INSPIREERT ONDERNEMERS
FINANCIERING
BEURSGANG VOOR BEGINNERS
JACK MA
HET ONLINE KEIZERRIJK VAN ALIBABA
PATRICK DE ZEEUW
BAAS VAN
260
STARTUPS
SEP 2015 N° 4
SPROUT.NL
€ 9,95
Meer grip en tijd creĂŤer je zo
Door anders te werken samen met Ricoh
Bestel gratis het boek Work.Live. Werk en vrije tijd raken steeds meer verweven. De technologische mogelijkheden groeien. De hoeveelheid data ook. Je wilt steeds de juiste informatie bij de hand hebben. Om beslissingen te nemen en focus te houden. Ricoh helpt je efficiĂŤnter te werken, samen te werken en slimmer met informatie om te gaan. Met slimme printers, scanners en IT- en communicatieproducten en software. Bijvoorbeeld door oplossingen aan te bieden waarmee je mobiel print, je informatie- en documentstromen organiseert, inkoopen facturatieprocessen automatiseert en op afstand vergadert met videoconferentie systemen en digitale whiteboards. Oplossingen die je helpen om tijd over te houden voor wat ertoe doet, in werk ĂŠn leven.
Bestel nu het gratis inspiratieboek Work.Live. voor tips, voorbeelden en concrete oplossingen op Zo.Ricoh.nl
VOORWOORD BANK FINANCIERING BEURS
TROM EN GONG Remy Ludo Gieling
aar zat ik dan op vijfjarige leeftijd, achter een veel te groot kinderdrumstel met een vrolijke Donald Duck-sticker erop. Het was Koninginnedag 1993 en ik had een week ervoor kennis gemaakt met mijn eerste financiering, via friends and family. Mijn ouders zagen wel commer ciële potentie in een klein jochie achter trommels op het drukste punt van de Utrechtse Vrijmarkt. Vol trots en zonder enig talent bespeelde ik het publiek. De aandoenlijkheidsfactor moet hoog geweest zijn: aan het eind van de dag zat de pet tjokvol en kon ik pa en ma terugbetalen, mét een gulden rente. Veel later – de illusie van een muzikale carrière was inmiddels vervlogen – kwamen de serieuzere financieringsvraagstukken voor mijn bedrijf. SEP 2015
Floris Heuer
1.38 min.
Van crowdfinancing zijn we weggebleven: software is niet sexy genoeg voor Kickstarter en mijn com pagnon en ik wilden ook geen verhitte crowd achter ons aan, mocht onverhoopt blijken dat wij zuurver diend pensioengeld hadden verbrand met een gefaald bitcoinavontuur.
halen op de beurs: via de NPEX of Enternext. De kosten zijn een stuk lager dan bij de ‘echte’ beurs en je haalt onder tussen wel fors kapitaal op. Verderop in deze Sprout vergelijken we de twee ‘babybeurzen’ en horen we van drie ondernemers wat hun ervaringen zijn.
Gelukkig was de bank zo vriendelijk ons lopende kre diet elk jaar weer met een mille of wat te verhogen. Die rente van een procent of tien vonden we wel wat fors. Belachelijk, ze halen het bij de ECB voor nog geen één twintigste procent, dachten we: dan beginnen we zelf wel een bank. Wat heb je nodig voor een vergunning? Needless to say: dat plan is diezelfde vrijdagavond in de kroeg gestrand.
Natuurlijk heeft niet elk bedrijf een financierings behoefte, of kom je pas laat tot de conclusie dat je die hebt. Jitse Groen had met Takeaway.com twaalf jaar nodig om te beseffen dat hij extern kapitaal nodig had, zo vertelde hij bij de Sprout Visit aan zijn kantoor in Enschede. Wil je ook extern geld op halen, kijk dan goed wat het beste bij de levensfase van jouw bedrijf past. De tijd dat je voor een krediet bij de bank op de koffie móest, is voorbij, maar meer keuze betekent niet per definitie meer succes. Crowdfunding lijkt relatief toegankelijk, maar door de vele campag nes die lopen is het lastig in beeld te komen bij mogelij ke investeerders. Bankle ningen zijn nog steeds duur en voor de stoerste vc’s moet je in het buitenland zijn. Toch een beursgang dan maar?
Dan was er de droom van een beursgang: de gong, de afkorting van jou bedrijfs naam op de schermen van beurshandelaren wereld wijd, een market cap van miljarden! De realiteit: een beursgang kost een godsvermogen, de toezicht houder hijgt in je nek en uiteindelijk ben je de hele dag bezig beleggers en ana listen tevreden te houden met kortetermijnplannen en dividend. Toch is het zeker mogelijk voor het mkb om geld op te
Remy Ludo Gieling, Hoofdredacteur
3
INHOUD PEOPLE BUSINESS IDEAS
38
SPECIAL BEURSBENGELS
Mkb’ers die met een beursgang kapitaal willen ophalen kunnen aankloppen bij NPEX en Enternext. Er komt veel bij kijken, maar levert ook veel op. “We hebben een enorme groei doorgemaakt en dat was ons zonder die beursgang niet gelukt.”
26
DE DRIE WIJZEN UIT OOST
Ze toverden acht slechtlopende café’s in Amsterdam Oost om tot succesvolle zaken. Het horeca-imperium van de Drie Wijzen uit Oost breidt zich steeds verder uit. Wat is hun geheim?
14 4
OP DE COVER
BAAS VAN 260 STARTUPS
De mensen achter Rockstart, Startupbootcamp en Impact Hub helpen jonge ondernemingen sneller groeien
SEP 2015
INHOUD PEOPLE BUSINESS IDEAS
52
HOE IK VAN WEGGEVEN EEN MILJOENENBEDRIJF MAAKTE
60
FEATURE SPREAD THE WORD
Geen geld voor marketing? Bedenk creatieve acties en ga samenwerken met andere ondernemers. Zo kweek je goodwill, vergroot je je bekendheid en bind je klanten langdurig aan je bedrijf.
Serie-ondernemer Blake Mycoskie besloot negen jaar geleden schoenen te doneren aan arme kinderen. Nu zet zijn bedrijf jaarlijks meer dan 300 miljoen euro om.
PROFIEL JACK MA
34 36
BIERVILTJE de eerste schets van Berg
EN VERDER
08 20 22 25
SPROUT & JIJ op de agenda bij Sprout
HET NETWERK VAN... De Vinderij
GESPOT inspiratie: de beste ideeën
COLUMN JANNEKE NIESSEN
SEP 2015
PRACTICE WHAT YOU PREACH The Deming Circle
50 58
WERELDIDEEËN curators uit Azië, Europa en de VS spotten de hotste startups
72
PITCH Bomberbot pitcht voor Sprouts investeerderspanel
FAILURES ondernemer Geert Jan Heijstek werd bedreigd
70
WAT KOST HET? hoe lucratief is een eigen kartbaan?
56
De exentriekeling Jack Ma stond in 1999 met AliBaba aan de basis van het Chinese internet. Nu doet hij een stap terug.
PHILIP TEST seamore pasta
74 80
A CHTER DE SCHERMEN bij autobouwer Donkervoort
ANOUK KLAPT DE LAPTOP OPEN bij Ceecee Center Enschede
5
SPROUT & JIJ VERSLAG EVENTS VISITS
BEELDVERSLAG SPROUT VISITS TAKEAWAY.COM 10 juni
Anouk Eigenraam De reden voor het toenemende aantal bezorg scooters in Randstedelijk Nederland is ongetwijfeld Thuisbezorgd.nl. Oprichter Jitse Groen nam tijdens het bezoek van vijftig Sprout Members uitgebreid de tijd voor een rondleiding in de voormalige Grolschbrouwerij in Enschede.
Op de plek waar ooit koperen ketels stonden, wordt nu gewerkt aan de techniek en klantenservice achter Thuisbezorgd.nl, Lieferando.de, Pizza.be en de andere bestelsites die Jitse Groen met Takeaway.com exploiteert. “Van eten weten we niets, we zijn een ict-bedrijf. Daarom bereikt een bestelling zo snel het restaurant. Doordat iedereen rond hetzelfde tijdstip eten bestelt, is dat nog best een spannende klus.” Groen laat op een scherm met Google Earth-kaart zien hoe de bestellingen tevoorschijn flitsen. Voor 35.000 restaurants in Nederland, België, Duitsland, Oostenrijk, Polen en zelfs Vietnam handelt Takeaway de bestelling en betaling af. Samen zijn ze goed voor meer dan een half miljard euro aan maaltijden, 500 medewerkers zijn daar inmiddels zoet mee. Er is wel wat veranderd sinds Groen in 1999 letterlijk op zijn
6
studentenkamertje zijn eerste bestelsite in elkaar knutselde en restaurants ging bellen. Hoewel: de software die hij eigenhandig schreef om het toen nog onmisbare faxverkeer af te handelen, draait nog steeds. “Soms komen mijn mensen wel eens klagen: ‘wie deze code nou weer heeft geschreven?!’" Take away nam vorig jaar voor 73 miljoen euro het Duitse Lieferando over. De reden? In Duitsland is simpelweg veel meer geld te verdienen. Na Pizza.de is Take away.com nu de nummer twee in Duitsland. “Een enorme markt waar je heel veel moet investeren om uiteindelijk een keer winst te draaien. In 2007 dachten we Duitsland ‘er even bij te doen.’ Vergeet het maar: als je daar wil investeren, doe dan maar rustig 100 keer het bedrag dat je denkt nodig te hebben.” Toch is Duitsland, met vijf maal zoveel inwoners, niet ook vijf keer zo groot als markt. "Onze dienst werkt alleen in stedelijke gebieden. Nederland is relatief heel erg verstedelijkt: we hebben 32 steden met meer dan 100.000 inwoners, Duitsland heeft er 71, dus niet vijf keer zoveel.” Bekijk het verslag van de middag op SPROUT.NL/ VERSLAGTAKEAWAY of het beeldverslag op Facebook op SPROUT.NL/FOTOTAKEAWAY
SEP 2015
SPROUT & JIJ PEOPLE BUSINESS IDEAS
SPROUT VISITS AJAX YOUNG PROFESSIONALS
Amsterdam
26 SEP
GAAN SPORT EN ZAKEN SAMEN?
Jazeker, en hoe! Op zaterdag 26 september brengt Sprout met 100 members een exclusief bezoek aan de Ajax Young Professionals. Hier leren we hoe topsport een verbindend element kan zijn voor jouw zakelijke netwerk en kijken we samen met de leden van de Ajax Young Professionals vanaf de hoofdtribune naar de wedstrijd Ajax-FC Groningen. De inschrijving opent eind augustus. sprout.nl/ajax
SPROUT VISITS YOUNGCAPITAL Hoofddorp
28 OKT
06 NOV
CHALLENGERDAY 2015 SLIM SAMENWERKEN Hoe lukt het de jongens achter YoungCapital om in vijftien jaar tijd ruim 100 miljoen euro per jaar om te zetten? Studievrienden Rogier Thewessen, Hugo de Koning en Bram Bosveld begonnen vijftien jaar geleden het uitzendbureau Studentenwerk. Inmiddels heeft hun organisatie honderden medewerkers en vestigingen door heel Europa. Op 28 oktober zal Sprout met 50 members op bezoek gaan bij de drie heren om te leren van hun ondernemersavonturen.
