Σταύρος Στ. Σταφυλάκης
Περί… ποίησης Παγκόσμια ποιητική Αμθολογία Σφκνο Πξψηνο (Ώ’): Πνηεηέο ηεο Ώκεξηθήο – Ώζίαο – Ώθξηθήο - Χθεαλίαο
Αθήμα 2016 [1]
Αθηεξσκέλν ζηνπο: -
Όκεξν, Ζζίνδν, απθψ, Αηζρχιν, Αλαθξένληα, Μνπζαίν, Καζζηαλή, Πησρνπξφδξνκν, Κνξλάξν, νισκφ, νπξή, Παιακά, Λεηβαδίηε, Πνιπδνχξε, Διχηε, Αλαγλσζηάθε, Ρίηζν, εθέξε, Γεκνπιά…
- Βηξγίιην, Οξάηην, αίμπεξ, Γθαίηε, Κακφεο, Μπσληιαίξ, Γάληε, Υάηλε, Καγηάκ, Πεηξάξρε, Πξεβέξ, Λφξθα, Πνχζθηλ, Πεζφα, Μπξερη, Πιαζ, έιιευ, Ρεκπψ, Πφε, Αρκάηνβα, Νεξνχδα, Υηθκέη, Μαγηαθφθζθη, Σαγθφξ… … θαη ζε πνιινχο-πνιινχο αθφκα ζεκαληηθνχο πνηεηέο ηεο πνίεζεο απφ φιν ηνλ θφζκν.
[2]
Πεξηερφκελα Δηζαγσγή………………………………………………
5
Δπξεηήξην νλνκάησλ Πξψηνπ (Α’) ηφκνπ………….. 9 01. Ζ Ακεξηθαληθή ήπεηξνο……………………….. 15 01.01. Άγλσζηνη Ηλδηάλνη ζηηρνπξγνί…………………. 15 01.02. Ατηή……………………………………………… 22 01.03. Αξγεληηλή……………………………………….. 23 01.04. Βελεδνπέια……………………………………… 33 01.05. Βνιηβία………………………………………….. 34 01.06. Βξαδηιία………………………………………… 35 01.07. Γνκηληθαλή Γεκνθξαηία………………………. 40 01.08. Δθνπαδφξ (Ηζεκεξηλφο) ………………………. 41 01.09. Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο (ΖΠΑ)……. 43 01.10. Καλαδάο ……………………………………….. 119 01.11. Κνινκβία……………………………………… 126 01.12. Κφζηα Ρίθα …………………………………… 133 01.13. Κνχβα…………………………………………. 134 01.14. Μεμηθφ……………………………………….. 143 01.15. Νηθαξάγνπα………………………………….. 149 01.16. Οπξνπγνπάε……………………………………. 152 01.17. Πεξνχ………………………………………… 159 01.18. Πφξην Ρίθν……………………………………. 162 01.19. αλ αιβαδφξ…………………………………. 163 01.20. Υηιή…………………………………………… 165 02. Ζ Αζία………………………………………… 177 02.01. Άξαβεο πνηεηέο………………………………… 177 02.02. Αξαβία (ανπδηθή Αξαβία)……………………. 185 02.03. Βηεηλάκ………………………………………… 187 02.04. Ηαπσλία………………………………………. 189 02.05. Ηλδία (αξραία & ζχγρξνλε)…………………….. 206 Άγλσζηνη Ηλδνί πνηεηέο………………………… 206 02.06. Ηνπδαία & Ηζξαήι………………………………. 235 02.07. Ηξάθ ……………………………………………. 244 02.08. Κίλα (αξραία & ζχγρξνλε) …………….………. 248 Άγλσζηνη Κηλέδνη πνηεηέο……………………… 248 [3]
02.09. 02.10. 02.11. 02.12.
Κνξέα …………………………………………. 306 Λίβαλνο……………………………………….. 317 Μαιαηζία …………………………………….. 321 Μεζνπνηακία (Αζζχξηνη, Βαβπιψληνη θιπ.)… 322 Άγλσζηνο νπκέξηνο πνηεηήο…………………. 326 02.13. Μπαγθιαληέο………………………………….. 328 02.14. Παιαηζηίλε……………………………………. 331 02.15. Πεξζία & Ηξάλ………………………………….. 335 02.16. πξία (αξραία & ζχγρξνλε)…………..………... 354 02.17. Σαυιάλδε……………………………………… 360 02.18. Σνπξθία & Οζσκαληθή απηνθξαηνξία ………… 361 03. Ζ Αθξηθή …………………………………………385 03.01. Άγλσζηνη Αθξηθαλνί πνηεηέο ………………. 385 03.02. Αίγππηνο (αξραία θαη ζχγρξνλε) ………….… 392 Άγλσζηνη Αηγχπηηνη πνηεηέο………………….. 392 03.03. Αιγεξία ……………………………………… 403 03.04. Αγθφια ……………………………………….. 404 03.05. Γθάλα …………………………………………. 405 03.06. Ληβχε…………………………………………. 407 03.07. Μαδαγαζθάξε ………………………………… 410 03.08. Μαξφθν……………………………………….. 413 03.09. Μαπξίθηνο …………………………………….. 417 03.10. Μνδακβίθε ……………………………………. 418 03.11. Νηγεξία ………………………………………… 419 03.12. Νφηηνο Αθξηθή………………………………… 421 03.13. Οπγθάληα ……………………………………… 423 03.14. Πξάζηλν Αθξσηήξην………………………….. 424 03.15. Ρνπάληα ……………………………………….. 390 03.16. ελεγάιε……………………………………….. 425 03.17. νπδάλ………………………………………….. 391 04. Ζ Ωθεαλία……………………………………….. 427 04.01. Άγλσζηνη Αβνξίγηλεο πνηεηέο ηεο Απζηξαιίαο…427 04.02. Απζηξαιία. ……..…………………………….. 430 04.02. Νέα Εειαλδία (άγλσζηνη Μανξί πνηεηέο)…….. 436 04.03. Υαβάε (άγλσζηνη Πνιπλήζηνη πνηεηέο)……… 438
[4]
Δηζαγσγή ηα ηέιε ηνπ 2010 κε αξρέο ηνπ 2011, δειαδή πξηλ απφ πεληέκηζη ρξφληα, έγξαςα ην βηβιίν «Πνίεζε θαη ηίρνη, απφ ηελ Διιάδα θαη ηνλ θφζκν». Ήηαλ έλαο ηφκνο 460 ζειίδσλ πνπ πεξηείρε ηα έξγα 486 πνηεηψλ θαη πνηεηξηψλ (εθ ησλ νπνίσλ νη 260 Έιιελεο) απφ 47 ζπλνιηθά ρψξεο. Αλ θαη νη θξηηηθέο ησλ θίισλ, ζπγγελψλ θαη γλσζηψλ πνπ ζπλήζσο κνηξάδσ ηα θαηά θαηξνχο πνλήκαηά κνπ ήηαλ κάιινλ θαιέο (ηχπσζα αξρηθά είθνζη αληίηππα, ηα νπνία ζηαδηαθά μεπέξαζαλ ηα εθαηφλ είθνζη), εγψ ζεψξεζα φηη ε δνπιεηά κνπ ήηαλ ειιηπήο θαη φηη είρα παξαιείςεη αξθεηνχο γλσζηνχο θαη ζεκαληηθνχο πνηεηέο, εγρψξηνπο θαη μέλνπο. Με απηή ηε ζθέςε, ζηγά-ζηγά άξρηζα λα εκπινπηίδσ ην έξγν κνπ απηφ, πξνζζέηνληαο θάζε ιίγν θαη θάπνηνπο δεκηνπξγνχο ή απμάλνληαο ηνλ αξηζκφ ησλ πνηεκάησλ πνπ αξρηθά είρα επηιέμεη. Έηζη έθηαζα ζήκεξα λα έρσ «νινθιεξψζεη» ην παξφλ έξγν πνπ απνηειείηαη πιένλ απφ ηέζζεξηο ηφκνπο θαη ζπλνιηθά πεξηζζφηεξεο απφ 1750 ζειίδεο: - Σφκνο Πξψηνο (Α’): Πνηεηέο απφ ηελ Ακεξηθαληθή ήπεηξν, ηελ Αζία, ηελ Αθξηθή θαη ηελ Χθεαλία. - Σφκνο Γεχηεξνο (Β΄): Πνηεηέο απφ ηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο (εθηφο Διιάδαο) - Σφκνο Σξίηνο (Γ’): Έιιελεο πνηεηέο απφ ην Α σο ην Κ - Σφκνο Σέηαξηνο (Γ’): Έιιελεο πνηεηέο απφ ην Λ σο ην Χ. Οη πνηεηέο πνπ θαηαγξάθεθαλ θαη ζηνπο ηέζζεξηο απηνχο ηφκνπο είλαη πεξηζζφηεξνη απφ 1150, νη νπνίνη πξνέξρνληαη ζπλνιηθά απφ 97 ρψξεο θαη απφ ηηο πέληε επείξνπο. [ηαηηζηηθά ζηνηρεία ησλ πνηεηψλ απηψλ αλά ρψξα, ππάξρνπλ ζην ηέινο ηνπ Σεηάξηνπ ηφκνπ]. Πηζηεχσ φηη απηή ε Διζαγυγή ζα γίλεη πην θαηαλνεηή αλ παξαζέζσ θάπνηα απνζπάζκαηα απφ ηελ «Δηζαγσγή» ηνπ βηβιίνπ Ποίηζη και ηίσοι, ηνπ 2011: ... Πάληα κνπ άξεζε ε πνίεζε. Ήκνπλ δεθαπεληάρξνλνο έθεβνο όηαλ έπεζε ζηα ρέξηα κνπ κηα ζπιινγή γαιιηθήο πνίεζεο, ζε κεηάθξαζε, ζπκάκαη, ηνπ εκεξηώηε. Γηάβαδα θαη μαλαδηάβαδα ηα πνηήκαηα ηνπ Λακαξηίλνπ, ηνπ Αιθξέ ληε Μπζέ, ηνπ Μπσληιαίξ, ηνπ [5]
Πξπληόκ, ηνπ Βεξιαίλ, ηνπ Πξεβέξ θαη ησλ άιισλ. Αθόκα θαη ζήκεξα, πνιιέο δεθαεηίεο κεηά, μέξσ από ζηήζνπο αξθεηά απ’ απηά. Αθνινύζεζε ε αλαθάιπςε Διιήλσλ πνηεηώλ, θαηαμησκέλσλ ηόηε, όπσο ν Παιακάο, ν Γξνζίλεο, ν Μαιαθάζεο, ν Βάξλαιεο, ν Καξπσηάθεο, ν νπξήο, ν Μαβίιεο, ν Καβάθεο θαη άιινη, αιιά θαη αξθεηώλ μέλσλ όπσο ν Γθαίηε, ν Υάηλε, ν Λόξθα, ν Μαγηαθόθζθη θιπ. Δθείλε ηελ επνρή, όπσο θαη πνιινί ζπλνκήιηθνί κνπ, άξρηζα λα εθθξάδσ ζην ραξηί κε ζηίρνπο, ηηο ζπλήζεηο εθεβηθέο αλεζπρίεο, αιιά θαη ηηο (κόιηο πνπ άξρηζαλ λα δηακνξθώλνληαη) απόςεηο κνπ γηα ηελ θαηάζηαζε πνπ ππήξρε ηόηε ζην θόζκν θαη ζηελ Διιάδα (Φπρξόο πόιεκνο, αλώκαιε κεηεκθπιηαθή εζσηεξηθή θαηάζηαζε θιπ). Φπζηθά, ηα «πνηήκαηά» κνπ απηά ήηαλ άηερλα, άιισζηε δελ έγξαςα θαη πνιιά. κσο δελ ζηακάηεζα θαη - αξαηά θαη πνύ - έγξαθα θάπνην ζηηρνύξγεκα. Απηή ε παξαγσγή κόιηο πνπ θαιύπηεη δπν-ηξία πνηήκαηα θάζε δεθαεηία. Έηζη ηώξα, πνπ ηαμηδεύσ πιεζίζηηνο γηα ηε δύζε ηεο δσήο κνπ, απνθάζηζα λ’ αζρνιεζώ κε θάηη πνπ κ’ αξέζεη θαη κε ηέξπεη. Καη αθνύ ζθέθηεθα λα μεθηλήζσ κόλν κε Έιιελεο, πξόζζεζα ζε ιίγν ηνπο Γάιινπο θαη θαηόπηλ είπα: Γηαηί κόλν απηνύο θαη όρη θαη ηνπο Ακεξηθάλνπο, ηνπο Ιζπαλνύο, ηνπο Αθξηθάλνπο, ηνπο Ρώζνπο, ηνπο Ιλδνύο, ηνπο Γεξκαλνύο, ηνπο Κηλέδνπο, ηνπο Άξαβεο θαη πάεη ιέγνληαο. Κη έηζη θαηέιεμα, όηη αμίδεη ηνλ θόπν λα πξνζπαζήζσ λα θαηαγξάςσ πνιινύο από ηνπο δεκηνπξγνύο ζηίρσλ όινπ ηνπ θόζκνπ. Η Διιάδα έρεη θεξδίζεη όια θη όια δπν βξαβεία Νόκπει θαη ηα δπν ζηελ πνίεζε. ην παξειζόλ δε, είραλ πξνηαζεί γηα απνλνκή Νόκπει (δελ ην θέξδηζαλ γηα δηάθνξνπο ιόγνπο) ν Παιακάο, ν Καβάθεο, ν Καδαληδάθεο, ν Ρίηζνο θαη ν Κώζηαο Μόληεο από ηελ Κύπξν. Πέξα απ` απηό, νη Έιιελεο αζρνινύληαη κε ηελ πνίεζε επί ηξεηο ρηιηάδεο ρξόληα ρσξίο δηαθνπή, αλεμάξηεηα κε ην αλ ππήξρε ε Διιάδα σο ρώξα ή όρη. Οη ειιελόθσλνη πνηεηέο, κε αξρή ηνλ κεξν, ηνλ Ηζίνδν, ηε απθώ, ηνλ Αλαθξένληα, ηνλ Πίλδαξν, ηνλ Αιθαίν, ηνλ Αξηζηνθάλε θαη ηνπο κεγάινπο ηξαγηθνύο, πέξαζαλ ηε ζθπηάιε ζηνλ Κνξλάξν, ηνλ Υνξηάηδε, ηνπο πκλνγξάθνπο (Καζζηαλή, Ρσκαλόο) θαη αθνινύζεζαλ νη: Κάιβνο, Παιακάο, νπξήο, Καβάθεο, Βάξλαιεο, ηθειηαλόο, Πνιπδνύξε, εθέξεο, Αλαγλσζηάθεο, Ρίηζνο, Διύηεο, Βξεηηάθνο, Λεηβαδίηεο, Παηξίθηνο, Γεκνπιά θαη πνιινί άιινη. Απηό ην ρξνληθό εύξνο θαη ηελ αγάπε γηα ηελ πνίεζε, κόλν έλαο άιινο ιαόο ην κνηξάδεηαη κε ηνπο Έιιελεο θη απηόο είλαη ν θηλεδηθφο. Ίζσο θαίλεηαη πεξίεξγν, αιιά νη δπν αλόκνηνη θαηά ηα άιια, απηνί ιανί έρνπλ θη άιιεο νκνηόηεηεο: - Μηιάλε ηε γιώζζα ηνπο ζπλερώο επί ηξεηο ρηιηάδεο ρξόληα. - Ο πνιηηηζκόο ηνπο κεηξά θη απηόο ηξεηο ρηιηεηίεο. [6]
- Αλέπηπμαλ ζε κεγάιν βαζκό ηε θηινζνθία θαη νη θηιόζνθνί ηνπο επεξέαζαλ ηηο κειινληηθέο γεληέο θαη πνιινύο άιινπο ιανύο. - Οη Έιιελεο αγάπεζαλ θαη αλέπηπμαλ ην ζέαηξν. Οη ειιεληθέο ηξαγσδίεο θαη θσκσδίεο ήηαλ δεκνθηιείο θαη πξνζηηέο ζε όινπο ηνπο πνιίηεο. Αθόκα θαη ζήκεξα απηέο παίδνληαη ζηα ζέαηξα όινπ ηνπ θόζκνπ. Αιιά θαη νη Κηλέδνη αγάπεζαλ ην ζέαηξν θαη ε θηλεδηθή όπεξα είλαη δεκνθηιέζηαηε θαη πξνζηηή γηα ην ιαό. - Καη ηέινο θαη νη δπν ιανί έρνπλ λα επηδείμνπλ εθαηνληάδεο θαινύο πνηεηέο θαη ρηιηάδεο πνηήκαηα, από αξηζηνπξγήκαηα σο αμηόινγα. Σειεηώλνληαο ζέισ λα πσ όηη, ίζσο ζε θάπνηνπο λα θαλεί θνπξαζηηθή ή βαξεηή ε ζπλερήο παξάζεζε ζηίρσλ, όρη πάληα θαηαλνεηώλ ή αξεζηώλ. κσο εδώ εγώ έβαια ηα δπλαηά κνπ θη έθηηαμα θάηη πνπ κνπ άξεζε θαη πνπ πάληα ήζεια λα ην θάλσ, ελ νιίγνηο έθαλα ην θέθη κνπ.
Απηά έγξαθα ην 2011, ηα ίδηα αθξηβψο πξνζππνγξάθσ θαη ζήκεξα, ρσξίο λα πξνζζέησ θάηη δηαθνξεηηθφ. Σα κφλα πνπ πξνζηέζεθαλ ζ’ εθείλν ην πφλεκά κνπ είλαη πνιινί πνηεηέο απφ πνιχ πεξηζζφηεξεο ρψξεο θαη θπζηθά, πεξηζζφηεξα πνηήκαηα. ηαχξνο . ηαθπιάθεο
[7]
[8]
Δπξεηήξην νλνκάησλ Πξψηνπ (Α’) ηφκνπ Αβηθέλλαο ή Ηκπλ-ηλά (Ibn Sina – Avicenna (Πεξζία)…………………… 336 Αβλί Γεληζερηξιί - Yenishehirli Avnî, (Σνπξθία)………………………….. 362 Αγγέινπ Μάγηα (ΖΠΑ) ……………………………………………………… 43 Άγλσζηνη Αηγχπηηνη πνηεηέο………………………………………….. ……. 392 Άγλσζηνη Αθξηθαλνί πνηεηέο……………………………………………… 380 Άγλσζηνη πνηεηέο ηζαγελψλ ηεο Απζηξαιίαο (Αβνξίγηλεο)…………. …… 427 Άγλσζηνη πνηεηέο ηζαγελψλ ηεο Ν. Εειαλδίαο (Μανξί)…………………… 437 Άγλσζηνη πνηεηέο ηζαγελψλ ηεο Υαβάεο (Πνιπλήζηνη)……………………. 438 Άγλσζηνη Ηλδηάλνη ζηηρνπξγνί (ηεο ακεξηθαληθήο επείξνπ)………………. 307 Άγλσζηνη Ηλδνί πνηεηέο……………………………………………………….. 210 Άγλσζηνη Κηλέδνη πνηεηέο…………………………………………………… 248 Άγλσζηνη Μεζνπνηάκηνη πνηεηέο ….………………………………………... 326 Άδσληο ή Άιη Άρκαλη αΐλη - Adunis or Ali Ahmad Said (πξία) ………. 354 Α-Η Σζηλγθ ή Κηλγ - A-I Ching or Qing (Κίλα) ……………………………. 253 αι-Μααξί - Al-Maʿarri, (πξία)………………………………….…………. 355 αι-Μνπηαλακπί - Al-Mutanabbi, (Ηξάθ)…………………………………… 244 αι-Ραδί (Muhammad ibn Zakariya al-Razi, (Πεξζία)…………………….. 337 αι-Μπνπρηνπξί - al-Buhturi, (πξία)………………………………………. 356 αι-Υαιάηδ - al-Hallaj, (Πεζία)………………………………………………. 338 Ακάι αι-Σδνπκπνχξη - Amal al-Jubouri. (Ηξάθ)…………………………… 245 Ακαξνχ - Amaru, (Ηλδία)…………………………………………. ………… 213 Ακηράτ Γηερνχληα - Yehuda Amichai, (Ηζξαήι) ……………………………. 240 Ακπνχ Φηξάο - Abu Firas al-Hamadani, (πξία)………………………….. 357 Αληάπ, Μειίρ Σδεβληέη - Melih Cevdet Anday, (Σνπξθία)…………… ….. 363 Αληάιη-Μφξηηπ - Adali-Mortty (Γθάλα) …………………………………. 405 Αληνχκ Υφξρε Δλξίθε - Jorge Enrique Adoum (Δθνπαδφξ)………………. 41 Αληξάδε Υφξρε Καξξέξα - Jorge Carrera Andrade, (Δθνπαδφξ)………… 42 Αληξάληε Μάξην - Mário Andrade, (Βξαδηιία)…………………………….. 35 Αξαθίληα Μνξηηάθε -Arakida Moritake, (Ηαπσλία)…………………….. 189 Αξέλαο Ρεηλάιδν - Reinaldo Arenas, (Κνχβα)……………………………… 134 Αξηηδήο Όκεξνο - Homero Aridjis, (Μεμηθφ)………………………………. 143 Άζκπεξπ Σδνλ (John Ashbery) (ΖΠΑ) …………………………………….. 44 Άηγνπλη Μάξγθαξεη - Margaret Atwood, (Καλαδάο)……………………… 119 Αηζέκπε Σζηλνχα - Chinua Achebe, (Νηγεξία)…………………………….. 418 Βαγηέρν έδαξ - Cesar Vallejo, (Πεξνχ)……………………………............. 159 Βαδηξάλη Ρήηηθα - Reetika Gina Vazirani. (ΖΠΑ)…………………………. 45 Βαικίθη, ν ζπγγξαθέαο ηνπ έπνπο Ρακαγπάλα (Ηλδία)…………………….. 214 Βάλγθ Βέη - Wang Wei (Κίλα) ……………………………………………… 255 Βαλγθ Υαλ (Κίλα)…………………………………………………………….. 257 Βαηαλάκπε νπΐρα (Ηαπσλία) ……………………………………………… 190 Βέγθα Εαλίλ Πφκπ - Janine Pommy Vega, (ΖΠΑ)…………………………. 46 Βεληαβπάζα, Ηλδφο (πηζαλψο) δεκηνπξγφο ηεο Μαρακπραξάηα…… …….. 207 Βηθαηαληηάκπα - Vikatanitamba, (Ηλδή πνηήηξηα)………………………….. 215 Βηιαξίλην Ηδέα - Idea Vilariño (Οπξνπγνπάε) ………………………….. 152 Βίληηα Νηβάο - Vidya Niwas, (Ηλδία)……………………………………….. 216 Βνπ Ση - Wu Ti, (Κίλα) …………………………………….……………… 258 Γηακαδάθη φθαλ, (Ηαπσλία) ………………………………………. …….. 190 Γηακαγθνχζη φλην (Ηαπσλία) ……………………………………………. 190 [9]
Γηαλγθ Σζνπ-Γηνπάλ (Κίλα)…………………………………………………. 259 Γηαζίλ Μερκέη – Mehmet Yashin – Σνπξθνθχπξηνο (Σνπξθία) ………….. 364 Γηαζνπράξα Σετηίηζνπ (Ηαπσλία) ……………………………………. …… 190 Γηαρηά ετρνπιηζιάκ - Sheyhülislâm Yahyâ, (Toπξθία)…………………… 365 Γηνπάλ Μέη, (Κίλα)…………………………………………………………… 260 Γηνπηδέι Σδαλ - Can Yücel, (Σνπξθία)……………………………. ………. 366 Γηνπ Φελ (Κίλα)………………………………………………………………. 261 Γθαιεάλν Δδνπάξδν - Eduardo Galeano, (Οπξνπγνπάε)…………………. 154 Γθίλζκπεξγθ Άιιελ - Allen Ginsberg, (ΖΠΑ) …………………………..… 47 Γθφξληνλ Άληακ Λίληζευ - Adam Lindsay Gordon, (Απζηξαιία)……….. 432 Γθξίθηλ νχδαλ - Susan Griffin, (ΖΠΑ)…………………………………….. 48 Γνπάιιαο ηήβελο Wallace Stevens, ΖΠΑ ……………………………….. 50 Γνπάλγθ Σνπ-ηζηλγθ - Wang Tou-ts’ing, (Κίλα)……………………………. 262 Γνπέλ Γη-Σνχν - Wen Yi-Tuo, (Κίλα) ……………………………………… 263 Γνπέληγνπνξζ Γνπίιιηακ - William Charles Wentwort, (Απζηξαιία)….. 435 Γνπίιιηακο Κάξινο Γνπίιιηακ (William Carlos Williams, (ΖΠΑ)……….. 52 Γάιηνλ Ρφθνπε - Roque Dalton García, (αλ αιβαδφξ)……….………… 163 Γάξην Ρνπκπέλ - Rubén Dario, (Νηθαξάγνπα)………………………………. 149 Γεκπξάβν Υφξρε - Jorge Debravo, (Κφζηα Ρίθα)…………………………. 133 Δδεθηήι, Δβξαίνο πξνθήηεο………………………………………………… 236 Έιηνη, Σφκαο ηεξλο - Thomas Stearns Eliot (ΖΠΑ)……………Νφκπει 54 Δλνκφην Κηθάθνπ (Ηαπσλία) ……………………………………………….. 191 Θεξνχην Όζθαξ - Óscar Cerruto, Βνιηβία)…………………………………. 34 Θν Υακ Αλρ - Thơ Hàm Anh (Βηέη Νακ) …………………………………… 187 Ηθελίζη Κνλζνχη (Ηαπσλία) ………………………………………………….. 191 ηκπλ αι-Αξακπί - ibn al-Arabi, (Αξαβία)………………………………..….. 177 ηκπλ Υαδκ - ibn Hazm, (Αξαβία)……………………………………………. 178 Ηκξνχ αι-Καΐο (Imru al-Qais, (Αξαβία)……………………………………… 179 Ίλγθακειο Ρεμ - Rex Ingamells, (Απζηξαιία)……………………………….. 435 Καβάη φξα – Kawai Sora (Ηαπσλία) ………………………………………. 192 Καιηδάδα, (Ηλδία) …………………………………………………………… 217 Καινπλγθάλν ή Μαξηζειίλν - Calungano (Μνδακβίθε) ………………… 417 Κάκκηλγθο Δ.Δ. Edward Estlin Cummings, (ΖΠΑ) ………………. ……. 57 Κακπαγηάζη Ίζα (Ηαπσλία)………………………………………………….. 193 Κακπάλη Νηδάξ (πξία)……………………………………………………… 359 Κακπίξ – Kabir, (Ηλδία)……………………………………………………… 218 Καλίθ Οξράλ Βειί - Orhan Veli Kanık, (Σνπξθία)……………………….. 367 Καλζνχ Μερκέη - Mehmet Kansu, (Σνπξθία)………………………… …… 370 Καξάλζα Μαξία Μεξο. - María Mercedes Carranza, (Κνινκβία)….. …… 126 Κάξζνλ Αλ - Anne Carson (Καλαδάο)………………………………………. 120 Καζηάλν Ρηθάξλην - Ricardo Cassiano (Βξαδηιία)……………………….. 37 Καζηίγην Οξάζην - Horatio Castillo (Αξγεληηλή) ………………………. 23 Κεξνπάθ Σδαθ - Jack Kerouac (ΖΠΑ) …………………………….. ……. 58 Κηκ Κνπάλγθ-ζνππ - Kim Kwang–sup, (Κνξέα)…………………………… 306 Κηκ Νακ-γην - Kim Nam-jo, (Κνξέα) ……………………………............. 307 Κηκ Ππνλγθ-γηνλγθ ή Κηκ αθθάη) - Kim Pyong–yon (Κνξέα) …… ……. 308 Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ - Kin Chou-Yang (Κίλα) ………………………………. 264 Κφιιηλο Μπίιπ - Billy Collins, (ΖΠΑ)……………………………………… 60 Κν Οπλ - Ko Un, (Κνξέα)…………………………………………………… 309 Κφξζν Γθξέγθνξπ - Gregory Corso (ΖΠΑ)……………………………….. 61 Κνξηάζαξ Υνχιην - Julio Cortázar (Αξγεληηλή)………………….….. …… 24 Κνπάλ Υζηνχ - Kuan Hsiu, (Κίλα)………………………………………. ……265 [10]
Κνχν Μν Γην - Kuo Mo Jo, (Κίλα) …………………………………………. 266 Κνπ άλγθ - Ku Sang, (Κνξέα)…………………………………………….. 310 Κφθη Αβνλφξ (Kofi Awoonor, (Γθάλα)…………………………………….. 404 Κξέηλ Υάξνιλη – Harold Hart Crane (ΖΠΑ)………………………………. 63 Κξήιπ Ρφκπεξη - Robert Creeley, (ΖΠΑ)…………………………………... 64 Κξηζλακνχξηη Σδηληνχ (Ηλδία)……………………………………………….. 219 Λατιά αι-Αρειίγηα - Layla Al Akheeliyya (πνηήηξηα ηεο Αξαβίαο)…….. 180 Λαθζκηλάζ Μπεδκπαξφα - Lakshminath Bezbaroa, (Ηλδία)…………….. 222 Λακξαλί Βάθα - Wafaa Lamrani (Μαξφθν)…………………………….. 412 Λαξάθ Πσι - Paul Laraque, (Ατηή)………………………………………. 22 Λάζθεξ-νχιεξ Έιδε - Else Lasker–Schüler (Ηζξαήι)……………. ……. 241 Λέβεξηνθ Nηελίδ - Denise Levertov, (ΖΠΑ)………………………………… 65 Λη Γηνπ - Li Yu or Li Houzhu, (Κίλα) ………………………………. ……. 266 Λίληζευ Βέηηζει - Vachel Lindsay (ΖΠΑ)…………………………… ……. 66 Ληνχ Σα-πάη, (Κίλα)………………………………………………………….. 269 Ληνπ Φαλγθ Πηλγθ, Κηλέδα πνηήηξηα……………………………….. ……… 270 Λη Πν - Li Po ή Λη Μπάη - Li Bai (Κίλα) ………………………………….. 271 Λνλγθθέιννπ Υέλξη (ΖΠΑ) …………………………………………............ 67 Λφνπειι Άκπ - Amy Lawrence Lowell, (ΖΠΑ) ……………………............ 68 Λφνπει Ρφκπεξη - Rνbert Lowell, (ΖΠΑ) …………………………............ 70 Λνπ Γηνπ - Lu Yu, (Κίλα) …………………………………………….......... 274 Λνπγθφλεο Λενπφιλην – Leopoldo Lugones (Αξγεληηλή) ……………....... 25 ΜαθΏιεπ Σδαίεκο - James Phillip McAuley, (Απζηξαιία)………………. 430 Μαλζνχξ Σδφυο - Joyce Mansur, (Αίγππηνο) ………………………............ 397 Μαξηί Υνζέ - Jose Marti, (Κνχβα) …………………………………........... 135 Μαζαφθα ίθη, (Ηαπσλία)……………………………………………........... 194 Μαζάλην ληε Αζζίο - Joaquim Maria Machado de Assis, (Βξαδηιία)....... 38 Μαηδί Μπίπιακπ - Biplab Majee (Ηλδία)……………………………........ 220 Μάηνο Λνπίο Παιέο - Luis Palés Matos, (Πφξην Ρίθν)…………….......... 162 Μαηζνπκφην Σαθάζη ( Ηαπσλία) …………………………………….......... 196 Μαηζνπλάγθα Σετηφθνπ (Ηαπσλία) …………………………………......... 195 Μαηζνχν Μπαζφ - Matsuo Bashν (Ηαπσλία) ………………………. ....... 197 Μαραληέβη Γηάθα - Mahadewi Yaka, (Ηλδία)……………………….......... 222 Μαρκνχλη Φαηίκα - Fatima Mahmud (Ληβχε)………………………......... 406 Μετξέιεο εζίιηα - Cecília Meireles, (Βξαδηιία)……………………........... 39 Μελγθ Σζηάν (Κίλα)…………………………………………………….......... 275 Μέξγνπηλ Οπίιηακ ηάλιετ - William Stanley Merwin, (ΖΠΑ)……........... 71 Μεξζάι Ηκάλ - Iman Mersal, (Αίγππηνο)…………………..………........... 399 Μηάν η (Miao Si), Κίλα …………………………………………….......... 276 Μηζηξάι Γθακπξηέια - Gabriela Mistral, (Υηιή)……......……. Νφκπει 165 Μνληέρν Δνπρέλην - Eugenio Montejν, (Βελεδνπέια)……………............. 33 Μνξάκπηην Φάκπην- Fabio Morabito (Μεμηθφ)……………………............. 144 Μνπθάη Κπνξάη (Ηαπσλία) ……………………………………………......... 196 Μνπξάξη Λαι άξκα - Murari Lal Sharma, (Ηλδία)……………................. 223 Μνπξ Μαξηάλλε - Marianne Moore, (ΖΠΑ)……………………….............. 73 Μπαβακπνχηη – Bhavabhuti (Ηλδία) …………………………………......... 224 Μπαθέξν Γθαζηφλ – Baquero Gaston (Κνχβα) …………………….. ........ 137 Μπαθί - Bâḳî, (Σνπξθία)……………………………………………….......... 371 Μπαληάνπη Μνζηάθα - Mostafa Badaoui, (Μαξφθν)………………......... 414 Μπαξηξράξη – Bhartrihari, (Ηλδία)………………………..………….......... 226 Μπαζαβάλα - Basavanna, (Ηλδία)…………………………………............. 227 Μπέιιη Σδηνθφληα - Gioconda Belli, (Νηθαξάγνπα)………………............ 150 [11]
