Projekt nieruchomości #05

Page 1

STYCZEŃ 2016

PR

NIERUCH

O MOŚCI JEKT

MAGAZYN STUDENCKIEGO KOŁA NAUKOWEGO NIERUCHOMOŚCI

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

NIERUCHOMOŚCI

GOSPODARKA PRZESTRZENNA

URBANISTYKA

INWESTYCJE

www.facebook.com/sknn.ue.katowice GRIFFIN GROUP | WIZUALIZACJA SUPERSAMU PRZY UL. PIOTRA SKARGI


SPIS TREŚCI

PO CO KOMU CENTRA HANDLOWE? DWA SPOJRZENIA Agata GRZESIK Sandra KAZIMIREK

WITAJCIE

Witajcie

w kolejnym

zimowym

Projektu

numerze

Nieruchomości!

Ma m y n a d z i e j ę , ż e p i ą t e i noworoczne

wydanie

naszego czasopisma będzie dla Was równie interesujące i inspirujące jak poprzednie! Kolejna z

dawka

rynku

informacji

nieruchomości,

gospodarki

przestrzennej,

urbanistyki

i opinii

o

miejskich

INWESTYCJE w NIERUCHOMOŚCI ZABYTKOWE - BIZNES CZY NIE? [wywiad] Monika ZAJĄC

inwestycjach…

CZAS START!

Zarząd SKN Nieruchomości Anna Kiszel Paulina Nowak Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

KATOWICKA MODERNA Martyna GRZEGORCZYK

2


NAJPIĘKNIEJSZE PRZESTRZENIE PUBLICZNE w EUROPIE

Sebastian CHOLEWA WIEDEŃ NAJDŁUŻSZA PRZESTRZEŃ WSPÓŁDZIELONA W EUROPIE Martyna POTEMPA

ARCHITEKTURA w PRL – Czy Spodek może być zabytkiem? Teresa MALERCZYK AKTUALIZACJA PROGRAMU RZĄDOWEGO – MDM Anna KISZEL

REDAKTOR NACZELNA Paulina Nowak

CENTRA-BEZ-AUT Monika PIWOWARCZYK

REDAKTORZY Sebastian Cholewa Martyna Grzegorczyk Agata Grzesik Sandra Kazimirek Anna Kiszel Teresa Malerczyk Monika Piwowarczyk Martyna Potempa Agata Wróbel Monika Zając

ZMIENIAJĄCE SIĘ MIASTO Agata WRÓBEL

KOREKTA Agata Grzesik

SKŁAD i OPRACOWANIE GRAFICZNE Paulina Nowak

3

SKN.N IE RUC HOMO ŚC I@GM A IL .COM


Czy nowe kompleksy handlowe to jeszcze centra handlowe czy nowe "hiper miasta" w mieście? Pomysł tworzenia nowoczesnych kompleksów handlowych, w których można kupić różne towary, zjeść coś i skorzystać z rozmaitych usług, sięga XX wieku. Pierwsze centrum handlowe powstało w USA. Pojęciem tożsamym z centrum handlowym jest „galeria handlowa”, znacznie częściej dziś używane. Samo słowo "galeria" poprzez nawiązanie analogii do galerii sztuki, ma sugerować, że jest to miejsce ekskluzywne. Rola galerii handlowych stopniowo wzrasta, pełniąc coraz ważniejszą rolę w życiu społecznym oraz przyczyniając się do zmiany krajobrazu miast i aspektów ich funkcjonowania. Sceptycy centrów handlowych uważają, że stają się one substytutem rynku i centrów miast, doprowadzając do wyludnienia się śródmieść, a co za tym idzie, nieuchronnej degradacji tkanki miejskiej. Zwolennicy sklepów wielkopowierzchniowych także nie dają za wygraną i wymieniają szereg pozytywnych zjawisk, jakie centra handlowe przynoszą miastom. Historycznie Nie tak odległa historia, przypadająca na rok 1989, zmieniła nie tylko panujący w Polsce ustrój, ale także zapewniła nowe możliwości rozwojowe na każdej płaszczyźnie. Handel także zmienił swoją strukturę. Pierwszym etapem przemian była prywatyzacja i konsolidacja sieci handlowych, będących do tej pory w posiadaniu państwa. Otworzenie wolnego rynku spowodowało nagły napływ towarów, które do tej pory były hamowane przez politykę komunistyczną. Rozpoczął się szybki wzrost liczby przedsiębiorstw oraz sklepów. W kolejnym etapie, który rozpoczął się w połowie lat 90. XX wieku, zaczęły powstawać nowoczesne obiekty handlowe. Zwłaszcza w dużych miastach zaczęto budować supermarkety, dyskonty oraz hipermarkety. Lokowano w nich kapitał zachodnioeuropejski (m. in. Francji, Hiszpanii, Niemiec itp.), którego wartość w sektorze spożywczym szacowana była na około 50%. Trzeci, trwający do dziś etap zaczął się na początku lat 2000. Lokowano wówczas nowoczesne centra handlowo-usługowych o powierzchni powyżej 10 tys.m2. Skupiają one w sobie zarówno funkcje handlowe jak i usługowe, rozrywkowe, gastronomiczne i hotelarskie. Mowa tutaj o swoistym mieście w mieście, które jest w stanie zaspokoić większość ludzkich potrzeb. 4


DWA SPOJRZENIA Galeria handlowa – konsumpcyjny raj

Po Śląsku

Współczesne galerie handlowe tworzą przestrzeń XX wiek pozostawił za sobą obraz Śląska alternatywną dla miasta. Ich atrakcyjnie urządzone jako miejsca przykrytego pyłem, kurzem wnętrza przyciągają, ponadto znajdują się w nich i brudem kopalnianego węgla. Tętniący liczne kawiarenki i restauracje, które tworzą warunki życiem

przemysł

ciężki

z rozwiniętym

sprzyjające społecznej integracji. Ich architektura sektorem wydobycia, powoli zastępowano często nawiązuje do architektury ulic miast – są tu handlem i usługami. Przykładami miast, brukowane alejki, place czy bulwary na których które zaczęły już swoją przemianę są znajdują się ławki, tworzy się sztuczna przestrzeń Katowice, Bielsko-Biała, czy Sosnowiec. To miejska

umożliwiająca odbywanie się

interakcji właśnie

nowoczesne

obiekty

społecznych. Zapracowani ludzie coraz częściej wolą wielkopowierzchniowe stały się głównymi robić zakupy w wielkich kompleksach handlowych obiektami wzrostu. nie tylko z powodu szerokiego asortymentu jaki tu znajdą, ale również dlatego, że profesjonalna Z

badań

przeprowadzonych

obsługa pozwala poczuć im się kimś wyjątkowym, dr A. Grzesiuk,

wynika,

że

przez

mieszkańcy

zauważonym i dopieszczonym. Sprzyja to jednak śródmieścia oczekują wysokiej jakości usług powstawaniu negatywnego zjawiska, jakim jest - zarówno handlowych jak i kulturalnych, przenoszenie się „miejskiego życia” właśnie do galerii

czyli tzw. usług rzadkich. Śródmieście

handlowych.

będące "salonem" miasta powinno się wyróżniać.

Jednym

ze

sposobów

Galeria handlowa - odpowiednik miejskiej przestrzeni sprowadzenia firm o wyższym standardzie publicznej?

jest

często

Współcześnie przestrzeń publiczna przestaje być

handlowej.

funkcjonalna i atrakcyjna, dlatego mieszkańcy miast pożądanych udają się tam, gdzie funkcje przestrzeni miejskiej są spełniane.

Ponieważ

centra

handlowe

wybudowanie

galerii

Rozwój handlu detalicznego marek

doprowadzić

niewątpliwie

do

może

podniesienia

oferują funkcjonalnego prestiżu danego miasta, co

bezpieczne i dogodne warunki do spotkań ze niesie za sobą rozwój lokalny. znajomymi oraz posiadają zróżnicowaną ofertę Duży wpływ na rozwój handlu w mieście usług, cieszą się niesłabnącą popularnością. Galeria ma samorząd terytorialny. Posiada on handlowa tworzy przestrzeń alternatywną dla miasta. niezbędne Wewnętrzna przestrzeń galerii symuluje przestrzeń

kompetencje

przyjęcie projektu inwestycji handlowej.

miasta, tworzy miasto w mieście, pewna idyla – Współpraca

między

zawsze jest tu czysto, zimą ciepło, natomiast w lecie

owocuje

a samorządem

klimatyzacja zapewnia chłód. Poza tym nie ma tu zyskiem. 5

umożliwiające inwestorami obustronnym


korków, samochodów i hałasu. Znajdują się tu W przypadku zabytkowych kamienic oraz instytucje dające możliwość realizacji wszelkich form innych obiektów o wartości historycznej, życia społecznego. Pomimo że galeria konkuruje kooperacja pomiędzy sektorem publicznym z przestrzenią publiczną, stanowi jednak przestrzeń

a prywatnym jest niezmiernie ważna. Warto

prywatną i nie jest w stanie całkowicie jej zastąpić. Jej pamiętać,

że

właściciel wprowadza na niej pewne ograniczenia, przedsiębiorstw

wkład

prywatnych

stanowi

duży

odsetek

np. nie można tam protestować lub przeprowadzić przychodów dla miasta. akcji o charakterze politycznym, które odbywać

się

w

„prawdziwych”

mogą Dzięki

tworzeniu

centrów

handlowych

przestrzeniach w śródmieściach miast poprzemysłowych

publicznych, otwartych dla wszystkich.

