Ιδρύματος Μαρίας Τσάκου, για την πυροπληχθείσα Βαρυμπόμπη. Όσο κι αν ελπίζουμε ότι το κράτος, δεν θα μιμηθεί τον παλιό κακό του εαυτό ετούτη τη φορά και όσο κι αν επιθυμούμε να μην επαληθευθεί το λαϊκό ρητό «μηδέν εις το πηλίκον», τα φαντάσματα του παρελθόντος, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια...
Μήπως λοιπόν, θα έπρεπε εφ’ εξής, οι όποιες δωρεές, να μην έχουν ως αρχή και τέλος την οιουδήποτε τύπου ενίσχυση (υλική, οικονομική, κ.λ.π.), αλλά την υλοποίηση; Μήπως δηλαδή θα ήταν προτιμότερο, ο κάθε επιχειρηματίας, ομογενής, εφοπλιστής, ευπατρίδης, αφού εντοπίσει τις ανάγκες του τόπου, να απαντά απευθείας σε αυτές με υλικοτεχνικά μέσα και εξοπλισμό, αντί να διαθέτει κάθε φορά, ένα σεβαστό ποσόν στο κράτος που θα το αξιοποιήσει (άγνωστο το πότε και το πώς);
Ας το δούμε στην πράξη:
Ο ενδιαφερόμενος Χ εφοπλιστής ή επιχειρηματίας, θέλει να διαθέσει 1.000.000 ευρώ (π.χ.) για την μελλοντική ενίσχυση της Β. Εύβοιας απέναντι σε πυρκαγιές.
Βήμα 1ο: Καμία δωρεά χρημάτων, σε κανέναν Κρατικό Οργανισμό ή εκπρόσωπο του κράτους.
Αντιθέτως, ας κάνει ο ίδιος αλλά υπό όρους τη δωρεά στην ίδια την κοινότητα απευθείας.
Με το ποσόν αυτό, αγοράζονται 2 μεγάλης χωρητικότητας ή 8 μικρής, ολοκαίνουργια και πλήρως εξοπλισμένα και υπερσύγχρονα πυροσβεστικά οχήματα.
Βήμα 2ο: Την επιλογή, όπως και την αγορά τους, θα αναλάβει να την πραγματοποιήσει και ολοκληρώσει ο ίδιος ο επιχειρηματίας. Δεν θα δώσει τα χρήματα αυτά σε κανέναν κρατικό φορέα, σε κανένα Υπουργείο, σε κανένα Ίδρυμα που λειτουργεί υπό την αιγίδα του κράτους. Τρανταχτό παράδειγμα, αυτό του εφοπλιστή Πάνου Λαζαρίδη, ο οποίος προχώρησε ο ίδιος στην αγορά και τρί-
του Γιώργου Κιβωτού
του πλοίου υποστήριξης και το παρέδωσε επιχειρησιακό και ετοιμοπόλεμο στο Πολεμικό Ναυτικό μας. Ούτε μεσάζοντες, ούτε πολιτικοί, ούτε κράτος στη μέση, ούτε τρίτοι, ούτε τίποτα. Απλά, μεθοδικά και κυρίως χωρίς χάσιμο χρόνου, το Π.Ν. απέκτησε με το σκεπτικό “from my back yard to your front door” τρία πλοίαεργαλεία, μέσα σε διάστημα λιγότερο των 2 ετών...
Βήμα 3ο: Στη συνέχεια, ο επιχειρηματίας θα μεριμνήσει να τα παραχωρήσει αντίστοιχα, σε 2 ή 8 (ανάλογα την επιλογή οχήματος μεγάλης ή μικρής χωρητικότητας οχημάτων όπως προείπαμε) κοινότητες του νησιού ως «δωρεά» μεν, πλην όμως με μία συμβολική εκμίσθωση.
Παραχωρούνται δηλαδή τα πυροσβεστικά υπ’ αριθμόν σειράς τάδε, τάδε τάδε, στην δείνα, δείνα, δείνα κοινότητα, υπό την αίρεση ότι κάθε χωριό, που θα παραλάβει όχημα, θα καταβάλει για τη χρήση του, 1 ευρώ μηνιαίως (12 ετησίως...) στον ιδιοκτήτη του, που δεν θα είναι άλλος από τον ίδιο τον ευπατρίδη για μια χρονική περίοδο 30 ετών.
