Van de straat geplukt Bij Bouts op bezoek

Er was eens een Leuvens buurtfeest in 2009. ‘En als we nu eens op zoek gingen naar de historie en het erfgoed van onze buurt?’ kon je daar horen. Tussen pot en pint. Je kent dat wel. De rest is geschiedenis.

Of beter: de rest zijn geschiedenissen. Histories van intussen een tiental buurten die in aantrekkelijke boekjes zijn gegoten: van Wijgmaal over de Vaartkom tot Matadi, bij manier van spreken. De boekjes zijn gemaakt door buurtbewoners en Leuvenaars, met de begeleidende expertise van de Erfgoedcel Leuven. Vanuit een gezonde en vanzelfsprekende nieuwsgierigheid. Mensen willen meer weten over het verhaal en het erfgoed van hun eigen buurt en wijk. Of het nu om onroerend, roerend of immaterieel erfgoed gaat, dat zijn kunstmatige afbakeningen.

Wie wil weten wat ‘participatie’ in de praktijk écht kan betekenen, heeft met de Leuvense Straathistories een prachtig voorbeeld te pakken. Sommige buurten ontwierpen ook al interactieve wandelingen, die je vindt in de Erfgoedapp.

Mondelinge geschiedenis, archiefonderzoek, het gebruik van beeldbanken, professionals die mee begeleiden en enthousiaste gelegenheidsauteurs: het komt hier allemaal samen. Het concept is zo onuitputtelijk als Leuven groot is.

Stilte: het is een woord dat we verbinden met abdijen en hun omgeving. Terecht. Stilte is essentieel voor het leven daar. Rust, kalmte, stilte: het is ook iets waar we met z’n allen grote behoefte aan hebben in onze overprikkelde, lawaaierige tijden. Erfgoed zorgt daar mee voor. Maar ook muziek is voor zo’n abdij en haar bewoners essentieel.

Al in de jaren 1100 zingen de paters van Abdij van Park hier gregoriaanse gezangen. Die evolueren in de 15de en 16de eeuw naar meerstemmigheid, polyfonie. Onze streken staan dan in heel Europa bekend om de topkwaliteit van die polyfone muziek.

Alamire Foundation bestudeert de Vlaamse polyfonie en laat die graag horen aan al wie dat wil. Ook samen met en in de Abdij van Park zelf, waar de Foundation woont en werkt. Daar beluister je dankzij de nieuwe klankinstallatie Silentii polyfone muziek, via vijf luidsprekers: elke luidspreker is één stem. Tussen ruisende bomen, snaterende watervogels en nu en dan een zoetgevooisde klok.

Of hoe eeuwenoude muziek je in het moment brengt. In het nu.

Zingende stilte

Dat nieuwe technologieën ons de komende tijd als erfgoedbezoekers heel nieuwe ervaringen zullen aanreiken, is een open deur intrappen. Oud en nieuw versterken mekaar. M Leuven pioniert in de Sint-Pieterskerk met de HoloLens. Je weet niet wat je ziet. Of juist heel goed.

Genieten van kunst in kerken, het is wel eens frustrerend: veel werken hangen hoog, zijn niet goed of maar deels te zien, hangen in het duister… Neem nu in de Leuvense Sint-Pieterskerk het triomfkruis van beeldsnijder Jan Borman II uit ongeveer 1490. Prachtig. Een absoluut topstuk. Maar je hebt een ferme ladder nodig om het écht goed te zien. De meeste kerkbezoekers hebben die niet bij zich.

Sinds kort hangt Bormans kruis als het ware op ooghoogte en kun je er zelfs rond wandelen en het van alle kanten bewonderen. Virtueel. Dankzij de HoloLens die M Leuven ontwikkelde met Studio Louter, en dat voor twaalf topstukken uit de kerkschat van Sint-Pieters. Op Dieric Bouts’ befaamde Laatste Avondmaal lijkt het dankzij de animaties alsof je er zelf bij bent. In het Leuven van de jaren 1400.

Erfgoed gaat mee met z’n tijd, het is nooit anders geweest. En het zorgt in onze tijd dus ook voor hoogstaande en creatieve werkgelegenheid.