Agata Kierzkowska, Jan Jaszczak Licealiści przejęli Bramę Poznania

Agata Kierzkowska, Jan Jaszczak

Licealiści przejęli Bramę Poznania

Brama Poznania1 to pierwsze w Polsce centrum interpretacji dziedzictwa. W budynkumieścisięmultimedialnaekspozycja,która opowiada dzieje Ostrowa Tumskiego. W instytucji organizowany jestszeregprogramów, projektów, spotkań, zajęć z myślą o różnych grupach odbiorców. Jedną z takich grup jest młodzież. Chcąc lepiej poznać potrzeby młodzieży, ich spojrzenie na kulturę, oprócz standardowejofertyzajęćedukacyjnychczyzwiedzania ekspozycji postanowiliśmy zaangażować się w pewien projekt przy współudziale uczniówiuczenniczIXLiceumOgólnokształcącegoim.K.LibeltawPoznaniu.Przezponad rok licealiści współpracowali z Bramą Poznania, a efektem finalnym tej pracy było wydarzenieScaryTakeOver.Dnia29października 2019 roku młodzież przejęła naszą instytucję. ScaryTakeOverbyłopołączeniemdwóch znanych projektów. Pierwszy z nich to klasa patronacka, która jest popularnym przedsięwzięciem w wielu zakładach pracy czy na uniwersytetach. Firmy nawiązują współpracę zuczelniami,tworzącspecjalizacjezawodowe wramachstudiów,auczelniewyższeobejmują patronatemklasyjużnapoziomieszkołyśredniej. Dzięki klasie patronackiej młodzi ludzie dostają możliwość zdobycia wiedzy na temat danej firmy na etapie kształtowania swoich planów zawodowych. Takie inicjatywy służą zarówno młodzieży, która może podjąć decyzję o kierunku rozwoju w oparciu o zdobytą wiedzęipraktykę,jakiorganizatorom,którzy mają szansę zbudować zainteresowanie swoją branżą wśród młodych. Poprzez udział w projekcie młodzi ludzie sprawdzają, co mogliby robić w przyszłości, poszerzają swoją wiedzę o funkcjonowaniu dorosłego świata, w który niedługo będą musieli wkroczyć, ale przede wszystkim zdobywają pierwsze, bardzo cenne doświadczenie zawodowe.

Drugimkomponentemopisanegoprojektu było TakeOver, któregozałożeniem jestprzyjazne przejęcie instytucji kultury przez dzieci i młodzież. Formuła Take Over powstała wWielkiejBrytaniiwramachdziałalnościorganizacji Kids in Museums2 . Podczas takiego wydarzeniamłodziprzejmująsterywinstytucji i zajmują się wszystkim tym, czym na co dzień pracownicy – od obsługi gości po działania promocyjne. Take Over ma na celu zainteresowaniemłodychświatemkulturyorazpobudzenie ich kreatywności. Dodatkowo może pomóc dorosłym w zrozumieniu sposobu odczuwania i przeżywania kultury przez młodzież i dzieci.

We wrześniu 2018 roku Brama Poznania nawiązała współpracę z IX LO w Poznaniu, obejmując patronat nad jedną z klas. Spotkania z uczniami odbywały się w ramach zajęć turystki kulturowej, a cały plan działania był wpisany w dydaktyczny program roku szkolnego.Naszymcelembyłopokazaniemłodzieżycodziennegożyciawinstytucjikultury,które mogło wydawać się mniej oczywiste niż dzień w biurze czy w fabryce, a także przybliżenie tematyki dziedzictwa kulturowego. Przez cały okres trwania projektu odbyło się 10 spotkań z uczniami i uczennicami klasy, podczas których oglądali Bramę Poznania od kuchni, zapoznawali się z codziennymi zadaniami poszczególnych działów oraz zdobyli pogłębioną wiedzę na temat dziedzictwa OstrowaTumskiegonanaszejekspozycjioraz wterenie.Następnielicealiścipodzielilisięna grupywedługwłasnych preferencji izaintere-

