THE NEW BOYS NETWORK SPROUT
interview
sprout
michael levie over de langverwachte groei van citizenm
jaar
persoonlijk
‘het vergt moed om dingen aan anderen over te laten’ — ivo elshof
omgaan met lastige mensen Rahma el Mouden → vond uiteindelijk een ceo in haar dochter Oumaima ↓
maak
plaats! FEB 2015 N° 1
wanneer neem je een ceo? feb 2015 N° 1
SPROUT.NL
€ 8,75
WIN EEN POP-UP OFFICE OP EEN BESTEMMING NAAR KEUZE
GA NAAR SCHIPHOL.NL /GO MULTINATIONAL Heeft jouw onderneming grenzeloze ambities? Maak kans op een pop-up office voor 4 weken op een Schiphol bestemming naar keuze! Doe mee op schiphol.nl/gomultinational
inhoud people business ideas
26
interview: Michael Levie, citizenm
Hij is medeoprichter, chairman en ceo van concepthotelketen CitizenM, en valt op door zijn vernieuwende kijk op de hotelsector. Michael Levie over wat er misgaat bij traditionele collega’s, samenwerken met lokale partners in Azië en de groei die anders liep dan verwacht.
16
Kickstart je bedrijf
De grote sommen crowdfunding die worden opgehaald via platformen als Kickstarter lonken velen. Maar is het echt een kickstart voor je bedrijf ? De ondernemers achter de grootste Nederlandse crowdfundsuccessen delen hun geleerde lessen.
56
interview: aglocal
AgLocal daagt in Amerika de traditionele vleessector uit. De online marktplaats koppelt consumenten rechtstreeks aan de boer voor biologisch vlees, en distribueert onder andere via Amazon. Een interview met oprichter Naithan Jones.
34 35 44 52
philip test dingen Seepje: wasnoten uit Nepal
hallengercolumn c Koen Strous over samenwerken
EN VERDER
08 14 22
Sprout & jij op de agenda bij Sprout
het netwerk van… Chocstar
gespot inspiratie: de beste ondernemersideeën
25 32
10 jaar sprout de beste en mooiste quotes!
failures Ruben Timmerman (Springest) had een falende cto
54 62 63 64
wat heb je aan stakeholdermanagement suze coacht maak helder wat je wilt
bierviltje de eerste schets van Secrid
feb 2015
wereldideeën curators uit Azië, Europa en de VS spotten de hotste startups
show me the money het belang van pre-seed funding
Herbert fileert column Herbert van Hoogdalem
70
chter de a schermen bij Brabantia
72
pitch Cloudtract pitcht voor Sprouts investeerderspanel
78
even opladen Jorgos Stein ontspant in de boksschool
80
Anouk klapt de laptop open bij Stoflab Haarlem
5
onze uitdaging: altijd de meest inspirerende spreker voor jouw evenement
Het Sprekershuys presenteert een huys vol inspirerende sprekers, trendwatchers, dagvoorzitters en juryleden. Het verbinden van deze huysgenoten aan evenementen doen we met veel plezier en persoonlijke aandacht, een waarborg voor een geslaagd evenement. sprekershuys.nl
sprout en jij verslag events visits
beeldverslag trends 2015 28 januari
Andres van der Boor
Het was een dag van ‘aha’ en ‘oja?’. In twee uur tijd namen vier experts de Sprout members in vogelvlucht mee langs de nieuwste trends op het gebied van financiering, businessmodellen, sales en technologie. Wat opviel? Jeroen Kemperman gaf tips hoe je counter intuitive tot de beste businessideeën komt, Annegien Blokpoel waarschuwde ondernemers met crowdfundplannen om nú hun slag te slaan (over een jaar lukt het misschien niet meer), Raimo van der Klein voorspelde dat we allemaal aan de Google Now en Amazon Echo gaan, en Petra Iuliano raadde aan om ‘sex with data’ toe te passen: data inzetten om mensen daadwerkelijk hun aankoop bij jou te laten doen. Heb je het event gemist of wil je nog even terugblikken? Kijk op sprout.nl/trends2015 voor het hele verslag of check onze Facebookpagina voor meer foto’s.
8
feb 2015
sprout & jij people business ideas
Sprout visits het nieuwe rtl Z
Hilversum
19
mrt
We krijgen een exclusieve sneak preview bij het nieuwe RTL Z, om te leren hoe je in het nieuws komt. En wie weet mag jij je verhaal pitchen voor RTL Z! RTL Z gaat na de zomer uitbreiden naar een 24-uurs tvzender, website en app. Hoe ziet het nieuwe RTL Z er straks uit en hoe kom je bij de makers ervan aan tafel? Dat gaan we leren tijdens deze visit. We krijgen een rondleiding achter de schermen, uitleg over hoe het nieuws gemaakt wordt en vijf members krijgen de mogelijkheid om te pitchen voor de (hoofd)redactie. Leonne van de Ven van pr-bureau De Wolven sluit af met tips om free publicity te genereren. Meld je aan & lees meer over het pitchen op: sprout.nl/visit-rtl
SPROUT EVENT Slim samenwerken
29 apr
Midden-Nederland Hoe kun je als (kleine) ondernemer slim samenwerken om nieuwe producten te ontwikkelen, meer omzet te genereren, grotere klussen binnen te halen, mooie projecten te doen? We zetten verschillende manieren van samenwerken in de spotlight, zoals werken in een collectief en kruisbestuiving met andere sectoren. Kom je kijken of er voor jou iets bij zit?