«Γιατί αυτή η μορφή “leasing” όταν πρόκειται για δωρεά;» ίσως εύλογα ρωτήσει κάποιος.
Για την προστασία όλων των εμπλεκόμενων μερών από το αδηφάγο και αγνώμον κράτος (εκεί που μας έχουνε φτάσει, πρέπει να λέμε κάποια πράγματα έξω απ’ τα δόντια...).
Με την εκμίσθωση έναντι ενός συμβολικού τιμήματος, τα οχήματα, θα αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του εκτελούντος τη δωρεά (ή της εταιρείας του), τύποις μισθωμένο στην Χ κοινότητα, με αποτέλεσμα το κράτος, να μην μπορεί σε καμία περίπτωση να απλώσει το χέρι του επάνω στο πυροσβεστικό όχημα, να το οικοιοποιηθεί, να το αποκτήσει με το «έτσι θέλω», να το πουλήσει, να το μεταφέρει σε άλλο χωριό ή να το χρησιμοποιήσει κατά τις ανάγκες του, να το αποθηκεύσει, να το μετασταθμεύσει, να το εκποιήσει, κ.λ.π.
Με την κίνηση αυτή ουσιαστικά, προστατεύεται η ίδια η τοπική κοινωνία που είναι τρόπον τινά συνδικαιούχος του οχήματος (αφού καταβάλει το συμβολικό αντίτιμο μίσθωσης) κι έτσι εξα-
Όσο κι αν ελπίζουμε ότι σφαλίζεται ότι το πυροσβεστικό, θα παραμείνει στην υπηρεσία της το κράτος, δεν θα μιμηθεί και θα δώσει το παρόν σε ώρα ανάγκης. τον παλιό κακό του εαυτό Το κράτος από την άλλη, θα είναι υπεύθυνο ΜΟΝΟ για τη στεετούτη τη φορά και όσο λέχωση του οχήματος με έμψυχο υλικό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, κι αν επιθυμούμε να μην δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, βοηθάει στην ανάπτυξη της επαρεπαληθευθεί το λαϊκό ρητό χίας και στηρίζει τους τοπικούς πληθυσμούς. Αν το κράτος αδυ«μηδέν εις το πηλίκον», νατεί ή δεν θέλει να παραχωρήσει άνδρες του Πυροσβεστικού τα φαντάσματα του Σώματος στην εκάστοτε κοινότητα, τότε θα μπορεί άνετα να παρελθόντος, δεν αφήνουν εκπαιδεύσει μία ομάδα κατοίκων της, στις χρήσεις του οχήματος. και πολλά περιθώρια... Άλλωστε, σε πολλά χωριά της πατρίδας μας, οι ίδιοι οι κάτοικοι έχουν σχηματίσει εθελοντικές ομάδες, για εκτέλεση δασικών περιπολιών και κατάσβεση πυρκαγιών. Αυτοί θα μπορούσαν να λάβουν μία περαιτέρω εκπαίδευση, ώστε με τη χρήση παράλληλα του οχήματος, να μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη γραμμή κατάσβεσης. Τρόποι λοιπόν υπάρχουν, ώστε και η όποια δωρεά να... πιάσει τόπο και να είναι χρήσιμη στην κάθε κοινότητα και το κράτος να μην είναι ο άμεσος μέτοχος σ’ αυτήν την κίνηση, αλλά ο εγγυητής της και να μην... «χάνονται» στη διαδρομή τα χρήματα, μα κυρίως: να βγαίνει ωφελημένος ο ίδιος ο τόπος. Ακράδαντη πεποίθηση του γράφοντος, είναι το γεγονός ότι ακριβώς επειδή ο ελληνικός εφοπλισμός, ήξερε πάντα να δίνει το παρόν σε παρόμοιες καταστάσεις, ίσως ήρθε η ώρα με την υιοθέτηση μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, να βγει πρωτοπόρος -όπως ήταν ανέκαθεν- μπροστά και να αλλάξει άρδην τα δεδομένα αυτού του τύπου δωρεών, σε όλη την επικράτεια και προς το γενικότερο όφελος των τοπικών κοινωνιών. Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά που οι εφοπλιστές, όχι μόνο θα δείχνουν τον δρόμο, αλλά θα τον ανοίγουν. Ας μην ξεχνάμε, ότι στους σεισμούς της Κεφαλλονιάς το 1953, ο αείμνηστος Γιώργος Βεργωτής, με τον γνωστό... βελούδινο τρόπο του, άφησε έξω από την ανοικοδόμηση του χωριού του την τότε Κυβέρνηση και το έκτισε μόνος του, με δικά του έξοδα και οι λόγοι ήταν προφανείς. Κουρκουμελάτα Αυτός ήταν στην ουσία, που ανέστησε τα Κουρκουμελάτα από τα ερείπια και σήμερα αποτελούν ένα χωριό-υπόδειγμα σε ολόκληρη την Κεφαλονιά. Έφτιαξε σπίτια αξιοπρεπή, για κάθε οικογένεια του χωριού, με αντισεισμικές προδιαγραφές που μετά από τόσους σεισμούς παραμένουν άθικτα και το χωριό του, (μαζί με άλλα δύο που την ανοικοδόμησή τους την ανέλαβε η Γαλλική κυβέρνηση) ήταν από εκείνα που ο κόσμος μπήκε στα νεόδμητα σπίτια του, μέσα σε διάστημα 2 περίπου χρόνων μετά τους σεισμούς, όταν τα χωριά που ανοικοδομήθηκαν... ελέω Θεού και κυβέρνησης, έκαναν χρόνια ολόκληρα για να ορθοποδήσουν. Καθόλου τυχαίο, που όλοι οι κάτοικοι του χωριού, ακόμα και οι απόγονοί τους, «πίνουν νερό στ’ όνομα» του Γιώργου Βεργωτή μέχρι σήμερα...
Νέος κύκλος της Ναυτιλίας?
του Δημητρίου Π. Ηλιού*
Ποιος περίμενε την έκρηξη των Ναύλων καθώς ο Covid19 καιροφυλακτεί, μεταμφιέζεται και συνεχίζει να απειλεί.
Βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλο ή μικρό κύκλο της ανάκαμψης της Ναυτιλίας.
Από τις παρακάτω γραμμές μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Ο εμβολιασμός του πληθυσμού στις προηγμένες οικονομίες της Άπω Ανατολής έχει ξεπεράσει το 40%, στις αναδυόμενες της αγορές της περιοχής, που βασίζονται πολύ στον τουρισμό και εμβάσματα από διασυνοριακές ροές εργασίας, ολιγότερο από το ήμισυ, και δυστυχώς ακόμη ολιγότερο σε χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Έτσι, στην Ασία παρά την ισχυρή παγκόσμια οικονομική δυναμική, το Βαρόμετρο Πρακτικών Πληρωμών Atradius, υπενθυμίζει ότι το 50% όλων των πιστώσεων των πωλήσεων, από επιχειρήσεις σε επιχειρήσεις ήταν καθυστερημένες το 2ο τρίμηνο του 2021.
Η μείωση έως και παύση των φορολογικών πακέτων θα δοκιμάσουν την ταμειακή ικανότητα των εταιρειών.
Φυσικά, η Κίνα συνεχίζει να διαφεντεύει στις εξαγωγές, και εδώ παρατηρούμε ότι η τιμή, μεταφοράς ανά εμπορευματοκιβώτιο, πενταπλασιάστηκε και, μαζί με την μεγάλη αύξηση των υπολοίπων ναύλων έχει αρχίσει να μετακυλίεται στην κατανάλωση.
Από την δυτική πλευρά, με πρώτες τις ΗΠΑ, η οικονομική παραγωγή, στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα, παρά την χειρότερη ύφεση στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας. Η αγορά εργασίας έχει επίσης κάνει σημαντικά βήματα. Από τα 22 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που χάθηκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020, σχεδόν τα 17 εκατομμύρια ανακτήθηκαν.
Οι καταναλωτές βοηθούν στην ανάκαμψη, αλλά και εισπράττουν από αυτήν λόγω της ανάκαμψης της αγοράς εργασίας.
