خاوەنی ئیمتیاز :دەشنێ نەریمان ســـەرنـــووســـەر :ســــادق عــەزیــز نرخ٠( : )٥٠دینار -نرخی هاوپشتی )٢٠٠٠( :دینار
ژمارە )١٣( :شەمە )٢٠٢١/١/١٦( -
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
(هەموو ناوەڕاستی مانگێک دەردەچێت)
بودجە ...و گۆڕینی هاوسەنگیی هێز! بەیاننامەى شۆڕشگێڕانى مەیدانى ئەلحبوبیی ناسڕیە
2
لەنێوان خۆکوژى و تیرۆردا. احمد عبدالستار
دابەزینى دراوى عێراقى :هۆکار و لێکەوتەکانى: دیدارێک لەگەڵ محمد حسێندا
سەروتار سادق عزیز پەرلەمانــی عێــراق لــە ئەنجامدانــى دانیشــتنێکی تایبــەت بــە تێپەراندنــی خوێندنــەوەی دووهەمــی پــڕۆژەی بودجــەی داراییــدا، کــە لەالیــەن ئەنجومەنــی وەزیرانــەوە لــە هەفتــەی یەکەمــی ئــەو ماوەیــەی کــە بــۆی دیاریکرابوو بۆ وتووێژکردن و پەســەندکردنی ڕەشنوســى پێشــنیارکراو ،بەبــێ گەیشــتن بــە هیــچ ســازش و ڕێکەوتنێــک لــە نێــو ناکۆکییــە توندوتیژەکانــی نێــو کوتلەکانــی پەرلەمانــدا شکســتى هێنــا. پــڕۆژەی بودجــەی ســاڵی ٢٠٢١گەورەتریــن پــڕۆژەی بودجەیــە لــە مێــژووی عێراقــی تــازەدا کــە بڕەکــەی زیاتــرە لــە ١٥٠ تریلیــۆن دینــاری عێراقــی ( ١٥٠ملیــار دۆالری ئەمریکــی) بــە کورتهێنانێکــەوە کــە دەگاتــە بــڕی ٧٠تریلیــۆن دینــاری عێراقــی ( ٤٨,٢ملیــار دۆالر) ،کــە دەکاتــە %٤٦,٦ی کــۆی گشــتیی بودجــە، کــە ئەمــە گەورەتریــن کورتهێنانــە تــا ئێســتا عێراق و سیســتمەکەى دووچــاری بووبێتــەوە. ئــەم شکســت و کەوتنــە لــە دواکەوتــن و پەســەندکردنی بودجــە لــە ســایەی بارودۆخــی خۆســازدان و ئامادەکــردن ،لەنێــو چەندیــن ئەگــەری شکســتبوونیدا ،ئەنجامدانــی پێشــوەختەیە کــە بڕیــار وایــە لــە حوزەیرانــی داهاتــوودا ســازبکرێت .ئــەم هەنــگاوە کاریگــەری لەســەر قوڵترکردنــەوەی ناتەبایــی ،ناهاوئاهەنگــی و ناکۆکــی نێوان کوتلــە سیاســییەکان و لیژنــەی کۆمســیۆنی هەڵبژاردنــەکان و ســێ ســەرۆکایەتییەکە دادەنێــت .ئەمــەش ڕەنگدانــەوەی الیەنێکــی تــرى قەیرانــی سیاســی و ئابورییــە کــە هێــزە سیاســییەکان و سیســتمی تایفــی و قەومیــی دەســەاڵتدار پێــوەی دەناڵینێــت ،و مەودایەکــی قوڵتــر و هەمەالیەنەتریشــى پێدەبەخشــێت. لەگــەڵ ئەوەشــدا ،ناتەبایــی و ناکۆکیــی بەردەوامــی نێــوان ناوەنــد و هەرێــم دەربــارەی پشــکی هەرێــم لــە بودجــەی پێشــنیارکراو و چۆنیەتــی دانــی مووچــەی فەرمانبەرانــی هەرێــم لــە بەرامبــەر ڕادەســتکردنی ســەرچاوە ئابورییەکانــی هەرێــم لــە ناردنــە دەرەوەکانــی نــەوت و ســەرچاوە نێوخۆیییەکانــی تــری وەک خاڵــە ســنوورییەکان ،دەرکــەوت و بەردەوامیشــى بەخۆیــدا. هەرێــم پەیمانیــدا بــە ڕادەســتکردنی ســەرچاوەی نــەوت بــە بــڕی ٢٥٠هــەزار بەرمیــل لــە بەرهەمهێنانــی نــەوت لــە ڕۆژێکــدا ،لــە کاتێکــدا کــە ڕاپۆرتــەکان ئامــاژە بــە بەرهەمهێنانــی بڕێکــی زیاتــر دەکــەن لــە نزیکــەی ٤٢٠هــەزار بەرمیــل لــە ڕۆژێکــدا .بەمــە و پــاش ڕۆچوونیــان بەنێــو تونێڵێکــی تەنــگ و تاریکــدا ،ڕوونــە