1 Operatorem Bramy Poznania jest Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT, instytucja Miasta Poznania, aktywna w obszarach kultury i turystyki. Misją instytucji jest wspólne działanie na rzecz dziedzictwa Poznania oraz inspirowanie codziennego rozwoju społecznego i indywidualnego. 2 https://kidsinmuseums.org.uk/ [dostęp: kwiecień 2020].

sowań. Zadaniem wszystkich była współpraca oraz przygotowanie się na finał działalności klasy patronackiej, czyli tzw. Take Over. Wramachwspomnianychwyżejgrupuczniowie podzielili się na następujące sekcje: promocja, social media, turystyka oraz obsługa klienta. Każda z tych grup była pod opieką pracowników z odpowiednich działów naszej instytucjiizichwsparciemuczniowiewypracowaliofertęnadzieńprzejęciaBramyPoznania. W trakcie przygotowań, kiedy ostatecznie sprecyzowano datę finału całego projektu, przypadającą na koniec października, uczestnicy i uczestniczki programu zdecydowali się nadać wydarzeniu klimat związany z halloween,śmierciąiprzesądami.Wtymteż„strasznym” klimacie starali się utrzymać wszystkie aktywności, które przygotowywali, np. konferencję prasową, na której pojawiły się różne gadżety w odpowiedniej stylistyce i „straszny” poczęstunek dla dziennikarzy. W ramach projektu przygotowana została gra miejska w przestrzeni Ostrowa Tumskiego oraz oprowadzenie z dreszczykiem po ekspozycji BramyPoznania.Całośćwydarzeniarelacjonowana była przez uczniów i uczennice na specjalnie przez nich założonym koncie Instagram.

W oprowadzaniu po ekspozycji oraz w grze miejskiej brali udział uczniowie iuczennicezaproszonychszkół.Wartododać, że przez cały czas trwania Take Over Brama Poznania była otwarta również dla innych gości,którychmłodzieżobsługiwała.Uczniowie dzielnie prezentowali całe wydarzenie dziennikarzom, którzy pojawili się w Bramie Poznania, aby relacjonować event. Finalnie, na podstawie 120 ankiet, które przeprowadziliśmy wśród uczestników i uczestniczek oprowadzania igrymiejskiej, możemy stwierdzić, że młodzieżwykonałaświetną pracę. Wszystkie ankiety zawierały pozytywną ocenę wydarzenia.

Poprzezudziałwprojekciechcieliśmypokazać młodzieży, na czym polega praca w instytucji kultury, z jakimi wyzwaniami można się tu zetknąć. Mamy nadzieję, że to zadanie udałonamsięspełnić,oczymświadczyćmoże wypowiedź jednej z uczennic w wywiadzie dla telewizji WTK: „Mogłam zobaczyć, jak to jest, jak to działa, ile zadań trzeba zrobić. Mając kontakt z moimi rówieśnikami z klasy, którzy robią inne zadania, też widziałam, ile czasu onina topoświęcali”3 . Takżewprywatnych rozmowach z naszymi podopiecznymi widzieliśmy,żetenceludałonamsięosiągnąć. Pokazaliśmy im naszą pracę, która bywa niełatwa i stresująca.

W całym projekcie istotna była również nauka, którą zaczerpnęli sami pracownicy BramyPoznania.Młodzieżtogrupa,którarzadziej odwiedza naszą instytucję samodzielne, z reguły uczestnicząc w zorganizowanych zajęciach czy wycieczkach szkolnych. Z tego powodu zależało nam na tym, aby usłyszeć ichgłos,zobaczyćekspozycjęichoczamioraz dowiedzieć się, w jaki sposób odbierają dziedzictwoOstrowaTumskiego.Dziękitemuzdobyliśmy wiedzę o potrzebach i zainteresowaniach młodzieży, która pozwoli nam w przyszłości stworzyć odpowiednią ofertę dla tej grupy docelowej.