Έρευνες καταδεικνύουν ότι το δημοσιονομικό κίνητρο ύψους 5,3 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ έως τον Ιούνιο του 2021 είναι πάνω από έξι φορές μεγαλύτερο από το κίνητρο της Κίνας, μετά από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Έτσι η ΗΠΑ συνεχίζει να είναι η μεγαλύτερη οικονομία αλλά και καταναλωτική αγορά στον κόσμο.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι το αμερικανικό σχέδιο διάσωσης 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ – που είχαμε προαναφέρει σε προηγούμενο άρθρο- θα μπορούσε να αυξήσει την Παγκόσμια παραγωγή περίπου 1% κατά το επόμενο έτος εφαρμογής.
Κατά το ΔΝΤ, μολονότι η αύξηση του ΑΕΠ έχει πιθανώς φτάσει στην κορύφωσή της, οι αναμενόμενες ενισχύσεις στις επενδύσεις σε υποδομές και δίκτυο κοινωνικής ασφάλισης, διακρίνει ότι αυξάνονται οι προβλέψεις του Ιουλίου για αύξηση του ΑΕΠ (σε 7% το 2021 και 4,9% το 2022).
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι πάνω από το 50% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένος, οι ΗΠΑ αναφέρουν περίπου 150.000 νέα κρούσματα ημερήσιας νόσου COVID-19, πάνω από το μισό της κορυφής που έφτασε τον Ιανουάριο,
Η Ε.Ε, συνεχίζει να αποφεύγει τις καινοτομίες και να ακολουθεί πιστά τις παλιομοδίτικες συνταγές, έτσι συνεχίζει να αγκομαχεί και η πολιτική να ξεπερνάει ή και να υπερκαλύπτει την οικονομία.
Όταν και όποτε αποφασιστεί η πραγματική Ένωση θα της δοθεί η ευκαιρία να επανακάμψει και να συμμετάσχει ισότιμα στην κούρσα της επιτυχίας.
Γενικότερα, θεωρείται ότι η πολιτική και τα μέτρα για την Κλιματική Αλλαγή, εκτός από τη βελτίωση της ατμόσφαιρας θα αποτελέσουν και έναυσμα μεγάλων αλλαγών στη βιομηχανία και ό,τι περιλαμβάνει αυτή, που θα ωφελήσουν την Παγκόσμια Οικονομία.
Σημ. Τα τραίνα που προγραμματίζονται να μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια ακολουθώντας «το δρόμο του μεταξιού» β) οι τραινοειδείς Κάψουλες υπό τη μορφή ιδιόμορφων εμπορευματοκιβωτίων που θα μεταφέρουν εμπορεύματα σε χρόνο dt, αλλά και γ) οι νέες δραστηριότητες στεριανών εταιρειών, όπως Alibaba, που προσφέρει υπηρεσίες μεταφοράς εμπορευμάτων, με το δίκτυο Cainiao - τμήμα εφοδιαστικής της Alibaba – ξεκινώντας από τη δημιουργία μια απευθείας θαλάσσιας εμπορευματικής διαδρομής μεταξύ Κίνας και Νότιας Κορέας, που θα εκτελείται τουλάχιστον έξι φορές την εβδομάδα και θα επιφέρει μείωση εξόδων αποστολής κατά 30%, δεν αποτελούν, ακόμη, έναν ουσιαστικό ανταγωνιστή της Ναυτιλίας.
* Διατελέσας εκλεγμένο Μέλος του ΔΣ του Baltic Exchange (2004-2008), Εμπνευστής του Baltic99 Questionnaire.
του Γεωργίου Οικονόμου*
Το 1713 εδημοσιεύθη το «Σχέδιο για να υπάρξει διαρκής ειρήνη στην Ευρώπη» από τον ηγούμενο του μοναστηριού Saint – Pierre. Ο Βολταίρος εθεώρησε ότι ο ηγούμενος ήταν παρανοϊκός. «Η Ειρήνη…. δεν θα πραγματοποιηθεί πιο εύκολα απ’ ότι μεταξύ των ελεφάντων, των ρινόκερων, των λύκων ή των σκυλιών». Επιδεικνύοντας λιγότερη κατανόηση για τη φύση παρά για την πολιτική, πρόσθεσε: «Σαρκοβόρα ζώα πάντοτε θα ξεσκίζουν το ένα το άλλο με την πρώτη ευκαιρία».
Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι Ευρωπαίοι διανοητές διαγωνίζονταν ποιος θα απαξιώσει περισσότερο τη μελέτη αυτή. Ο Καντ τη βρήκε ατελή. Ο Ρουσσώ την αποκάλεσε αφελή. Ο Φρειδερίκος ΙΙ της Πρωσίας έλεγε με χιούμορ ότι «το Σχέδιο ήταν πολύ πρακτικό: εκείνο που χρειάζεται για να επιτύχει είναι η έγκριση όλης της Ευρώπης και μερικές άλλες τέτοιες μικρολεπτομέρειες» .
Αν μεταφερθούμε τρεις αιώνες αργότερα, βλέπουμε ότι το όραμα, σε γενικές γραμμές έχει πραγματοποιηθεί. Είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια ματιά στην εργασία του Saint – Pierre του 18ου αιώνα και της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως είναι σήμερα, αρκεί για να αντιληφθεί κανείς ότι είναι ίδιες. Και στις δύο περιπτώσεις, οι χώρες της Ευρώπης συμφωνούν να συνεργάζονται, να υπακούουν σ’ έναν ανώτερο νόμο και να σχεδιάζουν τους κανόνες λειτουργίας μέσω μιας ηπειρωτικής βουλής.
Και οι δύο έχουν εναλλασσόμενη προεδρία. Οι συμμετοχές στον προϋπολογισμό βασίζονται στον πλούτο. Ο Saint – Pierre ονόμασε το Σχέδιο «Ευρωπαϊκή Ένωση». Η μόνη διαφορά για να ξεχωρίσει κανείς τα δύο σχέδια είναι ότι ο Saint – Pierre περιλαμβάνει στην Ένωση κράτη που δεν υφίστανται πια, όπως η Βενετία και η Σαβοΐα.
Τον πυρήνα αμφοτέρων των σχεδίων διέπει μια ριζοσπαστική αρχή. Σύμφωνα με το σχέδιο του Saint – Pierre, οι ηγεμόνες θα υπακούουν σ’ έναν ανώτερο νόμο, ο οποίος θα εφαρμόζεται από ανεξάρτητα υπερεθνικά ιδρύματα.
Γραμμένο περισσότερο από μισό αιώνα, πριν οι Αμερικανοί εκδιώξουν τους Άγγλους και οι Γάλλοι να αποκεφαλίσουν τους βασιλείς τους, το σχέδιο ήταν πραγματικά ριζοσπαστικό. Χωρίς την εφαρμογή της αρχής αυτής, έγραφε ο Saint – Pierre, οι ηγεμόνες θα ευρίσκονταν σ’ έναν εφιάλτη διαρκούς πάλης.
Αν κρίνουμε από τους τρεις αιώνες που έχουν περάσει από τότε, τους πολέμους και τις προσπάθειες να ενοποιηθεί η ήπειρος, ο Saint - Pierre δικαιώνεται.
Η προσήλωση στους κανόνες δικαίου έχει επιτύχει την Ευρωπαϊκή ενσωμάτωση. Τόσο η μεγάλη Γερμανία όσο και η μικρή Κύπρος, όλα τα μέλη της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν συμφωνήσει να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις τους Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και τους νόμους που θεσμοθετεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Βασικά, είναι θέμα εμπιστοσύνης, ή μάλλον απουσίας εμπιστοσύνης. Πρέπει να υπάρχουν θεσμοί για να επιβάλουν τους κανόνες. Αυτό προσπαθούν σήμερα να αλλάξουν Γερμανοί και Πολωνοί δικαστές, οι οποίοι αμφισβητούν την υπεροχή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Όμως, ό,τι ίσχυε το 1713 ισχύει και σήμερα. Χρειάζεται μια καθαρή νομική διαβάθμιση, για να μην καταρρεύσουν οι θεσμοί.
Ο Saint – Pierre είχε ρηξικέλευθη γνώμη για τον ηγεμονισμό η οποία εξακολουθεί να ισχύει. Ότι η ομαδικότητα τον αποδυναμώνει. Για τον Saint –Pierre, η πραγματική κυριαρχία σημαίνει να μην φοβάσαι τους γείτονές σου, επειδή η ανασφάλεια σημαίνει ότι η ανεξαρτησία σου είναι απατηλή.
