Sprout 2015 #6 - Internationaal Ondernemen (preview) by Sprout

INSPIREERT ONDERNEMERS

HOW-TO

PRODUCEREN OVER DE GRENS: DIT MOET JE WETEN INTERVIEW

ZO VERLEIDT BOX MULTINATIONALS

←M arcel Bikker Sanitrax

PRODUCTINNOVATIE

VERDIENEN

AAN DE HOGE NOOD VAN FESTIVALGANGERS DEC 2015 N° 6

SPROUT.NL

€ 9,95

CREËER DE KOFFIE DIE PERFECT PAST BIJ JOUW SMAAK

0 0 0 1 € ORDEEL VO

INCLUSIEF +12 Promesso glazen + 1 Blend No. 1 voor 200 koppen koffie + 1 Promesso Milc + 4 doosjes suiker + 300 papercups + Pickwick Tea Master Selection Display + 9 doosjes thee

www.promesso.nl

VOORWOORD NEW YORK OPTIMISME HANDELSGEEST

Remy Ludo Gieling

DO IN BELGIË d en cheidenhei • Toon bes respect. k en in je netwer nties. • Investeer re fe re e ed go zorg voor

DON’T IN BELGIË • Zaken doen kost in België doorgaans meer tijd, verwacht dus geen handtekening na de eerste vergadering. • Zaken gaan door buiten de kantooruren, hanteer dus geen negen-tot-vijfmentaliteit.

Floris Heuer

1.30 min.

e bent jong en je wilt wat. Daarom trotseerde ik als jongeman van amper achttien jaar de straten van New York. Gewapend met camera en microfoon en niet gehinderd door enige kennis maakte ik reportages voor het thuisfront over uiteenlopende onderwerpen als Koninginnedag, de wijk Brooklyn Heights en een Nederlandse ondernemer die stroopwafels aan de man wilde brengen. Een commercieel succes kunnen we het avontuur niet noemen, maar met een tas vol ervaringen kon ik aan mijn studie journalistiek beginnen. Tijdens mijn maanden in de States vielen me twee zaken op: enerzijds wagen talloze Nederlandse ondernemers de sprong en proberen er de markt te veroveren. Logisch, New York heeft een ondernemersk limaat dat verslavend werkt. Het tomeloze optimisme, de eeuwige zoektocht naar vernieuwing en het geloof in de maakbaarheid van het leven voeren er de boventoon. Een fijne afwisseling op het soms wat pessimistische Nederland. Anderzijds viel mij op dat Amerikanen bewondering koesteren voor Nederlanders, meer dan wij onszelf doen toekomen. Wij, als stichters van New Amsterdam, worden geprezen om onze handelsgeest. Waar wij grinniken om de ‘VOC-mentaliteit’ wordt het daar gezien als groots compliment. Onlangs bombardeerde Bloomberg ons nog tot exportkampioen van Europa, met een goede reden. Wist je bijvoorbeeld dat onze export naar niet-EU-landen de afgelopen tien jaar is verdubbeld? In deze Sprout laten we zien hoeveel kansen er liggen over de grens, van de Vodka uit Kirgizië tot online marketing in de VS. Columnisten Janneke Niessen en Mark Vletter vertellen ook over de keerzijde: grootste plannen leveren niet altijd het gewenste resultaat. Tijdens de Sprout Visit naar Young Capital vertelde mede-oprichter Rogier Thewessen onlangs over de stap van het uitzendkanon naar België. Het land zou met de lessen uit Nederland wel even veroverd worden. Het liep uit op een drama: jongeren bleken actief ontmoedigd te worden om te gaan werken. Jitse Groen had eenzelfde ervaring: Thuisbezorgd kopiëren naar het .be-domein leek op papier een goede zet, maar de Vlamingen kennen een dergelijke term helemaal niet. Een klein fortuin verder is Groen inmiddels marktleider onder de naam Pizza.be. Deze verhalen zijn niet bedoeld om je af te schrikken, maar juist om je te motiveren de grens over te gaan. Doe alleen wel marktonderzoek vooraf, dan valt er een wereld te winnen. Remy Ludo Gieling, Hoofdredacteur

DEC 2015

INHOUD PEOPLE BUSINESS IDEAS

FEATURE: DE FOUT IN MET DE CROWD

INTERVIEW AARON LEVIE

Dertig, eigenaar van de beursgenoteerde cloudopslagdienst Box en Silicon Valley ten voeten uit: Sprout sprak Aaron Levie.

REVIMEDIA

38 EN VERDER

11 20 22 23

SPROUT & JIJ op de agenda bij Sprout

HET NETWERK VAN... Peak Capital

GESPOT Inspiratie: de beste ideeën

BIERVILTJE Soopl

THEMA: INTERNATIONAAL Expatondernemers over Holland

44 52 56

INTERNATIONAAL Zo produceer je ver weg

HOE IK Wodka uit Kirgizië haal

FAILURES Earth Water over de hobbels bij internationaal ondernemen

Twee eenvoudige jongens uit Almere en Terneuzen begonnen in 2010 in New York internetmarketingbureau Revimedia. Dit jaar is dat goed voor een omzet van 20 miljoen dollar.

WERELDIDEEËN curators uit Azië, Europa en de VS spotten de hotste startups

PITCH Teym pitcht voor Sprouts investeerderspanel

PHILIP TEST Horological smartwatch

ACHTER DE SCHERMEN bij 3D-printermaker Leapfrog

DEC 2015

JUST JOINED NIEUW MEMBERS NETWERK

JUST

JEROEN STORM (38)

JOINED

mede-oprichter MentalPro, Voerendaal

Een greep uit de ondernemers die de afgelopen maanden member zijn geworden van Sprout.

Wat doet MentalPro? “Een app die jeugdvoetballers helpt met het trainen van hun mentale weerbaarheid. Waar profvoetballers hulp krijgen van professionele sportpsychologen, biedt MentalPro die via een app. MentalPro traint zowel spelers individueel als complete teams.”

Hoe ben je op het idee gekomen? “Aan een vriend die sportpsycholoog is, vertelde ik over de learning-apps die ik eerder ontwikkelde. Hij was meteen enthousiast. Met mijn technische achtergrond en zijn ervaring als sportpsycholoog zijn wij samen aan MentalPro begonnen.”

Hoe werkt dat? “In de app staan filmpjes en oefeningen met een duidelijke uitleg. Ademhalingsoefeningen helpen voetballers onder meer ontspannen voor een wedstrijd. Ook kunnen spelers met MentalPro een voetbalwedstrijd vooraf visualiseren. Door dit bijvoorbeeld de avond van tevoren te doen, ga je vaak beter voorbereid en meer gefocust het veld op. De kracht zit in de toegankelijkheid.”

Waarom ben je gaan ondernemen? “Naast ondernemer ben ik onderzoeker aan het Welten-instituut van de Open Universiteit, dat onderzoek doet naar onderwijs en technologie. Ik was op zoek naar iets concreets: nu kan ik mijn ideeën tastbaar maken.”

Waar kunnen Sprout-members je mee helpen? “Ik zoek Sprout-members die het prototype straks willen testen.” (GD)

10 3

Kun je al leven van je bedrijf? “Nog niet. Iedereen is erg enthousiast over mijn product, maar de noodzaak voor betalen blijft achter. Daarom hebben we subsidie aangevraagd bij Sportinnovator. Als wij die krijgen, kunnen we versnellen. Zo niet, dan gaan wij op zoek naar investeerders.”

1 Marre Heersink (25) BARBERBOOKING

6 Theo Hoondert (48) INTO-REPAIR

2 Sander Jongsma (25) GO BUILD IT

7 Raymond Sapakoly (26) LEANFOCUS

3 Brent Stevens (24) PRSS FILMS

8 Peter de Mol (48) MOL BEDRIJF & FINANCIEEL

4 Annette van Engelen (50) ONZECOACH

DEC 2015

5 Andy Tjokkrokoesoemo (27) COFFEERIVALS

9 Nivar Fuchs (47) PROFIT 4 THREE 10 Mei Ling Tan (29) HOUSE OF EINSTEIN

SPROUT & JIJ VERSLAG CHALLENGERDAY SAMENWERKEN

SPROUT EVENT CHALLENGERDAY 2015 6 november

Wouter Went

De achtste editie van Sprout Challengerday was grootser dan ooit: meer dan achthonderd ondernemers kwamen samen om te leren van bevlogen sprekers als Sharon Kroes (de fijne kneepjes van succesvol debatteren), Sprout-columnist en Voys-oprichter Mark Vletter (ondernemen zonder managers), Erik Bertrand Larssen (lessen van een oud-commando) en vele anderen. Kijk op SPROUT.NL/CHALLENGERDAY-FOTOS voor het beeldverslag of op SPROUT.NL/ CHALLENGERDAY-QUOTES voor de meest inspirerende quotes van de dag. FOUNDING PARTNER

PARTNER

Sharon Kroes

Challenger van het Jaar: Joris Beckers (Picnic)

Vivienne van Eijkelenborg (Difrax)

DEC 2015

SPROUT & JIJ VERSLAG CHALLENGERDAY SAMENWERKEN

Mark Vletter (Voys)

PRINSTUINHUISJES

@PRINSTUINHUIS HET IS 3 UUR IN DE NACHT EN IK ZIT KLAARWAKKER MET EEN NOTITIE BLOK TE SCHRIJVEN. INSPIRATIE KOST WEL NACHTRUST . #CHALLENGERDAY SUZANNE VAN TRIEST

@SUZANNEVTRIEST VEEL DANK VOOR DE FIJNE EN INSPIRERENDE #CHALLENGERDAY! VEEL IDEEËN WEER OPGEDAAN. @SPROUT_NL @TWINFIELD @RAYMONDKONING @TREIJN7

MARTIJN PENNEKAMP Taco Oosterkamp

Ronnie Overgoor bevraagt de challenger-jury: Hugo de Koning, Hella Hueck en Hubert Deitmers

@IKWORDZZPER @TWINFIELD @SPROUT_NL ONWIJS BEDANKT VOOR DE SUPER INSPIRERENDE #CHALLENGERDAY @PICNICASSISTENT GEFELICITEERD MET HET WINNEN VAN DE AWARD!! ERIK VAN DOOREN

DEC 2015

@ERIKVANDOOREN HET WAS EEN SUPERGESLAAGDE #CHALLENGERDAY VANDAAG! @SPROUT_NL COMPLIMENT AAN SPREKERS EN ORGANISATIE! @216MKB MARTIJN WESTERINK

@HMWESTERINK @SHARONKROES DISCUSSIEERT MET BEZOEKER OVER DE VERVROEGDE INVOER VAN PEPERNOTEN #SPECULASIES #DEBATTECHNIEK #CHALLENGERDAY @SPROUT_NL

SPROUT & JIJ VERSLAG MEMBERS VISITS

SPROUT VISITS YOUNG CAPITAL 28 oktober

Tessa van Nuland ROGIER THEWESSEN, HUGO DE KONING en BRAM BOSVELD lieten in vijftien jaar tijd hun uitzendbureau Young Capital groeien tot bedrijf met een omzet van meer dan honderd miljoen euro. Hoe ze dat flikten, vertelden ze aan Sprout-members tijdens een Visit aan hun hoofdkantoor in Hoofddorp. De groei van Young Capital blijkt vooral te danken aan de online strategie: hebben grote spelers zoals Randstad en Adecco maar één website, Young Capital heeft er - à la Coolblue - 25, voor nichenamen zoals Bijbaan.nl. Maandelijks melden zich op die sites 51.000 nieuwe werkzoekenden, die allemaal in een centrale database belanden. “De winnaar in onze

DEC 2015

branche genereert het meeste verkeer en kan dit het efficiëntst managen. We staan elke dag op met de vraag: hoe kunnen we die database gevuld houden en laten groeien?”, zegt Thewessen. Niet alles wat de drie aanraken, verandert overigens in goud. Een uitstapje naar België bleek een verkeerde keuze: “Daar zijn we heel hard weggerend." Hun marktonderzoek deugde niet, geeft Thewessen toe. Zo bleken Belgische studenten ontmoedigd te worden om te werken naast hun studie. Behalve nichesites stort het bedrijf zich nu ook op App Store Optimization (ASO), zorgen dat je met veel apps hoog in de ranglijsten staat. “Eigenlijk heb je de website niet meer nodig.” Bekijk het gehele verslag op SPROUT.NL/VISIT-YC en de foto-reportage op SPROUT.NL/FOTOS-YC.