tzw. brown fieldy (zdegradowane tereny w śródmieściach)

Użytkownicy galerii handlowych

mają

szansę

nabrać

nowego znaczenia. Rewitalizacja takich

Dla najmłodszej kategorii wiekowej przestrzeń galerii obszarów nie byłaby możliwa gdyby nie jest niejako „magiczna” – oferuje mnóstwo atrakcji, (najczęściej) o czym

wiedzą

organizując

różne

zagraniczni

inwestorzy,

menedżerowie,

zwłaszcza których kapitał jest w stanie pozytywnie

imprezy

na

mające

celu wpłynąć na zagospodarowanie miasta.

przyciągnięcie dzieci, młodzież, w związku z tym Dynamiczny rozwój sektora usługowotakże ich rodziców. Również dla ludzi w średnim handlowego pozytywnie wpłynął również wieku, którzy pamiętają niedobory czasów PRL-u, na stolicę województwa śląskiego, gdzie galeria jest swego rodzaju rajem, pozostającym w powstawanie

nowych

wyraźnej opozycji do PRL-owskich ubogich półek powierzchniowych

obiektów

wielkopołączone

sklepowych. Jednak nie dla wszystkich przestrzeń było z napływem zachodniego kapitału galerii jest taka wyjątkowa. Dla młodzieży, która oraz rozbudową infrastruktury. Dodatkowo dorasta w świecie kultury konsumpcyjnej, tego w trakcie budowy jak i po jej zakończeniu rodzaju przestrzenie już wkrótce staną się czymś stworzono nowe miejsca pracy. zwyczajnym,

całkowicie

zastępując

przestrzeń Niewątpliwie, udaną rewitalizacją obszaru

publiczną, świadczy o tym fakt, że to właśnie młodzi poprzemysłowego

w

Katowicach

jest

ludzie najczęściej wybierają galerię handlową na gigant wśród centrów handlowych - Silesia miejsce spotkań z przyjaciółmi i rodziną. Mimo, że City

Center.

Niewykorzystane

obszary,

jest ona przestrzenią prywatną jest ona dla nich będące kiedyś kopalnią, otrzymały "drugie atrakcyjniejsza niż przestrzeń publiczna.

życie" i dziś tętni życiem, nieustannie się rozwijać.

Galerie handlowe a przestrzeń publiczna Galerie handlowe są aktualnie ważnymi ośrodkami Użytkownicy życia gospodarczego i społecznego, stając się Kto

głównie

korzysta

z

handlowych

wizytówkami aglomeracji. Ich rozbudowana oferta gigantów? Zazwyczaj są to młodzi dorośli, przyciąga nie tylko mieszkańców, ale także turystów. mogący w jednym miejscu zaspokoić Tworzą miasta w mieście, zwyciężając „w konkursie o wszystkie potrzeby. Liczba usług w takich konsumenta” z przestrzeniami publicznymi. Z drugiej obiektach strony

śródmieścia

pustoszeją,

gdy

jest

jest

wręcz

niewyobrażalna,

taka można więc powiedzieć, że także lista zalet

możliwość ludzie mieszkający w centrum uciekają na takich obiektów jest nieskończenie długa. 6


przedmieścia

i

rezygnują

nieatrakcyjnych

dla

śródmiejskich,

gdzie

pustostanów,

w

z

coraz

mieszkańców zwiększający kontraście

bardziej W świetle przedstawionych argumentów przestrzeni centra handlowe mogą stać się wizytówką

się

ze

odsetek miasta. Zarówno w Polsce, jak i na świecie, szklanymi, obserwujemy

oświetlonymi galeriami handlowymi i rosnącym handlowych

powstawanie połączonych

tłokiem ulicy tworzą nowy, nieprzyjazny wizerunek komunikacyjnymi; dzielnicy.

galerii

z

dworcami

węzłami kolejowymi

i autobusowymi. Ludność napływająca do

Aby zneutralizować zjawisko obumierania centrów miasta,

zarówno

turyści

jak

i

osoby

miast nasilane przez powstawanie coraz to nowszych codziennie dojeżdżające do pracy, korzysta galerii

należałoby

podjąć

szeroko

zakrojoną z usług oferowanych przez "dworcowe"

współpracę, by pogodzić oczekiwania właścicieli galerie. nieruchomości, mieszkańców, sprzedawców oraz Nie od dziś wiadomo, że życie pędzi coraz turystów, ponieważ bez stworzenia wspólnej oferty szybciej, a czas stał się cenną walutą. dla wszystkich środowisk zainteresowanych życiem Centra

handlowe

pozwalają

nam

w śródmieściu, nie uda się skutecznie konkurować wykorzystać czas w taki sposób, aby nie tracić go na przemieszczanie się w różne

z ofertą galerii handlowych. Według

Anny

Proszowskiej-Sali,

dyrektora części miasta w poszukiwaniu produktów,

programowego Festiwalu Promocji Miast i Regionów, których potrzebujemy, a giganty handlowe szansą

na

rewitalizację

śródmieść

ma

być są w stanie dostarczyć nam wszystkich

propagowanie oferty innej od tej proponowanej potrzebnych artykułów i usług w jednym przez galerie. Powinny się tam znajdować miejsca, miejscu. które zamiast oddziałów banków mają kafejki, ogródki i galerie, zamiast sklepów z bielizną, odzieżą na wagę i tanim ksero - kluby, księgarnie, świetlice, pracownie artystyczne. By ludzie wrócili na ulice śródmieście powinno być połączeniem kultury, biznesu i rozrywki. W świetle wszystkich przytoczonych argumentów za- i przeciw- budowaniu centrów handlowych w centrach Polskich miast nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Co więcej, głosy przeciwko galeriom handlowym nie odnajdują odpowiedzi w ciągle rosnącym zainteresowaniu konsumentów robieniem zakupów w tego typu miejscach. Jak się okazuje – zachęca nas do tego przede wszystkim wygoda i oszczędność czasu. Z drugiej strony coraz częściej zdajemy sobie sprawę z tego, że centra handlowe sprowadzają do śródmieść nadmierny ruch samochodowy, niejednokrotnie mają też negatywny wpływ na stan lokalnych przedsiębiorstw i mniejszych sklepów, przez co pustoszeją i obumierają zabytkowe kamienice tętniące niegdyś życiem. Jedno jest pewne, głównym czynnikiem napędowym jest tu zasada wyrównywania popytu i podaży. Czy radykalna zmiana zachowań konsumentów ma szansę wkrótce nastąpić?

SANDRA KAZIMIREK GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 2 st.

7

AGATA GRZESIK, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 1 st.


INWESTYCJE w NIERUCHOMOŚCI ZABYTKOWE BIZNES CZY NIE?

Wywiad z właścicielem zamku w Bobolicach Fot.: Archiwum własne Jarosława W. Laseckiego Nasze zainteresowanie budzą obecnie nowoczesne rozwiązania architektoniczne i inżynieryjne, podejmujemy inwestycje w innowacyjne budowle, na miarę XXI wieku. Jednak pośród nas można odnaleźć jednostki, które przeznaczają swe środki na odbudowę nieruchomości z XIV wieku. Czy to szaleństwo? A może pomysł na biznes? Jarosław W. Lasecki – odnowiciel zamku w Bobolicach – najtrafniej potrafi wymienić powody, dla których warto ponosić koszty remontu i utrzymania zamku z czasów Kazimierza Wielkiego.

Dlaczego podjął się Pan tak trudnego zadania,

jakim

jest

odbudowa

średniowiecznego zamku? Każdy

Polak,

o własnych ojczyźnie,

który

chce

korzeniach powinien

pamiętać

i swej

małej

co

może,

robić

aby jego mała ojczyzna była piękna. Aby mógł być z niej dumnym. Ruina nie jest czymś, z czego moglibyśmy być dumni i budować na tym pozytywne wartości. Ruina jest zawsze negatywna. Jest to niejako pomnik wzniesiony w hołdzie najeźdźcy, który piękną budowlę w tę ruinę właśnie obrócił. Dlaczego podjąłem się tego wyzwania? A no właśnie dlatego, aby ci wszyscy, którzy dzisiaj odwiedzają Zamek Bobolice mogli być dumnymi, nie tylko wirtualnie z naszej przeszłości wydarzeń,

i pięknych ale

także

historycznych aby

za

tymi

wspaniałymi historycznymi przekazami stało coś, co dzisiaj możemy zobaczyć, coś czego Rozmówca: właściciel zamku w Bobolicach – Jarosław W. Lasecki 8

dzisiaj możemy dotknąć. […]


A jednak znajdują się przeciwnicy odbudowy.