03
SPROUT VISITS Bavaria
JUNI
Lieshout Je moet er even voor reizen, maar dan krijg je ook wat! Peer Swinkels, zevende generatie in het familiebedrijf Bavaria, leidt ons rond in het hoofdkantoor en de fabriek. Als marketingdirecteur bedacht hij de controversiële stunt met de Bavariajurkjes bij het WK Voetbal in Zuid-Afrika (de beelden van knappe jongedames in ‘zijn’ jurkjes gingen de hele wereld over), hij maakte opvallende commercials met Hugh Hefner en Mickey Rourke, en wist alcoholvrij bier weer op de kaart te zetten. Leer (en proost) mee!
De Sprout events zijn gratis te bezoeken als je member bent. registreer via Sprout.nl/member feb 2015
9
sprout & jij people business ideas
hoera Sprout is 10!
jitske roos @jitskeroos
b eterrrrrr! top leesvoer met dit hondenweer. gevoel voor timing is super @sprout_nl @karinhusslage
interieur insipratie
@interieurinsp zit je dan, blij met de nieuwe @sprout_nl maar zo inspirerend dat hem al heb uitgelezen. wat nu te doen met mijn vrije vrijdagavond?
jeroen veldkamp @ jeroen_veldkamp
beste @pieterzwart, ben je van je op @sprout_nl #challengerday betoogde geloof gevallen? tÓch ’n coolblue commercial?
Het is alweer tien jaar geleden dat we de eerste editie van Sprout magazine uitbrachten. We zagen in dat decennium allerlei ontwikkelingen, trends, veranderingen en natuurlijk ondernemers voorbij komen (en vaak ook weer verdwijnen...). Op pagina 44 delen we een aantal van de meest inspirerende en opvallende ondernemersquotes uit tien jaar Sprout. We zijn daarnaast benieuwd wat jóu het meest is bijgebleven van deze tien jaar! Heb jij een speciale herinnering bij een artikel, event, nieuwsbrief of magazine-editie van Sprout? Stuur dit in een mailtje naar redactie@sprout.nl of tweet naar @sprout_nl met hashtag #sprout10. De leukste reacties publiceren we online en in de volgende editie.
anne bruinvels
@annebruinvels hoop dat @neeliekroeseu het tij kan keren zodat nlse #startups niet voor financiering nr buitenland hoeven. sprout.nl/neeliekroes @sprout_nl
klementine van vuure
@vantodonaardone at is jouw ondernemersverhaal? w tip van @sprout_nl “ken je disneyklassiekers”. een sterk verhaal wordt onthouden! bit.ly/1vnrxsf
20.442 followers
@sprout_nl @karinhusslage @miloevanbeek @maartenkes @philipbueters @rlgieling @sproutevent
25 onder de 25: wie wordt de beste jonge ondernemer van 2015? Ook dit jaar maken we ’m weer: de 25 onder de 25 lijst van meest veelbelovende ondernemers onder de 25 jaar. Ben jij jong, heb je een eigen bedrijf en timmer je lekker aan de weg? Geef je dan op voor deze lijst via het formulier op onze site. Vereisten: je bent eigenaar van een bedrijf, maximaal 24 jaar oud en liefst al even bezig. Flinke omzet & personeel zijn een pré, maar ambitie, creativiteit en ondernemerschap belonen we net zo hard! Meld je aan op: sprout.nl/aanmelden25
10
feb 2015
tips van onze partner monsterboard
Personeel vinden via social media Nu de arbeidsmarkt aantrekt, gaat de strijd om goede werknemers een grotere rol spelen. tips om te zoeken op social media. Autobahn
1.25 min.
T
witter, Facebook, Pinterest en LinkedIn: platforms die niet meer weg zijn te denken uit ons dagelijks leven. Alleen al in Nederland zitten ruim 3 miljoen mensen op Twitter en meer dan 8 miljoen op Facebook, wereldwijd zijn dat er respectievelijk 1 miljard en 200 miljoen. Vooral jongeren (geboren na 1985) zijn zeer actief op social media. Veel mensen gebruiken het privé, maar het zijn ook prima middelen om vacatures op te verspreiden of je naamsbekendheid mee te vergroten. Uit het onderzoek Visie op Recruitment Metrics 2014 blijkt dat meer dan de helft van de bedrijven verwacht in 2015 nieuwe medewerkers aan te nemen; 17 procent denkt zelfs meer personeel aan te nemen dan in 2014. Uit het onderzoek blijkt verder dat grote bedrijven openstaande vacatures op verschillende kanalen uitzetten: hun eigen recruitmentsite, via werving- & selectiebureaus én social media. Kleinere bedrijven zetten relatief vaak hun eigen netwerk in en communiceren daarnaast via huis-aan-huisbladen. Netwerk opbouwen Lang niet alle bedrijven denken aan sociale media als manier om nieuwe mede
werkers te vinden. Een gemiste kans: het is een laagdrempelige en goedkope manier om aan heel veel mensen te laten zien wie je bent en wat je bedrijf doet. Via Facebook, Twitter en LinkedIn kunnen vacatures bovendien onder de aandacht worden gebracht van een enorme doelgroep. Hier zitten ook mensen tussen die niet actief op zoek zijn naar een baan, maar passen bij jouw vacature. Employer branding De vraag is natuurlijk welk platform je gaat gebruiken. Deskundigen adviseren een mix van social media: een zakelijke Facebookpagina met nieuwtjes is goed voor de employer branding, het verhaal van je bedrijf. Op LinkedIn is een goed bedrijfsprofiel met nieuws, updates en informatie over de bedrijfscultuur het beste. Op Twitter kun je in contact komen met veel mensen en zo een netwerk opbouwen. Ook verspreidt een vacature zich snel door retweets. Twijfel je over de beste strategie? Breng dan in kaart welke functies er nu en de komende jaren nodig zijn en of er behoefte is aan ervaren werknemers of net afgestudeerden. Kijk dan waar de doelgroep zit die je wilt bereiken en begin met het inzetten van die kanalen.