Μπελεληέηη Μάξην - Mario Benedetti, (Οπξνπγνπάε)………………........ 165 Μπέξπκαλ Σδνλ - John Allyn Berryman (ΖΠΑ)…………………….......... 74 Μπνιάλην Ρνκπέξην - Roberto Bolaño Ávalos, (Υηιή)……………........... 167 Μπφνπθ Μπάλθξνθη - Barcroft Boake (Απζηξαιία)…………………....... 431 Μπφξρεο, Υφξρε Λνπίο - Borges, Jorge Luis (Αξγεληηλή) ………….......... 26 Μπνπέζα Υνζέ Άλρει - José Ángel Buesa, (Γνκηληθαλή Γεκνθξαηία)....... 40 Μπνπθφθζθη Σζάξιο - Charles Bukovski (ΖΠΑ) ………………….......... 76 Μπξφληζθπ Γηφζεθ – Brodsky Jνseph (ΖΠΑ)……….….........…..Νφκπει 78 Μπξφηηγθαλ Ρίηζαξλη - Richard Brautigan, (ΖΠΑ)………………............ 80 Μσλίθ Δληνπάξ - Eduard Maunick, (Άγηνο Μαπξίθηνο, Αθξηθή) .......… 416 Νακπί - Nabi, (Σνπξθία)…………………………………………………..... 372 Νειιηγθάλ Δκίι - Émile Nelligan, (Καλαδάο)……………………............... 121 Νεληίκ – Nedîm, Σνπξθία…………………………………………................ 377 Νεξνχδα Πάκπιν – Neruda Pablo (Υηιή), ......................................Νφκπει 169 Νεζίλ Αδίδ, (Σνπξθία)…………………………………………………......... 374 Νέην Αγθνζηίλν - Agostinho Neto, (Αλγθφια)……………………............ 403 Νεθί - Nefî, (Σνπξθία)……………………………………………….............. 376 Νηέ Γη Σζνπλγθ (Κίλα)…………………………………………………......... 277 Νηνχ Υζη-ηζη - Niou His-chi, (Κίλα)………………………………............ 278 Νφνπιαλη Άιληελ - Alden Albert Nowlan, (Καλαδάο)………………........... 123 Ννπβάο ή Ννπνπάο Ακπνχ - Abu Nuwas, (Άξαβία) ………………............. 182 Νηαξβίο Μαρκνχλη - Mahmud Darwish, (Παιαηζηίλε) ……………........... 331 Νηαξκαθίξηη (Ηλδία) ………………………………………………….............. 228 Νηέβαξα Νηαζηκάγηα - Devar Dasimayya, (Ηλδία)………………................ 229 Νηδέιηη Ράκπηα - Rabia Djelti, (Αιγεξία) ………………………........ 402 Νηίθηλζνλ Έκηιπ – Dickinson Emily (HΠΑ) …………………………......... 81 Νηνγθέλ Εέλδη - Dνgen Zenji, (Ηαπσλία)……………………………............ 200 Νηνπ Φνπ - Du Fu, (Κίλα) …………………………………………............ 279 Οθέκα Λένλαξλη - Okema Leonard (Οπγθάληα) …………………............ 422 Οκάξ Καγηάκ, (Πεξζία) ………………………………………………........... 339 Οπΐηκαλ Οπψιη - Walt Whitman (ΖΠΑ) ……………………………........ 83 Παληίγηα Υεκπέξην - Heberto Padilla (Κνχβα) …………………….......... 138 Πάνπλη Έδξα - Ezra Pound, (ΖΠΑ) ………………………………… .......... 85 Πάξξα Νηθαλφξ - Nicanor Parra, (Υηιή)……………………………............. 174 Παο Οθηάβην – Paz Octavio (Μεμηθφ), .......................................... Νφκπει 145 Παηζέθν Υνζέ Δκίιην - José Emilio Pacheco, (Μεμηθφ)……………........... 147 Πέξη Ρφζζη Κξηζηίλα - Cristina Peri Rossi, (Οπξνπγνπάε)…………......... 157 Πηελ Σζειίλ - Pien Tchelin. (Κίλα) …………………………………............. 281 Πηζαξλίθ Αιεράληξα - Alejandra Pizarnik (Αξγεληηλή)……………........... 29 Πηληέξα Βηξηδίιην - Virgilio Piñera, (Κνχβα)………………………….......... 139 Πιαζ χιβηα - Sylvia Plath, (ΖΠΑ) ………………………………….......... 87 Πφε, Έληγθαξ Άιιαλ - Poe, Edgar Allan (ΖΠΑ) ……………………........... 90 Πννιζνππίγηα ξίζνπξαλγθ - Srisurang Poolthupya, (Σαυιάλδε)……....... 361 Πν Σζνπ-Γη - Po Chu-Yi, (Κίλα) ……………………………………............ 282 Ραηδαζεθάξα - Rajashekhara, (Ηλδία)……………………………................ 231 Ρακπεαξηβέιν Εαλ-Ενδέθ - Jean-Joseph Rabearivelo, (Μαδαγαζθάξε).... 409 Ρακπί ρξαηξ - Rabee Shrair, (Ληβχε)………………………………........... 408 Ρακπηά Οπκάξ Ακπί - Umar Abi Rabi'ah, (Αξαβία)................................... 183 Ρέβαξλη Κάξηεξ - Carter Revard, (ΖΠΑ) ………………………….......... 94 Ρηηο Αληξηέλ - Adrienne Rich (ΖΠΑ)…………………………………......... 95 Ρφζελκπεξγθ Σδέξνκ - Jerome Rothenberg, (ΖΠΑ)………………............ 98 Ρφζθε Θίνληνξ - Theodore Roethke, (ΖΠΑ)………………………............. 100 [12]
Ρφηζνπ, (Ηαπσλία)……………………………………………………......... 202 Ρνπληαθί Μνρακάλη - Mohammad Rudaki, (Πεξζία)………………….. 242 αάληη Γηνπδέθ - Saadi Youssef (Ηξάθ)…………………………………….. 247 ααληί ηξαδί - Saadi Shirazi, (Πεξζία)………………………… ……… 346 αάξη Ράκη - Rami Saari, (Ηζξαήι) ……………………………………….. 243 αΐλη ακάλ - Samad Said, (Μαιαηζία)…………………………………….. 321 αιάκ Ρηθάη - Rifaat Salam, (Αίγππηνο)…………………………………… 396 ακάλη Μνπρακάλη - Muhammad Samad, (Μπαγθιαληέο)………………. 328 αλάη Υαθίκ - Hakim Sana'i, (Πεξζία)……………………………………. 351 βάξηο Νηέικνξ - Delmore Schwartz, (ΖΠΑ)…………………………….. 101 εγθνχλ Μακπέι - Mabel Segun, (Νηγεξία)……………………………….. 419 ελγθφξ Λενπφιλη - Leopold Senghor (ελεγάιε) ……………………….. 424 έμηνλ Αλ - Anne Sexton (ΖΠΑ)…………………………………………….. 102 έν Σδεφλγθ-ηδνπ - Seo Jeong-ju, (Κνξέα)…………………………………. 311 ίε Πηλγθ-ζηλ - Sie Ping-sin, (Κίλα)…………………………………………. 283 ηερ Σηάν (Sieh Tiao), Κίλα ………………………………………………….. 284 ίιβα Υνζέ - José Asunción Silva, (Κνινκβία)……………………………… 128 ηλ-Λίθε-νπλλίλλη (Μεζνπνηακία) ……………………………………….. 323 λάηληεξ Γθάξπ - Gary Snyder, (ΖΠΑ)……………………………………. 105 νινγθνχξελ Xαβηέξ - Javier Sologuren Moreno, (Πεξνχ……………….. 161 νινκψληαο (Ηνπδαία) ……………………………………………………… 235 φξα (Ηαπσλία)…………………………………………………………….. 192 νπδνχθη Μηηζηρίθν (Ηαπσλία) ……………………………………… .……. 203 νπληξάθα - Shudraka, (Ηλδία)…………………………………………….. 232 νπ η - Su Shi, (Κίλα) ……………………………………………………… 286 νχζηεξ Ρέπκνλη - Raymond Souster, (Καλαδάο)………………………… 124 νπ Σνπλγθ-πν (Κίλα)………………………………………………………… 289 νπ Σζελ-ηζνπλγθ (Κίλα)……………………………………………………. 285 ηάθνξλη Οπίιιηακ - William Stafford, (ΖΠΑ)…………………………… 106 ηφξλη Αιθνλζίλα - Alfonsina Storni (Αξγεληηλή)…………………………. 30 ηξαλη Μαξθ - Mark Strand (Καλαδάο)…………………………………… 125 Σαγθφξ Ρακπηληξαλάζ - Rabindranath Tagore (Ηλδία), …………Νφκπει 233 Σάη Φνπ-θνπ, (Κίλα)……………………………………………………….. 290 Σακκάκ Ακπνχ - Abu Tammam (πξία)………………………………….. 358 Σακάξγν Διέλα - Elena Tamargo, (Κνχβα)………………………………… 141 Σαηζηκπάλα Υνθνχζη (Ηαπσλία) ………………………………………….. 202 Σετηέθνπ (Ηαπσλία)…………………………………………………………… 195 Σέηη Σδέεκο - James Tate, (ΖΠΑ)…………………………………………… 107 Σεξάζαο Φξαλζίζθν, ληε - Francisco de Terrazas, (Μεμηθφ)………………. 148 Σδάζηηο Νηφλαιλη - Donald Justice, (ΖΠΑ)………………………………… 108 Σδειαιεληίλ Ρνπκί, (Πεξζία) ……………………………………………….. 342 Σδηηδνχλ (Ηαπσλία)………………………………………………………….. 203 Σδφλθεξ Ίλγθξηλη - Ingrid Jonker (Νφηηνο Αθξηθή)……………………… 420 Σεζληέτι άξα - Sara Teasdale, (ΖΠΑ)……………………………………… 109 Σνζακπνχξν Ολφ - Ono Tosaburo, (Ηαπσλία) ……………………………… 201 Σνπ Μνπ (Κίλα)……………………………………………………………… 291 Σνραθφκα Κηφζη (Ηαπσλία) ………………………………………………… 204 Σζαγιάξ, Δηδέ Αυράλ - Ece Ayhan Çağlar, (Σνπξθία)……………………. 377 Σζαινπκάο Γεκήηξεο - Dimitris Tsaloumas, (Απζηξαιία)………………… 433 Σζάν Γηε (Κίλα)………………………………………………………………. 292 Σζάν Η, (Κίλα)………………………………………………………………… 293 Σζάν Μελγθ Φνπ - Chao Meng Fu, (Κίλα) ………………………………….. 294 [13]
Σζε Γηε (Che Ye), Κίλα ……………………………………………………….. Σζειεκπίνγινπ Γηφθζελνπξ - Goknur Celebioglu (Σνπξθία) …………… Σζηαλγθ (πξηγθίπηζζα) (Κίλα)……………………………………………… Σζίκα Ρπφηα - Σshima Ryνta, (Ηαπσλία)………………………………… Σζηξάθ Εερξά - Zehra Çırak, (Σνπξθία)………………………………….. Σζφη Γεξλ-ρνλγθ - Choi Yearn–hong (Κνξέα)…………………………….. Σζν Μπηνπγθ-Υνπά -Cho Byung–Hwa, (Κνξέα)………………………….. Σζνλγθ Σηλγθ-βελ - Chong Ting-wen, (Κίλα)……………………………… Σζνπ Γνπάλ, αξραίνο πνηεηήο ηεο Κίλαο…………………………………… Σζνπ Σζελ Πάη (Κίλα)………………………………………………………… Φαγηάλη Αζξάθ - Ashraf Fayadh (ανπδηθή Αξαβία)……………………. Φαλ Γηνπλ (Κίλα)…………………………………………………………….. Φεξετληνχλ Φαξηάλη, Ηξάλ…………………………………………………… Φεξιηλγθέηηη Λψξελο - Lawrence Ferlinghetti (ΖΠΑ) ……………. …….. Φηξληνπζί (Πεξζία)………………………………………………………….. Φιέηζεξ Σδνλ - John Gould Fletcher (ΖΠΑ)……………………………… Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην - Fonseca Aguinaldo (Πξάζηλν Αθξσηήξην) …… Φνπ Υηνπάλ - Fu Hiuan (Κίλα) ……………………………………………. Φξνζη Ρφκπεξη - Robert Lee Frost, (ΖΠΑ)………………………………… Υάθε Μερηθίι - Mehifil Haque, (Μπαγθιαληέο)…………………………… Υαιβάηη Μηκί - Mimi Khalvati, (Πεξζία)………………………………….. Υαιίι Γθηκπξάλ (Khalil Gibran) Λίβαλνο …………………………………. Υαλ Γηνλγθ-νπλ - Han Yong-un, (Κνξέα) ………………………………… Υαληάλη Γηνπκάλα - Jumana Haddad (Λίβαλνο) …………………………. Υάξα Βίθηνξ - Víctor Jara Martínez, (Υηιή)………………………………. Υαξακίγην Γάξην - Darío Jaramillo Agudelo, (Κνινκβία)………………… Υαζάλ Γηαρία - Τahya Hassan (Παιαηζηίλε)……………………………… Υάηηλ Ρανχι Γθφκεο - Raul Gomez Jattin, (Κνινκβία)…………………… Υαηφξη Ραλζέηζνπ (Ηαπσλία) ……………………………………………… Υαθέδ – Hafez, (Πεξζία)…………………………………………………….. Υεικάλ Υνπάλ - Juan Gelman, (Αξγεληηλή)………………………………. Υέληεξζνλ Νηέηβηλη - David Henderson, (ΖΠΑ)………………………….. Υέζακ Μνπρακάλη - Muhammad Hesham, (Αίγππηνο)………………….. Υηθκέη Ναδίκ (Σνπξθία) …………………………………………………… Υηνπδ Λάλγθζηνλ - Langston Hughes, (ΖΠΑ) …………………………….. Υίξζκαλ Σδαθ - Jack Hirschman, (ΖΠΑ)…………………………………… Υν Σζε Σζαλγθ - Ho Tche-Tchang (Κίλα) ………………………………… Υνπ ή Κπξία Υνπ - Madam Hu (Κίλα) ……………………………………. Υνπάλγθ Σδη-νπ - Hwang Ji-u, (Κνξέα)…………………………………….. Υνπάλγθ Σνλγθ-γθηνπ - Hwang Tong-gyu, (Κνξέα)………………………… Υνπάλ Σζε-ηζηνχ, (Κίλα)……………………………………………………..
[14]
295 378 296 204 380 313 314 297 298 299 185 300 347 110 349 112 423 301 113 330 352 317 316 319 175 129 333 130 205 353 32 115 401 381 117 118 303 304 312 314
01. Ζ Ακεξηθαληθή ήπεηξνο 01.01 Άγλσζηνη Ηλδηάλνη ζηηρνπξγνί Δ Ελδηάληθε πνίεζε πεξηιακβάλεη ηξαγνχδηα, πξνζεπρέο, κχζνπο θαη παξαδφζεηο ησλ απηνρζφλσλ Ώκεξηθαλψλ (Ελδηάλσλ). Αηαζψζεθαλ πξνθνξηθά ή – κεηά ηελ επηβνιή ηνπ ιαηηληθνχ αιθαβήηνπ – γξαθηά ζηε γιψζζα ησλ ίδησλ ησλ Ελδηάλσλ.
Σφηε θαηέβεθε Σφηε θαηέβεθε1 ηελ ψξα πνπ νη νπξαλνί ηξίθηεθαλ ζηε γε Κηλήζεθαλ αλάκεζα ζηα ηέζζεξα θψηα αλάκεζα ζηα ηέζζεξα ζηξψκαηα ησλ αζηεξηψλ. Δ γε δελ είρε θσηηζηεί δελ ππήξρε κέξα, λχρηα ή θεγγάξη. Σφηε θαηάιαβαλ πσο ν θφζκνο γελληφηαλ, Σφηε ε δεκηνπξγία μεκέξσζε ζηε γε. Πνίεκα ησλ Μάγηαο (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Όθαλε ηα λήκαηα ηεο δσήο καο Σν αλζηζκέλν δέληξν2 βξίζθεηαη ζηελ Σακναληζάλ3 εθεί δεκηνπξγεζήθακε, εθεί καο έδσζε δσή εθεί χθαλε ηα λήκαηα ηεο δσήο καο Ώπηφο πνπ δίλεη ζηα πάληα δσή. πσο επεμεξγάδνκαη ην ρξπζφ φπσο γπαιίδσ ηη δαλη – είλαη ην ηξαγνχδη κνπ. Βίλαη ζαλ ην ηπξθνπάδ Γηαηί εθεί ζηελ Σακναληζάλ Μαο έζηξεςε ηέζζεξηο θνξέο Ώπηφο πνπ δίλεη ζηα πάληα δσή. Πνίεκα ησλ Ώδηέθσλ (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Καηέβεθε ν Ah Uuk Cheknal, ζεφο ηεο γνληκφηεηαο πκβνιηθή πεγή δσήο 3 Πξσηεχνπζα ησλ Αδηέθσλ 1 2
[15]
Λφγηα ηεο κεηέξαο ζην λενγέλλεην γην ηεο ηελ ψξα πνπ θφβεη ηνλ νκθάιην ιψξν Κφβσ απφ ηελ θνηιηά ζνπ ηνλ αθαιφ: λα μέξεηο πσο ν ηφπνο πνπ γελλήζεθεο δελ είλαη ε παηξίδα ζνπ, γηαηί είζαη ππεξέηεο θαη πνιεκηζηήο, είζαη ην πνπιί πνπ ιέγεηαη θεηδάι, είζαη ην πνπιί πνπ ιέγεηαη δαθνπάλ, είζαη ππεξέηεο θαη πνιεκηζηήο Βθείλνπ πνπ θαηνηθεί ζε ινπο ηνπο Σφπνπο. Σν ζπίηη πνπ γελλήζεθεο δελ είλαη παξά ε θσιηά ζνπ. Βίλαη έλαο ζηαζκφο ζην δξφκν ζνπ. Βίλαη ην ζεκείν εηζφδνπ ζνπ ζηνλ θφζκν. Βδψ μεπήδεζεο, εδψ άλζηζεο. Βδψ απνρσξίδεζαη ηε κάλα ζνπ ζαλ ην πειεθνχδη πνπ θφπεθε απ‘ ηελ πέηξα. Πνίεκα ησλ Ώδηέθσλ (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Ώπηφο ν λένο θφζκνο κνξθνο θαηλφηαλ απηφο ν λένο θφζκνο πνπ πιάζηεθε ‘ νιφθιεξν ην κήθνο θαη ην πιάηνο ηεο γεο, ηεο γηαγηά καο απισλφηαλ ε πξάζηλε αληαλάθιαζε ηεο θνξεζηάο ηεο θαη ηηο νζκέο πνπ αλάδηλε επράξηζηα αλαζαίλακε. Πνίεκα ησλ ΐηλεκπάρν (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
[16]
ηελ θνχπα κνπ βξίζθεηαη ηελ θνχπα κνπ βξίζθεηαη αζηξαθηεξή δάιε αθξηζκέλν κεζχζη. Μεγάινη αλεκνζηξφβηινη ζηέθνληαη αλαπνδνγπξηζκέλνη πάλσ καο βξίζθνληαη ζηελ θνχπα κνπ. Μηα κεγάιε θαξδηά αξθνχδαο κηα κεγάιε θαξδηά αεηνχ κηα κεγάιε θαξδηά γεξαθηνχ έλαο κεγάινο αλεκνζηξφβηινο φια βξίζθνληαη ζηελ θνχπα κνπ. Σψξα ζα ην πηεηο Πνίεκα ησλ Παπάγθν (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Τςσλφκαζηε Βθεί θάησ πξνβάιεη ε απγή ην ζχκπαλ πξαζηλίδεη ν δξφκνο γηα ηνλ θάησ θφζκν είλαη αλνηρηφο! κσο ηψξα δνχκε θαη πςσλφκαζηε, πςσλφκαζηε! Πνίεκα ησλ Σενχα (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
ε κηα αγαπεκέλε γπλαίθα ηνλ νπξαλφ έλα θεγγάξη· ζην πξφζσπν ζνπ έλα ζηφκα. ηνλ νπξαλφ πνιιά άζηξα· ζην πξφζσπν ζνπ κφλν δχν κάηηα. Πνίεκα ησλ Οηφκη (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο) [17]
Μαγηθή ζπληαγή γηα λα ζηεξηψζεη ε αγάπε ηεο λχθεο4 Άθνπζε! κσο ηψξα ηελ ζθέπαζεο κνλαμηά. Σα κάηηά ηεο έζβεζαλ. Σν βιέκκα ηεο πξνζειψζεθε ζ‘ έλα κνλάρα. Δ ςπρή ηεο πνπ λα δξαπεηεχζεη; Ώο ‗ηελ λα πάεη πξνρσξψληαο θαη φρη κφλν γηα κηα λχρηα. Ώο ‗ηελ λα πιαληέηαη ρσξίο ζθνπφ θαη η‘ αρλάξηα ηεο πνηέ λα κελ η‘ αθνινπζεί θαλείο. Χ Μαχξε Ώξάρλε, Κξάηεζε ζηα δίρηπα ζνπ ηελ ςπρή ηεο, πνηέ λα κελ μεθχγεη. Πσο ηε ιέλε ηελ ςπρή;5 Σψξα ελψζεθαλ. Βίλαη δηθή κνπ! Πνίεκα ησλ Σζεξφθη (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Φηιία αλ θηεξφ απφ θεηδάι6, ζαλ επσδηαζηφ ινπινχδη ιάκπεη ε θηιία: ζαλ θηεξά εξσδηνχ πθαίλεηαη γεκάηε ζηνιίδηα. Σν ηξαγνχδη καο είλαη θσλή πνπιηνχ ζαλ θνπδνπλάθη: Ση φκνξθα πνπ θάλεηο θη αληερεί! Βδψ, αλάκεζα ζηα ινπινχδηα πνπ καο πεξηθιείνπλ αλάκεζα ζηα αλζηζκέλα ινπινχδηα, ηξαγνπδάο. Πνίεκα ησλ Ώδηέθσλ (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο) Πξνζεπρή ηνπ γακπξνχ ζηε Μαχξε Αξάρλε Μαζαίλνληαο ην φλνκα ηεο ςπρήο ζα ηελ ππνηάμεη 6 Δμσηηθφ πνπιί 4 5
[18]
Σν παξάπνλν κηαο γπλαίθαο Ση ζα θάλσ; Ο άληξαο κνπ κε ζπγθξίλεη κε θφθθηλν αγξηνινχινπδν. ηαλ ζα έρσ καξαζεί ζηα ρέξηα ηνπ ζα κ‘ αθήζεη. Πνίεκα ησλ Ώδηέθσλ (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Βθιηπαξψληαο ηελ αλάζα Βθιηπαξψληαο ηελ αλάζα ηνπ ζενχ ηε δσνδφηξα αλάζα ηνπ ηελ αξραία αλάζα ηνπ ηελ αλάζα ησλ λεξψλ ηελ αλάζα ησλ ζπφξσλ ηελ αλάζα ησλ αγαζψλ ηελ αλάζα ηεο γνληκφηεηαο ηελ αλάζα ηεο δχλακεο ηελ αλάζα ηνπ δπλαηνχ πλεχκαηνο ηελ αλάζα θάζε επηπρίαο δεηψληαο ηελ αλάζα ηνπ θαη κέζα ζην δεζηφ κνπ ζψκα ηξαβψληαο ηελ αλάζα ηνπ ηε θπζάσ ζηελ αλάζα ζνπ επηπρηζκέλεο πάληα γηα λα δεηο. Πνίεκα ησλ Γνχλη (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Σξαγνχδη νλείξνπ Βθεί πνπ δηαζηαπξψλνληαη ηα βνπλά. ηελ θνξπθή ηνπ βνπλνχ, νχηε μέξσ πνπ. Πεξηπιαλήζεθα εθεί πνπ ην κπαιφ θαη ε θαξδηά κνπ έκνηαδαλ ρακέλα. Έθπγα καθξηά. Πνίεκα ησλ Παπάγθν (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
[19]
Σν θεγγάξη θαη ν ρξφλνο Σν θεγγάξη θαη ν ρξφλνο ηαμηδεχνπλ θαη θεχγνπλ: ην ίδην θη ε κέξα, ην ίδην θη ν άλεκνο. Έηζη θαη ε ζάξθα θεχγεη ζηνλ ηφπν ηεο γαιήλεο ηεο. Σξαγνχδη ησλ Μάγηαο (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Ήξζαλ απφ ηελ αλαηνιή Ήξζαλ απφ ηελ αλαηνιή. Σφηε άξρηζε θαη ν Υξηζηηαληζκφο. Δ πξνθεηεία ηνπ εθπιεξψζεθε ζηελ αλαηνιή... Σφηε κε ηνλ αιεζηλφ Θεφ, ηνλ αιεζηλφ Dios άξρηζε ε δπζηπρία καο. Ήηαλ ε αξρή ησλ θφξσλ ε αξρή ησλ ρξεψλ ζηελ εθθιεζία ε αξρή ηεο αξπαγήο ησλ πνξηνθνιηψλ ε αξρή ηνπ πνιέκνπ κε ηνπθέθηα ε αξρή ζην πνδνπάηεκα ησλ αλζξψπσλ ε αξρή ησλ βίαησλ θινπψλ ε αξρή ησλ βίαησλ νθεηιψλ ε αξρή ησλ νθεηιψλ ζηεξηγκέλσλ ζηελ ςεπδνκαξηπξία ε αξρή ηεο πάιεο ησλ αλζξψπσλ ε αξρή ηεο νξγήο. Σξαγνχδη ησλ Μάγηαο (κεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
[20]
Σξαγνχδη Καη μαλαζπκάκαη ηηο κηθξέο κνπ πεξηπέηεηεο. ηαλ μαλνίρηεθα κε έλα ζαιαζζηλφ άλεκν ζην θαγηάθ κνπ θαη λφκηζα πσο θηλδχλεπα. Οη θφβνη κνπ πνπ ζεσξνχζα κεγάινπο γηα φια ηα επίγεηα πνπ έπξεπε λα βξσ θαη λα απνθηήζσ. Κη φκσο ππάξρεη κφλν έλα κεγάιν πξάγκα ην ζπνπδαηφηεξν πξάγκα: λα δήζσ γηα λα δσ ζηα θαιχβηα θαη ζηα ηαμίδηα ηε κεγάιε κέξα πνπ μεκεξψλεη θαη ην θσο πνπ γεκίδεη ηε γε. Πνίεκα ησλ Βζθηκφ (Μεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Βξσηηθφ Αελ μέξσ αλ έιεηςεο πνηέ: θνηκάκαη καδί ζνπ, μππλψ καδί ζνπ, ζηα φλεηξα είζαη καδί κνπ. Ώλ ηα ζθνπιαξίθηα ζη‘ απηηά κνπ θνπδνπλίζνπλ μέξσ είζαη εζχ πνπ θηλείζαη ζηελ θαξδηά κνπ. Πνίεκα ησλ Ναρνπάηη (Μεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
Αελ κπνξψ λα ζε μεράζσ ζν ζθιεξά θη αλ πξνζπαζψ πάληα ζηηο ζθέςεηο κνπ γπξλάο. ηαλ κ‘ αθνχο λα ηξαγνπδψ, ζη‘ αιήζεηα θιαίσ γηα ζέλα. Πνίεκα ησλ Μαθάρ (Μεηάθξαζε: Βηξήλε ΐξεο)
[21]
01.02. Ατηή Ο Πσι Λαξάθ (Paul Laraque, 1920-2007) Απφ ηελ Αϊηή, ζηαδηνδξφκεζε σο ζηξαηησηηθφο. Γηψρζεθε απφ ην ηπξαλληθφ θαζεζηψο Νηπβαιηέ. Γηαθξίζεθε σο ζεκαληηθφο πνηεηήο ηεο Ατηήο, Έγξαςε ηα έξγα ηνπ ζηελ γαιιηθή θαη ηελ θξενιηθή γιψζζα.
Μηθξή δηαζήθε αγάπε κνπ έθηαζεο ηελ ζηηγκή πνπ θαηάζιηβα ην ηειεπηαίν είδσιν ε ζαβάλα ηεο απειπηζίαο ήηαλ ζε απηφ ην βιέκκα φπνπ ε εηθφλα κνπ δεη γηα πάληα ειιηπή ν άγγεινο ηνπ πφλνπ είλαη ηφζν φκνξθνο φζν ν θίλδπλνο Βζχ είζαη ην ζαχκα ηνπ λεξνχ ζηελ έξεκν ηεο δίςαο θαη ε θνηιηά ζνπ ην ζηέκκα κηαο μαλαβξηζθφκελεο απηνθξαηνξίαο έδεζα ζηε κνλαδηθή ειπίδα ησλ αλζξψπσλ πνπ ηαξάδνπλ ην ζήκεξα, γηαηί γελληέηαη ην αχξην κηα κέξα εγψ ζα πάξσ ην θεθάιη ησλ δηθψλ κνπ γηα λα ζθπξειαηήζσ ηελ ηχρε ζηα φπια ηεο κηδέξηαο ην ζαξάθη ηεο αγσλίαο ξνθαλίδεη ηε λχρηα ηεο αλακνλήο καχξα ρέξηα εμεγνχλ ην ιάβαξν ηεο απγήο ε γε ζα είλαη επηηέινπο εθείλνπ πνπ ζα ηελ ζθάςεη έλα παηδί έγηλε ην θέληξν ηεο δσήο Θέισ λα εκθαληζηψ ελψπηνλ ηνπ δηθαζηεξίνπ ηνπ θαη πνπ απηφο ιέεη εζχ ήζνπλ έλαο άλζξσπνο Πσι Λαξάθ (κεηάθξαζε: Κσλ. Κνθνινγηάλλεο
[22]
01.03. Αξγεληηλή Ο Οξάζην Καζηίγην (Horatio Castillo, 1936-2010) είλαη πνηεηήο απφ ηελ Αξγεληηλή. Έκαζε ειιεληθά θαη έρεη κεηαθξάζεη πνιινχο Έιιελεο αξραίνπο θαη ζχγρξνλνπο πνηεηέο. Γηα λα απαγγειζεί ζηε βάξθα ηνπ Υάξνληα Σν ηνπίν είλαη πην φκνξθν απφ φ,ηη είρακε θαληαζηεί: απηά ηα ηείρε πνπ πέθηνπλ θαηαθφξπθα πάλσ καο, εθείλνο ν καχξνο ήιηνο πνπ βαζηιεχεη πάλσ απφ ηε ιίκλε, πέξα, ζηα δεμηά ηεο βάξθαο, έλα νπξάλην ηφμν πνπ δηαζιάηαη ζηελ νκίριε. κσο, απηφ ην κεηαιιηθφ λφκηζκα αλάκεζα ζηα δφληηα, απηφο ν νβνιφο πνπ νθείινπκε λα δαγθψλνπκε σο ην ηέξκα ηνπ ηαμηδηνχ, θξάδεη ην ζηφκα πνπ ζέιεη λα ηξαγνπδήζεη. Να ηξαγνπδήζεη γη' απηέο ηηο ζιηκκέλεο ςπρέο πνπ θάζνληαη ζηνλ πάγθν, θαζψο ν λαχθιεξνο ζεκαίλεη κε ην καζηίγην ην ηέκπν, θαζψο παξαγγέιιεη λα θσπειαηνχλ δίρσο αλαπακφ, θάζε θνξά πην γεξά, θάζε θνξά πην γξήγνξα, πην πέξα απφ ην θσο. Οξάζην Καζηίγην (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Αήκνπ)
Ο Ώγρίζεο ζηνπο ψκνπο ινη θνπβαιάκε, ζαλ ηνλ Ώηλεία, ηνλ παηέξα καο ζηνπο ψκνπο. ηαλ είκαζηε αθφκα αδχλακνη, ην βάξνο ηνπ καο εκπνδίδεη ζηελ πνξεία, αιιά χζηεξα γίλεηαη φιν θαη πην ειαθξχ, ψζπνπ κηα κέξα παχεη λα γίλεηαη αηζζεηφ θαη αληηιακβαλφκαζηε φηη έρεη πεζάλεη. Σφηε ηνλ εγθαηαιείπνπκε γηα πάληα ζε κηα ζηξνθή ηνπ δξφκνπ θαη ζθαξθαιψλνπκε ζηνπο ψκνπο ηνπ παηδηνχ καο. Οξάζην Καζηίγην (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Αήκνπ) [23]
Ο Υνχιην Κνξηάζαξ (Julio Cortázar, 1914-84) ήηαλ Αξγεληηλόο ζπγγξαθέαο, δνθηκηνγξάθνο θαη πνηεηήο.
Bolero Πφζε καηαηνδνμία, ζαλ θαληαδφκνπλ πσο ηα πάληα εγψ κπνξψ λα ζνπ ηα δψζσ: ηελ αγάπε θαη ηελ επηπρία, νδεγίεο θαη κνπζηθή θαη παίμηκν. Έλα είλαη βέβαην: θαζεηί δηθφ κνπ ζνπ ην δίλσ, λα 'ζαη βέβαηε. κφλν πνπ, φ,ηη θαη λα ζνπ δψζσ, δε ζνπ αξθεί, φπσο θη εκέλα δε κνπ αξθεί φ,ηη δηθφ ζνπ θη αλ κνπ δψζεηο. Γη' απηφ, πνηέ δε ζα γίλνπκε ην δεπγάξη ην άςνγν, ε κία θαη απηή θαξη πνζηάι, αλ δελ είκαζηε ζε ζέζε λα παξαδερηνχκε φηη κφλν ζηελ αξηζκεηηθή έλα θη έλα θάλεη δχν. Έηζη, αξθεί έλα ξαβαζάθη πνπ απιά θαη κφλν γξάθεη: Πάληα ππήξμεο ν θαζξέθηεο κνπ ζέισ λα πσ, γηα λα δσ εκέλα, έπξεπε εζέλα λα θνηηάδσ. Υνχιην Κνξηάζαξ Mεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε
[24]
Ο Λενπφιλην Λνπγθφλεο (1874-1938) απφ ηελ Αξγεληηλή, ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.
Νπρηεξηλφ ηεο ιίκλεο γχξσ ηελ φρζε ιχλεη ηξειή ζειήλε ρνχθηεο ην κχξν. Σνπάδηα ρχλεη ε αλαηνιή ηεο θαη ζηελ αριχ ηεο ε Κηίζε ζβήλεη. Καη θάπνηνλ γθηψλε ζε γάκν ή μφδη γπκλφ ην πφδη μαλαληακψλεη. Ο δίζθνο κέλεη κε αηκνχο ζηελ φςε πνπ ράζθεη άπνςε βηηξηνιηζκέλε. ε ηνχιηα νκίριεο κηα πνχιηα πάιη ζα βξεη κη‘ αγθάιε κνηξαίαο θίριεο. ια ζηελ πξάμε εηο κάηελ πάλε. θπιηά αιπρηάλε σο λα ραξάμεη. Λενπφιλην Λνπγθφλεο Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο
[25]
Ο Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο (Jorge Luis Borges, 1899-1986) ππήξμε ν κεγαιχηεξνο ζπγγξαθέαο ηεο Αξγεληηλήο, αιιά θαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο ινγνηερληθέο κνξθέο παγθνζκίσο. Απφ κηθξή ειηθία ν Μπφξρεο ήηαλ ηπθιφο.