CADEAUSTRESS?

GEEF DE NATIONALE TIJDSCHRIFTENBON EN ZE KUNNEN ZELF KIEZEN! Al enig idee welke cadeaus u dit jaar geeft aan alle mensen die de bedrijfsresultaten van dit jaar mede mogelijk hebben gemaakt? De Nationale Tijdschriftenbon is dé oplossing voor cadeaustress! Ontvangers kunnen kiezen uit ruim 300 tijdschriften en kranten: van Linda, Donald Duck en de Telegraaf tot National Geographic, vtwonen en FietsActief. De Nationale Tijdschriftenbon is er al vanaf 10 euro en is binnen 5 minuten geregeld. Het abonnement stopt vanzelf dus als cadeaugever of – ontvanger zit u nergens aan vast.

Bestel of vraag een offerte aan via tijdschriftenbon.nl/sprout of bel 088-5565610

ALTIJD DE BESTE KEUZE

NTB-CARD-AUG2015.indd 1

14-08-15 13:22

SPROUT & JIJ PEOPLE BUSINESS IDEAS

SPROUT EVENT STARTUP OF THE YEAR

Amsterdam

15 JAN

Samen met B.Amsterdam organiseert Sprout op 15 januari HÉT STARTUPEVENT VAN HET JAAR. Een kritische jury zal hier bepalen welke startups in 2015 het meest hebben gepresteerd in de categorieën tech, e-health, social enterprise, e-commerce en retail. Je komt er in contact met honderden startups, tientallen investeerders en ‘wij van de media’. Het belooft vooral een spetterend feest te worden. Wil jij je startup pitchen of je aanmelden voor het evenement? Houd Sprout.nl de komende weken goed in de gaten. sprout.nl/startup-of-the-year-event

SPROUT VISITS SNOWWORLD

18 FEB

Zoetermeer In krap 20 jaar tijd maakte Koos Hendriks van SnowWorld een beursgenoteerd sneeuwimperium met de grootste indoorskibaan van Europa. Met 50 Sprout-members gaan we bij hem op bezoek voor een kijkje in de keuken van het bedrijf dat jaarlijks 26 miljoen euro omzet draait en volgend jaar start met de bouw van een skihal in Barcelona. Hendriks: “Wij draaien al achttien jaar winst, blijkbaar doen we iets goed. We zijn de witte raaf van de indoorskibanen.” Aanmelden voor deze visit kan vanaf januari.

18 MRT

SPROUT MASTERCLASS SALES

Utrecht Website? Check. Product? Check. Maar dan de klanten… Hoe vind je ze en hoe overtuig je ze van de noodzaak van jouw product? Tijdens de masterclass sales leer je de fijne kneepjes van het verkopen en krijg je de mogelijkheid om jouw product of dienst te pitchen met directe feedback vanuit het publiek! Aanmelden voor deze masterclass kan vanaf begin februari. sprout.nl/visit-snowworld

DEC 2015

sprout.nl/masterclass-sales

SPROUT & JIJ PEOPLE BUSINESS IDEAS

WIJNAND VOSSESTEIN

@WIJNANDZELF @SPROUT_NL COMPLIMENTEN VOOR DE OPBOUW EN OPMAAK VAN DIT ARTIKEL! ‘CHALLENGERDAY 2015 IN BEELD’ FREDERIEKE HEGGER @FREDERIEKEH

IK HEB MORGENOCHTEND EEN ECHTE 2.0 VOORPUBLICATIE. BIJ DE HELDEN VAN @SPROUT_NL, INCLUSIEF VLOG. #CLIFFHANGER

JITSKEROOS @JITSKEROOS SUPER LEUKE COLUMN VAN @JANNEKE_IMPROVE IN @SPROUT_NL ‘GOED GEDAAN MEISJE’! PIC.TWITTER.COM/70IPEZPR4F

FERDINAND KEULEN

@FERDINANDKEULEN @SPROUT_NL MOOI BLAD WAAR WIJ ALS @ EERLIJKMETRECHT IN DE LIJST VAN 50 CHALLENGERS MOGEN STAAN. #TROTS

JAN VAN DEN BRINK

@JANVANDENBRINK HEERLIJK DAT SLECHTE WEER. LEKKER ONGESTOORD DE @SPROUT_NL LEZEN. INSPIRERENDE ONDERNEMERS DIE DE MARKT UITDAGEN. #FIJNDATZEERZIJN INDEPENDENT BARISTA

@WILCOJOCHUM COOL ! TIJDENS JE LUNCH OPMERKEN DAT @SPROUT_NL JE IN HET ZONNETJE ZET ALS LID VAN HET ONDERNEMERS NETWERK #(S)PROUD PIC.TWITTER.COM/AWIO8IWZIS

23 K FOLLOWERS @SPROUT_NL @RLGIELING / @MAARTENKES / @PHILIPBUETERS / @MILOEVANBEEK

ADVERTEER GRATIS ONDER 150.000 ONDERNEMERS EN INVESTEERDERS Sprout wil jou als ondernemer op zoveel mogelijk vlakken helpen: met nieuws, inspiratie, achtergronden, netwerken, als klankbord of met specifieke kennis. Toch miste er naar ons idee nog iets: helpen met het vergroten van de naamsbekendheid van jou en je bedrijf. Daarom hebben wij de afgelopen maanden flink gesleuteld om de online profielen van Sprout-members te upgraden. Niet alleen is jouw profiel nu zoekmachinevriendelijk, waardoor het een positief effect heeft op je positie in de zoekmachines, het is ook mogelijk om als Sprout-member een advertentie te plaatsen op Sprout.nl. Dit betekent dat je zichtbaarheid creëert onder de 150.000 unieke maandelijkse bezoekers van de website. Bovendien word je gematcht met andere Sprout-ondernemers met dezelfde interesses en met members die in de buurt zitten. Gaaf toch? Ga naar Sprout.nl en vul je nieuwe profiel aan!

DEC 2015

DRIELUIK FESTIVALS INNOVATIE TOELEVERANCIERS

VERDIENEN AAN DE BOOMING FESTIVALMARKT

TH€Y WANT MOR€ Ga je naar een festival dan kun je niet zonder geld, een goed werkend toilet en een volle telefoonbatterij. Deze vernieuwers bedienen je op je wenken. Remy Gieling

Vakantie? De wintermaanden zijn voor MARCEL BIKKER (35) juist de drukste van het jaar, het moment om orders te scoren voor het festivalseizoen. Bikker, eigenaar van SANITRAX , vliegt dan van hot naar her. In de VS zocht hij partners voor de verhuur van zijn ecologische toiletten, in Zweden ging hij langs bij zijn eerste internationale klant. Bikker, van huis uit registeraccountant, kwam via zijn ex-vriendin terecht in de toiletten. Zij runde een verhuurbedrijf in sanitair dat draaide op chemische toiletcabines, in de volksmond Dixi’s. Bikker raakte erdoor gefascineerd. “Alle onderdelen van festivals komen uit de bouw: van het hekwerk tot de toiletten. Maar de moderne festivalganger stelt andere eisen dan een bouwvakker.” Festivals zijn aan het upgraden, alles wordt beter: van het eten tot de geluidskwaliteit en de overnachtingen. Waarom dan het sanitair links laten liggen? “Bij festivals draait alles om emotie, waarom de positieve vibe verstoren met een smerige wc?” Bikker vroeg festivalorganisatoren naar de belangrijkste verbeterpunten. Het design bleek een pijnpunt: waarom kon het niet mooier? De

Gerritjan Huinink

5.48 min.

verhuurbranche had zijn eigen wensen, zo moesten de cabines modulair zijn op te bouwen zodat ze als legosteentjes vervoerd en geplaatst kunnen worden. De Sanitrax-toiletten, -wasbakken en -urinoirs zijn niet afgesloten, maar voorzien van gedeeltelijk opengewerkte deurtjes. Frisse lucht zorgt voor minder geurtjes en het zit een stuk comfortabeler als het buiten 35 graden is. De Sanitrax werkt met een vacuümsysteem dat lijkt op dat uit het vliegtuigtoilet en verbruikt 90 procent minder water dan het toilet thuis. Het systeem trekt door, vermaalt de uitwerpselen en kan het afvalwater direct afvoeren naar het riool. Voor een groot festival als Rock Werchter met tegen de zevenhonderd toiletten scheelt dit tonnen aan met chemicaliën verontreinigd afvalwater. Ondanks de vooruitstrevende Nederlandse festivalmarkt was het voor Bikker aanvankelijk niet makkelijk om zijn wc’s te slijten: “Festivals willen wel innoveren, maar we moeten ze eerst overtuigen van de meerwaarde van kwalitatief goed sanitair. Dat levert natuurlijk wat op, maar hoeveel durft niemand te zeggen.” Dat sanitair niet echt sexy is, kan Bikker niet sche-

len. Het zorgt ervoor dat hij amper concurrenten heeft. “Bestaande bedrijven willen de markt niet vernieuwen, dat kannibaliseert hun business model. Ik krijg met mijn aanpak veel respect van de evenementenbranche.” Bikker levert aan verhuurbedrijven, die zijn toiletten inclusief service leveren aan evenementen. Bikker: “Je moet doen waar je goed in bent en mijn hart ligt bij productontwikkeling.” Toch promoot Bikker zijn product wel zelf bij festivalorganisatoren. “Zij zijn de eindgebruiker en moeten doorkrijgen waarom ze de Sanitrax kunnen en moeten huren. Willen ze hem hebben, dan bemiddel ik bij de verhuurpartij.” De groei van Sanitrax komt inmiddels vooral uit het buitenland. “We leveren nu wereldwijd 900 units per jaar, maar kunnen eenvoudig opschalen.” Om de internationale groei veilig te stellen, investeerde Bikker flink in wereldwijde octrooien. “Het product is enorm simpel, maar juist daar is veel tijd in geïnvesteerd. Dat ons sanitair is gepatenteerd, is ook een verkoopargument. Als iemand voor miljoenen wc’s afneemt, vindt hij het fijn om te weten dat er niet een goedkoper namaakproduct op de markt komt.” DEC 2015

DRIELUIK FESTIVALS INNOVATIE TOELEVERANCIERS

‘DE SANITAIRMARKT IS NIET ECHT SEXY’ SANITRAX NEXT Een ecologische douchecabine. Geen gehannes in een modderbad met een plakkend douchegordijn tegen je rug, maar een verfrissend waterkanon om de kater weg te spoelen.

DEC 2015

DRIELUIK FESTIVALS INNOVATIE TOELEVERANCIERS

‘ OP EEN FESTIVAL IS EEN ROL MUNTJES AL SNEL 25.000 EURO WAARD’

DEC 2015

NETWERK STARTUPS INVESTEERDER TECH

LUCAS VAN DEN HOUTEN (28), oprichter StuDocu en onder meer verantwoordelijk voor het design JOHAN VAN MIL (44), medeoprichter en managing partner Peak Capital, zoekt continu naar snelgroeiende technologiebedrijven om in te investeren en te begeleiden bij hun expansie JACQUES HUPPES (28), oprichter StuDocu en verantwoordelijk voor de externe contacten en new business

DEC 2015

SANDER KUIJK (28), oprichter StuDocu, vooral bezig met de ‘achterkant’ van de sites H ELEEN DURA -VAN OORD (43), mede-oprichter en voorzitter van de advisory board van Peak Capital, zelf actief met internetbureau DQ&A en ooit Zakenvrouw van het Jaar MARNIX BROER (27), oprichter en CFO van StuDocu, altijd op zoek naar dingen die beter moeten en kunnen STEFAN BARY (1979), managing partner Peak Capital, financieel en juridisch brein met een sterke focus op de waardecreatie bij de bedrijven

GESPOT IDEEËN CONCEPTEN INSPIRATIE

GESP

Inspiratie stopt niet bij de landsgrenzen. Briljante concepten en producten van over de hele wereld. Robert Visscher

2.38 min.