Wil je meer tips over hoe je social media kunt gebruiken voor je wervingscampagne? Ga naar sprout.nl/recruitment
just joined nieuw members netwerken
JUST
JOINED
Sprout draait om vernieuwende, slimme, ambitieuze ondernemers. We laten members tips en ervaringen delen. Dit keer:
Ewout Jansma (24) Bierlaarzen.nl
Wanneer is een samenwerking voor jou geslaagd?
Jasper Koers (25)
“Wanneer er wederzijds ver trouwen is in elkaar.”
Coding Agency
Reinold Willemsma (37)
Anton Klunder (54)
Daylee
Klunder development & management bv
Michiel Paulus van Pauwvliet (49) EMC EXPO
Harmen Koopman (22)
Joeri Ras (19) Threeate
Scienta
Sandra Eskes (45) SAN communicatie
arno de bie (36) B in Loyalty B.V.
feb 2015
“Als het eindresultaat beter is dan verwacht, beide partijen hebben geprofiteerd van elkaars expertise, kennis en ervaring, en nieuwe dingen hebben geleerd.”
“Wanneer je voortdurend samen kijkt waar verbeterpunten liggen, zowel in de communicatie als de taakverdeling en uitvoering van de werkzaamheden.”
13
netwerk chocolade samenwerken webshop
HET NETWERK VAN CHOCSTAR
Stefan Tibben
Peter Arno Broer
36 sec.
Chocolade met drop, stroopwafel of eetbaar goud. Voor traditionele chocolatiers zijn combinaties als deze wellicht iets teveel out of the box, maar voor Annefrid Imenkamp (33), oprichtster van CHOCSTAR, kunnen de ingrediënten niet kleurrijk genoeg zijn. In haar chocowebshop stelt de klant zelf zijn eigen (fairtrade) chocoladereep samen met keus uit 112 ingrediënten en decoraties zoals pindakaas, gedroogd fruit, snoepjes en verschillende kruiden. De unieke reep wordt vervolgens ‘hartstikke handmade’ gemaakt in het eigen chocoladelab van CHOCSTAR. Inspiratiebron voor het bedrijf was overigens een firecracker-reep van pure chocolade, chilipeper, knettersuiker en zout die Imenkamp tijdens een reis door Amerika at.
Ingri Imenkamp zus, Ovii Ontwerp, vormgever CHOCSTAR Annefrid Imenkamp eigenaar, chief executive chocolate maker Marcel Huiting Bubbels Events & Gifts, levert samen met CHOCSTAR kerstgeschenken: choco & bubbels
feb 2015
Sebastiaan Yap industrieel ontwerper, programmeur backoffice, maakt 3D-tekeningen van alle mallen, tevens partner in de Chocjet 3D-chocoladeprinter Gijs-Jan Van Het Kaar Shifter, regelt de payrolling van het personeel, P&O coach Manuel Schonagen werknemer, maakt alle choco’s
15
drieluik crowdfunding lessen groei
o Dr men realiseren via Kickstarter Veel ondernemers dromen ervan: het benodigde geld voor hun game, gadget of uitvinding binnenhalen via crowdfunding. Maar is het echt een kickstart? Drie van de grootste Nederlandse crowdfundsuccessen over hun geleerde lessen. Jan Libbenga
1
Gerritjan Huinink
Met Homey, een slimme lichtbol, kun je je apparaten in huis bedienen zonder zonder knoppen of afstandsbediening. Homey kan gesproken commando’s verstaan, en praat ook terug, net als spraakhulpjes Cortana of Siri op de smartphone. Stefan Witkamp (22), één van de oprichters van Athom, koost bewust gekozen voor een oplossing thuis, omdat smartphones - waarmee je dit ook zou kunnen doen - nogal eens leegraken. Kickstarter lag als crowdfundingplatform voor de hand, het is bij uitstek de omgeving om kekke speeltjes te lanceren. Witkamp en zijn compagnons haalden er een ton meer op dan begroot en konden daardoor een snelle start maken. “We kun-
16
5.30 min.
nen nu zonder verlies produceren. Wat dat betreft is het nog maar de vraag of we het met ons streefbedrag van een ton hadden gered, achteraf hadden we de investering wellicht te krap ingeschat.” Het is de bedoeling dat de eerste Homey’s rond april of mei op de markt verschijnen. Voor de volgende stap, grootschalige productie, is externe financiering nodig van partners of investeerders. “Voor een vervolgfinanciering kun je Kickstarter eigenlijk niet gebruiken”, legt Witkamp uit. “Het is een mooi middel om je product internationaal onder de aandacht te brengen en makkelijk in contact te komen met potentiële fabrikanten, maar het biedt geen solide financiering op de lange termijn. Daar zijn grotere bedragen voor nodig.” Successen als het slimme horloge Pebble, dat 10 miljoen dollar ophaalde via Kickstarter, zijn eerder uitzondering dan regel. Terugkijkend had Witkamp het wel iets anders aangepakt. “De
meeste backers komen uit Nederland, terwijl we internationale aspiraties hebben. Uit de Verenigde Staten is nauwelijks financiering gekomen. De vermelding in euro’s schrikt af, hebben we ons achteraf gerealiseerd. Ook moet je in Europa btw rekenen over verkochte producten, terwijl Amerikanen prijzen zonder btw gewend zijn. In hun ogen zijn de producten dan al gauw aan de dure kant.” Een Amerikaanse entiteit optuigen had een oplossing kunnen zijn, zegt Witkamp. “Daarin hoef je niet enorm veel te investeren, je kunt bijvoorbeeld een lege vennootschap overnemen.” Positief is de feedback die het bedrijf kreeg van de zogenoemde backers. Witkamp: “Op basis daarvan hebben we de mogelijkheden uitgebreid, bijvoorbeeld ondersteuning voor de aansturing van thermostaten.” Toch denkt Witkamp dat Kickstarter maar voor een beperkte groep ondernemers geschikt is. “Vooral concrete producten als hardware en games slagen, omdat het op Kickstarter vooral belangrijk is dat mensen enthousiast worden over je product. Als het bijzonder genoeg is, gaat het eigenlijk vanzelf.” feb 2015
interview hotelketen strategie groei
26
feb 2015
interview hotelketen strategie groei
‘ veel hotels ontwikkelen met hun ogen dicht’
Waar de meeste hoteliers in een kramp schieten van challengers als Airbnb, juicht hotelketen citizenM de concurrentie alleen maar toe. Het bedrijf blijft hotels openen, zij het minder snel dan aanvankelijk gedacht. Een gesprek met medeoprichter Michael Levie. Annette van Soest
Peter Arno Boer
9.36 min.