Proces rekonstrukcji zamku w Bobolicach

Jak Pan odnosi się do takiej postawy?

został poprzedzony prawie 4-letnimi pracami

Rzeczywiście

zdarzają

Malkontentów

się

zawsze

najlepszych

jednostki.

i wszędzie

opracowali

powiedzieli: a nie, bo krzywa wieża, bo to nie ta skała, bo to nie w tym miejscu, a może nie

historycznych, stratygraficznych,

technicznych,

archiwalnych

historycznych,

bardzo

czy obszerną

forma jakiegoś wymysłu, tylko to jest rezultat bardzo

rocznie ponad 150 tys. turystów. Wśród nich

obszernej

pracy

kilkunastu

profesorów, doktorów i inżynierów, którzy

nie spotkałem takiego, który mógłby otwarcie

nad tym tematem się pochylili. Jest to praca

i szczerze stanąć do polemiki na ten temat czy warto, czy nie warto, czy dobrze, czy źle. Są natomiast pseudonaukowcy, którzy cały

ogromnego

zespołu

ludzi,

w Europie

fachowców

najlepszych

jeśli

chodzi

o konserwację zabytków.

swój dorobek naukowy oparli na dawnej naczelnego

badań

uratować. I to, co dzisiaj widzimy to nie jest

z najlepszych

przykładów udanej rekonstrukcji, odwiedza

Sigalina,

podstawie

dokumentacją w jaki sposób ten zamek

tak, a może nie w ten sposób. Dzisiaj Zamek

doktrynie

na

fotogrametrycznych,

Wielkiemu, znajdowali się także tacy, którzy

jeden

archeologów,

archeologicznych,

tych, którzy byli współcześni Kazimierzowi

jako

historyków, architektów, inżynierów, którzy

jest

niemało. Podejrzewam, że również wśród

Bobolice,

fachowców

architekta

Zabieg wyspecjalizowany – więc powinien być

Warszawy za czasów Stalina, który twierdził,

przeprowadzony

w sposób fachowy. Czy

że aby zniszczyć naród polski, najlepiej jest

ludzie,

fizycznie

zabrać mu jego przeszłość, najlepiej zabrać

odbudową tego zamku to również specjaliści

mu jego pamiątki przeszłości. W związku

od średniowiecznych budowli?

z czym,

wymyślił

taką

doktrynę

którzy

zajmowali

się

Najlepszym przykładem w jaki sposób można

„konserwatorską”, która miała mówić o tym,

źle

że największym dobrem jest ruina. Im większa

rekonstruować

w Smoleniu

ruina – tym większe dobro! Stąd powstało

koło

mury

jest

zamek

Pilicy.

Został

on

zrekonstruowany w taki sposób, że na zawsze

pojęcie „trwałej ruiny”. Ale niestety nie ma

zostały

trwałych ruin, są tylko ruiny postępujące.

zrujnowane

średniowieczne

wątki

oryginalne

murowe,

ponieważ

W oryginalnym tekście Karty Weneckiej jest

murowano bez znajomości zasad układania

mowa o tym, że rekonstrukcja to coś

kamieni, a do zaprawy użyto betonu. […]

specjalnego. Natomiast w tłumaczeniu na

w dawnych

język polski przeczytamy, że rekonstrukcja jest

miejscowi cieśle, kamieniarze - ludzie, którzy

zabiegiem wyjątkowym, czyli takim, którego

z pokolenia na pokolenie nie robili nic innego.

właściwie nie powinno się przeprowadzać.

Teraz na Zamku Bobolice pracowali tylko tacy

Karta Wenecka została źle przetłumaczona

ludzie i to oni bardzo często korygowali

z języka

architektów

angielskiego

tłumaczeniem

na

posługiwały

polski się

i

tym rzesze

i historyków.

naukowców nie znający języków obcych.

w projekcie

9

czasach

zamki

z tytułami Nie

da

wszystkiego

budowali

profesorskimi się

bowiem

narysować,

co


praktycznie ci dawni budowniczy wiedzieli

Kiedy pojawił się pomysł odbudowy zamku,

i wykonywali.

były

W Polsce mamy generalnie pewien problem

pradziada. Dla przykładu, jeden z profesorów

z ochroną

na podstawie oryginalnych receptur starej w archiwach,

rozmowy

zadowoleni. Dlaczego?

Tak. Najlepsi w swoim zawodzie z dziada

opisanej

prace,

z fachowcami, a urzędnicy nie do końca byli

Wnioskuję, że fachowcy byli z tego regionu?

zaprawy

prowadzone

zabytków

-

na

stanowiskach

bardzo często są ludzie niekompetentni,

mógł

często przypadkowi. Konserwatorzy zabytków

odtworzyć skład zaprawy średniowiecznej

zazwyczaj odsuwają od siebie każdą decyzję,

wówczas stosowanej. Bo nie każdy wie, że

żeby mieć „spokojne życie”. […] w innych

zapis historyczny: wapno dołowane 30 lat

krajach jest to zupełnie inaczej rozwiązane.

w dole składowane, piasek rzeczny płukany,

Otóż tam konserwator jest partnerem. Jeżeli

żeby brudów nie było, skorupki kurzych jaj

ktoś przychodzi i mówi, że chciałby coś zrobić

i krew dziewic jako dodatek - coś oznaczał.

z zabytkiem, to wręcz wręczany mu jest

To nie musiało oznaczać dosłownie krwi

program prac które trzeba wykonać, żeby taki

dziewic, bo do wapna dołowanego wrzucano

zabytek zrewitalizować, łącznie z projektami

padlinę wołu po to, żeby opóźnić albo

i wsparciem finansowym. U nas wsparcia

przyspieszyć proces wiązania zaprawy. A nasi

finansowego

murarze to wiedzieli.

nie

ma

na

zamek

w Bobolicach nie dostaliśmy ani złotówki.

Zamek Bobolice to królewski zamek, zbudowany

Na początku powiedział Pan, że to nie jest

w 1352 roku przez Kazimierza Wielkiego. Należy

biznes. Czyli zainwestowany kapitał nie zwróci

do Szlaku Orlich Gniazd, który składał się z 47

się Panu?

zamków królewskich i rycerskich zbudowanych w czasach

średniowiecza.

Szlak

Orlich

Proszę samej to policzyć. Wie Pani przecież

Gniazd

ile kosztuje napisanie jednej opinii przez

rozciągał się od Wawelu aż po Częstochowę.

uniwersytet,

10

w sprawie

np.

posadowienia


fundamentów na skale. Ile kosztuje jedna

Jest Pan zadowolony z efektu rekonstrukcji?

opinia w sprawie zaprawy? Ile kosztuje jedna

Rekonstrukcja i rewitalizacja Zamku Bobolice,

opinia w sprawie gniazd, kamieni, budulca,

została zrobiona według kanonów i zasad

konstrukcji, kształtu, formy, itd.? My zleciliśmy

konserwatorskich - tak jak powinno się to robić.

podczas całych prac ponad 100 różnego

Z tego

rodzaju opinii. w jeden tylko rok byliśmy 182

jestem

zadowolony.

Jestem

też

szczęśliwy że udało się, mimo tej urzędniczej

razy u konserwatora zabytków. To nakład

niemocy i niechęci, niekompetencji i indolencji,

czasu, energii i pieniędzy.

po tylu latach doprowadzić ten proces do końca .

Fachowiec, który dzisiaj ręcznie ciosie kamień, a nie używa do tego pił mechanicznych, nie

Podsumowując,

zarabia tyle, co normalny budowlaniec. 85 osób

w nieruchomości zabytkowe? Nie ze względów

pracowało przy rekonstrukcji przez 15 lat

biznesowych, ale ze względu na wartości poza

w takiej,

materialne. Warto kochać zabytki, warto się nimi

czy

innej

formie.

Proszę

zatem

policzyć. Wyjdzie tego cały majątek! A

jak

uzasadniano

odmowę

warto

inwestować

opiekować, i warto przywracać je do życia. Natomiast jeżeli mówimy o inwestowaniu, to

przyznania

słowo

funduszy publicznych?

inwestować

ma

pewną

kolejność

w odpowiedzi. Mówiąc o inwestycji, zawsze

Nie, bo nie

będziemy mieli gdzieś w głowie kwestię zysku, kwestię

Nie chce Pan mówić o konkretnych sumach?

opłacalności,

kwestie

wymiaru

finansowego. w przypadku Zamku Bobolice

To nie ma sensu. Rewitalizacja zabytku to nie

najbardziej istotną rzeczą był nie zysk a to, że

jest biznes – to jest pewnego rodzaju misja.

my wszyscy przeminiemy, a ten zamek, który

Samo ogrzewanie zamku kosztuje kilkadziesiąt

pamięta czasy Kazimierza Wielkiego, zostanie.

tysięcy złotych rocznie. Do tego czterech stróży,

To jest największa satysfakcja jaką można mieć

światło,

z ratowania zabytków.

ubezpieczenie,

zabezpieczenie

alarmowe, przeciwpożarowe, itd. To są rocznie

Teraz również Pan pozostawia po sobie ślad –

koszty utrzymania liczone w setkach tysięcy

za pomocą tego zamku.

złotych. Jednakże opieka nad zabytkiem to rzecz którą - uważam - każdy, kogo tylko na to

Tak jak każdy, który tego zamku dotknął się

stać, powinien robić dla regionu, z którego się

w przeszłości. i tak jak każdy, który również

wywodzi. Ja jestem dumny z tego, że mogę

dotknie

robić coś dobrego dla ludzi wśród których żyję.

