خاوەنی ئیمتیاز :دەشنێ نەریمان سەرنووسەر :حەمەی مەال نرخ )٠٥٥( :دینار - نرخی هاوپشتی )٠٥٥٥( :دینار
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٥٠٥٢١٢٠٥( -
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی ج ەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
سەرئەوجامی‌واڕەزایەتییە‌جەماَەرییەکان
ضەرَتبر
ئەً ڕۆژاّە ،یەکێک ىەٗ پرضیبراّەی بەغێ٘ەی ڕاضتەٗخۆ ٗ ّبڕاضتەٗخۆ ڕٗٗبەرٍٗبُ دەبێتەٗە ٗ ىەبەردەٍمَمبّمذا خمۆی ق٘ت دەکبتەٗە ،پرضیبرە دەرببرەی چبرەّم٘ش ٗ امبقمیم ەتم ّبڕەزایەت ٗ خۆپیػبّذاّەکبّم ەەٍمبٗەری بەغمَەیمْەت ٗ چیْ ٕەژاراُ ٗ پرۆىیتبریب؛ کە ئمبخمۆ بە د دەرئەّمێمبٍمێمک دەگەُ .ئەٍە ىە کممبتممێممکممذایە کە ەممیممٖممبُ ىەبەردەً دەیممبُ ڕٗٗداٗی ٕەٍەچەغممِ ٗ ەممیممبٗازدایە ،ىەٗاّە؛ ضمم٘تممبّمم دارضتبّەکبّ ئ٘ضتراىیب ٗ ٍبّگرتْ ٍ 250ميمیمۆّم خە مکم ْٕذضتبُ دژ بە یبضبی ٍبف پەّببەرێت ٗ ەیبکبری ئبیمیمْم ٗ ّەژادی ٗ درٗضمتم مّ٘ٗم بمبرگمرژیم ضمیمبضم ىەّمێم٘اُ ئەٍریکب ٗ ئێراّمذا ،بەٕمۆی کم٘غمتمْم فەرٍمبّمذەی قم٘دضم ض٘پبی پبضذاراّ ئمێمراُ "قمبضمٌ ضم٘ىەیمَمبّم " ٗ ەمێمگمری ضممەرۆکمم دەضممتەی شەغممذی غممەامم مم " ئەبمم٘ ٍەٕممذی ٍٕ٘ەّذیص" ٗ 8یبٗەریبُ ،بە فەرٍبّم ضمەرۆکم ئەٍمریمکمب دۆّب ذ ترەٍپ ٗ بمییمبری ئمێمراُ بمۆ پمیمتمبّمذّم ئەتمۆً ٗ ّممبکممۆکممی م ٕممێممسە ضممیممبضممیممیە کمم٘ردیممیەکممبُ ٗ خممراپممی م ببرٗگ٘زەراّ خە ک بەغَەیْەت ک٘ردضتبُ ٗ ٍمبّمگمرتمْم دەرچمم٘اّ م داّەٍەزراٗی ٕەرێممَ م کمم٘ردضممتممبُ ٗ دەیممبُ ڕٗٗداٗ ٗ پممێممػممٖممبت م دیممکە ،کە ٕەریەکەیممبُ ىممێممکەٗت ٗ کبریگەری خۆیبُ ٕەیە ىەضەر ئێطمتمب ٗ دإمبتم٘ٗی ژیمبّم ٍرۆڤەکبُ ٗ ئبڕاضتەکردُ ٗ دیبریکردّ دإبت٘ٗی ەیمٖمبّمذا بەگػت .ئبیب ٍٕٔ٘ٗ ئٍٔبّٔ بٔ د دەرئەّێبٍێک دەگمُٔ ،یمبُ بە ٗاتبیەک دیکە ،ئەً خۆپیػبّذاّبّەی ىە ئمێمطمتمبدا ىە دژی ئەً ّممبٕەٍمم٘اری ٗ بممبرگممرژیممیممبّەدا ٕەیە ،چم بممۆ چممیممْ م چەٗضبٗە ٗ ڕاپەڕی٘ەکبُ دەکەُ ٗ چۆُ دەت٘اِّ ئمبٍمبّمێم کۆتبی بپێکِ کە خمۆی ىە ڕزگمبریم ضمەرەەٍم خە مک ٗ پرۆىیتبریبدا دەبیْێتەٗە ىە ضتەٍ چمیمْمبیەتم ٗ بەدیمٖمبتمْم کۆٍە گبیەک غبیطتە ٗ ژیبّێک دادپەرٗاّەدا. دەرئەّێبٍێک ،کە بەدٗٗر بێت ىە خبٗەّمذارێمتمیم تمبیم ەت ٗ ەیبٗازی چیْبیەت ٗ ەێْذەری ٗ ٕەر ەۆرە ەەٗر ٗ ضتەً ٗ چەٗضبّەٗەیەک چیْبیەت دیکەٕ .ە ەت ئەٗە ئمبغمکمرایە ضەرەەٍ ئەٗ ّبڕەزایەت ٗ خۆپیػمبّمذاّمبّەی ىە ئمێمطمتمبی ەممیممٖممبّممذا ڕٗٗدەدەُ ،دەرئەّممێممبً ٗ ىممێممکەٗتەی خممراپ م ببرٗدۆخ خە ک ضتەٍذیذە ٗ چیْ ٕەژاراُ ٗ پرۆىیمتمبریمب ٗ چەٗضبٗەکبّە ،دژ بەٗ کەٍمیمْە چەٗضمێمْەرەی ىە پمێمْمبٗ کە ەکەکردّ قبزاّج ٗ ضەرٍبیەدإ ،ەٍ٘ٗ ڕێگبیەک غیبٗ ٗ
ّەغیبٗیبُ گمرتمۆتەبەر ٗ تمبدێمت چمبٗچمْمۆکمبّەتمر ٕە مپەی قۆرخکردُ ٗ ٍبغیْەٗەی ضمبٍمبُ ٗ ٍم٘ مکم گػمتمیمیمبّە ٗ دەیبّەٗێت ضەرەەً کەرتە خسٍەتگ٘زارییە گػتیەکبّمیمع بە تممبیم ەتم بممکەُ .ىەٗ پممێممْممبٗەغممذا کممۆی ژیممبُ ٗ ژیممْممگە ٗ ٍرۆڤەکبّیبُ کردۆتە ٗەضمیميەی بەرژەٗەّمذیمیە دزێم٘ەکمبّم خۆیبُ .ئەٗ کەٍیْەیەظ کەش ّیِ؛ ەگە ىە ضەرٍمبیەداراُ ٗ ضیطتەٍ ضەرٍبیەداری ٗ ّ٘ێتریِ ئبٍیازی کبرکردّ ،کە بریتییە ىە ضیبضەت ّی٘ىی یاىیسً. ئەٍیۆ ضەرٍبیەداری ىەّبٗ غەپۆى قەیمراّە یە ىەدٗایە ٗ بێػٍ٘برەکبّیذاٗ ،ە کەغمتمیەکم کمّ٘متمێم م٘ٗی چمبرۆکە دڕاٗ ،کەٗتۆتە ٕەىەکەضەٍب ٗ بەڕّٗٗ ئەٗە دەبیْێت چمیمتمر کەّبرێک ئبراً ّەٍبٗە ڕٗی تێ کبت ٗ ىەّگەری تێمذابمگمرێمت. ٗە ىە ٍبّیفێطت پبرت کۆٍۆّیمطمتمذا بەڕّٗم بمبضم ئەً بّ٘ ەضتەی بمۆرژٗازی کمراٗە ٗ دە مێمت ":کمۆٍە مگمب چمیمتمر تەشەٍ٘ى ئەٗە ّبکبت ىەژێر چەتری شبکَییەت ئەٗدا بژی". ٗ ٕەر ئەٍەظ دەضتەبەری ضەرکەٗتْ خەببت پرۆىمیمتمبریمب دەکبت ٗ ىە بەدیٖبتْ ئبٍبّێەکمبّمَمبُ ّمسیمکمَمبُ دەکمبتەٗە. بەاڵً ئەٗەی دەبێت ئێَەی ەەٍمبٗەر ٗ چمیمْم پمرۆىمیمتمبریمب ڕەچبٗی بکەیِ ٗ ٕەرگیس ضبزغ ىەضمەر ّەکەیمِ ،ئەٗەیە یەکییسی ٗ ٕبٗخەببتیمَمبُ بمپمبرێمسیمِ ٗ ضمەرٍمبیەداری بە کێػە ٗ ّبکۆکییە الٗەکییەکمبّم ٗە ؛ ەمیمبٗازی بمیمرٗڕا ٗ ئبییِ ٗ ٍەزٕەة ٗ ڕەّگ ٗ زٍبُ ٕٗ...تذ ،فریٍ٘بُ ّەدات ٗ ئممبٍممبّممێە ضممەرەکممیممیەکەی خەبممبتممکممردٍممبُ؛ کە خممۆی ىە ڕیػەکێػکردُ ٗ ىەّمبٗبمردّم شمبکمَمیمیەتم بمۆرژٗازیم ٗ ضیطتەٍ ضەرٍبیەداریمذا دەبمیمْمێمتەٗە ،فەراٍمۆظ ّەکەیمِ. چّ٘کە ّبڕێکخراٗێت ٗ پەرتەٗازەی ىەّبٗ ەەٍبٗەر ٗ چیْ پممرۆىممیممتممبریممبدا ،ەممب ٕممۆکممبرەکەی ٕەرچممیممیە بممێممت ،ىە بەرژەٗەّممذی ضممەرٍممبیەداریمممیە ٗ ىە ئمممبٍممبّممێە ڕەٗا ٗ ڕّٗەکەٍبُ؛ کە ڕزگبری ٍرۆڤبیەتیمیە ،دٗٗرٍمبُ دەخمبتەٗە. بێگٍ٘بُ بۆرژٗازی شبکٌ ،چەّذیِ ڕێگبی ەۆراٗەمۆری بمۆ درٗضتکردّ پػێ٘ی ٗ خاڵفمبّمذّم ەەٍمبٗەری ڕاپەڕیم٘ ٗ پرۆىیتبریبی خەببتمگمێمی ،تمبقمیمکمردۆتەٗە ٗ دەگمرێمتەبەر ،بمۆ ئەٗەی غکطت بە خەببت ڕەٗای پرۆىیتبریب بٖێمْمێمت ،کە ىە پێمْمبٗ ڕزگمبریم ٗ دادپەرٗەری ضمەرەەً ٍمرۆڤمبیەتمیمذایە. ٗەکچۆُ ىە ٕەٗ ەکبّ ئەً دٗاییبّەیذا بۆ داٍرکبّذّەٗەی ماویەتی بۆ ل ()٧
3 4 5 6 6
َي‌تاكُ ی‌پاریسً كۆمۆوً لً قامًكاوی‌بً‌غداد شً
ڕاپًڕیىی پۆلێكی‌وُێ‌لً شً جیٍاوی
بُوبەستی‌سیستەم دەربارەی‌فیلمی‌جۆکەر
مًیداوی ر،لً مبً "ی‌وۆڤً "٥٢ تًحریر
مارکسیسم‌َ‌ڕزگاریی‌ژوان
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
2
ڕاپۆرت
جێبَُن‌لً‌عێراقدا‌پێُیستً كًی‌ویشتً دََ‌ملیۆن‌َ‌ویُ‌یً ئبمبدەکردوی :ئەیُة مەحمُد
بەگ٘ێرٓی ضبیت ئێِ ض ض ئبی ،ىٔ اێراقذا زیبد ىٔ ( )١٠٣٣٣٣٣یٔك ٍيیۆُ ٗ ّی٘ ،یٔمٔی ّیػتٔەێ ُ٘ٗ پێ٘یطتٔ ٗ بٔردٓٗاٍیع ئًٔ ڕێژٓیٔ ڕٗٗ ىٔ زیبد بّ٘ٗٔ .ىٔ ٍٕٔبُ ضٔرچبٗٓدا ٕبت٘ٗٓ مٔ ّٔبّ٘ٗ زٓٗی بۆ یٔمٔی ّیػتٔەێ ُ٘ٗ ٗٓك ئٔٗٓی شنٍ٘ٔت دٓ ێت ئٔفطبّٔیٔ ٗ ىٔ غبر ٗ الدێنبّیػذا زٓٗی تٔٗاٗ ٕٔیٔ بۆ درٗضتنردّ یٔمٔی ّیػتٔەێ ُ٘ٗ. بٔپێ مۆّفراّطێل مٔ ىٔ دٗبٔی ضبزمرا ،تێیذا ئٔٗٓ بۆ ڕۆیتٔرز دٗٗپبت مرایٔٗٓ ،تبم٘ مۆتبی ضب )٠٠٣٣٣٣٣( ،2016دٗٗ ٍيیۆُ ٗ ّی٘ خبّ٘ٗ ىٔ اێراقذا پێ٘یطت ب٘ٗ بۆ درٗضتنردُ ٗ تّٔیب ( )٠٪ىە ضەدا پێْێ ئٔٗ پێ٘یطتییٔ تب ئێطتب پیمراٗٓتٔٗٓ. ئٍٔٔ ىٔ مبتێنذایٔ مٔ ّٕٔذێل پبرێسگب ( )٠٠٪ىە ضەدا بیطت ٗ پێْێ ب٘ٗدۀمٔیبُ خٔرج ّٔمردٗٗٓ ٗ ٍبٗٓتٔٗٓ ،مٔ دێتٔ ضٔر پرض خٔرەنردّیػ ىٔ خبّ٘ٗبٔرٓ ٗ ّیػتٔەێ ّ٘ٗذا ،ئٔٗ
پبرێسگبیبّٔ بٕٔبّٔی ئٔٗٓیبُ ٕێْبٗٓتٔٗٓ مٔ بٔ ێْذٓری تٔٗاٗ ىٔٗ ب٘ارٓدا ّییٔ تبم٘ بت٘اّێت ئٔٗ بیٓ ب٘دۀیٔی ٍبٗٓتٔٗٓ بیخّٔٔ گٔڕ .ىٔ مبتێنذا ،دٓبێت بپرضیِ ئبیب بۆچ شنٍ٘ٗٔت ئٔٗ مٔىێْٔی ەێٖێػت٘ٗٓ بۆ بٔ ْذٓراّ تبی ٔت تبم٘ پیی مٔرت بنّٔٔٗٓ مٔ ىٔ ٍٕٔبّنبتذا بٔغێن ببغ ئٔٗ بیٓ پبرٓیٔ دٓبێتٔ قبزاّج بۆ مۆٍپبّیبمبُ ٗ ئٔگٔریع شنٍ٘ٗٔت خۆی ىٔڕێگٔی پیۆژٓی دینٔٗٓ ئٔٗ بیٓ پبرٓیٔ بخبتٔ گٔڕٕ ،یچ بیٓ پبرٓیٔك ّببێتٔ قبزاّج ٗ بگرٓ دٓمرێت ىٔڕێگٔیٔٗٓ مۆٍٔ ێن زیبتر ىٔ خبّ٘ٗبٔرٓ ٗ غ٘ێْ ّیػتٔەێ ُ٘ٗ بۆ خٔ ن ٕٔژار ٗ مٍٔذٓرأٍت دابیِ بنرێت. ٗ مۆٍپبّیبمبُ ٕٔرٕٗٓب بٔ ێْذٓرٓمبُ ئًٔ بێ پالّ ٗ الٗازییٔی شنٍ٘ٗٔت دٓقۆزّٔ ٗ زیبتر خۆیبّ ىٔڕێگٔٗٓ پێ دٓٗ ٍّٔٔذ دٓمُٔ .بٔ تّٔیػت ئٍٔٔغٔٗٓ ،شنٍ٘ٔت ب٘دۀی ببّنٔمبّ ىٔ ضب 2013 ٗ 2012دا بۆ( )١٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣ضەد ٍيیبر دیْبر بٔرزمردٓٗٓ مٔ ئًٔ ب٘دەەیە زیبتر خسٍٔت خ٘الّٔٗٓی ضٔرٍبیٔ دٓمبت ىٔ ّبٗ ببّل ٗ ببزاڕٓمبّذا بێ ئٔٗٓی بخرێتٔ خسٍٔت دابیْنردّ خسٍٔتگ٘زاری گػتییٔٗٓ ىٔالیُٔ شنٍ٘ٔت خۆیٔٗٓ .ىٔ ٍٕٔبُ مۆّفراّطذآٗ ،زیری پێػتری اێراق ،دٓراە ،دٓ ێت ( ٗ ّیػتٔەێ ّ٘ٗ بیْبضبزی )١٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣ضەد ٍيیبر دیْبر ىٔڕێگٔی قٔرزی ببّنٔمبّٔٗٓ ّبت٘اّێت ٕیچ غتێل ىٔ قٔیراّ ّیػتٔەێ ُ٘ٗ بگۆڕێت ىٔ اێراقذا. بٔاڵً پێػْیبری ئٔٗٓ دٓمبت مٔ ( )٠٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣٣پێْێطەد ٍيیبر بذرێت بٔ ببّنٔمبُ بۆ ئٔٗٓی ئًٔ قٔیرأّ چبرٓضٔر بنرێت .ىٔ مبتێنذاّ ،ببێت ئًٔ قٔیرأّ ىٔڕێگٔی قٔرزی خٔ ل ٗ ق٘رضترمردّ ببری ضٔرغبّ خٔ نٔٗٓ چبرٓضٔر بنرێت ٗ ئٔٗٓ ئٔرم ەنٍ٘ٔت ٗ دٓٗ ٔتٔ ئٔٗ قٔیرأّ چبرٓضٔر بنبت.
ثۆچی ئەم ٌەمَُ مرۆڤە دەکُژرێه؟ ئبراش ضەعیذ ک٘ردضتبُ ک٘غتِ ىەٕەرێَ تبٗاُ بەتبی ەت زۆربّ٘ٗ ىەشب ەتەٗە ب٘ٗە بەدیبردەیەک ترضْب ،تبٗاّکردُ بەەۆرێک ئبضبی ب٘ٗەتەٗە ،کبتێک گ٘ی یطت ٕەٗا ک٘غتْ کەضێک دەبیِ ّە تەّٖب ت٘غ غۆ ّببیِ ،بە ک٘ زۆر ئبضبییە بەالٍبّەٗە ٗ دیَەّێک ّبٍۆ ّییە بۆٍبُ ،چّ٘کە ىە ّبٗ فیيَە تّ٘ذٗتیژەکبُ یبخ٘د یبرییە تّ٘ذٗتیژەکبّذا زۆرەبر ٕەٍبُ دیَەّ ک٘غتَْبُ بیْی٘ە یبُ دەبیْیِ. ٗ ئەخالق ک٘غتِ تبٗاّێکە دٗٗر ىەٕەٍ٘ٗ بەٕبیەک ىێطەّذّەٗەی ٍبف ژیبّە ىەکەض ک٘ژراٗ کەپێچەٗاّە ٗ پێػێيکردّ ضەرەەً ٍبفە ضەرەتبییەکبّ ٍرۆڤە.