BEESTJESBAKSTEEN In North Carolina staat een kleine fabriek waar niet mensen, maar biljoenen kleine beestjes bakstenen maken. Het gaat om een bacteriesoort met bijzondere eigenschappen: plaats ze in het zand, geef ze speciaal voer waardoor de micro- organismen aan elkaar kleven, en ze vormen een baksteen. Dat proces duurt tussen de twee en vijf dagen. De proeffabriek van Biomason maakt

BEDRIJF wekelijks al zo’n vijfhonderd bakstenen. Het grote voordeel van deze aanpak is dat er geen brandstof aan te pas komt en er dus veel minder CO2 vrijkomt bij het maakproces. De prijs van deze ‘natuurlijke baksteen’ is vergelijkbaar met die van een normale. Biomason wil ook een poeder maken waaraan je alleen nog maar water hoeft toe te voegen om een baksteen te maken.

Biomason ONDERNEMER

Ginger Dosier LAND

Verenigde Staten VERDIENMODEL

Verkoop aan de bouwsector biomason.com

SPELEN MET ETEN

BEDRIJF

Wunderman Buenos Aires ONDERNEMERS

Rodrigo Vasco Gorosterrazu en Jose Azanza Arias LAND

Argentinië VERDIENMODEL

Verkoop aan consumenten yumit.io

Heb je staan zwoegen op een heerlijke maaltijd, nemen de kinderen nog geen muizenhapje. Voor veel ouders is dit een dagelijkse frustratie. Yumit biedt uitkomst door van eten een spelletje te maken. Op een kruising tussen een placemat en dienblad geeft een ring van ledlampjes aan hoe goed de kleine eet. Bovendien weet Yumit hoeveel een maaltijd weegt. Het stuurt deze data door naar een app, waarmee kinderen, uiteraard na het eten, een spelletje kunnen spelen. Hoeveel ze eten bepaalt hun virtual energy en daarmee hoeveel speelplezier ze beleven. Yumit is nog in ontwikkeling, maar biedt straks een modern alternatief voor het belonen van goede eters met stickers. Andere hulpmiddelen om kinderen aan het eten krijgen zijn de app Jop gaat eten en de (e)boeken over de Groentefroetels.

DEC 2015

SPROUT + POSTNL SOCIAL MEDIA TONEELGROEP MARKETING

VAN SANDWICHBORDEN NAAR FACEBOOK Met brieven en banners lokt theatergezelschap PeerGroup bezoekers naar zijn voorstellingen. Dat kan goedkoper ja, en breder. Via Facebook, bijvoorbeeld. Maar hoe pak je dat nou aan?

Sang-Ah Yoo

Janneke Aronson

rents locatietheatergezelschap PEERGROUP speelt bekende verhalen nét een

tikkie anders. Roodkapje met een geweer. Een brandende boerderij als decorstuk. “Wij ontregelen en inspireren”, zegt zakelijk directeur VALENTIJN FIT. “We willen dat mensen op een andere manier naar zichzelf en hun omgeving kijken.” Naar elke voorstelling moet hij zoveel mogelijk bezoekers – klanten – trekken. “Dat is voor ons belangrijk als onderneming.” Maar hoe bereik je potentieel publiek? “Iedereen uit ons adressenbestand krijgt een direct mail ”, vertelt communicatiemanager PETRA VAN DER MEER. De adressen zijn verzameld via eerdere ticketverkoop of aanmeldingen voor de PeerGroup-nieuwsbrief. “Een brief blijft langer in huis liggen. Een aankondiging via social media is vluchtiger.” Fit: “Bovendien zijn niet alle bezoekers actief op Facebook of Twitter.” Verder voert het gezelschap gesprekken met omwonenden van de speellocatie. “We stoppen flyers bij ze in de brievenbus: ‘Dit gaat komen, heb je zin om mee te werken?’ Zo binden we de buurt aan ons”, aldus Van der Meer. Sandwichborden worden uit de kast gehaald. Er wapperen banners in de weilanden. “In de stad leun je meer op publiciteit van de schouwburgen, via de maandkalender op hun site. Op het platteland is het visueler.”

1.56 min.

SNELLE JONGENS

Arbeidsintensief is deze pr-machine wel. Bovendien wilde PeerGroup nieuwe mensen bereiken. Tijdens de voorbereidingen voor Grutte Pier, een stuk over de befaamde Friese vrijheidsstrijder, besloot Van der Meer: we doen het anders. Op datzelfde moment kreeg ze ook een mail van PostNL over de dienst Klantenvinden.nl. “Of ze konden helpen bij het vinden van nieuwe klanten via een Facebook-campagne.” Van der Meer was getriggerd. Ze gaf haar wensen door: zo goedkoop mogelijk 15.000 nieuwe mensen bereiken, jong én oud, geïnteresseerd in geschiedenis en in Friesland.” PostNL zocht ze op basis van hun activiteiten op websites en in apps. “Onze Grutte Pier-advertentie verscheen dan prominent op hun Facebook-pagina. Je kunt dit ook zelf doen op Facebook, maar ik heb daar weinig kaas van gegeten. Bij PostNL lopen snelle jongens rond die je dat werk uit handen nemen.” 475 euro kostte de campagne, die drie weken liep. In die tijd werd de PeerGroup-advertentie 51.097 keer bekeken, gedeeld of ge-liked. Vanuit die advertentie werd bijna 1700 keer doorgeklikt naar de site van het theatergezelschap. De stoelen voor Grutte Pier waren in no time uitverkocht. PeerGroup gaat intussen door met prikkelen én met de Facebook-campagnes. In december speelt het gezelschap de familievoorstelling Het einde der tijden. We verwachten minstens één ontploffing.

‘INTERNATIONALE COLLEGA’S KEKEN AFKEUREND NAAR ONZE BOTERHAM MET KAAS’

I Serie-ondernemer Janneke Niessen (38) is samen met Joëlle Frijters oprichter van Improve Digital (een snel groeiend veilingplatform voor online advertentieruimte), angel investor, mentor voor start ups en initiatiefnemer van Inspiring Fifty, de lijst van topvrouwen in technologie. DEC 2015

JANNEKE NIESSEN

VERRUIM JE BLIK 2.12 min.

nternationaal gaan. Voor een techbedrijf als het onze logisch – technologie kent geen grenzen – maar ook noodzakelijk: je hebt schaal nodig om de enorme investeringen terug te verdienen. Makkelijk is internationaal uitrollen niet, uitdagend en leuk is het wel. Een paar dingen heb ik de afgelopen jaren geleerd: • Kies je land zorgvuldig. Begin niet zomaar daar, waar de eerste kans voorbij komt of waar het het makkelijkst lijkt. Bepaal welk land strategisch gezien het beste is, bijvoorbeeld met het oog op toekomstige investeerders, of als testcase voor andere landen. • Ga niet te snel. Je kunt een sense of urgency voelen, maar in de praktijk blijkt haast vaak niet zo nodig. Sterker nog: een first mover zijn in een nieuwe markt, kan juist nadelig uitpakken, zeker als je een nieuw product of dienst levert waar de markt nog aan moet wennen. Klanten willen in de eerste fase van een opkomende technologie nog wel eens wisselen.

• Begin in één land, als je meerdere landen tegelijk intrekt, verkleint dat je impact en daarmee de kans op succes. Een dag heeft maar 24 uur en je budget is beperkt. • Neem lokaal de allerallerbeste persoon aan die je kunt vinden. Hij of zij moet het team bouwen en klanten winnen. Kun je de allerbeste persoon niet betalen? Wacht dan nog even. Met een middelmatig persoon gebeurt er niets (goeds) en is je hele investering weggegooid geld. • Zorg dat jij of een van je belangrijkste mensen ook een tijd in het nieuwe land zit. Onder meer om kennis over te dragen. Als het internationaal eenmaal loopt – en dat mag ik van ons best zeggen – dan is het geweldig. Ik ervaar dat in grote en kleine dingen. Naast een positieve impact op de bedrijfscultuur, zorgen onze internationale collega’s bijvoorbeeld voor een betere lunch. Wij waren heel tevreden met een boterham met kaas die we binnen een kwartiertje

op hadden, maar onze internationale collega’s keken er nogal afkeurend naar. En dus lunchen we tegenwoordig uitgebreid met stapels beleg, salades of een complete warme maaltijd. Internationaal ondernemen betekent ook fascinerende dingen meemaken. Onze Indiase partner nodigde ons ooit uit om een mijlpaal te komen vieren. Hier zouden we daarvoor de champagne opentrekken of een taartje eten, daar werd de betreffende persoon door twee mensen horizontaal gehouden en vervolgens door anderen geschopt. We geloofden onze ogen niet, maar in die regio was het blijkbaar de normaalste zaak van de wereld. Andersom verbazen klanten zich ook wel over ons: ze denken dat wij de coffeeshop met ze induiken of ze even afzetten op De Wallen. Zo verruimt internationaal zakendoen je blik op veel manieren. Letterlijk: terwijl ik dit schrijf, geniet ik van het uitzicht over New York. Niet gek, toch?

INTERVIEW NEW YORK NEDERLANDERS ONLINE MARKETING

NIET DIE NEDER 26

DEC 2015

INTERVIEW NEW YORK NEDERLANDERS ONLINE MARKETING

BAS OFFERS en FRANS VAN HULLE scoren in New York met REVIMEDIA, een

internetmarketingbedrijf dat klanten aanbrengt bij onder meer verzekeraars. “We blijven wel twee Nederlanders met een gek accent.” Maartje van Hoek

Cynthia van Elk

8.12 min.

MEER GEKKE LANDERS

‘

DEC 2015

’

INTERVIEW NEW YORK NEDERLANDERS ONLINE MARKETING

marketingbedrijf REVIMEDIA voor de wind. Ze handelen in leads: gegevens van potentiële klanten. Vorig jaar goed voor een omzet van 7,1 miljoen dollar, dit jaar gaan ze tot bijna drie keer over de kop. ReviMedia verzamelt de gegevens via vijftig eigen websites, zoals bestquotes.com en homesafety.com. Consumenten die op zoek zijn naar een goede inbraakverzekering of alarmsysteem vullen hun gegevens in – die ReviMedia vervolgens verkoopt aan maximaal drie bedrijven. In bijvoorbeeld de beveiligingssector bieden doorgaans 30 tot 35 grote klanten via een automatisch systeem op de leads die Van Hulle en Offers zo genereren. Seconden later kan het bedrijf met het hoogste bod al bij de consument aan de lijn hangen.

p de koelkast in de kantoorloft van ReviMedia hangt een plaatje van een cruiseschip op een azuurblauwe oceaan. Zo’n schip met meer dan tien verdiepingen, drie zwembaden, een casino en honderden bemanningsleden die de all-inclusivevakantie voor de opvarenden onvergetelijk moeten maken. Zo’n zelfde plaatje hangt op ooghoogte bij de liftdeur, zodat wie het kantoorpand in de wijk Tribeca op Manhattan verlaat, als laatste het luxe schip ziet. Een reminder voor de veertig werknemers van ReviMedia: halen ze hun target dit jaar, dan gaat ze met zijn allen, inclusief partners, op cruisevakantie. Bestemming naar keuze. Het target dat BAS OFFERS (31) en FRANS VAN HULLE (42) voor hun bedrijf hebben gesteld: 20 miljoen dollar omzet in 2015. Het gaat de Nederlanders achter het Amerikaanse internet-