Η ίδια λογική κυριαρχεί και σήμερα. Οι μικρές χώρες εκτιμούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τις προστατεύει από τις υπερβολές των μεγάλων. Οι αδύναμες χώρες ανταλλάσσουν την νομισματική τους ανεξαρτησία για να έχουν λόγο σε κάτι μεγαλύτερο. O Saint – Pierre επίστευε ότι το να θυσιάσει κανείς μερικώς την ανεξαρτησία του είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να τη σώσεις.
Η κριτική που υφίστατο το σχέδιο του ηγούμενου ισχύει και για την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα. Ο Ρουσσώ είχε δίκαιο όταν έγραφε ότι η ιδέα του Saint – Pierre μπορούσε να γίνει πράξη μόνο μέσω της βίας. Χρειάστηκαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι για τους Ευρωπαίους ηγέτες να εγκαταλείψουν τις αντιρρήσεις τους και να εφαρμόσουν το σχέδιό του.
Στην Ευρώπη, τα πράγματα προχωρούν όταν βρίσκουν εμπόδια. Χρειάστηκε μια πανδημία και η μεγαλύτερη ύφεση στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Γερμανία και για άλλους να συμφωνήσουν στην έκδοση κοινού χρέους.
Όπου η Αμερική έχει ως ιδεώδες «τη ζωή, την ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας» η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει «συμπαγή κατορθώματα που δημιουργούν κατ’ αρχήν μια ουσιαστική ευστάθεια». Σε μια εποχή που τα καλύτερα μυαλά της Ευρώπης έφτιαχναν τον Διαφωτισμό, ο Saint – Pierre εθεωρείτο δευτεροκλασάτος. Κάποιος τον ονόμασε «μια μεγαλοφυΐα Ευρωπαϊκής βλακείας».
Όμως ο Αββάς ταιριάζει γάντι στην μακριά παράδοση της Ευρώπης των γκρίζων ανδρών και γυναικών, οι οποίοι τελικώς επιτυγχάνουν παρά το γεγονός ότι αρχικώς θεωρούνται ανίκανοι.
Ο Jacques Delors αρχικώς εθεωρήθη ως υποχείριος του Παρισιού και της Βόννης. Παρ’ όλα αυτά κατόρθωσε να γίνει ο πιο λαμπρός ηγέτης της Commission αφήνοντας πίσω του την κοινή αγορά, το μονοπάτι για την νομισματική ένωση και την κοινή σημαία.
Η Ursula von der Leyen, κατέληξε αρχηγός της Commission αφού η καριέρα της στη Γερμανία εκτροχιάσθηκε. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τώρα σιωπηλά γίνει πιο δυνατή υπό την ηγεσία της.
Δεδομένων των προβλέψεων του Saint – Pierre, είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί είναι σχεδόν άγνωστος. Δυστυχώς υπάρχει η τάση στις Βρυξέλλες να ανατρέχουν στην ιστορία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης όχι πιο παλιά από το 1945. Προσπάθειες όπως συνέβη επί Ναπολέοντα ή επί Χίτλερ δεν είναι δημοφιλείς. Αυτό βέβαια κάνει την ιστορία πιο αποδεκτή αλλά λιγότερο έντιμη.
Για μια ένωση κρατών που μιλά συνεχώς για «Ευρωπαϊκές αξίες» η αποσιώπηση αυτή είναι απογοητευτική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πάντοτε έτοιμη να διεκδικήσει τα υψηλά ιδεώδη της δημοκρατίας και των κανόνων δικαίου ως Ευρωπαϊκές αξίες. Όμως, ο ιμπεριαλισμός και ο ολοκληρωτισμός έχουν εξ ίσου μακράν ιστορία στην ήπειρο. Αντί να αντιμετωπίσει τα γεγονότα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση τα αγνοεί. Η μια όψη της τάσης αυτής είναι να αγνοεί τις προσπάθειες του Saint – Pierre.