en rendez-vous-hotel voor ‘stiekeme vluggertjes’ zou het worden. Dat was althans de vrees van buurtbewoners bij de bouw van het citizenM hotel in het keurige Amsterdam-Zuid. Zakenlieden van de Zuidas, om de hoek, zouden het hippe hotel gaan gebruiken voor affaires, zo tekende NRC Handelsblad het angstbeeld in de buurt destijds op. Dat was zeven jaar geleden. Stiekem is niet de eerste asso ciatie bij het binnenstappen in de strakke blokkendoos op de hoek van de Prinses Irenestraat en Beethovenstraat. Verspreid door de lobby - die in de wereld van citizenM geen lobby mag heten, maar living room - zitten groepjes mensen te kletsen, te werken op hun laptop of een tijdschrift te lezen. Oud en jong, met en zonder hipsterbaard. Alles door elkaar. feb 2015
Medeoprichter Michael Levie (54) - baardje, armbandje, Bvlgari-klokje heeft even verderop een stukje huiskamer als mobiel kantoor ingericht. Je zou hem er niet uit pikken als chief operating officer van een steeds groter groeiende, wereldwijde hotel keten. Eerder als gast op doorreis. Met zijn rugzak naast zijn stoel en laptop voor zijn neus is hij de belichaming van de doelgroep waar citizenM zich op richt: de mobiele wereldburger. “Ik kan me die angst goed voorstellen, als je in een residentiële buurt woont
27
Ondernemer met personeel? Dit moet je weten! age aan de groei van dr bij e iev sit po n ee or vo n rge zo n Personeel ka or slapeloze nachten. vo k oo ms so k, rlij ee is k rlij ee ar, je bedrijf. Ma lp kunt gebruiken. hu tra ex t wa ht llic we je in ar wa n Drie gevalle Hoe kan ik personeel werven via social media? Social media zijn een uitstekende vijver voor het binnenhengelen van talent. Denk vooraf wel goed na welke kanalen relevant zijn. Facebook kent een breed en gevarieerd publiek dat je zeer gericht kunt benaderen met advertenties, terwijl LinkedIn vooral populair is bij hoger opgeleiden. Op Twitter vind je kandidaten in allerlei beroepsgroepen door te zoeken op een relevante hashtag, zoals #accountant. Ga het gesprek aan en vorm je eigen (online) talentpool.
Hoe krijg ik meer ondernemerschap in mijn bedrijf? Volgens Ben Woldring, bekend van vergelijkingssite Bellen.com, moet je werknemers vooral vrij laten. “Maar dan moet je wel extra tijd stoppen in het sollicitatieproces”, benadrukt Woldring. “Je moet iemand aannemen die je echt werk uit handen neemt in plaats van dat het je werk kost. Ik wil dat de mensen in het team zelf de verantwoordelijkheid nemen om de zaken uit te voeren die voor het bedrijf belangrijk zijn. Met dat stukje ondernemerschap zorg je ervoor dat je echt kunt groeien met je bedrijf.”
Een van mijn werknemers functioneert niet goed. Wat kan ik doen? Een werknemer die ondermaats presteert, kun je onder voorwaarden ontslaan wegens disfunctioneren. Loop alleen niet te hard van stapel, want anders zet de kantonrechter of het UWV een streep door het ontslag. Als je de werknemer netjes (en voordelig) wilt ontslaan, dien je goed beslagen ten ijs te komen. Je moet bijvoorbeeld een goed personeelsdossier hebben, problemen op tijd signaleren en een verbetertraject aanbieden.
Alles over (toekomstig) personeel vind je op: ondernemenmetpersoneel.nl en via Twitter op @metpersoneel
bierviltje eerste schets pasjeshouder ontwerp
René van Geer (53) en Marianne van Sasse van Ysselt (49)
hoorden halverwege de jaren negentig veel mensen klagen over alle pasjes in hun portemonnee. Ze gaven hun ontwerpbureau Spirid de opdracht een kaarthouder te maken. Deze plastic Bodycard werd de voorloper van hun wereldwijd verkochte Secrid. Katja Keuchenius
32
2.70 min.
feb 2015
thema: should i ceo? groei management ceo
In ieder groeibedrijf komt een keer dat moment: je bedrijf wordt te groot om in je eentje te blijven runnen. Oplossing: een ceo. Mirjam van Immerzeel
feb 2015
Gerritjan Huinink
8.34 min.
37
ja
KUN JE HET BEDRIJF NOG MANAGEN IN JE EENTJE / MET COMPAGNONS? nee
ja
KAN HET BEDRIJF ZONDER JOUw directe bemoeienis?
ja
nee
nee
nee
LIG JE VAAK WAKKER OMDAT JE TE DRUK BENT?
HEB JE 30 MEDE- WERKERS OF MEER?
nee
KUN JE MAKKELIJK LOSLATEN?
go!
groei management ceo
thema: should i ceo?