Amsterdam Exclusief voor 500 Sprout-members en 300 partners organiseert Sprout in Theater Amsterdam de Challengerday 2015. Dit jaar staat de dag volledig in het teken van slim samenwerken: hoe ga jij effectief om met je team, op welke manier behaal je duurzame winst met klanten en toeleveranciers? Lees op pagina 12 alles over deze dag vol inspirerende sprekers.
sprout.nl/youngcapital
sprout.nl/challengerday
SEP 2015
7
SPROUT & JIJ PEOPLE BUSINESS IDEAS
EVEN VOORSTELLEN...
VINDERIJ @DEVINDERIJ
GISTEREN LEUKE FOTOSHOOT VAN “HET NETWERK VAN DE VINDERIJ” VOOR @SPROUT_NL DOOR @ PETERARNOBROER!
MIKE SLAATS @MIKESLAATS
ZOJUIST LID GEWORDEN VAN HÉT ONDERNEMERS NETWERK VAN NEDERLAND @SPROUT_NL WORD OOK LID VIA SPROUT.NL #STARTUP #ONDERNEMEN
JORIS VAN ZANDVOORT
@JORISVZANDVOORT DRAAIDAG TWEE VAN ‘GROEITIPS VAN TACO’; DE WEKELIJKSE VIDEOCOLUMN VAN @SPROUT_NL, MET @TACOOOSTERKAMP!
In een nieuwe rubriek op Sprout.nl stellen we wekelijks een Sprout-member aan je voor: wie is hij of zij, wat doet het bedrijf en wat zijn de uitdagingen? Inmiddels hebben we de verhalen van Bob Houpst (Bob Innovations), Ted Anema (Free2Fly), Guus Verbeek (Saleshelden) en Machiel van Dooren (Made Blue) voorbij zien komen. Van Dooren leverde met zijn bedrijf inmiddels meer dan één miljard liter schoon drinkwater aan ontwikkelingslanden: “Internationale merken zoals Quooker, Tennant, Mövenpick en Electrolux Professional doen al met ons mee. Dat is hard nodig: wereldwijd kampen 2,7 miljard mensen minstens één maand per jaar met een tekort aan schoon water.” sprout.nl/member-uitgelicht
ZO! RECRUITMENT @ZORECRUITMENT
INSPIREREND ARTIKEL OP @SPROUT_NL OVER MINDER #MAILEN EN MEER DÓEN, CHECK: OW.LY/PZX5H #WERK #CARRIERE #INSPIRATIE
HELWEEK @HELWEEKNL
HELWEEK-AUTEUR ERIK BERTRAND LARSSEN KOMT NAAR NEDERLAND EN SPREEKT OP DE SPROUT CHALLENGERDAY 2015! OW.LY/QFWD9
BEO @BEOLOGIE
@SPROUT_NL GEEFT ECHT EEN TOPBLAD UIT. GENIETEN!
NIENKE VLETTER @NIENKEVLETTER BROER @MARKV IS GOED BEZIG! “EN ZO BEN JE COLUMNIST BIJ @SPROUT_NL PIC.TWITTER.COM/ XH0IGDWDT3”
22.1 K FOLLOWERS @SPROUT_NL @RLGIELING @MAARTENKES @PHILIPBUETERS @MILOEVANBEEK
BAS VAN EXTER WINT DE RAUMFELD ONE M Sprout-members maakten de hele maand juli kans op een draadloze speaker van het audiomerk Raumfeld. Bas van Exter, oprichter van Distinctly Different en de Amsterdam Shoeshine Company, bleek de gelukkige winnaar. Bas laat weten: “De speaker staat te glimmen in onze Distinctly Different WTC-winkel in Amsterdam, hij past er perfect.” Niet gewonnen en toch graag een Raumfeld in je huis of op kantoor? Sprout-members krijgen 10 procent korting: sprout.nl/speaker
8
SEP 2015
JUST JOINED NIEUW MEMBERS NETWERK
JUST
JOINED
PETER HAGER (28) SIMPLICATE
Een greep uit de onder nemers die de afgelopen maanden member zijn geworden van Sprout.
JAN VAN DEN BRINK (47)
JA! HRM SPECIALISTEN
DAAN HERMANS (27) METERS & WETERS
PIETER HEERSINK (34)
WILCO ADMIRAAL (36)
KUDOOS
INDEPENDENT BARISTA
NICK RÖDER (54) ORANJE FINANCIALS
REMKO LABEE (35)
PROCESSMINDED
JØRGEN VAN RIJN (46)
KOOS SCHENK
(58) SMARTCRUSHER
AFVAL LOONT
FRANK VERSTAPPEN (54) FANINVEST
10
SEP 2015
6 NOVEMBER
SLIM SAMENWERKEN THEATER AMSTERDAM
SPROUT CHALLENGERDAY staat dit jaar
volledig in het teken van Slim Samenwerken: hoe ga je effectief om met jouw team en werk je slimmer samen met je klanten? Op welke manier kan het Sprout netwerk van snelgroeiende ondernemers jou helpen excelleren? Samen met founding partner Twinfield organiseert Sprout de Challengerday 2015 voor 800 ondernemers in Theater Amsterdam. Leer van bevlogen sprekers en vergroot je netwerk en kennis tijdens de breakoutsessies. Bovendien pitchen vijf finalisten uit de Challenger50 voor de titel Challenger van het Jaar. Kom naar Challengerday en onderneem slimmer! CHALLENGERDAY IETS VOOR JOU? ZEKER, ALS JIJ... • Je onderneming wil uitbouwen en beter laten presteren • Je netwerk kwalitatief wil uitbreiden • Openstaat voor nieuwe inzichten en ideeën • Zin hebt in een dag vol inspiratie!
CHALLENGERDAY.NL 12
SEP 2015
SPROUT & JIJ CHALLENGERDAY 2015 6 NOVEMBER
LARS SØRENSEN (DAGVOORZITTER)
VIVIENNE VAN EIJKELENBORG (DIFRAX)
Dagvoorzitter Lars Sørensen is de dirigent van Challengerday: hij neemt de bezoekers mee langs de talloze verhalen, concludeert en verbindt. Waar Lars is, gebeurt altijd iets en hij zal niet rusten tot de onderste steen boven is.
De eigenaar van het snelgroeiende babyartikelenbedrijf Difrax weet als geen ander hoe je internationaal zakendoet. Als voorzitter van de Entrepreneurs Organisation heeft Vivienne van Eijkelenborg bovendien een schat aan ervaring opgedaan met succesvolle samenwerkingen.
ERIK BERTRAND LARSSEN (HELWEEK)
Oud-commando Erik Bertrand Larssen is auteur van het succesvolle boek Helweek en de nummer één mental coach van Noorwegen. Hij leert je hoe je elke dag het beste uit jezelf kunt halen.
SHARON KROES (OVERTUIGEXPERT)
Sharon Kroes is Nederlands, Europees en wereldkampioen debatteren. Op Challengerday deelt hij zijn vaardigheden om effectief te overtuigen, zodat jij in elke onderhandeling de overhand krijgt.
MARK VLETTER (VOYS) Sprout-columnist Mark Vletter onderneemt al jaren volgens de principes van Ricardo Semler. Zijn zakelijke tele comprovider Voys werkt geheel zonder managers. Vletter gelooft dat je succesvoller kunt ondernemen met een beslisserslaag minder.
ROLAND KIEFT (DIRIGENT) TACO OOSTERKAMP (GROEIEXPERT)
Groeiexpert Taco Oosterkamp geeft gouden tips om jouw team te activeren: schaamteloos delegeren, de bedrijfscultuur aanpakken en véél meer denken vanuit de klant.
PATRICK KERSSEMAKERS (FONQ)
Ondernemer Patrick Kerssemakers weet met online warenhuis Fonq vele klanten aan zich te binden. Hoe onderscheid je je van een moordende concurrentie én houd je tevreden klanten? Kerssemakers heeft het antwoord.
Roland Kieft, artistiek directeur bij het Residentie Orkest, brengt al jaren eigenwijze topmuzikanten samen tot één succesvolle organisatie. Vol verve zal Kieft vertellen hoe hij alle neuzen dezelfde kant op krijgt.
ANDRÉ KWAKERNAAT (TEAM4TALENT)
Ondernemer André Kwakernaat heeft met Team4Talent een succesvol triath lonteam in handen. Op Challengerday vertelt hij hoe ondernemerschap en topsport hand in hand gaan.
Datum 6 november 2015, van 9.00 tot 19.00 uur Locatie Theater Amsterdam (aan het IJ) Aanmelden Gratis voor Sprout Members, losse kaarten verkrijgbaar voor 198 euro (excl. Btw)
SEP 2015
13
DRIELUIK ACCELERATORS STARTUPS GROEI
Ze helpen startups met werkruimte, coaching en financiering, behoeden ze voor fatale fouten en helpen dromen te verwezenlijken. Drie Nederlandse accelerators over hun missie. “Een startup beginnen is keihard werken.” Kaya Bouma
1
Het begon met de naam: ROCKSTART. Gewoon een ideetje van een vriend. Maar OSCAR KNEPPERS (49) kreeg er direct kippenvel van. “Het was zo’n moment waarop je in je hoofd engelen hoort zingen: halleluja.” Nog diezelfde week kocht hij de domeinnaam en begon te bouwen aan zijn startupmachine. “Startups zijn de rockbands van de business”, zegt Kneppers . “Het gaat hen niet om het geld, dat verdien je namelijk niet in het begin, het gaat om vol zijn van een idee en dat met anderen willen delen. Net zoals een beginnend bandje in een garage sleutelt aan zijn repertoire om uiteindelijk de wereld te veroveren.” Als startups muzikanten zijn, is Rockstart de manager die ze in goede banen leidt. Sinds 2011 biedt Rockstart, tegenwoordig vanaf de Amsterdamse Herengracht, verschillende groeiprogramma’s aan. “Rockstart is een startupmachine, een motor, maar we doen meer dan alleen de groei versnellen. We organiseren evenementen voor startups en geven ze kantoorruimte.” Het enorme grachtenpand zit vol succesvolle ‘rockbandjes’ die voortkomen uit Rockstart en er nu kantoor houden.
14
Gerritjan Huinink
8.38 min.