Ώπηφρεηξαο Αε ζα κείλεη ζηε λχρηα νχη‘ έλα αζηέξη. Αε ζα κείλεη ε λχρηα. Θα πεζάλσ θαη καδί κνπ φιν η‘ αλππφθνξν ζχκπαλ. Θα ζβήζσ ηηο ππξακίδεο, ηα κεηάιιηα, ηηο επείξνπο θαη ηα πξφζσπα. Θα ζβήζσ ην ζεζαχξηζκα ηνπ παξειζφληνο. Θα θάλσ ζθφλε ηελ ηζηνξία, ζθφλε ηε ζθφλε. Κνηηάδσ ηψξα ην ζηεξλφ ειηνβαζίιεκα. Ώθνχσ ην ζηεξλφ πνπιί. Κιεξνδνηψ ην ηίπνηα ζε θαλέλαλ. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο (κεηάθξαζε: Ώξγχξεο Υηφλεο)
Δ ζάιαζζα Δ Θάιαζζα. Πξψηκε ζάιαζζα. Θάιαζζα ηνπ Οδπζζέα θαη θείλνπ ηνπ άιινπ Οδπζζέα πνπ ν ιαφο ηνπ Εζιάκ απνθαινχζε εβάρ Θαιαζζηλφ. Δ ζάιαζζα ησλ γθξίδσλ θπκάησλ ηνπ Έξηθ ηνπ Βξπζξνχ, ςειά ζηελ πξχκλε θαη ηνπ ηππφηε εθείλνπ πνπ έγξαθε ηαπηφρξνλα ην έπνο θαη ηελ ειεγεία ηεο παηξίδαο ηνπ ζηα ηελάγε ηεο Γθφαο. Θάιαζζα ηνπ Σξαθάιγθαξ. Ώπηή πνπ χκλεζε, κεο ζηε καθξαίσλε ηζηνξία ηεο, ζπρλά ε Ώγγιία ε δχζβαηε ζάιαζζα πνπ βάθηεθε κε έλδνμν αίκα ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ηνπ πνιέκνπ. Δ αζίγαζηε ζάιαζζα πνπ ηελ ήκεξε απγή ηελ αλαξίζκεηε άκκν αξκελίδεη. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο ( κεηάθξαζε: Αεκήηξεο Καινθχξεο)
[26]
Βγθψκην ηεο ζθηάο Σα γεξαηεηά (φπσο η‘ απνθαινχλ νη άιινη) κπνξεί θαη λα ‗λαη ν θαηξφο ηεο επηπρίαο καο. Σν δψν έρεη πηα πεζάλεη ή πεζαίλεη φπνπ λα ‗λαη. Ώπνκέλεη κνλάρα ν άλζξσπνο θη ε ςπρή ηνπ. Γσ αλάκεζα ζε ζακπέο θαη δηάθαλεο κνξθέο πνπ αθφκα δελ έρνπλ γίλεη απφιπην ζθνηάδη. ………………………………………………………
Πάληνηε ζηε δσή κνπ φια ήξζαλ άθζνλα‘ ν Αεκφθξηηνο ν Ώβδεξίηεο έβγαιε ηα κάηηα ηνπ γηα λα ζθέθηεηαη‘ ν ρξφλνο ήηαλ ν δηθφο κνπ ν Αεκφθξηηνο. Ώπηφ ην κηζνζθφηαδν πεγαίλεη αξγά-αξγά θαη δελ πιεγψλεη‘ θπιάεη πάλσ ζε κηα ήξεκε πιαγηά θαη κνηάδεη ζα λα είλαη ε αησληφηεηα. Οη θίινη κνπ δελ έρνπλ κνξθή νη γπλαίθεο είλαη φπσο ήηαλ εδψ θαη ρξφληα, κπεξδεχεηαη ε κηα γσληά ηνπ δξφκνπ κε ηελ άιιε, δελ έρνπλ γξάκκαηα νη ζειίδεο ησλ βηβιίσλ, ια απηά ζα πξέπεη λα κε ηξνκάδνπλ κσο αθήλνπλ κηα γεχζε γιπθηά, κηα επηζηξνθή. Ώπφ ηα ηφζα θείκελα πνπ έρνπλ γξαθηεί πάλσ ζηε γε ιίγα κνλάρα έρσ δηαβάζεη θη απηά ηα ίδηα ζπλερίδσ λα δηαβάδσ κε ηε κλήκε λα ηα δηαβάδσ θαη λα ηα κεηαπιάζσ. Ώπ‘ ην Ννηηά, ηε Αχζε, ηελ Ώλαηνιή θαη ην ΐνξηά, ζπγθιίλνπλ νη δξφκνη πνπ κ‘ νδήγεζαλ ζην κπζηηθφ κνπ θέληξν. Οη δξφκνη απηνί ήηαλ αληίιαινη θαη βήκαηα, γπλαίθεο, άληξεο, αγσλίεο, αλαβηψζεηο, κέξεο θαη λχρηεο, ιήζαξγνη θη φλεηξα, ηνπ θάζε ρηεο ηνπ θφζκνπ, ην θξαηαηφ ζπαζί ηνπ δαλνχ θαη ε ζειήλε ηνπ πέξζε, ηα έξγα ησλ λεθξψλ, ν έξσηαο πνπ βξήθε αληαπφθξηζε, ηα ιφγηα, ν Έκεξζνλ θαη ην ρηφλη, ηφζα θαη ηφζα… Σψξα κπνξψ λα ηα μεράζσ. Φηάλσ ζην ζηφρν κνπ, ζηελ άιγεβξά κνπ, ζηελ θιείδα θαη ζηνλ θαζξέθηε κνπ. χληνκα ζα μέξσ πνηνο είκαη. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο (κεηάθξαζε: Αεκήηξεο Καινθχξεο)
[27]
Οι δίκαιοι Κάπνηνο πνπ θαιιηεξγεί ηνλ θήπν ηνπ όπσο ζα ην ‘ζειε ν Βνιηαίξνο. Κάπνηνο πνπ ληώζεη επγλσκνζύλε γηαηί ζηνλ θόζκν ππάξρεη κνπζηθή. Απηόο πνπ αλαθαιύπηεη κε ραξά κηα εηπκνινγία. Γύν πειάηεο πνπ ζε θάπνην θαθελείν παίδνπλ ην ζησπειό ηνπο ζθάθη. Ο πεινπιάζηεο πνπ πξνθαζνξίδεη έλα ζρήκα ή έλα ρξώκα. Ο ζηνηρεηνζέηεο πνπ ζηήλεη όκνξθα ηνύην ην θείκελν θαη πνπ ίζσο δελ η’ αξέζεη. Μηα γπλαίθα θη έλαο άληξαο πνπ δηαβάδνπλ καδί ηηο ηειεπηαίεο ζηξνθέο ελόο πνηήκαηνο. Κάπνηνο ρατδεύνληαο έλα δσάθη πνπ θνηκάηαη. Κείλνο πνπ ζπγρσξεί ή ζέιεη λα ζπγρσξέζεη ην θαθό πνπ ηνπ ‘γηλε. Κάπνηνο πνπ ληώζεη επγλσκνζύλε γηαηί ζ’ απηό ηνλ θόζκν έδεζε ν ηήβελζνλ. Κάπνηνο πνπ πξνηηκά λα ‘ρνπλ δίθην νη άιινη. Οη άλζξσπνη απηνί, πνπ κεηαμύ ηνπο δελ γλσξίδνληαη, έρνπλ ζώζεη ηνλ θόζκν. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο ( κεηάθξαζε: Αεκήηξεο Καινθχξεο)
[28]
Ζ πνηήηξηα Αιεράληξα Πηζαξλίθ (Alejandra Pizarnik, 1936-72) γελλήζεθε ζην Μπνπέλνο Άηξεο ηεο Αξγεληηλήο. Ήηαλ θφξε Δβξαίσλ κεηαλαζηψλ απφ ηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε. πνχδαζε θηινζνθία θαη δσγξαθηθή. Δμέδσζε ηέζζεξηο πνηεηηθέο ζπιινγέο. Απηνθηφλεζε ζηα 36 ηεο ρξφληα
Ο απψλ Σν αίκα ζέιεη λα θαηαιαγηάζεη. Σνπ ζηέξεζαλ ηνλ ιφγν λ' αγαπά. Γπκλή απνπζία. Παξαιεξψ, ράλσ ηα θηεξά κνπ. Ση ζα 'ιεγε ν θφζκνο αλ ν Θεφο ηνλ είρε εγθαηαιείςεη έηζη;
Άηηηιν λα πξνζέρεηο κε ηηο ιέμεηο (είπε) έρνπλ ιεπίδεο ζα ζνπ θφςνπλ ηε γιψζζα λα πξνζέρεηο ζα ζε βπζίζνπλ ζηελ αηρκαισζία λα πξνζέρεηο κελ μππλήζεηο ηηο ιέμεηο μάπισζεο ζε καχξεο ακκνπδηέο θαη ε ζάιαζζα αο ζε θαηαπηεί θαη ηα θνξάθηα αο βάινπλε ηέινο ζηε δσή ηνπο κέζα ζηα θιεηζηά ζνπ κάηηα λα πξνζέρεηο κελ θνιάζεηο ηνπο αγγέινπο ηεο θσλήο ζνπ κελ πξνζειθχζεηο θξάζεηο πνηήκαηα ζηίρνπο δελ έρεηο ηίπνηα λα πεηο ηίπνηα λα ππεξαζπηζηείο νλεηξέςνπ, νλεηξέςνπ φηη δελ βξίζθεζαη εδψ φηη έρεηο ήδε θχγεη φηη φια έρνπλ ηειεηψζεη Αελ αλαγλσξίδσ. θφηνο. ησπή. Ώιεράληξα Πηζαξλίθ (κεηάθξαζε: ηάζεο Εληδέο)
[29]
Ζ ηηαινειβεηηθήο θαηαγσγήο Αιθνλζίλα ηφξλη (Alfonsina Storni, 1892–1938), ήηαλ ε ζεκαληηθφηεξε πνηήηξηα ηεο Αξγεληηλήο θαη γεληθφηεξα ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο θαηά ηνλ 20φ αηψλα. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 46 εηψλ.
Σν ρακέλν ράδη Γιηζηξάεη κέζα απ' ηα δάθηπια ην αλαίηην ράδη, κνπ θεχγεη απφ ηα ρέξηα. ηνλ άλεκν φηαλ θπιάεη, ην ράδη ηνπ πιαληέηαη δίρσο ζθνπφ νχηε κέιινλ, ην ρακέλν ράδη πνηνο ζα ην βξεη λα ην πάξεη; Θα κπνξνχζα λ' αγαπήζσ απφςε κε κηα άπεηξε ιχπε ζα κπνξνχζα λ' αγαπήζσ ηνλ πξψην ηπρφληα. Καλέλαο δελ έξρεηαη. Μνλαμηά ζη' αλζηζκέλα δξνκάθηα. Σν ρακέλν ράδη ζα θπιάεη... ζα θπιάεη... Ώλ απφςε ζηνλ άλεκν ζε θαινχλ ηαμηδηψηε, αλ ξηγήζεη ηα θισληά έλαο γιπθφο ζηελαγκφο, αλ ζνπ ζθίγγεη ηα δάρηπια έλα ρέξη κηθξφ πνπ ζε θξαηάεη θαη ζε αθήλεη, ζε βξίζθεη θαη θεχγεη. Ώλ δε βιέπεηο ην ζηφκα πνπ θηιάεη, νχηε εθείλν ην ρέξη, αλ ην θάιεζκα δελ είλαη παξά κηα απηαπάηε ηνπ αγέξα, σ, ηαμηδηψηε πνπ έρεηο κάηηα γαιάδηα, δηαιπκέλε ζηνλ άλεκν, ζα κε αλαγλσξίζεηο
Ώζεξάπεπηε Άλζξσπε, κε κνπ ιεο πσο πξέπεη λα πεζάλσ Γηαηί ην μέξσ. Μνπ ην είπαλ ηφζν θαη ηφζν ην ιέσ Πνπ κ' έρεη θνπξάζεη. Ώλ πξέπεη λα θχγσ, θαιχηεξα γηα φινπο, Ώιιά θαη γηα κέλα. Βλψ ηξαγνπδάεη, ηξειά ην ηδηηδίθη Καη ξνπθάεη ην θνιηκπξί ην λέθηαξ. .............................................
[30]
ηνλ έξσηα Να 'καη πνπ ζ' έρσ πηάζεη απ' ην ιαηκφ ζην αθξνζαιάζζη, ελψ εθεί εηνίκαδεο ηα βέιε ηεο θαξέηξαο ζνπ λα κε πιεγψζεηο θη είδα ζην δάπεδν ηελ άλζηλε θνξψλα ζνπ. πσο κηα θνχθια ζα ζ' έρσ μεθνηιηάζεη θαη δηάβαζα ηα απαηειά γξαλάδηα ζνπ, θαη θαινηπιηγκέλε ζηηο ρξπζέο ηεο ηξνραιίεο αλαθάιπςα κηα παγίδα πνπ έιεγε: ζεμ. Πιάη ζηε ζάιαζζα, θακσκέλν θνπξέιη, ζ' έδεημα ζηνλ ήιην, εξεπλεηή ησλ έξγσλ ζνπ, κπξνζηά ζ' έλαλ θχθιν εηξήλσλ ηξνκαγκέλσλ. Ώλέβαηλε νινέλα απ' ηε ιεπθνπαζή πιαγηά ε αλάδνρφο ζνπ ζηηο απάηεο, ε θπξά ειήλε, θαη ζε εθζθελδφληζα ζην ζηφκα ησλ θπκάησλ. Ώιθνλζίλα ηφξλη (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
Μνπ είπεο… Μνπ είπεο: Ο παηέξαο δελ έθιαηγε. Μνπ είπεο: Ο παππνχο δελ έθιαηγε. Αελ έθιαςαλ πνηέ νη άλδξεο ηεο θπιήο κνπ. Ήηαλ απφ αηζάιη. Καη ιέγνληαο απηά, έλα ζνπ δάθξπ θχιεζε Κη έπεζε ζην ζηφκα κνπ… Άιιν θαξκάθη Αελ ήπηα πνηέ απφ ηφζν κηθξφ πνηήξη. Ώδχλαηε γπλαίθα, θαεκέλε γπλαίθα πνπ γλσξίδεη Ώηψλεο ιχπεο πίλνληάο ην. Ώ, ηνχηε ε ςπρή κνπ άιιν δελ αληέρεη ιν ηνπ ην βάξνο! Ώιθνλζίλα ηφξλη [31]
Ο Υνπάλ Υεικάλ (Juan Gelman, 1930-2014) απφ ην Μπνπέλνο Άηξεο ήηαλ Αξγεληηλόο πνηεηήο. Έρεη εθδψζεη πεξηζζφηεξεο απφ είθνζη ζπιινγέο. Δγθαηέιεηςε ηε ρψξα ηνπ φηαλ επηβιήζεθε δηθηαηνξία θαη εγθαηαζηάζεθε ζην Μεμηθφ. Έρεη ηηκεζεί κε ην βξαβείν Θεξβάληεο.
ρη κε θεχγεηο Ώγαπεκέλν κνπ Μπνπέλνο Άηξεο θαζηζκέλνο ζηελ άθξε κηαο μεραξβαισκέλεο πνιπζξφλαο, δαιηζκέλνο, άξξσζηνο, κφιηο πνπ δσ, γξάθσ πξνθαηαβνιηθά δαθξπζκέλεο εθδνρέο γηα ηε πφιε πνπ γελλήζεθα. Πξέπεη λα ηηο αηρκαισηίζσ, είλαη εδψ πνπ γελλήζεθαλ ηα δχν γιπθά κνπ παηδηά πνπ αθφκα θαη κέζα ζε απηφ ην καξηχξην φκνξθα ζε απάιπλαλ Πξέπεη λα κάζεηο λα αληηζηέθεζαη. ρη λα θεχγεηο, νχηε λα κέλεηο, λα αληηζηέθεζαη, αλ θαη είλαη ζίγνπξν πσο (απηφ) είλαη γεκάην πφλν θαη ιεζκνληά. Υνπάλ Υεικάλ (κεηάθξαζε: Pasion Nuestra)
Φηιηά Σα γξαθεηνθξαηηθά θηιηά ζε γπξλάλε ζηελ θνχληα φπνπ έξρνληαλ θάηη πεξίεξγνη θαη ζε θηινχζαλ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηελ απφζηαζε απφ ηε Γε σο ηε ειήλε, σο ην ζίδεξν πνπ δηαζρίδεη φ,ηη θαη αλ ηξαγνπδήζεηο. Μνξθή είλαη ηνπ θελνχ – θαη απηφ. Ώπφ αλζξψπνπο βγαίλεη ε ραξκνιχπε. Υνπάλ Υεικάλ (κεηάθξ.: Γηψξγνο Κεληξσηήο)
[32]
01.04. Βελεδνπέια
Ο Δνπρέλην Μνληέρν (Eugenio Montejν, 1938-2008) απφ ην Καξάθαο, ήηαλ Βελεδνπειάλνο πνηεηήο θαη δνθηκηνγξάθνο
Μαξίλα ηαλ μαπιψλεηο θαη θνηκάζαη ζην πιεπξφ κνπ θαη κηα απαιή αλαπλνή δνλεί ην ζηήζνο ζνπ ζηέθνκαη θαη ζε βιέπσ ζην θξεβάηη φπσο ζηελ άθξε αγθπξνβνιεκέλνπ πινίνπ. Τπνρσξεί θαη δπλακψλεη ξπζκηθά έλα ήξεκν θχκα απφ ελεδξεχνληεο αθξνχο, ελψ ζε θάζε δηάζηεκα ε λχρηα ζβήλεη ην πινίν, ηνλ γθξεκφ, ηελ πξνθπκαία. Ξέξσ πσο είλαη κφλν έλα θαξάβη απηφ πνπ βιέπσ, πνπ απ‘ απηφ ε δσή κνπ ηψξα κεγαιψλεη θη ν νξίδνληάο ηεο είλαη απέξαληνο, ειεχζεξνο. Έλα πινίν πνπ ζην πιεπξφ κνπ είλ‘ έλαο αλαζηελαγκφο θαη κνπ είλαη αδηάθνξν αλ αλαρσξψ ή αλ επηζηξέθσ γηαηί πάληα κε ηαμηδεχεη εθεί πνπ πάεη. Βνπρέλην Μνληέρν (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[33]
01.05. Βνιηβία Ο Όζθαξ Θεξνχην (Óscar Cerruto, 1912-81) ήηαλ ζπγγξαθέαο, πνηεηήο, εθδφηεο θαη δηπισκάηεο απφ ηελ Βνιηβία.
Δ αγάπε αλ έλα πνηήξη πνιεκηθφ θξαζί καο πξνζθέξεηαη ην απφγεκα θαη ςειά ηξαγνπδά ν θνξπδαιιφο. Ση άιιν λα πνζήζνπκε; Φειά ν θνξπδαιιφο θη εδψ, θάησ, δπν θνχπεο μέρεηιεο κ‘ έλα πνιεκηθφ θξαζί. Γηα πνην ιφγν λα εξεπλήζνπκε ηα κπζηηθά η‘ νπξαλνχ αθνχ ην δέξκα ζνπ αςεθάεη ηελ επηθξάηεηά ηνπ ζπαξκέλε παπαξνχλεο, αθνχ ζηε γαιαδσπή ζθηά, θξεβάηη ηνπ έξσηα, ηα ρείιε ζνπ δεηάλε ηε ζθξαγίδα πνπ ζα ηα θαηαβξνρζίζεη; ηπθφο πεξλά ν αγέξαο, πάλσ ζηελ θνηιηά ζνπ αηζζάλεζαη ηε θηεξσηή θσηηά ηνπ θη είλαη ην ρέξη κνπ πνπ αγγίδεη ην γιπθαζκφ θαη θάλεη λα ηξαγνπδάεη ην ρξπζάθη ηνπ θαινθαηξηνχ. ζθαξ Θεξνχην (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[34]
01.06 Βξαδηιία Ο Μάξην Αληξάληε (Mário Andrade, 1893-1045) ήηαλ Βξαδηιηάλνο πνηεηήο, ζπγγξαθέαο, κνπζηθνιφγνο θαη θξηηηθφο. Θεσξείηαη ν ηδξπηήο ηνπ βξαδηιηάληθνπ κνληεξληζκνχ
Ο πνιχηηκνο ρξφλνο ησλ ψξηκσλ Μέηξεζα ηα ρξφληα κνπ θαη ζπλεηδεηνπνίεζα, φηη κνπ ππνιείπεηαη ιηγφηεξνο ρξφλνο δσήο απ' φ,ηη έρσ δήζεη έσο ηψξα… Ώηζζάλνκαη φπσο απηφ ην παηδάθη πνπ θέξδηζε κηα ζαθνχια θαξακέιεο: ηηο πξψηεο ηηο θαηαβξφρζηζε κε ιαηκαξγία, αιιά φηαλ παξαηήξεζε φηη ηνπ απέκελαλ ιίγεο, άξρηζε λα ηηο γεχεηαη κε βαζηά απφιαπζε. Αελ έρσ πηα ρξφλν γηα αηέξκνλεο ζπγθεληξψζεηο φπνπ ζπδεηνχληαη, θαηαζηαηηθά, λφξκεο, δηαδηθαζίεο θαη εζσηεξηθνί θαλνληζκνί, γλσξίδνληαο φηη δε ζα θαηαιήμεη θαλείο πνπζελά. Αελ έρσ πηα ρξφλν γηα λα αλέρνκαη παξάινγνπο αλζξψπνπο πνπ παξά ηε ρξνλνινγηθή ηνπο ειηθία, δελ έρνπλ κεγαιψζεη. Αελ έρσ πηα ρξφλν γηα λα ινγνκαρψ κε κεηξηφηεηεο. Αε ζέισ λα βξίζθνκαη ζε ζπγθεληξψζεηο φπνπ παξειαχλνπλ παξαθνπζθσκέλνη εγσηζκνί. Αελ αλέρνκαη ηνπο ρεηξηζηηθνχο θαη ηνπο θαηξνζθφπνπο. Με ελνριεί ε δήιηα θαη φζνη πξνζπαζνχλ λα ππνηηκήζνπλ ηνπο ηθαλφηεξνπο γηα λα νηθεηνπνηεζνχλ ηε ζέζε ηνπο, ην ηαιέλην ηνπο θαη ηα επηηεχγκαηα ηνπο. Μηζψ λα είκαη κάξηπξαο ησλ ειαηησκάησλ πνπ γελλά ε κάρε γηα έλα κεγαινπξεπέο αμίσκα. [35]
Οη άλζξσπνη δελ ζπδεηνχλ πηα γηα ην πεξηερφκελν… κεηά βίαο γηα ηελ επηθεθαιίδα. Ο ρξφλνο κνπ είλαη ιίγνο γηα λα ζπδεηψ γηα ηνπο ηίηινπο, ηηο επηθεθαιίδεο. Θέισ ηελ νπζία, ε ςπρή κνπ βηάδεηαη… Μνπ κέλνπλ ιίγεο θαξακέιεο ζηε ζαθνχια… Θέισ λα δήζσ δίπια ζε πξφζσπα κε αλζξψπηλε ππφζηαζε. Πνπ κπνξνχλ λα γεινχλ κε ηα ιάζε ηνπο. Πνπ δελ επαίξνληαη γηα ηνλ ζξίακβφ ηνπο. Πνπ δε ζεσξνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο εθιεθηφ, πξηλ απφ ηελ ψξα ηνπο. Πνπ δελ απνθεχγνπλ ηηο επζχλεο ηνπο. Πνπ ππεξαζπίδνληαη ηελ αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα. Καη πνπ ην κφλν πνπ επηζπκνχλ είλαη λα βαδίδνπλ καδί κε ηελ αιήζεηα θαη ηελ εηιηθξίλεηα. Σν νπζηψδεο είλαη απηφ πνπ αμίδεη ηνλ θφπν ζηε δσή. Θέισ λα πεξηηξηγπξίδνκαη απφ πξφζσπα πνπ μέξνπλ λα αγγίδνπλ ηελ θαξδηά ησλ αλζξψπσλ… Άλζξσπνη ηνπο νπνίνπο ηα ζθιεξά ρηππήκαηα ηεο δσήο ηνπο δίδαμαλ πσο κεγαιψλεη θαλείο κε απαιά αγγίγκαηα ζηελ ςπρή. Ναη, βηάδνκαη, αιιά κφλν γηα λα δήζσ κε ηελ έληαζε πνπ κφλν ε σξηκφηεηα κπνξεί λα ζνπ ραξίζεη. θνπεχσ λα κελ πάεη ρακέλε θακηά απφ ηηο θαξακέιεο πνπ κνπ απνκέλνπλ… Βίκαη ζίγνπξνο φηη νξηζκέλεο ζα είλαη πην λφζηηκεο απʼ φζεο έρσ ήδε θάεη. θνπφο κνπ είλαη λα θηάζσ σο ην ηέινο ηθαλνπνηεκέλνο θαη ζε εηξήλε κε ηε ζπλείδεζή κνπ θαη ηνπο αγαπεκέλνπο κνπ. Βχρνκαη θαη ν δηθφο ζνπ λα είλαη ν ίδηνο γηαηί κε θάπνηνλ ηξφπν ζα θηάζεηο θη εζχ… Μάξην Ώληξάληε
[36]
Ο Ρηθάξλην Καζηάλν (Ricardo Cassiano, 1895-1974 ήηαλ Βξαδηιηάλνο δεκνζηνγξάθνο, θξηηηθφο θαη πνηεηήο.
Τπνζαιάζζην ηνπίν ην ππνζαιάζζηνλ άληξν, εθεί φπνπ ηα ρηαπφδηα κπζηήξηα θαζαξψο αλζξψπηλα ζεκαίλνπλ, κηαο θη είλαη αηκάζζνλ θιάκα, πνχ ‘θιαςε κε πφδηα θαη κε ρέξηα λαπαγφο καρφκελνο, ζε δέλνπλ ηνπ ζθφηνπο ηνπ αξρεγφλνπ η‘ άγλσζηα θαιψδηα. η‘ απ‘ φμσ πεληαγάιαλν γλνθάδη κέλνπλ ηεξάησλ γφλνη. Βθεί ζα ζάςσ εγψ ηα εθφδηα, ηα πινχηε, πνπ κεο ζηνλ βίν λαπαγνχ αβγαηαίλνπλ. Ο ζεζαπξφο κνπ –ην λαπάγην– ζα ‘λ‘ εθεί πνπ ε γ ώ ζα μέξσ κφλν. Ώπ‘ ην ιεζηή γιπηψζεη ζα ‘ρσ, φκσο ζα ‘ρσ γίλεη θιέθηεο άιινπ ηχπνπ, αθνχ ζ‘ αξπάμσ απηφ πνπ εγψ ν ίδηνο ζα ‘ρσ ζψζεη! Σνπ δφθνπ δήηα λα ιακπξχλεηο ην ξεκάδη – η‘ αζηέξηα ιάκπνπλ πην θαιά κεο ζην ζθνηάδη… Ρηθάξλην Καζηάλν Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο
[37]
Ο Βξαδηιηάλνο ζπγγξαθέαο Ενπαθίκ Μαξία Μαζάλην ληε Αζζίο (Joaquim Maria Machado de Assis, 18391908), ζεσξείηαη ην κεγαιχηεξν φλνκα ηεο βξαδηιηάληθεο ινγνηερλίαο, θαη θαιιηέξγεζε ζρεδφλ φια ηα είδε ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ (πνίεζε, κπζηζηφξεκα, ρξνλνγξάθεκα, ζέαηξν, δηήγεκα, δεκνζηνγξαθηθφ άξζξν θαη ινγνηερληθή θξηηηθή).
ΐηβιία θαη ινπινχδηα Σα κάηηα ζνπ είλαη ηα ινπινχδηα κνπ Τπάξρνπλ άξαγε βηβιία πνπ λα κπνξείο λα δηαβάζεηο θαιχηεξα ζειίδεο αγάπεο; Λνπινχδηα είλαη γηα κέλα ηα ρείιηα ζνπ Τπάξρνπλ αιήζεηα πην φκνξθα ινπινχδηα πνπ κπνξείο λα πηείο ηφζν θαιά ην βάιζακν ηεο αγάπεο; Γνπαθίκ Μαξία Μαζάλην ληε Ώζζίο (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[38]
Ζ εζίιηα Μετξέιεο (Cecília Meireles, 1901-64) γελλήζεθε ζην Ρίν ληε Σδαλέηξν. Δίλαη ε ζεκαληηθφηεξε πνηήηξηα ηεο Βξαδηιίαο θαη γεληθά ηεο ινγνηερλίαο ζηελ πνξηνγαιηθή γιψζζα.
Πάσ κε θάζεηο, φπσο ε ειήλε Έρσ θάζεηο φπσο ε ειήλε θάζεηο γηα λα θξχβνκαη, θάζεηο γηα λα θαηεβαίλσ ζην δξφκν ... Καηαζηξνθή ηεο δσήο κνπ! Καηαζηξνθή ηεο δσήο κνπ! Έρσ θάζεηο λα είκαη δηθηά ζνπ, θαη άιιεο γηα λα είκαη κφλε. Φάζεηο πνπ πάλε θη έξρνληαη, ζην κπζηηθφ εκεξνιφγην θη έλαο απζαίξεηνο αζηξνιφγνο εθεπξέζεθε γηα κέλα. Καη μεηπιίγεη ηε κειαγρνιία ν αηειείσηνο ρξφλνο ηνπ! Αελ είκαη κε θαλέλαλ (έρσ πνιιέο θάζεηο φπσο ε ειήλε ...) Ώλ κηα κέξα θάπνηνο κπνξεί λα είλαη δηθφο κνπ δελ είλαη ε εκέξα λα είκαη δηθηά ηνπ... Καη φηαλ έξζεη απηή ε κέξα, άιινο έλαο ράζεθε ... εζίιηα Μετξέιεο (κεηάθξαζε απφ ηα ηηαιηθά: Κ. Κνθνινγηάλλεο)
[39]
01.07. Γνκηληθαλή Γεκνθξαηία Ο Υνζέ Άλρει Μπνπέζα (José Ángel Buesa, 1910-82) είλαη ξνκαληηθφο πνηεηήο απφ ηελ Γνκηληθαλή Γεκνθξαηία
Μεγάιεο αγάπεο Δ αγάπε ε καθξηλή θαη ε κεγάιε θηζζφ αλαξξηρψκελν ζπκίδεη πνπ άζθνπα δελ άλζηζε θαη πάιη θη είηε ζέιεη, είηε φρη, ινπινπδίδεη. Δ κεγάιε ε αγάπε ζα ζηεξέςεη, κε πεγή πηα μεξακέλε ζα ‗λαη ίδηα• ην λεξφ πνπ κηαο θπινχζε δε ζα ηξέμεη ε ερψ κφλν ζα κείλεη θαη ηα θίδηα. Κη φζνη δνχλε ηηο αγάπεο ηηο κεγάιεο, ηεο ππξάο ζα ‗ρνπλ ηελ ηχρε ηελ πηθξή• φια ζα θανχλ ζηηο θινγεξέο αγθάιεο γηαηί ε κνίξα ηεο θσηηάο είλαη απηή. Υνζέ Άλρει Μπνπέζα (Μεηάθξαζε: Έι. ηαγθνπξάθε)
Σα φλεηξα Να θάλεηο φλεηξα ζα πεη, αιιηψο λα ζεο λα δήζεηο, μερλψληαο γχξσ ζνπ ην παλ, κα φρη απφ ζπλήζεηα. Σα πάληα θαη ην ηίπνηα: ηνπ νλείξνπ ζπλαξηήζεηο· ηα πάληα κεο ζην φλεηξν, κα ηίπνηα ε αιήζεηα. Σν φλεηξφ κνπ άξαγε κφλν φλεηξν ζεκαίλεη; Μεγάιν αλ είλαη ή κηθξφ, δελ έρεη ζεκαζία. Ώλ ζα ην θηάζσ κνλαρά ην μέξεη ε Βηκαξκέλε, κα ην φλεηξν είλ‘ φλεηξν ρσξίο θακηάλ νπζία. Υνζέ Άλρει Μπνπέζα (Μεηάθξ.: Έι. ηαγθνπξάθε)
[40]
01.08. Δθνπαδφξ (Ηζεκεξηλφο) Ο Υφξρε Δλξίθε Αληνχκ (Jorge Enrique Adoum, 1926-2009) απφ ην Δθνπαδόξ (Ηζεκεξηλφο) ζεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο
Pont St-Michel Οη λένη έρνπλ εηζβάιεη ζηε γε ζε δεπγάξηα έλα ςάξη αγθάιηαζε έλα άιιν ςάξη θαη ζε φιεο ηηο γσληέο ηεο εξήκνπ ην δηπιφ δψν ε κνλαδηθή ζπλάζξνηζε ηπθινί πνπ αλαγλσξίδνληαη κπξίδνληαο ην απηί ή θσθνί άλζξσπνη πνπ ληψζνπλ κε ηε γιψζζα ζε απηφ ην θξχν πνπ θαηαβξνρζίδεη πνηνο απφ ηνπο δχν είλαη απηή πνηνο ζα βάιεη κηα θηζάξα κεηαμχ ησλ δχν πνηνο δειηάξεο ζα ηνπο ρσξίζεη κε έλα ζπαζί ή ζα ηνπο δψζεη νξγηζκέλεο εηδήζεηο ηνπ πνιέκνπ. Υφξρε Βλξίθε Ώληνχκ (κεηάθξαζε: Κσλζηαληίλνο Κνθνινγηάλλεο)
[41]
Ο Υφξρε Καξξέξα Αληξάδε (Jorge Carrera Andrade, 1902-78) ήηαλ πνηεηήο, ζπγγξαθέαο, ηηνξηθφο θαη δηπισκάηεο απφ ην Δθνπαδόξ (Ιζεκεξηλό). Οη Αληξάδε, Μπφξρεο, Νεξνχδα, Παο θαη Βαγηέρν ζεσξνχληαη νη θνξπθαίνη Λαηηλνακεξηθαλνί πνηεηέο ηνπ 20νχ αηψλα.
Λέσ ηνπ θαζξέθηε ηαλ ζρήκα μερλνχλε θαη ρξψκα ηα πξάγκαηα, θη φηαλ θη νη ηνίρνη, απφ ηε λχρηα ρηππεκέλνη, αλαπηπρψλνληαη, θη φηαλ γνλπθιηλή ππνηάζζνληαη ηα πάληα θαη ρσλεχνληαη, ε ζ ύ ζηέθεζαη κνλάρα, δηάθαλε παξνπζία, ζηα πφδηα ζνπ. ηνπο ίζθηνπο νιφγπξα ηε βνχιεζή ζνπ επηβάιιεηο: ζαθή, μάζηεξε, απηή. Δ ζθαπηή ζησπή ζνπ καξκαίξεη ζην ζφιν ηνπ ζθφηνπο, θαη κε θάηη πεξηζηέξηα εληειψο αλαπάληερα ζηέιλεηο πάληα ζηα πξάγκαηα ηα κπζηηθά ζνπ κελχκαηα. Οη θαξέθιεο κεγαιψλνπλ νιεψξα ηε λχρηα, πξνζκέλνληαο θαληαζηηθνχο επηζθέπηεο λα ‗ξζνπλ θαη κπξνο ζ‘ έλαλ δίζθν, εθεί, αζεκέλην λα θάηζνπλ, ελψ εζχ, κάξηπο νινδηάθαλνο, λεξάθη ζα ιεο απφ κλήκεο ηνπ θσηφο θαη πάιη ην κάζεκα. Υφξρε Καξξέξα Ώληξάδε Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο
[42]
01.09. Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο Ζ Μάγηα Αγγέινπ (Maya Angelou, 1928-2014) ήηαλ Αθξνακεξηθαλίδα πνηήηξηα θαη πεδνγξάθνο. Έιαβε κέξνο ζην θίλεκα γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ καχξσλ. Γελλήζεθε σο Johnson, αιιά θξάηεζε ην επίζεην ηνπ Έιιελα πξψηνπ ζπδχγνπ ηεο.