GA JE ALVAST ORIËNTEREN OP EEN CEO
ja
nee
ja
nee
VERWACHT JE BINNEN 3 JAAR 30 MEDEWERKERS OF MEER TE HEBBEN?
nee
HEB JE BINNEN EEN JAAR 30 MEDEWERKERS OF MEER?
nee
ja
nee
feb 2015
JE HEBT GEEN CEO NODIG
ja
HEB JE TIJD VOOR ACQUISITIE EN NEW BUSINESS?
ja
WIL JE HET BEDRIJF NOG GROTER LATEN WORDEN?
ja nee
KOM JE NOG WEL EENS BUITEN DE DEUR?
ja
HOU JE VAN MANAGEN EN ORGANISEREN?
ja
nee
nee
...HEB JE ÜBERHAUPT AMBITIE?
GA ZO DOOR
nee
ja
WIL JE DAT JE BEDRIJF KAPOT GAAT?
ja
HEB JE DE VORIGE VRAAG EERLIJK BEANTWOORD?
ja
NEEM EEN CEO AAN
nee
40-39
...EH...
nee
10?
nee
5 JAAR?
thema: should i ceo? groei management ceo
Rahma el Mouden
40
Oumaima el Mouden
feb 2015
thema: should i ceo? groei management ceo
Groei is goed. Maar wat als je organisatie sneller groeit dan je zelf kunt bijbenen? Een algemeen directeur aanstellen die taken overneemt en structuur aanbrengt, geeft lucht. Alleen: wanneer is daarvoor het juiste moment? En hoe vind je de juiste ceo voor jou? ationeel weet ik dat ik dingen moet overdragen en loslaten. Tegelijkertijd heb ik telkens de neiging om het roer terug te pakken.” Siete Hamminga (39) beschrijft iets wat hij het eeuwige dilemma van de pionierende onder nemer noemt: het moment waarop je te groot bent gegroeid om nog alles zelf te doen. Je moet taken delegeren, ook al druist dat in tegen wat je gewend bent, misschien zelfs tegen je karak ter. Mensen die vanaf de eerste steen een bedrijf opbouwen, zijn een be paald type, legt Hamminga uit. “Vaak wat eigenwijs en dominant. Dat is hun kracht en hun valkuil.” Hamminga weet waar hij het over heeft. Sinds zijn afstuderen aan de TU Twen te is hij actief als ondernemer. Hij komt uit een ondernemersnest en kan zich een baan in loondienst niet voorstellen. “Als pionier ben je overal bij betrokken, weet je alles en heb je overal een me ning over. Maar er komt een tijd dat je dat niet meer kunt volhouden.” Die tijd nadert nu snel voor zijn onderneming Robin Radar Systems, die onder meer luchthavensystemen levert voor de detectie van vogels. Oorspronkelijk was het een project binnen TNO, maar sinds 2010 is het bedrijf onder leiding van Hamminga van spin-off uitgegroeid tot marktleider in Europa. Er loopt een tender in India en in Nederland kreeg hij van de overheid de opdracht om te onderzoeken of rondvliegende drones kunnen worden gesignaleerd. Hij heeft inmiddels 25 medewerkers. Hamminga: “In mijn vorige bedrijf heb ik geleerd dat ik eerder taken moet overdragen. Toen hing er te veel van mij af. Eerlijk gezegd is structuur aanbrengen ook feb 2015
niet mijn sterkste punt. Net als mensen aannemen. Een solli citant die zei dat hij het bedrijf geweldig vindt, kreeg bij wijze van spreken direct een arbeidscontract. Nu zorg ik voor hulp.” Het komende half jaar gaat hij zich oriënteren op het aanstel len van een operationeel directeur. “Mijn kracht ligt bij het ontwikkelen van nieuwe business.” “Dat erkennen voor jezelf is al een eerste goede stap”, zegt Annegien Blokpoel , ondernemerscoach en oprichter van strategisch adviesbureau Perspexo. Zij ziet geregeld on dernemers worstelen met de groeistuipen van hun bedrijf. “Vanaf dertig, veertig man personeel ontstaat de behoefte aan specialismen en processen. Je moet heel goed bekijken wat er nodig is en dat in huis halen.” Daarmee moeten on dernemers volgens Blokpoel niet te lang wachten. Ze snapt dat ze liever nieuwe business ontwikkelen dan zich verdie pen in organisatiestructuren, dagelijks management en alles wat komt kijken bij werkgeverschap. Laat staan dat ze zitten te wachten op een algemeen directeur met eigen ideeën die hun ‘ding afpakt’. “Maar ga je er niet mee aan de slag, dan maak je je bedrijf kwetsbaar. Ik heb genoeg ondernemers meegemaakt die in deze fase vastlopen. Ze geven het op en kopen een huis in Spanje. Of ze blijven veel te lang zitten en brengen daardoor het voortbestaan van hun onderneming in gevaar.” Waanzin Rahma el Mouden (55) is bij uitstek een pionierend on
dernemer. In achttien jaar tijd groeide haar facilitair bedrijf MAS Dienstverleners uit tot werkgever van zo’n vierhonderd mensen met mooie opdrachten als het schoonhouden van het Rijksmuseum. Ze startte als werknemer in de schoon maak, werd vervolgens manager en besloot toen dat zij het beter kon dan haar toenmalige werkgever. Het bleek een juis te inschatting, het bedrijf groeide snel. “In het begin is alles aan ondernemen leuk. Ik pakte alles aan, wist alles en kon al les beter”, vertelt ze. “Maar zodra je groeit, kan dat niet meer.” Het kostte haar bloed, zweet en tranen om de juiste rechter hand te vinden. Haar zoektocht begon in 2006. Uit haar net werk koos El Mouden voor een directeur die ze al eens
41
seminar | 21 april 2015 | Beatrix Theater Utrecht
Ben Tiggelaars
MBA in één dag
®
Ultra-kort en tóch volledig: 8 meter managementboeken in 8 uur!