3D Hubs, dat gebruikers en eigenaren van 3D-printers met elkaar in contact brengt, zit er, net als Peerby, het platform waar buren elkaar spullen uitlenen. Het geheim van een goede startup is niet een briljant idee, zegt Kneppers. “Wat je precies doet, maakt in principe niet uit. Het gaat om het team.” Bij de honderden aanmeldingen die Rockstart jaarlijks binnenkrijgt, kijkt het daarom goed naar de mensen erachter. “Een goed team is in staat van een waardeloos idee een goed bedrijf
FACTS ROCKSTART • Sinds de start in 2012 hebben 58 bedrijven deelgenomen aan de accelerator-trajecten van Rockstart • 71,4 procent daarvan heeft follow-up investeringen ge kregen • Samen hebben de bedrijven meer dan 18 miljoen euro opgehaald en meer dan 261 fulltimebanen gecreëerd • Voor de tien plekken van het Web & Mobile programma hebben zich afgelopen jaar ruim 700 startups aangemeld
te maken, andersom lukt dat niet.” Het is een les die Kneppers zelf leerde toen hij in de jaren voor Rockstart twee multimediabedrijven oprichtte: Emerce en Bright. “Ik wilde alles zelf doen, terwijl het beter was geweest om er snel een co-founder bij te zoeken.” Hij zou zich ook meteen inschrijven voor een accelerator. “Iedere beginnende ondernemer maakt min of meer dezelfde fouten. In een accelerator doe je dat ook, maar dan in een gecontroleerde omgeving. Daardoor zijn die eerste fouten niet meteen fataal.” In ruil voor 8 procent van hun aan delen krijgen de startups een investering van maximaal 20.000 euro en hulp van ervaren coaches en mentoren. Rockstart biedt drie acceleratieprogramma’s: Web & Mobile, Smart Energy en deze maand voor het eerst Digital Health, in Nijmegen. “In de gezondheidzorg kan zoveel radicaal beter. Disruptie is een manier om dat te bereiken. Als je de principes van Airbnb en Uber gaat toepassen in health, kun je op heel veel manieren winst maken.” Kneppers is behalve eigenaar van Rockstart ook yogadocent . “Yoga en ondernemerschap gaan beiden over zelfbeschikking. Zekerheid moet je niet zoeken in de wereld buiten je, maar in jezelf.” SEP 2015
DRIELUIK ACCELERATORS STARTUPS GROEI
‘ STARTUPS ZIJN DE ROCKBANDS VAN DE BUSINESS’
SEP 2015
15
DRIELUIK ACCELERATORS STARTUPS GROEI
‘MIJN KENNIS VOEGT ECHT IETS TOE’
16
SEP 2015
DRIELUIK ACCELERATORS STARTUPS GROEI
‘ IK GELOOF NIET ZO IN HET GEITENWOLLENSOKKENMODEL’ SE 2015 SEP 2015
19
NETWERK OPPAS STUDENTEN ZUSSEN
HET NETWERK VAN DE VINDERIJ Stefan Tibben Peter Arno Broer 1 min. Tijdens hun studie in Amsterdam zochten de zussen Lotte (29) en Anne (27) van Oudheusden allebei een oppasadres. Een oproepje leverde al snel vijftig reacties op. De zussen koppelden vriendinnen en studiegenoten aan een aantal van deze oppas-zoekende ouders. Ze waren toen niet van plan om samen een bedrijf op te zetten, maar legden hiermee toch de basis voor DE VINDERIJ. In 2009 breidden ze uit met OppasStudent en PoetsStudent, in 2013 kwam daar SeniorenStudent bij, waar studenten hulp en gezelschap bieden aan senioren. De jongste klant van het bedrijf is een baby van een paar weken, de oudste is 102. Voor eenzame senioren met weinig geld hebben de zussen een aparte stichting opgericht, Stichting SeniorenStudent, zodat ook deze ouderen hulp kunnen krijgen. Afgelopen mei zijn de zussen vanwege hun inzet voor de stichting benoemd tot Soldaten van Oranje. De Vinderij heeft intussen een bestand opgebouwd met 8.000 studenten die landelijk worden ingezet. Het bedrijf wordt vanuit Amsterdam gerund door vijf vrouwen: de twee oprichtsters en drie werknemers. De omzet is in de eerste helft van dit jaar verdubbeld ten opzichte van die in dezelfde periode van 2014. 20
SEP 2015
GESPOT IDEEËN CONCEPTEN INSPIRATIE
GESP
T
Inspiratie stopt niet bij de landsgrenzen. Briljante concepten en producten van over de hele wereld. Robert Visscher
BEDRIJF
Astro ONDERNEMER
Shaun Springer LAND
Verenigde Staten VERDIENMODEL
verkoop aan consumenten
2.52 min.
hellotwist.com
SPEAKERLAMP Een lamp die niet alleen licht geeft, maar ook muziek laat horen, dat is de Twist. Dit draadloze systeem past in iedere fitting. De ledlamp bedien je vervolgens op de normale manier, via de lichtschakelaar. De muziek speel je af via de Twist-app en wordt via wifi gestreamd. Wie zijn hele huis vol wil hangen met speakers, kan dus goed met de Twist uit de voeten. Het is mogelijk om een stel Twists in een kamer te combineren tot een grote luidspreker. Het is een elegante twee-in-eenoplossing, waardoor je geen extra speakers meer nodig hebt. Ook een hub of receiver is overbodig. De Twist is in de voorverkoop verkrijgbaar vanaf 129 dollar en vanaf volgend jaar beschikbaar.
MINI-ONDERZEEËR De Nederlandse ontwerper Filip Jonker ontwikkelt een wel heel bijzondere duikboot: een waar je alleen in kunt zitten. De mini-onderzeeër vaart zowel boven als onder water dankzij de lichtgewicht materialen. Daardoor kun je naar de plek varen waar je wilt duiken en pas daar onder water gaan. Natuurlijk is de duikboot aantrekkelijk om zelf de onderwaterwereld mee te verkennen. Maar ook bedrijven zijn geïnteresseerd. Bijvoorbeeld om natuurfilms te maken, kademuren en leidingen te inspecteren of een haven mee te beveiligen. Jonker maakt ook nog een twee- en driepersoonsvariant. Afgelopen mei werd een eerste prototype succesvol getest door ervaren duikers.
BEDRIJF
Ortega Submersibles ONDERNEMER
Filip Jonker LAND
Nederland VERDIENMODEL
Verkoop aan bedrijven en consumenten ortegasubmersibles.com
22
SEP 2015
Bekijk een preview op de site!
MESSCHERP ONDERHANDELEN Blended learning van het allerhoogste niveau Leren waar en wanneer u wilt!
12 videocolleges van George van Houtem
2 e-books
Opdrachten, checklists en een 360 graden test
(+ MP3 en pdf samenvatting)
13 interviews
Een selectie van de beste artikelen
Een afsluitende workshop met George van Houtem
ge Met Geor van Houtem
Meer info en inschrijven: www.sprout.nl/messcherponderhandelen
‘BIJ TECHNOLOGIE- BEDRIJVEN ZIJN DE DIVERSEITSCIJFERS ECHT OM TE JANKEN’ JANNEKE NIESSEN
‘I Serie-ondernemer Janneke Niessen (38) is samen met Joëlle Frijters oprichtster van Improve Digital (een snel groeiend veilingplatform voor online advertentieruimte), angel investor, mentor voor start ups en initiatiefnemer van Inspiring Fifty, de lijst van topvrouwen in technologie. SEP 2015
PROJECT PREP 1.55 min.
k wil iets creatiefs doen, dus technologie is niks voor mij.’ Te veel jonge meiden kijken zo naar technologie. Terwijl technologie juist enorm creatief is en aan de basis staat van veel creatieve beroepen waar meiden wél warm voor lopen. Technologie en diversiteit, het zijn en blijven hot topics en de combinatie is wat mij betreft urgent. Toen ik onlangs in Amerika was, hoefde ik dat niet uit te leggen. In Nederland jammer genoeg vaak wel. Terwijl het toch zo voor de hand ligt: alle bedrijven worden vroeg of laat technologiebedrijven. Om in de toekomst een leuke baan te krijgen, op welk niveau dan ook, is het van essentieel belang dat je kennis van technologie hebt en de skills bezit waarmee je je straks kunt redden. Voor alle functies, van design tot productmanagement tot sales en marketing, is kennis van technologie vereist. En het spreekt vanzelf dat we net zoveel jongens als meiden moeten voorzien van de juiste vaardigheden. Want dat is al vaak genoeg
bewezen: teams die divers zijn, leveren betere (financiële) presentaties. Desondanks zijn zeker bij technologiebedrijven de diversiteitscijfers echt om te janken. Waarom we ons dat moeten aantrekken? Voor iedere ondernemer zou het een no brainer moeten zijn: we hebben nu al een enorm tekort aan mensen met de juiste skills. Over tien jaar is dat probleem alleen maar groter. We kunnen het ons simpelweg niet veroorloven om vrouwen, en daarmee de helft van de pool van talent, zomaar te laten lopen. Het is zonde van alle potentie en toekomst van meiden als ze keuzes maken op basis van een verkeerd beeld van technologie. Want dat is nu namelijk vaak het geval: ze zien niet hoe ontzettend veel mogelijkheden technologie biedt. Daarom geloof ik dat rolmodellen zo belangrijk zijn: laat zien hoe ver je kunt komen met technologie, en welke gave dingen je ermee kunt realiseren. Dat is ook het achterliggende idee achter het boek
Project Prep, dat ik samen met kinderboekenschrijfster Nikki Smit onlangs heb uitgebracht. Ik wilde een rolmodel tot leven wekken voor jonge meiden. In het boek maakt de hoofdpersoon, Isabel, een bedrijfje rond een mode-app en laat zo zien hoe leuk ondernemen en technologie zijn. De reacties op het boek zijn geweldig: meiden slaan aan het coden, ze sturen ons ideeën voor een bedrijf toe, de eerste apps worden gebouwd en ze geven aan net als Isabel te willen zijn. Hoe gaaf is het als over tien jaar een succesvolle ondernemer zegt dat ze besloten heeft voor zichzelf te beginnen na het lezen van Project Prep? Gelukkig staan we niet alleen in onze oproep om meer vrouwen bij technologie te betrekken. En ook jij kunt helpen: praat eens met je dochter, nichtje of buurmeisje. Vraag naar haar dromen en ambities en laat zien welke kansen technologie biedt, zodat ze straks echt een keuze kan maken voor een toekomst die bij haar past.
25
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
DE DRIE WIJZEN UIT OOST 26
SEP 2015
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
Ze hebben een voorkeur voor slechtlopende of gedateerde cafés op impopulaire locaties in Amsterdam-Oost. Acht succesvolle zaken staan al op hun naam en er volgen er snel meer, waaronder een club en een hotel. Wat is de magie van de DRIE WIJZEN UIT OOST? Annette van Soest
SEP 2015
Peter Arno Broer
8.24 min.