Najważniejsze jest to, aby ten ciąg zdarzeń

Aby mogli się tym zamkiem cieszyć - to tylko

biegł w odpowiednim kierunku,

tyle i aż tyle.

następnym pokoleniom Polaków ich namacalne pamiątki

tego

zamku

z przeszłości.

A

w przyszłości.

taką

zostawiając pamiątką

jest Zamek Bobolice.

Jarosław Wacław Lasecki urodził się 1 czerwca 1961 w Myszkowie. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Majora H. Sucharskiego w Myszkowie. Studiował na Politechnice Krakowskiej, a następnie na Uniwersytecie Paderborn oraz na Politechnice RWTH w Akwizgranie. Jako jeden z pierwszych Polaków był stypendystą Fundacji Klöcknera w Duisburgu. W czasie studiów w Polsce, był organizatorem wielu praktyk i wypraw studenckich, m.in. na Syberię, do Japonii i Afryki. Kierował ekstremalną wyprawą na Saharę, w czasie której zagrał również rolę żołnierza Legii Cudzoziemskiej w filmie telewizji WDR o błogosławionym Charles de Foucauld. Źródło: www.jaroslawlasecki.pl

11 MONIKA ZAJĄC FINANSE i RACHUNKOWOŚĆ, 1 st.


Fot. www.katowickamoderna.pl | Gmach Śląskich Zakładów Technicznych | | Parafia Opatrznosci Bozej (Zawodzie) |

MODERNIZM

ale ze względu na ich przeznaczenie. Główną

Po pierwszej wojnie światowej nastąpił rozwój

cechą modernizmu jest zatem funkcjonalizm.

gospodarki przemysłowej, co pociągnęło za

Architekt powinien pełnić funkcję społeczną

sobą problemy w dziedzinie urbanistyki oraz

oraz

potrzebę wznoszenia osiedli

robotniczych.

obiekty, bez zbędnej ornamentyki i dodatków.

Rozpowszechniły się teoretyczne założenia

Modernista powinien mieć pozytywny stosunek

ruchów

do rozwoju przemysłu, jak i do budownictwa

awangardowych,

nastawionych

na

w większości

zmianę

być zaliczony do jednolitych, nie posiada on

inne propozycje, jak futurystyczne projekty reinterpretacji

jednoznacznej

poddano

zgodnie

niedrogie

Nowoczesny ruch w architekturze nie może

kierunków, na przykład kubizmu, natomiast przemysłowego,

funkcjonalne,

mieszkaniowego.2

świata.

w architekturze nastąpił zmierzch niektórych

miasta

projektować

modernizmu

z zasadami

ideologii. wyróżnić

można

w obrębie kilkadziesiąt

prądów, kierunków i szkół architektonicznych.

racjonalizmu.

Rozgraniczenie poszczególnych nurtów jest

Odpowiedzią na taki stan rzeczy był właśnie

prawie nie możliwe ze względu na cechy, które

modernizm – prąd w architekturze rozwijający

się powielają. Jednak cały modernizm ma jedną

się w latach 1918-1975.

wspólną cechę : przejrzystość formy oraz wpisanie budynków w przestrzeń.

Modernizm zakładał nie tylko odejście od stylów historycznych, ale i całkowite odcięcie się

od

stylizacji, 1

z funkcji” .

Budynki

w myśl czy

„forma przedmioty

wynika maja

określony wygląd nie z powodów estetycznych,

1

2

Marco Bussagli; „Architektura. Style, techniki, materiały, budowle, twórcy”; z włoskiego przełożyła Hanna Borkowska; Świat Książki; Warszawa 2007; str. 178-181

Luis Henry Sullivan, ang. „Form follows function”

12


POWOJENNY ROZWÓJ KATOWIC Głównym forum reprezentacyjnym powojennej

katedrę,

Rzeczpospolitej miała być południowa część

Na korpusie osadzona została kopuła na

Katowic. w tym miejscu miał się pojawić gmach

zdwojonym

Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego.

portykiem z kolumnadą w fasadzie. Ze względu

w konkursie

zespołu

na braki finansowe i wybuch II Wojny Światowej

Kazimierza Wyczyńskiego. Gmach miał być

jej konsekrację przeniesiono do czasów PRL-u.

czworobocznym budynkiem, w którego środek

Jednak komunistyczne władze sprzeciwiły się

wkomponowano

sejmową,

wybudowaniu zdwojonego bębna kopuły, gdyż

połączoną z segmentem zewnętrznym, krytą

wtedy byłaby ona widoczna z każdego punktu

kopułą, klatką schodową. Budynek został

w mieście. w socjalistycznym mieście miały

wzniesiony w latach 1924-1929. Na zewnętrznej

dominować budynki świeckie. Budowla mimo

elewacji dodano pilastry, które wieńczył fryz

wszystkich przeciwieństw została ukończona.

z rózgami liktorskimi, symbolami RP. Czytelny

Obydwa

w architekturze

architektonicznym bardzo do siebie podobne.

klasycyzm,

zwyciężył

projekt

półkolistą

Urzędu

salę

klasycyzującą

budowlę,

inspirowaną bazyliką św. Piotra w Watykanie.

zmodernizowany

w połączeniu

jako

z artdekowskim

Stylistycznie

bębnie,

budynki

wejście

komponują

pod się

poprzedzono

względem z zabudową

wyposażeniem wnętrza, złożyły się na wyraz

miasta. Architektura świecka i sakralna, od

artystyczny tego gmachu.

około 1930 roku, wspólnie wyrażają dążenie do jedności i wypracowują język nowoczesności

Dwa lata po rozpoczęciu budowy Urzędu Wojewódzkiego związany

rozstrzygnięto

z budową

pałacu

we wszystkich dziedzinach sztuki budowania.3

konkurs biskupiego

i archikatedry. Zygmunt Gawlik zaprojektował

3

Zofia Oslislo; „Katowicka moderna 1927-1939; Wydawnictwo M-Studio; Katowice 2012

13


MODERNISTYCZNE BUDYNKI MIESZKALNE W 1927 r. dzięki uchwale Śląskiej Rady Wojewódzkiej przystąpiono do budowy kolonii robotniczych. Zdecydowano się wtedy na budowę małych, związanych z poszczególnymi zakładami przemysłowymi, zespołów domów jedno- lub dwurodzinnych znajdujących się na niewielkich

działkach,

będących

przydomowymi ogródkami. Jedną z pierwszych była kolonia w Załężu, lecz nie spełniała ona standardów światowych. Nie znaczy to, że w Katowicach

brak

jest

innowacyjnych

rozwiązań dotyczących mieszkań. Kolonia urzędnicza przy ulicy Raciborskiej powstała w latach 1927-1928. Bloki składają się z połączonych

szeregowo,

czterokondygnacyjnych segmentów, w których klatka

schodowa

łączy

dwa

Dom mieszkalny Dyrekcji Kolei autorstwa Tadeusza Michejdy / Źródło: www.scdk.pl

przeciwległe

mieszkania z przedpokojem, kuchnią i łazienką

Raciborskiej. Ten pierwszy polski wieżowiec

po wschodniej stronie oraz dwoma pokojami po

zachodniej

Raciborskiej,

stronie.

architekci

Projektem Sikorki

nazwano „drapaczem chmur” .

przy

i Łobos,

Katowiccy Architekci zaczęli eksperymentować

rozpoczęli w Katowicach tendencję zerową,

z formą. Jednym z najważniejszych był Tadeusz

czyli nurt minimalistycznego funkcjonalizmu. Katowice

leżą

na

obszarze

Michejda. Do jego wybitnych realizacji należy willa mecenasa Edmunda Kaźmierczyka, oparta

wyrobisk

na

kopalnianych, więc ich przestrzeń jest znacznie

pomimo

ograniczona. w centrum miasta niemożliwe jest

Urząd Wojewódzki podjął decyzję, aby budynki

przy

Wielu

jednoczesnym

podobny

sposób

część

architektów

utrzymywało

zachowaniu ważności funkcji jaką sprawuje. W bardzo

przez

horyzontalnie,

gospodarcza

domu

prywatne gabinety Kaźmierczyka.

Wskazuje on metodę uzyskania interesujących plastycznych

Michejda

znajduje się z zupełnie innej strony, niż

o szkielecie

stalowym z wieloma prostokątnymi oknami. efektów

powierzchni.

akcentowane

podzielone,

jest dom mieszkalny przy ulicy Wojewódzkiej – budowla

małej

konstrukcyjnym

grupowane okna. Wnętrze domu jest wyraźnie

zaczęły piąć się w górę. Przełomową budowlą większa

szkielecie

zrezygnował z ozdób, a estetyczne proporcje

wręcz wybudowanie dodatkowych mieszkań.

pierwsza

stalowym

się

w tamtych

głównie

czasach

z budowy

willi

i kamienic, ze względu na ulgi podatkowe

został

i rzeczywiste potrzeby mieszkańców. Michejda

wybudowany kompleks laboratoryjny Zakładu

zaprojektował również dom mieszkalny dla

Badania Środków Żywnościowych przy ul.