Meer danmers 15.500 deelnve oor! gingen u
BREAKING
Ken Blanchard live!
Bestseller-auteur van o.a. The One Minute Manager geeft gastcollege, live vanuit de VS!
Meer info en inschrijven: www.sprout.nl/events
POWERED BY
10 jaar sprout jubileum timeline quotes
Sprout viert dit jaar zijn tiende verjaardag. Sinds 2005 is veel gebeurd op ondernemers gebied: de opkomst van apps, crowdfunding en 3D-printen, maar ook de kredietcrisis en het overlijden van Steve Jobs. De mooiste, opvallendste en meest inspirerende quotes uit 10 jaar Sprout op een rij. ondernemend Nederland
2005
• opkomst deeleconomie • beursgang TomTom
44
archief
10 jaar
2006
• start Sellaband, eerste crowdfundplatform (failliet 2010) • start Spotify • start Twitter • opkomst cloud computing
feb 2015
10 jaar sprout jubileum timeline quotes
2007
• introductie iPhone en opkomst app-economie • kredietcrisis in de VS
feb 2015
2008
• Eckhart Wintzen overlijdt
2009
• opkomst 3D-printen voor grote publiek • Europese staatsschuldencrisis • start Whatsapp • start Kickstarter • start Layar, augmented reality • DSB bank failliet
45
10 jaar sprout jubileum timeline quotes
2010
2011
• introductie iPad
46
•S teve Jobs overlijdt
2012
• RIG Investments (Henk Keilman) failliet
feb 2015
10 jaar sprout jubileum timeline quotes
2013
• Hyves stopt • Marlies Dekkers failliet (maakt doorstart) • Free Record Shop failliet • beursgang Snowworld
feb 2015
2014
• faillissement Spyker
47
hoe ik... productie export familiebedrijf
Kaas toegankelijk maak voor de hele wereld
‘H
Zijn vader handelde in kaas gereedschap voor professionals. Martijn Bos (37) zag veel meer potentie voor het familiebedrijf en bouwde het uit tot internationale speler. Nu verkoopt Boska 1.800 producten in 85 landen. “Twee jaar geleden trokken we nog bijna de stekker uit de Amerikaanse markt, nu is dat ons paradepaardje.” Karin Husslage
48
Marleen Kuipers
6.42 min.
et is nooit mijn doel geweest om het familiebedrijf over te nemen, ik rolde erin toen mijn vader in een drukke pe riode vroeg of ik kon helpen. Dat beviel zo goed dat ik besloot het bedrijf over te nemen. Mijn vader produceerde kaas gereedschap en inrichting voor koel toonbanken. Daar zag ik geen groei in, wel in de internationale markt en nieu we producten voor consumenten. Ik heb me gespecialiseerd in alle produc ten rondom kaas, wat we cheesewares hebben genoemd. Dat begon met een kaasschaaf en een kaasfondueset, en is uitgegroeid tot 1.800 verschillende pro ducten. Van nepkazen en professionele snijmachines tot honderden producten voor de consumentenmarkt. De eer ste jaren ging ik vanuit Bodegraven de hele wereld over. Ik stond op beurzen in Mexico, Rusland, Japan en Zuid-Afrika. Elk land kreeg toen evenveel aandacht, ook al waren ze niet winstgevend. Ik had feb 2015
failures startup ontslag holacracy
‘ Moffel je fouten weg’
Een niet functionerende cto kostte ondernemer Ruben Timmerman veel slaap, energie en geld, maar leverde hem uiteindelijk wel een nieuw businessmodel op. Miloe van Beek Redmer Hoekstra 3 min.
52
feb 2015
financiering businessplan uitbreiding
Show me the m
ney
‘ Voor mij was het een win-win situatie’ Matthijs Otto haalde begin vorig jaar 30.000 euro op bij een business angel. “Het belang van een pre-seed funding wordt wel eens onderschat.” Bas van Essen
D 54
2.24 min.
e oprichting van een bedrijf valt of staat met een goed idee. Vervolgens moet het concept aarden en worden aangepast, voor het echt betekenis krijgt. Matthijs Otto (24) doorliep die periode onlangs. Hij is oprichter van Networktables, een online systeem waarmee je zitplaatsen kunt reserveren voor een diner, lunch of brainstormsessie. “Vergelijk Networktables met het kiezen van een zitplaats in een bioscoop of vliegtuig”, zegt Otto. “In de bioscoop wil je een plek met goed zicht, bij een zakendiner hoop je te worden omringd door mensen waar je deals en partnerships mee kunt sluiten.”