27
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
e zijn iemand kwijt”, verontschuldigt RIAD FARHAT (35) zich. “Dat is de horeca hè: lekker dynamisch.” Ze hebben het eigenlijk gewoon te druk voor een afspraak. JASON BERG (35) doet de deur alvast open. Even later klinkt een “Hé Piet!” en schuift ook PIET VAN DER GRAAF (53) aan. Buiten is het 36 graden. Binnen bij Smokin’ Barrels is het, anders dan de naam doet vermoeden, aangenaam fris. Het restaurant is nog dicht, maar aan de overkant van het Beukenplein in Amsterdam Oost, op het terras van café Maxwell, loopt het rond lunchtijd al aardig vol. Beide zaken horen bij het almaar groeiende horeca-imperium van De Drie Wijzen uit Oost. Die bedrijfsnaam – het is de naam van hun holding – verzonnen ze rond Kerst. Een gelukkige inval, want PiJaRi (Riad: “O jee, echt? Was dát een optie?”) bekte toch minder lekker. De afgelopen acht jaar openden Piet, Jason en Riad in totaal negen bars en restaurants, waarvan er in de tussentijd ook weer een is gesloten. Alle zaken bevinden zich, op één na, in Amsterdam-Oost. Het doel? Het stadsdeel ‘horeca-technisch’ op de kaart zetten. Gezelligheid en reuring brengen dus. Iets wat deze buurt goed kon gebruiken. Jason, verantwoordelijk voor de financiën van de Wijzen, startte zijn carrière net als Riad (de operationele man) als glazenspoeler in het eetcafé van Piet. Op hun zeventiende werd daar de kiem voor de latere samenwerking gelegd. Waren ze toen al zo ondernemend? Piet: “Riad wel, Jason niet. Jason was heel bleu in het begin. Ik wil niet zeggen mensenschuw, maar ja: hij stond in de kroeg waar hij regelmatig met zijn moeder wat kwam eten opeens achter de bar glazen te spoelen.” Jason: “Ik vond het wel spannend ja.” Je vond het blijkbaar ook leuk, want je koos voor het vak. Jason: “Ik vond het inderdaad leuk, met die mensen aan de
bar en met collega’s. Ik werd opgenomen in het team. Het familiegevoel dat we nu willen creëren met al onze zaken, met ons personeel, heerste toen al heel erg bij Piet. Het was gewoon one big happy family. Binnen twee maanden gingen we al op bedrijfsuitje. Zat ik daar als zeventien jarig jongetje op kerstavond tussen Piet en de bedrijfs leider in, in een restaurant.” Piet: “En daarna naar Carré?” Jason: “Nee, daarna zijn we naar de iT gegaan.” Piet: “Nee, eerst naar het Kerstcircus in Carré en daarna naar de iT.” Jason: “Oké, nou het was in ieder geval een heel ding. Hoe dan ook: op een gegeven moment werd ik wat minder bleu. Dat kwam ook door Riad, die een maand na mij was begonnen. We werkten op verschillende dagen. Als tegen mij werd gezegd: ‘Riad loopt al met borden naar de tafel’, dacht ik: ‘Oké, ik zal hem leren.’ Ging ik ook met borden lopen. En dan werd er tegen Riad gezegd: ‘Jason, die loopt gewoon al met dienbladen en tapt af en toe een biertje.’ Zo werden we op een leuke manier tegen elkaar uitgespeeld. Af en toe werkten we ook samen en dat was dan gewoon heel gezellig.” Riad: “Maar uiteindelijk was Jason wel beter. Vond ik.” Tijdens hun opleiding aan de Hotelschool in Den Haag reisden de twee op en neer naar Amsterdam om bij Piet in de zaak te werken. Als ze zijn afgestudeerd besluiten ze gedrieën een café te kopen: Maxwell. Het is Piet die in die begintijd het voortouw neemt. Riad: “Zakendoen leer je niet op school. Wij hebben zijn voorbeeld gevolgd.” Piet: “En inmiddels is de leerling beter dan de meester.” Wilden jullie van meet af aan meerdere horecazaken? Riad: “Nee, de uitbreiding is eigenlijk redelijk spontaan ontstaan. Toen we Maxwell begonnen, was dit best een lastig plein. Onze focus was dus vooral om er een succes van te maken. Dat lukte. We zagen, hoorden en voelden aan alles dat er vraag naar was vanuit de buurt. In de jaren daarop kregen we andere locaties aangeboden. Toen besloten we te gaan groeien, om een kleine kettingreactie te laten ontstaan. We proberen mensen vanuit andere stadsdelen naar Oost te trekken. Nu zie je dat er ook meer detailhandel komt en nieuw winkeltjes zich hier vestigen.” Onorthodoxe plekken kiezen en die verbeteren, is dat jullie handelsmerk? Jason: “Het is zo gegroeid. We hebben nog nooit een heel goedlopende zaak gekocht, om het zo te zeggen. Het waren zaken die niet zo goed rendeerden of die de eigenaar heel graag wilde verkopen.” Vrijwel alle zaken bevinden zich binnen een straal van vijf kilometer. Is het gevaar niet dat jullie té dominant worden en alles op elkaar gaat lijken?
28
SEP 2015
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
Piet van der Graaf
CIJFERS
TIJDLIJN
Start 2008 Personeel 200 Over hun omzet en winst willen De Drie Wijzen uit Oost niets kwijt. De winst wordt geherinvesteerd in nieuwe zaken. Alle groei wordt gefinancierd uit eigen vermogen. De bankleningen waarmee de ondernemers hun bedrijf startten, hebben ze anderhalf jaar geleden afbetaald.
SEP 2015
2008 CAFÉ MAXWELL (ONTBIJT, LUNCH, DINER, BORREL)
29
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
‘
BIJ BELANGRIJKE BESLISSINGEN IS HET ALTIJD TWEE TEGEN ÉÉN OF DRIE TEGEN NUL, NOOIT ÉÉN TEGEN ÉÉN. DAT IS HEEL FIJN
’
Riad Farhat
SEP 2015
31
INTERVIEW COMPAGNONS HORECA GROEI
Jason Berg
2014 SMOKIN’ BARRELS 2013 BAR BUKOWSKI
WATERKANT
(ONTBIJT, LUNCH EN DRANK)
(SURINAAMS GEÏNSPIREERD ETEN EN DRINKEN)
(COCKTAILS)
(PASTA EN GIN & TONICS)
HENRY’S BAR 32
(KREEFT EN HAMBURGERS)
EDDY SPAGHETTI
SEP 2015
BIERVILTJE SKELTER ZOMERBAANTJE WERELDBEDRIJF
Voor de vijftienjarige
HENK VAN DEN BERG (45)
begon het als zomerbaantje: in zijn overall sleutelde hij op de boerderij skelters in elkaar. Dat groeide uit tot een wereldwijd bedrijf voor buitenspeelgoed: BERG. Katja Keuchenius
34
3.00 min.
SEP 2015
DE THEORIE...
01
WIE HEEFT HET BEDACHT?
William Edwards Deming, een Amerikaanse statisticus. Deming baseerde zijn model op de verbetercirkel van natuurkundige Walter Stewart en introduceerde het in 1950 in Japan, waar hij gold als kwaliteitsgoeroe. De Japanners verzonnen een andere naam voor de cirkel: pdca-cyclus (plan, do, check, act). Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw deed de cirkel van Deming zijn intrede in het Westen. Deming veranderde de ‘c’ van check overigens in de ‘s’ van study, maar wereldwijd wordt de benaming pdca toch nog steeds het meest gehanteerd.
02
WAT HOUDT HET IN?
Met de Deming-cirkel ofwel pdca-cyclus verbeteren organisaties de kwaliteit van hun organisatie, product of dienst door elk proces de kwaliteitscirkel te laten doorlopen: plan (maak een plan met doelstellingen voor de verbetering van het proces), do (voer de verbetering uit), check (toets het resultaat aan de doelstelling) en act (stel het proces zonodig bij). Elke medewerker aan een (productie-) proces is zo in staat zijn eigen werkwijze te beoordelen en verbeteren. De Deming-cirkel komt ook terug bij verbetermethoden als Lean en Six Sigma.
36
PRACTICE WHAT YOU PREACH
DE CIRKEL VAN DEMING Stapels management boeken kun je lezen om je bedrijf vooruit te helpen. Het kost alleen zoveel tijd... Sprout bespaart je die uurtjes en vat theorie en praktijk voor je samen. Ivanka Eggly
03
WAT IS HET BEOOGDE EFFECT?
04
WIE PAST HET TOE?
Systematische kwaliteitsverbetering. Juist doordat het om een cirkel gaat, is het proces van verbeteren continu. Na de besluitvorming bij act wordt er opnieuw gepland (lees: worden aanpassingen bedacht), uitgevoerd, gecheckt, actie onder nomen en is de cirkel weer rond. Uiteindelijk moeten foutjes in de productie of levering van een dienst verminderen, de kosten lager worden, de productiviteit hoger en de kwaliteit erop vooruitgaan. Als je daar continu aan werkt, komt volgens Deming de winst vanzelf.
4.23 min.
Het begon in de Japanse auto-industrie, maar tegenwoordig werken uiteenlopende organisaties in de zorgsector, het onderwijs en bedrijfsleven ermee.
SEP 2015
THEMA: FINANCIERING GROEIONDERNEMERS BELEGGEN KAPITAAL
Naast NPEX is er nu ook EnterNext. Maar ondernemers die hun groei willen finan cieren via een notering aan zo’n mkb-beurs moeten wel met de billen bloot en bergen werk verzetten. John van Schagen
iStock
11.36 min.