Dyrekcji Kolei. Jest to trójdzielny budynek, 14


w którego

mieszkaniach

wyraźnie

PODSUMOWANIE

oddzielone poszczególne funkcje. Kamienica

Katowicka Moderna zostawiła trwały ślad

jest przestronna i przewiewna dzięki balkonom

w tkance miejskiej. Wiele z budynków, mimo

i oszklonym werandom. Inne kamienice z tego okresu

stoją

Korfantego

przy

ulicach

i PCK,

zaprojektowane

te

przez

burzliwych czasów XX w. istnieje do dzisiaj

Dąbrowskiego, z kolei

Karola

zachwycając monumentalizmem i czytelnością

zostały

formy. Pomimo

Schayera.

faktu, iż

zaledwie 150 lat, już dziś mogą pochwalić się

Wyróżniają się one zwartym planem i idealnym

ciekawymi obiektami historycznymi. Posiadają

dopasowaniem do przestrzeni.

one

w swojej

przestrzeni

Miasto powoli nabiera charakteru nowoczesnej

funkcjonalnie

metropolii, w której każdy mieszkaniec, bez

ukazujące istotę modernizmu.

względu na status społeczny czy majątkowy, zaczęły

masowo

pojawiać

zaprojektowane,

budowle idealnie

MARTYNA GRZEGORCZYK GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 2 st.

miał prawo korzystać z osiągnięć architektury. w domach

Katowice mają

się

kuchenki na prąd oraz ogrzewanie na gaz. w mieście

zapanowała

innowacyjności.

Każdy

atmosfera

mieszkaniec

chciał

mieszkać w budynku o stalowej konstrukcji, ponieważ lokale w nich były przestrzenne i funkcjonalne. Uciążliwe czynności takie jak palenie w piecach czy pranie, zostały w takich budynkach

zmechanizowane,

co

również

podnosiło komfort życia ludzi. w tym okresie wzrosła ilość zakładanych terenów zielonych w mieście.

Poprawiły

szczególnie

dzieci

w miastach

one

wychowujących

dotkniętych

przemysłowymi.

komfort

życia się

zanieczyszczeniami

4

4

Zofia Oslislo; „Katowicka moderna 1927-1939”; Wydawnictwo M-Studio; Katowice 2012

Willa inz. W. Zagrodzkiego / Źródło: www.katowickamoderna.pl

15


Przestrzeń publiczna - czym tak naprawdę jest? Nie ma jednej definicji przestrzeni publicznej. Jej polisemiczny charakter powoduje, że nie można jej ująć w jednym twierdzeniu i uznać za jedyne słuszne. Dziś pojęcie to nie jest tylko polem działania osób zajmujących się kształtowaniem przestrzeni, coraz częściej staje się ono przedmiotem rozważań i tworzenia się nowych idei.

Funkcjonujemy

we

wciąż

zmieniających

się

się granice pomiędzy obiema sferami. Są one

strukturach czasoprzestrzennych. Jakby to określił

bardzo

Gombrowicz dajemy się “ugębić” (w) przestrzeni.

radykalnym zmianom.

W konsekwencji nieustannego przemieszczania

tworzenia się najlepszych przestrzeni publicznych.

się, użytkujemy przestrzeń publiczną, bądź też

Co dwa lata odbywa się konkurs “Wspólne miasta

prywatną, które wymuszają na nas określone

- Europejska Nagroda dla Publicznej Przestrzeni

zachowania. Jednak czy nie powinno być tak, że

Miejskiej”. W 2014 roku do finału konkursu

z przestrzeni publicznej może skorzystać każda

zakwalifikowało się 25 realizacji - wybrano

osoba, bez żadnych warunków i ograniczeń? Czy

2 laureatów oraz przyznano 4 wyróżnienia.

przestrzeń ta nie należy do wszystkich? A skoro

zróżnicowane

i często

poddawane

Prowadzą

one

do

Pierwszym laureatem jest Stary Port w Marsylii.

należy do ogółu i każdy ma do niej równe prawa

Rewitalizacja

to może użytkujmy ją w dowolny sposób?

tego

miejsca

trwała

2

lata

i kosztowała 45 milionów euro. Vieux-Port of

Odpowiedź jest prosta - podział przestrzeni na

Marseille, pomimo wpisu na Listę Światowego

publiczną i prywatną jest nieistotny. Każda przestrzeń ma bowiem wiele wymiarów, posiada wiele warstw, na które możemy oddziaływać. Użytkowanie przestrzeni przez ludzi sprawiło, że niemal całkowicie rozmyły

16 Stary port w Marsylii, źródło: www.bi.gazeta.pl


Dziedzictwa UNESCO, stawał się coraz bardziej

pomostów i chodników. Krzyżują się one ze sobą

zaniedbany. Przestrzeń ta była zdominowana

lub mijają na różnych wysokościach, jednak celem

przez ruch samochodowy. Po przemianie miejsce

nie było połączenie brzegów w najkrótszy, a w jak

to miało służyć pieszym, mieszkańcom i turystom.

najbardziej atrakcyjny sposób. Realizacja ta jest

Całkowicie zmieniono tutaj system komunikacji,

przykładem, że ciąg komunikacyjny między jedną,

uporządkowano tu zabudowę, otwarto osie

a drugą stroną rzeki nie musi być zrealizowany za

widokowe i przywrócono łatwy dostęp do wody.

pomocą zwykłego mostu, a może stać się perełką

Jednak perełką jest tutaj Grande Ombriere - dach ten liczy 22 metry szerokości i 46 metrów długości. Stanowi nie tylko schronienie przed

architektoniczną

zarówno

pod

względem

estetycznym jak i być przyjaznym miejscem dla użytkownika.

słońcem lub deszczem. Pawilon ten jest świetnym

Pierwsze

miejscem na imprezy, pokazy i koncerty. Jest też

w Ranhaim. Jest to rezerwat przyrody położony

bardzo atrakcyjny, gdyż lustrzana powierzchnia

na terenach podmokłych, które były barierą

polerowanej stali, z której wykonano dach daje

w udostępnieniu tego terenu turystom. Jednak

wyjątkowy efekt.

biuro

Drugą główną nagrodę zdobyła sieć ścieżek w dolinie rzeki Vinalopó. Ta hiszpańska rzeka przez lata skutecznie rozdzielała leżące po jej obu stronach miasto Elche. W 2009 roku podjęto decyzję

o połączeniu

dwóch

brzegów

bez

ingerowania w naturalny bieg rzeki. Pomysł architektów polegał na zbudowaniu sieci ścieżek,

wyróżnienie

Landroo

M

otrzymały

pogodziło

Bagna

chęć

bezpośredniego obcowania z naturą dbając przy tym o jak najmniejszą ingerencję w środowisko. Wybudowano szereg mostów, platform i tarasów widokowych biegnących przez bagna. Co ważne, w budowie wykorzystano naturalne materiały. Powstały też liczne pawilony do uzyskiwania informacji o bogactwie przyrodniczym terenów.

Ścieżki w dolinie rzeki Vinalopó| 17Bagna w Ranhaim | Cmentarz w Altach| źródło: www.bi.gazeta.pl


Muzułmański cmentarz, w austriackim Altach, jest

Przez wiele lat szukano rozwiązania jak go

kolejnym

wykorzystać

wyróżnionym

miejscem.

i choć

i w 2003

podjęto

o przeobrażeniu

część,

ukłonem władz

publiczną. Prace budowlane zakończyły się

publicznych właśnie w ich stronę. Uznano, że

w 2012. w wielofunkcyjnej przestrzeni znalazły się

należy im umożliwić pochowanie swoich bliskich

liczne trasy dla rowerzystów i spacerowiczów,

w miejscu,

Projekt

zbudowano korty tenisowe, place zabaw, miejsca

kompleksu, czyli nie tylko cmentarza, ale i kilku

do siedzenia, czy gry w szachy. Dawniejszy

budynków wchodzących w jego skład, jest bardzo

problem zagłębienia dziś jest atutem tego

minimalistyczny. Jego teren okalają betonowe

miejsca, gdyż będąc tam nie odczujemy, iż

ściany,

znajdujemy

jest

w którym

sale

betonowymi Prostota

to

mieszkają.

modlitw

zostały

powierzchniami

całości

jeszcze

wykończone

oraz

drewnem.

bardziej

podkreśla

się

miejsca

decyzję

muzułmanie w tym kraju stanowią jego niewielką to miejsce

tego

roku

w samym

w przestrzeń

centrum

stolicy

Finlandii. Wymienione miejsca nie tylko pokazują nam chęć

wzniosłość i powagę tego miejsca.

oddziaływania

na

użytkowania

Leżący w samym centrum Helsinek tunel szeroki

zmieniają się nasze potrzeby na przestrzeni lat

na 7 metrów i długi na jeden kilometr pierwotnie

i jak architektura ma nam pomóc w ich realizacji.

był

kolejowa

Nie tylko ma ona łączyć kwestie użyteczne

obsługująca tereny przemysłowe. Gdy tereny te

z estetycznymi, ma przede wszystkim ułatwić

przeniesiono dalej od miasta, linia stała się

życie i wpływać na podwyższenie jego jakości.

gdzie

biegła

linia

całkowicie bezużyteczna, ale wykop pozostał.

Ukazują,

jak

i potrzebę

Trzecie wyróżnienie otrzymał tunel “Baana”.

miejscem,

jej.

przestrzeń

dynamicznie

SEBASTIAN CHOLEWA GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 1 st.