Networktables toont de zitplaatsen, namen, functies en foto’s van de tafelgasten die hebben ingecheckt, vervolgens kun je daar je keuze voor een zitplaats op baseren. De eerste versie van het systeem slaat aan bij de doelgroep, Networktables heeft onder andere het mondiaal bekende innovatie-event LeWeb als klant. Gewoon doorgaan Otto had oorspronkelijk overigens een ander idee: hij wilde de markt bestormen met Eat to Meet: een vergelijkbaar systeem voor restauranthouders. “Social dining was mijn intentie: mensen met dezelfde interesses en achtergronden aan tafel krijgen voor een gezellig avondje.” Otto, die begin vorig jaar de master Finance & Investments aan de Erasmus Universiteit afrondde, bedacht het concept van social dining in de maanden voor zijn afstuderen. Hij had toen een bijbaan bij webplatform ZEEF en vroeg zich af wat hij ging doen als hij klaar was: vol gaan voor zijn bedrijf of aan de slag bij één van de dertien bedrijven waar hij voor een kennismakingsgesprek was uitgenodigd?” Hij vroeg Klaas Joosten, eigenaar van ZEEF, eind 2013 om raad. ‘Gewoon doorgaan met je bedrijf, Matthijs’, zei hij. Ik vroeg of hij me daarbij wilde helpen.” In een café berekenden ze op een bierviltje de potentiële omzet van Eat to Meet en welke kosten er op korte termijn
feb 2015
financiering businessplan uitbreiding
Matthijs Otto →
voor gemaakt moesten worden. “Met alleen het geld dat ik op de bank had staan, zou ik me er niet fulltime op kunnen storten. Na een discussie over de waardering van het concept kwamen we er samen uit: in ruil voor een klein belang investeerde Klaas 30.000 euro. Een win-win situatie voor mij, want niet alleen kon ik aan de slag met mijn startup, ik kreeg ook een investeerder die ik elke dag om raad kon vragen.” Publiciteit Pre-seed funding wordt gebruikt voor het vormen, kneden en uitwerken van een businessplan. Otto hoefde maar weinig budget te steken in het programmeren van Eat to Meet, dat was al grotendeels gebeurd. Wel keerde hij zichzelf een klein beetje geld uit, nam een kantoor in gebruik, stak wat geld in promotieacties, organiseerde events, betaalde freelancers en stagiairs en deed hard zijn best om restauranthouders bij Eat to Meet te betrekken. Ondertussen hield hij zijn ogen open voor mogelijke alternatieve ideeën. Zo bedacht hij Networktables. “Ik wilde de software die we hadden ontwikkeld voor Eat to Meet ook aanbieden aan conferenties. Om te kijken of dit een goed idee zou zijn, bezocht ik een grote conferentie in Rome, dat is nu één van mijn eerste klanten.”
feb 2015
Inmiddels is een nieuwe, spannende periode aangebroken. Steeds meer congres organisaties nemen Networktables in gebruik, Otto wil het systeem snel uitbouwen. Tegelijkertijd wil hij blijven investeren in Eat to Meet, dat in zijn ogen langer de tijd nodig heeft om succesvol te worden. “Het is even de vraag of mijn omzet toereikend is om de it’ers en het salesteam volledig zelf te betalen. Anders start ik een nieuwe investeringsronde.” Publicitair zou dat niet verkeerd uitkomen: een seed-ronde is bedoeld voor het opschalen van een concept en doorgaans goed voor bedragen tussen 100.000 en 500.000 euro. networktables.com
55
interview vlees markplaats usa
aglocal’s strijd tegen de eenheidsworst Het Amerikaanse bedrijf AgLocal daagt met succes de traditionele vleesmarkt uit. De online marktplaats koppelt consumenten rechtstreeks aan de boer voor biologisch vlees, en distribueert onder andere via Amazon. Sprout zocht oprichter Naithan Jones op om te vragen naar zijn aanvalsplan. “Groothandels moeten volledig worden uitgesloten.” Bas van Essen
56
AgLocal
5.22 min.
feb 2015
interview vlees markplaats usa
feb 2015
57
interview vlees markplaats usa
ij stond nog maar aan de basis van zijn eerste startup, had de schoolbanken zijn hele leven gemeden en had nooit de eindverantwoordelijkheid gehad over een winstgerichte organisatie. Toch wist AgLocal-oprichter Naithan Jones (40) de aandacht te trekken van Ben Horowitz: de man achter één van de succesvolste investeringsfondsen in de VS en één van de eerste investeerders in Skype en Instagram. Jones, een charismatische, zelfverzekerde Afro-Amerikaan van Britse komaf, herinnert zich het moment waarop hij Horowitz leerde kennen goed. Tijdens een netwerketentje begin 2012 vroeg hij Horowitz wat hij zou vinden van een online marktplaats waar biologische boeren kwaliteitsvlees kunnen aanbieden. Jones had het idee bedacht omdat hij als schoonzoon van een Texaanse familie al jaren de problemen van hedendaagse boeren aanhoorde. Hij merkte direct dat hij bij Ben een gevoelige snaar raakte. “Hij vertelde over de massaal bezochte barbecuewedstrijden waar hij en zijn
58
feb 2015
achter de schermen design familiebedrijf recycling
achter de schermen bij
brabantia
Ronald van den Heerik
1.45 min.
Brabantia is in 1919 als familie
bedrijf begonnen en staat nu onder leiding van vierde genera tie Tijn van Elderen. Na een internationale loopbaan begon hij zijn werk bij Brabantia in New York. “Er zijn vijf familieleden van de vierde generatie werkzaam in het bedrijf, wij hebben de taak om Brabantia nog mooier af te leveren aan de vijfde generatie.” Gemid deld hebben Nederlanders acht producten van Brabantia in huis. “Mensen weten wel dat we goede producten maken. Het is onze taak om mensen meer te verleiden. Van het hoofd naar het hart.” 64
feb 2015
achter de schermen design familiebedrijf recycling
feb 2015
65
achter de schermen design familiebedrijf recycling
Brabantia heeft vanaf het begin van haar bestaan gestreefd naar duurzaamheid. Zonnepanelen op het dak
leveren 20 procent van de gebruikte energie, aan de wand van de fabriek in België hangen de generatoren. Daarnaast worden materialen gerecycled, en verlaat het water dat in het productieproces wordt gebruikt, de fabriek schoner dan het erin kwam. Het hele proces is erop gericht om product en bedrijf uiteindelijk 100 procent recyclebaar te maken.
De verhouding tussen winkel- en internetverkoop verandert snel bij Brabantia. De online verkoop be
draagt nu tussen 25 en 30 procent van de omzet. Ook voor grotere producten als een strijkplank geldt: heb je voor tienen besteld bij Amazon UK, dan wordt het de volgende dag aan huis geleverd. In direct delivery loopt het bedrijf voorop. 66
feb 2015
PITCH contracten tool investeerders
Het idee
angelique schouten (36) pitcht Cloudtract, een online tool
om contracten te administreren. Robert van den Oever
selfie
2.30 min.