BEURS BENGELS GROEIONDERNEMER ZOEKT BELEGGER 38
SEP 2015
W
IE NIET BETER WEET, zou een le
vendige beursvloer verwachten. Met effectenhandelaren, turend naar zes schermen tegelijk en tele foons die non-stop rinkelen. Maar wanneer de deur van het kantoor in het Haagse Caballerogebouw opengaat, is van aandelenhandel helemaal niets te bespeuren. En toch is dit de plek waar al ruim zes jaar De Nederlandse Partici patie Exchange (NPEX) is geves tigd, een beurs waar mkb-bedrijven aandelen of achter gestelde obligaties kunnen uitgeven. “Bij ons doen
SEP 2015
bedrijven en hun aandeelhouders rechtstreeks zaken met elkaar, zonder tussenpersonen. De hele handel ver loopt gewoon via internet”, vertelt Adriaan Hendrikse, samen met Frans van den Broek oprichter van NPEX. De droom van Hendrikse begon in 2007, toen studievriend Frans hem benaderde met het idee voor een nieuw plat form om vastgoedeffecten beter verhandelbaar te maken. “Mensen zitten daar vaak jaren aan vast, zonder dat ze er tussentijds vanaf kunnen. ‘Dan moeten we een beurs be ginnen!’ riep ik. Alleen het idee al vonden we behoorlijk uitdagend. Ik had daarvoor een paar jaar bij Euronext gewerkt, dus wist wel ongeveer hoe een beurs werkt.” Bij het ministerie van Financiën waren ze al net zo enthousi ast over het plan. Het is in de periode dat Barclays en
39
THEMA: FINANCIERING GROEIONDERNEMERS BEURS KAPITAAL
NPEX IN CIJFERS AANTAL NOTERINGEN
35
VERHANDELBAAR BEDRAG
270 MILJOEN AANTAL BELEGGERS 11.500 TRANSACTIEKOSTEN
0,5%
je een advocaat voor nodig en wij hebben met een aantal kantoren afspraken gemaakt zodat die kosten laag kunnen blijven. Om er zeker van te zijn dat het geschetste plaatje klopt, laten wij het bedrijf nog eens doorlichten door een corporate finance-partij. Beleggers willen nu eenmaal niet verrast worden door verkeerde cijfers. Verder kijken we ook naar het businessplan en het management. Pas wanneer alles in orde is, gaat de deur naar NPEX open. Vervolgens ben je verplicht om een gecontroleerde jaarrekening op te maken en ieder kwartaal een update te geven van de posi tieve en negatieve ontwikkelingen van de onderneming.” Beleggers kunnen op het handelsplatform investeren in twee producten: achtergestelde obligaties en certificaten van aandelen. “Die laatste kun je vergelijken met aandelen zoals ze aan Euronext genoteerd staan. Het grote verschil is dat je bij ons ook voor een constructie van certificaat houders zonder stemrecht kunt kiezen. Die mogen wel mee praten, maar niet meebeslissen. Ideaal voor ondernemers die graag zelf de touwtjes in handen houden. De achter gestelde obligatie is een soort lening zonder zekerheden. Deze telt voor de bank mee als eigen vermogen, waardoor die weer kan meefinancieren. Tegenover die onzekerheid staat wel een aantrekkelijke rente van 6 tot 9 procent. De hoofdsom wordt na gemiddeld vijf jaar teruggestort”, aldus Hendrikse. Startups zonder track record kunnen die rente en de hoofdsom meestal niet ophoesten en kiezen door gaans voor de constructie met aandelen. Heb je die vervol gens als mkb’er uitgegeven, verwacht dan niet een leven dige handel. Want zo snel als de borden op Beursplein 5 van koers veranderen, zo rustig gaat het op de marktplaats van NPEX. Slechts één keer in de week, op donderdagmiddag klokslag 12 uur, gaat het platform open en verwisselen
KOSTEN BEURSGANG ENKELE TIEN DUIZENDEN EURO’S
KOSTEN BEURSNOTERING € 10.00015.000 P/J SEP 2015
41
THEMA: FINANCIERING GROEIONDERNEMERS BEURS KAPITAAL
‘SNEL CASHEN IS ER NIET BIJ’ FASTNED AMBITIE 200 snellaadstations, verspreid over heel Nederland NOTERING NPEX SINDS juli 2014
V
rijwel al zijn medewerkers hebben geïnvesteerd. De Europese Unie beloofde al 2 miljoen euro sub sidie voor de uitrol van een corridor van snellaad stations langs Noord-Europese snelwegen en verder kwam er geld binnen via leningen van Flowfund en Breesaap, het investeringsbedrijf van BART LUBBERS’ vader Ruud. Dat Sprout Challenger Lubbers (49) in de zomer van 2014 zijn bedrijf Fastned ook nog naar NPEX bracht, is vooral het gevolg van een reeks telefoontjes en mailtjes die op het kantoor binnenkwamen. “Steeds meer particulieren wil den weten of het mogelijk was om ook zelf in Fastned te in vesteren. Dat zette ons aan het denken, we kwamen al snel uit bij de beurs.” Voor een notering aan NPEX verlangt de AFM een prospectus. Tientallen uren besteedden Lubbers en zijn mensen aan het schrijven ervan. “Je moet hierin vooral heel goed vertellen over alle risico’s, van een econo 44
mische crisis of een andere technologie die doorbreekt bij voorbeeld. Een pittige klus, maar er zijn gelukkig voldoen de voorbeelden beschikbaar. Zelf hebben we het document van de Triodos Bank als leidraad gebruikt, omdat dat be drijf qua governance op ons lijkt. Door vast te houden aan de structuur en volgorde van die prospectus kom je al een heel eind.” Ruim 1200 mensen hebben inmiddels Fastned certificaten á 10 euro per stuk gekocht. Samen goed voor een kleine 3 miljoen euro. Gehandeld wordt er overigens nauwelijks en op dividend hoeven de certificaathouders voorlopig niet te rekenen. “Dat gaan we uitkeren zodra we winst maken. Snel cashen is er dus niet bij, het is echt een investering voor de langere termijn.” Voor mensen die mi nimaal 25.000 euro hebben geïnvesteerd, is er sinds kort de Fastned Founders Club. Zij kunnen hun stekkerauto een leven lang gratis opladen. De club telt nu ongeveer 35 leden en volgens Lubbers komt er om de paar dagen wel iemand bij. “Dit is wat mij betreft ook het grote voordeel van een beursgang ten opzichte van private equityspelers, die toch vooral willen samenvoegen en cashen in plaats van echte groei financieren. Nu creëren we juist draagvlak voor ons product. We binden op deze manier een groep mensen aan ons bedrijf die stuk voor stuk geloven in de toekomst van elektrische auto’s.” SEP 2015
ZIJ HEBBEN ALLES. JIJ NOG NIET?
PE
R JA A R
€99 ex. btw
• • • • •
Laat je inspireren door het tweemaandelijkse Sprout Magazine plus toegang tot het digitale archief. Breid je netwerk uit op de maandelijkse events en visits en kom gratis naar de Sprout Challengerday. Vergroot jouw naamsbekendheid onder snelgroeiende ondernemers met een uitgebreid profiel op Sprout.nl. Onderneem slimmer met onmisbare ondernemersinformatie in de how-to-database. Mis niets en ontvang elke ochtend het belangrijkste ondernemersnieuws en inspiratie in jouw inbox.
SPROUT.NL/JOIN EN MELD JE AAN!
GA NU NAAR
SPROUT + BRIGHT TV TECH LIFE HACKING RTLZ
‘DOE DIE SMART PHONE VAN TAFEL’ MERIJN DOGGEN (32) en ERWIN VAN DER ZANDE (44) zijn de gezichten van BRIGHT TV, het
nieuwe programma op RTLZ dat helemaal gewijd is aan gadgets en tech. Sprout ging op de koffie bij de kersverse presentatoren en vroeg ze naar de beste lifehacks voor ondernemers. John van Schagen
Janneke Aronson
2.44 min.
E
rwin: “Mag ik beginnen? Ringtones, die zijn namelijk voor bouwvakkers. Een beetje beleefde ondernemer zet zijn smartphone op stil tijdens meetings. Of beter nog: die doet z’n smartphone in een tas of jas. Het komt zo ongeïnteresseerd over als je dat ding pontificaal op tafel legt.” Merijn: “Als je het echt goed wil doen, schaf je nog deze week een fraaie smartwatch aan. Die kan je namelijk op een veel subtielere manier waarschuwen voor inkomende gesprekken of notificaties.” Erwin: “Maar zet dan wel die smartwatch op stil. Aan trillen of zachte tapjes op je pols heb je voldoende.” Merijn: “Business cards, daar wil ík dan graag iets over roepen. Nu iedereen net zo snel van baan wisselt als Johnny de Mol van vriendin, zijn visitekaartjes eigenlijk altijd achterhaald. En zeg nou eerlijk: eigenlijk hebben alleen ondernemers met Chinese contacten die dingen nog nodig.” Erwin: “Ja, stuur gewoon ter plekke een mail met al je gegevens in je handtekening of noem je Twitternaam. Daar vink je in de instellingen de optie ‘privéberichten ontvangen van iedereen’ aan en je bent er ook. Merijn: “Over Twitter gesproken, er bestaat niet zoiets als een persoonlijk profiel. Privé-tweets tijdens kantooruren zijn niet privé. Daarbuiten eigenlijk ook niet trouwens. Ik heb wel eens het idee dat mensen dat vergeten.”
WAT KOST HET? KARTBAAN QUICKSCAN FINANCIEEL
WAT KOST HET? + EEN KARTCENTRUM
Benzine en banden
Banden worden ook wel het ‘zwarte goud’ genoemd in de autosport. De zogeheten endurance-banden bij karten zijn gelukkig geschikt voor vele tientallen uren rijplezier en gaan op een indoorcircuit anderhalve maand mee. Een setje rubber van Bridgestone of Dunlop kost tussen de 150 en 250 euro. De karts slurpen ‘normale’ benzine, die gewoon volgens pompprijzen moet worden ingekocht. Een kart gebruikt tijdens een middag rijden tussen de tien en vijfentwintig liter, oftewel 31,75 euro per kart per dag. Personeel
Dankzij het succes van Max Verstappen in de Formule 1 wordt het steeds drukker in de Nederlandse kartcentra. Hoe lucratief is zo’n baan voor snelheidsduivels? Sprout zet de kosten en opbrengsten van een eigen kartcentrum op een rij. Wietze Willem Mulder
3.51 min.
HET KOSTENPLAATJE Karts
De reputatie van een kartcentrum staat of valt – naast een uitdagend circuit – met de kwaliteit van karts. Deze opgevoerde skelters zijn te verkrijgen in verschillende versies, die snelheden tot 60 kilometer per uur halen. Een kartcentrum heeft zowel kinderkarts als volwassenkarts, waarbij het prijsverschil minimaal is. Aangezien er maximaal twintig deelnemers per heat racen, slaan we van iedere versie 25 in, die één keer per jaar worden vervangen. Kostprijs: 3.500 euro per stuk. 50
Het benodigde personeel is een van de grootste kostenposten van een kartbaan. Bij een lasergamecentrum of bowlingbaan heb je genoeg aan één of twee medewerkers die ook de bar verzorgen. Een kartcentrum heeft naast de receptioniste en het horecapersoneel ten minste één monteur nodig, en afhankelijk van de grootte van de baan, meerdere marshalls. Zij verzorgen vooraf instructies en zwaaien tijdens de heats met vlaggen om aan te geven of je kunt inhalen, of in het geval van een crash, te laten zien dat er rustig gereden moet worden. Safety first! Locatie
Voor een kartbaan is relatief veel ruimte nodig en de locatie moet geen geluidsoverlast veroorzaken voor de buurt. Vandaar dat veel banen op bedrijventerreinen of op een afgelegen stuk grond in de provincie zijn gevestigd. Je hebt de keuze tussen een binnen- en buitenbaan. Die laatste is voordeliger in de opstartfase, maar verwacht op een regenachtige dag weinig klandizie. Naast de grond heb je een pand en parkeerplaatsen nodig voor ontvangst en horeca, moet het circuit worden aangelegd, een pitbox waar geklust kan worden en een stalling voor de karts. De gemiddelde prijs van een bouwkavel lag de eerste helft van 2015 op 426,48 euro per vierkante meter. Voor een complex van 5.000 vierkante meter betalen we dus ruim 2 miljoen. Verdubbelen we dat voor de aanleg en voorzieningen en schrijven we het complex over 20 jaar af, dan komen we op een dagprijs van 429 euro. De echte winst komt als de grond is afbetaald of al in de familie was, zoals bij de grotere kartcentra vaak het geval is. SEP 2015
HOE IK... CAUSE MARKETING SCHOENEN WERELDMERK
HOE K... MIJN LIEFDADIGHEIDSPROJECT OMTOVERDE TOT MILJOENENBEDRIJF
52
SEP 2015
HOE IK... CAUSE MARKETING SCHOENEN WERELDMERK
Hij wilde arme kinderen in nood helpen met het doneren van een paar schoenen. Maar TOMS, het bedrijf van serieondernemer BLAKE MYCOSKIE (39), groeide razendsnel uit tot een miljoenenbusiness met sinds kort een grote investeerder aan boord. Wietze Willem Mulder
‘T
Toms
5.51 min.