Offers en Van Hulle kennen elkaar van sms-provider Emexus, het bedrijf van Van Hulle. In 2005 verhuisde hij naar New York, een jaar later verkocht hij Emexus aan 2waytraffic, en weer een jaar later nam Sony het over. Bas Offers, ondertussen ook woonachig in New York, nam contact op met Frans, die zich in Panama had gevestigd met zijn gezin. Ze bespraken de mogelijkheden voor een platform waarmee leadgeneratie kon worden geautomatiseerd en geoptimaliseerd. Offers: “Wat we met mobiele diensten konden, was ook toepasbaar op andere sectoren, was onze gedachte. Ik vanuit New York, Frans drie van de vier weken vanuit Panama. Amerika was voor ons een logische markt, we hadden er een aardig netwerk opgebouwd. Wij waren ook al veel verder met het genereren van mobiele diensten dan de Amerikanen, die markt was toen nog vrij plat.” Onlangs betaalde ReviMedia 1 miljoen dollar voor de tweeletterige domeinnaam px.com, die staat voor private exchange. Die website wil het gaan gebruiken om het leadgeneratieplatform dat de afgelopen vier jaar is ontwikkeld aan klanten ter beschikking te stellen, niet alleen in de VS maar ook internationaal. Maar voorlopig richt het duo zich vooral op Amerika. “De markt biedt ons hier zoveel groeimogelijkheden.” ReviMedia genereert op dit moment alleen de interesse van consumenten, maar die zien niet direct wat de beste of goedkoopste deal zou zijn. “Die vergelijkingskant willen we heel graag op, zoals in Nederland bijvoorbeeld Independer doet. In Amerika zouden we een van de eersten zijn die daarin gaan pionieren. We proberen dat nu op te zetten voor consumenten van zonnepanelen en alarmsystemen.” Is het makkelijk om als twee Nederlandse jongens in de VS een bedrijf te beginnen? “‘Ik ben Frans uit Holland en ik wil een bankrekening openen.’ Zo presenteerde ik mezelf toen ik een bankfiliaal in New York binnenliep. Maar zonder social security number kom je in Amerika nergens. Het was dus best een uitdaging

DEC 2015

INTERVIEW NEW YORK NEDERLANDERS ONLINE MARKETING

FRANS VAN HULLE 1997 Studeert af aan Hogere Hotelschool in Scheveningen 1997-2000 Werkt als operations manager bij een inkoopbedrijf 2000 Begint eigen onderneming Emexus 2005 Verhuist voor Emexus naar New York

Bas Offers (links) en Frans van Hulle

‘

NOG STEEDS HEBBEN WE MAAR ÉÉN SALESMEDEWERKER IN DIENST. WIJ MOESTEN EN MOETEN HET ECHT HEBBEN VAN MOND-TOTMONDRECLAME

’

2006 Verkoopt Emexus aan 2waytraffic 2007 Verkoopt 2waytraffic aan Sony voor 8 miljoen dollar 2008 Vertrekt bij Sony, verhuist naar Panama 2008-2010 Diverse projecten, onder meer een agrarisch project in Panama 2010 Begint ReviMedia

DEC 2015

INTERVIEW NEW YORK NEDERLANDERS ONLINE MARKETING

‘

BAS OFFERS 2007 Studeert af aan de UvA, verhuist naar Amerika

TOEN WE ALLEBEI 40.000 DOLLAR HADDEN GEÏNVESTEERD EN ER NOG WEINIG WAS GEBEURD, HEBBEN WE ELKAAR AANGEKEKEN EN GEZEGD: WAT DOEN WE, GELOVEN WE HIER NOG IN?

2007-2010 Werkt voor 2waytraffic, dat wordt overgenomen door Sony 2010 Begint samen met Frans van Hulle ReviMedia

zal ik er zaterdag zijn?’ antwoordde Frans. Inmiddels weten we dat zo’n uitnodiging vrij leeg is en niet erg oprecht, het is meer een manier waarop Amerikanen zaken met elkaar doen. Je nodigt iemand uit, maar het is niet de bedoeling dat de ander op de uitnodiging ingaat. Daar doen wij nog steeds niet altijd aan mee. Wij proberen onszelf te blijven. En als we zin hebben in zo’n barbecue, gaan we gewoon.” Is de handel in leads voor jullie een bevredigende activiteit? “Wij zijn twee eenvoudige jongens uit Almere en Terneuzen die hier in de VS iets aanbieden waarvan bedrijven langzaamaan zeggen: ‘Ja, dat hebben we nodig.’ We bekijken nu of we onze software ook kunnen verkopen. Ze missen de technologie, en die kunnen wij leveren.” En daar halen jullie je kick uit? “Ja. En dat er veertig man bij ons werken die dat heel gaaf vinden. We hebben vorig jaar 7,1 miljoen dollar omzet gedraaid, ons bedrijf staat! Dat geeft de kick.”

’

Wordt de wereld werkelijk beter van ReviMedia? “Dat is maar hoe je het bekijkt. We proberen een gezonde balans te vinden door duurzaam te zijn. We planten bomen in Panama om CO2-neutraal te blijven. We zijn zowel economisch als ethisch duurzaam. Maar de wereld verbeteren? Nee. We verzorgen voor een groep mensen een inkomen en hopen dat we consumenten kunnen helpen bij het maken van een verantwoorde keuze. Dat is voor ons een stap in de goede richting. Maar we zijn geen Elon Musk, die de hele wereld van zonnepanelen wil voorzien.” revimedia.com

DEC 2015

BIERVILTJE KLEDINGREK DESIGN PRODUCTONTWIKKELING

EEN MOBIEL KLEDINGREK IS VAAK VERSCHRIKKELIJK INSTABIEL. ARJAN KAAN ONTWIKKELDE HET NA JARENLANG WERKEN IN DE MODEBRANCHE UIT PURE FRUSTRATIE OPNIEUW: DE SOOPL FASHION TROLLEY. Katja Keuchenius

2.19 min.

DEC 2015

... EN DE PRAKTIJK

JEROEN VOLK (42) Oprichter en ceo van InvoiceSharing, specialist in de verwerking van elektronische facturen OPGERICHT 2013 WERKNEMERS 10 LOCATIE Rotterdam

Jeroen Volk had met InvoiceSharing, de clouddienst voor het verzenden en verwerken van e-facturen, aan klanten geen gebrek. Maar aan klanten die ook wilden betalen des te meer. Met Value Proposition Design vond hij de sleutel.

k had voor mijn startup Invoice-Sharing het Business Model Canvas al eens ingevuld, maar werd bij Startupbootcamp in Londen pas goed gedrild in met name Value Propo sition Design. Dat heeft me wel de ogen ge opend. Een van de allereerste lessen: vergeet alles wat mensen je hebben verteld over je product. Iedereen vond het gaaf en stoer wat we deden, maar niemand betaalde ons er voor. Dan blijft het waardeloos. Invoicesharing had een goed verhaal: natuur lijk is het noodzakelijk om te controleren of elektronische facturen aan alle boekhoud kundige eisen voldoen. En het was fantastisch dat onze software ze tot op regelniveau herkent en inboekt. Maar gebruikers laten betalen voor die laatste slag, dat lukte dus niet. Met de vertaalslag naar verschillende marktsegmen ten hadden we moeite. De Value Proposition Design-methode schrijft voor dat je de boer opgaat. Potentiële klanten bellen en bezoeken, vragen naar hun pijn en waar je ze mee kunt helpen: de pains and gains. En het dan vooral niet hebben over je DEC 2015

product, alleen vragen stellen. Als je op LinkedIn mensen vraagt of ze dertien minuten hebben om je te vertellen wat belangrijk is in hun werkende leven, krijg je vaak goede respons. Met behulp alle feedback werkten we constant ons Value Proposition Canvas bij. Strategyzer, het bedrijf van Oster walder, biedt dat online aan. De tool dwingt je kort en bon dig te formuleren en denken. Iets kan in je hoofd een logisch verhaal zijn, het is ineens heel confronterend als je het in je canvas moet invullen. Een marktsegment kan heel kansrijk lijken, tot je het aantal gebruikers vermenigvuldigt met wat ze bereid zijn te betalen. Ik vond uiteindelijk de pain relievers en gain creators waar mee ik mijn propositie moest inkleden om klanten te over tuigen. Toen we afgelopen voorjaar onze software als boek houdrobot ging aanprijzen, viel echt het kwartje. Grote softwarepartijen leveren het product nu onder eigen naam mee, accountants snappen ook de toegevoegde waar de. We draaiden binnen zes maanden break-even! We heb ben ons product wel doorontwikkeld, maar in technische zin hebben we niet veel aangepast. Maar hoe en aan wie we vertellen wat we doen, is totaal veranderd.”

THEMA: INTERNATIONAAL EXPATS ONDERNEMEN CULTUUR

HAPPY IN HOLLAND

‘ NEDERLANDERS HEBBEN BEHOEFTE AAN EEN DUIDELIJKE STRUCTUUR, DAT HEB IK MOETEN LEREN’ 38

SUKHBIR JASUJA (41) Uit New Delhi, India In Nederland sinds 1996 Wat medeoprichter en ceo van ITpreneurs 150 werknemers (van wie 45 in Nederland)

DEC 2015

THEMA: INTERNATIONAAL EXPATS ONDERNEMEN CULTUUR

Wie ambities heeft, vindt Nederland al snel te klein. Toch zijn er ook buitenlanders die vanuit de polder prima zaken doen. Hoe kijken expat-ondernemers aan tegen Holland in business? Kaya Bouma

Janneke Aronson

6.30 min.

huis uitgenodigd worden bij een Nederlandse collega. Voor SUKHBIR JASUJA (41) geldt het als een prestatie van wereldformaat. “In de meeste landen is het heel normaal dat je bij elkaar over de vloer komt, in Nederland heb je echt iets bereikt als een collega je in zijn huis toelaat.” Het is een van de eigenaardigheden van Hollanders: ze houden werk en privé strikt gescheiden. Jasuja kan het weten. De van oorsprong Indiase ondernemer runt al bijna vijftien jaar zijn IT-bedrijf vanuit Rotterdam. Maar die starre negen-tot-vijfmentaliteit die veel Nederlanders erop nahouden, het blijft wennen. Zoals laatst, toen een groep Amerikaanse zakenrelaties naar het hoofdkantoor van ITPRENEURS kwam. “Als wij op bezoek gaan bij collega’s in Amerika, leggen ze ons echt in de watten. Ze nodigen je thuis uit, nemen je ’s avonds mee de stad in. Ze doen er kortom alles aan om het je naar de zin te maken.” En wat deden zijn Nederlandse medewerkers toen de Amerikanen kwamen? “Om vijf uur ’s middags keken ze naar de klok: ‘De werkdag zit erop, wij gaan naar huis.’ De buitenlandse gasten mochten zichzelf vermaken.” Waar ambitieuze Nederlanders het liefst hun koffers pakken om een bedrijf te beginnen in Silicon Valley, DEC 2015

THEMA: INTERNATIONAAL EXPATS ONDERNEMEN CULTUUR

GEOFF COLLIER (59) uit Montreal, Canada in Nederland sinds 1980 Wat medeoprichter en directeur van Fox Productions en Fox Souvenirs

een teamgenoot toen hij voorstelde om samen een bedrijf te beginnen.” Collier had een grafische opleiding gedaan, studeerde in de VS business administration en runde eerder in Canada zijn eigen schoorsteenveegbedrijf. De twee besloten samen T-shirts te bedrukken met grappige opschriften en tekeningen. Ook buiten het ijshockeyseizoen bleef Collier in Nederland voor zijn kersverse bedrijf, Fox Productions. “We verkochten onze shirts aan winkels op de Kalverstraat en moesten al snel verhuizen naar een groter pand.” Inmiddels is daar nog een bedrijf uit voortgekomen: Fox Souvenirs, dat textiel bedrukt voor toeristen. Niet alleen in Amsterdam hangen zijn T-shirts met tulpen en wiet, ook in Barcelona, Praag en nog twaalf Europese steden zijn ze te koop. Typisch Nederlands zakendoen is volgens Collier vooral sociaal zakendoen. “Als je hier een afspraak hebt met een klant, is het niet: wanneer kun je leveren en wat kost het? Maar: hoe gaat het met jou, ben je nog op vakantie geweest? Nederland is een sociaal land, voor zakenbesprekingen wordt de tijd genomen.” Ook prettig is de internationale houding van Nederlandse ondernemers: op congressen gaat het over wat er buiten de grenzen gebeurt. Een groot contrast met de States of Canada, waar sommige mensen denken dat Brussel de hoofdstad van Nederland is.” Je als buitenlandse ondernemer vestigen in Nederland is een verhaal van plussen en minnen. En al kunnen ze hier prima uit de voeten, geen van de expat-ondernemers voelt zich voor altijd gebonden aan Nederland. Zo makkelijk als ze kwamen aanwaaien, zo snel kunnen ze ook weer weg zijn. Dat geldt in elk geval voor Jacobs en Ioannidou: “Om door te groeien is het voor ons slim om te kijken naar een plek als de VS. Daar zijn meer kansen voor startups.” De bedrijven van Jasuja en Collier hebben al meer wortel geschoten, zij zullen hier voorlopig wel gevestigd blijven. En persoonlijk? Jasuja: “Ik ben hier nu, af en aan, al bijna twintig jaar. Mijn vrouw en kinderen wonen hier, we hebben het fijn. Toch is het goed om ook eens andere plekken van de wereld te zien en vanuit daar verder te bouwen aan ITpreneurs.” Ook Collier pakt misschien nog wel eens zijn spullen, na dertig jaar Nederland: “Ik zal hier altijd een huis houden, maar mijn vrouw en ik willen best nog eens een tijd ergens anders wonen.”