ئەٗەی ىە کۆٍە گبی ئێَەدا ڕٗٗ دەدات کێػەی ضبیکۆىۆە ٗ گرێیەک دەرّٗ بۆتبکەکبّ تریع درٗضت کردٗٗە ،چّ٘کە ئەً تبٗاّبّە ىەبەردەٗاٍیذاُ ٗ بەردەٗاً دٗببرە دەبْەٗە ،بەرپرضیبری ضەرەک ىە فبکتەری زیبد بّ٘ٗ تبٗاُ ٗ بەتبی ەتیع تبٗاّ ک٘غتِ ،ضیطتَ ش٘کَیاّ ٗ یبضب ٗ خبّە پەرٗەردەییەکبّ ٕەرێَ ک٘ردضتبّە. بەٕۆی کەٍتەرخەٍ ئەٗ ضێ دەزگبیەٗە کە ئبٍبژەً پێکردُ ،زۆر ەبر بک٘ژ ٗ ک٘ژراٗیع دەبْە ق٘رببّ ضیطتَەکە. دەزگب پەرٗەردەییەکبَّبُ بەٍیکبّسٍێک ئەخالقییەٗە کبر ّبکەُ بۆ درٗضتکردّ تب ٗە کبئیْێک ئەخالق ،ئەٍەظ ىەخێساّەٗە ىە ٗ ق٘تببخبّە تب ق٘تببخبّەٗە بۆ ٍسگەٗت، ٍٕ٘٘اُ تێیذا بەغذارُ ٗ ٕەریەکێک ىەٍبّە بە پێ ڕۆ خۆیبُ کەٍتەرخەٍِ ىە ٍرۆڤێک پەرٗەردەکرّ ٗ ڕۆغْ یر ٗ اەقاڵّ تەّذرٗضتذا. ڕۆژاّە ئبیْ ٍبٍۆضتبیبّ تەکفیرکردُ ٗ خەریک ٗتبری تّ٘ذٗتیژییِ ،تبک پی ىەڕق ٗ تّ٘ذڕەٗ بەرٕەً دەٕێِْ ،شەراً کردُ ٗ ٗایکردٗٗە تەکفیرکردُ خۆغەٗیطت ٗەک٘ تبٗاّێک شەراً ٗ قێسەُٗ بەدزییەٗە بکرێت ٗ تبٗاّیع بەئبغکرا. ىەٕەرێَ ّە یبضب ک٘ردضتبُ ىەژێر پرضیبر ٗ گٍ٘بّذایە ،بە ک٘ ىەالیەُ دەضەاڵتەٗە ە٘ٗت شسب کۆّتیۆڵ کراٗە ،ىەٕەٍبُ ىە کەٍتەرخەٍِ کبتذا دیبردەی بْ یکردّ چەکذاری ٗ قەدەغەکردّ بێ ٍۆ ەت ،ضساداُ چەک ىەّێ٘اُ ٕبٗاڵتیەک ئبضبی ٗ زۆر دەضەاڵتذارێک ەیبٗازترە ،ىەٕەٍبُ کبتذا دەضەاڵتذاراّ ّ٘خ ەیەک شسبەکبُ کەٕەً ٕێسی چەکذار ٗ ٕەً یبضب ٗ ٕەً ىەژێر ٕەرێٌ ئبب٘ری
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
ىێرٓغٔٗٓیٔ مٔ دٓضت تێنٔ نردّ دٓٗ ٔت ىٔگٔڵ ببّل ٗ ضٔرٍبیٔداراُ ٗ بٔ ێْذٓراّذا ئًٔ قٔیرأّ چبرٓضٔر ّبمبت ٗ ٕٔرٕٗٓب ئًٔ پێػْیبرٓی ٗٓزیرێن دٓٗ ٔت ئٔٗٓ پػتیاضت دٓمبتٔٗٓ مٔ ەیبمردّٔٗٓی دٓٗ ٔت ٗ ببزاڕی ئبزاد ٗ ببّنٔمبُ َٕٗٓ بۆرژٗازییٔ. بٔپێ ڕاپۆرتێن تر مٔ ىٔ ٍب پٔڕی بٔغذاد پۆضتذا باڵٗمراٗٓتٔٗٓ، ئبٍبژٓ بٔٗٓ مراٗٓ مٔ خبّٗٓذارێتینردُ ىٔ ٍبڵ یبُ خبّ٘ٗ ىّٔێ٘ خٔ ن ٕٔژاردا ( )٠٠٪ىەضەدا ٕەغتب ٗ دٗٗٓ ،مٔ ئًٔ ڕێژٓیٔ بٔرزترٓ ىٔٗأّی مٔ ٕٔژار ّیِ مٔ ڕێژٓمٔی ( )٣٠٪ىەضەدا شەفتب ٗ ٕەغتٔ .بٔاڵً ەیبٗازییٔمٔ ىٔٗٓدا ّییٔ مٔ ٕٔژاراّ اێراق ىٔ دۆخێن ببغتردا دٓژیِ ،بٔ ن٘ ىٔٗٓدایٔ مٔ خٔ ن ٕٔژار بٔگػتی ىٔ ّبٗچٔ دٗٗرٓ دٓضتٔمبّ غبردا دٓژیِ ،یبخ٘د ىٔ دٓرٓٗٓی غبرٓمبُ دٓژیِ ٗ زۆربٔی ئٔٗأّغ مٔ ٕٔژار ّیِ ٍبف ئٔٗٓیبُ ٕٔیٔ ىٔ غبرٓمبّذا بژیِ )٣١٪( .ىە ضەدا شەفتب ٗ یەک داّیػت٘اّ اێراق ،ىٔ ّبٗچٔ غبرییٔمبّذا دٓژیِٕٔ ،رٕٗٓب ( )٠١٪ىە ضەدا پەّێب ٗ یەک ئًٔ داّیػت٘ٗأّ ژٍبرٓیٔم زۆری ئّٔذاٍبّ خێساّ تێذا دٓژیِ مٔ ضٔختٔ تێذا ٕٔ نُٔ بٕٔۆی قٔرٓبب غ خێسأّمبّٔٗٓ ،مٔ بٔغێنیبُ دٓگبتٔ ( )١٣دە مٔش ىّٔبٗ یٔك خێساُ ٗ خبّ٘ٗدا .ىێرٓٗٓ ،یٔمێل ىٔ ضٔختتریِ ق٘رضبییٔمبّ ضٔر غبّ خٔ ن ٕٔژار ئًٔ قٔرٓبب غییٔیٔ مٔ ڕێژٓمٔی دٓگبتٔ ( )٠١٪ىە ضەدا ٕەغتب ٗ یە ،ىٔ مبتێنذا ىّٔبٗ ئٔٗ خٔ نٔی مٔ ٕٔژار ّیِ ڕێژٓمٔ تّٔیب ( )٤٤٪ىە ضەدا چو ٗ چ٘ارٕٓٔ .رٕٗٓب ( )١٤٪ىە ضەدا چ٘اردە ىٔ خٔ نبّ ٕٔژار ىٔ خبّ٘ٗیٔمذا دٓژیِ مٔ زٓٗییٔمٔی خۆڵ ٗ ق٘ڕٓ ٗ بٕٔۆی ٕٔژارییٔٗٓ ٕێػتب ت٘اّبی ئٔٗٓیبُ ّییٔ چیَّٔتۆی بنُٔ مٔ ئٍٔٔ بۆ گرٗپٔ ّبٕٔ-ژارٓمٔ تّٔیب ( )٠٪ىە ضەدا ضێیٔ. ىٔ ٍب پٔڕێن دینٔدا ،ئبی ئٔی ئبی ،ىٔ ببرٓی یٔمٍٔیِ مۆّفراّط ّیػتٔەێ ّ٘ٗ اێراقٔٗٓ مٔ ىٔ 2019-1-14/15دا ضبزمرا ،ئٔٗٓ دٗٗپبتنرایٔٗٓ مٔ اێراق ىٔ قٔیراّێن ق٘ٗ ّیػتٔەێ ّ٘ٗذایٔ. بٔیبُ دزٓی ٓٗ ،زیری بیْبضبزی ٗ ّیػتٔەێ ّ٘ اێراق ،دٓ ێت: "ٗا خٔرینٔ داّیػت٘اّ اێراق دٓگبتٔ ( )٠٠٣٣٣٣٣٣ض ٗ ّۆ ٍيیۆُ مٔش ٗ ىٔ ضب 2015دا ( )١٠٣٣٣٣٣یٔك ٍيیۆُ ٗ ّۆ ضٔد ٕٔزار یٔمٔی ّیػتٔەێ ُ٘ٗ پێ٘یطت ب٘ٗ ،مٔ ّبت٘اّرێت ئًٔ داخ٘ازییٔ ەێ ٔەێ بنرێت" .بٕٔۆی الٗازی ٗ ّٔٗیطتْ شنٍ٘ٗٔت اێراقییٔٗٓ بۆ چبرٓضٔری ئًٔ مێػٔیٔ ،ىٔ ٗتٔمٔیذا، دزٓی ،دٓ ێت پێ٘یطتَبُ بٔ ٕبرینبری دٓرٓمی ٗ مٔرت تبی ٔت ٕٔیٔ تبم٘ بت٘اِّ ( )٠٠٪ىە ضەدا ٕەغتب ٗ پێْێ ئًٔ داخ٘ازییٔ پی بنٔیْٔٗٓٓٗ .م٘ دیبریػٕٔ ،برینبری دٓرٓمی ٗ مٔرت تبی ٔت بٔ ٍبّبی قبزاّێێن زۆر دێت ًٕٔ ىٔ ب٘دۀی شنٍ٘ٗٔت ٗ ٍٕٔیع ىٔ دإبت خٔ ل ،چّ٘نٔ ٕیچ یٔمێل ىٔٗ مۆٍپبّیبیبّٔ بٔبێ قبزاّێێن زۆر ّٔبێت مبر ّبمُٔ ٗ بٔ زۆرییع ئٔٗ مۆٍپبّیبیبّٔ ضٔر بٔٗ ضٔرٍبیٔدارأُّ مٔ پػن شیسة ٗ دٓضٔاڵت ٗ مٔضبیٔتییٔ ضیبضییٔمبُ دٓپبرێسُ. دەضەاڵت خۆیبّذایە ،زۆرەبر دەبْە شەغبرگەیە بۆ غبردّەٗە ٗ پبراضتْ تبٗاّ براُ .ئەٍە ضەرەڕای ئەٗەی ىەکبت ببّگەغەی دەکەُ بەضەر دەبەخػْەٗە ٗ دابەغ ٕە ژاردُ چە الیەّگراّیبّذا ،کە ٕۆکبرێک ضەرەکییە بۆ دەضتکەٗتْ چەک بێ زیبترە بۆ ٍۆ ەت ىەالیەُ ٕبٗاڵتیبّەٗە ٗ ئبضبّکبرییەک ئەّێبٍذاّ تبٗاّ ک٘غتِ. زۆرێک ىەً شسببّەٍ ،ەکتەب کۆٍەاڵیەت تبی ەتیبُ ٕەیە بۆ ض٘ حکردُ بۆ تبٗاّ براُ ٗ ڕزگبرکردّیبُ ىەضسای یبضبی بەّەریتێک کۆُ ٗ اەغبیری . ضیطتَ شکٍ٘یاّ ىەٕەرێَ ک٘ردضتبّذا ،ضیطتَێک دۆڕاٗ ٗ پیاٗ پی ىەغکطتەّ٘ ،خ ەیەک شسب بُ٘ٗ بە بییبردەر ٗ شبکٌ ٗ شکٍ٘یاّ ئەً ٗاڵتە ،کە ضیبضەتیبُ گۆڕی٘ە بۆ ضیبضەت غەخط دەخیيەیەک ٗاڵتیبُ ٗە ٗ ضبٍبّ ئبب٘ری بۆدەٗ ەٍەّذکردّ خۆیبُ قۆضتۆتەٗە ،ىە ببزاڕی ئبزادیػذا ٕەریەکێکبُ خ٘داُ ببزاڕ ٗ کۆپبّیب ٗ ببزرگبّ زەبەالشِٕ ،ێسێک چەکذار ٗ غەق ٗەغێْیػیبُ ىەدەٗری خۆیبُ کۆکردۆتەٗە بۆ ضەرک٘تکردُ ٗ بێذەّگ کردّ ٕبٗاڵتیبُ. دۆخێکیبُ درٗضت کردٗٗە ،کە ٍرۆڤ ئبٍبدەبێت ىەپێْبٗی پبرەدا ٕەٍ٘غتێک بکبت ٗ بەٕب ئەخالق ٗ ئیْطبّییەکبُ ڕەچبٗ ّەکبت. ٕەىٍ٘ەرەێکیبُ ضبزاّذّذٗٗە ،کە تەٗاٗی ٕبٗاڵتیبّیبُ بێئٍ٘ێذ کردٗٗەٍ ،رۆڤ ىەً ببردۆخەدا ىەتەٗاٗی دەرگبکبّ خۆغ ەخت بێئٍ٘ێذە ،بێئٍ٘ێذی ىەداٍەزراّذُ دٗای خ٘ێْذُ ،بێئٍ٘ێذ بُ٘ٗ ىە چبرەضەر بّ٘ٗ ضەرەتبییتریِ پێذاٗیطت ٍرۆڤ ،بێئٍ٘ێذە ىەٗەی ىەّەخۆغخبّەیەک شکٍ٘ چبرەضەری بۆ بکرێت ،بڤەیە ٍْذا ێک خەُٗ ٗ ئٍ٘ێذی ئەٗەبێت ب ێتە ضەرۆک ٗاڵت ىەدإبت٘ٗدا ،ە٘ٗت شسب دەضەاڵتذار ،ضەرەەً دەزگبکبّ ئەً ٗاڵتەیبُ کۆّترۆڵ کردٗٗە بۆخۆیبُ ،بێئٍ٘ێذ کردّ ٍرۆڤ ٕیچ ەیبٗازی ّییە ىە ک٘غتْ ٍرۆڤ ،ئٍ٘ێذ یەکێکە ىە ٍیکبّیسٍە تبی ەتەکبُ کە ٍرۆڤ بەزیْذٗٗی دەٕێڵێتەٗەٍ ،رۆڤ بێئٍ٘ێذ بەردەٗاً ڕق ىەّبخیذا درٗضت دەبێ بەراٍ ەر بەخۆی ٗ بەخە ک دیکەظ ،ىەً ڕقەغەٗە ڕق کۆٍەاڵیەت درٗضت دەبێت، بەً ٕۆکبراّەظ ٍرۆڤە بێئٍ٘ێذەکبُ پەّب بۆخۆک٘غتِ ٗ تّ٘ذٗتیژی دەبەُ ،یبخ٘د ىە بێئٍ٘ێذیذا پەّب دەبەّە بەر تبٗاُ ٗ ڕٗبەڕٗٗی کێػەی ضبیکۆىۆە دەبْەٗە. ٗاڵت ئێَە ىەضەر بْەٍبی ڕق درٗضت ٘ٗە ،ڕق ئەً ضیبض ىەٗ ضیبض ئەً شسة ىەٗ شسة ،زۆرەبریع ڕق کۆٍەاڵیەت ٗە ىە پێػتردا ببضَکرد .ئەً ڕقە ىە دەرئەّێبٍ بێئٍ٘ێذ کردُ ٗ ضیطتَ ش٘کٍ٘یاّییەٗە درٗضت دەبێت .ڕق ئبیْییع یەکێک ترە ىەٗ ضەرچبٗاّەی تبک ّبٕ-ۆغیبر ٗ ّب-تەّذرٗضت بەرٕەً دێْێت .ئەً ڕقبّە ىەضەرەٗە غۆڕدەبْەٗە بۆّبٗکۆٍە گب ،بۆیە ٍرۆڤ ىەً ٕەىٍ٘ەرەە ش٘کَیاّییەی ئێطتبدا پەّب دەببتە بەر تبٗاُ ٗ دزیکردُ ٗ ک٘غتِ ٗ کردەی تّ٘ذٗتیژی ،چّ٘کە ّبئٍ٘ێذکردُ ٍرۆڤ ڕق ىە دڵ ٗ تّ٘ذٗتیژ بەرٕەً دەٕێْێت، ىێرەغذا تبٗاّ بر ٗ ق٘رببّیع ٕەردٗٗکیبُ ق٘رببّییەک گەٗرەُ، کە شکٍ٘ەت ٗ یبضب ٗ دەزگب پەرٗەردەییەکبُ بەرپرضیبری ضەرەک ئەً ق٘رببّییبّەُ.
ژمارە)١( :
ڕاپۆرت
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
3
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
سُتاوی‌دارستاوەکاوی‌ئُستُڕالیا:
دیارییەکی‌دیکەی‌سیستەمی‌سەرمایەداری‌بۆ‌مرۆڤەیەتی‌َ‌جیٍان ژیر غەریت ّسیکەی دٗٗ ٍبّگ ٗ ّی٘ تێپەر دەبێت بەضەر کبرەضبت د تەزێْ زۆری ّٔخبیبّذ ئەٍبزۆّذا ،مٔچ دارضتبّەکبّ ض٘تبّ دیکەی ٕبٗغێ٘ەی ض٘تبّ ّبخ ٕەژێْ کبرەضبتێن ئەٍبزۆُ دەضتپێذەکبت ،بەاڵً ئەٍێبرە ىە دارضتبّەکبّ دارضتبّەکبّ ٗاڵت ئەضت٘ڕا یبٗە .ئەٗ گرفتبّەی ضیطتەٍ ضەرٍبیەداری کە بۆ ەیٖبُ ٗ ٍرۆڤ ٗ ژیْگە ٗ ئبژە ەکبّ درٗضت کردٗٗە ئەً ەبرە ب٘ٗە ٕۆکبری ض٘تبّ پبّتبییەک زۆر ىە دارضتبّەکبّ ئ٘ضت٘ڕاىیب ٗ کبرەضبتێک ژیْگەی ٗ ٍرۆی ٕەژٍبر ّەکراٗی بێپیبُ .ضیطتەٍ ضەرٍبیەداری ّە بەتەّٖب کبری ىەژیبّ ٍرۆڤەکبُ ٗ ئبژە ەکبّ ضرٗغت کردٗٗەة بە ک٘ ٗاز ىە ژیْگەظ ّبٕێْێت ٗ بەردەٗاٍە ىە تێکذاُ ٗ کبٗىکردّ . چ ب٘ٗە ٕۆکبری ض٘تبّ دارضتبّەکبّ ئ٘ضت٘ڕاىیب؟ ئەگەر بٔ غێ٘ٓی زاّطت ٗەاڵٍ ئەً پرضیبرە بذەیْەٗە دەکرێت بڵێیِ دابەزیْ ڕئژەی غێ ىە ّبٗ دارضتبّەکبّذا ٕۆکبری ضەرەک کبرەضبت ئبگر کەٗتْەٗەکبّە چّ٘کە ىە پێػتردا دارضتبّەکبُ خۆیبُ ت٘اّبی ک٘ژاّەٗەی ئبگریبُ ٕەب٘ٗ بەبۆّەی ئەٗەی ڕێژەی غێ تیبیبّذا زۆر بەرزترب٘ٗ بە بەراٗرد بە ئێطتب کە ڕێژەی غێ دابەزی٘ە بۆ ئبضتێک ٍەترضیذارٕ .ۆکبری دابەزیْ ڕێژەی غێ ىە دارضتبّەکبّذا دەگەڕێتەٗە بۆ گۆڕاّ ٕبٗضەّگی ژیْگەی کە ىە ئەّێبٍ دەرداّ ڕێژەیەک زۆر ىە دٗٗاُ ئؤکطیذی کبربۆُ ٗ کٍ٘ە ێک دی ىە گبزی زیبُ بەخع بؤ ّبٗ ژیْگە ىە کبرگەکبُ ٗ ّبٗەّذەکبّ بەرٕەً ٕێْبّ ٗزەی ّبٗەک ٗ ٍبرگٔمبُ ٗ چەّذاُ ٕۆکبری دی کە ضیطتەٍ ضەرٍبیەداری بٔ غێ٘ٓیٔم بٔردٓٗاً بەرٕەً ٕێْەریبّە. زیبّەکبّ ض٘تبّ دارضتبّەکبّ ئ٘ضت٘ڕاىیب چیِ؟ زیبّەکبّ ض٘تبّ دارضتبّەکبّ ئ٘ضت٘ڕاىیب تبک٘ ئێطتب ب٘ٗەتە ٕۆی ک٘ژراّ زیبتر ىە ٠٣کەش ٗ بریْذار بّ٘ٗ ژٍبرەیٔک زۆر ٍرۆڤّ .سیکٍ ٠٣٣يیۆُ ئبژەڵ ىەّبٗ چُ٘ٗ ٗ ژٍبرەیەک زۆر بێ ژیْگەی ژییبُ ٍبّٗەتەٗە کەبە ٍ ١يیبر ئبژەڵ دەخەٍڵێْرێت. ئبگرەکە ٕەڕەغە ىە ىەّبٗ چّ٘ چەّذ ەۆرێک تبی ەت ىە بب ْذە ٗ خػۆ دەکبت .بەگػت ّسیکەی ٍ ٣٠يیۆُ دۆٌّ زەٗی ىەدارضتبّەکبُ ض٘تبُٗ کە ڕٗبەرەکەی ىە ٗاڵتبّ بەىژیکب ٗ داّیَبر فراٗاّترە ،ئەً ژٍبرەیە ىە تەغەّە ضەّذّذایە .ئبگرەکە زیبّ بە غبرەکبُ گەیبّذٗٗەٗ زیبتر ىە ٍ ٠٣٣٣بڵ ض٘تبُٗ .ەگە ىەٗەی کە داٗا ىە چەّذ غبرێک کراٗە چۆڵ بکرێت بە ٍەبەضت دٗرکەٗتْەٗە ىە کبرەضبت د تەزێْ زیبتر .ىەً ضب ذا پێػ یْ دەکرێت کە غبری ضیذّ ڕٗبەڕٗی قەیراّ کەٍ ئبٗ ب ێتەٗە چّ٘کە زۆریْەی ئەٗ ئبٗەی کە ٕە گیراٗە بۆ ٕبٗاڵتییبُ ىە ک٘ژاّذّەٗەی ئبگرەکەدا بەکبر ٕێْراٗە .زیبّێک زۆری ٍبدی ّەخەٍڵێْذراٗ ٕەیە تبک٘ ئەً ضبتە .تب ئبگرەکە ّەک٘ژێتەٗە زیبّەکبُ بەتەٗاٗی دیبری ّبدات کە ٕەّذێ ىە غبرەزایبّ ژیْگە پێیبُ ٗایە زۆر زیبترە ىەٗ ژٍبراّەی کە باڵٗکراّٗەتەٗە .مٔ ىٔ ٍٕٔبّنبتذا ،بٕٔۆی مٍٔ ّ٘ٗٔٗٓی ئبٗی خ٘اردّٔٗٓ ٕٔ 10زار ش٘غتر بٔ دٓضت دٓضٔاڵت ئ٘ضتیاىیب م٘ژراُ بۆ ئٔٗٓی ئبٗٓمٔ بٔغ داّیػت٘ٗاّ ٍرۆی بنبت.