“Contractbeheer is voor veel bedrijven een ondergeschoven kindje. Contracten zijn vaak verspreid over meerdere afdelingen, kasten en spreadsheets; niemand heeft overzicht. Daardoor lopen ze te lang door, worden besparingsmogelijkheden niet benut en dubbele contracten afgesloten. Dit kan jaarlijks tienduizenden euro’s kosten. Cloudtract, eengratis online tool, biedt een centrale bewaarplaats en overzicht van contracten en opzegdata. Ruim voor een contract afloopt, krijg je een waarschuwing zodat je op tijd kunt opzeggen, aanpassen of opnieuw uitonderhandelen.”
Angelique Schouten ↑
72
feb 2015
feature: lastige mensen samenwerken aansturen confrontatie
Moeilijke klanten, autoritaire zakenpartners, niet vooruit te branden medewerkers: iedere onder
nemer komt ze tegen. Wat kun je doen om de relatie vlot te trekken of naar jouw hand te zetten? Begin bij jezelf, raden experts aan. Omdat die ‘moeilijke ander’ meestal niet verandert, ligt de oplossing bij jou. Annelies van der Woude
iStock
5.62 min.
Bullebakken, doemdenkers en twijfelaars Hoe ga je om met lastige mensen?
74
feb 2015
coming up februari maart april
SPROUT MAGAZINE 16 april
snowworld
oprichter koos hendriks over zijn beursgang
de ondernemers sabbatical
maanden vrij om jezelf en je creativiteit (terug) te vinden rode cijfers, slechte market fit of gewoon geen zin meer. wanneer moet je kiezen tussen
stoppen of doorgaan?
19
MRT
roominate hoe twee amerikaanse onderneemsters strijden voor technisch meisjesspeelgoed
hilversum
sprout visit rtl nieuws: hoe kom je in de media? feb 2015
29 APR
midden-nederland
sPROUT event: slim samenwerken
81
82
Stefanie Zuidberg
Ruben Zantingh-Bozic
Florien Smits
José van den Haak
Marketing
Peter de Visser
Erik Touwslager
Tim Meijer
Bas Endhoven
Patrick Bröcker
Koen Beuker
Sherief Abdelghani
Sales
Redmer Hoekstra
Enkeling
Illustraties
Jasper Suyk
Daan Paans
Marleen Kuipers
Gerritjan Huinink
Ronald van den Heerik
Peter Arno Broer
Bas Bakkenes
Fotografie
Druk Senefelder Misset
Lithografie Djeeks
Art direction en vormgeving Autobahn
Annelies van der Woude
Robert Visscher
Stefan Tibben
Annette van Soest
Marc de Roo
Suze Maclaine Pont
Jan Libbenga
Patrick de Laive
Katja Keuchenius
Mirjam van Immerzeel
Rolinde Hoorntje
Herbert van Hoogdalem
ik laat het probleem waar het is. Als de ander een ‘probleem’ heeft en jij niet, dan is het de beurt aan de ander om over de brug te komen.
Vragen wat voor hen de oplossing is en kijken in hoeverre ik daarin tegemoet kan en wil treden.
020 262 07 25 / marketing@sprout.nl
Ik ga altijd de confrontatie aan door gedrag te benoemen.
Ik luister, vat de boodschap samen en vraag waarom ze zo lastig doen.
020 262 07 00 / sales@sprout.nl
Negeren en vriendelijke blijven.
Als ik ze niet kan negeren, probeer ik anderen die diplomatieker zijn de kastanjes uit het vuur te laten halen. Ik kan namelijk wel eens ontploffen en dat werkt nooit goed.
Ik probeer vriendelijk (mezelf) te blijven en meestal is “de lastigheid” vervolgens vanzelf opgelost
1) vragen stellen 2) streng toespreken 3) afscheid nemen
Toen ik met mijn chef de te hoge werkdruk besprak en hij intimiderend vanuit zijn machtspositie reageerde, ben ik vertrokken.
Sommige mensen zijn lastig vanuit een goed hart, ze willen het allerbeste. Dat kan ik zeker waarderen. Maar met klanten die mijn mening niet waarderen, ben ik snel klaar en stop ik de samenwerking.
Ik behandel ze vriendelijk en stel tegelijkertijd duidelijke grenzen.
Afhandelen en daarna niet meer mee werken.
niet :-)
Bas van Essen
Ik vermijd ze zoveel mogelijk, je moet je leven niet te moeilijk maken. Dat betekent dat je wellicht zakelijke kansen mist, maar dat is het mij wel waard.
Anouk Eigenraam
Blijven lachen.
Op dezelfde manier als lastige mensen met mij omgaan.
Negeren, hoezo?
Negeren. Oh nee, ga ik nu al de fout in.
020 262 07 00 / redactie@sprout.nl / Paul van Vlissingenstraat 10e / 1096 BK Amsterdam
Bestaan die dan? Sommigen doen niet wat jij wilt, maar dat is meer mijn probleem dan dat van die mensen.
ik ren heel hard weg.
Ik hou mensen graag een spiegel voor: waarom heb je moeite ergens mee? Bijna altijd kun je de bal terugspelen en lost een probleem zich vanzelf op.
Marc van der Chijs
Medewerkers
Maarten Keswiel
Andres van der Boor (video)
Remy Ludo Gieling (video)
Philip Bueters
Redactie
Creatief directeur Ewald Smits
Uitgever Berend Jan Veldkamp
Eindredacteur Miloe van Beek
Hoofdredacteur Karin Husslage
COLOFON
Deze toppers maken sprout!
Colofons zijn saai.
Daarom proppen wij hem vol met trivia over onze medewerkers. Dit keer stelden we de vraag: ‘Hoe ga jij om met lastige mensen?’
feb 2015
€8
25
P/M
JOIN WORD MEMBER OP SPROUT.NL/ MEMBER