ijdens een polovakantie in Argentinië, een jaar of negen geleden, ontmoette ik een vrouw die schoenen uitdeelde aan arme schoolkinderen. Ik wilde haar graag helpen. De gezondheid van kinderen ligt me na aan het hart en als je de hele dag op blote voeten rondloopt, heb je grote kans op infecties. Het leek me mooi om ze te helpen met schoe nen, dat is ook iets heel concreets. Maar ik wilde niet mijn hand ophouden voor donaties, dat is mij te afhankelijk. Daarom bedacht ik een bedrijfsmodel waarbij je iemand in nood helpt door een aankoop: het One for One-concept. Voor ieder verkocht paar schoenen wilde ik een nieuw paar aan een arm kind doneren. Er lag geen uitgekiend businessplan aan ten grondslag, het was gewoon een creatief idee om schoenen naar arme kinderen te brengen zonder mensen om geld te hoeven vragen. Mijn allereerste schoen was een variant op een klassieke instapper: ik had inspiratie opgedaan bij het schoeisel dat Argentijnse boeren dragen. In mei 2006 produceerden we de eerste 250 paar Toms. Maar na een artikel in de Los
FEITEN OP EEN RIJ è
SEP 2015
Angeles Times kregen we ineens voor negen keer zoveel aan orders binnen. Vliegensvlug hebben we de productie moeten opschalen, en in het eerste halfjaar verkochten we tienduizend paar schoenen. Dat betekende dat we ook tienduizend katoenen instappers aan Argentijnse kinderen moesten weggeven. Een immense klus, ik reed met vrienden en familie in bussen door het Zuid-Amerikaanse land om de kinderschoenen bij scholen en ziekenhuizen uit te delen. Die eerste jaren waren geweldig, maar ook ontzettend moeilijk. Ik moest alles nog leren over materialen, verpakking, de distributie en het beheer van de hele keten. Bovendien deed ik Toms er in het weekend bij: ik runde ook nog mijn eigen softwarebedrijf. De media pikten ons bedrijfsmodel al snel op, sociaal ondernemerschap was sexy. Doordat actrices als Mila Kunis en Scarlett Johansson ineens Toms-schoenen gingen dragen, kregen we veel tractie: ieder jaar verkochten we meer schoenen. Maar onderaan de streep zagen we daar niks van terug. Deze business wordt pas winstgevend zodra je een bepaalde omvang bereikt. Elk kwartaal zagen we wel dat we steeds minder geld erop hoefden toe te leggen. Maar het was dat ik een paar van mijn andere bedrijven, waaronder een wasserij, een billboardexploitant en een tv-zender, had verkocht, zodat ik de aanloopverliezen kon blijven financieren, anders was Toms allang op de fles gegaan. Ik zag het als een soort filantropie. Gelukkig bereikten we na drieënhalf jaar financieel gezien het omslagpunt. In de beginjaren deelde ik de schoenen nog zelf uit aan kinderen, tijdens giving trips. Dat gaf wel veel voldoening, maar was ook erg intensief en tijdrovend. Ik heb daarom een chief giving officer aangesteld, en een team geformeerd rondom het weggeefproces. Ook ben ik gaan samenwerken met non-gouvernementele organisaties als Unicef, CARE en Save the Children. Zo’n ngo is al langer in een land actief, heeft een relatie met de bevolking en
Met de verkoop van een paar Toms ontvangt een kind in nood ook een nieuw paar schoenen. Met de aankoop van een zonnebril krijgt iemand een volledig oogonderzoek plus behandeling. Een pak koffie over de toonbank is goed voor 140 liter drinkwater en de aanschaf van een tas draagt bij aan een veiligere bevalling door het opleiden van vroedvrouwen.
53
FAILURES ONTSLAG BEDREIGINGEN WERKNEMER
‘ IK KEEK STEEDS VAKER Het ontslag van een medewerker escaleerde dusdanig dat zelfs het gezin van ondernemer GEERT JAN HEIJSTEK werd bedreigd. Er volgde een rechtszaak die hij won, maar het had een grote impact op zijn persoonlijke leven. Mirjam van Immerzeel 56
Bas Losekoot
2.43 min.
SEP 2015
PHILIP TEST DINGEN ZEEWIER STARTUP PASTA
PHILIP TEST DINGEN
SEAMORE Philip Bueters
Daan Paans
1.30 min.
Dat heeft de natuur weer mooi voor elkaar: zeewier van de soort Himanthalia heeft, even gekookt of geweld, exact de vorm van tagliatelle. Wie niet gewaarschuwd is, zal niet direct doorhebben dat de groene slierten ergens bij Ierland van de rotsen zijn geplukt. Dat overkwam althans Willem Sodderland (46), eerder oprichter van buzzmarketingbureau Buzzer. Hij brengt met zijn startup Seamore de pasta op de markt. “Ik had op Ibiza een salade met zeewier besteld en wilde al klagen: ‘jullie zijn het wier vergeten!’” Die kennismaking met de zeegroente zette Sodderland aan het denken. Zeewier barst van de voedingsstoffen, bevat een stuk minder koolhydraten dan de bekende Italiaanse deegwaren en is makkelijk als alternatief te verwerken in een maaltijd.
Maar achter dat laatste kwam hij pas na een lange speurtocht. “Zeewier is nog erg niche, en wordt in Europa maar op een paar plekken geoogst. Je spreekt echt af met een mannetje op een parkeerplaats, dat dan honderd kilo voor je uit zee haalt.” Voordat je zeewierpasta onder een merk breed in de markt kunt zetten, en dat zal wel lukken met alle consumer insights die Sodderland in zijn vorige bestaan opdeed, zul je dus moeten zorgen voor voldoende aanvoer van een constante kwaliteit. “Ik heb een partner in Ierland gevonden waarmee we zo ver zijn dat de eerste oogst de winkel in kan.” De verpakking voor de eerste 30.000 zakjes Sea Pasta is zojuist ontworpen, en uit de baal zeewier op het Amsterdamse Seamore- kantoor plukte Sprout alvast een paar handen voor een test. Het blijkt dankbaar spul. Of je het wier nu een klein kwartiertje in warm water legt of kookt: het krijgt een flink volume en trakteert je op een neutrale smaak, met een bite iets knapperiger dan al dente. Bij het koken komt een zilte lucht vrij, maar wie de zee duidelijk wil terugproeven in zijn pasta zal aan de slag moeten met het kookvocht. De combinatie met geroerbakte Italiaanse groenten en wat vlokken parmezaan smaakte goed, voor alles wat je met tagliatelle doet en meer leent de wierpasta zich ook, weet onder anderen groentengoeroe Ottolenghi. Zonder veel gedoe zet je een voedzamer, lichter en glutenvrij alternatief voor pasta op tafel. Als Seamore uit de alternatieve of dieethoek weet te blijven, zou Sodderland volgend seizoen best wel wat meer wier kunnen laten oogsten. prijs: 4,75 euro / 100 gr. seamorefood.com
58
SEP 2015
‘VAN DE ‘KOM JE OVERMORGEN EVEN NAAR UTRECHT-VRAAG’ WORD IK OOK NIET HEEL BLIJ’ MARK VLETTER
‘H Ondernemer Mark Vletter (34) is oprichter en eigenaar van Voys, aanbieder van zakelijke telefonie. Hij is daarnaast blogger, spreker en gastdocent op de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanze Hogeschool Groningen. SEP 2015
VERZOEKJE 2.05 min.
et event begint om 9:00 uur op ons kantoor in Amster dam.’ ‘Kun je overmorgen naar Utrecht komen voor een foto?’ ‘Vind je het be zwaarlijk om van je keynote van volgende week een po diuminterview te maken?’ Het is zomaar een greep uit de verzoeken in mijn mailbox waar ik tegenwoor dig ‘nee’ op antwoord. Voys is gevestigd in Groningen, de rit naar Amsterdam duurt ruim anderhalf uur. Amsterdammers plan nen vaak om negen uur ’s ochtends een event in Amsterdam, wat voor mij – en iedere andere Gronin ger – betekent dat ik om half zeven de auto in moet duiken en de wekker op half zes staat. Daar wordt niemand gelukkig van. Groningers doen dat Am sterdammers niet aan, de zelfde behandeling anders om zou wat dat betreft leuk zijn. (Ik heb het trouwens nog even gecontroleerd: Gro ningen - Amsterdam blijkt exact dezelfde afstand als Amsterdam - Groningen.) Van de ‘kom je overmorgen even naar Utrecht’-vraag word ik ook niet heel blij.
We hebben allemaal een volle agenda, maak afspra ken daarom liever in goed overleg op een locatie die voor beiden handig is. De derde situatie is helemaal bijzonder. Als ik volgende week ergens een keynote moet geven, bereid ik dat voor. In een half uur spreken zit twee uur voorbereiding. Ik zeg ja tegen een keynote, niet tegen een interview. Tot een jaar geleden was ik inderdaad klokslag negen uur in Amsterdam geweest, braaf de volgende dag naar Utrecht gereden voor een foto en was de keynote inderdaad een interview geworden. Sterker nog, ik ben een keer op verzoek van een potentiële klant naar Hilversum gereden om er na een uur ter plaatse achter te komen dat de afspraak meneer de cto, die ik de dag ervoor gesproken had, toch niet zo goed uitkwam. Tegenwoordig doe ik het niet meer en ik adviseer jou het ook niet (meer) te doen. Contact is kwalitatief, per soonlijk en gebaseerd op ge lijkwaardigheid. Het maakt niet uit of je founder bent van een startup, zelfstandig
professional, accountmana ger of directeur. Behandel de ander zoals je zelf behandeld wil worden en laat jezelf niet anders behandelen. Die ge lijkwaardigheid mogen mijn relaties van mij verwachten en ik van hen. In mijn geval betekent dat: events plannen vanaf tien uur als je gasten uit de pro vincie hebt. Heeft iemand anderhalf uur gereden voor een afspraak bij jou op kantoor en is het twaalf uur? Dan luncht je gast dus mee. En probeer meer te doen met Skype of Goog le Hangouts, dat scheelt iedereen reistijd. Namens alle niet-Randstedelingen: Dank! Het antwoord dat ik tegen woordig geef op de vragen in mijn inbox? ‘Negen uur haal ik niet’, ‘Overmorgen lukt niet, we moeten dus wat anders plannen’ en ‘Ja, ik vind het bezwaarlijk dus het blijft een keynote.’ Deze duidelijkheid wordt overi gens erg gewaardeerd. Die keynote heb ik uit eindelijk gegeven. Hij viel heel goed en mijn gastheer was me naderhand heel dankbaar.
59
FEATURE: VIAVIA MARKETING
SPREAD SOCIAL MEDIA CREATIEF BEREIK
THE WORD 60
SEP 2015
FEATURE: VIAVIA MARKETING SOCIAL MEDIA CREATIEF BEREIK
MARKETING HOEFT NIET VEEL GELD TE KOSTEN.
Via je eigen netwerk van consumenten of bevriende ondernemers, kun je je bereik fors vergroten en klanten langer aan je binden. Katja Keuchenius
iStock
6.02 min.