چۆُ ڕێگە ىە ىەّبٗچّ٘ٗ دارضتبّەکبُ بگریِ؟ ڕێگرتِ ىە ىەّبٗچّ٘ٗ دارضتبّەکبُ ٗ کبرەضبتەکبُ بە غەڕکردُ دژی ضەرٍبیەداراُ ٗ ٗاڵتە ضەرٍبیەدارە چبٗ چْۆکەکبُ دەکرێت کە ئبٍبدەُ ىە پێْبٗ کە ٔمٔکردّ ضەرٍبیەدا تەٗاٗی ٍرۆڤبیەت ٗ زەٗی ىەّبٗ بەرُ .ضەرٍبیەداراُ بێ٘یژداّبّە کەٗتّ٘ەتە ٍژیْ خ٘ێْ ٍرۆڤبّ ئەً ضەردەٍە ٗ ٕٔضبرٓمٔ .الّ مًٔ ٗ ٗٓم٘ ّٕٔگبٗی خێرا ،دەبێت ڕێژەی زێذە بەرٕەٍٖێْبُ ىە مبرگەکبّذا کەً بکرێتەٗە ٗ ڕێگری بکرێ ىە دەرداّ ئەٗ ٕەٍ٘ٗ ٍبدە زیبُ بەخػبّە بۆ ّبٗ ژیْگە بە ٍەبەضت گەڕاّەٗەی ڕێژەی پێ٘یطت ىە ئۆکطێیِ ٗ بەرزبّ٘ەٗەی ڕێژەی غێ ىە ژیْگەدا. ٗە الی ٕەٍ٘اُ ئبغکرایە دارضتبّەکبُ ڕۆ ێک گرّگ دەگێیُ ىە کەٍنردّەٗەی ڕێژەی دٗٗاُ ئۆکطیذی کبربۆُ ٗ ٍبددە کیَیبییە زیبُ بەخػٔکبُ ىە ەیٖبّذا ،کبت تەٗەیە ىەخۆٍبُ بپرضیِ ئبیب ىٔ دٗای ىەّبٗچّ٘ٗ دەرضتبّەکبٍُ ،رۆڤبیەت ٗ زەٗی بەرەٗ ک٘ێ دەچِ ٗ چییبُ ىێذێت؟ کبت ئەٗەیە بپرضیِ ئێَەی ٍرۆڤ ئەً ضیطتەٍەٍبُ ق ٘ ە کە ژیبَّبُ ٗ زەٗییەکەٍبُ ڕۆژ ىەدٗای ڕۆژ کبٗىتردەکبت ٗ ٕەڕەغەی ىەّبٗچَّ٘ٗبُ ىێذەکبت؟ ئبیب کبت ئەٗە ّەٕبت٘ٗە کە بەدٗای ەێگرەٗەی ضیطتەٍ ضەرٍبیەدارییذا بگەڕێیِ؟
لً كۆمۆوًی پبریطًَي تبكُ غًقبمًكبوی ثًغذاد عسیس غًریف – مبمۆضتب ئیجراٌیم ىە کۆٍۆّەی پبریطەٗە تب غەقبٍەکبّ بەغذاد یە پێ٘یطت ٗ یە ش٘کَ ٍێژٗٗی بۆ چیْ ئێَە خۆی فەرز دەکبت ئەٗیع ئەّتەرّبضیۆّبىیسٍٔ! ئەگەر ىە ڕٗاّگەی ٍبتریبىیسٍ ٍێژٗٗییەٗە خ٘ێْذّەٗە بۆ دّیبی چیْبیەت ئەٍیۆ بکەیِ ئەٗا دەبیْیِ ئەً (ضەرببری کێػە ضیطتەٍە ەیٖبّییە ٗ دەضەاڵتەکەغ ّٗبکۆکییەکبّیبُ ىەضەر زۆرتریِ ض٘د ٗ قبزاّج) یە دەضت ٗ ەیٖبّییە! ىە ٕەر گۆغەیەک دّیب گرفتێک بۆ ضیطتٍٔەمٔ ٕبت ێتە پێػەٗە ئەٗا ٗە ئەٗەی یە الغە ب٘ٗبێت خۆی ّ٘اّذٗٗە، الغەیە ،الغەی ّەخۆغی ئەٗیع ّیػبّەی ّبضبغ ضیطتەٍێک کە ضەرٍبیەدارییە .خەببت ىە دژی ئەً ضیطتەٍەظ چیْبیەت ،ئەٗیع خەببت تەّٖب بریتییٔ ىٔ بەدیي ٗ ەیٖبّییەٕ .ەر ئبٗاظ ىەکۆٍۆّەی ئەّتەرّبضیۆّبىیطت پبریطەٗە بۆ غەقبٍەکبّ بەغذا ئەّتەرّبضیۆّبىیسً پێ٘یطتی چیْ ئێَەیە ٗ خۆی دەضەپێْێت! ئەگەر بەٕبری اەرەب ٗ غەقبٍەکبّ پبریص ٗ ٍیطر ٗ ض٘داُ ّەیٖێْببیتیْێ پػت داخ٘ازیەکبُ ٗ ئێطتب بۆ داّ ٍۆر ىە بسٗٗتْەٗەی ضەر غەقبٍەکبّ اێراق ٗ بەغذاد ٕبٗاری ئەّتەرّبضیۆّبىیسً بکەیت ئەٗا ّبت٘اّیِ ىەضۆضیبىیطتێک ٍحەى ٗ ىەببغتریِ دۆخذا
ىەٗەی ىیْیِ ٗ ترۆتطک ٗ بە ک٘رت ئەٗەی ىە ڕٗضیب گ٘زەرا تێپەڕ بکەیت! ىەکۆٍۆّەی پبریطەٗە تب غەقبٍەکبّ بەغذاد ٗ ەەّگ ت٘رکیب/ض٘ریب ،یە پێ٘یطت ٗ یە ش٘کَ ٍێژٗٗی بۆ چیْ ئێَە خۆی دەضەپێْێت ،ئەٗیع ەیبکردّەٗەی ڕیسی ضەربەخۆی ضۆضیبىیطتە ئەّتەرّبضیۆّبىیطتەکبّە ىەٕەٍ٘ٗ بسٗٗتْەٗە ّبضیۆّبىیطتەکبُ! قطە ىە ضەر ئەٗە ّییە کێ دێتە ضەر غەقبً ٗ چ درٗغَێل دەدرێت ،خرۆغبّ ەەٍبٗەری ٕەٍ٘ٗ ضْ٘رەکبُ تێپەڕ دەکبت ،چّ٘کە کێػَەکێػ چیْبیەت پێع دەرک ضیبض ٗ تی٘ریسەکردّ کەٗت٘ٗە .ىە ّەبّ٘ٗ پێػیەٗا تەقیْەٗە کۆٍەاڵیەتییەکبُ ٗەك دیبردە شیسب ضرٗغتییەکبُ دەکەٗێتەٗە .قطە ىە ضەر ئەٗەیە ئەٗەی ڕٗٗ ئەدا بەرئەّێبٍ کێػَەکێػ چیْبیەت ٗ قٔیراّ ب٘رژٗازییە، ئەٗەی چ پێ٘یطتە بکرێت ٗ چ پێ٘یطتە ىەضەر غەقبً بکرێت ٗ چۆُ درٗغَەکەی یەکالکەرەٗە بێت ٗ ئبضۆی ڕُٗٗ بێت دەرٕبٗێػتەی تێگەغتْ درٗضتە ىەٗ کێػَەکێػە ٗ بْەٍبی کێػەکەیە کە بەرئەّێبٍ ٍيَالّێ چیْبیەتییە ىەً ٕەىٍ٘ٔرەە چیْبیەتییەدا دەرٕبٗیػتەکەی بەٗ غێ٘ەیە .بەاڵً ٗاقعیەت بببەت ٕەىٍ٘ەرەەکە ٗەَٕ ەیٖبّ یْ زۆر ڕێکخراٗ ٗ گرٗپ ٗ تبکە کەش دەردەخبت ٕەر ئەٗەظ ب٘رژٗازی تۆقبّذٗٗە .
ئاگریىًكاوی خۆپیشاوداوً ئێران
ئبری ضًاڵحًدیه
دٗای ئٔٗٓی مٔ ضٔىَێْرا مٔتْٔخ٘ارٓٗٓی فیۆمٔ ئۆمراّییٔمٔ بٕٔۆی ٍ٘غٔمێن ئێرأّٗٓ ب٘ٗٓ ٗ ب٘ٗبٔ ٕۆی ٍردّ تٔٗاٗی ضٔرّػیْٔمبّ مٔ ژٍبرٓیبُ دٓینردٓ 176مٔشٕٔ ،زاراُ خۆپیػبّذٓر بٔ ىێػبٗ ڕژأّ ضٔر غٔقبٍٔمبّ تبراُ .ئٔٗ ٕێرغٔ ّبڕٓٗا ٗ ّبٍرۆڤبّٔی دٓٗ ٔت ئێراّ ٕٔرٗا پرضێن ئبضبی ّٔب٘ٗ بۆ خٔ ن ئێرإُٔ .ر بۆیٔ خٔ ن بٔ ئبگبی ئێراُ بٔ تّ٘ذی ىٔ ڕێگٔی خۆپیػبّذاّ زۆر تّ٘ذی ٕٔزاراُ مٔضییٔٗٓ ضٔرمۆّٔی ئٔٗ ٕێرغٔیبُ مرد ٗ دٗٗپبتیبُ مردٓٗٓ بۆ ٍٕٔ٘ٗ ەیٖبُ مٔ ئٔٗاُ ىٔگٔڵ دٓٗ ٔت ئێراّیذا ّیِ ٗ تّ٘ذتر ىٔ ٍٕٔ٘ٗ داّیػت٘ٗاّ ەیٖبُ ،ئێراّییٔمبُ پێع ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتێن دینٔ ٗٓك ئبگر بٔربّ٘ٗٔ گیبّ دٓٗ ٔتٔ ضٔرم٘تنٔرٓمٔیبُ ٗ خۆیبُ ىٔٗ دٓٗ ٔتٔ ٗ ٕٔٗ ٔمبّ بێ ٔری مرد. ضٔرببری ئێراُ خٔ ن غٔقبٍ ضٔر ڕژأّ ڕٗٗبٔڕٗٗبّ٘ٗٔٗٓیبُ ىٔگٔڵ پۆىیص ٗ دٓزگب ضٔرم٘تنٔرٓمبّذا، ٕبٗمبتٔ ىٔگٔڵ م٘غتْ قبضٌ ض٘ىٔیَبّیذإٔ .رچّٔذٓ ّسینٔی پێْج ٍيیۆُ مٔش ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ئێراّذا دژی پٔالٍبرٓ تیرۆریطتییٔمٔی ئٍٔرینب بّ٘ٗٔٗٓ ،ىٔگٔڵ ئٔٗٓغذا ٕٔزاراُ مٔش دژی دٓٗ ٔت ئێراّ ٗٓضتبّٔٗٓ ىٔ خطتْٔخ٘ارٓٗٓی ئٔٗ فیۆمٔیٔدإٔ .رٕٗٓب مۆٍٔ ێل درٗغَ زۆر ڕادینبڵ ٗ تّٔبّٔت ّٕٔذێنیبُ بۆ یٔمٍٔێبر ىٔ ئێراّذا ىٔالیُٔ خٔ نٔٗٓ بٔرز مرأّٗٓ. ىٔٗأّ بریت بُ٘ٗ ىٔ "ٍردُ بۆ دینتبتۆ" ٗ "بێ غٔرٍ " مٔ ٕٔردٗٗ ڕٓخْٔی تّ٘ذ بُ٘ٗ ىٔ ضٔرۆم دٓٗ ٔت ئێراّ ئبیٔت٘اڵ خبٍْٔی ٗ ٕٔرٕٗٓب ٍٕٔ٘ٗ دٓٗ ٔت ئێراّ بٔٗٓی مٔ ىێذاُ ىٔٗ فیۆمٔیٔ ئٔٗپٔڕی بێ غٔرٍییٔ .ىٔگٔه ئٔٗٓغذا ،خۆپیػبّذٓراُ داٗای دٓضتئمبرمیػبّٔٗٓی خبٍْٔی دٓمُٔ .یٔمێنیتر ىٔ درٗغَٔمبُ مٔ ىٔ زاّنۆمبّٔٗٓ بٔراٍ ٔر بٔ ض٘پبی پبزداراُ بٔرز مرایٔٗٓ بریت ب٘ٗ ىٔ "ض٘پبی پبزداراُ غٔرٍِ بۆ خٔ ل". ئًٔ خۆپیػبّذاّبّٔ دٗای ئٔٗٓ ٕبت مٔ ىٔ 8ی ئًٔ ٍبّگٔدا فیۆمٔیٔم ئۆمراّ دای ضێ دٓقٔ ىٔ ڕیْ بۆ ئبضَبّ تبراُ ،بٔ غێ٘ٓیٔم ّبڕُٗٗ ٗ گٍ٘بّبٗی ٗٓك تۆپٔ ٔ ئبگرێل ىٔ ئبضَبُ تٔقییٔٗٓ ٗ بٔرب٘ٗیٔٗٓ ٗ ٍٕٔ٘ٗ ضٔرّػیْٔمبّ ٍردُ .ئێرىِ بٔ ٍٕٔ٘ٗ غێ٘ٓیٔك ّنۆ ىٔٗٓ دٓمرد ئٔٗ خطت ێتییٔ خ٘ارٓٗٓ ٗ دٓیگ٘ت بٕٔۆی مێػٔیٔم ٍینبّین ٗ تٔمْینییٔٗٓ مٔٗت٘ٗٓتٔ خ٘ارٓٗٓ ٗ فیۆمٔٗأّمٔ ّٔیت٘اّی٘ٓ مۆّتیۆ فیۆمٔمٔ بنبتٔٗٓ. بٔاڵً پبظ ىێنۆ یْٔٗٓمبُ ،بٔرپرضٔ ضٔرببزییٔمبّ ئێراُ ىٔ 11ی ٍٕٔبُ ئًٔ ٍبّگذا ئٔٗٓیبُ ئبغنرا مرد مٔ بٔ ٍ٘غٔك ىٔٗ فیۆمٔیٔیبُ داٗٓ ٗ خطت٘ٗیبّٔتٔ خ٘ارٓٗٓ.
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
4
دەبێت چی بکەین
ڕاپًڕیىی‌جیٍاوی پۆلێكی‌وُێ‌لً شً جۆن مبلیىۆ
َەرگێڕان َ ئبمبدەکردوی :كبرزان عًزیس
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
ماَيری‌عێراق‌كۆتایی جً یان‌ديَێت سیستمً كً ئبالن َدش َ :ڕێچبر
ڕٗاّیْ ەۆُ ٍبىیْۆ ىٔ ببرٓی ّبڕٓزایٔتییٔ ۀٍبٗٓری ٗ ئێطتبی ەیٖبّٔٗٓ ەیبٗازٓ ىٔ ئبالُ ٗٗدز مرێنبرییٔمبّ (بببٔتٔمٔی ئبالُ ٗٗدز مٔ بٔ تبی ٔت بۆ ڕۆژّبٍٔی ڕێچبری ّبردٗٗٓ ٗ ىًٔ ژٍبرٓیٔدا باڵٗب٘ٗتٔٗٓ) .ئبالُ پێی٘ایٔ ئًٔ ّبڕٓزایٔتییبّٔی ڕۆژٕٔالت ّبٗٓڕاضت درێژمراٗٓی ڕاپٔڕیْٔمبّ بٕٔبری أرٓبییِ ،ىٔ مبتێنذا ٍبىیْۆ پێی٘ایٔ ىٔ ٕێئك زٓردٓمبّٔٗٓ دٓضت پێذٓمبت ىٔ ضب ""٠٣١٠دا .ەیبٗازییٔمٔ ىٔٗٓدایٔ ،ئبالُ بٔ ەۆرێل ىٔ ەۆرٓمبُ ئٔٗٓی ىٔ ڕۆژٕٔاڵتذا دٓگ٘زٓرێت ەیبٗازتر ىٔٗٓ دٓبیْێت مٔ ىٔ ەیٖبّذا ڕٗٗدٓدات ،ىٔ مبتێنذا ٍبىیْۆ پێی٘ایٔ ٕێئك زٓردٓمبُ ەۆرێل ىٔ ّبڕٓزایٔت ٗ بسٗٗتْٔٗٓیبُ ٕێْبٗٓتٔ دٓرٓٗٓ مٔ ٍٕٔ٘ٗاُ ىٔ ەیٖبّذا بٔٗٓی ڕۆژٕٔاڵتیػٔٗٓ ٗێنچ٘ٗ ٗ ٕبٗبٔظ دٓمبتٍ .بىیْۆ پێی٘ایٔ غۆڕغٔمبّ بٕٔبری أرٓب بٔدٗای یٔمذا دٕٓبتِ ٗ دابیاٗ ّٔبُ٘ٗ ىٔ یٔمتر ،بٔٗ ٍبّبیٔی ٕٔر یٔمٔ ىٔ غۆڕغٔمبُ بٔ دٓرئّٔێبٍ ئٔٗٓی پێػتر ڕٗٗیذٓدا ٗ ٗ ّبٗخۆی خۆییبُ ّٔب٘ٗ .بٔاڵً ئًٔ تبی ٔتَّٔذی ىۆمب ڕاپٔڕیْبّٔی ئێطتب بٔ دٗای یٔمذا ّبیُٔ ٗ ٕٔر یٔمٔغیبُ ٕۆمبر ٗ ە٘ىێْٔری تبی ٔت بٔ خۆیبّیبُ ٕٔیٔ .بٔ َّّ٘ٗٔ ،یبضبی تٔضيیَنردّٔٗٓی مٔضێل بٔ ٗاڵتین دینٔ بۆ دادگبیینردُ ىٔ ٕۆّگ مۆّگ ،ضٔپبّذّ ضسا بٔضٔر ڕابٔراّ بسٗٗتْٔٗٓی ضٔربٔخۆی ىٔ مٔتٔىۆّیب،ببج ىٔضٔر ٗٓتص ئٔپ ىٔ ى٘بْبُ .ىٔ ٍٕٔبّنبتذاٍ ،بىیْۆ پێی٘ایٔ مٔ ٍٕٔ٘ٗ ڕاپٔڕیْٔمبُ بٔ یٔك ٕێڵ ٗ پێنٔٗٓ بٔضتراّٗٔتٔٗٓ ئٔٗیع ٕٔژاری ٗ ّبیٔمطبّ بٔرزبّ٘ٗٔٗٓی ّرخ ٗ گّٔذٓ ٗ ّبٕبٍٔتییٔمبّ ّی٘ىی راىیسٍٔ .ىًٔ گۆغّٔیگبیٕٔٗٓٔ ،ردٗٗ ئبالُ ٗ ٍبىیْۆ ٕبٗڕاُ چّ٘نٔ ئبالّیع پێی٘ایٔ مٔ ڕاپٔریْٔمبُ ىٔپێْبٗ ٍٕٔبُ ئٔٗ ئبٍبّج ٗ داٗامبرییبّٔداُ مٔ بٔ ۀٕٗٔر ضۆضیبىیطتیِ ٗ دژ بٔ ّی٘ىی راىیسٍِ. ریىًكان ریی‌ڕاپً ودیی‌جً ماَي تایبً تمً
ٍبىیْۆ پێی٘ایٔ ئًٔ ڕاپٔڕیْبّٔ بٔ گػت تبی ٔتَّٔذی ۀٍبٗٓرییبُ ٕٔیٔ مٔ ئٍٔٔ خب ێن ٕبٗبٔغ ّێ٘اُ ئًٔ ڕٗٗداٗأّی ئێطتبی ەیٖبُ ٗ مۆٍٔىێل ڕاپٔریْ دینُٔ ىٔ ڕابردٗٗدا .ژٍبرٓی ّبڕازییٔمبُ ٗ خۆپیػبّذٓراُ زۆر گرّگ ٗ ضٔرّێیامێػٔ. " ٓ"١٠١٣ب٘ٗ ،مٔ گٔٗرٓتریِ خۆپیػبّذاّ ڕٗضیب ىٔ ضب " "٤٣٣٣٣٣خۆپیػبّذٓر تێیذا بٔغذاربُ٘ٗ .گٔٗرٓتریِ خۆپیػبّذاّ فٔڕّٓطب ىٔ ضب " "١٠٠٤ب٘ٗ دژ بٔ فبغیسً مٔ یٔك ٍيیۆُ مٔش تێیذا بٔغذار بٍُ٘ٗٔ .ضیرٓمٔی ٍبرتِ ى٘ضٔر میْگ ىٔ ٗاغْتۆُ مٔ " "٠٠٣٣٣٣مٔش بٔغذاربُ٘ٗ تێیذا .گٔٗرٓتریِ خۆپیػبّذاّ ٍێژٗٗی بٔریتبّیب مٔ "ٍ "٠يیۆُ مٔش تێیذا بٔغذار بُ٘ٗ ىٔ ضب ""٠٣٣٠دا ب٘ٗ دژ بٔ ٕێرظ بۆ ضٔر اێراق .ىٔ ٍبّگ غٔغذا ىٔ ٕۆّگ مۆّگ ىٔ ّێ٘اُ یٔك بۆ دٗٗ ٍيیۆُ خۆپیػبّذٓر ڕژأّ ضٔر غٔقبٍٔمبُ مٔ ضٔرۀٍ داّیػت٘ٗأّمٔی "ٍ "٣يیۆّٔ .ىٔ ى٘بْبُ ىٔ ٍبّگ ئۆمتۆبٔردا ،مٔ داّیػت٘ٗأّمٔی "ٍ "٦يیۆّٔ ،یٔك ٍيیۆُ مٔش خۆپیػبّذاّیبُ مرد. ىٔ غیيي ىٔ "ٍ "١٠يیۆُ داّیػت٘ٗدا ،یٔك ٍيیۆُ خٔ ل ٕبتْٔ دٓرٓٗٓ بۆ ّبڕٓزایٔت دٓربییِ .مٔ ٍبىیْۆ پێی٘ایٔ ٕۆمبری ئًٔ ۀٕٗٔرٓ ۀٍبٗٓرییٔ ئیْتٔرّێت ٗ ٍیذیب ّییٔ ،د ێت چّ٘نٔ ڕاضتٔ ت٘یتٔر مبریگٔری ىٔ غۆڕغ ٍیطردا گێیا ،بٔاڵً خۆ ٗٓضتبّ ئیْتٔرّێت ّٔب٘ٗٓ ٕۆی مۆتبییٖێْبُ بٔ خۆپیػبّذأّمبُٕٔ .رٕٗٓب ىٔ ضب ""٠٣١٠دا ضٔرببری بّ٘ٗ ضۆغیبڵ ٍیذیب ،بٔاڵً ّٔت٘اّرا ڕێگری ىٔ دژٓ-غۆرظ بنرێت ىٔ ٍیطیدا. بً‌پڕۆلیتاریاكردوی‌جیٍان