DEC 2015

GRATIS ADVERTEREN ONDER 150.000 ONDERNEMERS EN INVESTEERDERS?

WORD NU LID VAN

EN ONTVANG DIRECT DE VOORDELEN: PE

R JA A R

€99 ex. btw

üü Vergroot je vindbaarheid met een seo-vriendelijk profiel op Sprout.nl üü Promoot jouw product bij ondernemers en investeerders met een online advertentie üü Blijf up to date en ontvang Sprout Magazine op je deurmat én digitaal üü Netwerk met Sprout-members tijdens exclusieve kennis- en netwerkevents üü Onderneem slimmer met onmisbare informatie in de how-to-database

SPROUT.NL/JOIN EN MELD JE AAN!

GA NU NAAR

THEMA: INTERNATIONAAL PRODUCTIE OUTSOURCING ADVISEURS

EERSTE HULP BIJ OUTSOURCING

specificaties, kwaliteitseisen en levertijden. Alles wat je niet in detail specificeert, kan anders worden geïnterpreteerd.” Inkoopcontracten, daar hechten ze in Zuidoost-Azië net iets minder belang aan dan bij ons. Het gebeurt zelfs dat een leverancier na een paar succesvolle bestellingen ineens van materialen switcht om zijn marge te verbeteren. Dat zorgt voor zure gezichten zodra de container in Rotterdam opengaat. “In Europa plaats je een order, je doet de aanbetaling en dan kun je rustig afwachten tot de producten conform de eisen worden opgeleverd. In China begint het echte werk pas na de aanbetaling”, aldus Duyfjes. Blijven monitoren dus. Een klant van Duyfjes had zijn contactpersoon van de fabriek vooraf een sample gegeven, zodat hij de order kon volgen en controleren. “Maar na drie maanden bleek dat ding nog steeds in zijn bureaulade te liggen! Niemand in de fabriek die het voorbeeld had gezien en als gevolg daarvan hadden ze maar een eigen interpretatie gegeven aan de vorm en specificaties van het product.”

RVO De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) helpt bedrijven bij het vinden naar een productiepartner in het buitenland. “Dat begint met een intakegesprek waarna we via de ambassade in het betreffende land gaan zoeken naar een match. Dat kan van alles zijn. Van een fabriek in Vietnam tot een tussenpersoon in China die ter plekke voor jou het productieproces kan monitoren”, aldus Frans Nederstigt van de RVO. We R Asia In zo’n veertig Chinese fabrieken rollen producten van de lopende band die bestemd zijn voor de Europese klanten van We R Asia. Van de BMX-fietsen van Meybo tot en met merchandise voor Fletcher Hotels. Naast de thuisbasis in het Brabantse Uden heeft We R Asia nog een eigen kantoor in Dongguan, niet ver van Hongkong. Duyfjes Trading Van confettiproppers tot loungebanken en chipkaartlezers: de klanten van Duyfjes Trading zitten in tal van verschillende branches. Het bedrijf heeft een kantoor in Bussum en in Sjanghai en assisteert ondernemers bij het sourcen, inkopen en managen van hun productieketen in China.

DO IN POLEN

minste • Maak afspraken ten bevestig en f ora vo ek we een n. ore tev van g ze een da t de • Houd rekening me het regeltjescultuur die gen. zakendoen kan vertra

DON’T IN POLEN •H iërarchie spee lt een belangrijk e rol, Polen houd en niet van prat en met mensen di e geen beslissing s bevoegdheid he bben. •D enk niet op de korte termijn, vertrouwen en netwerk opbouw en kost tijd.

DEC 2015

THEMA: INTERNATIONAAL PRODUCTIE OUTSOURCING ADVISEURS

gevolgen voor je cashflow te beoordelen. Een alternatief is gebruikmaken van bijvoorbeeld Sinosure, een Chinese kredietverzekeraar waar maar weinig mensen het bestaan van kennen. Die maakt het onder voorwaarden mogelijk om pas na levering te betalen”, vertelt Duyfjes. Onenigheid over prijs, kwaliteit en levering komt zoals gezegd voor. Dan is het maar te hopen dat je je orderbevestiging compleet en duidelijk hebt laten opstellen. In het Engels én in het Chinees en zonder een millimeter ruimte voor eigen interpretatie. “Inclusief foto’s en tekeningen van wat er moet gebeuren, maar ook plaatjes van afwijkingen die je niet zult accepteren”, aldus Duyfjes. “Mocht je er bij een geschil samen niet uitkomen, dan kun je als buitenlands bedrijf tegenwoordig je gelijk halen in de rechtbank. Maar dat is best een ingewikkeld proces en reken daar zeker niet op substantiële schadevergoedingen.”

‘RELIGIE SPEELT IN VIETNAM GEEN ROL’ Wie Monique Ansink Bedrijf Excellent Products BV Wat spanbanden, sleepkabels, snelbinders en bagagenetten Made in een eigen fabriek in Vietnam

Natuurlijk, de lonen liggen er een stuk lager dan bij ons. Maar de keuze om juist in Vietnam een fabriek te openen, was voor Monique Ansink niet alleen een kwestie van geld. “Voor het produceren van snelbinders heb je veel rubber nodig. Dan is het handig als je dicht bij de evenaar zit, want alleen daar groeien rubberbomen. En in tegenstelling tot landen als Maleisië of Indonesië speelt religie in Vietnam geen rol. Dat vind ik wel prettig.” De dagelijkse leiding in haar fabriek in Ho Chi Minhstad is in handen van twee Aziatische zakenpartners. Elke maandag is er MT-overleg via Skype. “Zij werken op onze server in Nederland met het boekhoudsysteem van Exact en zo kunnen we op ieder moment van de dag zien hoe het gaat. Dat blijkt toch wel nodig als je in Azië spullen produceert. Zonder enige financiële grip word je al snel een melkkoe.” De circa vijftig werknemers in de fabriek krijgen 20 procent meer betaald dan het minimumloon in Vietnam. Er is schoon drinkwater, de toiletten worden dagelijks gereinigd en tussen de middag krijgt iedereen een gratis lunch. Ongekende luxe voor de gemiddelde Vietnamese arbeider. “Ik heb vanaf het begin geprobeerd om alle normen die wij kennen ook daar door te voeren. Dat is soms lastig. Hier in Europa zijn we namelijk niet altijd bereid om een hogere prijs te betalen. Ook heb ik meegemaakt dat werknemers weggingen, omdat ze bij ons niet langer dan tien uur per dag mogen werken. Zelf heb ik veel hulp gehad van de BSCI, het Business Social Compliance Initiative, een platform voor bedrijven die oog hebben voor de werkomstandigheden in de toeleveringsketen. Zij kunnen je bijvoorbeeld helpen met het opstellen van een code of conduct.”

DEC 2015

www.sublimefm.nl

‘JAREN GELEDEN WON IK HET OPSTARTGEVECHT. IK WILDE HET NIET OPNIEUW AANGAAN’

H Ondernemer Mark Vletter (34) is oprichter en eigenaar van Voys, aanbieder van zakelijke telefonie. Hij is daarnaast blogger, spreker en gastdocent op de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanze Hogeschool Groningen. DEC 2015

MARK VLETTER

INTERNATIONALISEREN? DAT DOEN WE WEL EVEN! 1.53 min.

et klinkt groots, een multinational. Je hoort Tommie al “poeh hé!” zeggen. Het leek me verrassend simpel. Een virtueel adres was zo gevonden, een lokaal telefoonnummer is - bij een goede telecomaanbieder met een paar muisklikken geregeld. Nu de website nog vertalen en we konden de grens over. Dacht ik. In de praktijk bleek de internationalisering van Voys wat meer werk. Een inschrijving bij de lokale KvK, een bankrekening openen, het proberen te begrijpen van de lokale fiscaliteit en andere regels: het gaat er in ieder land anders aan toe. Maar uiteindelijk worstelden we ons met wat liefde, geduld en tripjes naar het nieuwe vestigingsland door de papierstapel heen. Gefeliciteerd! Voys was getransformeerd in een multinational. Maar toen begon het echte werk. Ik kwam erachter dat ik – alle voorbereidingen ten spijt – toch beter met lokale partijen in gesprek kon gaan om de markt te

leren kennen. We stelden de plannen bij, pasten het product aan zodat het lekkerder landde. Een ander probleem was de serviceen salesdesk: die dachten we te kunnen inrichten op Engels als voertaal. Toen bleek de klant toch liever de lokale taal te horen. De tone of voice in de marketingcampagne was nét niet de juiste, waardoor het aantal nieuwe klanten tegenviel. Al met al bleek het verrekte lastig om het product aan de man te brengen met een club niet lokale collega’s. Een tweede poging vanuit Nederland, met mensen die in het land van vestiging geboren en getogen waren - liep op niets uit. De spoeling is dun, waardoor flink opschalen nooit een succes wordt. Wie gaat de kar trekken? Had ik zelf de energie en drive om alle stappen die ik jaren geleden in Nederland zette opnieuw te doorlopen? Had ik iemand die dit internationale avontuur aandurfde en die ik het ook zag doen? Jaren geleden won ik het opstartgevecht. Ik wilde het niet opnieuw aangaan. Lo-

kaal een ceo vinden bleek een drama, dus stuurde ik iemand die kant op. Samen startten we de lokale werving. Goede mensen vinden bleek lastig, maar het lukte en we hadden een prachtig team dat stond te popelen om aan de slag te gaan. Bas en Athini zitten inmiddels twee jaar in Zuid-Afrika, waar ze met zaken worstelen die ik bij mijn start ook meemaakte, maar dan net iets complexer. Bas: “Ik wil die toestellen die je me hebt toegestuurd bij de douane ophalen, maar daarvoor moet ik een btw-nummer hebben. Dat krijg ik alleen bij minimaal 50.000 euro omzet, maar zonder die telefoons maak ik geen omzet. Hoe regelen we dit?” Steven en William zitten nu een paar maanden in België, waar zakendoen ook echt anders gaat dan bij ons. En terwijl het in eerste instantie zo kinderlijk eenvoudig leek, denk ik nu bij iedere worsteling die zij doormaken: “Poeh hé, best veel werk, zo’n multinational.”

HOE IK... MARKETING DRANK KIRGIZIË

HOE K... EEN INTERNATIONALE DRANKENPRODUCENT WERD Ontwerper SIETZE KALKWIJK (36) is behoorlijk druk als drankenfabrikant en -exporteur. Hij haalt Bishkek Vodka uit Kirgizië en maakt zijn VL92 gin in Nederland. “Ik wil het verhaal achter de drank vertellen.” Miloe van Beek

Rare Fruits Council, Bishkek Vodka, VL92 Gin

5.51 min.