.
e toekomst van advertenties?” SJORS BOELAARS, chef business to consumer van MOYEE COFFEE, moet hard lachen. “De advertentie is dood, toch?”, roept hij. Hij overdrijft natuurlijk. Voor sommige bedrijven werkt de ouderwetse advertentie nog wel. “Er zijn vast heel wat extra roze magnums verkocht toen ze afgelopen zomer op alle Amsterdamse trams stonden afgebeeld. Maar zo’n campagne is voor kleinere ondernemers zoals wij niet te betalen. Er zijn bovendien betere methodes om klanten aan je te binden”, stelt Boelaars. Moyee Coffee wil door middel van fairchain koffie een revolutie ontketenen, aldus de website. Ze zoeken medestanders die radically good coffee willen drinken. Over die terminologie is goed nagedacht, zeg Boelaars. “Radicaal gaat over een revolutie in kwaliteit én in sociale impact. Dat vinden mensen heel tof.” Volgens Boelaars worden consumenten zich steeds bewuster van de producten die ze kopen. “En ze hebben behoefte aan een diepe verbinding met een merk.” CROWDSPEAK-POLITIE
Door te vertellen over hun eerlijk betaalde koffieboeren uit Ethiopië, probeert Moyee het publiek tot fan of ambassadeur te maken. Onder de alweer zelfbedachte term crowdspeak biedt Moyee twee pakken koffie aan voor de prijs van één: het is de bedoeling dat de tweede weg wordt gegeven. “We willen dat consumenten op een verjaardag laaiend enthousiast vertellen over deze actie”, legt Boelaars uit. De klanten die Moyee op die manier aantrekt, blijven meestal langer. “Mensen die op een koopje afkomen, voelen zich niet verbonden met het merk.” Om te checken of mensen het tweede pak koffie ook echt weggeven, neemt de ‘crowdspeak-politie’ na twee weken contact op. Soms is dat Boelaars zelf, die zich niet als een standaard verkoper opstelt. “Niemand zit te wachten op weer zo’n salestelefoontje.” De helft van de consumenten zegt het pak daadwerkelijk weg te geven, een kwart van de ontvangers wordt daarna daadwerkelijk klant. Zo’n aanpak van marketing via consumenten past wel in deze tijd, zegt hoogleraar Marketing PEETER VERLEGH aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Op allerlei deelplatforms nemen consumenten de rol van SEP 2015
61
PROFIEL CHINA INTERNET TYCOON
64
SEP 2015
PROFIEL CHINA INTERNET TYCOON
IN CHINA IS ALLES ALIBABA
IK VIND DE CHINESE OVERHEID FANTASTISCH JACK MA stond met ALIBABA aan de basis
van het internet in China. Lang onderhield hij een goede relatie met de overheid, maar na de beursgang in 2014 is de liefde bekoeld. Een profiel van een excentrieke ondernemer. Eefje Rammeloo
SEP 2015
Alibaba Group
9.45 min.
65
PROFIEL CHINA INTERNET TYCOON
als het Amerikaanse, daarom durven we met hen te concurreren”, zei hij in het filmpje over de officieuze oprichtersbijeenkomst van Alibaba. Zijn visioen: een website die China zou verbinden met de rest van de wereld. De eerste anderhalf jaar werkten ze afgesloten van de buitenwereld zodat concurrenten niet wisten waar ze mee bezig waren. Met een startbudget van een half miljoen yuan (50.000 euro) bouwde Ma Alibaba: een B2B-website waarop producerende bedrijven gereedschap en halffabricaten konden vinden. Schroefje nodig? Via Alibaba bestelde je er zo een paar honderd. In andere landen waren ondernemers daar ook mee bezig, maar Ma was vastberaden om het in China te laten slagen. Dit leek te gaan lukken toen een groep investeerders onder leiding van Goldman Sachs 5 miljoen dollar in Alibaba stak. Bij de tweede financieringsronde kreeg Ma van het Japanse Softbank 20 miljoen dollar voor een vijfde van de aandelen. SCHATTIG EN FLASHY
In 2002 begon Alibaba winst te maken, en Ma besloot ook een consumentenwebsite te bouwen. Het Amerikaanse eBay hijgde in zijn nek. In het geheim betrok een kleine groep medewerkers Ma’s oude appartement. Terwijl de rest van Alibaba in quarantaine moest omdat een werknemer was besmet met SARS, werkten zij aan de consumentenwebsite Taobao. Die ging in 2003 live en oogde even fris en nieuw als het internet in China zelf. “Schattig en flashy, het paste bij de nieuwe generatie Chinezen”, vertelt Porter Erisman. De Amerikaan werkte jarenlang in de top van Alibaba en maakte daarover de documentaire Crocodile in the Yangtze. Taobao sloeg aan, eBay zag zijn marktaandeel in China krimpen van 80 naar minder dan 8 procent. In 2007 vertrok het bedrijf met de staart tussen de benen uit China. eBay en Google verdienden hun geld met de verkoop van advertenties, Ma had voor Alibaba een ander verdienmodel bedacht: hoe meer je betaalde, hoe hoger je op de website kwam te staan. Bovendien kocht Alibaba, anders dan bedrijven als Amazon, zelf niets in, de portals boden slechts een link tussen koper en aanbieder. SEP 2015
Het succes van Alibaba begon zich uit te betalen. In een Chinees tijdschrift vertelde Zhang wat haar man antwoordde toen ze hem vroeg hoeveel winst het bedrijf had gemaakt. Ma had één vinger opgestoken. ‘Tien miljoen yuan?’ Ma schudde zijn hoofd. ‘Honderd miljoen?’ Ook niet. Zijn antwoord: ‘Eén miljoen yuan... per dag.’” Al dat succes raakte de familie Ma. Volgens de Chinese pers was hun zoon op zijn tiende verslaafd aan online spelletjes. Zhang was op dat moment manager van het Chinese hoofdkan-
‘
ALS JE DE WET NIET KUNT VERANDEREN, MOET JE HEM VOLGEN
’
toor van Alibaba, Ma vroeg haar om fulltime huisvrouw te worden. Ze ging met tegenzin akkoord. Ma bouwde ondertussen verder aan zijn imperium. Na Taobao kwam Tmall en in 2004 ging hij aan de slag met financiële dienstverlening. Een doorbraak in China, waar de meeste banken staatsbedrijven zijn. Het toont de kracht van het bedrijf, meent Ben Cavender van de China Market Research
67
je een hotel boekt, let dan op de voorwaarden en zorg ervoor dat je je kamer gratis kunt opzeggen. Stuur vervolgens je bevestigingsmail door naar Dream cheaper.com en ga lekker verder met je dag. Deze Duitse startup houdt de prijs van jouw hotel in de gaten en als de prijs zakt, boekt Dreamcheaper de hotelkamer voor je om, met vaak tientallen euro’s verschil. Altijd de beste prijs dus. Handig tooltje voor de frequente reiziger. dreamcheaper.com
DREAMCHEAPER De volgende keer dat
EUROPA
Omdat ondernemerschap niet stopt bij de grens, laat Sprout ideeën zien van over de hele wereld. Drie bekende curators houden in de gaten wat er gebeurt in Europa, Amerika en Azië. 3.47 min.
Factom biedt een service waarmee grote databases op de Bitcoin blockchain, de technische ruggengraat van de Bitcoin, gezet kunnen worden. Hun eerste grote project is het vastleggen van alle eigendomsrechten van land en onroerend goed in Honduras. Zo kunnen inwoners eenvoudig bewijzen dat ze de eigenaar zijn van een stuk grond en daardoor bijvoorbeeld makkelijker een lening krijgen. Een slim idee, zeker voor landen die nog geen goed werkend sys-
FACTOM De Amerikaans startup
Als je in Amerika een verkoper van tweedehands auto’s bent, heb je een probleem. Twee start ups, Beepi.com en Carvana.com, hebben namelijk 300 miljoen dollar funding opgehaald om deze markt op z’n kop te zetten. Allebei bieden ze vooraf geïnspecteerde tweedehands auto’s aan op internet, voor prijzen die 1.500 tot 2.000 dollar lager liggen dan die bij de dealer. Dat kunnen ze doen doordat ze minder vaste kosten en meer aanbod hebben dan reguliere dealers. De auto’s worden thuis afgeleverd en wie niet tevreden is, kan de nieuwe auto binnen zeven dagen zonder extra kosten teruggeven. Schitterend concept, dat ook in Nederland goed zou kunnen werken. beepi.com carvana.com
BEEPL EN CARVANA
AMERIKA
STARTUPS INTERNATIONAAL TRENDS
WERELDIDEEËN
den. En dus hebben we op een regenachtige zondag een hometrainer aangeschaft en via Taobao een bandje besteld, dat gekoppeld is aan een digitale weegschaal. Naast gewicht, houdt de Mi Fit Band (een uitvinding van XiaoMi, de telefoonmaker) het aantal stappen, je bmi en aantal uren slaap bij. De Mi Fit hoeft maar een keer per maand opgeladen te worden en je kunt via WeChat een competitie aangaan over wie de meeste stappen zet. Als dat geen motivatie geeft! mi.com/sg/miband
MI FIT BAND Mijn man wil weer fit wor-
Om acht uur staat ze stipt volgens afspraak op de stoep. Lisa, een van de beauty directors die via de app Meirong Zongjian haar massagekunsten en gezichtsbehandelingen aanbiedt. De dienst, die via WeChat beschikbaar is, mengt zich in de nieuwe schoonheidshype in Sjanghai. Net als Diandao en Helijia brengt Meirong Zongjian via een Uber-achtige dienst massages en manicures bij je thuis. Met een klik op je telefoon en tegen goede prijzen. Ik heb Lisa vijf sterren gegeven. meirongzongjian.com
MEIRONG ZONGJIAN
AZIË
PITCH EDUCATIE GAME PROGRAMMEREN
JOOST BAZELMANS (38) pitcht BOMBERBOT,
een game die kinderen in het basisonderwijs de principes van het programmeren leert. Bas van Essen Selfie 2.10 min.
Joost Bazelmans ↑
72
SEP 2015
ACHTER DE SCHERMEN AUTOBOUWER FAMILIEBEDRIJF INNOVATIE
JOOP DONKERVOORT (65)
importeerde de legendarische Lotus 7 als bouwpakket. De verbeteringen die hij aan de Britse sportwagen wilde aanbrengen, liepen spaak. Die ogenschijnlijke tegenslag legde de basis voor zijn onverwachte succes als autobouwer.
Ronald van den Heerik
1.34 min.
ACHTER DE SCHERMEN BIJ
DONKERVOORT 74
SEP 2015
ACHTER DE SCHERMEN AUTOBOUWER FAMILIEBEDRIJF INNOVATIE
Het geheim van het geringe gewicht van de Donkervoort zit in veel compo nenten, waarvan koolstofcomposiet er één is. Het koolstofweefsel met harsimpregnatie laat zich makkelijk vormen en wordt in de oven uitge hard. Op enkele plaatsen waar te hoge temperaturen ontstaan, wordt in de constructie aluminium gebruikt. Het chassis van dunwandig staal wordt op basis van driehoeken gelast met een koperlegering, hierdoor blijft het gewicht beperkt. Amber: “Tijdens rondleidingen vraag ik het gewicht te schatten. Standaard is het antwoord een veelvoud van het werkelijke ge wicht: het chassis weegt 54 kilo.”
76
SEP 2015
ACHTER DE SCHERMEN AUTOBOUWER FAMILIEBEDRIJF INNOVATIE
FACTS & FIGURES Start 1978 Omzet circa 4 miljoen euro Medewerkers 25-30 Productie 25 tot 40 auto’s per jaar Manuren per auto 1.000 Klanten individualisten, vaak met eigen bedrijf, 99% man Prijs vanaf € 165.000 Rijdt zelf Audi RS3
SEP 2015
79
ANOUK KLAPT DE LAPTOP OPEN BIJ... FLEXPLEK PRODUCTIVITEIT SAMENWERKEN
CEECEE CENTER Brouwerijstraat 20, Enschede ceecee-enschede.nl Kantoorruimte variërend van 32 tot 104 meter huur je voor 180 euro per vierkante meter per jaar, exclusief gas, water en licht. Flexwerkers kunnen kiezen voor een contract van 2,5 dag per week voor 100 euro per maand, of een hele week voor het dubbele bedrag.