Έλα παξαδνμνιφγεκα Αψζ‘ κνπ ην ρέξη ζνπ Κάλε ρψξν γηα κέλα Γηα λα ζε νδεγήζσ Καη λα ζ‘ αθνινπζήζσ Πέξα απ‘ απηή ηε ιχζζα Σεο πνίεζεο. Άζε ηνπο άιινπο λα ‘ρνπλ Σελ ηδηαηηεξφηεηα Σσλ ζπγθηλεηηθψλ ιέμεσλ Καη ηεο αγάπεο Γηα ηελ απψιεηα ηεο αγάπεο. Γηα κέλα, Αψζ‘ κνπ ην ρέξη ζνπ.
Άππλε Τπάξρνπλ θάπνηεο λχρηεο Πνπ ν χπλνο Σν παίδεη ληξνπαιφο, Ώθαηάδεθηνο θαη πεξηθξνλεηηθφο. Κη φιεο νη πνλεξηέο Πνπ ζθαξθίδνκαη γηα λα πάξσ Σηο ππεξεζίεο ηνπ κε ην κέξνο κνπ Βίλαη άρξεζηεο ζαλ πιεγσκέλε Πεξεθάληα, θαη πνιχ πην νδπλεξέο. Μάγηα Ώγγέινπ (Μεηάθξαζε: Κψζηαο Ληγλφο)
[43]
Ο Σδνλ Άζκπεξπ (John Ashbery), γελλήζεθε ζηε Νέα Τφξθε ην 1927. Δίλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Ακεξηθαλνύο πνηεηέο, εθπξφζσπνο ηεο ιεγφκελεο «ρνιήο ηεο Νέαο Τφξθεο». Έρεη εθδψζεη πεξηζζφηεξεο απφ είθνζη πνηεηηθέο ζπιινγέο. Σν 1976 θέξδηζε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ.
Δ πφιε ην απφγεπκα Έλα βέιν απφ αxιή πξνζηαηεχεη ην πακπάιαην εθείλν απφγεπκα ζηε θσηνγξαθία πνπ μεράζηεθε απ' φινπο νη πεξηζζφηεξνί ηνπο μεκσξακέλνη απφ γεξάκαηα θαη ζάλαην Ώλ κπνξνχζε θαλείο λα ζπιιάβεη ηελ Ώκεξηθή ή ηνπιάρηζηνλ κηαλ έμνρε ιεζκνζχλε πνπ ζηάδεη ζην πεξίγξακκά καο θαη πξνζδηνξίδεη ηνλ φγθν καο κε κηα θειίδα πνπ θη απηή θεχγεη αιιά κλεκνλεχεη γηαηί πξνζδηνξίδεη, εληέιεη γθξίδεο γηξιάληεο, εθείλνπο ηνπο ηξεηο πξνζκέλνληαο ην θσο λ' αιιάμεη ηα καιιηά ηνπ ελφο λα ηα παίξλεη φ αέξαο θαη λα θαίλνληαη αλάπνδα ζηνλ θαζξέθηε ηεο ιίκλεο. Σδνλ Άζκπεξπ (κεηάθξαζε: Σάζνο Αελέγξεο
[44]
Ζ Ρήηηθα Βαδηξάλη (Reetika Gina Vazirani, 1962-2003), γελλήζεθε ζηελ Ηλδία. Δγθαηαζηάζεθε ζηελ ΖΠΑ απφ ην 1968 θαη έδεζε ζην Νηνπ Σδέξζευ. Ήηαλ Ακεξηθαλίδα εθπαηδεπηηθφο θαη πνηήηξηα. θφησζε ηνλ δίρξνλν γην ηεο θαη ζηε ζπλέρεηα απηνθηφλεζε ζε ειηθία 41 εηψλ.
Ο ηξφκνο ηεο θαξδηάο κνπ Ο κπακπάο πάληα κνπ ζχκηδε πφζεο ξνππίεο ήζειεο γηα λα πάξεηο έλα δνιάξην' θη φηαλ αγφξαζα ην πξψην κνπ θξαγηφλ αλέι, ήηαλ ζαλ λα κπνξνχζα λα είρα αγνξάζεη κηα αγειάδα ζηελ Ελδία. Πάληα έηζη γηλφηαλ - ηη ζα κπνξνχζα λα έρσ πάξεη αλ ήκαζηαλ ζην Αειρί. Έηζη ζηηο δηαθνπέο, ζην δξφκν γηα ην Ρίλν πέηαμε ηε ζπφληα πσο ε Οπάζηλγθηνλ δελ ήηαλ ζαλ ηελ παηξίδα. Γη απηφ δελ ήζειε λα θάλσ ράδη ζηηο βηηξίλεο ηνπ θέληξνπ. ***
Ναλνχξηζκα Αελ ζα ζνπ ηξαγνπδνχζα γηα λα θνηκεζείο Θα θφιιαγα ηα ρείιε κνπ ζην απηί ζνπ ειπίδνληαο πσο ν ηξφκνο ηεο θαξδηάο κνπ ζα ζε ζπγθηλήζεη. Ρήηηθα ΐαδηξάλη (Μεηάθξ.: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ
[45]
Ζ Εαλίλ Πφκπ Βέγθα (Janine Pommy Vega, 1942-2010) ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα. Γελλήζεθε θαη έδεζε ζηελ πνιηηεία Νηνχ Σδέξζευ
Δ θνπδίλα ζε θαηξφ πνιέκνπ θέθηνκαη ηηο γπλαίθεο ηνπ Γηάλλε Ρίηζνπ πνπ βαδίδνπλ πξνο ηελ θνπδίλα ζηελ πξψηε θήκε ηνπ πνιέκνπ θέθηνκαη ηε κπιφπεηξα ηεο γηαγηάο ζην Jersey City, κηα κειφπεηξα πνπ δελ ζα κπνξνχζα πνηέ λα παξάμσ, ελψ πξνρσξψ κε βήκα βεινχδηλν γηα λα ηξίςσ ην βαζηιηθφ πνπ κεγάισζε πέξπζη, βνχξηζηζκα ηεο γάηαο, θφςηκν ηνπ ζθφξδνπ γηα λα θαξπθεχζεηο ηε ζαιάηα. Ώζρνιίεο ζθνπίκσο ήζπρεο, αλ θαη ζα κπνξνχζα λα μεθηλήζσ λα πεηψ ηηο θαηζαξφιεο φπσο ε κεηέξα κνπ, κπνξψ λα ζνπ πσ πνπ ζα κπνξνχζα λα θάλσ κηα ηέηνηα θαζαξία πνπ ζα αλαξσηεζείηε πνηνο έρεη ηξειαζεί, θαη είλαη ν θφζκνο ζηηο θσηνγξαθίεο πνπ δελ ζα θέξσ ζην ζπίηη, ζηελ κνρζεξή, ριεπαζηηθή ζηάζε ελφο πξνέδξνπ απαηεψλα, ηνπνζεηεκέλν εθεί απφ κηα ρνχθηα ησλ εηαηξεηψλ Θα κπνξνχζα λα ζνπ δείμσ πψο ηα δάθξπα έζθαςαλ ζηελ θαξδηά κηα ηξχπα ηφζν βαζηά φζν νη παληφθιεο φπνπ εθείλε βχζηδε ηα πφδηα ηεο ηα θξχα πνισληθά πξσηλά Έγηλα φηη ε γπλαίθα babushka κάξηπξαο ηνπ καθειεηνχ, θάζε αζηείν είλαη εθηφο ηφπνπ, θαζφινπ αζηεία ζρεηηθά κε ζπαζκέλα παηδηά ή κεηέξεο πνπ νπξιηάδνπλ, νη λεθξνί ζηξαηηψηεο είλαη νη ίδηνη παηδηά Καζφινπ αζηεία γηα παηδηά, ηα παηδηά ηνπ θαζελφο δελ ράλνπλ ηελ ζθαγή ηνπο ην πεηξέιαην ηα φπια ν ρξπζφο ζε ςεινχο ζσξνχο φζν απηφ ην ζπίηη δελ κπνξνχλ λα αγνξάζνπλ ην γέιην ηνπο, δελ κπνξνχλ λα ζάςνπλ ηηο θξαπγέο ηνπο ηε λχρηα, εγψ θαηεγνξψ ηνπο ιεπθνχο γέξνπο πληγκέλε ζηελ απιεζηία ησλ θνληθψλ ηνπο, ζα παιέςσ γηα θάζε θαηζαξφια θαη ηεγάλη πνπ έρσ ζηελ θαηνρή κνπ γηα έλαλ θφζκν απαιιαγκέλν απφ ηα ρέξηα ηνπο. Γαλίλ Πφκπ ΐέγθα
[46]
Ο Άιιελ Γθίλζκπεξγθ (Allen Ginsberg, 1926-1997) είλαη Ακεξηθαλφο πνηεηήο. Έρνπλ εθδνζεί πάλσ απφ 15 ζπιινγέο ηνπ. Έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηεο «γεληάο ησλ κπεη»
Σν νπξιηαρηφ ……………………………… Βίδα ηα θαιχηεξα κπαιά ηεο γεληάο κνπ δηαιπκέλα απφ ηελ ηξέια, πζηεξηθά γπκλά θαη ιηκαζκέλα, λα ζέξλνληαη κέζα ζηνπο λέγξηθνπο δξφκνπο ηελ απγή γπξεχνληαο κηαλ αλαγθαία δφζε, ρίπζηεξο κε αγγειηθά θεθάιηα λα θιέγνληαη γηα ηελ αξραία νπξάληα έλσζε κε ηελ αζηξηθή γελλήηξηα κέζα ζηε κεραλή ηεο λχρηαο, πνπ θησρνί θνπξειηαζκέλνη κε βαζνπισκέλα κάηηα θαη θηηαγκέλνη ζηάζεθαλ θαπλίδνληαο κέζα ζην ππεξθπζηθφ ζθνηάδη ηηπνηέλησλ δηακεξηζκάησλ αησξνχκελνη πάλσ απφ ηηο θνξπθέο ησλ πφιεσλ βπζηζκέλνη ζηελ ηδαδ, πνπ πξφηαμαλ ηνπο εγθεθάινπο ηνπο γπκλνχο ζηνλ νπξαλφ θάησ απ‘ ηνλ Βλαέξην ζηδεξφδξνκν θαη είδαλ αγγέινπο Μσακεζαλνχο λα ηξεθιίδνπλ θσηηζκέλνη ζε ηαξάηζεο πνιπθαηνηθηψλ, πνπ πέξαζαλ απ‘ ηα παλεπηζηήκηα κε ήξεκα αθηηλνβφια κάηηα κε παξαηζζήζεηο ηνπ Ώξθάλζαο θαη ηξαγσδία κε ην θσο ηνπ Μπιαίεθ αλάκεζα ζηνπο κειεηεηέο ηνπ πνιέκνπ, πνπ δηψρηεθαλ απ‘ ηηο αθαδεκίεο ιφγσ ηξέιαο θαη έθδνζεο ζηίρσλ αλήζηθσλ ζηνπ θξαλίνπ ηα παξάζπξα, πνπ δηπιψζεθαλ απφ ηνλ θφβν μεληπκέλνη ζε αμχξηζηα δσκάηηα, θαίγνληαο ηα ιεθηά ηνπο ζηα θαιάζηα ησλ αρξήζησλ θαη αθνχγνληαο ηνλ Σξφκν κέζ‘ απ‘ ηνλ ηνίρν........... Άιιελ Γθίλζκπεξγθ (Μεηάθξαζε Γηάλλεο Λεηβαδάο)
[47]
Ζ νχδαλ Γθξίθηλ (Susan Griffin) γελλήζεθε ζην Λνο Άληδειεο ησλ ΖΠΑ ην 1943. Δίλαη ελεξγφο κέινο ηνπ νηθνινγηθνχ θαη θεκηληζηηθνχ θηλήκαηνο ηεο Ακεξηθήο. Έρεη γξάςεη πεδά θαη πνηήκαηα.
Μ’ αξέζεη λα ζθέθηνκαη ηε Υάξηεη Σάκπκαλ. Σε Υάξηεη Σάκπκαλ πνπ θνπβαινχζε έλα πεξίζηξνθν, πνπ ‘ρε ην θεθάιη ζεκαδεκέλν απφ πέηξα πνπ ηεο πέηαμε ην αθεληηθφ (επεηδή αληηκίιεζε), πνπ ηελ είραλ επηθεξχμεη - γηα ρηιηάδεο δνιάξηα θαη πνηέ δελ ηελ έπηαζαλ, πνπ δελ έβξηζθε θακία ρξεζηκφηεηα ζην λφκν - φηαλ ν λφκνο ήηαλ ιάζνο, απηή πνπ αςήθεζε ην λφκν. Μνπ αξέζεη - λα ηε ζθέθηνκαη. Μ‘ αξέζεη λα ηε ζθέθηνκαη ηδηαηηέξσο φηαλ ζθέθηνκαη ην πξφβιεκα - ηεο ζίηηζεο ησλ παηδηψλ. Ο λφκνο απαληά - ζην πξφβιεκα ηεο ζίηηζεο ησλ παηδηψλ κε παξνρή δέθα δσξεάλ γεπκάησλ ην κήλα, πνπ ζεκαίλεη, ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπ παηδηνχ, πσο ηξψεη κεζεκεξηαλφ κέξα παξά κέξα. Αεπηέξα αιιά φρη Σξίηε. Μ‘ αξέζεη λα ζθέθηνκαη ηνλ Πξφεδξν Να ηξψεη κεζεκεξηαλφ ηε Αεπηέξα, αιιά φρη ηελ Σξίηε. Καη φηαλ ζθέθηνκαη ηνλ Πξφεδξν θαη ην λφκν, θαη ην πξφβιεκα ηεο - ζίηηζεο ησλ παηδηψλ, κ‘ αξέζεη λα ζθέθηνκαη ηε Υάξηεη Σάκπκαλ - θαη ην πεξίζηξνθφ ηεο. Κη άιινηε πάιη - ζθέθηνκαη ηνλ Πξφεδξν θαη άιινπο άλδξεο, άλδξεο πνπ εμαζθνχλ ην λφκν, πνπ ζέβνληαη ην λφκν, πνπ επηβάιινπλ ην λφκν, πνπ θξχβνληαη πίζσ θαη ιεηηνπξγνχλ κέζσ θαη ηξέθνληαη εηο βάξνο - παηδηψλ πνπ πεηλάλε εμαηηίαο ηνπ λφκνπ, [48]
άλδξεο πνπ θάζνληαη ζε γξαθεία κε ρψξηζκα θαη ζθέθηνληαη ηηο δηαθνπέο - θαη ιέλε ζηηο γπλαίθεο πνηαλνχ έγλνηα είλαη - λα ηαΎδεη ηα παηδηά λα κελ είλαη πζηεξηθέο λα κελ είλαη πζηεξηθέο φπσο ζηε ιέμε πζηεξηθφο, ειιεληθή πνπ ζα πεη κήηξα πνπ ππνθέξεη, λα κελ ππνθέξνπλ ζηε - κήηξα, λα κελ λνηάδνληαη, λα κελ ελνρινχλ ηνπο άληξεο γηαηί εθείλνη πξνηηκνχλ λα ζθέθηνληαη - άιια πξάκαηα θαη δε ζέινπλ λα πάξνπλ ηηο γπλαίθεο ζηα ζνβαξά. Θέισ απηνί λα ζθέθηνληαη ηε Υάξηεη Σάκπκαλ, θαη λα ζπκνχληαη, λα ζπκνχληαη φηη ρηππήζεθε απφ έλαλ ιεπθφ θαη επέδεζε έδεζε γηα λα επαλνξζψζεη ηηο αδηθίεο πνπ ππέζηε θαη έδεζε ζε βάιηνπο θνξψληαο ξνχρα αλδξηθά θπγάδεπζε εθαηνληάδεο ζθιάβνπο, θαη πνηέ δελ ηελ ‘πηαζαλ, θαη εγήζεθε ελφο ζηξαηνχ, - θαη θέξδηζε κηα κάρε, θαη αςήθεζε ηνπο λφκνπο γηαηί νη λφκνη ήηαλ ιάζνο, ζέισ νη άληξεο λα καο πάξνπλ ζηα ζνβαξά. Κνπξάζηεθα λα ηνπο πεξηκέλσ λα ζθεθηνχλ ηη είλαη ζσζηφ θαη ηη ιάζνο. Θέισ λα θνβεζνχλ. Θέισ λα θνβεζνχλ ηψξα φπσο εγψ ππέθεξα ζηε κήηξα, θαη - ζέισ λα μέξνπλ φηη πάληα θηάλεη ε ψξα θηάλεη πάληα ε ψξα λα δηνξζψζεηο - θάζε ιάζνο, θηάλεη πάληα ε ψξα - ηεο ηηκσξίαο θαη ε ψξα απηή μεθηλά κφιηο ηψξα. νχδαλ Γθξίθηλ
[49]
Ο ηήβελο Γνπάιιαο (Wallace Stevens, 1879-1955) ήηαλ έλαο ζχγρξνλνο Ακεξηθαλφο πνηεηήο. Κέξδηζε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ πνίεζεο.
Μεηαθνξέο κεγηζηάλνο Βίθνζη άλδξεο πνπ πεξλνχλ έλα γεθχξη γηα λα κπνπλ ζ‘ έλα ρσξηφ είλαη είθνζη άληξεο πνπ πεξλνχλ είθνζη γεθχξηα γηα λα κπνπλ ζε είθνζη ρσξηά, ή έλαο άληξαο πνπ πεξλά έλα κφλν γεθχξη γηα λα κπεη ζ‘ έλα ρσξηφ. Βίλαη παιηφ ηξαγνχδη απηφ πνπ δε ιέεη λ‘ αθνπζηεί... Βίθνζη άληξεο πνπ πεξλνχλ έλα γεθχξη γηα λα κπνπλ ζ‘ έλα ρσξηφ είλαη είθνζη άληξεο πνπ πεξλνχλ έλα γεθχξη γηα λα κπνπλ ζ‘ έλα ρσξηφ. Αε ιέεη λ‘ αθνπζηεί θη φκσο είλαη βέβαην φπσο ε έλλνηα... Οη αξβχιεο αληερνχλ ζηηο ζαλίδεο ηνπ γεθπξηνχ. ν πξψηνο άζπξνο ηνίρνο ηνπ ρσξηνχ πξνβάιιεη κεο‘ απφ ηηο ιεκνληέο. Ση είρα άξαγε ζην λνπ; Έηζη ε έλλνηα ράλεηαη. Ο πξψηνο άζπξνο ηνίρνο ηνπ ρσξηνχ... νη ιεκνληέο... ηήβελο Γνπάιιαο (Μεηάθξαζε: Γηάλλεο ηαζάηνο)
[50]
Σειεπηαίνο κνλφινγνο ηνπ εζσηεξηθνχ εξαζηή Άλαςε ην πξψην θσο ηεο βξαδηάο, φπσο ζε έλα δσκάηην πνπ αλαπαπφκαζηε θαη, έζησ, ζθέςνπ πσο Σν λα θαληαζηείο ηνλ θφζκν είλαη ην χζηαην αγαζφ. Ώπηφ είλαη, επνκέλσο, ην πην ζθνδξφ ξαληεβνχ. ηε ζθέςε απηή είλαη πνπ πεξηζπιιέγνπκε ηνλ εαπηφ καο, Έμσ απφ θάζε αδηαθνξία, ζε έλα πξάγκα: Μέζα ζε έλα κφλνλ πξάγκα, κηα κφλνλ εζάξπα Σπιηγκέλε ζθηρηά γχξσ καο, θαζψο είκαζηε θησρνί, κηα ζαιπσξή, Έλα θσο, κηα δχλακε, ε ζαπκαηνπξγή επηξξνή. Βδψ, ηψξα, μερλνχκε φ έλαο ηνλ άιινλ θαη ηνλ εαπηφ καο. Νηψζνπκε ην αδηαιεχθαλην κηαο ηάμεσο, έλα ζχλνιν, Μηα γλψζε, εθείλν πνπ δηεπζέηεζε ην ξαληεβνχ. ηα δσηηθά ηνπ φξηα, κεο ζην κπαιφ. Λέκε πσο Θεφο θαη θαληαζία είλαη έλα … Πφζν ςειά ην πςειφηαην απηφ θεξί θσηίδεη ην ζθνηάδη. Ώπφ ην ίδην θσο, απφ ην θεληξηθφ κπαιφ, Κάλνπκε κηα θαηνηθία ζηνλ βξαδηλφ αέξα, πνπ ην λα είκαζηε εθεί καδί είλαη αξθεηφ. ηήβελο Γνπάιιαο (Μεηάθξαζε: Υάξεο ΐιαβηαλφο)
[51]
Ο Γνπίιιηακ Κάξινο Γνπίιιηακο (William Carlos Williams, 18831963) ήηαλ Ακεξηθαλφο πνηεηήο. Παξάιιεια άζθεζε θαη ην επάγγεικα ηνπ παηδηάηξνπ
Δ πξνζεζκία Έλα ηζαιαθσκέλν θχιιν ζθνχξν ραξηί ζην χςνο πεξίπνπ θαη ζην θαηλνκεληθφ φγθν ελφο αλζξψπνπ θπινχζε κε ηνλ άλεκν ζηγά φιν πην πάλσ ζην δξφκν φηαλ έλα απηνθίλεην θαηεθνξίδνληαο πξνο ηα εθεί ην ηζάθηζε ζην ρψκα. Κη απηφ -φρη ζαλ ηνπο αλζξψπνποζεθψζεθε μαλά θπιψληαο κε ηνλ άλεκν φιν θαη πην ςειά λα γίλεη φπσο ήηαλ πξηλ
Σν θφθθηλν θαξνηζάθη Πνιιά κπνξνχλ λα ζπκβνχλ απφ έλα θφθθηλν θαξνηζάθη πνπ αζηξάθηεη απφ βξφρηλν λεξφ θνληά ζηηο άζπξεο θφηεο Γνπίιιηακ Κάξινο Γνπίιιηακο (κεηάθξαζε: Σάζνο Κφξθεο)
[52]
Μεηξηθή εηθφλα ηηο ιεχθεο κέζα είλαη έλα πνπιίν ήιηνο είλαη! Σα θχιια είλαη έλα θίηξηλν ςαξάθη πνπ θνιπκπάεη ζην πνηάκη Σν πνπιί πεξλάεη μπζηά επάλσ ηνποηα θηεξά ηνπ ε κέξα. Φνίληθαο! Ώπηφο είλαη πνπ αλάβεη Σε κεγάιε αλαιακπή ζηηο ιεχθεο. Με ην ηξαγνχδη ηνπ Σν ζφξπβν ζθεπάδεη Σσλ θχιισλ πνπ ρηππηνχληαη ζηνλ αέξα
Πνξηξαίην κηαο πξνιεηάξηαο Μηα γεξνθηηαγκέλε λέα μεθνχζθσηε γπλαίθα κε κηα πνδηά Σα καιιηά ηεο θνιιεκέλα πίζσ φπσο ζηέθεηαη ζην δξφκν Σν έλα πφδη κε ηελ θάιηζα παίδεη ζην πεδνδξφκην Σν παπνχηζη ηεο ζην ρέξη. Κνηηάδνληαο πξνζερηηθά ζην βάζνο ηνπ Σξαβάεη ην ραξηί ηνπ πάηνπ γηα λα βξεη ην θαξθί Πνπ ηελ πιήγσζε Γνπίιιηακ Κάξινο Γνπίιιηακο (κεηάθξαζε: Σάζνο Κφξθεο)
[53]
Ο Σφκαο ηεξλο Έιηνη (Thomas Stearns Eliot, 1884-1965) ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, γελλεκέλνο ζηηο ΖΠΑ, εγθαηαζηάζεθε αξγφηεξα ζηελ Αγγιία θαη πήξε ηε βξεηαληθή ππεθνφηεηα. Σν 1984 θέξδηζε ην Νφκπει Λνγνηερλίαο.
Έξεκε ρψξα …………………………………………… Πνηνο είλαη ν ηξίηνο πνπ βαδίδεη πάληα πιάη ζνπ; ηαλ κεηξψ, ππάξρνπκε κφλν εζχ θη εγψ Mα φηαλ θνηηάδσ εκπξφο ζηνλ άζπξν δξφκν Τπάξρεη πάληα θάπνηνο άιινο πνπ βαδίδεη πιάη ζνπ Γιηζηξψληαο ηπιηγκέλνο ζε κηα ζθνχξα θάπα, θνπθνπισκέλνο Αελ μέξσ αλ είλαη άληξαο ή γπλαίθα -Μα απηφο εθεί, απ' η' άιιν πιάη ζνπ, πνηνο είλαη; Πνηνο είλαη απηφο ν ήρνο ςειά ζηνλ αέξα Μνπξκνπξεηφ κεηξηθνχ ζξήλνπ Πνηεο είλαη απηέο νη νξδέο πνπ ζπλσζηίδνληαη θνπθνπισκέλεο ' απέξαληεο πεδηάδεο, ζθνληάθηνληαο ζηε ξαγηζκέλε γε Γσζκέλεο απ' ηνλ ρακειφ νξίδνληα κνλάρα Πνηα είλαη ε πφιε πέξα απ' ηα βνπλά Αηαζπάηαη, κεηαζρεκαηίδεηαη, εθξήγλπηαη κεο ζηνλ κελεμεδέλην αέξα Πχξγνη πνπ πέθηνπλ Εεξνπζαιήκ, Ώζήλα, Ώιεμάλδξεηα ΐηέλλε, Λνλδίλν Βμσπξαγκαηηθέο …………………………………………………….. Σ.. Έιηνη (Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά: Παπιίλα Πακπνχδε)
[54]
Οη θνχθηνη άλζξσπνη Βίκαζηε νη θνχθηνη άλζξσπνη Βίκαζηε νη βαιζακσκέλνη άλζξσπνη θχβνληαο καδί Κεθαινθαχθη γεκηζκέλν άρπξν. Ώιίκνλν! Οη ζηεγλέο θσλέο καο ηαλ ςηζπξίδνπκε καδί Βίλαη ήζπρεο θαη αλφεηεο ………………………… Βθεί, είλ‘ έλα δέληξν ρνξεχνληαο Καη θσλέο είλαη ηνπ αλέκνπ ην ηξαγνχδηζκα Πην καθξηλέο θαη πην ηειεζηηθέο Ώπφ έλα καξακέλν αζηέξη. Ώο είκαη φρη πην θνληά ……………………………………….. Βδψ πάκε γχξσ απ‘ ηελ θξαγθνζπθηά Φξαγθνζπθηά, θξαγθνζπθηά Βδψ πάκε γχξσ απ‘ ηελ θξαγθνζπθηά ηηο πέληε ην πξσί Μεηαμχ ηδέαο θαη πξαγκαηηθφηεηαο Μεηαμχ θίλεζεο θαη δξάζεο Πέθηεη ε θηά Αηφηη δηθφ ζνπ είλαη ην ΐαζίιεην Μεηαμχ αληίιεςεο θαη δεκηνπξγίαο Μεηαμχ θίλεζεο θαη απάληεζεο Πέθηεη ε θηά Δ δσή ζνπ είλαη πνιχ καθξηά Μεηαμχ πφζνπ θαη ζπαζκνχ Μεηαμχ δχλακεο θαη χπαξμεο Μεηαμχ νπζίαο θαη πηψζεο Πέθηεη ε θηά Αηφηη δηθφ ζνπ είλαη ην ΐαζίιεην [55]
Αηφηη δηθή ζνπ είλαη ε δσή Ώπηφο είλαη ν ηξφπνο πνπ ηειεηψλεη ν θφζκνο Ώπηφο είλαη ν ηξφπνο πνπ ηειεηψλεη ν θφζκνο Ώπηφο είλαη ν ηξφπνο πνπ ηειεηψλεη ν θφζκνο ρη κ’ έλα πάηαγν αιιά κ’ έλα ιπγκφ Σ.. Έιηνη
Σν βηβιίν ηεο πξαθηηθήο γαηηθήο ηνπ γεξν-Πφζνπκ Ο Παξαπαπάξαο γάηνο γηα παξαμεληέο ςνθάεη, θαζηαλφ αλ ηνπ πξνζθέξεηο, ζνπ δεηά ζθπξίδα θέηα. ε δηακέξηζκα αλ ηνλ βάιεηο, ζπίηη ιέεη πξνηηκάεη, Ώλ ηνλ παο πάιη ζε ζπίηη, πξνηηκάεη κεδνλέηα.... Ώλ ηνπ δψζεηο πνληηθάθη, ζα 'ζειε έλαλ αξνπξαίν, αλ ηνπ δψζεηο αξνπξαίν, πξνηηκάεη πνληηθάθη, Ο Παξαπαπάξαο θάλεη ηνλ ηξειφ θαη ηνλ σξαίν, Ση ηα ιέσ; Θα ηα θάλεη πσο ηα θάλεη Καη θαλείο λα ηνλ αιιάμεη δελ κπνξεί, νχηε ιηγάθη... Σ.. Έιηνη
[56]
Ο Δ. Δ. Κάκκηλγθο (Edward Estlin Cummings, 1894-1962) ήηαλ δσγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη απφ ηνπο πην δεκνθηιείο ζχγρξνλνπο πνηεηέο ηεο Ακεξηθήο.
Κνπβαιψ καδί κνπ ηελ θαξδηά ζνπ.. Κνπβαιψ καδί κνπ ηελ θαξδηά ζνπ κέζα ζηελ θαξδηά κνπ. Πνηέ δελ είκαη κφλνο. πνπ πάσ, είζαη θη εζχ ηη θάλσ κφλνο κνπ ην θαλείο εζχ, αγάπε κνπ Αελ θνβάκαη ηελ κνίξα. Βζχ είζαη ε κνίξα κνπ, γιπθηά κνπ Αελ ζέισ ηνλ θφζκν. Βζχ είζαη ν θφζκνο κνπ, νκνξθηά κνπ Ώπηφ είλαη ην πην θξπκκέλν κπζηηθφ Δ ξίδα ηεο ξίδαο. Ο αλζφο ηνπ αλζνχ. Ο νπξαλφο ηνπ νπξαλνχ. Σνπ δέληξνπ πνπ ιέγεηαη δσή. Πνπ ςειψλεη πην πνιχ απ' φζν ε ςπρή ειπίδεη ή ην κπαιφ κπνξεί λα θξχςεη. Βίλαη ην ζαχκα πνπ θξαηά η' αζηέξηα ρψξηα. Κνπβαιψ ηελ θαξδηά ζνπ. Σελ θνπβαιψ ζηελ θαξδηά κνπ. Β. Β. Κάκκηλγθο
Μνπ αξέζεη ην ζψκα κνπ φηαλ είλαη κε ην δηθφ ζνπ… κνπ αξέζεη ην ζψκα κνπ φηαλ είλαη κε ην δηθφ ζνπ ζψκα. είλαη έλα ηφζν θαηλνχξγην πξάγκα. κχεο θαιχηεξνη θαη λεχξα αθφκα θαιχηεξα. κνπ αξέζεη ην ζψκα ζνπ. κνπ αξέζεη απηφ πνπ θάλεη, κνπ αξέζνπλ ηα πψο ηνπ. κνπ αξέζεη λα ληψζσ ηε ξαρνθνθαιηά ηνπ θνξκηνχ ζνπ θαη ηα θφθαιά ηνπ, θαη ην ηξεκνπιηαζηφ -αθιφλεην- απαιφ αθξσηήξη πνπ εγψ μαλά θαη μαλά θαη μαλά ζα θηιήζσ, κνπ αξέζεη λα θηιάσ απηφ θαη ‗θείλν ζνπ, κνπ αξέζεη,, αξγά λα ρατδεχσ ην, ζθαλδαιψδεο ρλνχδη ηεο ειεθηξνθφξαο γνχλαο ζνπ, θαη απηφ ην θάηη δηαζρίδεη ηελ ζάξθα πνπ αλνίγεη…. Καη κάηηα κεγάια αγαπν-ςίρνπια, θαη πηζαλφλ λα κνπ αξέζεη ην ξίγνο απφ ηα θάησ κνπ εζχ ην ηφζν θαηλνχξγην Β. Β. Κάκκηλγθο (κεηάθξαζε: Θσκάο Παπαζηεξγίνπ)
[57]
Ο Σδαθ Κεξνπάθ (Jack Kerouac, 1922-69) ήηαλ Ακεξηθαλφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο
Πνίεκα Ξεθηλάο ξνπθψληαο γάια θαη ηειεηψλεηο ξνπθψληαο θαπλφ Καη μέξεηο θαπλφο θαη γάια ηη δειψλνπλ
Μηθξφ πνίεκα ηαλ ην δέληξν βγάιεη θξνχηα ηελ άλνημε δχζθνιν λα πεηο ηη δεκηνπξγήζεθε πνηνο θαξπψλεηαη Σδαθ Κεξνπάθ
2ν Υνξηθφ Κάπνηα κέξα ζα είζαη μαπισκέλνο εθεί ζε κηα σξαία έθζηαζε θαη μαθληθά έλα δεζηφ πηλέιν κε ζαπνχλη ζα απισζεί πάλσ ζην πξφζσπφ ζνπ -ζα είλαη απξφζδεθην -θάπνηα κέξα ν λεθξνζάθηεο ζα ζε μπξίζεη Ώπηά ηα πνηήκαηα ζρεδφλ ηα νλνκάδσ Μπινπδ ηνπ Πνξηνθνιά Γηαηί είλαη ε απνζηήζηζε απφ κλήκεο παιαηφηεξσλ πνηεκάησλ πνπ κνπ ηα έθιεςαλ θιεθηεοδψδεθα Σδαθ Κεξνπάθ (κεηάθξαζε: Γηάλλεο Λεηβαδάο) [58]
76ν Υνξηθφ ΒΝΏ ΣΤΠΟ ΡΧΣΏΒΕ Αελ είλαη θαιχηεξα λα κελ ηνπο μππλήζνπκε ζηε λα κελ κάζνπλ Πσο νλεηξεχνληαη; Βίλαη θαιχηεξα λα ηνπο μππλήζνπκε γηαηί νλεηξεχνληαη. Καιχηεξα δελ είλαη λα κελ ηνπο μππλήζνπκε αθνχ δελ γλσξίδνπλ πσο νλεηξεχνληαη; Πνηνο, φρη, πνηνο είπε πσο εγψ νλεηξεπφκνπλ; Βζχ ην ‗πεο, πνηνο είπε, πσο εγψ ιέσ ηη νλεηξεχεζαη; Σν ςέκα είλαη έλα θαινζηεκέλν νλεηξηθφ Φάληαζκα «πλέρηζε, βξίζθεζαη ζ‘ έλα καθξχ φλεηξν, Ώπηφ έρσ λα ζνπ πσ.» (Μπηι) Σδαθ Κεξνπάθ (Μεηάθξαζε : Γηάλλεο Λεηβαδάο)
[59]
Ο Μπίιπ Κφιιηλο (Billy Collins) γελλήζεθε ην 1941 ζηε Νέα Τφξθε. Δίλαη Ακεξηθαλόο πνηεηήο θαη θαζεγεηήο αγγιηθήο ινγνηερλίαο
Ώγφξη ππξνβνιεί έλα άγαικα Ήηαλ αξγά απφγεπκα, ε αξρή ηνπ ρεηκψλα, ςηινρηφληδε, θη ήκνπλ ν κφλνο κάξηπξαο ζην κηθξφ πάξθν, πνπ είδε ην κνλαρηθφ αγφξη λα ηξέρεη γχξσ-γχξσ ζηε βάζε ηνπ κπξνχηδηλνπ αγάικαηνο. Αελ κπνξνχζα λα δηαβάζσ ην ραξαγκέλν φλνκα ηνπ πνιηηηθνχ άλδξα πνπ δέζπνδε επάλσ, ην έλα ρέξη ζηνλ θξχν γνθφ ηνπ, αιιά φπσο ην αγφξη έηξερε κε ην θεθάιη θάησ ζεκάδεπε κε ην δάρηπιν ην άγαικα ηξαβψληαο κηα θαληαζηηθή ζθαλδάιε πξνζπνηνχκελν ηνπο ήρνπο γξήγνξσλ ππξνβνιηζκψλ. Σν ζνχξνππν πχθλσλε, ν Βξκήο βπζηδφηαλ αιιά ην αγφξη ζπλέρηδε λα ηξέρεη ζηνλ θχθιν πνπ άθελαλ ηα ίρλε ηνπ ζην ρηφλη ππξνβνιψληαο ηπθιά ζηνλ αέξα. Δ Εζηνξία δελ ζα βξεη πνηέ ηνλ ηξφπν λα ηειεηψζεη, ζθέθηεθα ζηε βάζε κνπ ζην γξαθείν κε ηα ραξηηά πνπ έγξαθα λα κνηάδνπλ θνκκάηηα γπαιί απ¢ φπνπ κπνξνχζα λα δσ καχξα πνπιηά ζε θχθινπο θάησ απ´ ηνλ νπξαλφ. Μπίιπ Κφιιηλο (κεηάθξαζε Μάξσ Παπαδεκεηξίνπ)
[60]
Ο Γθξέγθνξπ Κφξζν (Gregory Corso, 1930-2001) απφ ηε Νέα Τφξθε ήηαλ Ακεξηθαλόο πνηεηήο θαη ζηηρνπξγφο
Να πεζαίλεηο απ’ ηα γέιηα Ήξζα ζηνλ θφζκν θαη γέιαζα κ‘ φ,ηη είδα. Πξάγκαηη ην ζήκεξα είλαη γηα γέιηα κα ηέηνηα γέιηα λα ηα θνβάζαη. Μπνξεί λα ζε γεκίζνπλ ζιίςε, ζα ‗ηαλ θαιχηεξν λα κελ γειάζεηο. Γέια κε ην αχξην κα θξάηα ην ζήκεξα ζνβαξφ. Κη αλ θιάςσ αθήλνληαο ηνλ θφζκν, ηφηε ζίγνπξα είκαη γηα γέιηα θαη δελ πηζηεχσ ηίπνηα.