DEC 2015

HOE IK... MARKETING DRANK KIRGIZIË

SIETZE KALKWIJK (36) BEDRIJF Rare Fruits Council, Bishkek Vodka, VL92 Gin WAT sterkedrank met een bijzondere (geografische) oorsprong OMZET 300.000 euro START 2009 AMBITIE concessieloze producten maken

In de drankwereld wordt veel aan marketing gedaan, met gelikte etiketten die soms allerlei onzin bevatten over de herkomst van de drank. Ik wil met mijn verpakking een echt verhaal vertellen over de herkomst van de drank. Ik speel graag een beetje met de regels en probeer gewaagd te ontwerpen. In 2013 won ik samen met mijn compagnon Rick de Zwart de prestigieuze Dieline Designaward voor onze gin. Een met de hand gegraveerde fles van Johny Walker werd tweede, derde was Absolut Vodka met een serie flessen waarop een verfrobot een ingenieus spetterpatroon had gemaakt. Dat die miljoenenprojecten verloren van een klein ginnetje uit Vlaardingen zonder marketingbudget, gaf wel een lekker gevoel. We wonnen dat jaar ook een bronzen Pentaward, een conservatievere tegenhanger van die prijs. In 2013 begon de onrust in Oekraïne. Al voor het in het nieuws kwam, wisten transporteurs dat het gevaarlijk ging worden. In februari werd het wegtransport van mijn wodka vanuit Moskou stopgezet. Ik ben gaan zoeken naar andere routes, via Afghanistan of andere islamitische landen is niet handig, maar Bishkek ligt op de vermaarde zijderoute. Hopelijk kan ik die volgen, via de weg naar China en dan 4500 kilometer naar Sjanghai. Vanaf daar kan het gemakkelijk naar Rotterdam. Het is waanzinnig om zoveel trucs uit te moeten halen om de wodka hier te krijgen, daardoor zal het altijd klein blijven. Ezeltjes

Naast de wodka en de gin run ik samen met m’n compagnon Rare Fruits Council. Met de wereld als speelveld willen we het verhaal achter mooie, kleine producten vertellen. We zijn bezig met een 25 jaar oude Brits-Guyaanse rum, die we in een mini-oplage gaan bottelen. Het is liefhebberij, maar we zijn heel streng voor onszelf. Het moet perfect worden: de smaak, het uiterlijk, de fles. Verder maken we een 100% moutwijnjenever. Nederland kent een mooie jenevertraditie, maar de prijsvechters hebben het mooiste basisbestanddeel, de moutwijn, eruit gesloopt. Er loopt ook een project met een authentieke mezcal, waar ook tequila van wordt gemaakt. Die wordt nog met ezeltjes in de bergen van Mexico gemaakt. Als productontwerper doe ik nog twee tot drie grote klussen per jaar, daar kan ik van leven. Ik heb de Waka Waka Light ontworpen bijvoorbeeld, en de Aeron Chaise. Ik zie mezelf als pionier, mijn oeuvre hoeft niet vast te pakken te zijn, ik hang overal tussenin.” DEC 2015

FAILURES MINERAALWATER PARTNERS HAPPY END

‘NIET ALLE KANSEN ZIJN OOK KANSEN’

PATRICK DE NEKKER (43, vooraan) en HENK WITTEVEEN (49) startten acht jaar geleden met EARTH WATER. Voor ze

internationaal doorbraken, moesten ze heel wat hobbels nemen. Miloe van Beek 56

Bas Losekoot

2.54 min.

DEC 2015

PHILIP TEST DINGEN HORLOGE ONDERNEMERSECHTPAAR INNOVATIE

PHILIP TEST DINGEN FREDERIQUE CONSTANT HOROLOGICAL SMARTWATCH Philip Bueters

Daan Paans

1.36 min.

We kennen een handvol Nederlandse horlogemakers, maar slechts één durfde het aan om zich vanuit het hol van de leeuw in te vechten in de Zwitserse industrie. Ondernemersechtpaar Peter (52) en Aletta (50) Stas levert onder het eigen merk Frederique Constant ‘betaalbare’ luxe klokken. Met ingekochte uurwerken, maar steeds vaker ook met manufacturen die ze zelf ontwikkelen volgens de regels van het klassieke Zwitserse vakwerk. Voor een speler uit het middensegment tamelijk bijzonder. Dit rosé vergulde polssierraad is van een andere categorie. De Stassen noemen het een Horological Smartwatch: Silicon Valley en Zwitserland komen erin samen om het beste van twee werelden te verenigen. Maar dat zie je alleen als je weet dat de kleinste handgepolijste wijzer je stappen bijhoudt. Een keer klokje rond betekent dat je 100 procent van je doel hebt bereikt. Met slechts één drukknop maakt de horological smartwatch verbinding met een app die je stappen bijhoudt, inzicht geeft in de kwaliteit van je slaap en ervoor zorgt dat de Zwitserse hybride in elke tijdzone gelijkloopt. Ook nuttig: bij te weinig activiteit slaat de Frederique Constant desgewenst alarm. En dat alles houdt hij meer dan twee jaar vol op één batterij – dragers van een klassiek horloge willen niets te maken hebben met zoiets banaals als opladen.

Fraai uitgevoerd, maar ook heel slim bedacht van de Stassen. Door de opkomst van het kwartshorloge ging de Zwitserse industrie ooit bijna ten onder, dat willen ze niet een tweede keer laten gebeuren met de smartwatches van Apple en de rest. Blijkbaar waren er Nederlanders nodig om een joint-venture met een activity trackingspecialist te sluiten. “We zijn een relatief jong merk, vergeleken met onze buren Piaget, Patek Philippe en Rolex en andere dinosaurussen”, zegt Aletta Stas. “Wij schatten dat een redelijk percentage van de 21 miljoen kwartshorloges die Zwitserland jaarlijks exporteert, een smartfunctie zal krijgen.” Omdat elektronica altijd gaat over grote volumes, heeft Stas ook collega-horlogiers betrokken bij zijn analoge smartwatch. Mondaine heeft zijn eigen versie al gepresenteerd, binnenkort volgt een ander merk. De vraag naar het horological smartwatch is inmiddels bewezen: dit jaar denkt Stas er 15.000 uit te leveren, op een totale afzet van 140.000 klokken. Zo helpt het fenomeen smartwatch de Neder-Zwitsers vooruit. “Het vergroot de aandacht voor traditionele horloges: ben je eenmaal gewend een activity tracker te dragen, kijk je misschien ook eens naar iets moois voor om je pols.”

prijs: 995 euro frederiqueconstant.com

DEC 2015

‘VRAAG JE KLANTEN WAT ZE ZOUDEN MISSEN ALS JE ER NIET MEER BENT’

Jan van Setten is expert in gedragsverandering, klantgerichtheid en leiderschap. Hij schreef onder meer de bestseller De Klantenfluisteraar. JAN VAN SETTEN

JE CONCURRENTEN KIES JE ZELF 1.45 min.

Heb je eigenlijk nog veel concurrenten in jouw branche? Ja? Weet je nog waarom je daarvoor hebt gekozen? Voor die concurrenten, ja. ‘Daar heb ik niet voor gekozen’, zul je denken. Toch heb je dat (onbewust) wel degelijk gedaan. Als je diensten of producten levert die reeds bestaan, heb je automatisch een aantal concurrenten. Lever je ze op een wijze die ook al langer bestaat, met mensen die zich niet onderscheiden en hanteer je ook nog eens vergelijkbare prijzen, dan kom je zelfs een flink aantal concurrenten tegen. De kunst is om specifiek herkend, erkend en gewaardeerd te worden. Een tijd geleden liep ik een zaak binnen met een bord op de deur ‘Wij zijn gespecialiseerd in alles’. Ik liep nieuwsgierig naar binnen en zei tegen de medewerker die me tegemoetkwam: ‘Maar dat heb ik helemaal niet nodig: ‘alles’.’ ‘Geeft niet’, zei hij, ‘dat hebben we ook’. In totale verwarring verliet ik de zaak. Waarin ben jij schaars en aantrekkelijk? Zodra je aan deze twee basisvoorwaarden voldoet, creëer je het ‘Drie Dolle Dwazen Dagen-effect’. Sinds 1984 heeft de Bijenkorf succesvol gebruikgemaakt van deze twee principes met zijn driedaagse verkoopfeestje. Eind oktober is de laatste editie van deze dolle dagen de geschiedenis ingegaan en ze komen ook nooit meer terug. De Bijenkorf kiest voor DEC 2015

de ‘Premium Experience Strategie’, aldus de toelichting, daarom zullen prijspromoties steeds verder worden af gebouwd. Als je bewust kiest voor welke behoeftegroep je er wel en niet wilt zijn, word je ook door hen herkend, gekozen of bewust niet gekozen. Durf je te kiezen, zoals de Bijenkorf heeft gedaan? Dat voelt als verliezen. Maar door niet te kiezen, verlies je uiteindelijk veel meer. Als je wil weten waar jouw bedrijf schaars en aantrekkelijk in is, kun je dat verwarrend eenvoudig checken. Vraag het je klanten. Op prikkelende wijze: ‘Wat zou u missen als wij er niet meer zouden zijn?’ Het antwoord op deze vraag weerspiegelt wat je klanten het meest van waarde vinden. Goede kans dat ze dingen noemen die niet specifiek op je factuur terug te vinden zijn. Wanneer je de genoemde zaken bewust in ere houdt en uitbouwt, versterk je je onderscheidend vermogen en verleng je je uiterste houdbaarheidsdatum. Begin er vandaag al mee door een simpele aanpassing op je website. Voeg eenvoudigweg de volgende zin toe achter of onder je merknaam: ‘Niet voor iedereen…’. Een potentiële klant die dit tegenkomt als hij over je website surft, zal denken: ‘dat zullen we nog wel eens zien!’ Grote kans dat hij contact met je opneemt, zodat jij kunt checken – in zijn belang – of hij wel of niet bij je past.

INTERVIEW GROWNUP CLOUDOPSLAG SILICON VALLEY

DE GOOCHELTRUCS VAN

BOX

In Nederland is hij onbekend, maar in Silicon Valley een rockster: AARON LEVIE (30). Samen met studiegenoot DYLAN SMITH bouwde hij cloudopslagdienst BOX vanuit een garage uit tot een beursgenoteerde wereldspeler met 40 miljoen gebruikers. Remy Gieling

Getty Images / Box

7.12 min.

DEC 2015

INTERVIEW GROWNUP CLOUDOPSLAG SILICON VALLEY

DEC 2015

INTERVIEW: AARON LEVIE GROWNUP CLOUDOPSLAG SILICON VALLEY

OX IS EEN SILICON VALLEY-STARTU P volgens het boek-

je. De clouddienst voor het opslaan en delen van bestanden groeit tegen de klippen op en haalde meer dan 550 miljoen dollar op bij investeerders voordat hij begin dit jaar naar de beurs ging. Winst heeft het bedrijf van Aaron Levie in zijn tienjarige bestaan nog nooit gemaakt. Zolang concurrenten als Dropbox en Google in je nek hijgen, is groei belangrijker. AARON LEVIE zelf past ook naadloos in the Valley: charismatisch, enthousiast, een paar feloranje sneakers onder zijn pak en een wolkjespatroon op zijn sokken. Levie staat bekend om zijn goocheltrucs en scherpe humor. Als we hem in San Francisco spreken op het congres dat Box jaarlijks organiseert, heeft hij net Applebaas Tim Cook gevraagd wie er moeilijker in de omgang is, Taylor Swift of de activistische aandeelhouder Carl Icahn. Levie wijst naar onze Androidtelefoon: ‘Die heb je toch niet aan Tim laten zien, hè?’

DO IN INDIA

cal presence’: • Zorg voor ‘lo ak ndoen lukt va succesvol zake . derland niet vanuit Ne cratische ng met bureau ni ke re d ou H • rompslomp.

Wij kennen Box in Nederland nauwelijks. Wat doen jullie eigenlijk? “Box helpt bedrijven hun documenten en data veilig op te slaan in de cloud. Dat kunnen contracten zijn, maar ook advertentiecampagnes of presentaties. Die kun je gebruiksvriendelijk delen met anderen zodat je samen kunt werken aan een project. We hebben snelgroeiende, jonge ondernemingen als Uber, Tesla en Airbnb als klant, maar ook gevestigde namen: General Electric en Coca-Cola.”

DON’T IN INDIA • Vat het schu dden van he t hoofd van ee n zakenpartn er niet op als af wijzing of ‘n ee’, dit is slechts een teken va n begrip. • Een afspra ak is niet ge maakt voordat de ha ndtekening is gezet, reken je dus niet te vroeg rijk.