Tunel „Baana” | źródło: www.bi.gazeta.pl 18


,

WIEDEN

NAJDŁUŻSZA PRZESTRZEŃ WSPÓŁDZIELONA W EUROPIE

Innowacyjne rozwiązania zakładają, że w przestrzeni publicznej jest miejsce na równoczesne występowanie ludzi i pojazdów. Taka forma kształtowania otoczenia miejskiego jest nazywana przestrzenią współdzieloną. Mimo iż jest młodym trendem, zaczyna pojawiać się w coraz większej liczbie miast na świecie i w Europie. Właśnie w sierpniu 2015 roku nastąpiło oficjalne otwarcie zmodernizowanej ulicy Mariahilfer Strasse w Wiedniu, najdłuższej przestrzeni współdzielonej w Europie.

Przestrzeń współdzielona (ang. shared space)

i wprowadzenie efektywnego ograniczenia

w dużym skrócie jest to koncepcja nowego

prędkości,

ładu

i funkcjonalnego

ograniczenie liczby wypadków. Koncepcja

powierzchni miejskiej. Zmienia się ona nie

Shared Space po raz pierwszy zaistniała jako

tylko wizualnie, ale również pod kątem zasad

projekt europejski w Interreg IIIB - North Sea

dotyczących jej korzystania. Przestrzeń, która

Programme i w latach 2004 – 2008 i była

z założenia

powinna

wdrażana przez takie miasta jak: Holandia,

wszystkich,

znosi

przestrzennego

być

wspólna

tradycyjną

dla

segregację

Niemcy,

ale

przede

Wielka

wszystkim

Brytania

ruchu samochodowego, pieszych i innych

w rzeczywistości,

uczestników, czyli podział na chodnik i ulicę,

koncepcji Shared Space istnieją na całym

poprzez

jak

świecie od parunastu lat, głównie w: Australii,

sygnalizacja

Kanadzie, Holandii, Niemczech i w Krajach

brak

krawężniki,

takich

znaki

elementów

poziome,

elementy

i Dania. i realizacje

świetlna.

Skandynawskich. Realizacja projektu Baltic

Taka forma organizacji przestrzeni została

Shared

wykorzystana na początku lat 70. XX wieku

wprowadzenia

na kilku holenderskich osiedlach. Głównymi

w której nadal nie istnieją czytelne wytyczne

jej celami miały być: zmniejszenie dominacji

do tworzenia i zastosowań modeli Shared

samochodów

Space.

w przestrzeni

publicznej 19

Space

byłaby tej

pierwszą

koncepcji

próbą

w Polsce,


Wśród wielu ulic Wiednia, na których

arterię

znajdują się różnego rodzaju sklepy sieciowe,

dwupasmowymi jezdniami, z wydzielonym

maleńkie butiki, wytworne outlety i sklepy

torowiskiem pomiędzy nimi i parkingami

słynnych marek, najbardziej znaną jest

wzdłuż

Mariahilfer Strasse. Ulica, która jest jedną

związanej z jej przemianą zadecydowano

z głównych

o zwężeniu ulicy do jednej jezdni i usunięcia

w czasach

w Wiedniu, rzymskich,

a

powstała obecny

już kształt

torowiska

komunikacyjną

ulicy.

Na

z dwoma

początku

tramwajowego.

A

działalności

w ostatnich

przyjęła w XIX wieku. w drugiej połowie XX

latach podjęto decyzję o zamianie słynnej

wieku ulica przekształciła się w śródmiejską

Mariahilfer Strasse w śródmiejski deptak. MARTYNA POTEMPA GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 1 st.

20


Przestrzeń publiczna, każdego miasta w Polsce zmienia się. W miejsce budynków postawionych za czasów, gdy cukier był sprzedawany na kartki, budujemy nowe biurowce i galerie handlowe. Rzadko zastanawiamy się czy wyburzany budynek na to zasługuje, czy może jego jedynym przewinieniem jest wieloletni brak konserwacji, nieskutecznie ukrywany pod tabunem banerów reklamowych. Dobrze

znanym

przypadkiem

takiego

działania jest niedawno wyburzony dworzec w Katowicach. Nie da się ukryć, że stan owego

obiektu

pozostawiał

wiele

do

życzenia, a sam budynek zapisał się w pamięci wielu Katowiczan jako obiekt brudny i zaniedbany. Sytuacja pogłębiała się do tego stopnia, że każda propozycja, która mogła radykalnie zmienić ten stan, budziła zachwyt. W miejsce starego dworca powstał

zupełnie

nowy

obiekt

wraz

z galerią handlową. Katowicki dworzec jest tylko jednym z wielu przykładów, tak się dzieje z wieloma budynkami w całej Polsce. Najchętniej wyburzane są te obiekty, które stoją na atrakcyjnej komercyjnie działce, nie rzadko

w doskonałej

lokalizacji

w śródmieściu. Większość

z budynków

wybudowanych

w okresie PRL-u jest bardzo zaniedbana i zdegradowana, ich stan się pogarsza, najczęściej są pozbawione jakiejkolwiek opieki.

Obiekty,

które

były

piękne,

funkcjonalne i użyteczne, dzisiaj pozostają bardzo najbardziej

Źródło: Grafika Google – Dworzec Katowice

zaniedbane. atrakcyjną

Tym

alternatywą

oszklone biurowce, galerie i hotele. 21

samym są


Patrzeć głębiej Czasem warto spojrzeć głębiej, inaczej i ujrzeć czystą bryłę wielu

komunistycznych

budynków, nienaganne, proste detale i wyobrazić je sobie, takie jakimi były w przeszłości zadbane,

nadal

efektowne,

użyteczne

zakrywających

czyste,

je

i bez reklam.

Często okazuje się, że niektóre z tych

budynków,

niesamowitymi, funkcjonalnymi i pięknymi

projektami,

a

największym

walorem

estetycznym

nowoczesnych

budynków jest jedynie brak

Supersam w Warszawie wybudowany w latach 1960-1962, został wyburzony w roku 2006 / Źródło: www.czarnota.org; www.bi.gazeta.pl

warstwy kurzu i wciąż lśniąca

u góry Supersam niedługo po wybudowaniu na dole: rok 2006

powierzchnia szkła. Majtkowe kolory polską plagą Kolejną

zmorą,

trapiącą

budynki

wzniesione

w poprzednim systemie, jest całkowite

porzucenie

pierwotnej

koncepcji,

podstawą

była

Najgorzej

gdzie

prostota.

w tej

kwestii

prezentują

się

prace

elewacją

bloków,

nad poza

centrum miasta, gdzie podczas renowacji z pomocy Powszechną

rezygnuje

się

urbanistów. praktyką

jest

Dworzec centralny w Warszawie niedługo po wybudowaniu / Źródło: www.bi.gazeta.pl

malowanie wielkiej płyty na pstrokate kolory,

znacznie

które często całkowicie nie komponują się

odpowiadające

z przestrzenią

Katowicka

Superjednostka,

charakterem. W centrum miast jest często

elewacji

dostała

dużo lepiej. Przy remontowaniu PRL-owskich

architektoniczną - zresztą swojego imienia!

i nadanym

w przeszłości

budynków zachowuje się prostotę, stosując 22

bardziej

stonowane

prostemu nawet

kolory

charakterowi. za

remont nagrodę


Osiedle Tysiąclecia w Katowicach (2012) / Źródło: www.fotopolska.eu

Chlubnym przykładem, również z Katowic,

Nie

jest Tauzen czyli Osiedle Tysiąclecia. Przy

architektury

okazji modernizacji zachowano tam biało-

jednak

aktualnie za jedno miejsc

do

uważany

lub ewentualnie przedwojenną kamienicę.

w Katowicach.

Tymczasem w miastach poprzemysłowych, takich jak Katowice, dobrym pomysłem

pomimo dużego zagęszczenia i niekiedy ciasnawych

podkreślają,

że

mieszkań bardzo

wydaje się rozważenie objęcia definicją

często

zabytku również tych nieco młodszych

zadowoleni

obiektów.

z miejsca w jakim mieszkają. Jest to wielkie Franty,

którzy

normatyw

będące

reliktami

niejednokrotnie powodem jest odpadający

podołali

tynk i pokrywająca je warstwa brudu oraz

wyzwaniu i pomimo ograniczeń w postaci systemowych

Budynki

komunizmu są często niedoceniane, czego

osiągnięcie architektów - Henryka Buszki i Aleksandra

perłami

renesansowy pałac, średniowieczną katedrę

Mieszka tu ponad 20 tys. ludzi, którzy zbyt

być

o zabytku, zazwyczaj mamy przed oczami

jest

z najatrakcyjniejszych

zamieszkania

mogą

pamiątkami minionych epok. I tak, myśląc

Tauzen jest klasycznym przedstawicielem a

bazyliki

Zabytki obejmujemy ochroną, ponieważ są

szarą kolorystykę budynków mieszkalnych. osiedli-sypialni,

tylko

banerów reklamowych. Być może warto

i restrykcji

zachować dla przyszłych pokoleń choć

ekonomicznych zaprojektowali na małym

trochę z architektury poprzedniego ustroju?

terenie przyjazną i estetyczną przestrzeń do

Momentu

życia.

przełomowego

dla

cywilizacji

wschodnio-europejskiej okresu, kiedy zaczął zatracać się indywidualizm, a ludzie stali się ludem.