کــە هیــچ دەرچەیەکیــان بــۆ ڕزگاربــوون لــەو قەیرانــە ئابورییــە خنکێنــەرە نییــە کــە بووەتــە هــۆى توندکردنــەوەی زیاتــر و هــەر ڕۆژەی ناکۆکییــە هەمەالیەنەکانــی هێــزە کوردســتانییەکان کــە ڕێــگا چارەســەرییە ڕووکەشــەکانی وەک ڕاونانــی قاچاخچییــەکان لــە دەروازە ســنورییەکانە ،دەکاتــە گاڵتەجاڕییەکــی قێــزەون و ئاشــکرا .هەمــوو ئەمانــە لــە بارودۆخێکــدان کــە ئاســتی بێــزاری و توڕەیــی جەمــاوەری کرێــکار و کارمەنــدان و گەنجانــی بێــکار دژ بــە دەســەاڵتدارێتی حزبــە قەومییــە کوردییــە گەندەڵــەکان گەیشــتووەتە ترۆپــک و بەرزتریــن ئاســتی خــۆی. لــە هەوڵدانــی حکومەتــی کازمــی بــۆ ڕزگاربــوون لــە قەیرانــی کورتهێنانــی بودجــە و کەمکردنەوەیــدا ،لەســەر بنەمــای ڕاســپاردەی ســندوقی دراوی نێودەوڵەتــی ،هەســتا بــە بەرزکردنــەوەی نرخــی دۆالری ئەمریکــی لــە بەرامبــەر دینــای عێراقــی بــۆ زیاتــر لــە .%٢٠ئەمــەش کاریگــەری خــۆی لــە ســەر توانــای کڕینــی چینــی کرێــکار و کارمەنــدان و ســەرجەم چینــە ناوەندییەکانــی کۆمەڵــگا لەژێــر ســایەی ئــەم هەڵئاوســانە بێوێنەیــەدا دادەنێــت .پــاش دابەزینــی بەهــای دروای عێراقــی لــە بەرامبــەر دۆالر ،بەڕێوەبــەری نەخۆشــخانەی کــەرخ لــە بەغــداد لــە پڕۆژەیەکــی تەندروســتیی گرنــگ بــۆ چارەســەری تووشــبوونی ڤایرۆســی کۆرۆنــا پاشــگەزبووەوە ،بــەم پێیــەش خزمەتگوزارییــە تەندروســتی و خۆپارێزیییــەکان و چارەســەری نەخۆشــییەکان پاشەکشــەی پێکــرا .ســەرباری نەبوونــی بودجــەی تەرخانکــراو بــۆ چارەســەرکردنی پێداویســتییەکانی نەخۆشــخانە و ئامێــرە پزیشــکییەکان .ئــەم سیاســەتە تازەیــەی دراو بێئەمالوئــەوال کاریگــەری و ڕەنگدانــەوەی لەســەر ســەرجەم کەرتــە خزمەتگــوزاری و تەندروســتی و پەروەردەییــەکان و ســەرجەم کایەکانــی ژیــان دادەنێــت. هەمــوو بەڵگــە و ڕاپــۆرت و هەڵســەنگاندنە ئامارییــەکان ئامــاژە بــە هەڵکشــانی هــەژاری بــۆ زیاتــر لــە %٣١,٧هێــزی کار دەکــەن و زەنگــی مەترســیداری پێشــبینیکردنی ڕوولەســەری هەژاربوونــی النــی کــەم ١٢ملیــۆن مــرۆڤ لێــدەدەن. ماوەیەکــی زۆرە سیســتمی کۆمەاڵیەتیــی دەســەاڵتدار و هێــزە سیاســییە دەســتگرتووەکانی بەربینــی جەمــاوەر ڕووەو تونێێڵێکــی داخــراو کــە هیــچ ئومێدێکــی ڕزگاربوونیــان نییــە ،ملیــان نــاوە ،و لــە ســایەی ئــەم قەیرانــە ئابورییــە جیهانــی و هەرێمییــەدا ناکۆکــی و ناهاوئاهەنگییەکانــی نێــوان تــەواوی ڕەوت و هێــزە سیاس ـی و دینییــە تایفییــەکان و ســەرجەم هێــزە لیبراڵەکانیــش بــە (بــۆ ل )٩
ئایا دابەزینى دراوى عێراقى ڕێچارە یان مەینەتى؟
ئیبراهیم عمر
2 3 4
بەرنامەی 10ساڵی سەرمایەداران مانای لەناوبردنی کاری مسۆگەرە!
4
ئەکرەم نادر
جیابووەنەوەى بەریتانیا :نیشانەى مەترسییەکى تۆقێنەر. کارزان عەزیز
سێ مه‌ترسیی گه‌وره‌ی سەر ژیان له ٢٠٢١دا .نەوام چۆمسکى و ڤیجەى پارشاد
5
6
گۆشەى کلینیکى ڕێچار (د .هەڤین)
و گۆشەى بەرەو ڕووناکى
(حسێن شەریف)
8-7
پیرۆزییەکانى ئێوە هی ئێمەنین! ستارى چیمەنتۆ
8
مەترسیی یارییە ئەلیکترۆنییەکان دیاکۆ نەریمان
10