Wil je geen geld uitgeven aan een vast kantoor, of vind je het gewoon leuk om af en toe op een andere plek te werken? Flexibele werkplekken bieden uitkomst. Sprout probeert ze uit.
Anouk Eigenraam 1.43 min.
80
Locatie
Coffee
Connect
Vibe
Join?
In de Enschedese wijk Roombeek herinnert vrijwel niets meer aan de vuurwerkramp die in het jaar 2000 een groot deel van de wijk verwoestte. Of het moet de nieuwbouw zijn die na de ramp hier is verrezen. Het voormalige ketelhuis van de Grolschbrouwerij, nu omgedoopt tot het Brouwhuis, kijkt uit op Roombeek. Nadat de bierbrouwer zijn productie in 2005 naar Groenlo had verhuisd, stond de fabriek jaren leeg. Drie jaar geleden kreeg het pand een nieuwe bestemming als woon/ werkgebouw. De bovenste verdiepingen zijn appartementen, de eerste drie etages huisvesten bedrijven als online boekhouder Moneybird, etenbesteldienst Takeaway.com en het CeeCee Center, waar flexibele werkplekken worden verhuurd. CeeCee Center voelt ruim aan. De ontvangstruimte oogt groot, ook al wordt een groot deel van de algemene
ruimte nog in beslag genomen door werknemers van het snel groeiende Takeaway.com, die achter een soort kamerscherm op een kluitje zitten. Binnenkort verhuizen ze naar een lagere verdieping en kunnen in de hele ruimte flexwerkers zitten. De kantoorruimtes hebben ook een flinke omvang, ze zijn een stuk ruimer dan veel andere kantoren van flexibele aanbieders die Sprout bezocht. Achterin de ruimte bevinden zich hoge lunchtafels met banken en een soort treincoupés waar je net wat afgeschermder zit. Er staan op dit moment twee van de acht ruimtes leeg. Daarnaast huren 22 flexwerkers een plek, daar kunnen er nog zeker 25 bij, vertelt Lisette Herik van Steq, het bedrijf dat onder meer het facilitair beheer verzorgt. “De gemeente Enschede, die de ruimte exploiteert, wilde graag goedkope werkplekken creëren om het ondernemerschap te stimuleren. Het CeeCee Center fungeert ook als ontmoetingsplek: mensen kloppen bij elkaar aan en maken gebruik van elkaars kennis.” Het enige minpuntje is dat de twee vergaderhokjes in het CeeCee Center plaats bieden aan niet meer dan zes mensen. Steq is nog in onderhandeling met de gemeente om een van de kantoren vrij te maken als vergaderruimte. Het geheel is ook wat donker, maar daar staat tegenover dat je hier ook in het weekend en ‘s avonds kunt zitten. Daarvoor doe je dan maar een extra lampje aan. Voor wie het CeeCee Center wat te duur vindt, kan ook terecht bij de nabijgelegen Spinnerij Oosterveld, een andere voormalige fabriek die sinds vorig jaar flexplekken aanbiedt. Daar huur je een plek voor het zeer lage tarief van 75 euro per maand. Daarvoor moet je dan tijdens de lunch wel even tijdelijk inschikken.
SEP 2015
COMING UP! OKTOBER NOVEMBER EN VERDER...
SPROUT MAGAZINE 15 OKTOBER
CHALLENGER50
DE MEEST UITDAGENDE ONDERNEMERS VAN NEDERLAND DRIELUIK
ERVAREN SERIEONDERNEMERS OVER HET UITDAGEN VAN DE MARKT
FEATURE: PAS OP VOOR DE CROWD!
INTERVIEW
JAMES DYSON OVER HET RADICAAL VERNIEUWEN VAN SAAIE PRODUCTEN
NRC Carrière Monitor
Omdat jij je wilt voorbereiden op een volgende stap in je carrière En je persoonlijk advies ontvangt als je de NRC Carrière Monitor invult.
Ga naar nrccarriere.nl/ monitor
samen ambities waarmaken
Redactie
82
VAKANTIES EN REIZEN, EEN TIJDJE IN HET BUITENLAND WERKEN
Stefanie Zuidberg
José van den Haak
Andres van den Boor
Marketing
Peter de Visser
Erik Touwslager
Mahmoud Kabir
Bas Endhoven
Patrick Bröcker
Sales
Enkeling
Autobahn
Illustraties
Daan Paans
Gerritjan Huinink
MIJN RELATIE MET MIJN MAN.
020 262 07 25 / MARKETING@SPROUT.NL
EEN SPAT/STOOFDEKSEL VOOR OP EEN WOK IK KOCHT ‘M DRIE JAAR GELEDEN VOOR €2 EN GEBRUIK ‘M TWEE TOT DRIE KEER PER WEEK
EEN TOEKOMSTIGE MASTER OF MBA
020 262 07 00 / SALES@SPROUT.NL
EEN CAMERA
MIJN WERKPLEK
EEN PIZZAOVEN
Ronald van den Heerik
ONDANKS ALLES TOCH VERTROUWEN HEBBEN IN AH EN NU EEN BELACHELIJK UITGEBREIDE MOESTUIN HEBBEN
Peter Arno Broer
MIJN EERSTE APPLE SE, TWEEDE HANDS WANT NIEUW ONBETAALBAAR
ONZE STUDIO / GALLERY IN UTRECHT
PERSOONLIJKHEIDSTESTEN, VAN ZOWEL MIJZELF ALS MIJN COLLEGA’S. ALS JE BEWUST BEKWAAM BENT, WORD JE ALS MENS EN PROFESSIONAL VEEL EFFECTIEVER
Janneke Arenson
Fotografie
Druk Senefelder Misset
Lithografie Djeeks
Art direction en vormgeving Autobahn
Mark Vletter
Robert Visscher
MIJN HUIS IN EEN INMIDDELS HIPPE BUURT IN ROTTERDAM IS NU VEEL MEER WAARD DAN TOEN IK HET KOCHT
DE TIJD DIE IK STOPTE IN HET SCHRIJVEN VAN MIJN BOEK ‘JONGE ONDERNEMERS’
Annette van Soest
Stefan Tibben
MIJN REIZEN, EN DAN VOORAL DE BERGTREKKING DOOR DE INDIASE HIMALAYA
Katja Keuchenius
MIJN HUIDIGE BEDRIJF, IMPROVE DIGITAL
EEN ZWARTE GIBSON LES PAUL CUSTOM (GITAAR)
DE AANSCHAF VAN EEN LAPTOP OP M’N 12DE. DÁT WAS HET STARTPUNT VAN EEN EIGEN BEDRIJF. DUS OUDERS; GEEF JE KINDEREN ELEKTRONICA CADEAU
John van Schagen
Rina Joosten-Rabou
Janneke Niessen
Wietze Willem Mulder
Lennart Klein
Mirjam van Immerzeel
Ivanka Eggly
DE GEBOORTE VAN EEN KIND. MIJN ZOONTJE TIJN, MAG ER ABSOLUUT WEZEN
EEN EIGEN HUIS, EEN PLEK ONDER DE ZON...
Bas van Essen
HET CHINESE P2P LENDINGBEDRIJF DIANRONG.COM, BEGIN 2013 OPGERICHT EN NA RUIM 2 JAAR HEEFT HET AL EEN WAARDERING VAN 700 MILJOEN DOLLAR
Anouk Eigenraam
MIJN RELATIE, BESTE RENDEMENT EVER TOT OP HEDEN
EEN STILLEVEN MET SLAVINKEN VAN ARNOUT VAN ALBADA, IK GENIET ER ELKE DAG VAN!
MIJN TROUWRING HEEFT ME NOG GEEN DAG TELEURGESTELD ;)
MIJN KOBO EREADER
DE SCHOOL VOOR JOURNALISTIEK, GEEN DIPLOMA MAAR WEL EEN VLIEGENDE CARRIÈRESTART
TINDER! WAT TWEE JAAR KROEGTIJGEREN NIET OPLEVERDE, LUKTE HIERMEE IN VIER SWIPES. (EEN TOFFE RELATIE)
020 262 07 00 / REDACTIE@SPROUT.NL / PAUL VAN VLISSINGENSTRAAT 10E / 1096 BK AMSTERDAM
Marc van der Chijs
Kaya Bouman
Medewerkers
Creatief directeur Ewald Smits
Uitgever Berend Jan Veldkamp
Stagiair Thijmen Francken
Online Maarten Keswiel
Eindredacteur Miloe van Beek
Chef redactie Philip Bueters
Hoofdredacteur Remy Ludo Gieling
COLOFON
DEZE TOPPERS MAKEN SPROUT!
COLOFONS ZIJN SAAI.
DAAROM PROPPEN WIJ HET VOL MET TRIVIA OVER ONZE MEDEWERKERS. DIT KEER STELDEN WE DE VRAAG: ‘WAT WAS JOUW BESTE INVESTERING?’
SEP 2015
VRIJDAG 6 NOVEMBER – THEATER AMSTERDAM
SLIM SAMENWERKEN — GRATIS VOOR SPROUT MEMBERS, LOSSE KAART 198 EURO EX. BTW —
MET O.A. DAGVOORZITTER – LARS SØRENSEN WERELDKAMPIOEN DEBATTEREN – SHARON KROES – IEDEREEN OVERTUIGEN VOYS-OPRICHTER – MARK VLETTER – ONDERNEMEN VOLGENS SEMCO STIJL COACH - TACO OOSTERKAMP – JE TEAM ACTIVEREN & SCHAAMTELOOS DELEGEREN FONQ-OPRICHTER – PATRICK KERSSEMAKERS – ZO KRIJG JE TEVREDEN KLANTEN OP INTERNET TEAM4TALENT – ANDRÉ KWAKERNAAT – TRIATLONS: OP WEG NAAR RIO DIRIGENT – ROLAND KIEFT – SUCCESVOL LEIDERSCHAP DIFRAX-CEO – VIVIENNE VAN EIJKELENBORG – INTERNATIONAAL SUCCESVOL PLUS DE BEKENDMAKING VAN DE CHALLENGER VAN HET JAAR
OOK NAAR DE SPROUT CHALLENGERDAY? WORD DAN NU LID OP SPROUT.NL/JOIN FOUNDING PARTNER:
PARTNER:
Van bureaustoel, printpapier, post-it’s tot brandblussers.
®
Met één zakelijk account heb je voor iedereen alles snel in huis. Bij bol.com vind je alles voor de zaak. Zelfs relatiegeschenken zoals de bol.com cadeaukaart. En het mooie is: je profiteert van scherpe prijzen, razendsnelle bezorging én je kunt bestellen op rekening *. Een zakelijk account aanmaken is zo gepiept. Ga dus snel naar bol.com/zakelijk
*Bekijk de voorwaarden op bol.com/zakelijk
de winkel van ons allemaal