23

TERESA MALERCZYK, ANALITYKA GOSPODARCZA, 1 st.


AKTUALIZACJA PROGRAMU RZĄDOWEGO Młodzi

ludzie

odbiorcami

obecnie

rządowych

ważnymi

działań

prospołecznych. To do nich kierowane są programy wspierające zakup pierwszego mieszkania.

Dofinansowanie

do

wkładu

własnego czy pomoc w spłacie rat kredytu to jedne z możliwości wsparcia w ramach programu

Mieszkanie

dla

Młodych.

Nowelizacja programu objęła wsparciem również

rynek

wtórny,

wprowadzając

atrakcyjne korzyści dla Rodzin 3+. Czy możemy spodziewać się ożywienia na rynku mieszkań z tzw. “drugiej ręki”?

CZY OŻYWI RYNEK WTÓRNY?

Jakie warunki trzeba spełnić?

domowych, nie mogących sobie pozwolić na

W styczniu 2014r. wszedł w życie rządowy

jego kupno w warunkach rynkowych. Warto

program

jeszcze

wsparcia

własnego

zakupu

pierwszego,

wspomnieć,

że

limity

cenowe

“M” obejmujący młodych ludzi

wyznaczone zostały na podstawie wartości

w wieku do 35 lat, dla których w obecnych

odtworzeniowej 1 m2 mieszkania, mnożąc ją

realiach

własnego

przez odpowiedni współczynnik (1,1 dla rynku

wyzwaniem.

pierwotnego oraz 0,9 dla rynku wtórnego).

Warunkiem przystąpienia do programu jest

Ponieważ w programie nie było kryterium

nieposiadanie praw

dochodowego

rynku

mieszkania

pracy,

jest

kupno

sporym

własności do innego

ograniczającego

dostęp

mieszkania (za wyjątkiem Rodzin 3+) oraz

subsydiów dla rodzin bogatszych, które stać na

zaciągnięcie kredytu na co najmniej 50%

kupno mieszkania bez pomocy

wartości mieszkania, na co najmniej 15 lat. Dla

oznaczało

każdej

limity

programu społecznego w program wspierania

programem.

budownictwa deweloperskiego. [źródło: Raport

cenowe

lokalizacji mieszkań

określone objętych

zostały

Początkowo program miał na celu wspierać

NBP]

zakup tańszego mieszkania dla gospodarstw

24

to

de

facto

państwa,

przekształcenie


Wyższe limity- lepsza dostępność

Od

Niskie poziomy dostępności nowych inwestycji

wtórny

deweloperskich,

Dotychczas,

dla

chętnych

skorzystania

września

również

dofinansowaniem

rynek

w

ramach

z rządowego programu, wymagały zwiększenia

MdM-u objęte były inwestycje deweloperskie.

limitów

objętych

Jednak w wielu polskich miastach, ze względu

programem MdM. Stopniowo limity cenowe

m.in. na niską stopę zwrotu, deweloperzy nie

podlegały aktualizacjom, dochodząc do cen

rozpoczynali nowych inwestycji, ograniczając w

porównywalnych z cenami rynkowymi. Wciąż

ten sposób młodym ludziom dostęp do

jednak wiele miast jest wykluczonych ze

rządowego

wsparcia rządowym programem, a młodzi

przeważnie mniejszych miast, gdzie dominują

ludzie chcący z niego skorzystać muszą szukać

zasoby mieszkaniowe rynku wtórnego.

innej lokalizacji zamieszkania. (Tabela 2, za II

września 2015r. dokonano nowelizacji ustawy

kwartał 2015 ) O ile mieszkań o dopuszczalnej

i do programu rządowego włączone zostały

powierzchni w ramach MdM jest przeważnie

mieszkania

ok. 90% zasobów, to już w odniesieniu do

oferowane przez spółdzielnie mieszkaniowe.

ceny,

tych

Okazało się to strzałem w dziesiątkę, gdyż już

wymogów. Najlepsza sytuacja jest w Olsztynie i

w pierwszym miesiącu po aktualizacji prawnej,

Zielonej

sytuacja

złożonych zostało prawie dwukrotnie więcej

wygląda w Opolu i Rzeszowie. Będzie to miało

wniosków o dofinansowanie wkładu własnego

zapewne wpływ na kształtowanie się i rozwój

niż w miesiącu sierpniu br. (3 744 wniosków na

ośrodków miejskich, a z drugiej strony dalsze

kwotę 94 mln zł).

pogłębianie się kryzysu niektórych regionów,

dotyczyły zakupu lokalu mieszkalnego właśnie

np. województwo opolskie.

na

cenowych

w

większości

Górze,

mieszkań

nie

natomiast

spełniają

słabo

25

rynku

programu.

z

rynku

Dotyczyło

wtórnego,

w

to

Od

tym

Prawie 43% wniosków

wtórnym.

…………………………………


Wciąż jednak małym zainteresowaniem cieszą

mieszkania

czy

domu

się mieszkania oferowane przez spółdzielnie

objętego

mieszkaniowe. Powstaje zatem pytanie o

w przypadku rodzin 3+ to 85 m2 dla lokalu

przyszłość tych struktur, skoro nawet tak

mieszkalnego

korzystny program jak MdM nie jest w stanie

mniejszych rodzin odpowiednio 75 m2 i 100

ożywić rynku mieszkań spółdzielczych.

m2).

wsparciem

i

jednorodzinnego w

110m2

ramach

dla

MdM,

domu

(dla

Dodatkowo możliwe jest uzyskanie

jednorazowego wsparcia w spłacie części Rodzina 3+

kredytu dla Rodzin 3+ lub dla rodzin, w których

Kwota dofinansowania w ramach programu

w ciągu 5 lat od ustanowienia własności

MdM w dużej mierze zależy od struktury

mieszkania

gospodarstwa domowego. W szczególności

przysposobione trzecie lub kolejne dziecko.

różnicę stanowi liczba wychowywanych lub

Być może poziom dopłat do wkładu własnego

przysposobionych dzieci. Nowością w MdM-ie

nie wpłynie znacząco na wzrost przyrostu

jest, zgodnie z tendencją ogólnej polityki

naturalnego,

państwa, wsparcie rodzin wielodzietnych, tj.

wsparciem

z trojgiem lub więcej dzieci. O ile dla rodzin

Dodatkowe korzyści także niekoniecznie będą

z max. dwójką dzieci dopłata obejmowała do

czynnikiem

50m2 mieszkania, to dla Rodzin 3+ limit ten

małżeństw na kolejne dziecko, lecz pozwoli na

wynosi już 65m2. Jest to jednak logiczne

odciążenie finansowe rodzin wielodzietnych.

działanie,

rodzina

Warte zastanowienia są również zastosowane

potrzebuje po prostu większej przestrzeni.

limity cenowe i ich wpływ na rozwój miast

Procentowa dopłata do wkładu własnego

i regionów, gdzie znikomy odsetek stanowią

wynosi w zależności od struktury gospodarstwa

mieszkania spełniające wymagania MdM-u.

domowego: dla samotnych i małżeństw bez

Z programu można skorzystać do końca 2018r.,

dzieci - 10%, dla rodzin wychowujących jedno

co jest dobrą wiadomością dla młodych ludzi,

dziecko-

którzy

ponieważ

większa

15%, dwójkę dzieci już 20%,

również

mieszkania.

powierzchnia

i

rodzin

powodującym

dopiero

rodziny

się

albo

zostało

to jednak będzie konkretnym dla

a Rodziny 3+ to aż 30 %. O 10 m2 wzrasta dopuszczalna

urodziło

planują

kupno

wielodzietnych.

decydowanie

założenie

pierwszego

się

własnej własnego

ANNA KISZEL, GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 2 st.

26


W dzisiejszych czasach samochód jest naszym najlepszym przyjacielem. Zawsze zabierze nas tam dokąd chcemy. Nieważne, ile spala, jak długo trwa podróż. I chociaż piesi, którzy zwinnie wymijają nasz pojazd, gdy my tkwimy w korku, trochę nas irytują, to i tak nie wyobrażamy sobie życia bez samochodu. Dotrzeć do centrum komunikacją miejską - nierealne. Pojazdy wiecznie spóźnione, obładowane, nieprzystosowane dla osób z małymi dziećmi, jednym słowem masakra. Z drugiej strony żyjemy w czasach mody na proekologiczny styl życia. Być "eko", to być na topie. Narzekamy na brak tras dla rowerzystów, ubóstwo zielonych terenów, miejsc do zwykłego spacerowania. Powoli zaczyna nas męczyć ten ciągły "ryk" silników, odór spalin i ciągła obawa o zdrowie nas i naszych dzieci. Może w końcu czas, aby ograniczyć ruch samochodów w centrach miast?

Co proponuje Europa?

W Hamburgu władze miasta przygotowały Green Network Plan. Będzie to “zielona sieć” oraz trasy spacerowe i rowerowe. Jej celem jest umożliwienie turystom i mieszkańcom poruszanie się po mieście właśnie bez samochodu. Nietypowym zjawiskiem jest to, że wielu mieszkańców Hamburga gotowych jest całkowicie zrezygnować z korzystania z aut. Taka wizja drugiego co do wielkości miasta w Niemczech ma ziścić się do 2034 roku.