Box richt zich, als relatief klein en jong bedrijf, op grootzakelijke klanten: bedrijven met duizenden medewerkers. Is dat geen lastige markt? “Ongelofelijk lastig. We zijn nu tien jaar bezig, het heeft ons vier jaar gekost om een product te maken dat geschikt is voor grote bedrijven. We hebben vooral flink moeten investeren in technologie. Het is nogal een verschil of je een bedrijf met vijf tot vijftig medewerkers bedient of een organisatie met een half miljoen gebruikers. Grootzakelijke gebruikers stellen strenge eisen aan veiligheid, ook vanwege wettelijke verplichtingen en eisen van toezichthouders, zaken waar kleine bedrijven vaak minder mee bezig zijn. Zij kunnen binnen drie minuten beslissen dat

DEC 2015

INTERVIEW: AARON LEVIE GROWNUP CLOUDOPSLAG SILICON VALLEY

50.000 KLANTEN 40.000.000 GEBRUIKERS 1158 WERKNEMERS 23-1-2015 KREEG BOX NOTERING AAN DE NASDAQ $ 12,96 WAS DE KOERS EIND NOVEMBER 2015 TOTALE MARKT WAARDE 1,57 MLD 295 MLN OMZET (VERWACHTING 2015)

en ze niet bijschoolt in de fundamenten van jouw bedrijf. De andere optie is: mensen aannemen die jouw visie versterken, groter en krachtiger maken. Bij Box is dit laatste gelukt: donze medewerkers voelen hoe belangrijk kwaliteit is en hebben dezelfde ideeën over waar ons bedrijf op voortbouwt. Dat is ongelofelijk gaaf. Ik geloof er heilig in dat onze producten daardoor zijn verbeterd de afgelopen jaren. People are all that matters.” Een tiener die school niet afmaakt en vanuit de garage een bedrijf begint dat naar de beurs gaat. Dat doet denken aan de jongens van Apple en Microsoft. Hoe voelt het om tot dit illustere clubje te horen? “Onwerkelijk, als een droom, hoewel ik niet genoeg slaap krijg om veel te kunnen dromen. Toen we Box begonnen, wilden we een makkelijke manier om documenten te kunnen delen om er samen aan te werken. We konden toen niet vermoeden dat er iPads, iPhones en Android-apparaten zouden komen, dat mensen zo snel en zoveel online zouden gaan samenwerken.” Als Box niet zou bestaan, wat zou je dan doen? “Ik zou in elk geval geen goochelaar worden. Als er één beroep lastiger is dan dit, dan is het wel professioneel goochelaar. Pfff, wat een vervelende vraag eigenlijk: er gebeuren zoveel gave dingen in de wereld op dit moment. Er is een overvloed aan awesome opportunities: kijk naar virtual reality, biotech of ruimtevaart. Elk van deze marken heeft zoveel potentie. Ik denk dat ik het ontzettend lastig zou vinden een keuze te maken voor het een of ander. Het is maar goed dat dit Boxverhaal zo goed aanslaat!” box.com

DEC 2015

FEATURE: CROWDFUNDING FINANCIERING FAILURE COMMUNICATIE

Ondernemers worden gek gemaakt met crowdfunding als alternatief voor een banklening. Maar CROWDFUNDING IS GEEN EASY MONEY – zeker niet als het misgaat. Philip Bueters Getty Images 6.36 min. 66

DEC 2015

FEATURE: CROWDFUNDING FINANCIERING FAILURE COMMUNICATIE

achteraf bezien niet zo verstandig. “Dat bestaat natuurlijk niet, die claim heb ik na één dag geschrapt.” Maar het kwaad was al geschied. Hackers en veiligheidsexperts raakten geïrriteerd en maakten hem wekenlang het leven zuur. Ze doneerden 1 dollar, alleen maar om los te kunnen gaan in de commentaren bij zijn project. Ravelli zou naïef zijn, de boel misleiden of ten minste een ongelofelijke nitwit zijn. Terwijl de haat-tweets over Ravelli bleven rondgaan, legde een hacker de site van Veil Systems plat. Hij eiste 1000 dollar aan bitcoins om met zijn actie te stoppen. Ravelli, die opereert vanuit Detroit, deed aangifte bij de FBI en verzocht Kickstarter herhaaldelijk om de gegevens van zijn plaaggeesten. “Ik ben laaiend op Kickstarter. Het heeft me een jaar gekost om het project gevalideerd te krijgen, vervolgens laten ze me aan mijn lot over. Ze reageren niet op verzoeken om spam te verwijderen. Kickstarter heeft de gegevens van de kwaadwillenden, maar geeft ze niet prijs. Ik heb ze gesmeekt: ‘Help ons, we worden afgemaakt!’ Geen enkele respons.” Ravelli is, zoals

dat heet, sadder and wiser. “Ik rekende, heel naïef, op overweldigend positieve reactie van veiligheidsmensen omdat ik wifi voor gewone gebruikers veilig maak. Vervolgens vroeg ik me af of ik echt zo verkeerd bezig was.” Voorlopige conclusie: nee. De Veil Tower deugt als concept en wordt nu verder ontwikkeld met professionele investeerders. “Die snappen ons concept beter. Kickstarter beschouw ik niet langer als crowdfundingplatform, maar als marketing- en salesplatform voor de fase waarin je al prototypes kunt laten zien en testen. In feite hoef je dan al niet meer te worden ‘gekickstart.’”

Met een shortlease auto van LeaseOnline heb ik óók in 2016 een lage bijtelling. 14%

20%

Nog even en de bijtellingsregels veranderen. Niet als je een auto van LeaseOnline gaat shortleasen. Omdat de auto’s in 2015 op kenteken zijn gezet, krijg je de bijtelling die in 2015 geldt, ook in 2016.

Click

Check ons aanbod op de site, filter op merk, model, tarief en bijtelling.

Choose

Kies zelf de periode en de kilometers en daarna kun je het contract per dag opzeggen. Vraag een offerte aan of bestel en betaal direct online.

Drive

Pechhulp, verzekering, belasting, onderhoud en reparaties zijn allemaal inbegrepen. Zorgeloos rijden zonder verrassingen.

Benieuwd? leaseonline.nl/sprout

DEC 2015

Marc van der Chijs Venture Capitalist Vancouver

voor de Snapchatgeneratie: als je Hooked downloadt, kun je verhalen lezen die bestaan uit dialogen in Whatsappformaat. Elke keer als je op je scherm klikt verschijnt het volgende bericht, zodat je als het ware door een Whatsappdialoog scrollt. De verhalen zijn voor Hooked geschreven, relatief kort en hebben vaak onverwachte wendingen. De app is gratis, maar ik vond hem zo goed dat ik een betaald abonnement genomen heb. Via de app store te downloaden

HOOKED De app Hooked maakt fictie

bereikbaar te maken voor de massa. Zijn eerste product is een handzame bitcoincomputer die zelf bitcoins genereert. Veel mensen doen nogal laatdunkend over dit idee, maar volgens mij is het plan van 21 veel groter dan het nu laat zien. Als het namelijk lukt om dit in de markt te zetten, heeft het de infrastructuur voor automatische betalingen tussen personen of computers gebouwd. Dan staan we voor een wereldwijde doorbraak in automatische betalingen. 21.co

21 Het bedrijf 21 heeft als doel bitcoin

Patrick de Laive The Next Web - Amsterdam

Ruim een jaar geleden verhuisde Amsterdammer Gerrit Jan Reinders naar Berlijn om daar zijn bedrijf BoxatWork op te zetten. BoxatWork brengt speciaal ontworpen boxen naar kantoren in vijf Duitse steden, waarin je van alles kunt opbergen. BoxatWork slaat ze op: Opslag as a Service. boxatwork.com

BOXATWORK

Daten is door alle apps (Tinder, Happn, Inner Circle) zo ongelooflijk efficiënt geworden (heb ik van horen zeggen hoor, lieffie) dat je maar beter goed voorbereid de strijd aan kunt gaan. Shaggies (nog in closed beta) zorgt ervoor dat je condoomvoorraad altijd op peil is. Je kiest je eigen hoeveelheid en elke maand arriveert een nieuw pakketje op je deurmat. Dating-app open en je bent klaar voor je next ‘shag’. shaggies.nl

SHAGGIES

kwartaal krijg je een whisky-tasting toegestuurd met vijf verschillende whisky’s, samen goed voor tien glazen. Leuk voor het pokeravondje, of genietend van je avondje vrij voor de open haard. Hik! theflavourcompany.nl

APPCOACH

70-71

Rina Joosten-Rabou Seedlink Tech - Sjanghai

Jaha – where fitness people meet is de slogan van deze app. Het is een soort Tinder voor sporters die een maatje zoeken. Ik wilde het wel eens uitproberen. Na het aanmaken van mijn profiel en interesses werden potentiële sportmaatjes in de buurt aan me voorgesteld, waarna het bekende swipen van toepassing is. Ik kan met Jaha ook specifieke doelstellingen ingeven en statistieken bijhouden. Het in Hongkong gevestigde bedrijf heeft net 1 miljoen dollar opgehaald en is gelanceerd in Amerika, waar beide oprichters studeerden. Via de app store te downloaden

JAHA

Nog een Chinees bedrijf met internationale ambities: AppCoach. Met nieuw investeringskapitaal van 10 miljoen dollar geeft het bedrijf Europese en Amerikaanse klanten met gerichte campagnes op zijn mobiele advertentieplatform toegang tot de Chinese markt. De technologie van AppCoach – een combinatie van video, interactie en beeld – heeft al wat ervaring in het buitenland. Appcoach hielp al met de lancering van 450 apps in 150 landen. appcoachs.com

PITCH STARTUP MODE KLASSIEKERS

Voormalig Karl Lagerfeld-ontwerpster MAXIME CARTENS (25) pitcht Teym, een kledingmerk dat modeklassiekers ‘wil herdefiniëren en betaalbaar maken.’ Bas van Essen Selfie 3.12 min.

Maxime Cartens ↑

DEC 2015

ACHTER DE SCHERMEN 3D-PRINTERS INTERNATIONAAL PARTNERS

De wereldwijde makersrevolutie kan niet zonder hardware, en soms is die made in Holland. LEAPFROG levert vanuit Alphen aan den Rijn duizenden 3D-printers per jaar. Niet gek, voor een fabrikant met een geschiedenis die teruggaat tot 2012. Ronald van den Heerik

2.16 min.

De korte geschiedenis van Leapfrog begint als Mathijs Kossen (28) als stagiair gaat werken aan een 3D-printer bij AV Flexologic, het bedrijf van de vader van Martijn Otten (32). Ze leerden elkaar kennen tijdens hun studie aan de TU Delft en werden vrienden. Na een mislukte poging met een bouwpakket, slagen ze erin een 3D-printer te bouwen die voldoet aan de wensen van Martijns vader: prototypes maken van machines die zijn bedrijf ontwikkelt voor drukkerijen.

DEC 2015

ACHTER DE SCHERMEN 3D-PRINTERS INTERNATIONAAL PARTNERS

ACHTER DE SCHERMEN BIJ

LEAPFROG

DEC 2015

ACHTER DE SCHERMEN 3D-PRINTERS INTERNATIONAAL PARTNERS

De Leapfrogprinters onderscheiden zich door hun robuustheid of ‘Duitse kwaliteit’ en zijn betaalbaar voor scholen, engineers en architecten, die ze inzetten voor het maken van prototypen en modellen. De consumentenmarkt is voor Leapfrog geen doelgroep, het onderwijs wel. Er is een speciaal onderwijspakket ontwikkeld, dat in zestien lessen duidelijk maakt wat 3D-printen is, hoe het werkt en wat je ermee kunt. Uitgangspunt is een probleem dat opgelost moet worden. De pomp van een wasmachine is kapot, hoe gaat de leerling die maken? Wat is het verschil tussen het werken met een mal waarin het te vervangen onderdeel wordt gegoten en het direct in 3D printen van datzelfde onderdeel? Mathijs: “Handleidingen werken niet. Maar als je er voor de klant waarde aan toevoegt, zoals het lesprogramma dat de gebruiker aan de hand neemt en door het proces voert, wordt het ineens interessant.” Tandartsen hebben ontdekt dat de 3D-printers van Leapfrog heel praktisch zijn bij het vervaardigen van onzichtbare beugels. De gescande tanden worden uitgeprint tot een gebit, dat als mal fungeert bij de productie van de beugel.