θέςε Ο Θάλαηνο ππάξρεη κα δελ δηαξθεί. Πξνζπεξλψληαο έλα λεθξφ πνπιί ζθέθηεζαη πσο είλαη λεθξφ, κα κεηά πεξπαηάο θαη ην μερλάο. Δ ζθέςε παξακέλεη θαη ε ζθέςε είλαη ην κφλν πνπ γλσξίδσ γηα ηνλ Θάλαην.
[61]
Δ ακθηζβήηεζε ηεο αιήζεηαο ληαο Πνηεηήο εζηία εζπραζκνχ δελ βξίζθεηο Καη ην κπανχιν ηεο καηαηφηεηάο κνπ ην πέηαμαλ ζην πεδνδξφκην - ν θαζξέθηεο έζπαζε Κνηηάδσ θαη βιέπσ έλαλ παιησκέλν πνηεηή - πφζν γιπθφ-ζιηκκέλν εξείπην είλαη ν πνηεηήο Λέεη ε θαιή θαξδηά κνπ: «Ώλνεζίεο, φρη, θηαίεη ν θαζξέθηεο πνπ ‗ρεη ζπάζεη» Ώλ θαη ε αιήζεηα δελ είλαη πηα αθέληεο κνπ ςέκαηα γηα αιήζεηα δελ ζα πσ Παξάηεζα γηα πάληα ην κπανχιν κε ηα πνηήκαηά κνπ κε γχξηζα ηελ άιιε κέξα θαη είδα έλαλ Κηλέδν λα θιαίεη θάησ απ‘ ηνλ ήιην.
Βγγχηεηα Έλα αζηέξη είλαη ηφζν καθξηά φζν ην βιέπεη ην κάηη θαη ηφζν θνληά φζν είλαη ζ‘ εκέλα ην κάηη. Γθξέγθνξπ Κφξζν (κεηάθξαζε: Γηάλλεο Λεηβαδάο)
[62]
Ο Υάξνιλη Κξέηλ (Harold Hart Crane, 1899-1932) απφ ην Οράην ήηαλ Ακεξηθαλόο πνηεηήο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 33 εηψλ.
H γέθπξα ηνπ Μπξνχθιπλ Πφζα μεκεξψκαηα, παγσκέλα απ' ην πιάγηαζκα ζηα θχκαηα ηα θηεξά ηνπ γιάξνπ ζα βνπηνχλ θαη ςειά ζα ηνλ πεγαίλνπλ ζθνξπψληαο ιεπθνχο θξίθνπο ζνξχβνπ, δεκηνπξγψληαο ςειά πάλσ απ' ηα λεξά ηνπ αιπζνδεκέλνπ θφιπνπ Βιεπζεξία. Μεηά κ' αβίαζηε ζηξνθή ηα κάηηα κάο αθήλνπλ ζαλ νπηαζίεο ηαμηδηψλ ζηε ζάιαζζα ζε κηα ζειίδα κε εηθφλεο πνπ θπιάμακε ψζπνπ αλειθπζηήξεο καο απνξξίμνπλ απ' ηε κέξα καο. θέθηνκαη ηα ζηλεκά, ηα θαληαζηηθά ηερλάζκαηα κε θφζκν ακέηξεην λα ζθχβεη ζηε ιακπξή νζφλε ηερλάζκαηα αθαλέξσηα πνπ μαλαγίλνληαη γνξγά πάλσ ζηελ ίδηα ηελ νζφλε, κπξνζηά ζε άιια κάηηα. Κη εζχ, αληίθξπ ζην ιηκάλη κε αζεκέληα βήκαηα ιεο θαη ν ήιηνο απφ ζέλα δαλείζηεθε ην βήκα ηνπ, άθεζε φκσο θάπνηα θίλεζε αμφδεπηε κεο ζην δηθφ ζνπ βήκα ΐαζηψληαο ζησπειά ηε δηθή ζνπ Βιεπζεξία! ............................ Υάξνιλη Κξέηλ (κηθ: Γηάλλεο Λεηβαδάο)
[63]
Ο Ρφκπεξη Κξήιπ (Robert Creeley, 1926-2005) απφ ηε Μαζαρνπζέηε, ήηαλ Ακεξηθαλόο πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο πεξηζζφηεξσλ απφ εμήληα βηβιίσλ
Δ ηακπέια ζν πην ήζπρνη νη άλζξσπνη είλαη ηφζν πην αξγά ν ρξφλνο πεξλά ψζπνπ λα κείλεη έλαο κνλαρηθφο άληξαο θαζηζκέλνο ζηε θηγνχξα ηεο ζησπήο. Σφηε νπξιηάδεη ζηνλ εαπηφ ηνπ, έια δσ ειίζηε ζ‘ αξρίζεηο λα μεζσξηάδεηο. Έλα πξφζσπν πνπ δελ είλαη πξφζσπν κφλν ηα ραξαθηεξηζηηθά, ελφο πξνζψπνπ, θνιιεκέλα ζ‘ έλα πξφζσπν σζφηνπ εθείλν ην πξφζσπν κείλεη δίρσο πξφζσπν, απαληά κ‘ έλα ηίπνηα εθεί εθεί πνπ έλαο άληξαο ήηαλ. Ρφκπεξη Κξήιη (Μεηάθξαζε: Ώιέμεο Σξαταλφο)
Ξέξσ έλαλ Άλζξσπν πσο έιεγα ζηνλ θίιν κνπ - φιν κηιάσ βιέπεηο – Σδνλ ηνπ ιέσ, πνπ δελ ήηαλ απηφ η' φλνκά ηνπ, ην ζθνηάδη καο πεξηηξηγπξίδεη, ηη λα θάλνπκε λ' αληηζηαζνχκε, λα - θαη γηαηί φρηπάξνπκε έλα κεγάιν θσιναπηνθίλεην νδήγα, είπε, γηα ην ζεφ, θνίηαδε κπξνζηά ζνπ. Ρφκπεξη Κξήιη
[64]
H Nηελίδ Λέβεξηνθ (Denise Levertov, 1923-97), γελλήζεθε ζηελ Αγγιία, αιιά εγθαηαζηάζεθε, εξγάζηεθε θαη έγξαςε ζηηο ΖΠΑ
Δ παξνπζία αλ ην ζπίηη πάλσ ζηνλ ρνξηαξηαζκέλν ιφθν φπνπ ηα θξηάξηα ηξίβνπλ ηα θέξαηά ηνπο ζηε βεξάληα θαη ηα γπκλά ζνπ πφδηα ζηα δάπεδα ηεο ζησπήο κηιάλ ζηα έπηπια κε νκνηνθαηάιεθηεο ζηξνθέο, ζνβαξά ζηήζε ζπξηαξηψλ θαη βαξηέο θαξέθιεο ζηξαθηαιίδνπλ ηνλ ήιην πνπ άθεζεο κέζα! Πξηλ κπσ ζηηο θάκαξεο ηηο κνλαμηάο ζνπ κε ην δσληαλφ κνπ ζρήκα, ζα ‗ρσ γίλεη αφξαηε, ζέξλνληαο ηε ζθηά κνπ. Πάλσ θαη θάησ καδί ζνπ θη έμσ ζην δξφκν θαη ζηα βξάρηα κέρξη ηνλ πνηακφ λα πησ ηηο θξχεο ςεθάδεο. Θα πηζηέςεηο πσο θάπνην πνπιί δηάβεθε απ‘ ην παξάζπξν, κηα πεξηπιαλψκελε κέιηζζα βφκβηζε ζην δηάδξνκν, έλαο άλεκνο θπκάηηζε ηα κπξνχληδηλα ρφξηα. Ή ζα θαηαιάβεηο πνηνο είλαη; Νηελίδ Λέβεξηνθ Μεηάθξαζε: Ώιέμεο Σξαταλφο
[65]
Ο Βέηηζει Λίληζευ (Vachel Lindsay, 1879-1931) γελλήζεθε ζην πξίλγθθηιλη ηνπ Ηιηλφηο. Τπήξμε απφ ηνπο ζεκαληηθνχο Ακεξηθαλνχο πνηεηέο ησλ πξψησλ δεθαεηηψλ ηνπ 20νχ αηψλα. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 52 εηψλ.
Βξσηεπκέλα θαληάζκαηα "Πεο κνπ, ηα εξσηεπκέλα θαληάζκαηα πνχ βξίζθνπλ ηα λπθηθά πέπια ηνπο;" "Ώλ εζχ θη εγψ ήκαζηαλ εξσηεπκέλα θαληάζκαηα ζα ζθαξθαιψλακε ζηνπο γθξεκνχο ηνπ Μπζηεξίνπ πάλσ απφ ηελ ζάιαζζα ησλ Θξήλσλ. Θα ζηφιηδα ηα γθξίδα θπκαηηζηά καιιηά ζνπ κε πέπια ηεο Φαληαζίαο απφ ην δέληξν ηεο Μλήκεο. Βθεί ηα εξσηεπκέλα θαληάζκαηα βξίζθνπλ ηα λπθηθά πέπια ηνπο" ΐέηηζει Λίληζευ (κεηάθξαζε. Ε. Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ
Βπθιείδεο Ο γέξν-Βπθιείδεο ράξαμε έλαλ θχθιν πάλσ ζηελ ακκνπδηά, πνιιά-πνιιά ρξφληα πξηλ. Σνλ κπέξδεςε θαη ηνλ έλσζε κε δηάθνξεο γσλίεο, κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Οη καζεηέο ηνπ κε ηα γθξίδα γελάθηα λεχαλ θαη ζπδεηνχζαλ πνιχ γηα ηφμα θαη πεξηθέξεηεο, δηάκεηξν θη άιια ηέηνηα. Έλα παηδάθη ζησπειφ ζηεθφηαλ δίπια απ' ην πξσί σο ην κεζεκέξη βιέπνληαο λα ζρεδηάδνπλ ηέηνηεο ραξηησκέλεο ζηξνγγπιέο δσγξαθηέο ηνπ θεγγαξηνχ. ΐέηηζει Λίληζευ (κεηάθξαζε: Σάζνο Κφξθεο)
[66]
Ο Υέλξη Λνλγθθέιννπ (Henry Longfellow (1807-1882) απφ ηε Μαζαρνπζέηε, είλαη απφ ηνπο κεγάινπο Ακεξηθαλνχο πνηεηέο. Σν αθεγεκαηηθφ ηνπ έπνο «Σν Σξαγνχδη ηνπ Υηαγνπάζα», ζεσξείηαη θιαζζηθφ.
Σν ηξαγνχδη ηνπ Υηαγνπάζα Να κε ξσηήζεηο ζα ‗πξεπε: νη ηζηνξίεο απφ πνχ απηέο; Οη ζξχινη απφ πνχ απηνί θη νη παξαδφζεηο, Με ηνπ δάζνπο ηηο κπξσδηέο Με ησλ ιηβαδηψλ ηε δξνζηά θαη ηελ πγξαζία, Με ησλ θαιπβηψλ ησλ εξπζξφδεξκσλ ην ζηξνβηιηδφκελν θαπλφ, Με ησλ κεγάισλ πνηακψλ ηε βηάζε, Με ηε ζπρλφηεηα ησλ απφ κλήκεο απαγγειηψλ ηνπο, Καη ηηο άγξηεο ηνπο ηηο αληερήζεηο πσο νη βξνληέο ζηα βνπλά; Ν‘ απαληήζσ ζα πξέπεη, λα ζνπ πσ ζα πξέπεη: ―Ώπ‘ ηα δάζε θαη ηνπο ιεηκψλεο, Ώπ‘ ηηο κεγάιεο ιίκλεο ηνπ βνξξά, Ώπ‘ ησλ Ojibways ηε ρψξα, Ώπ‘ ησλ Dacotahs ηε ρψξα, Ώπ‘ ηα βνπλά, ηνπο ηπθψλεο θαη ηνπο βάιηνπο πνπ ν Shuh-shuh-gah ν εξσδηφο Ώλάκεζα ζηα θαιάκηα ηξέθεηαη θαη ηα βνχξια. πσο ηνπο άθνπζα ηνπο επαλαιακβάλσ Ώπ‘ ηνπ Nawadaha ηα ρείιε, Σνπ κνπζηθνχ θαη γιπθφθσλνπ ηξαγνπδηζηή.‖ Να κε ξσηήζεηο ζα ‗πξεπε: ν Nawadaha Ώπηά βξήθε πνχ ηα ηξαγνχδηα, ηα ηφζν άγξηα θαη δχζηξνπα ηφζν; Ώπηνχο βξήθε πνχ ηνπο ζξχινπο θαη ηηο παξαδφζεηο; Ν‘ απαληήζσ ζα πξέπεη, λα ζνπ πσ ζα πξέπεη: ―ησλ πνπιηψλ ηηο θσιηέο ηνπ δάζνπο, ηνπ θάζηνξα ηα μπιφζπηηα ηνπ βίζσλα η‘ αρλάξηα ηελ αεηνθσιηά!........................... Υέλξη Λνλγθθέιννπ (κεηάθξαζε : Γηψξγνο Πξίκπαο)
[67]
Ζ Άκπ Λφνπειι (Amy Lawrence Lowell, 1874-1925), απφ ηε Βνζηψλε ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα. Κέξδηζε κεηαζαλάηηα (1926) ην βξαβείν Πνχιηηδεξ
Μηα δεθαεηία ηαλ ήξζεο ήζνπλα ζαλ ην θφθθηλν θξαζί θαη ην κέιη Κη ε γεχζε ζνπ θιφγηδε κε ηε γιχθα ηεο ην ζηφκα κνπ. Σψξα είζαη ζαλ ην πξσηλφ ςσκί, Σξαγαλφ θη επράξηζην. Υφξηαζα πηα ηε γεχζε ζνπ· κε δπζθνιία ζε δνθηκάδσ· Μ‘ έρεηο φκσο ζξέςεη θαιά. Άκπ Λφνπειι Μεηάθξαζε Σάζνο Κφξθεο
Μηα άλνημε ηεο Ρφδκαξπ Αελ κπνξψ λα δσ ην πξφζσπφ ζνπ ηαλ ζε ζθέθηνκαη ΐιέπσ κνλάρα ηα ρέξηα ζνπ Σα ρέξηα ζνπ Πνπ ξάβνπλ Πνπ θξαηνχλ έλα βηβιίν Πνπ ζηέθνπλ γηα έλα ιεπηφ ζηελ εξεκία θάπνηνπ παξάζπξνπ. Σα κάηηα κνπ πάληα θξαηνχλ ηελ φςε ησλ ρεξηψλ ζνπ, Ώιιά ε θαξδηά κνπ θξαηάεη ηνλ ήρν ηεο θσλήο ζνπ Καη ηελ απαιή ιακπξφηεηα πνπ είλαη ε ςπρή ζνπ. Άκπ Λφνπειι
[68]
Οπάιη Βίζαη ν πάγνο θη ε θσηηά Σ‘ άγγηγκά ζνπ θινγίδεη ηα ρέξηα κνπ φπσο ην ρηφλη... ηαλ είκαη θνληά ζνπ Δ θαξδηά κνπ γίλεηαη κηα παγσκέλε ιηκλνχια Πνπ ιάκπεη απφ ζθηξηήκαηα ππξζψλ. Άκπ Λφνπειι Μεηάθξαζε Σάζνο Κφξθεο
Παζραιηέο Παζραιηέο, Λάζνο κπιε, Λεπθφ, Μσβ, Υξψκαηα ηεο παζραιηάο, Δ επσδηά ησλ ινπινπδηψλ ζαο Βίλαη παληνχ ζηε λέα Ώγγιία. …………………………………………. Σελ επνρή ηεο άλνημεο νη παζραιηέο ζηηο απιέο θαη ηνπο θήπνπο βνεζνχλ κηαλ ήζπρε θνπβέληα θάησ απφ ην νιφγηνκν θεγγάξη Άκπ Λφνπειι (κεηάθξαζε: . .)
[69]
Ο Ρφκπεξη Λφνπει (Rνbert Lowell, 1917-77) ήηαλ Ακεξηθαλφο πνηεηήο, βξαβεπκέλνο κε ην Πνχιηηδεξ γηα ην έξγν ηνπ.
Βπίγξακκα θέςνπ ηνλ Λεσλίδα θαη ηνπο νπιίηεο ίζσο λα ιάκπνπλ ιεπηεξηά ρηελίδνληαο ν έλαο ηνπ άιινπ ηα ρξπζά Μπνηηηζέιεηα καιιηά ζηηο Θεξκνπχιεο – θίινη θη εξαζηέο, λχθε θαη γακπξφο – θηλήζεθαλ πξνο ηε ζέζε ζάλαηνο. Ρφκπεξη Λφνπει Μεηάθξαζε: Καηεξίλα Ώγγειάθε-Ρνπθ
Εζηνξία Δ Εζηνξία πξέπεη λα δήζεη κε φ,ηη ήηαλ εδψ, αδξάρλνληαο θαη ζρεδφλ ςειαθίδνληαο φ,ηη είρακε... είλαη ηφζν θξηρηφ θαη πιεθηηθφ ην πψο πεζαίλνπκε, αληίζεηα απ' ην γξάςηκν, ε δσή δελ ηειεηψλεη πνηέ. Ο Άβει ήηαλ ηειεησκέλνο - ν ζάλαηνο δελ είλαη απφκαθξνο, έλα κεγάιν ηίπνηα ειεθηξίδεη ηνλ ζθεπηηθηζηή, ηα βφδηα ηνπ καδεχνληαη ζαλ λεθξνθεθαιέο ζε ειεθηξνθφξν ζχξκα, ην κσξφ ηνπ θιαίεη φιε λχρηα ζαλ κεραλή θαηλνχξγηα. πσο ζηηο ΐίβινπο καο, ιεπθνπξφζσπν, αξπαρηηθφ, ην φκνξθν, νκηρινκέζπζην ηνπ θπλεγνχ θεγγάξη αλεβαίλεη... έλα παηδί ζα ηνπ έδηλε πξφζσπν: δπν ηξχπεο, δπν ηξχπεο, ηα κάηηα κνπ, ην ζηφκα κνπ, αλάκεζα κηαο λεθξνθεθαιήο κε-κχηε... Χ, έρεη κηα ηξνκαρηηθή αζσφηεηα ην πξφζσπφ κνπ πνηηζκέλν κε ην αζεκέλην ζψζκα πάρλεο πξσηλήο. Ρφκπεξη Λφνπει (κεηάθξαζε: Παλαγηψηεο Ώιεμαλδξίδεο)
[70]
Ο Οπίιηακ ηάλιετ Μέξγνπηλ (William Stanley Merwin) γελλήζεθε ην 1927 ζηε Νέα Τφξθε θαη δεη απφ ην 1976 ζηε Υαβάε. Έρεη ζην ελεξγεηηθφ ηνπ πάλσ απφ 50 βηβιία πνίεζεο, πξφδαο θαη κεηάθξαζεο, έξγν γηα ην νπνίν έρεη πνιπβξαβεπηεί
Ση είλαη κνληέξλν Βίζαη άξαγε κνληέξλνο είλαη ην πξψην δέληξν πνπ έξρεηαη ζην λνπ κνληέξλν κήπσο έρεη κνληέξλα θχιια πνηνο είλαη κνληέξλνο κεηά απφ ψξεο κπξνζηά ζηε γπάιηλε πφξηα ηνπ θαξκαθείνπ ή αθνχγνληαο ηνλ ήρν ηνπ αεξνδξνκίνπ ή πεξλψληαο ηε κάληξα φπνπ κηα θνξά ηε βδνκάδα αλαηζζεηνπνηψ ηα δψα πνηνο είλαη κνληέξλνο ζην θξεβάηη πφηε γελλήζεθε ην κνληέξλν πνηνο ήηαλ ν πξψηνο πνπ ηνπ άξεζε λα ληψζεη κνληέξλνο πνηνο αμίσζε πξψηνο ηε ιέμε σο θηήκα ιέγνληαο είκαη κνληέξλνο φπσο ζα ‗ιεγε θαλείο είκαη πξσηαζιεηήο [71]
ή είκαη δηάζεκνο ή αθφκα φπσο θάπνηνη ζα ‗ιεγαλ είκαη πινχζηνο ή αγαπψ ηνλ ήρν ηνπ θιαξηλέηνπ λαη θη εγψ ζνπ αξέζεη ην θιαζηθφ ή ην κνληέξλν άξρηζε άξαγε θάπνηε ην κνληέξλν λα είλαη κνληέξλν κήπσο ππήξρε έλα πξσί φπνπ βξηζθφηαλ εθεί γηα πξψηε θνξά απνιχησο κνληέξλν είλαη ην ζήκεξα κνληέξλν ε κνληέξλα αλαηνιή ηνπ ήιηνπ πάλσ απ‘ ηε κνληέξλα ζηέγε ηνπ κνληέξλνπ λνζνθνκείνπ απνθαιχπηεη ηηο κνληέξλεο δεμακελέο θαη θεξαίεο ζην κνληέξλν νξίδνληα θη νη κνληέξλνη άλζξσπνη ν έλαο κεηά ηνλ άιινλ κφλνη θαη ρσξίο λα κηινχλ αγνξάδνπλ ηελ πξσηλή εθεκεξίδα ζηνλ δξφκν γηα ηε δνπιεηά Οπίιηακ ηάλιετ Μέξγνπηλ (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Λακπξάθνο)
[72]
Ζ Μαξηάλλε Μνπξ (Marianne Moore, 1887-1972) απφ ην Μηζνχξη, ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα, κεηαθξάζηξηα θαη εθδφηξηα.
Ση είλαη ηα ρξφληα; Ση είλαη ε αζσφηεηά καο, ηη είλαη ε ελνρή καο; Βίκαζηε φινη γπκλνί, θαλείο αζθαιήο. Κη απφ πνχ πεγάδεη ην ζάξξνο: ην αλαπάληεην εξψηεκα, ε αλέλδνηε ακθηβνιία –καο θαιεί ζησπειά, καο αθνχεη θσθά– πνπ ζηελ αηπρία, αθφκα θαη ζηνλ ζάλαην, ελζαξξχλεη ηνπο άιινπο, ελψ θαη ζηελ ήηηα απμάλεη ηε δχλακε ηεο ςπρήο; Καηαλνεί βαζηά θαη είλαη επηπρήο εθείλνο πνπ ελδίδεη ζηε ζλεηφηεηα, θη φληαο θπιαθηζκέλνο εγείξεηαη πάλσ απφ ηνλ εαπηφ ηνπ, ζαλ ηε ζάιαζζα ζε βάξαζξν θαζψο παιεχεη λα ειεπζεξσζεί ρσξίο λα κπνξεί θη ελψ παξαδίδεηαη ζπλερίδεη. πνηνο ινηπφλ ληψζεη έληνλα, θέξεηαη ζπλεηά. Σν ίδην ην πνπιί, πνπ νξζψλεηαη θαζψο άδεη, ραιπβδψλεη ηε κνξθή ηνπ σο εθεί ςειά. Ώλ θη αηρκάισην, ην δπλαηφ ηνπ άζκα ιέεη: ε ηθαλνπνίεζε είλαη ηαπεηλή, πφζν αγλή είλαη ε ραξά. Ώπηφ είλαη ζλεηφηεηα απηφ είλαη αησληφηεηα. Μαξηάλλε Μνπξ
[73]
Ο Σδνλ Μπέξπκαλ (John Allyn Berryman (1914–1972) ήηαλ δηάζεκνο Ακεξηθαλφο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα. Απηνθηφλεζε ην 1972.
Dream Song 14 H δσή θίινη κνπ είλαη πιήμε. Αελ θάλεη λα ην ιέκε. Άιισζηε, ιάκπεη ν νπξαλφο, ε ζάιαζζα πιαηηά απνζπκάεη, θη εκείο νη ίδηνη ιάκπνπκε θη απνζπκάκε, θη επηπιένλ κνπ 'ιεγε ε κάλα κνπ ζαλ ήκνπλα κηθξφο (επαλεηιεκκέλσο). "Καη ην λα ιεο αθφκα φηη πιήηηεηο ζα πεη φηη δελ έρεηο Φφληα Φπρηθά." πκπεξαίλσ ηψξα πσο δελ έρσ θφληα ςπρηθά, γηαηί πιήηησ, πιήηησ θνβεξά. Οη ιανί κνπ θέξλνπλ πιήμε, ε ινγνηερλία πιήμε, θαη ηδίσο ε ινγνηερλία ε κεγάιε, ν Βξξίθνο πιήμε, κε ηηο ζθνηνχξεο θαη ηηο θιάςεο ηνπ ην ίδην ράιη κε ηνλ Ώρηιιέα, πνπ αγαπάεη ηνπο αλζξψπνπο θαη ηε γελλαία ηέρλε, πνπ κνπ θέξλεη πιήμε. Κη νη γαιήληνη ιφθνη θαη ε ηδηλέξβα, είλαη ζαλ ηζηκπνχξη θη νχησο ή άιισο έλαο ζθχινο ηελ θνπάλεζε καδί κε ηελ νπξά ηνπ πέξα καθξηά ζηα φξε, ζηε ζάιαζζα ή ζηνλ νπξαλφ, αθήλνληαο πίζσ ηνπ: εκέλα, ζείζκα νπξάο Σδνλ Μπέξπκαλ (κηθ: Ώληψλεο Γέξβαο)
Dream Song 56 Δ θφιαζε είλαη άδεηα. Ώ, απηφ πέξαζε πνπ ν κεγάινο Ώιεμαλδξηλφο ην πξνείδε, θη ε Κφιαζε κέλεη άδεηα. Ο θεξαπλφο έπεζε ζησπειφο εθεί φπνπ ν Αηάβνινο γνλάηηζε θαη πάλσ ζην θελφ ηνπ ηάθνπ εγθαηαζηάζεθε δένο ζ' έλαλ πιήξε ζάλαην ηεο ελνρήο. [74]
Ο θινηφο ζθίγγεη. Σξφκνο θαη απειπηζία, ηζαθίδνπλ. Ώθήλσ ηα απηηά κνπ πίζσ. Βίκαη έηνηκνο λα πεζάλσ. Σα δηραισηά κνπ πφδηα βξνληνχλ. Πνλεξή ε ιέζρε ησλ δίπνδσλ. Ο πξάζηλφο κνπ θφζκνο ζθπξίδεη έλα ηέινο - γηα εκάο φινπο, αγάπε κνπ, φρη γηα κεξηθνχο. Καηαξξέσ. Βγψ - γηαηί ηελ θξπζηάιιηλε ζθαίξα ηνπ ινηπφλ δπγίδεη εθείλνπο ηνπο δπν, ζπλερψο, νλεηξεχεηαη ηνλ λπζηαιέν ηνπ γην, αρ, εθείλνλ, θαη ηελ θαηλνχξγηα ηνπ γπλαίθα. Πνηνο βξπρεζκφο έιπζε θάπνηε ην δίιεκκα ηνπ Παιαηνχ ησλ Δκεξψλ, πνηνο αλαζηελαγκφο δαλείζηεθε ην έιεφο ηνπ; - Πνπ κπνξεί, αλ είκαζηε φινη φκνηνη, λα πιάζεη έλαλ.
Dream Song 263 Αελ άληερεο λα γεξάζεηο, κα γεξλάκε. Οη δηαθνξέο καο ζπζζσξεχνληαη. Σν δέξκα καο ζθίγγεη ή θξεκάεη: αιιάδεη. Κνπξάγην, ηα πξάγκαηα δελ είλαη φπσο ήηαλ θαη δελ ζα είλαη πνηέ πηα. Οη θαπηέο θαξδηέο παγψλνπλ ε νξκή πξνο ηελ επηθάλεηα πλίγεηαη, κπζηηθνπαζήο γίλεηαη ε ςπρή πνπ ράλεηαη κνξθσκέλε θαη αβέβαηε, λέα μαλά κα κε άιιν ηξφπν: ν Δξάθιεηηνο είρε θάηη ζνθφ λα πεη γη' απηφ, πνπ ην μερλψ. Ξππλάκε θαη ηα θάλνπκε ζάιαζζα, ζνθφηεξνη, ελ φισ, κα φρη πην αθξηβείο. Ώο‘ ην γηα ηνπο λένπο, πξνρψξα ςειαθεηά, γηα εθεί πνπ άιινο θαλείο δελ είλαη, απηφ είλαη ην πξνλφκηφ καο. . Βμάιινπ, παξαηηήζεθεο λσξίο απφ ηελ επνρή καο απηφ είλαη ην πξνλφκηφ καο, απφ ηνλ Σζάηεξηνλ, γηα ηελ πηθξή θαη παξνχζα ζθελή. Σδνλ Μπέξπκαλ κηθ: Βιεάλλα Παλάγνπ
[75]
Ο Σζάξιο Μπνπθφθζθη (Charles Bukovski, 1920-94), ήηαλ Ακεξηθαλφο γεξκαληθήο θαηαγσγήο, ζπγγξαθέαο, δηεγεκαηνγξάθνο θαη πνηεηήο
Κιακπ Κφιαζε, 1942 ην επφκελν κπνπθάιη ήηαλ ην κφλν πξάγκα πνπ είρε ζεκαζία. ζην δηάνιν θαη ην θαγεηφ, ζην δηάνιν θαη ην λνίθη ην επφκελν κπνπθάιη ήηαλ ε ιχζε γηα φια θη αλ κπνξνχζεο λα έρεηο δχν ή ηξία ή ηέζζεξα κπνπθάιηα θαβάηδα ηφηε ε δσή ήηαλ ζη' αιήζεηα σξαία. θαηάληεζε λα καο γίλεη ζπλήζεηα, ηξφπνο δσήο. πνχ ζα κπνξνχζακε λα βξνχκε άξαγε ην επφκελν κπνπθάιη; καο έθαλε επηλνεηηθνχο, πνλεξνχο, ηνικεξνχο. θάπνηε θάλακε αθφκα θαη βιαθείεο θαη πηάλακε δνπιεηά γηα 3 ή 4 κέξεο ή θαη γηα θακηά βδνκάδα αθφκε. ην κφλν πνπ ζέιακε λα θάλνπκε ήηαλ λα θαζφκαζηε έλα γχξν θαη λα ζπδεηάκε γηα βηβιία θαη ινγνηερλία θαη λα βάδνπκε ζηα πνηήξηα καο θη άιιν θξαζί. ήηαλ ην κφλν πξάγκα πνπ είρε θάπνην λφεκα γηα καο. είρακε, βέβαηα, θαη ηηο πεξηπέηεηέο καο: ηξειέο θηιελάδεο, θαβγάδεο, ηηο απειπηζκέλεο ζπηηνλνηθνθπξέο, ηελ αζηπλνκία. πξνθφςακε κε ην πνηφ θαη κε ηελ ηξέια θαη κε ηε ζπδήηεζε. φηαλ άιινη άλζξσπνη ρηχπαγαλ θάξηα εκείο ζπρλά δελ μέξακε θαλ πνηα κέξα ή πνηα βδνκάδα ήηαλ. είρακε απηή ηε κηθξή ζπκκνξία, φινη λένη, θαη δηαξθψο άιιαδε [76]
έηζη πνπ θάπνηα κέιε απιψο εμαθαλίδνληαλ, άιινη επηζηξαηεχνληαλ, κεξηθνί ζθνηψζεθαλ ζηνλ πφιεκν κα ζπλερψο λένη νπαδνί θαηέθζαλαλ. ήηαλ ην Κιακπ απφ ηελ Κφιαζε θη εγψ ήκνπλ ν Πξφεδξνο ηνχ πκβνπιίνπ. Σζάξιο Μπνπθφθζθη
Καη ηψξα; νη ιέμεηο έρνπλ εηπσζεί, θάζνκαη άξξσζηνο. ην ηειέθσλν ρηππά, νη γάηεο θνηκνχληαη. Δ Λίδα θαζαξίδεη. Πεξηκέλσ λα δήζσ, πεξηκέλσ λα πεζάλσ Μαθάξη λα κπνξνχζα λα θαλψ ιίγν γελλαίνο. είλαη κηα άζιηα ππφζεζε φκσο ην δέλδξν εθεί έμσ δελ ην γλσξίδεη: ην παξαθνινπζψ λα ιπγίδεη κε ηνλ άλεκν θάησ απ‘ ηνλ απνγεπκαηηλφ ήιην. δελ ππάξρεη ηίπνηα λα δειψζνπκε ηψξα πηα, κφλν κηα αλακνλή. ν θαζέλαο ηελ αληηκεησπίδεη κφλνο ηνπ Χ, ήκνπλ θάπνηε λένο, Χ, ήκνπλ θάπνηε απίζηεπηα λένο! Σζαξιο Μπνπθφθζθη (κεηάθξαζε: Νίθνο Ώδακφπνπινο)
[77]
O Γηφζεθ Μπξφληζθπ (Joseph Brodsky, 1940-96) είλαη γφλνο ξσζνεβξατθήο νηθνγέλεηαο ηνπ Λέληλγθξαλη. Σν 1972 απειάζεθε απφ ηε νβηεηηθή Έλσζε θαη εγθαηαζηάζεθε ζηηο ΖΠΑ, φπνπ θαη απέθηεζε ηελ ακεξηθαληθή ππεθνφηεηα. Σν 1987 θέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει ηεο ινγνηερλίαο.