ىٔ ضب ""١٠٠٠دا ،ژٍبرٓی خٔ نبّ مرێگرتٔ ٗ ٍ٘چٔخۆراُ بریت ب٘ٗ ىٔ "ٍ "٠٠٠يیۆُ مٔ داّیػت٘ٗاّ ەیٖبُ دٓینردٓ"ٍ "٠يیبرد ٗ ّی٘ ،مٔ ئٍٔٔ " "١٠٪داّیػت٘اُ ب٘ٗ .ىٔ ضب ""٠٣١٠دا ،ئًٔ ژٍبرٓیٔ بٔرزب٘ٗیٔٗٓ بۆ " "٠٠٪مٔ دٓمبتٔ "ٍ "١يیبرد ٗ ّی٘ مٔ ئٍٔٔ دٓینردٓ ّی٘ٓی ٕیسی مبری ەیٖبُ .بٔٗ پێیٔ ،تّٔیب ىٔ ٍبٗٓی بیطت ضب ذا ،ىٔ "ٕٔ ،"٠٣١٠-١٠٠٠ر ضب ٔ "ٍ "٠٠يیۆُ مٔش
چّ٘ٗٔتٔ ّێ٘ ٕێسی مبرٓٗٓ .ىٔ ٍٕٔبّنبتیػذا ،چیبّ٘ٗٔٗٓی ئٍٔٔ ىٔ ٗاڵتٔ گٔغٔمردٗٗٓمبّذا ب٘ٗ مٔ ىٔ ضب ""١٠٠٠دا ،ژٍبرٓی ٍ٘چٔخۆراُ ٗ مرێنبراُ "ٍ "٠٤٠يیۆُ ب٘ٗ ،ىٔ ""٠٣١٠دا گٔغتٔ "ٍ "٤١٣يیۆُ .ىٔ ٗاڵتّٔ-بگٔغٔضّٔذٗٗٓمبّذا ،ىٔ ضب ""١٠٠٠دا ىٔ "ٍ "٦٤٣يیۆّٔٗٓ بٔرز ب٘ٗیٔٗٓ بۆ "ٍ "١١٦٠يیۆُ ىٔ ضب ""٠٣١٠دا. ژٍبرٓی ٍ٘چٔخۆراُ ٗ مرێنبراُ ىٔ ٗالتّٔ-بگٔغٔضّٔذٗٗٓمبّذا زیبترٓ تبم٘ ٗاڵتٔ گٔغٔضّٔذٗٗٓمبُ .تّٔیب ىٔ ڕۆژٕٔاڵت ئبضیبدا "ٍ "٤٤٠يیۆُ مٔش مراُٗ بٔ مرێگرتٔ ٗ ٍ٘چٔخۆر ،مٔ ئٍٔٔ زیبترٓ ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتٔ پێػنٔٗت٘ٗٓمبُ .بًٔ ٕۆیٔغٔٗٓیٔ مٔ زۆرتریِ ڕێژٓی راپٔڕیْٔمبُ ىٔٗ ٗالتبّٔدایٔ مٔ زۆرتریِ ڕێژٓی داّیػت٘ٗاّیبُ مردٗٗٓ بٔ پیۆىیتبریبی ٍ٘چٔخۆر ٗ مرێنبری مرێگرتٔ .ىٔبٔرئٔٗٓغ ەیٖبّ ئًٔ دٗاییٔ بٔغبریینراٗٓ ،بۆیٔ ضیبضٔت ٗ ضتراتیژیع غبری ب٘ٗٓتٔٗٓ .ئٍٔٔ گۆڕاّێن گٔٗرٓیٔ " ٓٗٓ"١٠٦٠بۆ ئێطتب مٔ ئٔٗ مبت بسٗٗتْٔٗٓ ىٔ ضب ەیڤبریطتییٔمبُ ٗ ٍبٗییٔمبُ ٗ گٔریالییٔمبُ باڵٗبُ٘ٗ ،بٔاڵً ىٔ ئێطتبدا ضّٔتٔری غبرٓمبُ ٗ ٗاڵتبُ بّ٘ٗٔ بٔ غ٘ێْ ضیبضٔت ٗ ەێ ٔەێنردّ ضتراتیژییٔت ّٔك پٔراٗێسٓمبُ ٗ خٔببت گٔریالی . گۆڕاّێن دینٔ ىًٔ بسٗٗتْٔٗٓ ۀٍبٗٓرییبّٔدا ئٔٗٓیٔ مٔ خۆپیػبّذأّ ضیبضییٔمبُ بۆ ٍبّگرتْ ضیبضی دٓگۆرێِ ٗ ئبڕاضتٔ دٓبِ ّٔك ٗٓك ئٔٗٓی ىٔ مۆّذا ىٔ ٍبّگرتْ ئبب٘ٗرییٔٗٓ بۆ بسٗٗتْٔٗٓی ضیبض دٓگۆڕاُ. گًوجان
گّٔێبُ مبریگٔرتریِ ت٘ێژی پب ْٔری ّبڕٓزایٔتییٔمبّ ئًٔ دٗاییٔ بُ٘ٗ .ىٔ غیيي ٍٕٗ٘ٔ ،بسٗٗتْٔٗٓمٔ ىٔ خ٘ێْذمبرأّٗٓ دٓضت پێنرد .ىٔ ٕۆّگ مۆّگ ٗ ى٘بْبّیع دٓت٘اّیِ بڵێیِ ضیَبی ضٔرٓم ٕٔر گّٔێبُ بُ٘ٗ مٔ ئٍٔٔ ٕۆمبرین ّٔٗٓی گرّگٔ ىًٔ غۆڕغبّٔدا .بٔ تّٔیػت ئٍٔٔغٔٗٓ ،ڕابردٗٗی پی چٔرٍٔضٔری ٗ تراٍٗبی ىٔ پػت ڕاپٔڕیْٔمبّ غیيي ٗ ى٘بْبُ ٗ اێراقٔٗٓ بّ٘ٗ ٕٔیٔ" .پیْ٘چێت"ی ضٔرۆم غیيي مٔ یٔمێل ىٔ دڕّذٓتریِ دینتبتۆرٓمبّ ەیٖبُ ب٘ٗ ىٔ ضب " "١٠٠٣-١٠٣٠بۆ ٍبٗٓی شٔڤذٓ ضبڵ فٔرٍبّیٓٗای غیيي مرد" .پیْ٘چێت" ىٔالیُٔ ئٍٔرینبٗٓ بٔ م٘دٓتبی ضٔرببزی ٕێْرایٔ ضٔر دٓضٔاڵت .ى٘بْبّیع ڕێل ٕبٗزٍٓبّ غیيي ب٘ٗ بٔ ٍٔیذاّ غٔڕی ّبٗخۆی چّٔذاُ ٕێس مٔ گیبّ " "١٠٣٣٣٣خٔ ن مرد بٔ ق٘رببّ ٗ یٔك ٍيیۆُ خٔ نیع ٗاڵت بٔدٓر مراُ ٗ بٔیرٗتیع ب٘ٗ بٔ ٍٔیذاّ مبٗىنبری ٗ ئبغ٘ة .دٓرئّٔێبً ،ى٘بْبُ ب٘ٗ بٔ ٗاڵتێن دابٔغ ٘ٗ بٔضٔر تبئیفٔ ضّ٘ییٔ ٍ٘ضڵَبّٔمبُ ٗ ٍٔضیحییٔ ٍبرۆّبیتٔمبُ ٗ غیعٔ ٗ ٍٔضیحییٔ درٗزییٔمبّذا ٍٕٗ٘ٔ .ئٍٔٔظ دٓرئّٔێبٍ ش٘مَ مۆ ۆّیبىیسٍ فٔڕّٓطییٔمبُ ب٘ٗ بۆ ئٔٗ ٗاڵتٔ .ىٔ "،ٓٗٓ"١٠٠٣ ئبگربٔضت ضیبض ٗاینرد ئٔٗ ٗاڵتٔ بگۆڕێت بۆ ضیطتَێن تبئیف ٗ ضێنتریبّ .یٔمێل ىٔ خٔضڵٔتٔمبّ ئًٔ ّبڕٓزایٔتییبّٔظ دژایٔت ش٘مَ تبئیفییٔ بٔ بٔغذاری زۆریْٔ ەیبٗازٓمبُ ٗٓم٘ یٔمێتییٔم ّ٘ێ .ئًٔ خٔببتٔ تبزٓ دٓضتٔۀٍعییٔ زۆرتر ىٔالیُٔ گّٔێبّٔٗٓ برٓٗی ضّٔذٗٗٓ ٗ بٔردٓٗاٍی بٔخۆی دٓدات دژ بٔ ّٔٗٓ مۆّٔمبُ مٔ پػتیبُ بٔ ش٘مَ تبئیفٔ ٗ دابٔغنبری بٔضت٘ٗٓ. ىٔ اێراقیػذا ،تراٍٗبمٔ بریت ب٘ٗ ىٔ داگیرمبری ئٍٔرینب ىٔ ضب ""٠٣٣٠دا مٔ ٗاڵت ٗێراّنرد ٗ زیبتر بٔرٓٗ دابٔغ ّ٘ٗ تبئیفی برد مٔ ئیَپریبىیسً زیبتر پب پػت غیعٔ ب٘ٗ ىٔبٔراٍ ٔر ضّْ٘ٔدا. ئٔٗٓغ ەێگٔی د خۆغیییٔ ىٔ ئێطتبدا ئٔٗٓیٔ مٔ گّٔێبّ اێراق پێنٔٗٓ دژ بٔ تبئیفٔ ٗٓضتبّٗٔتٕٔٗٓٔ .رٕٗٓب ئٍٔٔ یٔمێنٔ ىٔ ەیبٗازییٔمبّ ئًٔ ڕاپٔڕیْبّٔ ىٔبٔراٍ ٔر بٕٔبری أرٓبییذا مٔ یبُ ضٔرم٘ت ٗ بێذّٓگ مراُ یبُ بٔ دژٓ-غۆڕظ ٗٓاڵٍذرأّٗٓ .اێراق ٗ ض٘داُ ٗ ئٔىێیریب بٔ ڕادٓیٔك ىٔ ""٠٣١١دا بێذّٓگ بُ٘ٗ ،بٔاڵً دٗاتر غۆڕغگێیأّ ٕبتْٔ دّٓگ مٔ ئٍٔٔ دیبىٔمتین ٍێژٗٗ پیػبُ دٓدات :ئٔٗأّی مٔ ىٔ مۆتبییذا دێِ ٗ دٓردٓمُٔٗ ،دٗاتر دٓبْٔ ماویەتی بۆ ل ()٧ یٔمٍٔیْٔمبُ.
تبم٘ ٍبٗٓیٔك پێع ئێطتبٗ ،ادٓردٓمٔٗت دٗامٔٗت٘ٗی بٔ غێ٘ٓیٔم ٍٔترضیذار بب بٔضٔر ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضتذا مێػب ب٘ٗ بێتٗ .ادٓرمٔٗت مٔ بٕٔبری أرٓب ٍردٗٗ بێت ٗ ّێژرا بێت ،بٔاڵً ئٔٗٓتب ەبرێنیتر ئٔٗ ٕێسأّ مٔٗتّ٘ٗٔتٔٗٓ ضٔرپێ خۆیبُ. ئًٔ ە٘ٗاڵّٔٗأّی مٔ ىٔ ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضتذا دٓیبّ یْیِ بٔغێنِ ىٔ بٔرپٔرچذأّٗٓیٔم ەیٖبّی فراٗاّتر دژبٔ بٔٗ برضییٔتییٔی مٔ ٗادٓردٓمٔٗێت بٔ غێ٘ٓیٔم ئٔبٔدی ىٔالیُٔ ضٔرٍبیٔدارأّٗٓ بٔضٔر خٔ نبّ مرێنبری ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتبّذا دٓضٔپێْرێِ .ىًٔ ٍبٗٓیٔدا ،بسٗٗتْٔٗٓ غۆڕغگێیییٔمبّ ئین٘ادۆر، غیيي ٕ ،بیت ٕ ،ۆّگ مۆّگ ٗ زۆر ٗاڵت دینٍٔبُ بیْی٘ٓ. ّبضٔقبٍگیری ٗ ۀٍطٔرگیری مۆٍٔاڵیٔت ىٔ ٗاڵتٔ زیبتر پێػنٔٗت٘ٗٓمبّیػذا دٓبیرّێِ ،ىٔٗأّ ىٔ ٗاڵتٔ ئٔٗرٗپییٔمبُ ٗ ئٍٔرینبدا .ىٔ ئیطپبّیب ،بسٗٗتْٔٗٓی ۀٍبٗٓری مٔتٔىۆّیب ٕٔیٔ .ىٔ فٔڕّٓطبظ ٕێئك زٓردٓمبُ .بسٗٗتْٔٗٓی دینٔی ىًٔ غێ٘ٓیٔ ىٔ ئٔٗرٗپبدا ىٔ ئبٍبدٓمبری ٗ ضٔرٕٔ ذاّذاُ .ىٔ ئٍٔرینب ترٍٓپ ٕٔیٔ ،بٔاڵً "ضبّذٓرش"یع ٕٔیٔ مٔ بٔ غێ٘ٓیٔم غێ٘اٗ ڕّٓگذأّٗٓی گۆڕاّین گرّگٔ ىٔ چٔپذا ىّٔێ٘ مرێنبراُ ٗ گّٔێبّ ئٍٔرینبدا. ىٔ ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضتیػذا ،چیْ بباڵدٓضت ىٔ چّٔذ ٗاڵتێنذا ٍٕٔ٘ٗ ڕٓٗایٔت ٗ غٔراییٔتێن ىٔدٓضتذاٗٓ ٗ ىٔ ّٕٔذێل ٗاڵت دینٔغذا ىٔ پیۆضٔی ىٔدٓضتذاّ غٔراییٔتٔمٔیبّذاُ .ئب ٘گۆڕٓ غۆرغگێیییٔمبُ ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ەێگٔیٔمذا ڕٗٗ دٓدُٓ .بۆ ٍبٗٓیٔم مبتی ٗ دیبرینراٗ ،مرێذیت ٕٔرزاُ ت٘اّ ڕێگب بٔ شنٍ٘ٗٔتٔمبُ بذات ىٔ ڕێگٔی خٔرەنردّ م٘رتییٔ داراییٔمبّٔٗٓ ئبغتی مۆٍٔاڵیٔت ىٔ ڕۆژئبٗادا بنیُ .بٔاڵً ىٔبٔرئٔٗٓی پیۆگرأٍمبّ ىٔ غێ٘ٓی ٕێ٘رمردّٔٗٓی ڕێژٓی )(Quantitative Easingدا، خٔرینٔ مۆتبییبُ دێت ٗ بٕٔبی دۆالریع بٔرز دٓبێتٔٗٓ ،بۆیٔ قٔیراّێن ق٘ٗڵ ىٔ چبٗٓڕٗاّی ٍٕٔ٘ٗ ّبٗچٔمٔدایٔ. بسٗٗتْٔٗٓ غۆڕغگێرییٔمبّ ى٘بْبُ ٗ ئٔىێیریب ٗ ض٘داُ ڕێک بٔٗ ٕۆیٔٗٓ ىٔ دایل بُ٘ٗ مٔ قٔیرأّ ەیٖبّییٔمبُ مبریگٔرییبُ ىٔضٔر ئبب٘رییٔ ىۆمب ٗ خۆٍبىییٔمبُ داّب .بٔاڵً ٗاڵتبّ ىٔ غێ٘ٓی ت٘رمیب ٗ ئ٘ردُ ٗ ٍیطریع زۆر ىٍٔٔٗٓ دٗٗر ّیِ ،مٔ ىٔ دٗای ئٍٔبّیػٔٗٓ ضع٘دیٔ ٗ دٓٗ ٔتبّ مّٔذاٗ دێِ .بٕٔۆی ئٔٗٓی مٔ مرێذیت ٕٔرزاُ ٗغل دٓمبت ٗ مۆتبی دێت ،بۆیٔ بٔٗٓ ٕٔیٔ مٔ مٍٔنردّٔٗٓ ٗ ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتێل پێ٘یطت ٕٔىٍ٘ٔرە بچ٘ٗمنردّٔٗٓی ق٘ٗڵ بٔضٔر ضتبّذاردٓمبّ ژیبّنردّذا بطٔپْێت ،مٔ ئٍٔٔ بە ّبچبری ٗ خۆىێالّٔدٓرأّ دٓبێتٔ ٕۆی ضٔرٕٔ ذاّ ئب ٘گۆڕی مۆٍٔاڵیٔت . ضباڵّێن زۆرٓ ڕژێَٔ دٗامٔٗت٘ٗٓمبّ ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضت پّٔبدٓبّٔٔ بٔر دابٔغنبری تبئیف ىٔ مۆٍٔ گبدا بۆ ڕێگٔگرتِ ىٔ خٔببت چیْبیٔت ،بٔاڵً ئًٔ ەۆرٓ تبمتینبّٔ چیتر ّبت٘اِّ مبر دژیٔمییٔ چیْبیٔتییٔمبّیبُ بنُٔ .بسٗٗتْٔٗٓمبُ دەٍبٍن دٓرخطت٘ٗٓ ٗ ڕّٗٗنردٗٗٓتٔٗٓ .داٗامبرییٔمبّ ضٔر غٔقبً ىٔپێْبٗ مبر ٗ پٔرٗٓردٓ ٗ تّٔذرٗضت ٗ مۆتبی ٕبتْٔ بٔ دزینردّ ئببیٗبٔرأّ ٗ گّٔذٓ ی ىٔضٔرٗ ٍٕٔ٘ٗ غتێنٔٗٓ. ى٘بْبّییٔمبّذا، ىٔ ٍبٗٓی چّٔذ ٕٔفتٔیٔك ىٔ خٔببتنردّ ّبڕٓزایٔتییٔ ۀٍبٗٓرییٔمٔیبُ ت٘اّ مۆتبی بٔ دٓضٔاڵت ضٔرۆك ٗٓزیرأّمٔیبُ بٖێْێت .ىٔ ئ٘ردّذا ،بٔ گٔڕأّٗٓ بۆ ضب ،2018 ٍبّگرتْێن گػت ٗ ّبڕٓزایٔتی ۀٍبٗٓری ت٘اّ ب ێتٔ ٕۆی مٔٗتْ ضٔرۆك ٗٓزیراُ (شبّ ٍ٘ ن ) .ئێراُ ٗ ٍیطییع مۆٍٔ ێل بسٗٗتْٔٗٓی ّبڕٓزایٔت گرّگیبُ بٔ خۆیبّٔٗٓ بیْ . ئێطتب ىٔ اێراقذا ،مۆٍٔ ێل غٔپۆى ّبڕٓزایٔت ۀٍبٗٓری مٔ ىٔ ّبٗچٔ غیعٔ ّػیْٔمبّٔٗٓ دٓرمٔٗتِ ٍٕٗ٘ٔ ،پێنٖبتٔی ضیبض دٕٓٔژێِْ .ىٔ یٔم ئۆمتۆبٔرٓٗٓ ،چّٔذ ّبڕٓزایٔتییٔم بٔرفراٗاّ ڕادینبڵ ٗاڵتیبُ ٕٔژاّذ .ىٔ بٔغذادٓٗٓ دٓضت پێنرد ٗ بٔ خێرای ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵت تّٔییٔٗٓ. ئٔٗٓی مٔ ٗٓم٘ خۆپیػبّذاّ ئبغتیخ٘ازأّ دٓضت پێنرد ،بٔ خێرای بٕٔۆی مبریگٔری چٔپبّذُ ٗ ضٔرم٘تنردّیٔٗٓ ،بۆ بسٗٗتْٔٗٓی غۆرغگێری ٕٔ نػبّ .بئبراٍی بٔ غێ٘ٓیٔم زۆر خێرا گٔغٔینرد بۆ بسٗٗتْٔٗٓی ۀٍبٗٓری ضٔداُ ٕٔزار مٔض . ّبڕٓزایٔتییٔمبُ ٗٓاڵٍذأّٗٓی دڕّذأّی دٓٗ ٔت ّٔیت٘اّ ڕابگرێت .بٔ پێچٔٗأّٗٓ ،ترش ىّٔبٗ د خۆپیػبّذٓراّذا گۆڕا بۆ ت٘ڕٓی ٗ ۀربٔزٓی . دۆخ ئبب٘ری اێراق ضٔرچبٗٓی ضٔرٓمی ت٘ڕٓییٔمٔیٔ مٔ ئێطتب بٔ غێ٘ٓیٔم تٔقیْٔٗٓ ئبضب گ٘زارغت ىٔ خۆی دٓمبت. اێراق چ٘ارًٓ گٔٗرٓتریِ یٔدٓم ّٔٗتی ٕٔیٔ ىٔ ەیٖبّذا ،بٔاڵً دٓبیْیِ کە ( )٠٠،٠٪ىە ضەدا بیطت ٗ دٗٗ ٗ ّی٘ی داّیػت٘ٗأّمٔی ىٔ ( )٤٣٣٣٣٣٣٣چو ٍيیۆُ داّیػت٘ٗاُ ڕۆژأّ ىٔضٔر مٍٔتر ىٔ ( $1.90یٔك دۆالر ٗ ّٔٗٓد ضّٔت) دٓژیِ (ىٔ ببّن ەیٖبّییٔٗٓ) .ىٔ مبتێنذا )١٦٪( ،ىە ضەدا غبزدەی خٔ ل ىٔ ّبضٔقبٍگیری ٗ ٕبت ٗ ّٕٔبتی خۆرامذا ژیبُٗ ٗ دٓژیِ .ئٔٗٓظ ڕّٗٗٔ مٔ ّبڕازییٔمبُ ٗ خۆپیػبّذٓراُ ىٔ ضبیٔی دۆخێن ٗادا غتێن ئٔٗتۆیبُ ّییٔ بیذۆڕێِْ. ّبرٓزایٔتییٔمبّ ئٍٔیۆ دژی دابٔغنبرییٔ ئبیْ ٗ ئیتْینییٔمبِّ، ئٔٗ دابٔغنبرییبّٔی مٔ ّ٘خ ٔی دٓضٔاڵتذاری اێراق ىٔڕێگٔیبّٔٗٓ پێگٔی خۆیبّیبُ قبیٌ مردٗٗٓ ،مٔ ىٔ ئێطتبدا پػتیبُ بٔ دابٔغنبری چیْبیٔتی تّ٘ذ مردٗٗٓ .اێراقییٔمبُ بٔ ضبّبی داٗای ٍّٔبّ ضٔرمردٓیٔك یبخ٘د شیسبێن ضیبض دیبرینراٗ ّبمُٔ، بٔ ن٘ ئبٍبّێیبُ مٔٗتْ ئٔٗ ضیطتَٔ ضیبضییٔیٔ مٔ ىٔ دٗای داگیرمبری اێراقٔٗٓ ىٔالیُٔ ئٍٔرینبٗٓ ىٔ ضب 2003ەێنٔٗت مرا -ضیطتَێل مٔ ب٘ٗٓ ٕۆی تێنػنبّ خٔ ل.