Cenną dla nas lekcją była obserwacja stylu pracy młodzieży. Zauważyliśmy, że to, co dla nas jest już oczywistym schematem, niekoniecznie zadziała z nimi i trzeba poszukać innej,bliższejimdrogi.Wiemyjuż,żenastępnym razem będziemy budować szczegółowy program wydarzenia razem z młodzieżą już na etapie tworzenia koncepcji. To pozwoli, że będą czuli się jeszcze bardziej twórcami całości. Z perspektywy czasu wydaje nam się, że można było zacząć pracę w podzespołach dużo wcześniej, młodzież mogłaby się skupić na swoich zadaniach z obszaru, który ich zainteresował.

Krótko po Scary Take Over w Bramie Poznaniazorganizowanocoroczneogólnopolskie SeminariumOdbiorcyInstytucjiKultury,którego wiodącym tematem była właśnie młodzież. Do udziału w seminarium i warsztacie zaprosiliśmy uczniów i uczennice z naszej klasy patronackiej. Liderka młodzieżowego

3 M. Menkina, Uczniowie przejęli Bramę Poznania, https://wtk.pl/news/52387-ucznowie-przejeli-brame-poznania [dostęp: kwiecień 2020].

zespołu promocji Take Over, jako przedstawicielka swoich rówieśników, wzięła udział w dyskusji o możliwościach angażowania się młodzieży na rzecz działań w instytucji kultury. Pod koniec dnia licealiści oprowadzili uczestników seminarium po ekspozycji scenariuszemwypracowanympodczasprzygotowańdoScaryTakeOver.OliwiaiFilip,którzy byli przewodnikami również w październiku, przyznali, że oprowadzanie dorosłych osób związanychzkulturąbyłodlanichdużymwyzwaniem,alewykonanietegozadaniadałoim sporą satysfakcję.

Podsumowując cały projekt, naszym celem było zarówno pokazanie pracy w Bramie Poznaniaodkuchni,zaprezentowaniepotrzeb i możliwości, jakie wiążą się z pracą w naszej instytucji, ale także rozwinięcie u uczniów i uczennic kompetencji związanych z interpretacją dziedzictwa, edukacją kulturalną i turystyką kulturową. Wszystkie zaplanowane i rozpisane na rok szkolny działania miały przygotować uczniów i uczennice do samodzielnego zorganizowania imprezy Take Over, na którą zaproszą swoich rówieśników irówieśnice.Licealiścimoglistaćsiętwórcami oferty kulturalnej, a nie tylko jej pasywnymi odbiorcami. W pracy z uczestnikami i uczestniczkami projektu staraliśmy się stawiać na partnerskikontakt,takabynietworzyćdystansu. Mieliśmy nadzieję, że to ułatwi im wykonanie powierzonych zadań po swojemu. Efekt finalnyrocznejpracymłodzieżyprzerósłnasze oczekiwania.Czuliśmysiędumni,widząc,jak swobodnie wykonują powierzone im zadania. W myśl interpretacji dziedzictwa Freemana Tildena, która jest filarem działalności naszej instytucji,dążyliśmydotego,abynienauczać, tylko pobudzić uczestników opisanego wyżej projektu do myślenia nie tylko o Ostrowie Tumskim, ale o dziedzictwie w ogóle4 . Mamy nadzieję, że cel ten został osiągnięty.

Scary Take Over w liczbach: • 14 miesięcy przygotowań; • 34-osobowa klasa zaangażowana w projekt; • 10 spotkań pracowników/pracowniczek

Bramy Poznania z klasą patronacką; • 3 propozycje dla rówieśników: oprowadzanie,zwiedzanieekspozycjizprzewodnikiem, zwiedzanie ekspozycji z audioprzewodnikiem; • 120 uczestników projektu Scary Take

Over; • 120 ankiet pozytywnie oceniających wydarzenie; • 1 konferencja prasowa; • 3materiałytelewizyjnerelacjonującewydarzenie.

4 F. Tilden, Interpretacja dziedzictwa, przeł. A. Wilga, Poznań‒[Warszawa] 2019, s. 79-91.