1989 Ώπφ ηελ πνηεηηθή ζπιινγή Φυγή ζηην Αίγυπηο Ώληίν. Ξέραζε κε. Καη κε κε θξίλεηο. α λα ‗ηαλ γέθπξα Σα γξάκκαηα κνπ θάςε… Ο δξφκνο ζνπ αο είλαη αλδξεησκέλνο Βπζχο αο είλαη Καη απιφο. Σν θσο ηνπ αζηεξηνχ Μέζ‘ ζην ζθνηάδη γηα ζέλα Ώο θέγγεη. Σελ ρνχθηα αο ζνπ δεζηαίλεη ε ειπίδα ηελ θσηηά ζνπ. Ώο έρεη ζχειιεο, Υηφληα, βξνρέο, Καη ηεο θσηηάο ην ιπζζαζκέλν νπξιηαρηφ… ην κέιινλ επηηπρίεο λα ζε πξνζκέλνπλ, Πην πνιιέο, απ‘ φηη εκέλα. Δ κάρε, Πνπ ζηα ζηήζε ζνπ ιαγνθνηκάηαη Ώο είλαη φκνξθε θαη δπλαηή. Βίκαη επηπρήο γηα θείλνπο Πνπ, ίζσο, πνξεπηνχλ καδί ζνπ. Γηφδεθ Μπξφληζθπ
[78]
Εζάθε Να γπξίζεηο πίζσ χζηεξα απφ είθνζη ρξφληα λα βξεηο ζηελ άκκν ρλάξηα απ‘ ηα γπκλά ζνπ πφδηα θη ν ζθχινο ζνπ λ‘ αξρίδεη λ‘ αιπρηά απφ αγξηάδα. ρη απφ ραξά. ΐγάιε ηα ηδξσκέλα ζνπ θνπξέιηα, είλαη κηα θάπνηα ιχζε. Δ δνχια ζνπ λεθξή, ηελ νπιή ζνπ δελ ζ‘ αλαγλσξίζεη θαη ηελ πηζηή ζπκβία πνχ ‗ιεγαλ φηη ζε πξνζκέλεη δελ ζα ηε βξεηο. ε φινπο πηα είλαη δνζκέλε Μεγάισζε θαη ν κηθξφο ζνπ γηνο θαη ςάρλεη ην ηαμίδη, ζε θνηηάδεη ιεο θαη είζαη ζθνππίδη Δ γιψζζα πνπ ηξηγχξσ ζνπ κηιάλε ζαλ μέλε κνηάδεη πνπ θάπνηνη ηελ πνπιάλε. Μελ είλαη άιιν ην λεζί, θαη ην ιηκάλη άιιν; Ή κήπσο είλ‘ ην κάηη ηνπ πνπ φια η‘ αεδηάδεη. Έλα θνκκάηη γεο πνπ νξίδεηο, κηθξφ φρη κεγάιν, ην θχκα ζα ην βξέρεη θάζε πνπ βξαδηάδεη Γηφδεθ Μπξφληζθπ
(Ώπφδνζε: . ακηαλίδνπ & Μηρ. Πηεξήο )
Καλάιη Λάληζβεξ, ΐεξνιίλν Σν θαλάιη, ζην νπνίν έπλημαλ ηελ Ρφδα Λ., ζα ζβεζκέλν ηζηγάξν, έρεη νπζηαζηηθά πληγεί ζηα ρφξηα. Ώπφ ηφηε έρνπλ απνζέζεη ηφζα πνιιά ηξηαληάθπιια Πνπ ‗λαη εχθνιν λα ηξειαζεί ν ηνπξίζηαο. Σν ηνίρνο – απφ κπεηφλ είλαη ν πξνάγγεινο ηνπ Κξηζηφ – θεχγεη απφ ηελ πφιε γηα ην θάξν θαη ηελ αγειάδα κέζα απφ ρσξάθηα βακκέλα ζην ρξψκα ηνπ αίκαηνο • θαπλίδεη ην ηζηγάξν ηεο επηρείξεζεο. Καη ν μέλνο βγάδεη ην θφξεκα ηεο ηζαγελνχο γπλαίθαο, - φρη σο Καηαθηεηήο, αιιά σο ζρνιαζηηθφο πθαληήο, Έηνηκνο λα μεγπκλψζεη εθείλν ην άγαικα, ην νπνίν ζα δήζεη πην πνιχ απφ ηελ αληαλάθιαζε ηνπ ζην θαλάιη, ζην νπνίν έπλημαλ ηελ Ρφδα.
[79]
Ο Ρίηζαξλη Μπξφηηγθαλ (Richard Brautigan, 1935-84) απφ ηελ πνιηηεία Οπάζηλγθηνλ, ήηαλ Ακεξηθαλόο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 49 εηψλ.
Πιεδ Με ζθέθηεζαη ηφζν ζπρλά φζν ζε ζθέθηνκαη εγψ;
Πνίεκα αγάπεο Βίλαη ηφζν φκνξθα λα μππλάο ην πξσί νινκφλαρνο θαη λα κελ πξέπεη λα πεηο ζε θάπνηνλ πσο ηνλ αγαπάο φηαλ δελ ηνλ αγαπάο πηα.
Γσ ζηνλ Βηθνζηφ Ώηψλα Γσ ζηνλ Βηθνζηφ Ώηψλα θαη είζαη μαπισκέλε εδψ πιάη κνπ. Ήζνπλ δπζηπρηζκέλε φηαλ έπεθηεο λα θνηκεζείο. Αελ κπνξνχζα λα θάλσ ηίπνηα γη απηφ. Έλησζα απειπηζκέλνο. Σν πξφζσπφ ζνπ είλαη ηφζν φκνξθν πνπ δελ κπνξψ λα ζηακαηήζσ λα ην πεξηγξάθσ, θαη δελ κπνξψ λα θάλσ ηίπνηα γηα λα είζαη επηπρηζκέλε φζν θνηκάζαη. Ρίηζαξλη Μπξφηηγθαλ κεηάθξαζε: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ
[80]
Ζ Έκηιπ Νηίθηλζνλ (Emily Dickinson, 1830-86), ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα. Σα πνηήκαηά ηεο εθδφζεθαλ κεηά ην ζάλαηφ ηεο. Θεσξείηαη ε ζεκαληηθφηεξε αγγιφθσλε πνηήηξηα ηνπ 19νπ αηψλα. ηα πνηήκαηά ηεο δελ έβαδε ηίηινπο θαη πνιιά απ’ απηά είλαη γλσζηά κε ηνπο αξηζκνχο ησλ πξψησλ εθδφζεψλ ηνπο.
449 Πέζαλα γηα ηελ νκνξθηά θαη κπαίλνληαο ζην ρψκα αθνχσ θάπνηνλ λ` αθνπκπνχλ ζε πιατλφ κνπ δψκα. Φηζχξηζε «ηη έθηαημε;» «ε νκνξθηά» ηνπ είπα «γηα ηελ αιήζεηα πέζαλα» είπε «θη είκαζηε αδέξθηα». Κη φπσο κηαο λχρηαο ζπγγελείο κηιήζακε, σζφηνπ βξχα ήξζαλ ζηα ρείιε καο θη έθξπςαλ η` φλνκά καο. Έκηιπ Νηίθηλζνλ (Μεηάθξαζε: Αηνλχζεο Καςάιεο)
Ώλ κπνξψ Ώλ κπνξψ λα ζηακαηήζσ κηα θαξδηά πνπ πάεη λα ζπάζεη Αελ ζα δήζσ κάηαηα. Ώλ κπφξσλ λα απαιχλσ κηαο δσήο ηελ Οδχλε Ή εξεκήζσ άιινπ ηνλ Πφλν Ή λα βνεζήζσ έλα κηζνιηπφζπκν Κνθθηλνιαίκε Να κπεη μαλά κεο ζηε Φσιηά ηνπ Αελ ζα δήζσ κάηαηα. Έκηιπ Νηίθηλζνλ
[81]
ΐαζίιηζζα ηνπ Γνιγνζά Έρσ ηνλ ηίηιν ηεο ζπδχγνπ, δίρσο φκσο λα ‗ρσ ηελ άδεηα θαζψο νξίδεη ν Νφκνο. θιεξή κνπ δφζεθε, πηθξή θη άδηθε κνίξα. «ΐαζίιηζζα ηνπ Γνιγνζά» γηα ηίηιν πήξα, θη φια είλαη βαζηιηθά, εθηφο ην ζηέκκα, θη ν αξξαβψλαο, δίρσο ιίγσκα ζην βιέκκα πνπ ν Θεφο ζε θάζε ζειπθφ ραξίδεη, φηαλ ην θξάηεκα ηνπ άιινπ ρεξηνχ γλσξίδεη. Αηακαληηθφ κε ην δηακαληηθφ ηαηξηάδεη θαη ην ρξπζάθη, ην ρξπζάθη αγθαιηάδεη. Δ γέλλεζε, ν αξξαβψλαο θαη θαηφπη δπν-ηξία κέηξα απφ ηνπ ζάβαλνπ ην ηφπη. Σξηπιή κηα λίθε ζε κηα κέξα λα `λαη, θηάλεη. «Ο άληξαο κνπ», ιελ νη γπλαίθεο κε ζηεθάλη κ‘ έλα ζθνπφ πνπ θη ε ςπρή ηνπο ηξαγνπδάεη. Να `λαη ν ηξφπνο, ηάρα, απηφο; Πνηνο κνπ απαληάεη; Έκηιπ Νηίθηλζνλ (Μεηάθξαζε: Άλλα Ααζθαινπνχινπ)
Πέζαλα γηα ηελ Οκνξθηά Πέζαλα γηα ηελ Οκνξθηά - θαη πάλσ Πνπ είρα βνιεπηεί κέζα ζηνλ Σάθν Πνπ πέζαλε γηα ηελ Ώιήζεηα Κάπνηνο, έκπαηλε ε δηπιαλφ Ασκάηην Με ξψηεζε ςηζπξηζηά «Ση έθηαημε»; «Δ Οκνξθηά», ηνπ απάληεζα «' εκέλα - ε Ώιήζεηα - κνηα ηα Αχν Βίκαζηε, Ώδέξθηα», είπε Κη έηζη, ζαλ πγγελείο, κηαο Νχρηαο Σα ιέγακε απ' ηα Αψκαηά καο ΐξχα ψζπνπ έθηαζαλ ζηα ρείιε καο Καη ζθέπαζαλ - ηα νλφκαηά καο – Έκηιπ Νηίθηλζνλ (κεηάθξαζε: Έιιε πλαδηλνχ)
[82]
Ο Οπψιη Οπΐηκαλ (Walt Whitman, 1819-92) ήηαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Ακεξηθαλνχο ζπγγξαθείο θαη πνηεηέο ηνπ 19νπ αηψλα.
Σν ηξαγνχδη ηνπ εαπηνχ κνπ Πνίεκα Νν 6 Έλα παηδί είπε: Ση είλαη ε ριόε; Φέξλνληάο ηε κνπ ζηα γεκάηα ρέξηα ηνπ Πψο κπνξνχζα λα απαληήζσ ζην παηδί; Αελ μέξσ ηη είλαη πεξηζζφηεξν απφ εθείλν. Φαληάδνκαη πσο πξέπεη λα είλαη ε ζεκαία ηεο δηάζεζήο κνπ, κε ειπηδνθφξα πξάζηλε χιε πθαζκέλε. Ή θαληάδνκαη είλαη ην ξηλφκαθηξν ηνπ Κπξίνπ, έλα επψδεο ράξηζκα θαη έλα ελζχκεκα ζθφπηκα ξηγκέλν. Φέξεη ηνπ θαηφρνπ ην δηαθξηηηθφ θάπνπ ζηηο άθξεο, γηα λα θνηηνχκε θαη λα παξαηεξνχκε θαη λα ιέκε: Πνηαλνύ; Ή θαληάδνκαη ε ριφε είλαη ε ίδηα έλα παηδί, ην ζρεκαηηζκέλν βξέθνο ηεο βιάζηεζεο. Ή θαληάδνκαη είλαη έλα απαξάιιαρην ηεξνγιπθηθφ. Κη απηφ ζεκαίλεη, ΐιαζηαίλεη φκνηα ζηηο αραλείο πεξηνρέο θαη ζηηο ζηελάρσξεο πεξηνρέο, θχεηαη αλάκεζα ζηνπο λέγξνπο φπσο αλάκεζα ζηνπο ιεπθνχο, Κάλνπθ, Σνπθαρφε, Κφγθξεζκαλ, Καθ, ηνπο δίλνκαη ην ίδην, ηνπο δέρνκαη ην ίδην. ………………………………………………… # [83]
Πνίεκα Νν 11 Βίθνζη-νρηψ λένη άληξεο ινχδνληαη ζηελ φρζε, είθνζη-νρηψ λένη άληξεο θαη φινη ηνπο ηφζν πξνζελείο‘ είθνζη-νρηψ ρξφληα γπλαηθείαο δσήο θαη φιε ηφζν έξεκε. Σεο αλήθεη ην φκνξθν ζπίηη ζηελ άθξε ηεο αθηήο, σξαία θαη αθξηβά ληπκέλε θξχβεηαη πίζσ απφ ηα παξαζπξφθπιια. Πνηνο απφ ηνπο λένπο άληξεο ηεο αξέζεη πην πνιχ; Ώ! Ο πην άζρεκνο απφ απηνχο είλαη φκνξθνο γηα εθείλε. Πνχ είζαη θξπκκέλε, γπλαίθα; Γηαηί ζε βιέπσ, βνπηάο ζην λεξφ εθεί, αλ θαη κέλεηο ζηπισκέλε ζην δσκάηηφ ζνπ Υνξεχνληαο θαη γειαζηή θαηά κήθνο ηεο παξαιίαο ήξζε εηθνζηφοέλαηνο θνιπκβεηήο νη ππφινηπνη δελ ηελ είδαλ, αιιά εθείλε ηνπο είδε θαη ηνπο αγάπεζε. #
Πνίεκα Νν 21 Βίκαη ν πνηεηήο ηνπ ψκαηνο θαη είκαη ν πνηεηήο ηεο Φπρήο, Οη απνιαχζεηο ηνπ παξαδείζνπ είλαη καδί κνπ θαη νη νδχλεο ηεο θφιαζεο είλαη καδί κνπ. Σηο πξψηεο ηηο ελνθζαικίδσ θαη ηηο πιεζαίλσ πάλσ κνπ, ηηο δεχηεξεο ηηο κεηαθξάδσ ζε κηα λέα γιψζζα Οπψιη Οπίηκαλ (κεηάθξαζε: Γσή Νηθνινπνχινπ)
[84]
Ο Έδξα Πάνπλη (Ezra Pound, 1885-1972) ήηαλ δνθηκηνγξάθνο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ακεξηθαληθνχ κνληεξληζκνχ. Φαλαηηθφο ππνζηεξηρηήο ηνπ Μνπζνιίλη ήξζε ζηελ Ηηαιία ην 1939 θαη παξέκεηλε σο ην ηέινο ηνπ θαζεζηψηνο.
Ο εξρνκφο ηνπ πνιέκνπ: Ώθηαίσλ Βηθφλα Λήζεο, θαη ηα ρσξάθηα γεκάηα απφ ακπδξφ θσο κα ρξπζαθέλην, γθξίδνη γθξεκνί, θαη απφ θάησ κηα ζάιαζζα πην ζθιεξή θη απ' ηνλ γξαλίηε, αλήζπρε, πνηέ δελ γαιελεχεηπςειέο κνξθέο κε ηελ θίλεζε ησλ Θεψλ, επηθίλδπλε ζέα, θη έλαο είπε: «Να ν Ώθηαίσλ» Ο Ώθηαίσλ κε ηα ρξπζά πεξηθλήκηα! Πάλσ απφ σξαία ιηβάδηα, πάλσ απφ ηελ δξνζεξή φςε εθείλνπ ηνπ ρσξαθηνχ, αλήζπρα, αεηθίλεηα πιήζε αξραίνπ ιανχ, ε ζησπειή πνκπή.
[85]
Ίηε Πεγαίλεηε ηξαγνχδηα κνπ, δεηήζηε ηνλ έπαηλφ ζαο απφ ηνπο λένπο θη απ' ηνπο αδηάιιαθηνπο θηλεζείηε αλάκεζα ζηνπο εξαζηέο ηεο ηειεηφηεηαο κφλν. Γεηήζηε πάληνηε λα αλακεηξεζείηε κε ην ζθιεξφ νθφθιεην θσο επράξηζηα ππνκέλνληαο ηηο πιεγέο ζαο απφ εθείλν. Έδξα Πάνπλη
Σν λεζί ζηε ιίκλε Θεέ κνπ, Ώθξνδίηε, Βξκή, πάηξσλα ηνπ θιέθηε, Αψζηε κνπ, ζαο ζεξκνπαξαθαιψ, έλα κηθξφ θαπλνπνπιείν, ζαλ ην ζειήζηε, Με ηα κηθξά ζηηιπλά θνπηηά ζηνηβαγκέλα ηαρηηθά ζηα ξάθηα Καη ην αλάξην κπξσδάην ηακπάθν θαη ην ηνπκπεθί, Καη ην μαλζφ ΐηξηδίληα, ρχκα θάησ απ‘ ην ηδάκη πνπ γπαιίδεη, θαη κηαλ φρη θαη ηφζν ιαδσκέλε δπγαξηά, Καη ηα πνπηαλάθηα ζηακαηψληαο ζην πέξαζκα γηα θακηά θνπβέληα, Να πνχλε ην ινγάθη ηνπο, θαη γηα λα θηηάμνπλ ηα καιιάθηα ηνπο κηα ζηάια. Θεέ κνπ, Ώθξνδίηε, Βξκή, πάηξσλα ηνπ θιέθηε, Ααλείζηε κνπ έλα κηθξφ θαπλνπνπιείν, ή ζηξψζηε κε ζ‘ φπνην επάγγεικα ερηφο απφ ην θεξαηέλην ηνχην επάγγεικα ηνπ ινγνηέρλε, πνπ φιε ηελ ψξα ζνπ δεηά λα ‗ρεηο κπαιφ Έδξα Πάνπλη (κεηάθξαζε: Γηψξγνο εθέξεο)
[86]
Ζ χιβηα Πιαζ (Sylvia Plath, 1932-63) ήηαλ Ακεξηθαλίδα ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα. Απηνθηφλεζε κφιηο 31 εηψλ.
Σν φλεηξν «Υζεο βξάδπ», είπε, «θνηκήζεθα κηα ραξά
αλ εμαηξέζεηο δπν αιιφθνηα φλεηξα πνπ ήξζαλ ιίγν πξηλ αιιάμεη ν θαηξφο φηαλ ζεθψζεθα θη άλνημα φια ηα παηδνχξηα, γηα λα κπεη ζηα δσκάηηα ν δεζηφο πνππνπιέληνο άλεκνο κε ην πγξφ ηνπ θηέξσκα. ην πξψην φλεηξν νδεγνχζα θαηεβαίλνληαο ηα ζθφηε, κέζα ζε κηα καχξε λεθξνθφξα κε πνιινχο αλζξψπνπο, ψζπνπ ηξάθαξα ζ έλα θσο θη ακέζσο κηα γπλαίθα καηλφκελε καο αθνινχζεζε θη φξκεζε θαηαπάλσ καο λα ζηακαηήζεη ην απηνθίλεηφ καο. Κξαπγάδνληαο ήξζε ζην λεζί Πνπ είρακε ζηακαηήζεη θαη κε κηα βιαζηήκηα απαίηεζε λα πιεξψζσ πξφζηηκν επεηδή θέξζεθα ζαλ αγξνίθνο επηδξνκέαο θαη θαηέζηξεςα φιν ην αφξαην εξγνζηάζην ειεθηξνθσηηζκνχ ηνπ χκπαληνο. Άθνπζα ηφηε πίζσ κνπ κηα θσλή λα κε εηδνπνηεί λα ηεο θξαηήζσ ην ρέξη θαη λα ηε θηιήζσ ζην ζηφκα γηαηί κ αγαπνχζε θη αλ ηελ αγθάιηαδα κε ζάξξνο ζα γιίησλα φιε ηελ πνηλή. ‗Ξέξσ, μέξσ‘ είπα ζην θίιν κνπ. Παξ‘ νι‘ απηά πεξίκελα λα κνπ βάιεη πξφζηηκν θαη πήξα ηεο γπλαίθαο ην ιακπεξφ έληαικα (θαζψο εθείλε μέπιελε ηε δηαδξνκή κε δάθξπα), κεηά νδήγεζα λα ‗ξζψ ζε ζέλα πάλσ ζηνλ άλεκν. Αελ ζνπ ιέσ γηα ηνλ εθηάιηε πνπ κνπ ζπλέβε ζηελ Κίλα.» ύλβια Πλαθ (Απόδοζη: Κλεοπάηρα Λσμπέρη)
[87]
Παπαξνχλεο ηνλ Ενχιην Παπαξνπλίηζεο, δηαβνιηθέο θινγίηζεο Μήπσο δελ βιάθηεηε ζε ηίπνηε; Σξεκνζβήλεηε. Αελ κπνξψ λα ζαο αγγίμσ. ΐάδσ ηα ρέξηα κνπ αλάκεζα ζηηο θιφγεο. Αελ θαίεη. Καη κ‘ εμνπζελψλεη λα ζαο παξαθνινπζψ Έηζη πνπ ηξεκνζβήλεηε, δαξσκέλν θαη δηάθαλν θφθθηλν ζαλ ην δέξκα ελφο νπξαλίζθνπ Βλφο νπξαλίζθνπ πνπ ηνλ πήξαλ ηα αίκαηα. ΐξσκνθνπζηίηζεο! Τπάξρνπλ θαπλνί πνπ κνπ απαγνξεχνληαη Πνπ είλαη ηα λαξθσηηθά ζαο, νη ζηρακεξέο ζαο θάςνπιεο; Ώρ λα κπνξνχζα λα καηψζσ ή λα θνηκεζψ Σν ζηφκα κνπ λα παληξεπφηαλ έλαλ πφλν ζαλ απηφλ! ……………………………………………………………. ύλβια Πλαθ (μεηάθραζη: Κλεοπάηρα Λσμπέρη)
Μπακπάο … Μπακπά, έπξεπε λα ζε ζθνηψζσ. Πέζαλεο πξνηνχ πξνιάβσ – αζήθσηνο ζαλ κάξκαξν, έλα ηζνπβάιη γεκάην Θεφ, απνηξφπαην άγαικα κε έλα δάρηπιν πνδηνχ κειαλφ κεγάιν ζαλ θψθηα ηνπ Φξίζθν… … ηελ καχξε ζνπ θαξδηά είλαη κπεγκέλν έλα παινχθη ρνληξφ πνηέ δελ ζε ρψλεςε ην ρσξηφ. Βπάλσ ζνπ έζηεζαλ ηψξα ρνξφ. ε είραλ θαηαιάβεη απ‘ ηελ αξρή. Μπακπά, κπακπά, κπάζηαξδε, κπνξψ ηψξα ηέινο λα πσ. ύλβια Πλάθ (μεηάθραζη Καηερίνα Ηλιοπούλοσ)
[88]
Σν θάςηκν ηεο κάγηζζαο ηελ αγνξά ζηνηβάδνπλ ηα μεξά θιαδηά. Μηα ιφρκε ζθηψλ είλαη θησρηθφ παιηφ. Καηνηθψ ην θεξέλην νκνίσκα ηνπ εαπηνχ κνπ, έλα ζψκα θνχθιαο. Δ αξξψζηηα αξρίδεη εδψ: Βίκαη ζηφρνο βειψλ γηα κάγηζζεο. Μφλν ν δηάβνινο κπνξεί λα θαηαηξνπψζεη ην δηάβνιν. Σν κήλα ησλ πνξθπξψλ θχιισλ ζθαξθαιψλσ ζ‘ έλα πχξηλν θξεβάηη. Βίλαη εχθνιν λα θαηεγνξήζσ ην ζθνηάδη: ην ζηφκα κηαο πφξηαο, Σελ θνηιηά ηνπ θειαξηνχ. Φχζεμαλ θη έζβεζε ην ππξνηέρλεκά κνπ. Μηα θπξία κε καχξα θηεξά ζθαζαξηνχ κε θξαηά ζε θινπβί παπαγάινπ Πφζν κεγάια ηα κάηηα ησλ λεθξψλ! Έρσ ζηελφ δεζκφ κ έλα πλεχκα καιιηαξφ. Καπλφο θάλεη θχθινπο γχξσ απφ ην ξάκθνο απηνχ ηνπ άδεηνπ ιαγεληνχ. ………………………………………………………….. Μεηέξα ησλ ζθαζαξηψλ, κφλν μέζθημε ην ρέξη ζνπ. Θα πεηάμσ κεο απ‘ ην ζηφκα ηνπ θεξηνχ ζαλ πεηαινχδα άηξσηε ζηε θιφγα. Αψζε κνπ πίζσ ηε κνξθή κνπ. Βίκαη έηνηκε λα εξκελεχζσ ηηο κέξεο Πνπ δεπγάξσζα κε ηε ζθφλε ζηε ζθηά κηαο πέηξαο. Οη αζηξάγαινί κνπ θσηηζκέλνη. Δ ιάκςε αλεθνξίδεη ηνπο κεξνχο κνπ. Υάζεθα, ράζεθα, κεο ηνπο καλδχεο φινπ απηνχ ηνπ θσηφο. χιβηα Πιαζ (κεηάθξαζε: Κιενπάηξα Λπκπέξε)
[89]
Ο Έληγθαξ Άιιαλ Πφε (Edgar Allan Poe, 1809-49) ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο απφ ηνπο θπξηφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ακεξηθαληζκνχ ξνκαληηζκνχ.
Σν Κνξάθη Κάπνηα θνξά, κεζάλπρηα, ελψ ε-κειεηνχζα θαηάθνπνο θη αδχλακνο έλα παιηφ βηβιίν κηαο επηζηήκεο άγλσζηεο, άθνπζα έλα θξφην ζα λα ρηππνχζε ζηγαλά θαλείο ζηε μψπνξηά κνπ. "Καλέλαο μέλνο", ζθέθηεθα "νπνύ ρηππά ηε πόξηα, ηνύην ζα είλαη κνλαρά θαη όρη ηίπνη' άιιν". Θπκάκαη ήηαλ ζηνλ ςπρξφ θαη παγεξφ Αεθέκβξε θαη θάζε ιάκςε ηεο θσηηάο ζα θάληαζκα θαηλφηαλ. Πνζνχζα ην μεκέξσκα, κάηαηα πξνζπαζνχζα λα δψζεη κε παξεγνξηά ζηε ιχπε ην βηβιίν, γηα ηε γιπθηά Βιενλφξα κνπ, ηελ φκνξθε ηε θφξε φπσο νη άγγεινη ηε θαινχλ, ελψ εδψ δελ έρεη γηα πάληα νχηε φλνκα. Καη η' αιαθξφ κνπξκνπξεηφ πνπ θάλαλε νη θνπξηίλεο κε άγγηδε, κε γέκηδε κε ηξφκνπο θαληαρηνχο, θαη γηα λα πάςεη η' άγξην ην ρηχπεκα ε θαξδηά κνπ ζεθψζεθα θσλάδνληαο: "Θα είλαη θάπνηνο μέλνο όπνπ δεηά λα θνηκεζεί εδώ ζηε θάκαξά κνπ απηό ζα είλαη κνλαρά θαη πεξηζζόηεξν όρη". Σψξα κνπ θάλεθε ε ςπρή πην δπλαηή γηα ηνχην, "Κύξηε" είπα, "ή Κπξά, δεηώ λα ζπγρσξείζηε, γηαηί εγώ λύζηαδα θη ν θξόηνο ήηαλ ιίγνο, ήζπρνο, πνπ δελ άθνπζα εάλ ρηππά ε πόξηα" θη άλνημα ζηνπο αγέξεδεο νξζάλνηρηε ηε πφξηα ζθνηάδη ήηαλ γχξσ κνπ θαη φρη ηίπνη' άιιν. Μεο ζην ζθνηάδη ζηάζεθα ψξα πνιιή κνλάρνο, γεκάηνο ηξφκνπο θη φλεηξα πνπ πξψηε θνξά ηφηε ε ιππεκέλε κνπ ςπρή ζηα βάζε ηεο επήξε, κα ε ζηγή ήηαλ άζσζηε θαη ην ζθνηάδη καχξν θη "Βιενλφξα" κνλαρά αθνχγνληαλ ε ερψ απφ ηε ιέμε πνπ 'βγαηλε απ' ηα αλνηρηά κνπ ρείιε. Ώπηφ κνλάρα ήηαλε θαη φρη ηίπνη' άιιν. [90]
Γπξίδνληαο ζηε θάκαξα κε κηα θαξδηά φιν θιφγα, άθνπζα πάιη λα ρηππνχλ πην δπλαηά απφ πξψηα. "ίγνπξα θάπνηνο ζα ρηππά απφ ην παξαζχξη, αο πάσ λα δσ θη αο ιχζσ πηα εηνχην ην κπζηήξην, αο εζπράζεη ε καχξε κνπ θαξδηά θαη ζα ην ιχζσ, ζα είλαη νη αγέξεδεο θαη όρη ηίπνη' άιιν. Άλνημα ην παξάζπξν θη έλα θνξάθη καχξν κε ζρήκα κεγαιφπξεπν ζηε θάκαξα κνπ κπήθε θαη ρσξίο δηφινπ λα ζηαζεί ή λ' ακθηβάιιεη ιίγν, επήγε θαη εθάζεζε ζηε πέηξηλε Παιιάδα απάλσ απφ ηε πφξηα κνπ, γηνκάην ζνβαξφηε. Κνπλήζεθε, εθάζεζε θαη φρη ηίπνη' άιιν. Σν εβελφρξσκν πνπιί πνπ ζνβαξφ θαζφηαλ ηε ιππεκέλε κνπ ςπρή έθαλε λα γειάζεη. "Υσξίο ινθίν", ξψηεζα, "θη αλ είλ' ε θεθαιή ζνπ δελ είζαη θάλαο άλαλδξνο, αξρατθό θνξάθη, πνπ θαηνηθείο ζηηο πέλζηκεο αθξνγηαιηέο ηεο Νύρηαο; η' όλνκα ηεο Πινπησληθήο ηεο Νύρηαο, η' όλνκά ζνπ!" Καη ην θνξάθη απάληεζε: "Πνηέ από 'δσ θαη πηα". Ξεπιάγεθα ζαλ άθνπζα ην άραξν πνπιί λ' αθνχεη ηφζνλ εχθνια ηα φζα ην ξσηνχζα αλ θη ε κηθξή απάληεζε πνπ κνπ 'δσζε δελ ήηαλ θαζφινπ ηθαλνπνηεηηθή ζηα φζα ηνπ πξσηφπα, γηαηί πνηέ δελ έηπρε λα δεηο κεο ζηε δσή ζνπ έλα πνπιί λα θάζεηαη ζε πξνηνκή γιπκκέλε απάλσ απφ ηε πφξηα ζνπ λα ιέεη: "Πνηέ πηα". Μα ην Κνξάθη απφ θεη πνπ ήηαλ θαζηζκέλν δελ είπε άιιε ιέμε πηα ζα λα 'ηαλ ε ςπρή ηνπ απφ ηηο ιέμεηο: "Πνηέ πηα", γεκάηε απφ θαηξφ. Ώθίλεην θαζφηαλε, ρσξίο έλα θηεξφ ηνπ λα θηλεζεί ζαλ άξρηδα λα ςηζπξίδσ απηά: "Σφζνη κνπ θίινη θχγαλε σο θαη απηέο νη Βιπίδεο θη φηαλ ζε λα 'ξζεη ην πξσί θη εζχ ζε λα κνπ θχγεηο". Μα ην πνπιί απάληεζε: "Πνηέ απφ δσ θαη πηα".