ماویەتی بۆ ل ()٧
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
ئەدەب و هونەر
5
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
بُوبەستی‌سیستەم
فیلمی‌جۆکەر‌بە‌شێُەیەکی‌ٌُوەری‌دیاگىۆسی‌وەخۆشییەکاوی‌دَویای‌مۆدێرن‌دەکات ضالڤۆی ژیژەک َەرگێڕاوی :غباڵَ یبضیه ژیاوی‌ڕۆژاوە‌دەبێت‌بە‌فیلمێکی‌ترسىاک
پێ٘یطتە پیرۆزببی ىە ٕۆ ی٘د ٗ بیْەرەکبّ بیکەیِ ىە بەر دٗٗ غت :ئەً ەۆرە فیيَە ڕٗٗبەڕٍٗٗبُ دەکبتەٗە ىە گەڵ دۆخێکذا، دۆخێک کە ٗێْەیەک زۆر تبریک ضەرٍبیەداری پێػکەٗتٍ٘ٗبُ پێذەبەخػێت ،یبُ ٗێْەیە ىە غێ٘ەی دێ٘ەزٍەیەکذا کە ٕەّذێک ىەڕەخْەگراّ بەرەٗ ئەٗ پْتە ئبراضتە کردٗٗە ٗە "فیيَێک کۆٍەاڵیەت ترضْب " دیبری کەُٕ .ەٍیػە ئێَە کۆٍە ێک فیيَ کۆٍەاڵیەتیَبُ ٕەب٘ٗە ،کە ببض کێػە کۆٍەاڵیەتیەکبّ کردٗٗە، ىە گەڵ ئەٗەغذا ئێَە فیيَ ترضْبکَبُ ٕەب٘ٗە کە ئەٍەظ بۆ خۆی ببض الیەّ دیکەی کۆٍەاڵیەت کردٗٗە .ضەببرەت بە تێگەغتِ ىەً دٗٗ ژاّرە ّٕ٘ەرییە پێکەٗە-فیيَ کۆٍەاڵیەت ٗ فیيَ ترضْب ، -ئەٗا دەکرێت بڵێیِ ضەرەٗەختێک زۆرێک ىە شب ەتەکبّ ژیبّ ئبضبی کۆٍەاڵیەتیَبُ دەبِ بە دیبردە ،ضەر بە فیيَە ترضْبکەکبِّ ٗ پەی٘ەّذی بە فیيَە ترضْبکەکبّەٗە ٕەیە. زۆر ضەرّێیاکێػە بۆ ئەٗەی بساّیِ کە چۆُ کبرداّەٗەکبُ بۆ ىە ئەٍریکبدا ضیبض پێکەٗەگّ٘ێبّ فیيَەکە ،تبرٍبی درٗضتذەکبت .ىە الیەک دیکەٗە ،کۆّەپبرێسەکبُ ىەٗە دەترضِ کە ئەً فیيَە ٕبّ درٗضتکردّ تّ٘ذٗتیژی بذاتٕ .ەرچەّذە ئەٍە ببّگەغەیەک تەٗاٗ پ٘ٗچە .بەاڵً ئەً فیيَە ٕبّ ٕیچ ەۆرە تّ٘ذٗتیژیە ّبدات .بە پێچەٗاّەٗە ،ئەً فیيَە تّ٘ذٗتیژی پیػبُ دەدات ٗ کەغفیذەکبت ،یبخ٘د ىە ٍەترض تّ٘ذٗتیژییە بێذارت دەکبتەٗە. ٗە ٕەٍیػەظٕ ،ەّذێک خە ک ىە ڕٗاّگەیەک ضیبضییەٗە ترضیبُ ىەٗەیە کە پێیبُ ٗایە فیيَەکە ٕەّذێک کڵێػەی ڕەگەزپەرضتبّەی بە کبرٕێْبٗە ٗ ەەژّ تّ٘ذٗتیژییبّە دەگێیێت. ّب دادپەرٗەراّەیە .یەکێک ىە ئەٍەظ ٕە طەّگبّذّێک ضەرّێیاکێػتریِ غ٘ێْەکبُ کە دیکۆٍێتبریطت چەپ "ٍبیکو ٍۆر" بە کبریٖێْب ،بریت ب٘ٗ ىە فیيَێک کە تێیذا بە غێ٘ەیەک ڕاضتگۆیبّە ژیبّ ڕاضتەقیْەی ئەٗ ٕەژار ٗ دەرکراٗاّەی ئەٍریکبی ّیػبّذا ،کە بێ ەغِ ىە ٕەر خسٍەتگ٘زاریەک تەّذرٗضت .بیرۆکەی فیيَەکەی ٍبیکو ٍۆر بریت ب٘ٗ ىە ڕّٗکردّەٗەی ئەٗ فیگەراّەی کە چۆُ دەکرێت ٗە ەۆکەر ٕەضتِ ٗ ڕاپەڕُ .ىە ڕاضتیذا ئەٗە خۆی ٗێْەیەک ڕەخْەی ئەٗ ڕاضتییەیە کە ىە ئەٍریکبدا ٕەیە ٗ دەت٘اّێت ٗە ەۆکەر ٕەضت ىە دایک ُ٘ٗ ب ەخػێت بە خە ک ٍِ .ىە گە یذاً ،بەاڵً پێَخۆغە کەٍێک ىەٗە زیبتریع بیٗات.
ثرتۆڵت ثرێخت
فاشیسم
ٌَُ :وەر غبٌۆ تێجیىی" /ئەم ثبثەتە ،ثەغێکە لە لێذَاوێکی ثرتۆڵت ثرێخت ،کە لە یەکەمیه کۆوگرگرەی جیٍبوی وُضەراوی پبریص ،لە حُزەیراوی ٥٣٩١دا ،پێػکەغی ئبمبدەثُاوی دەکبت".
...فبغیسٍیع ئٍ٘ێذێن زۆری بەٗە بەضت٘ٗە دزە بکبتە ّبٗ ٍێػن ٍرۆڤەمبُ ٗ د یبُ داگیر بکبت .فبغیسً ،فێرکبری تّ٘ذٗتیژی ىە ق٘تببخبّەکبُ ٗ ڕۆژّبٍەکبُ ٗ غبّۆکبّذا ،بۆضەر تّ٘ذٗتیژی بباڵدەضت ىە ئەغکەّێەخبّەکبّ خۆیذا زیبد دەکبت. بە ێ ،فبغیسً تەٗاٗی پەییەٗاّ خۆی بەٍێۆرە پەرٗەردە دەمبت ٗ بەردەٗاً ٗ بەبێ ٗەضتبُ بەً پرضەٗە ضەرقب ە .فبغیسً ّبت٘اّێت غتێن زیبتر بە کۆٍەاڵّ خە ک ب ەخػێت ،چّ٘کە بە تّ٘ذی ضەرقب "پەرٗەردە"ی ٍرۆڤەمبّەٕ .یچ خۆرامێن بۆ خە ک پێ ّییە ،مەٗاتە دەبێت ببّگەغەی ئیرادە ٗ زا ُ٘ٗ بەضەر ّەفطذا بنبتّ .بت٘اّێت پرض بەرٕەٍٖێْبُ ب ٘ژێْێتەٗە ٗ پێ٘یطت بە ب٘ێری ٗ ڕۆشیەت ەەّگە ،مەٗاتە دەبێت بە بەٕێسمردّ ەەّگبٗەری ڕابگبت .پێ٘یطت بە فیذاکبرییە ،مەٗاتە دەبێت دەضت کبت بە ٕبّذاّ ٕەضت فیذاکبری ىە تبمذا .ئەٍبّەظ بۆخۆیبُ ئبٍبّج گەىێنِ ،کۆٍە ێک ٕێس ٗ ٗزەُ مە ىە ٍرۆڤەکبُ داٗا دەمرێِ ٗ ٕەّذێنیػیبُ تەّبّەت بە ئبٍبّج ٗ داٗاکبری بەرز ٗ بباڵ ٕەژٍبر دەمرێِ .بەاڵً ئێَە دەزاّیِ مە ئەً ئبٍبّێبّە ىە خسٍەت مبً ٕەدەفذایە ،پەرٗەردەمەر مێیە ٗ د مەضبّێل ىەً ەۆرە پەرٗەردەیە ض٘دٍەّذ دەبِ :بێگٍ٘بُ ض٘ٗدٍەّذاُ ،ئەٗاّە ّیِ کە پەرٗەردە دەکرێِ. بەاڵً ئەی ئبٍبّێەمبّ ئێَە چۆّە؟ ئەٗ ژٍبرەیەظ ىە ئێَە مە ٕۆمبری ٕەٍ٘ٗ ئەً پەرتەٗازەییبّە بە تّ٘ذٗتیژی دەزاِّ، ٕەرٗە ئەٗەی بیْیٍ٘بّە تەّیب ببش ىە پەرٗەردە ٗ دزەمردّ بۆ ّبٗ دەرّٗٗ ٍرۆڤەمبُ دەمەُ ٗ الّیکەً ٕیچ ەۆرە قطەیە ىەببرەی ڕێچبرێک دیکەٗە ّبکەُ .ئبٍبُ ببض پەرٗەردەکردّ ٍیٖرەببّ ٗ خۆغەٗیطت ىە ٍرۆڤذا دەکەُ .بەاڵً ٍیٖرەببّ ٗ خۆغەٗیطت بە داخ٘ازی ڕٗٗت بەدەضت ّبیەت .ىە ڕێگبی داخ٘ازییەٗە ،ىە ٕیچ ٕەىٍ٘ەرەێکذا ،تەّبّەت ىە دژٗارتریِ ٕەىٍ٘ەرەیػذاٍ ،یٖرەببّ ٗ خۆغەٗیطت بەدەضت ّبیەت؛ ٗەکچۆُ تّ٘ذٗتیژی تەّیب ىەڕێگەی تّ٘ذٗتیژییەٗە دەضتەبەرّببێت. کەٗاتە بب بۆ ک٘ىت٘ر بەخػْذەبیِ ،بەاڵً ضەرەتب دەبێت ضەببرەت بە ٍرۆڤەمبُ بەخػْذەبیِ! چّ٘کە ک٘ىت٘ر کبتێک ڕزگبری دەبێت، مە ٍرۆڤەمبُ ڕزگبریبُ ب ێت .بب گیرۆدەی ئەٗ خ٘اضتە ّەبیِ مە دە ێت ٍرۆڤەمبُ ىە خسٍەت ک٘ىت٘رداُّ ،ەك ک٘ىت٘ر ىە خسٍەت ٍرۆڤەمبّذا! ئەٍێۆرە خ٘اضتە ببزاڕە گەٗرەکبُ بیری ٍرۆڤ دەخبتەٗەٍ ،رۆڤ دەخبتەٗە بیری ببزاڕگەىە گەٗرەمبُ .غ٘ێْێل مە ٍرۆڤەمبُ ىە خسٍەت داٗەکبّذاُّ ،ەك داٗەکبُ ىە خسٍەت ٍرۆڤەمبّذا!
بە‌بُوبەستگەیشتىی‌ویٍیلیسم
پێَ٘ایە ئەٗەی گرّگ بێت ،بریتیە ىە ڕۆ ەۆکەر ىە کۆتبی فیيَەکەدا ،کبتێک ىەگەڵ ٍبضکەکەیذا خۆی دەّبضێْێت؛ ئەٗ ّیٖیيطتێک پەڕگیر ،تّ٘ذٗتیژێک خۆٗ-ێراّکەر ٗ پێکەّیْێک غێتبّە دەکبت ىەضەر ّبئٍ٘ێذیەکبّ ئەٗاّ دیکە. ئەٗ ڕێگبیەی کە پێ٘یطتە بە غێ٘ەیەک ژیراّە "ەۆکەر"ی پێ ٗێْەیەک بخ٘ێْیْەٗە؛ بریتییە ىە خۆپبراضتِ ىە درٗضتکردّ پۆزەتیڤ .ڕەخْەگرە چەپەکبّ فیيَ ەۆکەر ىەٗاّەیە بەٗەۆرەبِ ٗ بڵێِ؛ ئەٍە ٗێْەیەک ببغ شەقیقەت خە کە ٕەژارەکبّە ىە ئەٍریکب ،بەاڵً ئەی ٕێسە پۆزەتیڤەکە ىە ک٘ێیە؟ ئەی ضۆضیبىیطتە ٕبٗڕێیبُ ،بب مەٍێل ق٘ٗ تر ضەیری ڕیػەی پەرتەٗازەییەکبُ بنەیِ! ق٘تببخبّەیەک فینری بەّرخ مە ٕەٍ٘ٗ ڕۆژێل کۆٍەاڵّێک بەرفراٗاّتر ىە خە ک ٕەضبرەکەٍبُ ،ئەً ٕەضبرە الٗەٍ-ەبەضت ىە ٕەضبرەی زەٗییە -دەگرێتەٗە ،دە ێت :ڕیػەی ٕەٍ٘ٗ پەرتەٗازەییەکبُ ،پەی٘ەّذییەکبّ خبٗەّذارێت بباڵدەضتە بەضەر کۆٍە گبکبَّبّەٗە .ئەً ق٘تببخبّە فینرییە ،بە ئبضبّ ٗە ٕەٍ٘ٗ ق٘تببخبّە فیکرییە گەٗرەکبّ دیکە ،ىەّێ٘ کۆٍەاڵّێک ىە خە کذا باڵٗبۆتەٗە کە زیبتر ىە کۆٍەاڵّ دیکە ،ىە پەی٘ەّذییەکبّ خبٗەّذارێت بباڵدەضت ٗ ئەٗ ڕێ بزە دڕّذاّبّەیەی ىە پێْبٗ پبراضتْیذا بەکبر دەبرێت ،ئبزار دەکێػِ زۆرێل ىە ئێَەی ّ٘ضەراُ مە کبرەضبت ٗ چەپە ییەمبّ فبغیسٍیبُ تبقینردٗٗەتەٗە ٗ ّەفرەت ىێذەکەُ ،ەبرێ ئەً ق٘تببخبّەیەیبُ ّەّبضی٘ە ٗ ٕێػتب ڕیػەی ئەٗ تّ٘ذٗتیژییەیبُ ّەدۆزی٘ەتەٗە کە ّەفرەت ىێذەکەُ .ىەببرەی ئەً مەضبّەٗە ٕەٍیػە ٍەترض ئەٗە ىە ئبرادایە کە کبرەضبتەکبّ فبغیسً بە کبرەضبت گەىێک بێٖۆکبر بساِّ .ئەٍبّە الیەّگری پەی٘ەّذییەکبّ بباڵدەضتِ ،چّ٘کە پێیبّ٘ایە بۆ پبراضتْ خبٗەّذارێت خبٗەّذارێت ،پێ٘یطت بە کبرەضبت ٗ تّ٘ذٗتیژییەکبّ فبغیسً ّبکبت .بەاڵً بۆ پبراضتْ خبٗەّذارێت بباڵدەضت ،ئەٍێۆرە کبرەضبت ٗ تّ٘ذٗتیژیبّە زەرٗرییە .فبغیطتەمبُ ىەً ببرەیەٗە درۆ ّبمەُ ،شەقیقەت دەخەّەڕٗٗ .ئەٗ بەغە ىە ٕبٗڕێیبّیع مە ٗەك ئێَە ڕقیبُ ىە کبرەضبتەکبّ فبغیسٍە ،بەاڵً ىە ٕەٍبّکبتذا بباڵدەضت پبرێسراٗ خبٗەّذارێت دەیبّەٗێت پەی٘ەّذییەکبّ بَێْێتەٗە ،یبُ ىە بەراٍ ەریذا غ٘ێْگەیەک ٕبٗغێ٘ەی خۆی ٕە ذەبژێرُ ،ت٘اّبی خەببتێک بێ چەّذٗچُ٘ ٗ بەردەٗاٍیبُ ىەگەڵ ئەً دڕّذایەتییە ئبغکرایەدا ّببێت .چّ٘کە ّبیبّەٗێت بچ٘کتریِ ٕەّگبٗ بۆ فەرإەٍکردّ پەی٘ەّذیگەىێک کۆٍەاڵیەت ٕە ێْْەٗە ،کە چیتر ىەٗدا ڕێگبیە بۆ دڕّذایەت بّ٘ٗ ّییە .بەاڵً ئەٗاّەی مە ىە گەڕاّیبّذا بەغ٘ێِ ڕیػەمبّ ئەً پەرتەٗازەییبّەدا پەیبُ بە ڕۆ پەی٘ەّذییەکبّ خبٗەّذارێت بردٗٗە ،یە بە یە پيە چەپە ەکبّ دۆزەخیبُ تێپەڕاّذٗٗە ٗ ىە بْ ئەً دۆزەخ دزێ٘یبّەدا گەیػتّ٘ەتە غ٘ێْێک ،کە گرٗپێک بچ٘ دەضەاڵت بێیەشَبّەی خۆیبُ بەضەر تەٗاٗی کۆٍە گبدا ضەپبّذٗٗە .ئەً گرٗپە دەضەاڵت خۆی ىەضەر ئەٗ غێ٘ازەی خبٗەّذارێت تبی ەت داٍەزراّذٗٗە کە ضەرقب چەٗضبّذّەٗەی ٍرۆڤەکبّە ٗ بە چْگ ٗ دداّەکبّ پبرێسگبری ىەً پەی٘ەّذیبّە دەکبت ،ىە ڕێگبی بەختکردّ ک٘ىت٘رێکەٗە کە بە ٕیچ ەۆرێک تەضيیٌ بە بەرگریکردُ ىە ضیطتەٍێک ٗەٕب ّببێ ،یبُ بە کە ک بەرگری ىەً ضیطتەٍە ّبیەت ٗ ٕبٗکبت ىەگەڵ ضییْەٗەی تەٗاٗی یبضبکبّ کۆٍە گبی ٍرۆڤبیەتیذاٗ ،اتە ئەٗ یبضبیبّەی کە ٍرۆڤبیەت بەٗپەڕی ەەضبرەتەٗە چەّذیِ ضەدە ىە ڕێگبیبّذا خەببت کردٗٗە. ٕبٗڕێیبُ ،بب دەرببرەی پەی٘ەّذییەکبّ خبٗەّذارێت قطە بکەیِ! پبریص -ش٘زەیراّ 1934
دیَ٘کراتەکبُ ىە ک٘ێِ؟ خە کە ئبضبییەکە ىە ک٘ێِ بۆ ئەٗەی خۆیبُ ڕێک بخەُ؟ ىەً ڕٗاّگەیەٗە ،ىەٗاّەیە فیيَەکە ب ێت بە فیيَێک تەٗاٗ بێسارکەر ٗ ەیبٗاز. ىۆژیک ئەً فیيَە ئەٗەیە کە ٕەّذێک غت بۆ خ٘دی بیْەر بە ەێذێڵێت بۆ ئەٗەی خۆیبُ ئەّێبٍ بذەُ .فیيَەکە شەقیقەتێک کۆٍەاڵیەت غەٍگیِ ٗ کبرداّەٗەی بە بّ٘ ەضتگەیػتْ ّیٖیيیطت ّیػبُ ئەدات .ىە کۆتبییذا ەۆکەر ئبزاد ّیە ،بە ک٘ ىەٗ کبتەدا ئبزادە کە دەگبت بە خب کۆتبی ّیٖیيیسً.