źródło: inhabitat.com / Green Network Plan

27


Źródło: fot. multisanti, lic. CC BY-SA 2.0 / Puerta Sol w Madrycie Niedawno francuski dziennik "Le Monde" przedstawił 10 najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej (w nawiasie umieszczono liczbę dni w roku ze stężeniem smogu przekraczającym normę). Madryt znajduje się na szóstym, Warszawa na dziesiątym miejscu. Poniżej lista "Le Monde". 1. Sofia – (320)

6. Madryt – (188)

2. Mediolan – (272)

7. Turyn – (174)

3. Kraków – (210)

8. Wrocław – (166)

4. Marsylia – (200)

9. Rzym – (157)

5. Płowdiw – (189)

10. Warszawa – (152)

Już wkrótce jednak do Madrytu wjedziemy tylko wtedy, kiedy nasz samochód będzie miał zagwarantowane miejsce na jednym z 13 działających tam parkingów. W tej hiszpańskiej stolicy niedawno podwyższono opłaty parkingowe, przy czym co ciekawe, samochody z silnikiem hybrydowym płacą mniej, a te z silnikiem elektrycznym parkują za darmo! W tym przypadku również mieszkańcy popierają działania władz i sami poprosili o poszerzenie strefy "bez samochodu".

28


Źródło: fot. Olga Itenberg, lic. CC BY-SA 2.5 Wikimedia Commons / Kopenhaga - deptak Proekologicznym liderem aktualnie jest Kopenhaga. To duńskie miasto już w 1962 r. utworzyło deptak na ulicy Strøget, liczy on 1,2 km i jest jedną z głównych atrakcji. Miasto zyskało więcej przestrzeni, która przyciągnęła turystów. Ruch na tej ulicy zwiększył się nieprawdopodobnie. Latem korzysta z niej codziennie nawet 250 000 osób.

Czas na zmiany? Wielu sceptyków twierdzi, że zamykanie głównych ulic spowoduje upadek handlu. Jednak efekt jest odwrotny. Ludzie częściej korzystają z miejsc, po których nie poruszają się samochody. W ostatnich latach średnia temperatura rośnie np. w Hamburgu aż o 9 stopni Celsjusza, wzrasta również poziom mórz. Priorytetem stało się zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Zielone szlaki i strefy bez samochodów mają pomóc ochronie środowiska, a także podwyższyć jakość życia. W takim razie jeśli byłyby ścieżki rowerowe, czy bylibyście gotowi jeździć do pracy lub na Uczelnię rowerem albo przesiąść się do komunikacji miejskiej? Pytanie wciąż pozostaje otwarte.

MONIKA PIWOWARCZYK GOSPODARKA PRZESTRZENNA, 1 st. 29


www.en.wikipedia.org / Dworzec Oriente

PARK NARODÓW W LIZBONIE Nie podlega dyskusji, że miasta ulegają ciągłym, wielowymiarowym zmianom. Rozwój działalności usługowej, nowe oczekiwania ludności oraz globalizacja, to tylko niektóre z czynników wpływających na dynamikę przekształceń struktury miejskiej. Społeczność miejska tworzy niepowtarzalny klimat miejsca, kreuje jego styl i kulturę. Dzisiejsi użytkownicy miast są niezwykle wymagający, chcą szybko zaspokajać potrzeby. Świat jest dynamiczny i należy się z tym pogodzić. Czy miasta są w stanie sprostać nowym wyzwaniom? Parque das Nações Niezwykle

IMPULS DO ZMIAN

interesujący

i

godny

Wszystko

zaczęło

się w

kiedy

Portugalia

Parque das

organizatorem EXPO’98. Podjęto wówczas,

położony

we

wschodniej

miasta.

kluczową

Miejscu, w którym kiedyś znajdował się: port,

światowej

zakłady

przewodnim

przemysłowe,

części

zakład

utylizacji

ogłoszona

r.,

zaprezentowania przykład, stanowi lizboński Nações. Park Narodów jest

została

1992

decyzję

dotyczącą

wystawy, był

oficjalnym

okres

której Wielkich

lokalizacji motywem Odkryć

odpadów i wysypisko śmieci. Uprzemysłowiona

Geograficznych. Uznano, że EXPO odbędzie

część stolicy Portugalii nie posiadała ani

się w obrębie strefy industrialnej. Pomysł, który

walorów turystycznych, ani mieszkaniowych.

z pozoru wydawał się szalony, okazał się

Dlaczego więc miejsce to uznawane jest za

sukcesem.

wizytówkę Lizbony?

30


KONSEKWENNE DZIAŁANIA

zlokalizowano

W pierwszej kolejności zajęto się demontażem

dworzec autobusowy, a najniżej stację metra.

zbędnych urządzeń przemysłowych. Konieczne

Oryginalny projekt stworzył hiszpański architekt

okazało się podjęcie działań, mających na celu

Santiago Calatrava. Znakiem rozpoznawczym

oczyszczenie zanieczyszczonego środowiska

dworca jest niezwykłe, szklane zadaszenie.

naturalnego.

budowę

Kolejnym, godnym podziwu budynkiem jest

formą

Pawilon Portugalii, którego dach przypomina

nawiązuje do dawnego charakteru miejsca- jest

kartę papieru. Na terenie Parku znajduje się

surowa, zupełnie odmienna od typowych,

interaktywne

muzeum

nauki

starych uliczek Lizbony. Niezbędna okazała się

Wymieniając

powstałe

wówczas

rozbudowa

należy wspomnieć o jednej z głównych atrakcji

Rozpoczęto

nowoczesnej

infrastruktury,

sieci

dróg.

która

Imponującym

dworzec

budowle,

na Starym Kontynencie, mającego ponad 17

w Europie

kilometrów długości i 150 metrów wysokości

w niezwykłym

mostu Vasco da Gama, który spina brzegi

zewnętrzną formą. W jego wnętrzu znajduje

Tagu.

się wiele gatunków roślin i zwierząt, typowych

Chcąc zapewnić uczestnikom EXPO łatwy

dla

i szybki dostęp do komunikacji publicznej,

charakterystyczna jest także 145 metrowa wieża

wybudowano

Vasco da Gamy.

Oriente.

Na

najwyższym

czyli

techniki.

Parque

dworzec

Nações,

i

poniżej

przedsięwzięciem była budowa najdłuższego

wielopoziomowy

das

kolejowy,

oceanarium. miejscu,

poszczególnych

największym Usytuowane

zachwyca

oceanów.

swą

Niezwykle

poziomie www.skycrapercity.com / Pawilon Oriente

31


www.10best.com / Kolej linowa. W tle wieża i most Vasco da Gama Kolejną atrakcję stanowi mająca ponad 1000

mieszkaniowe, sklepy i hotele. Dominująca

metrów

niegdyś

długości

kolej

linowa,

z

której

funkcja

przemysłowa,

wagoników można podziwiać rzekę Tag oraz

zastąpiona

cały Park. Starannie zaprojektowane miejskie

i kulturalne. Z dużą starannością zadbano o to,

ogrody, doskonale współgrają z nowoczesnymi

aby infrastruktura współgrała z otaczającą

budynkami, ożywiają przestrzeń.

przyrodą.

ZMIANY

potwierdza fakt, iż obecnie Park Narodów

Podjęcie

radykalnych,

działań,

lecz

pozwoliło

przemyślanych

przez

Słuszność

funkcje

została

rekreacyjne

podjętych

działań

uznaje się za miejsce prestiżowe- atrakcyjne

prawidłowo

zarówno dla mieszkańców jak i inwestorów.

zagospodarować zdegradowany niegdyś teren, całkowicie

zmienić

jego

przeznaczenie.

Organizacja EXPO’98 stała się impulsem, który przyczynił

się

opisywanego

do

przeobrażenia

obszaru.

Światowa

funkcji wystawa

sprawiła, że nowa dzielnica Lizbony zyskała uznanie wśród mieszkańców oraz turystów. W Parku

Narodów

powstały

osiedla

32

Źródło: commons.wikimedia.org / Alameda dos Oceanos- jeden z lizbońskich parków miejskich


Lizbona

osiągnęła

zinterpretowała

sukces.

Narodów

jest

jednak

doskonałym

przykładem na to, że rozsądne wydatki

prawidłowej

przynoszą wielowymiarowe korzyści. Lizbona

transformacji funkcjonalnej przestrzeni. Minęło

sprostała nowym wyzwaniom. Udowodniła, że

wiele lat od organizacji słynnej wystawy,

odpowiednie zmiany w zagospodarowaniu

a miejsce to ciągle tętni życiem. Oczywiście,

przestrzeni,

przeprowadzenie

atrakcyjność miasta.

jest

wzorem

opisanych

zmiany.

Park

Park

Narodów

zachodzące

Doskonale

inwestycji

mogą

znacząco

zwiększyć

wymagało ogromnych nakładów finansowych.

AGATA WRÓBEL, EKONOMIA, 1 st.

Chcesz wiecej? ` www.issuu.com/skn.projektnieruchomosci 33


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.