[91]
Σξφκαμα ζηε γξήγνξε απάληεζε πνπ κνπ 'πε πάληα εθεί αθίλεην ζηε πξνηνκή απάλσ. "ίγνπξα" ζθέθηεθα, "απηό πνπ ιέεη θαη μαλαιέεη ζα είλαη ό,ηη έκαζε από ηνλ θύξηό ηνπ πνπ ακείιηθηε ε θαηαζηξνθή ζα ηνπ θνς' ην ηξαγνύδη πνπ ζα 'ιεγελ νιεκεξίο θαη ηνπ 'θακε λα ιέεη ιππεηεξά ην "Πνηέ πηα" γηα ηε ρακέλε ειπίδα". Μα ε ζέα ηνπ μσηηθνχ πνπιηνχ κ' έθεξε γέιην θη αξπάδνληαο ην θάζηζκα εθάζεζα κπξνζηά ηνπ θαη βπζηζκέλνο ζ' φλεηξα πξνζπάζεζα λα έβξσ ηη ιέεη κε ηε θξάζε απηή, ην καχξν ην Κνξάθη, ην άραξν, η' απαίζην, ν ηξφκνο ησλ αλζξψπσλ, ζαλ έιεγε ηηο ζιηβεξέο ηηο ιέμεηο: "Πνηέ Πηα!". Κη έηζη αθίλεηνο βαζηά ζε καχξεο ζθέςεηο κπήθα ρσξίο κηα ιέμε κνλαρά λα πσ εηο ην Κνξάθη πνπ ηα φιν θιφγα κάηηα ηνπ κεο ζηε θαξδηά κε θαίγαλ. Έηζη ζθεθηφκνπλ έρνληαο ζην βεινπδέλην κέξνο ηνπ παιαηνχ θαζίζκαηνο γεξκέλν ην θεθάιη, ζην κέξνο πνπ ην ράηδεπαλ ε ιάκςε ηεο θαληήιαο, εθεί φπνπ ε αγάπε κνπ δε ζ' αθνπκπήζεη πηα! Σφηε ν αγέξαο θάλεθε ζα λα 'ηαλ κπξσκέλνο απφ 'λα ζπκηαηήξην αφξαην πνπ αγγέινη θαη εξαθείκ ην θνχλαγαλ θαη η' αιαθξά ηνπο πφδηα αθνχγνληαλ ζην καιαθφ ραιί ηεο θάκαξάο κνπ. "Ναπαγηζκέλε" θψλαμα, "αλαβνιή ζνπ ζηέιλεη κε ηνπο αγγέινπο, ν Θεόο θαη καύξε ιεζκνζύλε γηα ηε ρακέλε αγάπε ζνπ ηελ όκνξθε Λενλόξα. Πηεο απ' ην καύξν ην πηνηό ηεο Λήζεο θαη ιεζκόλα εθείλελ όπνπ ράζεθε". Καη ην Κνξάθη είπε: "Πνηέ από δσ θαη πηα!". Δίπα: "Πξνθήηε ησλ θαθψλ, είηε πνπιί είηε δαίκσλ είηε ηνπ καχξνπ πεηξαζκνχ απνζηαικέλε ζπ είηε ζηεο άγξηαο ζχειιαο ην κάληαζκα ρακέλε, αιι' άθνβε, ζηνλ θφζκν απηφ πνπ θαηνηθεί ν Σξφκνο, πεο κνπ κε εηιηθξίλεηα, ππάξρεη δσ ζηνλ θφζκν ηεο ιχπεο θαλά βάιζακν πνπ δίλεη ε Ενπδαία; Πεο κνπ!", κα θείλν απάληεζε: [92]
"Πνηέ από δσ θαη πηα!". "Πξνθήηε", είπα, "δαίκνλα, ηεο πθνξάο πνπιί, Πξνθήηεο φκσο πάληνηε, ζηνλ Οπξαλφ ζ' νξθίδσ, πνπ απιψλεηαη απφ πάλσ καο παξεγνξήηξα αςίδα, εηο ηνπ Θενχ ην φλνκα πνπ νη δπν καο ηνλ ιαηξεχνπλ, πεο κνπ αλ ζηνλ Παξάδεηζν ζε λ' αγθαιηάζσ θείλε, εθείλε πνπ νη άγγεινη ηε ιελ Βιενλφξα"; Καη ην θνξάθη απάληεζε: "Πνηέ απφ δσ θαη πηα!". ………………………………………………………………….. Καη ην Κνξάθη αθίλεην ζηε πξνηνκή φιν κέλεη, ζηεο Ώζελάο ηε πξνηνκή απάλσ απφ ηε πφξηα θαη η' αγξησπά ηα κάηηα ηνπ ζα ηνπ Αηαβφινπ κνηάδνπλ φηαλ κνλάρνο ζθέθηεηαη. Καη ην ζακπφ ιπρλάξη ξίρλεη ζθηά ζην πάησκα ζαλ πέθηεη ζην Κνξάθη. Καη ε ςπρή κνπ αλήκπνξε δε ζα κπνξέζεη πηα λα βγεη απ' ηνλ ακθίβνιν ηνλ θχθιν ηεο θηάο πνπ θαίλεηαη ζην πάησκα. Πνηέ από δσ θαη πηα! Βληγθαξ Άιιαλ Πφε Μεηάθξαζε: Κψζηαο Οπξάλεο
[93]
Ο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο Κάξηεξ Ρέβαξλη (Carter Revard) γελλήζεθε ην 1931. Δίλαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνπο Ακεξηθαλνύο ινγνηέρλεο ηλδηάληθεο θαηαγσγήο. Ο παηέξαο ηνπ ήηαλ κέινο ηεο θπιήο Οζάδε θαη ν ίδηνο κεγάισζε ζε ηλδηάληθν θαηαπιηζκφ ηεο Οθιαρφκα κε ην φλνκα Nom-Peh-Wah-The.
Γηαηί ηξαγνπδά ν ιχθνο (θνγηφη) Τπήξρε έλα κηθξφ ξέκα, θνληά ζην ιαγνχκη, πξξηθλσκέλν ζε κηα ζηάια, εθείλν ην μεξφ ην θαινθαίξη φηαλ Γελλήζεθε. Μηα λχρηα ζηα ηέιε Ώπγνχζηνπ άξρηζε λα βξέρεη Δ βξνληή καο μχπλεζε. ηαγφλεο έπεθηαλ δπλαηά ηελ ζηεγλή γε, ζηα ππθλά θχιια βειαληδηάο, πάλσ ζε βξάρνπο Γεκάηα ιεηρήλεο, θαη ε βξνρή έπεθηε θάησ απφ ην ιφθν ζπειιψδε Καη απαιή θαη γξήγνξε, ν άλεκνο βξέρνληαο θπζνχζε ζην ιαγνχκη· αηζζάλζεθα ηηο ηάιεο απφ ηα θχιια, ην πγξφ ζξφηζκα ησλ κνπζθεκέλσλ θιαδηψλ ρηππεκέλα απφ ξηπέο αλέκνπ. Κη έπεηηα - ην ηξαγνχδη ηνπ ξέκαηνο άιιαμε: Άθνπζα ηελ πηψζε κηαο πέηξαο ρεκαηίζηεθαλ λέεο πηπρψζεηο κε γάξγαξε πην ρακειή απφρξσζε. Βθεί ζηηο λέεο πηπρψζεηο ήπηα, ην επφκελν πξσί, Φξέζθν ιαζπσκέλν λεξφ πνπ κνπ έηξεκαλ ηα δφληηα. θέθηεθα πφζν ήηαλ εχζξαπζηε ε ηζνξξνπία εθείλεο ηεο πέηξαο: Δ θαηαηγίδα δεκηνχξγεζε κνπζηθή, κεηά απφ απηφ ν θφζκνο κνπ άιιαμε. Κάξηεξ Ρέβαξλη Μεηάθξαζε απφ ηα Εηαιηθά: Κνθνινγηάλλεο Κσλζηαληίλνο
[94]
Ζ Αληξηέλ Ρηηο (Adrienne Rich, 1929-2012) απφ ηελ Βαιηηκφξε. Ήηαλ πνηήηξηα, δνθηκηνγξάθνο θαη καρεηηθή θεκηλίζηξηα. Θεσξείηαη ε δηαζεκφηεξε Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα ηνπ 20νχ αηψλα.
Ση ζφη ρξφληα είλαη απηά Τπάξρεη έλα κέξνο αλάκεζα ζε δπν ζπζηάδεο δέληξσλ φπνπ ην γξαζίδη κεγαιψλεη επίκνλα θαη ν παιηφο αλππφηαρηνο δξφκνο, θνκκάηηα γίλεηαη απφ ζθηέο θνληά ζ‘ έλα ζπίηη φπνπ γίλνληαλ ζπγθεληξψζεηο, εγθαηαιεηκκέλν απ‘ ηνπο εθηειεζκέλνπο πνπ εμαθαλίζηεθαλ κέζα ζ‘ εηνχηεο ηηο ζθηέο. Πεξπάηεζα σο εθεί καδεχνληαο καληηάξηα ζηηο παξπθέο ηνπ ηξφκνπ, αιιά αο κελ θξπβφκαζηε πίζσ απ‘ ην δάρηπιφ καο, απηφ δελ είλαη ξσζηθφ πνίεκα, απηφ δε ζπκβαίλεη πνπζελά αιινχ παξά εδψ, ε ρψξα καο θηλείηαη εγγχηεξα ζηε δηθή ηεο αιήζεηα θαη ζην δηθφ ηεο ηξφκν, ζηνπο κνλαδηθνχο ηεο ηξφπνπο λα νδεγεί ηνπο αλζξψπνπο ζηελ εμαθάληζε. Αε ζα ζνπ απνθαιχςσ πνχ είλαη απηφ ην κέξνο, ην ζθνηεηλφ ζχκπιεγκα ησλ δέληξσλ ζπλαληά ηελ αλεπαίζζεηε αρηίδα ηνπ θσηφο – ζηαπξνδξφκηα θαηαθιπζκέλα απφ θαληάζκαηα, παξάδεηζνο απφ πεζκέλα θχιια: μέξσ ήδε έλαλ πνπ ζέιεη λα ηνλ αγνξάζεη, λα ηνλ πνπιήζεη, λα ηνλ εμαθαλίζεη. Καη δε ζα ζνπ πσ πνχ είλαη, νπφηε γηαηί ζνπ ιέσ έζησ θη απηά; Γηαηί αθφκα αθνχο, γηαηί ζε ρξφληα ζαλ θη απηά ην λ‘ αθνχο ηνπιάρηζηνλ, είλ‘ απαξαίηεην γηα λα κηιήζνπκε γηα ηα δέληξα.
[95]
ΕΕ (απφ ηα «25 εξσηηθά πνηήκαηα») Ξππλάσ ζην θξεβάηη ζνπ. Ξέξσ φηη έρσ νλεηξεπηεί. Νσξίηεξα, ην μππλεηήξη κάο ρψξηζε ηε κηα απφ ηελ άιιε. Παξέκεηλεο ζην γξαθείν ζνπ γηα ψξεο. Ξέξσ θαιά φηη ην νλεηξεχηεθα: ε θίιε καο ε πνηήηξηα κπαίλεη ζην δσκάηηφ κνπ φπνπ έρσ πεξάζεη ηηο κέξεο γξάθνληαο, πξνζρέδηα, αληίγξαθα, πνηήκαηα ζθνξπηζκέλα παληνχ, θαη επηζπκψ λα ηεο δείμσ ην πνίεκα πνπ είλαη ην πνίεκα ηεο δσήο κνπ. Ώιιά δηζηάδσ θαη μππλψ. Με έρεη μππλήζεη ην θηιί ζνπ ζηα καιιηά. Ολεηξεχηεθα φηη ήζνπλ έλα πνίεκα, ιέσ, έλα πνίεκα πνπ επηζπκνχζα λα δείμσ ζε θάπνηνλ… θαη γειψ θαη νλεηξεχνκαη μαλά φηη επηζπκψ λα ζε δείμσ ζε φινπο φζνπο αγαπψ, λα πξνρσξήζνπκε ζηα θαλεξά καδί κέζα ζηελ έιμε ηεο βαξχηεηαο, ηελ θαζφινπ απιή, πνπ κεηαθέξεη ηελ αλάιαθξε ριφε αξθεηά καθξηά ζηελ αλνδηθή αλάζα ηνπ αέξα.
Σν ζρνιείν αλάκεζα ζηα ραιάζκαηα (ΐεξπηφο, ΐαγδάηε, εξάγεβν, ΐεζιεέκ, Κακπνχι. ρη αζθαιψο εδψ). 1. Παξαδίδνληαο ην πξψην θαη ηειεπηαίν κάζεκα - κέγα θσο ηνπ ζέξνπο ζα θξαηήζεηο πεξηζζφηεξν απ‘ φζν ην ζρνιείν θξαηά; ηαλ ηα παηδηά μερχλνληαη ζε ζεηξέο απ‘ ηηο πφξηεο αγφξηα, θνξίηζηα θαη πνιπάζρνινη δάζθαινη αλνίγνπλ ή θιείλνπλ ςειά παξάζπξα κ‘ αγθηζηξσκέλνπο ζχξηεο δεκηνπξγψληαο ζθνπξνπξάζηλεο ζθηέο ληνπιάπηα μεθιείδσηα, θιεηδσκέλα εξσηήζεηο αλεξψηεηεο, εξσηεκέλεο, φηαλ ν έξσηαο ησλ λεαξψλ αθξηκάηηζησλ ζθιεξά ζρεδηαζκέλνο λαη ηάμε ρσξίο ζθιεξφηεηα έλαο δξφκνο πάλσ ζηε γε [96]
νχηε παξάδεηζνο νχηε θαη θφιαζε γεκάηνο απφ ην εκπφξην θαη ηε ζξεζθεία κε λένπο δαζθάινπο λα ηξαβνχλ γηα ην ζρνιείν θξέζθν ςσκί θαη πάγθνη κ‘ αγαζά πνπ άλνημαλ λσξίο …………………………………………………..
3. Πφζν ν θαιφο δάζθαινο αγαπνχζε ην ζρνιείν ηνπ ηνπο καζεηέο ηελ αίζνπζα ηνπ θαγεηνχ κε ηα θξέζθα ζάληνπηηο ηηο ιεκνλάδεο θαη ην γάια ηελ ηάμε γπάιηλα θινπβηά κε βξχα θαη ρειψλεο δηδάζθνληαο ηελ επζπλεηδεζία Έξρεηαη έλα πξσηλφ ρσξίο ςσκί θαη θξέζθν γάια γνλείο ή ζρέδηα καζεκάησλ δηάξξνηα ε πξψηε εξψηεζε ηεο κέξαο ηα παηδηά ηνπξηνπξίδνπλ είλαη επηέκβξεο Βξψηεζε δεπηέξα: πνχ είλαη ε κεηέξα κνπ; 4. Ο Έλα: Αελ μέξσ πνχ είλαη ε κεηέξα ζνπ Ο Αχν: Αελ μέξσ γηαηί πξνζπαζνχλ λα καο ιαβψζνπλ Ο Σξία: ή θαη ηα κήθε θαη ηα πιάηε ηεο γεο απφ ην κίζνο ηνπο Ο Σέζζεξα: Αελ μέξσ αλ εκείο ηνπο κηζνχκε ην ίδην Ννκίδσ φηη ππάξρεη θη άιιν ραξηί πγείαο ζην ληνπιάπη κε ηηο πξνκήζεηεο Πάσ λα ην ζπάζσ θαη λα η‘ αλνίμσ ήκεξα εηνχην είλαη ην κάζεκά ζαο: γξάςηε φζν θαζαξφηεξα κπνξείηε η‘ φλνκά ζαο ηε δηεχζπλζή ζαο θαη ηνλ αξηζκφ ζ‘ απηή ηε ζειίδα ρη δελ κπνξείηε λα πάηε ζπίηηα ζαο αθφκα αιιά δελ έρεηε ραζεί απηφ είλαη ην ζρνιείν καο Αελ είκαη ζίγνπξνο ηη ζα θάκε ζ‘ αλαδεηήζνπκε πγηεηλέο ξίδεο θαη ρφξηα ςάρλνληαο γηα λεξφ παξφιν πνπ νη ζσιήλεο έρνπλε ζπάζεη ……………………………………………….. Ώληξηέλ Ρηηο
[97]
Ο Σδέξνκ Ρφζελκπεξγθ (Jerome Rothenberg) γελλήζεθε ην 1931 ζηε Νέα Τφξθε. Δίλαη Ακεξηθαλφο πνηεηήο, κεηαθξαζηήο θαη αλζνιφγνο,
Ώο γίλεη πάγνο Ώο γίλεη πάγνο. Ώο γίλεη ν πάγνο ην κέηξν ηεο ζαλήο. Ώο ζηακαηήζεη ν ρξφλνο θαη αο ηειεηψζεη. Με ην θιείζηκν ηνπ καηηνχ είλαη θαινθαίξη. Ο άληξαο κε ην ζπίηη ζηελ πιάηε ηνπ πεξλά βηαζηηθά. Βίλαη πνιχ πέξα απφ ηε θξνληίδα καο. Ώο αλακηρζεί ν αέξαο κε ηνλ αέξα. Βθείλνη πνπ είλαη ζηεξεκέλνη αο πηνπλ λεξφ. Βθείλνη πνπ είλαη ηπθινί αο βξνπλ ηνλ ήιην. Βίλαη πξνζθηιείο ζηελ θαξδηά ζνπ. Πιεζηάδνπλ. Ο ήιηνο & ε ζειήλε ρνξεχνπλ & θπζνχλ ζάιπηγγεο. Ώο θξχςεη ε γε ην αίκα ηνπο, αο βξεζεί έλαο ηφπνο γηα ηελ θξαπγή ηνπο. Σε λχρηα νη άλζξσπνη ςαξεχνπλ αζηέξηα, φρη ζεφο αιιά κσξφ θξαηά ηελ ηξίαηλα. Καιψδηα θείληαη θαιπκκέλα κε βξσκηέο. Φσο εθξήγλπηαη ζε κηα νζφλε. Ώπηφ πνπ βιέπεηο είλαη ην πξφζσπφ ζνπ & ην πξφζσπν πνπ βιέπεηο, γεξαζκέλν θαη ηπθιφ, είλαη έλα πξφζσπν κέζα απ‘ ηα φλεηξά ζνπ. Σδέξνκ Ρφζελκπεξγθ κεηάθξαζε. Ληάλα αθειιίνπ
[98]
Οη πέηξεο ησλ Αειθψλ (ΕΕ) εδψ ππάξρεη κηα αηρκή ζε πέηξα, εδψ ππάξρεη κηα θξαπγή κε ζθίδεο πνπ ηξππνχλ ην θφθαιν ε θιείδα λ‘ αληηδξά πνλψληαο εδψ πνπ ν πφλνο είλαη ζρεδφλ ζπκπαγήο έιθεηαη απφ απηή ηελ πέηξα ε θσλή ζηελ πέηξα είλαη γξάκκαηα ζπαζκέλα ζεκάδηα νη κηθξνί άλζξσπνη πειεθψληαο ηελ γξαθή ζηνπο ηνίρνπο ζα ρηίζνπλ έλαλ θφζκν ζηελ πέηξα φπνπ ζα κπνξνχκε λα δνχκε & λα ηνλ βξίζθνπκε σξαίν & κνλαρηθφ ην ζεκάδη ησλ κεγάισλ πνιηηηζκψλ πνπ φκσο θάπνηε ζξπκκαηίζηεθε ζε ζρήκαηα γίλεηαη ηφζν θπξίαξρν ζνπ θφβεη ηελ αλάζα - απηνί νη ζπαζκέλνη θίνλεο πνπ ηείλνπλ πξνο ηνλ νπξαλφ ζηνπο Αειθνχο φρη δνκηθή ηάμε απιψο αξρηηεθηνληθή αιιά ε ππφζρεζε κηαο λέαο εξεκηάο φπνπ νη πέηξεο κηινχλ νη πέηξεο γεινχλ ππεξάλσ καξηχξσλ νη πέηξεο πέθηνπλ θαηαγήο ηηο ζπέξλνπκε ζε κηα κεξηά & ηηο θπιάκε λα κεγαιψλνπλ ζαλ γίγαληεο ζπαζκέλα ζψκαηα ηνπ παξειζφληνο καο ππνγξαθέο θηηαρηέο ραξαγκέλεο απφ πνιέκνπο πνπ πνηέ δελ ηειεηψλνπλ πνπ αθήλνπλ έλα ράνο πάληα έλαλ παξάδεηζν απφ πέηξεο Σδέξνκ Ρφζελκπεξγθ Μεηάθξαζε: Μάξσ Παπαδεκεηξίνπ & Εσζήθ ΐεληνχξαο
[99]
Ο Θίνληνξ Ρφζθε (Theodore Roethke, 1908-63) ήηαλ Ακεξηθαλφο πνηεηήο. Έρνπλ εθδνζεί πνιινί ηφκνη ησλ έξγσλ ηνπ,
Θιίςε Έρσ γλσξίζεη ηελ αδπζψπεηε ζιίςε ησλ κνιπβηψλ, Καινβαικέλσλ κέζα ζηα θνπηηά ηνπο, ιχπε ηνπ κπινθ θαη ηνπ βαξηδηνχ γηα ηα ραξηηά, ιε ηελ αζιηφηεηα ησλ ζθιεξψλ ληνζηέ θαη ηεο θφιιαο, Βξήκσζε ζ‘ άςνγεο δεκφζηεο ζέζεηο, Μνλαρηθφο ρψξνο ππνδνρήο, απνρσξεηήξην, ηειεθσληθφ θέληξν, Σν ακεηάβιεην πάζνο ηνπ ληπηήξα θαη ηεο θαλάηαο, Σειεηνπξγηθφ ηνπ πνιχγξαθνπ, ζπλδεηήξα ραξηηψλ, θφκκαηνο, Ώηέιεησηε αλαπαξαγσγή πξαγκάησλ θαη δσψλ. Κη έρσ δεη ζθφλε απ‘ ηνπο ηνίρνπο ηδξπκάησλ, Λεπηφηεξε θη απφ αιεχξη, νινδψληαλε, πην επηθίλδπλε θη απφ ππξίηηα, Να πεξλά, αφξαηε ζρεδφλ, κεο‘ απφ καθξηά απνγέκαηα πιήμεο, Ρίρλνληαο έλα ιεπηφ ζηξψκα πάλσ ζε λχρηα θη απαιά καηφθξπδα Κάλνληαο λ‘ αζηξάθηνπλ η‘ άρξσκα καιιηά, η‘ αληηγξακκέλα γθξίδα θαλνληθά πξφζσπα. Θίνληνξ Ρφζθε Μεηάθξαζε: Ώιέμεο Σξαταλφο
[100]
O Νηέικνξ βάξηο (Delmore Schwartz, 1913-66) απφ ηε Νέα Τφξθε, ήηαλ Ακεξηθαλφο δηεγεκαηνγξάθνο θαη πνηεηήο.
ην γπκλφ θξεβάηη, ζηνπ Πιάησλα ηε ζπειηά…] ην γπκλφ θξεβάηη, ζηνπ Πιάησλα ηε ζπειηά, Ώληαλαθιψκελνη πξνβνιείο γιίζηξεζαλ αξγά ζηνλ ηνίρν, Μαξαγθνί θάξθσζαλ ην ζθηάδη ηνπ παξαζχξνπ, Άλεκνο αλαηάξαμε ηηο θνπξηίλεο ηνπ φιε ηε λχρηα, Μηα πνκπή απφ θακηφληα ηεληψζεθε ζηνλ αλήθνξν ηνπ ιφθνπ αγθνκαρψληαο, Σα θνξηία ηνπο ζθεπαζκέλα, φπσο ζπλήζσο. Σα ηαβάλη θσηίζηεθε πάιη, ην πιάγην δηάγξακκα Γιίζηξεζε αξγά πξνο ηα κπξνο. Ώθνχγνληαο ηνπ γαιαηά ην ζφξπβν Σελ πξνζπάζεηά ηνπ λ‘ αλέβεη ηε ζθάια, ησλ κπνπθαιηψλ ην ληηληίληζκα, εθψζεθα απ‘ ην θξεβάηη, άλαςα έλα ηζηγάξν Καη πήγα σο ην παξάζπξν. Ο πέηξηλνο δξφκνο Έδεημε ηελ εξεκία ηνπ θαη ηα θηίξηα πνπ κέζα ηεο βξίζθνληαη, Σεο ιάκπαο ηνπ δξφκνπ ηελ αγξχπληα θαη ηνπ αιφγνπ ηελ ππνκνλή. Σνπ ρεηκσληάηηθνπ νπξαλνχ ην θαζαξφ θεθάιαην Με γχξηζε πάιη ζην θξεβάηη κ‘ εμαληιεκέλα κάηηα. Δ παξαμεληά απμήζεθε κεο ζηνλ αθίλεην αέξα. Σν ραιαξφ Φηικ ριφκηαλε. Σαξαθνπλεκέλα βαγφληα, νπιψλ θαηαξξάρηεο, Ώληήρεζαλ πνιχ καθξηά, απμαίλνληαο πην δπλαηά θη φιν πην θνληά. Έλα απηνθίλεην έβεμε μεθηλψληαο. Σν πξσί, αζφξπβα Ληψλνληαο ηνλ αέξα, ζήθσζε ηε κηζνζθεπαζκέλε θαξέθια Ώπ‘ ηα ζαιάζζηα βάζε, άλαςε ηνλ θαζξέθηε, Φαλέξσζε ην ληνπιάπη θαη ηνλ άζπξν ηνίρν. Σν πνπιί θψλαμε δνθηκαζηηθά, ζθχξημε, θψλαμε, Άθξηζε θαη ζθχξημε, έηζη! αζηηζκέλν, πγξφ αθφκε Ώπφ χπλν, ηξπθεξφ, πεηλαζκέλν θαη ςπρξφ. Έηζη, έηζη, Χ γηε ηνπ αλζξψπνπ, ε λχρηα πνπ αγλνεί ην θνηινπφλεκα Σνπ πξφσξνπ πξσηλνχ, ην κπζηήξην λ‘ αξρίδεηο Πάιη θαη πάιη, ελψ ε Εζηνξία είλαη αζπγρψξεηε. Νηνικά βαξηο (Μεηάθξαζε: Ώιέμεο Σξαταλφο)
[101]
Ζ Αλ έμηνλ (Anne Sexton, 1928-74) απφ ηε Μαζαρνπζέηε, ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα θαη ζπγγξαθέαο. Έρνπλ εθδνζεί νθηψ πνηεηηθέο ηεο ζπιινγέο. Βξαβεχηεθε κε ην Πνχιηηδεξ, Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 46 εηψλ.
Ίδηα θη εγψ Πήξα ηνπο δξφκνπο, κάγηζζα ηξειή, ηνηρεηφ ζην καχξν αέξα, πην γελλαία ηε λχρηα Ολεηξεπφκνπλ ην θαθφ· πιαλήζεθα πνιχ Γπξλψληαο απφ θσο ζε θσο, έξπνληαο πιάη ζηα ζπίηηα Πιάζκα κνλαρηθφ, δσδεθαδάθηπιν, ζαιφ. Σέηνηα γπλαίθα ιίγν κνηάδεη κε γπλαίθα. Ίδηα ήκνπλ θη εγψ. ΐξήθα ηνπ δάζνπο ηε δεζηή ζπειηά Σε γέκηζα ηεγάληα, ξάθηα, πηάηα θαη πνηήξηα Βξκάξηα κε ζηνιίδηα θαη κεηαμσηά Μαγείξεςα γηα μσηηθά θαη γηα ζθνπιήθηα Κιαίγνληαο ζηγαλά, βάδνληαο ηάμε ζην θελφ. Σέηνηα γπλαίθα ηελ παξεμεγνχλ ζπρλά. Ίδηα ήκνπλ θη εγψ. Ώλέβεθα ζην θάξν ζνπ, ακαμά Γπκλά ρέξηα αλεκίδνληαο ζηα θεπγαιέα ηνπία Σελ έκαζα ηε δηαδξνκή' θη άληεμα ζηελ ππξά Καζψο νη θιφγεο ζνπ κνπ δάγθσζαλ ηα ηζρία Καη ηα πιεπξά κνπ έζπαδαλ απφ βαξχ ηξνρφ. Σέηνηα γπλαίθα δελ θνβάηαη λα πεζάλεη. Ίδηα ήκνπλ θη εγψ. Ώλ έμηνλ (κεηάθξαζε: Καηεξίλα ρνηλά)
[102]
Γηα ηνλ εξαζηή κνπ πνπ επέζηξεςε ζηε γπλαίθα ηνπ Βθείλε είλαη πάληα εθεί. Σελ έιησζαλ πξνζεθηηθά γηα ζέλα, ρχζεθε ζην εθκαγείν ηεο παηδηθήο ζνπ ειηθίαο ησλ εθαηφ αγαπεκέλσλ βφισλ ζνπ. Βθείλε ήηαλ πάληα εθεί, αγάπε κνπ. Πξαγκαηηθά, είλαη ζεζπέζηα. αλ ππξνηέρλεκα ζηα κέζα ηνπ κνπληνχ Φιεβάξε θαη απηή ζαλ ζθεχνο απφ ρπηνζίδεξν. Ώο είκαζηε εηιηθξηλείο, εγψ ήκνπλ πεξηζηαζηαθή. Βίδνο πνιπηειείαο. Έλα θαληαρηεξφ θφθθηλν θαΎθη ζην ιηκάλη. Σα καιιηά κνπ βγαίλνπλ ζαλ θαπλφο απφ ην παξάζπξν ηνπ απηνθηλήηνπ. Οζηξαθνεηδή εθηφο επνρήο. Βθείλε είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απ' απηφ. Βίλαη απηφ πνπ πξέπεη λα 'ρεηο, εθείλε αλέπηπμε ηελ πξαθηηθή, ηελ ηξνπηθή ζνπ θαιιηέξγεηα. Μαδί ηεο δελ πεηξακαηίδεζαη. Βθείλε είλαη γεκάηε αξκνλία. Φξνληίδεη ηα θνππηά, ηηο δέζηξεο ζην βαξθάθη, έβαιε αγξηνινχινπδα ζην παξάζπξν ην πξσί, έθαηζε πιάη ζηνλ ηφξλν ηνπ αγγεηνπιάζηε ην κεζεκέξη, αξάδηαζε ηξία παηδηά θάησ απφ ηε ζειήλε, ηξία ρεξνπβείκ δσγξαθηζκέλα απφ ηνλ Μηραήι Άγγειν. Σα έθαλε φια απηά κε ηα πφδηα ηεο ζε δηάζηαζε ηνπο ηξνκεξνχο κήλεο ζην παξεθθιήζη. Ώλ θνηηάμεηο επάλσ, ηα παηδηά είλαη εθεί, ληειηθάηα κπαιφληα πνπ ζην ηαβάλη μεθνπξάδνληαη. Σα έρεη ζπλνδεχζεη ζην δηάδξνκν κεηά ην δείπλν, ηα θεθάιηα ηνπο ζθπκκέλα, δχν πφδηα δηακαξηχξνληαη, γφλαην κε γφλαην, ην πξφζσπφ ηεο δσληαλεχεη απφ έλα ηξαγνχδη θαη ηνλ αλάιαθξφ ηνπο χπλν. νπ δίλσ πίζσ ηελ θαξδηά ζνπ. νπ δίλσ ην ειεχζεξν γηα ην θηηίιη κέζα ηεο πνπ ζπκσκέλα αλαπεδά κέζα ζηε ιάζπε, γηα ηε ζθχια κέζα ηεο γηα λα ζάςεηο ηελ πιεγή ηεο, γηα λα ζάςεηο ηε κηθξή θφθθηλε πιεγή ηεο δσληαλή [103]
γηα ηελ αρλή ιάκςε πνπ ηξεκνζβήλεη θάησ απφ ηα πιεπξά ηεο, γηα ηνλ κεζπζκέλν λαπηηθφ πνπ πεξηκέλεη ζηνλ αξηζηεξφ ζθπγκφ ηεο, γηα ην γφλαην ηεο κάλαο, γηα ηηο καθξηέο θάιηζεο, γηα ηηο δαξηηέξεο, γηα ην θάιεζκα ην πεξίεξγν θάιεζκα φηαλ ζα ρψλεζαη ζε αγθαιηέο θαη ζηήζε θαη ζα ηξαβάο κε βία ηελ πνξηνθαιηά θνξδέια ησλ καιιηψλ ηεο θαη ζα αληαπνθξίλεζαη ζην θάιεζκα, ζην πεξίεξγν θάιεζκα. Βίλαη ηφζν γπκλή θαη κνλαδηθή. Βίλαη ην άζξνηζκα ηνπ εαπηνχ ζνπ θαη ησλ νλείξσλ ζνπ. θαξθάισζέ ηελ ζαλ κλεκείν, βήκα πξνο βήκα. Βθείλε είλαη ζηέξεε. ζν γηα κέλα, εγψ είκαη λεξνκπνγηά. Φεχγσ κε ην λεξφ. Ώλ έμηνλ
[104]
Ο Γθάξπ λάηληεξ (Gary Snyder) γελλήζεθε ζην αλ Φξαλζίζθν ην 1930. Δίλαη Ακεξηθαλόο πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο.
Κνηιάδα Ννχθζαθ ην καθξηλφ ηέινο ελφο ηαμηδηνχ ζηα βφξεηα ε κηα θαιχβα εξγαηψλ πνπ δνπιεχνπλ ζην κάδεκα ησλ κνχξσλ ηελ άθξε ελφο κεγάινπ ιαζπσκέλνπ ρσξαθηνχ Π‘ απιψλεηαη σο ηα δάζε θαη ηα ζπλλεθηαζκέλα βνπλά, Θξέθσ ηε ζεξκάζηξα φιν ην απφγεπκα κε θέδξα, Κνηηάδσ ην κνπληφ νπξαλφ λα ζθνηεηληάδεη, έλαλ εξσδηφ λα θηεξνπγίδεη Έλα ηεξάζηην θπλεγφζθπιν λα θνηκάηαη ζην ζθνληζκέλν ζπηηάθη ηνπ. Φειά ζάπηα θνχηζνπξα ζηα δάζε ηεο δεχηεξεο αλάπηπμεο Βπίπεδα ζθφξπηα αγξνθηήκαηα ζηηο θακπέο ηνπ πνηακνχ Ννχθζαθ. Βδψ θαη κηα βδνκάδα ηξέρσ κ‘ έλα ραιχβδηλν θεθάιη θαη μαλαγπξίδσ Μέζ‘ απ‘ ηηο πφιεηο ζηνλ 99ν δξφκν, ζην αλ Φξαλζίζθν θαη ηελ Εαπσλία. ιε ε Ώκεξηθή, λφηνο θη αλαηνιή, Βηθνζηπέληε ρξφληα ζ‘ απηή, θεξκέλα ζε κηα ζηάζε ηαμηδηνχ, Βθεί πνπ γπξίδσ, κε ην κπαιφ ζηακαηεκέλν, Πηαζκέλνο πην πνιχ ζ‘ απηή ηε γε — βξάρνο δέληξν θη άλζξσπνο, Ξχπληνο, φζν πνηέ πξηλ, έηνηκνο, αθφκε λα θχγσ θαηαξακέλεο κλήκεο, Οιφθιεξεο ζεσξίεο ζπαηαιεκέλεο, απνηπρίεο θαη ρεηξφηεξεο επηηπρίεο, ρνιεία, θνξίηζηα, δνζνιεςίεο, πξνζπάζεζε λα πεηχρεηο, Να θηηάμεηο ηνχην ην πνίεκα κηα κπνχξδα, έλαλ νίθην, Έλα λεθξφ ραζνκέξεκα γηα ηα ρακέλα θαιά έξγα. Οη θέδξηλνη ηνίρνη Φέξλνπλ ηε κπξνπδηά ηεο αγξνηθίαο καο, κηζνρηηζκέλεο ην ‘35. χλλεθα βνπιηάδνπλ θάησ ζηνπο ιφθνπο Ο θαθέο είλαη δεζηφο πάιη. Σν ζθπιί Σξηγπξίδεη θαη ηξηγπξίδεη ζπλέρεηα, ζηακαηά θαη θνηκάηαη. Γθάξπ λάηληεξ (Μεηάθξαζε: Ώιέμεο Σξαταλφο)
[105]
Ο Ακεξηθαλόο πνηεηήο Οπίιιηακ ηάθνξλη (William Stafford, 1914– 1993) γελλήζεθε ζην Κάλζαο.