ماویەتی بۆ ل ()٧
ڕۆی لیران
گُتاری"ئًگًر"ی‌ئێمً
َ :زاویبر تەحطیه
ئًگًر وًتُاویه چبَچىۆكی لًوبَ ثجًیه ئًگًر وًَێریه مبڵئبَایی لً ئبیه ثكًیه ئًگًر ئًَي وًڵێیه كً مًثًضتمبوً ئًگًر ثًرپرضیبرێتی ًٌڵىًگریه ئًگًر وًتُاویه ،وًَێریه ،وًڵێیه ئًگًر ثًغذار وًثیه- ًٌمیػً ضًركُت ديكرێیه ئًگًر پیبَ ثً ثكًر پێىبش ثكًیه ئًگًر مبمًڵًی ژویع ثً ثبثًت َ ثًركبر ثكًیه
ئًگًر مًضتجَُوی خۆمبومبن لً ثًكبرثًریذا خۆظ ثُێت ئًگًر ضرَغت ثً ضًرچبَي وبَثجًیه ئًگًر ًٌڵً پێىبضً ثكًیهًٌ ،ڵً مبمًڵً ثكًیه َ ثًكبرثًرثیه ئًَا ديمبوًَێت كُێر ثیه- پبغبن ًٌرگیس ئبزادیمبن وبَێت ئًگًر خۆمبومبن خۆظ ثُێت لًضًر حطبة َ ثبجی ئًَاویتر ئًگًر خۆمبومبن خۆظ وًَێت ڕقمبن لً ئًَاویتر ثێت َيك ئًَيی ڕقمبن لً خۆمبن ثێت ئًَا ديكُژیه ديمریه
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
6
الپەڕەی ژنان
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
یداوی‌تًحریر ر،لً مً مبً "ی‌وۆڤً "٥٢ دەغىێ وەریمبن
ئٍٔطبڵ ەیبٗاز ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ضب ٔمبّ دیکۀَ ٕٔ ،ت ڕاضتٔقیْٔی ڕٗٗبٔڕٗٗبّ٘ٗٔٗٓیتّ٘ذٗتیژی دژی ژّبُ ،زٗٗتر ىٔ ٗادٓی خۆی دٓضتیپێنرد .ىٔ اێراق ،ىٔ دٓضتپێن خۆپیػبّذاُ ٗ ڕاپٔڕیْ یٔم ئۆمتۆبٔرٓٗٓ ،ئێَٔ غبٕیذی خٔببتێن ضیبضی ٗ ئیْطبّ ٗ دژ بٔ ٍٕٔ٘ٗ تّ٘ذٗتیژی ٗ ەیبمبرییٔك ب٘ٗیِ ،خٔببتێل مٔ تبمٔ ڕێگٔی ڕزگبری ژّبّیػ ىٔ خۆیذا ٕٔ گرت٘ٗٓ ٗ بٔغذاری چبالمبّٔی ژّبُ ىٔپبڵ ٍٕٔ٘ٗ چیِ ٗ ت٘ێژٓمبّ دیکەدا ،یٔمێنٔ ىٔ ٕٔرٓ دیبرتریِ خبضیٔتٔمبّ . یٔمێل ىٔ گٔٗرٓتریِ ڕێگرییٔمبّ خەببت ڕزگبری ژّبُ، م٘رتنردّٔٗٓیەت بۆ خٔببتێن مۆٍٔاڵیٔت دابیاٗ ىٔ ڕّٕٓٔذٓ ىٔ ئًٔ خٔببتٔ ٗ ئٍٔٔظ بٔ ڕّٗٗ ضیبضییٔمبّ دٓضتْیػبّنردّ ڕۆژٓ ەیٖبّیٔمبّ تبی ٔت بًٔ پرضەدا دەبیْیِ ىٔالیُٔ ّٔتٔٗٓ یٔمگرت٘ٗٓمبّٔٗٓ ،چۆُ؟ ٗٓاڵٍ ئًٔ پرضیبرٓ بٔ گٔڕأّٗٓیٔم م٘رت بۆ ٍێژٗٗی""٠٠ی ّۆڤٍٔ ٔرٗ،اتە ڕۆژی ەیٖبّ ڕٗبٔڕٗٗبّ٘ٗٔٗٓی تّ٘ذٗٗتیژی دژی ژّبُ ،دٓدٓیْٔٗٓ .ىٔ""٠٠ی ّۆڤٍٔ ٔری ضب ""١٠٦٣دا ،ضێ خ٘غن خٔببتگێی ىٔ مۆٍبری دۆٍۆّینب ،بٔ بییبری فٔرٍبّیٓٗای ئٔٗمبتەی دۆٍۆّینب م٘ژراُ ،بٕٔۆی خٔببت ضیبضییبّەٗەىٔ چ٘ارچێ٘ٓی ڕێنخراٗێن ضیبضیذا بٔ ّبٗی (بسٗتْٔٗٓی ""١٤ی یّ٘ی٘) ،ىە دژی ش٘مَیاّی دینتبتۆری مۆٍبرٓمٔ. ىًٔ گێیأّٗٓ م٘رتٔی ٍێژٗٗی ڕٗداٗەکەٗە ،ئێَٔ خٔببتێن ضیبضی ژّبُ دٓبیْیِ دژ بٔ ضیطتٍٔێن ضیبضی دینتبتۆر ٗ گرّگ ئًٔ چیرۆمٔظ ىٔٗٓدایٔ ئٔٗٓ ژّبُ بُ٘ٗ ڕابٔڕایٔت ئًٔ بسٗتْٔٗٓیبُ مردٗٗٓ ٗ تێنۆغبُٗ بۆ ڕزگبری ٍٕٔ٘ٗ ٍرۆڤەکبُ ىٔ ژێردٓضتٔی ٗ چٔٗضبّذّٔٗٓ .ىٔ ضب ""١٠٠٠دا ،ڕێنخراٗی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٓمبُ ئًٔ ڕۆژٓی بٔ ڕۆژی بٔرّٓگبربّ٘ٗٔٗٓی تّ٘ذٗٗتیژی دژی ژّبُ ّبضبّذ؛ مٔ بٔ تێیٗاّیْ ئێَٔ دژ بٔٗ خٔببتٔیٔ مٔ ئًٔ ژّٔ غۆڕغگێرأّ دٓضتیبُ داٗٓتێ ٗ ىٔ ژّٔ ٗٓك بنٔرێن غۆڕغگێر ٗ ضیبض ٗ ڕۆ خطتْ
مبرکطیسم َ ڕزگبریی ژوبن ئبمبدەکردوی :زاوب ئەحمەد ٍبرکطیسً ٗ ڕزگبری ژّبُّ ،بّٗیػبّ ىیکۆ یْەٗەیەک "ى٘یص ئ٘غ "یە ٗ " شەٍەی ٍەال" ٗەریگێیاٗەتە ضەر زٍبّ ک٘ردی. ّبٗەّذی غەزەىْ٘ضیع ىە زّێیرەی کتێ ّبٗەختذا بە ڕیسبەّذی ژٍبرە( )٠چبپ کردٗٗە ٗ ئێطتب ىە کتێ خبّەکبّ ک٘ردضتبّذا بەردەضتە ٗ دەت٘اِّ خ٘ێْەری بِ. ئەً کتێ ە ،ت٘ێژیْەٗەیەک تێر ٗ تەضەه ٗ بەض٘دە ىەببرەی ڕزگبری ژّبّەٗە ٗ ىە دٗت٘ێ " "١٠٠ىەپەڕە ٗ " "١٠تبیتڵ ەیبٗازدا ،ببض کێػە ٗ ئبضتەّگەکبّ بەردەً ڕزگبری ژّبُ ٗ ٍیکبّیسٍ خەببت ٗ تێکۆغبّ ژّبُ ىەپێْبٗ بەدیٖبتْ ڕزگبریذا دەکبت .ىەً خباڵّەی خ٘ارەٗەدا ٕێڵ کبرکردّ ّ٘ضەر ٗ پ٘ختەی ّبٗەرۆک کتێ ەکە ببضذەکەیِ: . ١ضەرتبی دەقەکە بە چەّذ ئیقتی بش ٗ کۆتەیػْێک ىە ڕاپرض ىەگەڵ ژّبّذا دەضت پێذەکبت ٗ دٗاتر ّ٘ضەر ىەبەر ڕۆغْبی ئەٗ ئیقتی بضبّەدا ،کە ضەرەەٍیبُ ژیبّ ک٘ىيەٍەرگ ٗ پی ىە چەٗضبّذّەٗەی ژّبُ دەّ٘ێْْەٗە ،دەضت دەکبت بە ىێک٘ یْەٗەکەی ٗ ىە ڕێگبی داتبی ٗرد ٗ زاّیبری ٍێژٗٗییەٗە کْە ٗ پػکْیِ بۆ ڕیػەکبّ چەٗضبّذّەٗەی ژّبُ دەکبت. دٗاتریع ٕەٗ ذەدات دیبگْۆض ئەٗ ٕۆکبرە ٍبدی ٗ ٍەاْەٗییبّە بکبت کە ىە پػت چەٗضبّذّەٗەی ژّبّەٗە ئبٍبدەگییبُ ٕەیە. . ٠ضەرەڕای ئەٗەی کتێ ەکە فرە تەٗەرە ٗ چەّذیِ تبیتڵ ەیبەیب ىە خۆ دەگرێت ،بەاڵً ضەرەەٍ پرش ٗ بببەتەکبُ ىە دەٗری
ڕزگبری م٘رتنردّٔٗٓی ژّبّیػٔ بۆ خٔببتێن ّب-ضیبض ٗ دابییْێت ىٔ خٔببت ضیبض بۆ ڕزگبری ٍرۆڤبیٔت ٕٔ .ر بۆیٔ تبمٔ ڕێسگرتْێن غبیطتٔ، مٔ بت٘اّیِ ىًٔ ژّٔ غۆرغگێیأّ ٗ ٍٕٔ٘ٗ ٍرۆڤ ٗ ژّبّ غۆڕغگێیی دیکەی بگریِ، خٔببت بٔ بٔردٓٗاٍیذأّ ضیبضییبُ بۆ ڕزگبری ضەرەەً ٍرۆڤەکبُ. بٔٗ پێیٔی ئێَٔ ضٔرٕٔ ذاّ ژّبُ، چٔٗضبّذّٔٗٓی دٓگێییْٔٗٓ بۆ ضٔرٕٔ ذاّ ٗ تبی ٔت خبّٗٓذارێت دابٔغ ّ٘ٗ ٍرۆڤ بۆ چیْێن خبّٗٓذار ٗ خبّٗٓذارێت ىێنراٗ، خبُٗٓ چیْێن یبُ بٔرٍٕٖٔێْبُ ٗ مٔرٓضتٔمبّ چیْێل مٔ خۆی دٓبێتٔ بٔغێل ىٔ مٔرٓضتٔمبّ بٔرٍٕٖٔێْبُ، یبخ٘د مۆیئی ئًٔ مٔرٓضتبّٔ، چٔٗضبّذّٔٗٓی ژّبّیع یٔمێنٔ ىٔ دٓرمٔٗتٔ ضٔرٓتبییٔمبّ ئًٔ دابٔغ ّ٘ٗٔ ٗ بێ ٔغنردّ ئًٔ ژّبّیع ىٔ خبّٗٓذارێت مٔرٓضتبّٔ ٗ بێیۆ نردّیبُ ىٔ ئًٔ پرۆضٔی بٔرٍٕٖٔێْبّذا ىٔ ٕۆمبرٓ ضٔرٓتبییٔمبّ چٔٗضبّذّٔٗٓیەُ ،مٔ ىٔگٔڵ خۆیذا پئدٗٗی ىٔ پٔیّ٘ٓذییٔ مۆٍٔاڵیٔتییٔمبُ ٗ دٗاتریع ژێردٓضتٔبُ٘ٗ بۆ ژّبُ دٕٓێْێت. ڕّٓگٔ ىە ڕۆژگبری ئەٍیۆدا ،ئەً ئبرگۆٍێْتە بەالی زۆریْەٗە بێ بیٔخ دەربکەٗێت ،بٕٔۆی ئٔٗ ڕۆ ٔی ىًٔ چٔرخٔی ضٔرٍبیٔدا ژّبُ ىّٔبٗ پرۆضٔی بٔرٍٕٖٔێْبّذا ٗٓریبّگرت٘ٗٓ؛ مٔ ئٍٔٔظ بٔبێ خٔببتێن درێژخبیُٔ ٗ ضٔخت ژّبُ ّٔدٕٓبتٔدی ،بٔاڵً ٕێػتب ئًٔ ٗٓرگرتْ ڕۆ ٔ ىّٔبٗ پیۆضٔی بٔرٍٕٖٔێْبّذأّ ،یت٘اّ ژّبُ بێت ،چّ٘نٔ ضیطتٍٔ ٍژدٓدٓری ڕزگبری ضٔرٍبیٔداری ۆخۆی درێژمراٗٓ ٗ بباڵتریِ فۆرٍ خبّٗٓذارێت تبی ٔتٔ ٗ ئەٗ ڕزگبری ٗ ئبزادییەی ژّبّیع کە ٍٕٔیػٔ ٗە یٔمێل ىٔ دەضتکەٗت ٗ غبّبزییٔمبّ ببضیبُ ىێ٘ە دەکبتٗ ،اٍبُ ىێذٓمبت بپرضیِ ڕزگبریٔمٔی ىەبەرژەٗەّذی مبً چیِ ىٔ ژّبّذا ب٘ٗ؟ ٕٔرٗٓك ىٔ پێػتردا ٗتَبُ؛ ضیطتٍٔ ضٔرٍبیٔداری درێژمراٗٓی خبّٗٓذارێت تبی ٔتٔ ٗ مرۆم خبّٗٓذارێت تبی ٔتیع ٕٔبّ٘ٗ دٗٗ چیْ دژ بٔیٔمٔ ،مٔ یٔمێنیبُ ضٔردٓضتٔ ٗ ئٔٗیذیکەیبُ ژێردٓضتٔیٕٔٔ .ربۆیٔ ئًٔ دٗٗچیْٔ دژ بٔیٔمٔ بۆّبٗ ضٔرٍبیٔداریع درێژدٓبێتٔٗٓ ٗ دٓگبتٔ دٗا ڕادٓی چیبّ٘ٗٔٗٓی دژیٔمییٔمبّ ّێ٘اُ ٕٔردٗٗ چیْٔمٔ .ىٔٗٓاڵٍ ئٔٗ پرضیبرٓی ضەرەٗەغذا مٔ پرضیَبُ ئبیب ئەٗ ڕزگبرییٔی ىٍٔبٗٓی ضٔد ضب ڕابردٗٗدا بۆ ژّبُ دٓضتٔبٔرب٘ٗ ىە بەرژەٗەّذی ژّبّذا ب٘ٗ؟ دٓت٘اّیِ بڵێِ ّەخێر ،چّ٘کە ەگەىەٗەی ڕزگبرییەکە بۆ کەٍیْەیە ىە ژّبُ بٕ٘ٗ ،بٗکبت دابیاُ ٗ ەیبٗازی چیْبیٔت ٗ دابٔغنبری ژّبّیػ بٔدٗای خۆیذا ٕێْب .بەڕادەیە دەت٘اّیِ بڵێیِ؛ پێع ئًٔ ضٔد ضب ٔ ،ژّبُ بٔ گػت ٗٓك ڕٓگٔزێن پئدٗٗ دٓبیْراُ ،بەاڵً ىٔ دٗای ئًٔ ٍێژٗٗٓ درێژٓٗە ،ئٔٗ ڕزگبرییەی ژّبُ بٔدٓضتیبُ ٕێْب ٗ بۆرژٗازیع غبّبزی پێ٘ٓ دٓمبت، ب٘ٗ بۆّبٗ ژّبُ ٗ درێژکردّٔٗٓی ەیبٗازی چیْبیٔتی
دابٔغ ّ٘یبُ ب٘ٗ بٔضٔر دٗٗچیْ دژ بٔیٔمذا ٗ تّٔیب مٍٔیْٔیٔم دیبرینراٗی ژّبُ ىێ ض٘دٍەّذ بُٕ٘ٗٔ ،رٗٓك چۆُ ىٔ خسٍٔت مٍٔیْٔیٔم مٍٔ پیبٗاّیػذایٔ. ئبیب دٍٓبّٔٗێت بڵێیِ؛ دۆخ ژّبُ ىٔ ضبیٔی بۆرژٗازی ٗ بٔخۆیٔٗٓ ضٔرٍبیٔداریذا ٕیچ بٔرٓٗپێػچّ٘ێن ضیطتٍٔ ّٔدی٘ٓ؟ ّٔخێر ّبٍبّٔٗێت ٗابڵێِ ،ئٔٗٓی بٔالٍبّٔٗٓ گرّگٔ ۀخت ژّبُ بٔرٓٗپێػچّ٘ ىێ کەیْەٗە ئٔٗٓیٔ؛ ٕەرچەّذ دۆخ بٔخۆیٔٗٓ بیْی٘ە ،بٔاڵً ئٍٔٔ ٗاٍبُ ىێْبمبت پێَبُ ٗابێت ئًٔ بٔرٓٗپێػچّ٘ٗٔ ،دٗا ئبٍبّێ ڕزگبری بۆ ژّبُ بٔ دیبری ىٔگٔڵ خۆیذا ٕێْبٗٓ .بگرە بٔغێن زۆری ئًٔ دٓضتنٔٗتبّٔ دیبری ضیطتٍٔٔمٔ ّیِ ،بٔ ن٘ بٔرئّٔێبٍ خٔببت ّٔبیاٗٓی ژّبُ ب٘ٗٓ بۆ ڕزگبری ٗ ئًٔ خٔببتٔظ پێ٘یطت بٔ بٔردٓٗاٍیذأّ بٔ خۆی، تب دٍٓبّگٔیّٔێتٔ ڕزگبری ٍرۆڤ بٔ گػت ٗ کۆتبی ٕێْبُ بەٗ ضیطتەٍەی مٔ چّٔذیِ فۆرٍ چٔٗضبّٔٗٓی دیکەی بۆ ژّبُ بٔدٗای خۆیذا ٕێْبٗە .ڕاضتە ژّبُ ىٔ چ٘ارچێ٘ٓی ٍب ٔمبّیبُ ٕبتّ٘ٗەتەدەر ،بٔاڵً ٕێػتب چٔٗضبّذّٔٗٓ ٗ دٓضتذرێژی بۆضٔریبُ ىٔ غ٘ێِ مبرٓمبّیبّذا درێژٓی ٕٔیٔ ،ئٍٔٔ ەگٔىٔٗٓی ڕێژٓی بێنبری ىّٔبٗ ژّبّذإ ،ێػتب پيەیەک بٔرزی ٕٔیٔ ٗ ىٔ اێراقذا بٔ پێ ئبٍبرٓمبّ ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ ٗ ڕێنخراٗی مبری ّێ٘دٓٗ ٔت ،ڕێژٓی بێنبری ىّٔبٗ ژّبّ گّٔێذا ،ىە ضەدا" "٦٠٪غەضت ٗ پێْێە .ضٔرببری بٔرزی پيەی ئبٍبرٓمبّ بێنبری ىّٔبٗ گّٔێبّذا بٔ گػت ٍٍٕٗ٘ٔ ،بُ ڕۆژاّە دەبیْیِ چۆُ ژّبُ دەکرێِ بە کباڵ ،ىٔ ضبیٔی ضیطتٍٔٔمٔدا. ىٔ بسٗٗتْٔٗٓ ۀٍبٗٓرییٔمبّ ئەً دٗاییبّەی ەیٖبُ ٗ ّبٗچەکەدا، ئێَٔ فۆرٍێن ّ٘ێ ىٔ خٔببت ژّبَّبُ بیْ ،مٔ ٗاٍبُ ىێذٓمبت غێ٘ازی مبرکردّ ضەرەەً ڕێنخراٗٓ ّێ٘دٓٗ ٔت ٗ ّبٗخۆی ٗ فێَێْیطتییەمبُ بخٔیْٔ ژێر پرضیبرەٗە ٗ بڵێیِ؛ ئبیب د فۆرٍێل ىٔ خٔببت ڕزگبری بۆ ژّبُ ىٔگٔڵ خۆیذا دٕٓێْێت؟ بێگٍ٘بُ ،گٔر غبٕیذی خٔببت ژّبّ اێراق ٗ ڕۆ ژّبُ ىٔ بسٗتْٔٗٓمبّ ى٘بْبُ ٗ چیيي ٗ فٔڕّٓطب ٗ ئێراُ ٗ ٕتذّٔ ..ب٘ٗیْبیٔ ،بە ئبضبّ ّەٍبّذەت٘اّ بڵێیِ؛ ژّبُ ىّٔبٗ خٔببتێن دٓضتٔۀٍع ىە دژی ضیطتٍٔ قبزاّج پٔرضت ٗ خ٘ێَْژی ضٔرٍبیەداریذا ،دٓت٘اِّ خۆیبُ بذُٓ ٗ ڕزگبری ڕزگبری درێژٓ بٔ خٔببت یٔمێبرٓمیػیبُ پٔی٘ٓضتٔ بٔ ڕزگبری ٍرۆڤبیٔتییٔٗٓ. یٔمێل ىٔ َّّ٘ٗٔ ٕٔرٓ بٔرچبٗٓمبُ ،ئٔٗ ڕۆ ٔیٔ کە ژّبُ ىّٔبٗ ڕاپٔڕیْٔمبّ اێراقذا دٓیگێیُ ،ىە کبتێکذا پێػتر مۆٍٔ گبی اێراق یٔمێل ب٘ٗٓ ىٔ مۆٍٔ گب ٕەرە داخراٗ ٗ دٗامٔٗت٘ٗٓمبُ ضەببرەت بە ئبزادی ٗ ٍبف ژّبُ .ەگە ىەٍبّەظ ،ميت٘ری خێڵٔمی ٗ دیْ ٗ تبئیف ،دۆخێن خْنێْٔری بۆ ژّبُ درٗضتنردب٘ٗ .بٔاڵً ىەً دٗاییبّەدا ،بٔغذاری ژّبُ ٗ پیػبّذاّ ّٔریتێن ّ٘ێ ىٔ خٔببت ژّبُٗ ،اینرد بیْٔری مۆٍٔ ێل ّٔریت ئیْطبّ ٗ یٔمطبّ بیِ، مٔ ّبٍۆب٘ٗ بٔ مۆٍٔ گبی اێراق ىٔ پێػتردا. ئەٍطبڵ ەیبٗاز ىە ضباڵّ پێػتر ،ڕۆژی بٔرّٓگبربّ٘ٗەٗەی تّ٘ذٗٗتیژی دژی ژّبُ ،پێ٘ضت بٔ گێیاّ بۆّٔ ٗ تّٔبّٔت یبدمردّٔٗٓظ ّٔب٘ٗ؛ چّ٘نٔ ژّبّ اێراق بٔ ئبٍبدەگ ٗ ٗە٘دی خۆیبُ ىٔ ٍەیذاّ تٔشریر ٗ ّبٗچٔمبّ دیکە ،پێػٖبتْ ٗادەی بۆّٔمٔ ،دٓضتیبُ بٔ بٔرّٓگبرییٔم ٗاقع ٗ ٍەیذاّ مرد ىە دژی تّ٘ذٗتیژی بۆ ضەرخۆیبُ ٗ بٔراٍ ٔر ٍٕٔ٘ٗ ەۆرٓ دیکەظ کە ىە ضیطتەٍەکەٗە ئبڕاضتەی تّ٘ذٗٗتیژییٔم ٕبٗچیْەکبّیبُ دەکرێت .ىٔٗٓظ د خۆغنٔرتر ،ژّبُ بٔتّٔیب ئًٔ خٔببتٔ ّبمُٔ ،بە ک٘ پێکەٗە؛ غبّ ەغبّ پیبٗاّ غۆڕغگێی ٗ دٓضتٔۀٍعییبُ ىە پێْبٗ ڕزگبریذا ڕاپٔڕی٘ ،خٔببتێن ضٔرپێخطت٘ٗٓ.
یە دۆز ٗ ٍەضەىە دەخ٘ىێْەٗە کە بریتییە ىە ڕزگبری ژّبُ ىە دەضت چەٗضبّذّەٗە .کۆی کتێ ەکەظ بە ٍیتۆدی ٍبتریبىیسٍ ٍێژٗٗی ّ٘ضراٗە ٗ بە ڕٗاّیْێک ٍبرکطیطتبّە ىە کێػە ٗ ئبضتەّگەکبّ بەردەً ڕزگبری ژّبُ دەڕٗاّێتّ٘ .ضەر ٕەٗ یذاٗە ٗەاڵٍێک ٗرد بەٗ ّەزاە فیکرییە بذاتەٗە کە ٍبرکطیسً بە ڕیذەکػْیطت ٗ ک٘رتکردّەٗەگەرا دەزاّێت ٗ پێ ٗایە ٕەٍ٘ٗ گرفتەکبّ ژیبّ ئیْطبُ ىەّبٗ زۆّ ئبب٘ری ٗ پرضە داراییەکبّذا دەخ٘ێْێتەٗەٕ ،ەر ىەٗ ضۆّگەیەغەٗە خ٘ێْذّەٗەیک ضۆضیۆ- ٍێژٗٗی بۆ بّ٘یبدی خێساُ ٗ چیْەکبّ کۆٍە گب دەکبت ٗ ىەژێر ّبّٗیػبّ "ژُ ٗ چیِ" ٗ " خێساُ ٗ چەٗضبّذّەٗەی ژّبُ"دا دەگەڕێتەٗە بۆ ئەٗ ڕیػە ٗ بّ٘یبداّەی بەغذارُ ىە چەٗضبّذّەٗەی ژّبّذا ٗ دەضتْیػبّ ضەرەەً ئەٗ کێػبّەظ دەکبت کە ىە ّیگبی فیَیْیطتەکبّذا ٕەیە بۆ ڕزگبری ژّبُ ،چّ٘کە ڕّٗ دەکبتەٗە کە ڕٗاّگەی فیَیْیطت تەّیب یە ڕەٕەّذی کێػەکە دەبیْێت کەئەٗیع ٍەضەىەی ڕەگەز ٗ ضیکط٘ا یتەیە ،ىە کبتێکذا بۆ ى٘یص ئ٘غ خێساُ ٗ دەزگبی خێساُ دەبْە ئەٗ فبکتەرە ضەرەکییەی ژّبّ تێذا دەچەٗضێْرێتەٗە ٗ َّّ٘ەی کبری ّبٍٗبڵ ببش دەکبت کەچۆُ کبرێک ّبئبب٘رییە ٗ ىەٕەٍبّکبتذا بە کۆٍەاڵیەت زەرٗٗریػە. . ٠ئەٍبّە ٗ چەّذیِ بببەت ٗ پرض تر ّبٗەرۆک ئەً کتێ ە پێک دەٕێِْ ٗ بەگػتیع ئەٗەی ّ٘ضەر دەیەٗێت ٗە ئەّێبٍگیری ىەکۆی کتێ ەکە بیذات بە دەضتەٗە ،پرض ڕزگبری ژّبّە ىە ڕٗاّگەی ّەریت ٍبرکطیسٍەٗە .بۆ ئەٍەظ ەەخت ىە زەرٗرەت خەببتێک ضەرتبضەری کۆی چیْەکبّ کۆٍە گب دەکبتەٗە ٗ ٍەرە ضەرکەٗتْ ٕەر خەببتێک ڕزگبریع دەبەضتێتەٗە بە پرض ڕزگبری ژّبّەٗەٗ ،ە چۆُ ڕزگبری ژّبّیع ىەّبٗ خەببتێکذا دەبیْێتەٗە کە دەبێت ىەپێْبٗ ڕزگبری کۆی چیْەکبّ کۆٍە گبدا بکرێت.