Το λάθος σύστημα
του Δημήτρη Κατσούδα*
Το 1998, μετά από 120 χρόνια, αφαιρέθηκε η δασοπυρόσβεση από τον φυσικό της φορέα, διαχειριστή και (λόγω αντικειμένου) γνώστη, την Δασική Υπηρεσία. Η ευθύνη ανατέθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, ως τότε Υπηρεσία κυρίως αστικών πυρκαγιών που στις δασικές φωτιές συνέδραμε τη Δασική.
Ήταν μια πράξη της κυβέρνησης Σημίτη τόσο λανθασμένη, απερίσκεπτη και αντιεπιστημονική (το κυριότερο: αντίθετα προς την κοινή λογική) ώστε να καταντά εγκληματική.
Με μια κίνηση πετούσε στον κάλαθο των αχρήστων δασική πείρα 120 ετών στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών!
Με την αμήχανη και εκ φύσεως από άλλο αντικείμενο προερχόμενη ΠΥ ακολούθησε σειρά γιγαντιαίων εθνικών καταστροφών με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα της Πελοποννήσου το 2007 με το ανήκουστο ρεκόρ των 2,8 εκατομμυρίων καμένων στρεμμάτων, των 84 νεκρών και των 1.500 κατεστραμμένων σπιτιών!
Αυτά τα υπενθυμίζω σε εκείνους που θυμούνται πίσω μόνο 2-3 χρόνια για να καταλάβουν ότι κατά 90% το πρόβλημα είναι διαχρονικά ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ που έχουμε από το 1998: δηλαδή, μια διαλυμένη Δασική Υπηρεσία ανήμπορη πια ακόμα και για ξύλευση και διαχείριση των δασών και την ευθύνη στην άσχετη με το δάσος πυροσβεστική που παλιά ερχόταν στις φωτιές μονάχα για να επικουρεί.
Φωτιές είχαμε και πάντα θα έχουμε. Αυτή είναι η μοίρα του μεσογειακού κλίματος και της πυρόπληκτης βλάστησης. Το θέμα είναι να τις περιορίσουμε όσο γίνεται σε έκταση και καταστρεπτικότητα.
Αλλά το μοντέλο που υιοθετήθηκε το 1998 κάνει το αντίθετο (και με πολλαπλάσιο κόστος!). Είναι τυχαίο που προ του 1998 δεν είχαμε σχεδόν καθόλου πυρκαγιές ελατοδασών; (ας μην αναφέρω πόσα ρημάχτηκαν έκτοτε)! Ήταν τυχαίο ότι δεν είχαμε αυτό το κακό με τις συνεχείς καταστροφές οικισμών;
Καθόλου τυχαίο δεν ήταν, διότι τότε η δουλειά γινόταν σωστά: οι Δασικοί πάλευαν τη φωτιά ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ με τις γνώσεις, την πείρα και τον δασικό στόλο οχημάτων και αεροπλάνων, ανέκοπταν την ορμή της και έτσι προστατεύονταν καλύτερα οι οικισμοί από την Πυροσβεστική. Την ευθύνη για το δάσος είχαν οι γνώστες του δάσους δασικοί, για οικισμούς και κτίσματα η Πυροσβεστική, οι δυο υπηρεσίες συνεργάζονταν στενά και η κάθε μια έκανε τη δουλειά που ήξερε πιο καλά.
Μετά την τραγωδία του 2007, η Βουλή όρισε το 2008 διακομματική επιτροπή 39 βουλευτών να μελετήσει το θέμα. Ενώπιόν της παρήλασαν και ακούστηκαν επί μήνες όλοι οι ειδικοί. Και όλα τα κόμματα έβγαλαν ΟΜΟΦΩΝΑ τα ίδια συμπεράσματα με αυτά που εξέθεσα πιο πάνω.
Πρώτη μπήκε η υπογραφή του προέδρου της Επιτροπής: ήταν ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Σήμερα θα ήθελα να θέσω στα κόμματα που υπέγραψαν το πόρισμα το εξής πολύ απλό ερώτημα: Όταν μετά από τόση διαβούλευση και ακρόαση ειδικών βεβαιώνατε με την υπογραφή σας ότι το σύστημα που έχουμε ΠΑΣΧΕΙ ΘΕΜΕΛΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ γιατί δεν το κάνατε αφού και οι δυο μεγαλύτεροι από σας κυβερνήσατε;
*Πρώην Γενικός Γραμματέας Δασών