DEC 2015

ACHTER DE SCHERMEN 3D-PRINTERS INTERNATIONAAL PARTNERS

Voor de sales is Ricoh een belangrijke partner in Europa, het Midden-Oosten, Afrika en Japan. De Leapfrogprinters zitten in het assortiment van de Japanners, die zo hier en daar praktische adviezen geven over hoe je een printer in de markt zet. Dit leidt tot tot stroomlijning en verbetering van de producten om de verkoop en vooral klanttevredenheid te vergroten. In de drie jaar dat Leapfrog bestaat hebben studievrienden Mathijs en Martijn niet stil gezeten.

DEC 2015

LEAPFROG IN CIJFERS Medewerkers 24 in Nederland 45 in Roemenië Omzet €7 miljoen Productie 3500 printers per jaar Printerprijzen Vanaf €1699 (Creatr) tot €6999 (Xeed)

TEST AWARD FLEXPLEK KOFFIE

— NATIONALE — UITSLAG

FLEXPLEKTEST POWERED BY ASUS

We zijn honderden spoorkilometers, tientallen koppen koffie en legio inspirerende locaties verder. Het testteam van de Nationale Flexplektest reisde de afgelopen twee maanden stad en land af op zoek naar de beste flexplek van 2015. REMY LUDO GIELING, hoofdredacteur van Sprout: “We krijgen regelmatig de vraag waar je als ondernemer het beste terechtkunt als je onderweg bent. Wifi is immers overal, maar waar kun je veilig surfen, werkt de printer zonder problemen en schenken ze het beste bakkie pleur? De Flexplektest geeft antwoord.”

RODNEY VOOGEL, country manager ASUS Computer Benelux, vult aan: “Met de Nationale Flexplektest helpen we zelfstandige professionals zo efficiënt mogelijk te werken door te laten zien waar ze onderweg het beste hun laptop kunnen openklappen.” Wij willen het testteam bestaande uit Karlijn Visser, Ramzi de Groot, Paul Louis Iske, Ingelise de Vries, Lorenz van Gool en Jelle Drijver bedanken voor hun inzet en enthousiasme. De Nationale Flexplektest is een initiatief van ASUS en Sprout, in samenwerking met Microsoft en NS.

FLEXPLEKTEST RESULTATEN DE BESTE FLEXPLEK MET MEERDERE VESTIGINGEN VAN 2015

TRIBES, EINDHOVEN

Testrapport van tester Paul Louis Iske: “Tribes is een totale ervaring die begint als de gastvrouw je helpt met parkeren en je een rondleiding geeft. De nadruk ligt op gezond en de bescheiden prijzen voor de catering 80

sluiten aan bij dat concept. Werken kan er in een rustige maar aangename sfeer.” 2 E SPACES, DEN HAAG 3 E REGUS, ROTTERDAM

DE BESTE HORECAFLEXPLEK VAN 2015

BAGELS & BEANS, HAARLEM

Testrapport van tester Ingelise de Vries: “Het personeel bij Bagels & Beans is vriendelijk en behulpzaam en de koffie is heerlijk. Die combinatie met rustig geroezemoes op de

achtergrond maakt dit een ideaal koffietentje om lekker een paar uur te werken!” 2 E DE YSBREEKER, AMSTERDAM 3 E GRAND CAFÉ USINE, EINDHOVEN

DEC 2015

TEST AWARD FLEXPLEK KOFFIE

ALLE GETESTE FLEXPLEKKEN 1 2 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 6 7 8 9 9 9 9

Launch Café, Herestraat 106 Groningen Bagel & Beans Haarlem 11 Stoflab Haarlem De Trein Nederland 11 The Office Operator Rotterdam Groot Handelsgebouw 11 GoodPlacetoWork Rotterdam 11 Regus Rotterdam 11 NS Business Lounge Rotterdam 11 Meetz Rotterdam 12 Ikea Utrecht 12 Maliebaan 45 Utrecht 12 La Place Utrecht 12 Igluu Utrecht 12 In de Ruimte Utrecht 11 13 Van der Valk Hotel Venlo 14 Werkstation Zwolle Zwolle 10 11

De Telefooncentrale Alkmaar iFlow Alphen aan den Rijn Seats2Meet Amersfoort Nest Amstelveen Openbare Bibliotheek Amsterdam Amsterdam The Hub Amsterdam Starbucks Amsterdam Ysbreeker Amsterdam B-Amsterdam Amsterdam Boven de Balie Amsterdam The Startup Orgy Amsterdam Het Nieuwe Kantoor Amsterdam Houthavens Goede Gasten flex café Arnhem Coffee Company Delft Spaces Den Haag Tribes Eindhoven Airport Douwe Egberts Café Eindhoven Grand Café Usine Eindhoven Broeinest Eindhoven

1 14 5 4 2

7 12

9 13

DE BESTE LOKALE FLEXPLEK VAN 2015

UIT DE TEST BLIJKT ONDER ANDERE:

BOVEN DE BALIE, AMSTERDAM

Testrapport van tester Karlijn Visser: “Boven de Balie is een ontzettend inspirerende flexplek waar creatieve professionals bijeenkomen om te werken en elkaar te versterken.

DEC 2015

De sfeer is prettig stil. Er wordt gezamenlijk geluncht en er vinden regelmatig leuke events en borrels plaats.” 2 E HET LAUNCH CAFE,

Flexplekken dienen goed bereikbaar te zijn met zowel het openbaar vervoer als de auto. Ze scoren hoger als ze beschikken over aparte meetingrooms en events organiseren. Wifi is essentieel voor flexwerkers, 80% van de flexplekken biedt uitstekende wifi aan. Goede koffie is ook belangrijk, gelukkig blijkt uit de test dat 90% van de flexplekken prima schenkt. Een te hoog hipstergehalte, te harde achtergrondmuziek en te felle belichting leiden de flexwerker af.

GRONINGEN 3E IFLOW ONDERNEMINGSHUIS, ALPHEN AAN DEN RIJN

Redactie

Stefanie Zuidberg

Anne Kruiter

José van den Haak

Guido Dongen (stagiair)

Andres van den Boor

ZEELAND. VIJF UUR MET HET OPENBAAR VERVOER MAKEN DIE MOSSELFEESTEN ECHT NIET GOED

FRANKRIJK

020 262 07 25 / MARKETING@SPROUT.NL

BULGARIJE

Marketing

FRIESLAND

Erik Touwslager

DIE BESTAAN VOOR MIJ NIET. LIFE’S TOO SHORT

020 262 07 00 / SALES@SPROUT.NL

Mahmoud Kabir

Bas Endhoven

Patrick Bröcker

Sales

Enkeling

Autobahn

Illustraties

SLOWAKIJE, EN DAN SPECIFIEK BRATISLAVA, WAAR IK VOOR EEN PROJECT WEKEN IN EENZAAMHEID DOORBRACHT

DO IN RUSLAND

Bas Westerweel

CUBA. BIJZONDER LAND! NET EVEN VERKEERD MEE KENNIS GEMAAKT

NAAR ELK LAND WIL IK WEL TERUG, MAAR NU EVEN NIET NAAR DE SINAI IN EGYPTE

ZELFS SAAIE OF VERVELENDE PLEKKEN HEBBEN IETS TE BIEDEN. MAAR ALS WE IETS MÓETEN NOEMEN: FRIESLAND

TANGER, MAROKKO

DE VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN. NA EEN PAAR DAGEN GELOOF JE HET DAAR WEL EN BOVENDIEN IS HET ER OVERDAG VEEL TE WARM

HONGARIJE. VOOR PLAT UITZICHT BLIJF IK WEL IN NEDERLAND

NOORD-KOREA. IK WAS ER VLAK NA EEN HONGERSNOOD WAARDOOR ER ZELFS VOOR BUITENLANDSE BEZOEKERS VRIJWEL GEEN ETEN WAS. EN IK WERD GEK VAN DE PROPAGANDA

LUXEMBURG. NA TWEE KASTELEN HEB JE HET WEL GEHAD EN ER IS VERDER WEINIG TE BELEVEN

GEEN IDEE, IK HEB WEL STERKE VOORKEUREN: SPANJE, AUSTRALIË, VS, MAROKKO

ANDORRA, ONDANKS ALLE TAXFREEVOORDELEN. DE HELE SKIVAKANTIE HOOGTEZIEKTE GEHAD, EN UITGAAN WAS ER OOK GEEN PRETJE! WAT EEN TRIESTE BEDOENING

BELGIË RIJD IK GRAAG DOORHEEN

DELHI, INDIA. EN IK BEN ER NIET EENS ZIEK GEWORDEN

OEZBEKISTAN. IK WERD IN TASJKENT IN DE METRO OPGEPAKT DOOR DE POLITIE, DIE MIJN DOLLARS WILDE TELLEN EN ER 100 VOOR ZICHZELF HIELD

DRIE UUR AAN DE RUSSISCHE GRENS UITLEGGEN DAT ONZE ELEKTRISCHE AUTO GEEN BENZINE OF DIESEL SLURPT HEEFT MIJN VOORLIEFDE VOOR HET LAND NIET VERGROOT

020 262 07 00 / REDACTIE@SPROUT.NL / PAUL VAN VLISSINGENSTRAAT 10E / 1096 BK AMSTERDAM

el te enpartner structure • Ook al komt je zak dat cht wa ver ers wordt laat, van buitenland ze op tijd zijn. zo mee uit Nederland, • Neem een presentje op: zorg dat je t Le . lein rse po of als bloemen je emen bevat, die geef boeket geen gele blo ef Ge e. ati rel en van een ook bij het beëindig n tal bloemen, een eve ook een oneven aan . en iss fen begra aantal is traditie bij

Daan Paans

Bas Losekoot

Gerritjan Huinink

Ronald van den Heerik

Peter Arno Broer

Janneke Arenson

Fotografie

Druk Senefelder Misset

Lithografie Djeeks

Art direction en vormgeving Autobahn

Mark Vletter

Robert Visscher

Stefan Tibben

John van Schagen

Janneke Niessen

Patrick de Laive

Rina Joosten-Rabou

Lennart Klein

Katja Keuchenius

Tijmen de Groen

Bas van Essen

Marc van der Chijs

Kaya Bouma

Medewerkers

Secretariaat Astrid Terpstra

Creatief directeur Ewald Smits

Uitgever Berend Jan Veldkamp

Online Maarten Keswiel

Eindredacteur Miloe van Beek

Chef redactie Philip Bueters

Hoofdredacteur Remy Ludo Gieling

COLOFON

NAAR WELK LAND WIL JIJ NOOIT MEER TERUG?

DON’T IN RUSLAND

• Ga er niet vanuit da t een gespreks partner op zakenniv eau Engels spreekt, neem daaro m voor de zekerheid een tolk me e. • Doe niet moeilijk bij bureaucratische procedures: je zult me er formulieren, stempels en handtek eningen moeten invullen dan je lief is, maar bij verzet worden dit er alleen nog maar meer.

DEC 2015

EXITGERICHT EN BETROKKEN PARTICIPEREN IN HET STARTUP PLUS FONDS VAN

Gevorderde startups met sterke innovaties Selectie én sturing op strategisch exitpotentieel Focus op online travel en personal care/health Betrokkenheid investeerders via 24/7 partnerweb Beproefde methode, ervaren fondsdirectie & RvA Doelkapitaal € 10 mln : 75% vol, 25% thans open

DEELNAME > € 100.000 | WWW.SMARTCAPITALNETWORK.NL | O43 – 352 36 86

Scan deze pagina met de layar-app en maak kennis met SCN online!

Eenvoudig betalingen goedkeuren.

Zodat u uw tijd goed kunt besteden.

De vernieuwde Rabo Bankieren App draait om u. Met de vernieuwde Rabo Bankieren App kunt u als ondernemer veel bankzaken zelf regelen. Bijvoorbeeld eenvoudig betalingen goedkeuren die uw boekhouding heeft klaargezet. Houdt u tijd over voor andere zaken.

Download de vernieuwde Rabo Bankieren App. Een aandeel in elkaar