ژمارە)١( :
دووشەمە )٠٢٠٢٢١٢٠٢( -
تەواوکەری الپەڕەکانی تر
تەَاَکەری‌بابەتی‌شەپۆلێکی‌وُێ‌لە‌ڕاپەڕیىی‌جیٍاوی ركُت‌َ‌چًپاودن سً
ڕاپٔڕیْٔمبُ تب ئێطتب ت٘اّی٘یبّٔ خۆیبُ ڕابگرُ ىٔبٔراٍ ٔر چّٔذ ئبضتێن دڕّذأّی ضٔرم٘ت دٓضٔاڵتذإ .ێئك زٓردٓمبُ ت٘اّییبُ بٔرگٔی زۆرێل ىٔ ضٔرم٘ت دٓضٔاڵت بگرُ .یبخییٔ ٕۆّگ مۆّگییٔمبُ بٔراٍ ٔر غٔالتییٔ تبٗاّ برٓمبّ دٓضٔاڵت ٗ تّ٘ذٗتیژی پۆىیص ٗٓضتبّٔٗٓ .ىٔ یبزدٓی ئۆمتۆبٔر ،دٓضٔاڵت ٕۆّگ مۆّگ ڕایگٔیبّذ مٔ "ّ "٠٠٣٠بڕازییبُ دٓضتگیر مردٗٗٓ مٔ " "٣٠٣مٔضیبُ ىٔخ٘ار تٍّٔٔ " "١٠ضب ییٔٗٓ بُ٘ٗ .ىٔ غۆڕغ ض٘داّییذا مٔ زیبد ىٔ شٔٗت ٍبّگ خبیبّذّ ،سینٔی " "٠٦٣مٔش م٘ژراُ ٗ تّٔیب ىٔ ""٠ی ٍبّگ غٔغذا زیبد ىٔ " "١٣٣مٔضیبُ مۆٍٔ ن٘ژ مرد ٗ دٓضتذرێژی ضێنطییبُ مردٓ ضٔر " "٣٣ژُ. ئٔٗٓ ب٘ٗ ئًٔ مۆٍٔ ن٘ژی ٗ ڕٓغ گیرییٔ ىٔ دٗای ئٔٗ بٔرٗارٓٗٓ ّٔك خۆپیػبّذأّمبّ الٗاز ّٔمرد ،بٔ ن٘ بٕٔێسیػ مرد .خبچ ض٘ر ىٔ ى٘بْبُ " "٤٣٠مٔض چبرٓضٔر مرد مٔ بٔرمٔٗتٔی گبزی فرٍێطل ڕێژ ٗ فیػٔم الضتین ٗ ئبٗ بُ٘ٗ .ىٔ غیيي ،زیبد ىٔ " "٠٣٣٣مٔش دٓضگیرمراُ ٗ پۆىیطیع ٕٔڕٍٓٔمییبّٔ ٗ دڕّذأّ ىٔضٔر غٔقبٍٔمبُ پٔالٍبری خۆپیػبّذٓراّیبُ دٓدا .ىٔگٔڵ ئٔٗٓی " "٠٣خۆپیػبّذٓریبُ م٘غت .ىٔ اێراقیع تب ئێطتب ّسینٔی" "٤٣٣مٔش م٘ژراُٗ ٗ زیبد ىٔ " "١٠٣٣مٔضیع دٓضتگیر مراُٗ. خۆپیػبّذأّمبُ ئٔٗٓیٔ مٔ یٔمێنیر ىٔ تبی ٔتَّٔذییٔمبّ دٓضٔاڵت ىٔ ضٔرٓتبدا ٍٕٔ٘ٗ ەۆرٓ داّ٘ضتبّێل ىٔگٔڵ خۆپیػبّذٓراّذا ڕٓتذٓمبتٔٗٓ ٗٓك ئٔٗٓی مٔ ىٔ ئین٘ادۆر ڕٗیذا مٔ ىٔ 5ی ٍبّگ "" ١٣دا ،ضٔرۆم ٗاڵت (ٍۆرێْتۆ) بٔ ڕّٗٗ ٗت " :ئبٍبدٓی ٕیچ داّ٘ضتبّێل ّیِ ىٔگٔڵ تبٗاّ براّذا" .ئٔٗٓب٘ٗ ىٔ دٗای غٔظ ڕۆژ ٕٔر ضٔرۆك خۆی پێچٔٗأّی قطٔمٔی پێػتری ڕایگٔیبّذٗ" :اڵُ پێ٘یطت بٔ گٔڕأّٗٓی ئبراٍی ٕٔیٔ، مٔٗاتٔ بب دابْیػیِ ٗ قطٔ بنٔیِ" .ئٔٗٓ ب٘ٗ ىٔ ضیبّسٓی ٍٕٔبُ ٍبّگذا ىٔ بٔرّبٍٔیٔم تٔىٔفیسیۆّیذا ٗ ىٔڕێگٔی داّ٘ضتبّٔٗٓ ڕازی ب٘ٗ بٔ گٔڕأّٗٓی ٍٕٔ٘ٗ ئٔٗ پبرٓیٔی مٔ بیی ٘ٗی .ىٔ غیييیع ،ضٔرۆك (ضی بضتیْب پیْێرا) ڕایگٔیبّذ مٔ ٗاڵت ىٔ ۀّگذایٔ ىٔگٔڵ دٗژٍْبّ ّبٗخۆی ٗاڵتذا.پبظ ضێ ڕۆژ، مببیْٔمٔی بییبریذا ّٕٔذێل ڕیفۆرً بنبت. ئٔٗٓی ىێرٓدا گرّگٔ ٗٓك ٍٔترضی دٗٗ خب ٔ ٗ پێ٘یطتٔ ئبٍبژٓیبُ بۆ بنٔیِ .یٔك ،ئٔٗ ضیبضییبّٔی مٔ ڕۆژێل ۀّگ ڕادٓگٔیِّٔ ٗ ڕۆژی دٗاتر داٗای ئبغت دٓمُٔ ،ئٍٔٗٓبُ پێذٓ ێِ مٔ ٍٕٔبُ ئٔٗ ضیبضییبّٔ ئبٍبدٓی ٕٔ گیرضبّ ۀّگِ
تەَاَکەری‌بابەتی‌بُوبەستی‌سیستەم ٍِ کەضبیەت ەۆکەر ىە غێ٘ەی "کبزٍیر ٍبىیڤیچ"دا ٗێْب دەکەً، کە ئبڤبّگبردێک ڕٗضییە ٗ ٗێْەی بە ّبٗببّگ چ٘ارچێ٘ەی ڕەغ کێػبٗە .ئەٍە خۆی ەۆرێکە ىە ّبڕەزایەت ٍیْیَبڵ؛ ٗاتە کەٍکردّەٗەی غتێکە بۆ ٕیچ .ەۆکەر گب تە بە ٕەٍ٘ٗ دەضەاڵتێک دەکبت .ئەٗ ٗێراّکەرە ،بەاڵً پرژەیەک ئەرێْیػ پێ ّییە .ئەٍەظ گ٘زارغتە ىەٗەی کە پێ٘یطتە ئێَە ،بەّێ٘ ئەً ڕێیەٗە ّبئٍ٘ێذکەرەدا گ٘زەر بکەیِ .ئەٗەظ بە تەّٖب بەش ّییە یبری بەٗاّە بکەیِ کە ىە دەضەاڵتِ ،ئەٍە پەیبٍ ڕاضتەقیْەی "ەۆکەرە" .ڕاضت ئەٗەیە دەکرێت ئەٗاُ خێرخ٘ازبِ ٕەرٗە ببٗکبّ برٗش ٗایْەر ىەً فیيَە تبزەیەدا ،کە بەغێکە ىە یبرییەکە .پێ٘یطتە تۆ ٗاز ىە ٕەٍ٘ٗ ئەٗ گەٍژە ىی رااڵّە بێْیت، کە ّبئٍ٘ێذی دۆخەکەیبُ تەٍٍ٘ژاٗی ٗ ىێڵ کردٗٗە. ىە گەڵ ئەٗەغذا ئەً دۆخە کۆتب ٕەّگبٗ ّییە ،بە ک٘ ئبضت ضفرە بۆ پبککردّەٗەی ٍێسەکە ،ىە پێْبٗ درٗضتکردّ یبُ بۆ ئەٗەی بۆغبییە بکرێتەٗە بۆ ٕەّذێک غت ّ٘ێ ٍِ .بەً غێ٘ەیەیە فیيَەکبُ دەخ٘ێَْەٗەٕ .ەرچەّذە ئەٍە ڕٗاّگەی کۆتبی ّییە. بۆیە ٕەر پێ٘یطتە بەّێ٘ ئەً ەەٕەّەٍەدا بیۆیِ .ئێطتبیع بە پێ ٗیطت ئێَەیە بۆ ئەٗەی زیبتر بیۆیِ. زەوگی‌ئاگادارکردوەَەی‌کۆمەاڵیەتی
ترض ڕاضتەقیْە ىە ڕاڤەکردّ پػتەٗەی ٕەر چیرۆکێک؛ بریتیە ىە پێذاّ ەۆرێک ىە ڕاڤەکردّ اەقاڵّ کە ئێَە دەٍبّەٗێت ىە ڕێگبیەٗە ىە فیگەری ەۆکەر تێ گەیِ .بەاڵً ەۆکەر پێ٘یطت بەٍە ّییە .ەۆکەر ىە ٕەّذێک ڕٗٗەٗە کەضێک دإێْەرە. ىەشسەی گرّگ ىە فیيَەکەدا ىە گۆڕاّ ض٘بێکتیڤ (کەضێت ) ەۆکەردا؛ بریتییە ىەٗ ىەشسەیەی کە دە ێتٕ ":ەٍیػە ٗاٍذەزاّ ژیبّ ٍِ ژیبّێک تراژیذیە ،بەاڵً ئێطتب درکٌ کردٗٗە ،کە کۆٍیذییە" .کۆٍیذی بەالی ٍْەٗە ٍبّبی ق ٘ کردّ خ٘د بە ٕەٍ٘ٗ ّب-ئٍ٘ێذیەکبّییەٗە دێت ٗە کەضێک گب تەەبڕ ٗ کۆٍیکبڵ ٗ ٕەرٗەٕب ڕزگبربُ٘ٗ ىە زّێیر ٗ ضْ٘رەکبّ دّٗیبی کۆُ .ئەٍە ٕەر ئەٗ غتەیە کە ەۆکەر ىە پێْبٗ ئێَەدا ئەّێبٍ دەدات .فیگەری ەۆکەر فیگەرێک الضبکەرەٗە ّییە .ئەٗە ٕە ەیەک گەٗرەیە گەر ئێَە ٗا بیربکەیْەٗە کە ئەٗەی ىە کۆتبی فیيَەکەدا دەی یْیِ-کە ەۆکەر ىە گەڵ ئەٗاّ دیذا ئبٕەّگ دەگێیێت-دەضتپێک بساٗتێک ّ٘ێ ڕزگبریخ٘ازاّەیە.
7
ڕۆژنامەیەکی سیاسیی جەماوەریی -کرێکاریی سۆسیالیستییە
ىٔگٔڵ خۆپیػبدٓراّذا ٕٔر مبتێل مٔ ىٔ بٔرژّٓٗٓذییبّذا بێت. ئٍٔٔظ ٍبّبی ئٔٗٓیٔ مٔ ئٔٗاُ بیٗایبُ بٔ ئبغت ّییٔ ٗ مبتێنیع ببش ىٔ ئبغتی دٓمّٔتّٔیب دٓیبّٔٗێت ەبرێنیتر ٍتَبّٔیبُ پێ ذرێتٔٗٓ .دّٗٗ ،ببێت خۆپیػبّذٓراُ پێیبّ٘ابیت مٔ پرض غۆڕظ پرضێن ئیرادٓگٔرییبّٔ ٗ ٕٔ چّ٘ٗێن خێراٗ ٗ مۆٍٔ ێل دٓضتنٔٗت خێراٗ ٗ بببٔت ئبزایٔت ٗ ۀربٔزٓییٔ بٔ تّٔیب ،بٔ ن٘ دٓمرێت ىٔ ٕٔر مبتێنذا ئبگبی ٗ دٓضتنٔٗتٔمبّ خۆپیػبّذأّمبُ پبغٔمػٔیبُ پێ نرێت ،بٔ الڕێذا ب رێِ ،فری٘ بذرێِ .ئًٔ ٍٔزاج ٗ ئبزایٔتییٔ ىّٔبٗغۆڕغگێیٓ ٍیطیییٔمبّذا دٓبیْرا مبتێل ٍ٘ببرٓمیبُ ىٔ دٓضٔاڵت البرد ،مٔچ ئٔٗٓ ب٘ٗ دٗاتر بٔ دژٓ-غۆڕظ ٗ ضٔرم٘ت ٗٓاڵٍذرأّٗٓ .دٓمرێت مبتێل غۆڕظ ىٔدایل دٓبێت ،دٓضٔاڵت مۆٍٔ ن٘ژی ٗ تب دٗا ڕادٓ دڕّذایٔت بْ٘ێْێت ،بۆ َّّ٘ٗٔ ،ئٔٗ مۆٍٔىن٘ژییبّٔی مٔ ىٔ غیيي ضب " ٗ"١٠٣٠ىٔ مۆٍۆّٔی پبریط ضب "ٍ ٗ "١٠٣١یطیی ضب " "٠٣١٣دا ،ڕٗٗیبّذا .ڕێل ىێرٓدایٔ مٔ پرض ضٔرمردایٔت ٗ ضتراتیژی ضیبض دٓبْٔ پرض ّٕٔ٘ٗمٔی ٗ پێ٘یطتٔ ٗٓاڵٍیبُ بذٓیْٔٗٓ. ىٔ ئین٘ادۆر ٗ ض٘داّذا ،بسٗٗتْٔٗٓمبُ ٕٔر ىٔ ضٔرٓتبٗٓ ضیبضییبُ درٗضتنرد .ئًٔ ضٔرمردایٔتییٔ ضٔرمردایٔت ضیبضی ب٘ٗ ٗ ٗٓ گ٘زارغت ىٔ بسٗٗتْٔٗٓمٔ دٓمرد .ىٔ اێراق ٗ ى٘بْبُ ٗ ٕێئك زٓردٓمبُ ٗ ٕۆّگ مۆّگ ٗ غیييیذا ئًٔ ضٔرمردایٔت ٗ گ٘زارغتٔ ضیبضییٔ ّٗ ٘ٗ .ئًٔ بۆغبییٔ ضیبضییٔ مێػٔدارٓ ىٔبٔرئٔٗٓی ّبڕازییٔمبُ ىٔضٔر غٔقبٍٔمبُ پێ٘یطتیبُ بٔ تبمتین خٔببت ضیبض ضٔر غٔقبً ٗ ّبٗ غبرٓمبُ ٕٔیٔ .ڕاضتٔ ّبڕازییٔمبّذٓیبّٔٗێت ٕٔژاری ،ضل ٕٔ گ٘غیِ ،گّٔذٓ ّ ،ی٘ىی راىیسً ٗ ّبیٔمطبّ مۆتبی پێ ٖێِْ، بٔاڵً پێ٘یطتٔ چ بنُٔ مٔ ئٍٔبّٔ بٔ مۆتب بگٔیِّٔ ٗ چ بنُٔ بۆ درٗضتنردّ مۆٍٔ گبیٔم ّ٘ێ؟ ٗٓاڵٍ ئًٔ پرضیبرأّ بۆ بسٗٗتْٔٗٓمبُ ىٔ ٍٕٔ٘ٗ غتێل گرّگترٓ ىٔ ئبضت ضیبضییذا( :ئبیب چ بنرێت بۆ گۆریْ ضیطتًٔ ،چ ىٔ دٓٗ ٔت بنرێت ،ئٔی چ ىٔ دٓٗ ٔت ّٖیْ ٗ ژێربٔژێر بنرێت ،ئٔی مۆٍٔ گبی ّ٘ێ چۆُ بّ٘یبد بْرێت ٗ دٓبێت چ ەۆرٓ مۆٍٔ گبیٔك بێت؟) غیبب ٗٓاڵٍ ئًٔ پرضیبرأّ ىٔ ٕٔر بسٗٗتْٔٗٓیٔمذا ٗادٓمبت دٓضتنٔٗتٔمبّیبُ تّٔیب بریت بێت ىٔ مۆٍٔ ێل ڕیفۆرً ٗ چبمطبزی بٔرتٔضل .ئٔٗأّغ پێع ٍٕٔ٘ٗ مٔضێل پێ٘یطتٔ ٗٓاڵٍ ئًٔ پرضیبرٓ ضیبضییبّٔ بذاتٔٗٓ ضۆضیبىیطتٔمبِّ مٔ دٓبێت ىًٔ دۆخٔ ەیٖبّییٔدا ،ڕیگبچبرٓ ٗ ڕێچبرٓمبُ ىٔ ئبضت ئٔەێْذایٔم ەیٖبّییذا ٗٓاڵٍ ذّٓٔٗٓ. ّەخێر ،ئەٗە بّ٘ ەضت کۆتبی ٗە٘دی ضیطتەٍەکەیە ،کە تێیذا کۆٍە گب بە ضەر ٗێراّەییەکبّ خۆیذا دەچەٍێتەٗە .ە٘اّ فیيَەکە ىەٗەدایە ،کە ٕەّگبٗی دٗاتر بۆ ئێَە بەەێذێڵێت تب بەدیيێک پۆزەتیڤ بیْب بکەیِ .ئەٍەظ ٗێْەیەک ّیٖیيیطت تبریکە ،کە ئبٍبّێ بێذارکردّەٗەی ئێَەیە. ئایا‌ئێمە‌ئامادەیه‌ڕَبەڕَی‌حەقیقەت‌ببیىەَە؟
ئەٗ چەپبّەی کە ٗەڕض ُ٘ٗ بە فیيَ "ەۆکەر" چەپ فۆکۆیبٍبییِ .ئەٗاّەی کە پێیبُ ٗایە ّەزٍ ىی راڵ-دیَ٘کراض ، ببغتریِ ّەزٍ غیبٗە ٗ پێ٘یطتە ئێَە زیبتر فراٗاُ ٗ ىێ ٘ردەی بکەیِ .ىەً ڕٗٗەٗە ،دەکرێت ئەٍیۆ ٕەٍ٘ٗ کەضێک ضۆضیبىیطت بێت .بیڵ گەیتص دە ێت؛ ٍِ ىە پێْبٗ ضۆضیبىیسٍذا تێذەکۆغٌٍ ،بر زٗکەربێرگیع ٕەٍبُ غت دە ێت. ٗاّە ٗ پەیبٍ ڕاضتەقیْەی ەۆکەر؛ بریتیە ىە پێ٘یطت ّ٘ٗ گۆڕاّێک ڕادیکب ق٘ڵٕ ،ەرچەّذ ئەٍە بە تەّٖب بەش ّییە .ىە ڕاضتیذا ئەٍە ٕەر ئەٗ غتەیە ،کە چەپە دیَ٘کراتەکبُ ىێ بێئبگبُّ .بڕەزایەتییەکبّ دّٗیبی ئەٍیۆ ،کە ٗردە ٗردە گەٗرە دەبِ زۆر ەذی ٗ ترضْبکە .ضیطتەً ّبت٘اّێت بە ڕیفۆٍ ٕەّگبٗ بە ٕەّگبٗ ٗ تۆىێراّط زیبتر ٗ ببیەخ تەّذرٗضت ببغترٍ ،بٍە ەی ىەگە ذا بکبتٕ .ەٍ٘ٗ ئەً ّیػبّبّە گ٘زارغتِ ىە پێ٘یطت ّ٘ٗ گۆڕاّێک ق٘ ڕادیکبڵ .کێػەی ڕاضتەقیْە ئەٗەیە ئبیب ئێَە ٕەر بە ڕاضت ئبٍبدەیِ ئەزٍّ٘ٗ ّبئٍ٘ێذی ەۆکەر خۆی ىە چرکەضبتێک دۆخەکەٍبُ بکەیِٗ ،ە یەکالکەرەٗەدا دە ێت ":پێذەکەٌّ چّ٘کە ٕیچٌ ّیە ىە دەضت بذەًٕ ٍِ ،یچ کەش ّیٌ". ٍتَبّەً بە ٕەٍ٘ٗ ئەٗ چەپە ڕەخْەگراّە ّییە ،کە ىە پۆتێْػیب ەکبّ خۆیبُ دەترضِٕ .ەرٗە ٍۆر بە غێ٘ەک قەغەّگ گ٘زارغت ىێذەکبت؛ تۆ ىێرەدا ىە تّ٘ذٗتیژی دەترضیت، ّە ىە تّ٘ذٗتیژی ڕاضتەقیْەی ژیبّ ڕۆژاّەٍبُ .گەر بەٗ تّ٘ذٗتیژیەی کە ىە فیيَەکذا پیػبّذەدرێت غۆ بیت ،ئەٗە تەّٖب ٍبّبی ٕە ٖبتْە ىە تّ٘ذٗتیژی ڕاضتەقیْە. ضەرچبٗە: https://www.rt.com
تەَاَکەری‌سەرَتار
ئبگری ت٘ڕەی خەببتگێیاّ غبری "بەغذاد" ،دەی یْیِ ٗ دەیبّەٗێت ىە ڕێگبی دەضت ىەکبرکێػبّەٗەی ضەرۆ ٗەزیراُ کۆٍبر(دکتۆر بەرٕەً)مەٗە، (ابده ا ذاىَەٕذی) ٗ ضەرۆ بۆغبی ضیبض ىە ئبضت ئیذارەداّ کۆٍە گبدا درٗضت ب ێت ٗ ٍيَالّێکە ىە خەببتێک چیْبیەتییەٗە بگۆڕُ ،بۆ ٍيَالّێ ىەّبٗ گرٗپ ٗ چیْە ەیبەیبکبّ ەەٍبٗەر ٗ پرۆىیتبریبدا ىەضەر گرتْەدەضت دەضەاڵت ٗ ئبڕاضتەی ت٘ڕەبُ٘ٗ ٗ ّبڕەزایەتییەکبُ ىەخۆیبُ دٗر بخەّەٗە ٗ زەٍیْە بیەخطێِْ بۆ زەقکردّەٗەی تبئیفییەت ٗ ٍەزٕەبگەرای ٗ ّبضیۆّبىیسً ٗ بەگژیەکذاچّ٘ەٗەی ٕبٗچیْە خەببتگێی ٗ چەٗضبٗەکبُ ىەّبٗ خۆیبّذا .ئبغکرایە ئەٍەظ گ٘رزێک گەٗرە ىە خەببت چیْبیەت چەٗضبٗەکبُ دەٗەغێْێت ٗ خسٍەت بە ٍبّەٗە ٗ پێگەی دەضەاڵتذاراّ چەٗضێْەر ٗ ضیطتەٍە خ٘ێَْژ ٗ چبٗچْۆکەکەیبُ دەکبتٕ-ەً ىەضەرئبضت ّبٗخۆ ٗ ٕەً ىەضەر ئبضت ەیٖبّ -کە ضیطتەٍ ضەرٍبیەدارییە. ٕەربۆیە ڕێچبر ٗ ئە تەرّبتیڤ ڕاضتەقیْە ،کە ٗەاڵً بە بسٗتْەٗەی غۆڕغگێیاُ ٗ خ٘اضت ٗ داٗاکبرییەکبّ ەەٍبٗەری بەغَەیْەت ٗ پرۆىیتبریبی چەٗضبٗە بذاتەٗە ٗ ّێسەیەک چەٗضێْەراُ ٗ پۆاڵییِ ٗ قە غبّ ییع بێت بۆضەر د ضیطتەٍ ضەرٍبیەداری ،یەکییسی ٗ یەکگرت٘ی ّبٗ ت٘ێژە ەیبەیبکبّ خە ک ٗ چیْ پرۆىیتبریبیە ىەضەر ئبضت ّبٗخۆ ٗ ەیٖبّذا ،بە غێ٘ازێک کە فۆڕٍ ئەً ڕێکخراٗبّ٘ٗە گّ٘ێبٗ بێت ىەگەڵ بەرژەٗەّذییە چیْبیەتییەکبّ خەببتگێیاُ ٗ ٍیکبّیسٍێکیع بێت بۆ ٍطۆگەرکردّ داٗاکبری ٗ خ٘اضتەکبّ ەەٍبٗەر ٗ پرۆىیتبریب .چّ٘کە ٗەکچۆُ ئەٗەی ىە فەڕەّطب ٗ غیيي ٗ فەّسٗێال ٗ ئیک٘ادۆر ٗ بەیرٗت ٗ اێراق ٕٗ...تذ ،دا ،ڕٗٗدەدات، ئەٗ شەقیقەتەٍبُ بۆ پػتیاضت دەکبتەٗە ،کە چەّذیِ ەۆری ضیطتەٍ چەٗضبّذّەٗە ىە ەیٖبّذا ،ىەضەر دەضت ضەرٍبیەداری ٗ شبکَەکبّ ىە ئبرادایە ،ئبٗاظ ٍێژٗٗی خەببت چیْبیەت ئەٗەٍبُ بۆ دەضەىَێْێت؛ کە ٍبّەٗە ٗ ضەرکەٗتْ ّبڕەزایەتییە ەەٍبٗەرییەکبُ ٗ خەببت پرۆىیتبریب ىە یەکگرت٘ٗی ٗ ڕێکخراٗێتیذایە .کە زۆر دەٍێکە "ٍبرکص ٗ ئەّگڵص" ىە ٍبّیفێطت پبرت کۆٍۆّیطتذا ەەختیبُ ىەٗ زەرٗرەتە ضیبضییە کردۆتەٗە ٗ ّ٘ضی٘یبّە ":ئبٍبّێ ڕاضتەٗخۆ ٗ دەضت ەەێ کۆٍۆّیطتەکبُٕ ،ەر ئەٗەیە کە ضەرەەً پبرتەکبّ دیکەی پرۆىیتبریب ٕەیبّەٗ ،اتە؛ ڕێکخطتْ پرۆىیتبریب ٗە چیِ ٗ ٕە گەڕاّذّەٗەی ضەرٗەرێت ٗ شبکَییەت بۆرژٗازی ٗ گرتْەدەضت دەضەاڵت ضیبض ىەالیەُ چیْ پرۆىیتبریبٗە". ىێرەٗە بۆٍبُ دەردەکەٗێت ،کە چبرەّ٘ش ٗ ضەرئەّێبٍ ّبڕەزایەتییەکبُ ،ىەدەضت ەەٍبٗەر ٗ چیْ پرۆىیتبریبدایە ٗ ئەٗەی دەضتەبەری ٍبّەٗەی ەڵەٗی بسٗتْەٗەکبّیع دەکبت ىەدەضت خۆٍبّذا ،ڕێکخراٗبَّ٘بّە ىە دەٗری بەرژەٗەّذییە چیْبیەت ٗ ئیْطبّییەکبَّبُ ٗ خەببتکردَّبّە بە تەّیػت ەەضتەیەک پتەٗ ٗ یەکگرت٘ٗ ،چّ٘کە یەکترییەٗە ٗە یەکگرت٘ٗییَبُ بەدیٖبتْ ئبٍبّێەکبَّبُ دەکبتە زەرٗرەتێک شەتَ ٕ ،ەرٗەکچۆُ ىەّبٗچُ٘ٗ ٗ ڕٗخبّ ضەرٍبیەداری فبکتێک شبغبٕە ْەگر ٗ شەتَییە.
تەَاَکەری‌بابەتی: جەماَەری‌عێراق‌کۆتایی‌سیستمەکەیان‌دەَێت
درٗغَٔمٔیبُ "مٔٗتِ ٗ ڕٗٗخبّ ڕژێٌ"ٍٕٔ ،بُ ئٔ درٗغَٔیٔ 2011بٔرز مرایٔٗٓ. مٔ ىٔ غۆڕغ ٍیطیدا ىٔ ضب خۆپیػبّذٓراُ دٓیبّٔٗێت ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ڕژێَٔمٔ ڕزگبریبُ ب ێت- ٕٔرٕٗٓب مۆتبی بٔ دٓضتێ٘ٓرداّ ضیبضی ٕێسٓ دٓرٓمییٔمبُ بٖێِْ ،بٔتبی ٔت ئێراُ ٗ ئٍٔرینب .ۀٍبٗٓرٓ غۆرغگێرییٔمبُ دٓیبّٔٗێت مۆّتیۆ ژیبّ خۆیبُ بگٔڕێتٔٗٓ بۆ خۆیبُ. داٗامبرییٔمبّ بسٗٗتْٔٗٓمٔ ّبٗٓڕۆمێن ڕّٗٗ چیْبیٔت ٕٔیٔ. ڕاضتٔقیْٔی ئًٔ گٔغٔمردّٔ زۆر گرّگٔ ٗ ٍٔزاەێن غۆڕغگێیی پیػبُ دٓدات .ئٔٗٓی بٔتبی ٔتیتر گرّگٔ بریتییٔ ىٔٗ غێ٘ازٓی مٔ ّبڕازییٔمبُ دژی تبئیفیٔت ٗ دابٔغنبری مۆٍٔ گب ىٔضٔر بٍْٔبی تبئیفٔ ٗٓضتبّٗٔتٔٗٓ ٗ ٌٕٓٗ .بیٗا مۆّٔمبُ، ئٔٗٓی مٔ پێیبّ٘اب٘ٗ ضیبضییٔمبُ ّ٘ێْٔرایٔت گرٗپ تبئیف ەۆراٗەۆر دٓمُٔ ،بٔ ٕٔٗادا دٓچِ. ر‌بىًمای‌پڕۆگرامێكی‌سۆسیالیستی! سً باتكردن‌لً خً
یٔمێل ىٔ الٗازییٔمبّ بسٗٗتْٔٗٓمٔ بریتییٔ ىٔ ّٔبُ٘ٗ ٗ الٗازی ڕُٗٗ .ئٍٔبّٔ ٗ پیۆگراٍێن ڕێنخراٗێت ،ضٔرمردایٔت ۀٕٗٔریِ بٔ ّیط ٔت ضٔرمٔٗتْ بسٗٗتْٔٗٓمٔ ٗ زاٍْنردّ داخ٘ازییٔمبّ ۀٍبٗٓرەٗە. شسب غی٘ا اێراق خیبّٔت ىٔ چیْ مرێنبر مردٕٗٗٓ ،ەرٗەٕب ضٔىَبّذی مٔ ت٘اّبی ڕابٔرایٔتینردّ ۀٍبٗٓری ّییٔ بۆ پیۆگراٍێن زیرٓمبّٔی ضۆضیبىیطت .بۆیٔ ئٔرم خٔببتنبرٓ چیْبیٔتییٔمبُ ئٔٗٓیٔ ضٔرىّٔ٘ێ دٓضت نّٔٔٗٓ بٔ بّ٘یبدّبّ بسٗٗتْٔٗٓیٔم مۆٍۆّیطت ىٔضٔر بٍْٔبیٔم گّ٘ێبٗی تیۆری ٍبرمطیطت . گرّگ ّییٔ چّٔذ ەبر ضیبضییٔمبُ ىٔضٔرٓٗٓ گۆڕاّیبُ بٔضٔردا ضیطتَ دێت .ئٔٗٓی گرّگٔ بریتییٔ ىٔ ڕٗٗخبّذّ ضٔرٍبیٔداری اێراق .ئٍٔٔ ٍبّبی ىٔ دٓضٔاڵتخطتْ چیْ ٍػٔخۆری ضٔرٍبیٔداری اێراقییٕٔٔ ،رٕٗٓب ەێگرتْٔٗٓی دٓضٔاڵتٔمٔیٔت بٔ دٓٗ ٔتێن دیَ٘مراتین مرێنبراُ ىٔضٔر بٍْٔبی ٕێسی ۀٍبٗٓری مرێنبراُ. ىٔ ٍٕٔبّنبتیػذا ،پێ٘یطتٔ ٕٔٗ ێل بذرێت ىٔ باڵٗمردّٔٗٓی بسٗٗتْٔٗٓمٔدا ىٔ ضٔراّطٔری ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضتذا .پێ٘یطتٔ ئًٔ غۆڕغٔ ىیْنٔمبّ خۆی ىٔگٔڵ ۀٍبٗٓری چٔٗضبٗٓی ّبٗچٔمٔدا درٗضت بنبتٔٗٓ ٍٕٗ٘ٔ ،ئٔٗ ۀٍبٗٓرٓی مٔ ڕٗٗبٔڕٗٗی ٍٕٔبُ ٕٔىٍ٘ٔرج ٗ ڕژێَ بۆگُٔ ٗ ضٔرم٘تنٔر بّ٘ٗٔتٔٗٓ. ىٔگٔڵ ّبڕٓزایٔتییٔ ۀٍبٗٓریٔمبّ ى٘بْبّذا ،چیْ مرێنبر ئٔٗٓ بٔ ڕّٗٗ دٓبیْێت مٔ چۆُ ٕبٗپػت دٓت٘اّێت ضْ٘رٓ ىۆمب ٗ ّٔتٔٗٓییٔمبُ تێپٔڕێْێتٕ ٍٕٗ٘ٔ ،بٗپػتییٔك دژ بٔ دٗژٍْ ٕبٗبٔغ مرێنبراُ :چیْ دٓضٔاڵتذاراّ ٍٕٔ٘ٗ ّٔتٔٗٓمبُ ٗ ئٔٗ ٕێسٓ ئیَپریبىییبّٔی مٔ ئًٔ ئبغ٘ة ٗ پػێ٘ییٔیبُ ىٔ ڕۆژٕٔاڵت ّبٗٓڕاضتذا درٗضت مردٗٗٓ.
خاوەنی ئیمتیاز :دەشنێ نەریمان سەرنووسەر :حەمەی مەال
()Facebook: Rechar Rozhnama ()07731583060
هەر بابەت و وتارێک لە چوارچێوەی سیاسەتی ڕۆژنامەکەدا بێت لە ڕێگەی ئەم ئیمەیڵەوە بە دەستمان دەگات بۆ باڵو کردنەوە: Rechar.paper@gmail.com
ژمارە))٠١(( : ژمارە:
)٠٥٠٥٢٠٢٠٥ دووشەمە)٠٥٠٥٢١٢٠٥( (-- دووشەمە
ڕۆژ سیاس یی ڕۆژنامنام جەم ەیەەیە کیکی ییاوەجریی- ەماکر سیا وەرێکا س ریی س ۆس یالی ست یی ییە کرێ کار یی سۆ سیالیستییە
خۆپیشاودان‌َ‌بارگرژیی‌تاَسەودََ‌لە‌ٌەشت‌واَچەی‌جیاَازی‌جیٍاودا
ئامادەکردویٌ:ەردی‌سەباح ىە ٕۆّگ کۆّگەٗە ىە ڕۆژٕەاڵت تب غیيي ىەٗپەڕی ڕۆژئبٗا ٗ بە تێپەڕیِ بە ژٍبرەیە دەٗ ەت ٗ خۆپیػبّذاُ ٗ پػێ٘ی اەرەبیذا، ڕٗٗبەڕٗٗبّ٘ٗەٗەی تّ٘ذٗٗتیژاّە ،غەقبً ٗ ىە غبرە ەیبٗازەکبُ ژٍبرەیە ٍەیذاّەکبّ ىەضەرتبضەری ەیٖبّذا پیدەکبتەٗە .ىەً ىیطتەی خ٘ارەٗەدا ٕەغت دەٗ ەت ىە دیبرتریِ ئەٗ ٗاڵتبّە دەخرێتەڕٗٗ. ئێران ڕاپۆرتە ّبٗخۆییەکبُ ىەضەرەتبی بە پێ ّبڕەزایەتییە یە ىە دٗایەکبّذا"٤" ،چ٘ار کەش ،ىە غبرەکبّ خ٘ڕەٍػەٕر ٗ ضیرەبّذا ک٘ژراُ ،کە دژ بە بەرزبّ٘ەٗەی ّرخ ض٘تەٍەّ ڕاپەڕی ُ٘ٗ، ىە ٕەٍبُ ڕۆژاّ ضەرەتبدا خۆپیػبّذەراُ ت٘اّیبُ ٕبت٘چۆی ّێ٘اُ اێراق ٗ ئێراُ ڕابگرُ کبتێک دەضتیبُ گرت بەضەر ئەٗ ڕێگب ضەرەکییەدا کە دەگبت بە دەرچەی غەىَچە .بە پێ ئبژاّط ٕەٗا فەڕٍیع ،بە ٕەٍبّػێ٘ە غبرەکبّ ئبببداُ ٗ ئەٕ٘از ٗ بەّذەراەببش ٗ ٍبٓ غەٕر ٗ پیرەەّذ ٗ غیراز ٗ کرٍبغبُ ٕ..تذ ،بّ٘ٗەتە ٍەیذاّ ّبڕەزایەت ٗ خۆپیػبّذاُ .بە پێ ٕەٗا ێک "ب ب ض " فبرض ،ىە غبری ە٘اّیۆی ضەر بە کرٍبغبُ تەقەی ڕاضتەٗخۆ ىە خۆپیػبّذەراُ کراٗە ٗ بە پێ خەٍاڵّذّ ڕێکخراٗی ٍبفەکبّ ٍرۆڤ ىێ ٘ردّ ّێ٘دەٗ ەتیع ژٍبرەی ق٘رببّیبّ خۆپیػبّذاّەکبّ ئێراُ بە الیەّ کەٍەٗە ١٦١ کەضە. عێراق خۆپیػبّذەراُ ت٘اّیبُ دەضت بەضەر ٍەیذاّ خەیالّ ٗ بەغێک ىە پردی ضْکذا بگرّەٗە ىە بەغذاد ،کە پێػتر ىە الیەُ ٕێسە ئەٍْییەکبّەٗە ىەٗ ّبٗچبّە دٗرخرابّ٘ەٗەٕ ،ەرٗەٕب ت٘اّیبُ دەضت گەٗرەی ّسیک پردی بەضەر بب ەخبّەیەک ّبٗبراٗدا بگرُ ،ىە کبتێکذا ٗا دەردەکەٗت ئەٗ ّبٗچبّە خۆپیػبّذاّیبُ تێذا کپکرابێتەٗە ،ەگە ىەٗاّەظ چەّذیِ خۆپیػبّذەر بەٕۆی تّ٘ذٗتیژی ٕێسە ئەٍْییەکبّەٗە ىە بەصرە ٗ غبرەکبّ دیکەدا
گیبّیبُ ىەدەضتذاٗە ٗ بەضەخت بریْذار بُ٘ٗ. ٗەزیراّ بەاڵً ٗێیای ئەٍبّەظ ضەرۆ فػبری ىەژێر ا ذاىَٖذي" اێراق"ابده ەەٍبٗەردا، خۆپیػبّذەراُ ٗ دٗاکبرییەکبّ دەضت ىەکبر کێػبیەٗە ٗ ٗازی ىە پۆضتەکەی ٕێْب.
ڕێکخطت٘ٗە .ژّبّ ى٘بْبُ ىە ّبٗچە ەیبەیب ٗ غبرە ەیبٗازەکبّذا کۆبّ٘ەتەٗە ٗ ئیذاّەی ڕٗداّ غەڕی ّبٗخۆ دەکەُ ٗ ڕایبّگەیبّذٗٗە کە گردبّ٘ٗەٗەی ئەٍبُ ىە پێْبٗ دإبت٘ٗی ى٘بْبُ ٗ پێکٖێْبّ ژیبّ ٕبٗبەغذایە ٗ دژبە خێڵەک بُ٘ٗ ٗ ّبٗچەگەراییە
لُبىان خۆپیػبّذاُ ٗ ّبڕەزایەتییەکبُ درێژەیبُ ٕەیە ىە بەیرٗت ٗ چەّذیِ غبری دیکە .کەژاٗەی چەّذیِ پبش ٗ ئ٘تٍ٘ ێو کە ٕەٍ٘ٗیبُ پیُ ىە کەضبّ ّبڕازی ىە ژێر درٗغَ "بەریذی غۆڕظ"دا ىە پبرێسگبی اەکبرەٗە ىە ببک٘ر بەرەٗ غبری صەیذا ىە ببغ٘ر ،ىە ٕبت٘چۆداُ .بە پێ ٕەٗا ێک "قْبة اىعبىٌ" ،الیەّگراّ ڕەٗت ّیػتَبّ ئبزاد ٗ ضەرۆ کۆٍبر "ٍیػبڵ اەُٗ" ،ڕێپێ٘اّێکیبُ ىەدژی داٗاکبری خۆپیػبّذەراُ بەرەٗ کۆغک "بع ذا" ىە بەیرٗت ڕێکخطت٘ٗە ٗ ىە ڕۆژٕەاڵت بەراٍ ەریػذا ڕەٗتە چەپەکبُ ىە بسٗتْەٗەی شەٗت ٗ ڕەٗت ٍەدەّیذا خۆپیػبّذاّیبُ ىە دژی الیەّگراّ ّبٗبراٗاُ بەرەٗ کۆغک کۆٍبری
جەزایر خۆپیػبّذاُ ىە ەەزایر ٗ غبرەکبّ دیکەٍ ،بٗەی "ٕ "٤١ەفتەی یە ىە دٗای یەکە بەردەٗاٍە ٗ خۆپیػبّذەراُ داٗاکبّیبُ تبزە دەکەّەٗە بۆ ّەٍبّ پێػتر"ا ذاىعسیس ضەرۆک ڕژێَ ڕەٍسەکبّ ب٘تفەىیق " ٗ بەردەٗاٍِ ىە بەرەّگبربّ٘ٗەٗەی گەّذە یذإ .ەرٗەٕب ەەخت ىەضەر ڕەتکردّەٗەی ئەّێبٍذاّ ٕە ژارّ ضەرۆکبیەت ىە ضبیەی ڕژێَ بباڵدەضتذا دەکەّەٗە. چیک ضەداُ ٗ ٕەزاراُ کەش ىە ٕبّٗیػتَبّیبُ ڕژاّٗەتە ضەر غەقبٍەکبّ پراگ ،کە خۆیبُ ىە دەربییْ یەکێک ىە گەٗرەتریِ غەپۆىەکبّ
ّبڕەزایەت دژە دەٗ ەتیذا ڕێکخطت٘ٗەٕ .ە ەت کۆٍۆّیسٍەٗە ڕژێَ ڕٗخبّ ىەضەردەٍ خۆپیػبّذاّ بەٗ غێ٘ەیە بەرفراٗاُ ڕٗٗی ّەداٗە. خۆپیػبّذەراُ داٗای دەضت ىەکبرکێػبّەٗەی ضەرۆ ٗەزیراُ"ئەّذریە بببیص" دەکەُ. فەڕەوسا دٗای ضب ێک ىە دەربییْ ّبڕەزایەت ،بسٗتْەٗەی ٕێيە زەردەکبُ بەردەٗاٍە .پۆىیص بەردەٗاً ىە ڕێگبی گبزی فرٍێطک ڕێژەٗە دەیبّەٗێت باڵٗە بە خۆپیػبّذەراُ بکەُ ٗ بە پێ ٕەٗا ێک "ب ب ض فبرض " ،پۆىیص تب ئێطتب زیبتر ىە " "١٣٣٣٣دە ٕەزار گ٘ىيەی پالضتیک ىە دژی خۆپیػبّذەراُ بەکبر ٕێْبٗە ٗ بەٗ ٕۆیەغەٗە ژٍبرەیەک زۆر ىە خۆپیػبّذەراُ ّببیْب ٗ بریْذار بُ٘ٗ .بەاڵً ٕێػتب بسٗتْەٗەکە بەردەٗاٍە ىەدژی ضیبضەتەکبّ ٍبکرۆُ ٗ خراپ دۆخ ئبب٘ری . شیللی دٗای ئەٗەی شسبە ضیبضیەکبُ ڕێکەٗتِ ىەضەر ئەٗەی ىە ّیطبّ ""٠٣٠٣دا ڕیفراّذۆً بکرێت بۆ دیکە ّ٘ێ ،ەبرێک ّ٘ضیْەٗەی دەضت٘رێک خۆپیػبّذەراُ ّبڕەزاییبُ ىەدژی بەرزبّ٘ٗەٗەی ّرخ بيیت ٍیترۆ دەربیی ٗ بەدەٗاٍِ ىە خۆپیػبّذإُ ،ەرٗەٕب داٗای کەٍکردّەٗەی بیی ببج ٗ ّرخ تێچّ٘ پەرٗەردە ٗ چبٗدێری تەّذرٗضتیع دەکەُ. ٌۆوگ‌کۆوگ خۆپیػبّذاُ ىە ٕۆّگ کۆّگ بەردەٗاٍە ٗ خۆپیػبّذەراُ ىە ژێر درٗغَ " ىەٕەٍ٘ٗ غ٘ێْێک باڵٗبْەٗە" ىە غەقبً ٗ غ٘ێْە ەیبەیبکبّذا ّبڕەزای دەردەبیُ .پۆىیص ٕۆغذاری ئەٗەی داٗە غبرەکە ّسیکە" ىە ٗێراّ ّ٘ تەٗاٗەت "یەٗە ،زۆربەی غەقبً ٗ ّەفەق ٗ پردەکبُ داخراُٗ ٗ الیەّگراّ شکٍ٘ەت ّبٗەّذی ئەً ٕەىەیبُ قۆضتۆتەٗە ٗ پۆىیص دەدەُ ،بەاڵً پبراضتْ ٕەٗ خۆپیػبّذەراُ ٕێػتب ض٘رُ ىەضەر خ٘اضتەکبّیبُ ٗ بە ئیرادە ٗ خۆڕاگرییەٗە بەگژ دەضەاڵتذا دەچْەٗە.