’ έλα κλεκείν πνπ δελ είλαη εζληθφ θνληά ζηα θαλαδέδηθα ζχλνξα Σνχηνο είλαη ν αγξφο φπνπ δελ έγηλε ε κάρε φπνπ ν άγλσζηνο ζηξαηηψηεο δελ πέζαλε. Σνχηνο είλαη ν αγξφο, φπνπ θαλέλα κλεκείν δελ ζηέθεη, θαη ην κφλν εξσηθφ πξάγκα είλαη ν νπξαλφο. Πνπιηά πεηνχλ εδψ, ρσξίο θακηά θξαπγή, αλνίγνληαο ηα θηεξά ηνπο ζηνλ αγέξα. Καλέλαο άλζξσπνο δελ ζθνηψζεθε ζε ηνχην ην ρψκα πνπ άγηαζε απφ ηελ ακέιεηα θαη απφ έλαλ αγέξα ηφζν ήζπρν, πνπ νη άλζξσπνη πκλνχλ μερλψληαο η‘ φλνκά ηνπ. Οπίιηακ ηάθνξλη Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Υ. Κνπινχξεο
[106]
Ο Σδέεκο Σέηη (James Tate, 1943-2015) ήηαλ Ακεξηθαλφο πνηεηήο θαη θαζεγεηήο παλεπηζηεκίνπ. Σηκήζεθε κε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ,
Μαθξνρξφληα κλήκε Καζφκνπλα ζην πάξθν θαη ηάηδα ηα πεξηζηέξηα φηαλ έλαο άληξαο έζθπςε επάλσ κνπ θαη εμέηαζε ην πξφζσπν κνπ απφ θνληά. «Τπάξρεη έλα άγαικα ζνπ εθεί πέξα,» είπε, «ζα πξέπεη λα ‘ζαη πεζακέλνο. Ση έθαλεο γηα λα αμίδεηο έλα άγαικα;» «Αελ έρσ δεη πνηέ δηθφ κνπ άγαικα», απάληεζα. «Αελ κπνξεί λα είλαη δηθφ κνπ, δελ έθαλα πνηέ ηίπνηα πνπ λα αμίδεη άγαικα. Καη ζίγνπξα δελ είκαη πεζακέλνο. «Καιά πήγαηλε λα ην δεηο ν ίδηνο. Βίλαη δηθφ ζνπ, δελ έθαλα ιάζνο», είπε. εθψζεθα θαη πήγα σο εθεί. Καη ήηαλ δηθφ κνπ. Έκνηαδα λα θνηηάδσ καθξηά ή ζην κέιινλ, ζαλ θη εθείλα ηα αγάικαηα ησλ πξψησλ επνίθσλ. Αελ είρε φλνκα, δελ είρε ηίπνηα άιιν, αιιά ήηαλ εγψ. Μηα θπξία πιεζίαζε θαη είπε, «Κνηηάδεηο ην άγαικα ζνπ, δελ είλαη απηφ παξάλνκν ή θάηη ηέηνην»; «Θα έπξεπε λα είλαη,» είπα, «αιιά είλαη ην πξψην κνπ παξάπησκα, ίζσο ηε γιπηψζσ θηελά». «Βίλαη θαη αληηδενληνινγηθφ», είπε, «θαη ζηεξείηαη θηλέηζαο, λνκίδσ». «πκθσλψ καδί ζαο απφιπηα», είπα. «Φεχγσ ακέζσο, ιππάκαη. Γχξηζα πίζσ ζην παγθάθη κνπ. Ο άληξαο ήηαλ εθεί. «Ίζσο λα είζαη ήξσαο πνιέκνπ. Ίζσο λα έπεζεο ζηε κάρε», είπε. «Αελ ππεξέηεζα πνηέ ζηνλ ζηξαηφ», είπα εγψ. «Μπνξεί λα ίδξπζεο ηελ πφιε πξηλ ηξηαθφζηα ρξφληα» είπε. «Ώλ ην ‘θαλα, δελ ην ζπκάκαη πηα,» είπα. «Σξηαθφζηα είλαη πνιιά», είπε ηψξα, «κπνξεί λα μέραζεο». Έπηαζα λα μαλαηαΎδσ ηα πηηζνχληα. Ώ, λαη, ε ίδξπζε ηεο πφιεο… ια μαλάξρνληαλ ηψξα. Ήηαλ Σεηάξηε. Φηράιηδε, ην άινγν κνπ έκνηαδε λα — Σδέεκο Σέηη (κεηάθξαζε: ηξαηήο Υαβηαξάο)
[107]
Ο Νηφλαιλη Σδάζηηο (Donald Justice, 1925–2004) απφ ηελ Φιφξηληα ησλ ΖΠΑ, ήηαλ ζπγγξαθέαο, πνηεηήο θαη θαζεγεηήο θηινινγίαο.
Έλα γξάκκα Γξάθεηο φηη είζαη άξξσζηε, ζε ζχγρπζε. Σα δέληξα έμσ απ' ην παξάζπξν ηεο θάκαξαο πνπ ζνπ 'δσζαλ είλαη βξεγκέλα κε δάθξπα θάζε πξσί φηαλ ζε μππλνχλ γηα λα βγεηο απ' έλαλ χπλν πνπ πνηέ ηειείσο δελ έπεζεο, αθνχ έρεηο θάπνην φλεηξν θίλεζεο ζηνπο δξφκνπο ηνπ κπαινχ ζνπ πνπ ζηακαηάεη θαη μαλαξρίδεη θαη πάεη θαη δε ζηακαηάεη θακηά θνξά φιε λχρηα, φιε κέξα. Δ απηνθηλεηνπνκπή μεηπιίγεηαη κπξνζηά ζνπ ζαλ θεδεία θάπνηνπ δηάζεκνπ πνπ 'ρεηο καδί ηνπ θνηκεζεί, κηα δπν θνξέο. (Νέα θξίζε δαθξχσλ πγξαίλεη ηα θχιια, ηε ζειίδα). ζα εθζέζεηο ηηο πιεγέο ζνπ, ζα θαηεβάζεηο ηελ κπινχδα ζ' αλνηρηείο νιφθιεξε ζην λεαξφ γηαηξφ πνπ 'ρεη ηε δχλακε λα δίλεη ζπληαγέο, άδεηεο πνπ κνηάδεη λα ηνπ αξέζεηο... Κη έηζη πεξλάο κέζα ζηελ πφιε μαλά πάιη, αλάκεζα καο, βηαζηηθά πξνζπεξλάο ηα πγξά δέληξα θάπνηνπ πάξθνπ πξνο ηε γλσζηή δηαζηαχξσζε φπνπ έλα θαλάξη ζε πξνεηδνπνηεί λα κελ πεξάζεηο λα πεξηκέλεηο, φπσο πξηλ, κφλε... κα μαθληθά δέθα ρξφληα πην κεγάιε, εκεξσκέλε ηψξα, ιηγφηεξν ηξειή, ιηγφηεξν σξαία. Νηφλαιλη Σδάζηηο (κεηάθξαζε: Καηεξίλα Ώγγειάθε – Ρνπθ)
[108]
Ζ άξα Σεζληέτι (Sara Teasdale, 1884–1933) ήηαλ Ακεξηθαλίδα ιπξηθή πνηήηξηα. Γελλήζεθε ζην αηλ Ληνχο ηνπ Μηζνχξη. Σν 1917 ηηκήζεθε κε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ. Απηνθηφλεζε ζηα 47 ηεο.
Tα φλεηξα ηεο θαξδηάο κνπ Σα φλεηξα ηεο θαξδηάο θαη ηνπ λνπ κνπ, πεξλνχλ Σίπνηα δελ κέλεη καδί κνπ γηα πνιχ Βίρα φκσο απφ παηδί Σελ θξπθή παξεγνξηά ηνπ ηξαγνπδηνχ‘ Ώλ θάπνηε κ‘ αθήζεη θη απηφ Ώο βξσ ην ζάλαην θη αο κείλσ Με πξάγκαηα πνπ ε κεισδία ηνπο ηέιεησζε θαη μεράζηεθε αλ ηελ ρζεζηλή βξνρή.
Μφλε Βίκαη κφλε, ζε πείζκα ηνπ έξσηα, ε πείζκα φισλ φζσλ πήξα θαη έδσζα ε πείζκα φιεο ζνπ ηεο ηξπθεξάδαο Βίλαη θνξέο πνπ δελ είκαη επηπρηζκέλε πνπ δσ Βίκαη κφλε ιεο θαη ζηάζεθα ζηελ πην ςειή θνξθή ηνπ θνπξαζκέλνπ γθξίδνπ θφζκνπ Γχξσ κνπ κφλν ρηφλη πνπ ζηξνβηιίδεηαη Πάλσ κνπ αλνίγεηαη απέξαλην θελφ Με Γή θξπκκέλε θη νπξαλνχο θξπθνχο Καη κε κφλε ηελ πεξεθάληα ηεο ςπρήο κνπ Να κε γιηηψλεη απφ ηελ γαιήλε εθείλσλ Πνπ δελ είλαη κφλνη, έρνληαο πεζάλεη. άξα Σεζληέτι (κηθ: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ)
[109]
Ο Λψξελο Φεξιηλγθέηηη (Lawrence Ferlinghetti) γελλήζεθε ην 1919 ζηε Νέα Τφξθε. Δίλαη Ακεξηθαλόο δσγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο
Ο Κφζκνο είλαη σξαίν κέξνο γηα λα γελλεζείηε Ο θφζκνο είλαη σξαίν κέξνο γηα λα γελλεζείηε αλ δελ ζαο λνηάδεη πνπ ε επηπρία δελ είλαη πάληα θαη ηφζν δηαζθεδαζηηθή αλ δελ ζαο λνηάδεη κηα δφζε θφιαζεο πνπ θαη πνπ φηαλ φια πάλε θαιά γηαηί αθφκα θαη ζηνλ παξάδεηζν δελ ηξαγνπδνχλ φιε ηελ ψξα Ο θφζκνο είλαη σξαίν κέξνο γηα λα γελλεζείηε αλ δελ ζαο λνηάδεη πνπ κεξηθνί άλζξσπνη πεζαίλνπλ φιε ηελ ψξα ή έζησ απιψο ιηκνθηνλνχλ θάπνηεο ψξεο ζην θάησ-θάησ δελ πεηξάδεη αθνχ δελ είζηε εζείο Ώ, ν θφζκνο είλαη σξαίν κέξνο γηα λα γελλεζείηε αλ δελ ζαο πνιπλνηάδνπλ ιίγα ςφθηα κπαιά ζηηο ςειφηεξεο ζέζεηο ή κηα δπν βφκβεο πνπ θαη πνπ ζηα αλεζηξακκέλα ζαο πξφζσπα ή άιιεο ηέηνηεο απξέπεηεο απ‘ ηηο νπνίεο καζηίδεηαη ε θνηλσλία καο κε ηνπο δηαθεθξηκέλνπο άλδξεο ηεο θαη ηνπο θιεξηθνχο ηεο θαη ηνπο ινηπνχο αζηπθχιαθεο [110]
θαη ηηο δηάθνξεο θπιεηηθέο δηαθξίζεηο ηεο θαη ηηο θνηλνβνπιεπηηθέο αλαθξίζεηο ηεο θαη ηηο άιιεο δπζθνηιηφηεηεο πνπ ε ηξειή καο ζάξθα ζα θιεξνλνκήζεη Ναη ν θφζκνο είλαη ην θαιχηεξν κέξνο γηα έλα ζσξφ πξάγκαηα φπσο ην λα θάλεηο θνπηακάξεο θαη λα θάλεηο έξσηα θαη λα είζαη ιππεκέλνο θαη λα ηξαγνπδάο θηελά ηξαγνχδηα θαη λα έρεηο εκπλεχζεηο Λψξελο Φεξιηλγθέηηη Μεηάθξαζε: Ρνχκπε Θενθαλνπνχινπ
…θαη ην Έζλνο λα ιππάζηε πνπ δελ πςψλεη ηε θσλή παξά κνλάρα ζηελ πνκπή ηεο θεδείαο (Υαιίι Γθηκπξάλ) Οηθηίξεηε ην έζλνο πνπ νη άλζξσπνί ηνπ είλαη πξφβαηα θαη νη βνζθνί ηνπο ηνχο παξαπιαλνχλ Οηθηίξεηε ην έζλνο πνπ δελ πςψλεη ηε θσλή ηνπ παξά γηα λα επαηλέζεη ηνπο θαηαθηεηέο θαη λα αλαγλσξίζεη ηνλ ληαή ζαλ ήξσα θαη έρεη ζηφρν λα θπβεξλήζεη ηνλ θφζκν κε βία θαη βαζαληζηήξηα Οηθηίξεηε ην έζλνο πνπ δελ γλσξίδεη άιιε γιψζζα εθηφο απφ ηε δηθή ηνπ θαη άιινλ πνιηηηζκφ εθηφο απφ ηνλ δηθφ ηνπ. Οηθηίξεηε ην έζλνο πνπ ε αλάζα ηνπ είλαη ην ρξήκα θαη θνηκάηαη ηνλ χπλν ηνπ θαινθαγσκέλνπ. Οηθηίξεηε ην έζλνο - σ, νηθηίξεηε ηνπο αλζξψπνπο πνπ επηηξέπνπλ ηα δηθαηψκαηά ηνπο λα δηαβξψλνληαη θαη ηηο ειεπζεξίεο ηνπο λα αθαηξνχληαη. Υψξα κνπ, ηα δάθξπά ζνπ γιπθηά γε ηεο ειεπζεξίαο! Λψξελο Φεξιηλγθέηηη: Μεηάθξαζε Βηξήλε Ώ. ΐξεο
[111]
Ο Σδνλ Φιέηζεξ (John Gould Fletcher, 1886-1950) απφ ην Ληηι Ρνθ ηνπ Αξθάλζαο ήηαλ Ακεξηθαλόο πνηεηήο. Έγξαςε πνιινχο ηφκνπο πνηεκάησλ επεξεαζκέλνο αξρηθά απφ ηνλ γαιιηθφ ζπκβνιηζκφ θαη, ζηε ζπλέρεηα, απφ ηηο ηδέεο ηνπ Έδξα Πάνπλη. Απηνθηφλεζε ην 1950.
Άλνημε Σελ πξψηε ψξα, ήηαλ ζαλ θάπνηνο λα είπε "ήθσ." Σελ δεχηεξε ψξα, ήηαλ ζαλ θάπνηνο λα είπε "ΐγεο έμσ." Καη νη αζηεξηζκνί ηνπ ρεηκψλα πνπ είλαη ζαλ άηνλα βντδνκάηηα Έδπζαλ ζηνλ ιεπθφ βνξεηλφ νξίδνληα. Σελ ηξίηε ψξα, ήηαλ ζαλ θάπνηνο λα είπε, "Αηςάσ." Σελ ηέηαξηε ψξα φιε ε γε ήηαλ γαιήληα: Λίγν κεηά ηα ζχλλεθα μαθληθά ιηθλίζζεθαλ, ρακήισζαλ θαη μέζπαζαλ' Καη ε βξνρή πιεκκχξηζε ηελ θνηιάδα, ηνλ θάκπν θαη ηνλ ιφθν. Σελ πέκπηε ψξα, ηνλ ζξφλν θαηέιαβε ην ζθνηάδη' Σελ έθηε ψξα, ε γε ζείζηεθε θαη βφγθεμε ν αέξαο' Σελ έβδνκε ψξα, ν θξπκκέλνο ζπφξνο είρε ζπαξζεί' Σελ φγδνε ψξα, παξέδσζε ην πλεχκα θη ππέθπςε. Σελ έλαηε ψξα, ζθξάγηζαλ ην κλήκα' Καη ε γε βνπβάζεθε γηα ηξεηο ψξεο. Ώιιά ηελ δσδέθαηε ψξα, έλαο θαη κφλν θξίλνο βιάζηεζε ζην κηζνζθφηαδν, θαη ηνλ αθνινχζεζε κηα νιφθιεξε ζηξαηηά αλζέσλ. ***
Ώθηηλνβνιίεο ήκεξα δελ ζα 'ρεηο παξά έλα θαη κφλν ηξαγνπδάθη απφ κέλα, Βπεηδή κ' έρεη θαηαθηήζεη ε ιηαθάδα. Αελ ζα ην άιιαδα απηφ κε θαλέλα βαζίιεην. Βίκαη έλα ρειηδφλη πνπ θάλσ θχθινπο, Σν γαιάδην παληνχ κε γεκίδεη ραξά. Βίκαη έλα γιαξσκέλν ριννθνπηηθφ ηελ πην πξάζηλε ζθηά. Σδνλ Φιέηζεξ (κεηάθξαζε: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ)
[112]
Ο Ακεξηθαλόο πνηεηήο Ρφκπεξη Φξνζη (Robert Lee Frost, 1874-1963) γελλήζεθε ζην αλ Φξαλζίζθν. Έρεη ηηκεζεί ηέζζεξηο θνξέο κε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ.
ηακαηψληαο ζην δάζνο έλα ρηνληζκέλν δεηιηλφ Ννκίδσ φηη μέξσ πνηαλνχ δάζνο είλαη απηφ Κη φκσο ην ζπίηη ηνπ είλαη ζην ρσξηφ Έηζη δελ ζα κε δεη λα ζηακαηψ εδψ ην δάζνο ηνπ γεκάην απφ ρηφλη γηα λα δσ Σν κηθξφ κνπ άινγν κε ζεσξεί παξάινγν Οχηε κηα θάξκα θνληά αλάκεζα ζηα δέληξα θαη ζηελ παγσκέλε ιίκλε Σν πην ζθνηεηλφ απφγεπκα ηνπ ρξφλνπ είλαη ζηκά Σεο ζέιαο ηα θνπδνχληα ρηππά ζαλ λα κε ξσηά αλ ζθέθηνκαη ζσζηά Ο κφλνο άιινο ήρνο ν αγέξαο θαη νη ληθάδεο ηνπ ρηνληά Σν δάζνο είλαη σξαίν βαζχ θαη ζθνηεηλφ Ώιιά εγψ έρσ ππνζρέζεηο πνπ θξαηψ Καη ρηιηφκεηξα λα θάλσ πξηλ απνθνηκεζψ Καη ρηιηφκεηξα λα θάλσ πξηλ απνθνηκεζψ. Ρφκπεξη Φξνζη (απφδνζε ζηα ειιεληθά: Μαξία Ρνδνπνχινπ)
[113]
Σίπνηα ρξπζφ δελ παξακέλεη Σν πξψην πξάζηλν ηεο θχζεο είλαη ρξπζφ Δ πην δχζθνιε απφρξσζε ηεο Σν πξψηκν θχιιν ηεο ινπινχδη είλαη αιιά κφλν γηα κηα ψξα Μεηά ην θχιιν πέθηεη δίπια ζε θχιιν Έηζη ν παξάδεηζνο βπζίδεηαη ζηελ ζιίςε έηζη ε απγή πλίγεηαη ζηελ κέξα Σίπνηα ρξπζφ δελ παξακέλεη ***
Φσηηά θαη Πάγνο Κάπνηνη ιέλε πσο κε θσηηά ζα ηειεηψζεη ν θφζκνο Άιινη πάιη ιέλε πσο κε ηνλ πάγν ην ηέινο ζα έξζεη Έρσ δνθηκάζεη απφ επηζπκία θαη ηα δχν θαη έηζη ππνζηεξίδσ εθείλνπο πνπ ηελ θσηηά επλννχλ Ώιιά αλ ήηαλ ν θφζκνο δπν θνξέο λα ηειεηψζεη Ννκίδσ πσο έρσ αξθεηά ην κίζνο γλσξίζεη γηα λα μέξσ φηη ε θαηαζηξνθή απφ πάγν είλαη επίζεο ζπνπδαία θαη ζ‘ αξθνχζε ***
Σψξα θιείζ' ηα παξάζπξα Σψξα θιείζ' ηα παξάζπξα θαη θάλε ηα ιηβάδηα λα ζησπήζνπλ: Ώλ είλαη αλάγθε γηα ηα δέληξα, αο' ηα λα πεγαηλφξρνληαηΠνπιί ηψξα πηα δελ θειαεδεί θη αλ θειαεδεί Ώο πνχκε πσο έραζα. Θα πεξάζεη θαηξφο πξηλ θαλνχλ θαη πάιη νη βάιηνη Θα πεξάζεη θαηξφο πξηλ απ' ην πξψην πνπιί: Κιείζε ινηπφλ ηα παξάζπξα λα κελ αθνχο ηνλ άλεκν, Μφλν θνίηα ηα πάληα λ' αλεκνδέξλνληαη. Ρφκπεξη Φξνζη (κεηάθξαζε: Νίθνο Φσθάο)
[114]
O Ακεξηθαλφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο Νηέηβηλη Υέληεξζνλ (David Henderson) γελλήζεθε ην 1942 ζην Υάξιεκ ηεο Νέαο Τφξθεο. Σελ δεθαεηία ηνπ 1960 ίδξπζε ην Κίλεκα ησλ Μαχξσλ Καιιηηερλψλ.
Ώεηζαιέο (πάληα πξάζηλν) (Έλα ηξαγνχδη γηα ην ηξνπηθφ δάζνο) Πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν αεηζαιέο-αεηζαιέο πάληα πξάζηλν ΠΏΝΣΏ πξάζηλν πάληα πξάζηλν αεηζαιέο-αεηζαιέο Σν δάζνο κε ηα πξάζηλα θπηά ηεο αηψληαο βξνρήο ……………………………………………………………. ν ζάλαηνο ησλ αεηζαιψλ θπιινβφισλ πιαηχθπιισλ γηα βνζθνηφπηα άξξσζησλ βννεηδψλ γηα εμαγσγή γηα θηίζκαηα κε θνηκηζκέλα νλφκαηα γηα ην κπφνπιηλγθ γηα minimarket γηα ράκπνπξγθεξ ψζπνπ θηάλεη ην κάηη αεηζαιή-αεηζαιή ζπγθξνηήκαηα ζπηηηψλ κε ζηπι New England θνκκάηηα γεο θαη δξνκάθηα θαηά κήθνο ηεο Pan-American Highway απφ ηνλ Ώκαδφλην γηα λα ηθαλνπνηήζεη ηηο νηθνλνκίεο ηεο επεηξσηηθήο γεο ηνπ βνξξά ε ίδηα ξφηα φπσο ησλ πινίσλ κε ηνπο ζθιάβνπο δψα ζθιαβσκέλα γε ζθιαβσκέλε δέληξα ζθιαβσκέλα πνιίηεο ζθιαβσκέλνη ζπκκεηέρνληαο ππξεησδψο ……………………….. Σν δάζνο κε ηα πξάζηλα θπηά ηεο αηψληαο βξνρή έμσ ε Fordlandia Belterra - αξραία Ώκαδνλία φπνπ νη θαηαθηεηέο θαη νη επηρεηξεκαηίεο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο αλακεηγλχνληαη ζηελ ηζηνξία θαηαζηξέθνληαο ηνλ πινχηνπ γηα ην θέξδνο θαηαζηξέθνληαο ηνπο ηζαγελείο γηα λα έρνπλ εξγαδνκέλνπο πνπ θαηαζηξέθνπλ έλα πιαλήηε γηα κηα πεξηνπζία ………………………………………….. πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Otomac ζην δέιηα ηνπ πνηακνχ Οξηλφθν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο ηζαγελείο Conibo αεηζαιή θπιινβφια πιαηχθπιια πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Kuikuro, ηνπο Warao [115]
αεηζαιή θπιινβφια πιαηχθπιια πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Bakairi, ηνπο Aquaruna αεηζαιή θπιινβφια πιαηχθπιια πάληα πξάζηλν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο ηζαγελείο Μάγηα Λαθαληφλα ζηελ Σζηάπαο, Μεμηθφ αεηζαιή θπιινβφια πιαηχθπιια πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Panare ηεο ΐελεδνπέιαο πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Chacobo ηεο ΐνιηβίαο αεηζαιή θπιινβφια πιαηχθπιια πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πνπ πξνζηαηεχεη ηηο θπιέο Banjaresco θαη Batak ηεο νπκάηξαο, ηνπο Penan ηνπ ΐφξλεν πνπ πξνζηαηεχεη ηνπο Binga Pygmy, Budu θαη ην Biri ζην δάζνο Εηνχξη θπιινβφια κε πιαηηά θχιια πνπ πξνζηαηεχεη ηα campesinos ηνπ Ώκαδνλίνπ ……………………………………………….. ζε θάζε θσκφπνιε πφιε θαη ρσξηφ ζηηο Δλσκέλεο Πνιηηείεο ηα ζπίηηα απφ ην ηξνπηθφ δάζνο ην βνδηλφ θξέαο απφ ην ηξνπηθφ δάζνο καφλη γηα fast food έμη γήπεδα πνδνζθαίξνπ απφ ην ηξνπηθφ δάζνο πνπ θαίγεηαη θάζε 60 δεπηεξφιεπηα γηα ηελ εμαγσγή μπιείαο γηα θάξβνπλν γηα νδνληνγιπθίδεο γηα βνζθή γηα ράκπνπξγθεξ ησλ 99 ζελη σο εθεί πνπ θηάλεη ην κάηη γήπεδα πνδφζθαηξνπ κνζράξηα γηα fast food ζήςε ζην ζχζηεκα γηα ηε δηάζεζε ησλ απνβιήησλ ησλ πφιεσλ θαη ησλ ρσξηψλ αζψσλ θαηά κήθνο ησλ δξφκσλ θαη ησλ εζληθψλ νδψλ ηεο Καιηθφξληαο πνπ απιψλνληαη επάλσ πξνο ην βνξξά κεηαμχ ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ - δέληξα Sequoia, θσλνθφξα θπιινβφια πιαηχθπιια πνπ βιέπσ λα θηλνχληαη κπξνζηά κνπ, δίπια κνπ, πίζσ κνπ γηα πάληα πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν πάληα πξάζηλν Νηέηβηλη Υέληεξζνλ
[116]
Ο Λάλγθζηνλ Υηνπδ (Langston Hughes, 1902-67) απφ ην Μηζνχξη, ήηαλ Αθξνακεξηθαλφο πνηεηήο, απφ ηνπο πην εκπλεπζκέλνπο ηεο Ακεξηθήο.
Φνβηζκέλνη Κιαίκε αλάκεζα ζηνπο νπξαλνμχζηεο φπσο ζξελνχζαλ νη πξφγνλνί καο αλάκεζα ζηα θνηληθφδεληξα ηεο Ώθξηθήο. Γηαηί είκαζηε κφλνη, είλαη λχρηα θαη θνβφκαζηε. Λάγθζηνλ Υηνπδ κεηάθξαζε: Λ. Καξαπαλαγηψηεο
Eίκαη ν καχξνο αδειθφο ηαλ έρνπκε επηζθέςεηο κε ζηέιλνπλ λα θάσ ζηελ θνπδίλα, κα εγψ γειψ, ηξψσ γεξά θαη δπλακψλσ. Ώχξην ζα θαζίζσ θη εγψ ζην ηξαπέδη φηαλ ζα έρνπκε επηζθέςεηο. Καλείο δε ζα ηνικήζεη λα κνπ πεη «πάλε λα θαο ζηελ θνπδίλα». Άιισζηε ζα δνχλε πφζν φκνξθνο είκαη θαη ζα ληξαπνχλ. Λάλγθζηνλ Υηνπδ Μεηάθξαζε: Νηίλνο Υξηαζηηαλφπνπινο
[117]
Ο Σδαθ Υίξζκαλ (Jack Hirschman) γελλήζεθε ην 1933 ζηε Νέα Τφξθε. Δίλαη Ακεξηθαλφο πνηεηήο θαη πνιηηηθφο αθηηβηζηήο. Έρεη εθδψζεη πεξηζζφηεξα απφ πελήληα βηβιία πνίεζεο θαη δνθηκίσλ.
Μνλνπάηη Πήγαηλε ζηελ ζπαζκέλε ζνπ θαξδηά. αλ λνκίδεηο φηη δελ έρεηο κία, πάξε. Γηα λα ηελ πάξεηο, λα είζαη εηιηθξηλήο. Μάζε ηελ εηιηθξίλεηα ησλ ζθνπψλ, αθήλνληαο λα κπνπλ ζηε δσή, γηαηί δελ κπνξείο, πξαγκαηηθά, λα θάλεηο δηαθνξεηηθά. Ώθφκε θαη ελψ πξνζπαζείο λα μεθχγεηο, αο ηελ λα ζε πάξεη θαη λα ζε ηζαθίζεη φπσο έλα γξάκκα ζηαικέλν φπσο κηα πνηλή ζην κέζα πνπ πεξίκελεο φιε ζνπ ηε δσή αλ θαη δελ έρεηο θάλεη ηίπνηα. Ώο ηελ λα ζε ζηείιεη. Ώο ηελ λα ζε ζπάζεη, θαξδηά. Έρνληαο κηα ζπαζκέλε θαξδηά είλαη ε αξρή ηεο θάζε αιεζηλή απνδνρή. Σν απηί ηεο ηαπεηλφηεηαο αθνχεη πέξα απφ ηα θάγθεια. ΐιέπεηο ηα θάγθεια λα αλνίγνπλ. Νηψζε ηα ρέξηα ζνπ ζηνπο γνθνχο ζνπ, ην ζηφκα ζνπ πνπ αλνίγεη ζαλ κηα κήηξα δίλνληαο δσή ζηε θσλή ζνπ γηα πξψηε θνξά. Πήγαηλε ηξαγνπδψληαο λα αλεκίζεηο ζηε δφμα λα είλαη εθζηαηηθά απιφο. Γξάςε πνίεζε. Σδαθ Υίξζκαλ (κεηάθξαζε απφ ηα Εηαιηθά: Κσλ. Κνθνινγηάλλεο)
[118]
01.10. Καλαδάο Ζ Μάξγθαξεη Άηγνπλη (Margaret Atwood) γελλήζεθε ην 1939 ζηελ Οηάβα ηνπ Καλαδά. Δίλαη δηάζεκε ζπγγξαθέαο, πνηήηξηα, θξηηηθφο. Γηα ηε δνπιεηά ηεο θαη θπξίσο γηα ηα αζηπλνκηθά ηεο κπζηζηνξήκαηα έρεη θεξδίζεη πνιιά βξαβεία.
Εαλνπάξηνο Κξνπζηή επσδηά άζπξσλ λαξθίζζσλ: Εαλνπάξηνο, ρηφλη παληνχ. Παγψλνπλ νη ζσιήλεο απ‘ ην θξχν. Σα ζθαιηά ηεο εηζφδνπ γιηζηξάλε. Πξνζνρή! Σε λχρηα ην ζπίηη ηξίδεη. Έκπαηλεο θη έβγαηλεο θαηά βνχιεζε, φκσο ηέηνηα επνρή έκελεο κέζα, επηξαθήο κέζα ζηε γνχλα ζνπ, λεθξνζάθηε. Ολεηξεπφζνπλα ήιην, καθειεκέλα ζπνπξγίηηα, καχξε γάηε πνπ δελ είζαη πηα εδψ. Ώλ, αλ, κπνξνχζεο λα γπξίζεηο πίζσ απ‘ ην πνηάκη φπνπ ηα ινπινχδηα έρνπλ παγψζεη, απφ ην δάζνο φπνπ δελ ππάξρεη ηίπνηα λα θαο, αλ κπνξνχζεο λα κπεηο πάιη κέζα, απ‘ ην παξάζπξν πνπ ‘ρεη πηάζεη πάγν, πάιη κέζα απφ ηνλ θιεηδσκέλν αεξαγσγφ. Μάξγθαξεη Άηγνπλη Μεηάθξαζε: Μαξία Σζάηζνπ
[119]
Ζ Αλ Κάξζνλ (Anne Carson) γελλήζεθε ην 1950 ζην Σνξφλην. Δίλαη Καλαδή πνηήηξηα, δνθηκηνγξάθνο θαη θαζεγήηξηα θιαζζηθψλ γισζζψλ ζε παλεπηζηήκηα ηνπ Μφληξεαι θαη ησλ ΖΠΑ.
Ώπηή Μέλεη ζε κηα ζηέξθα γε ηνπ Νφηνπ. Μέλεη κφλε. Δ άλνημε αλνίγεη ζαλ ιεπίδα εθεί. Σαμηδεχσ φιε κέξα ζε ηξέλα θαη θέξλσ πνιιά βηβιίακεξηθά γηα ηε κεηέξα κνπ, κεξηθά γηα κέλα αλάκεζά ηνπο θαη ηα Άπαληα ηεο Έκηιπ Μπξνληέ. Ώπηή είλαη ε αγαπεκέλε κνπ ζπγγξαθέαο. Καη ν βαζηθφο θφβνο κνπ επίζεο, πνπ έρσ ζθνπφ λ' αληηκεησπίζσ. πνηε επηζθέπηνκαη ηε κεηέξα κνπ είλαη ιεο θαη γίλνκαη ε Βκηιπ Μπξνληέ, ε κνλαρηθή δσή κνπ κε πεξηζηνηρίδεη ζαλ ζηέξθα γε, ην άραξφ κνπ ζψκα λα βαξππαηεί ζηα ιαζπνηφπηα κε κηα αίζζεζε κεηάπιαζεο πνπ ζβήλεη ζαλ πιεζηάζσ ηελ είζνδν ηεο θνπδίλαο. Πνην θξέαο είλαη, Έκηιπ, πνπ ρξεηαδφκαζηε; Ώλ Κάξζνλ (κεηάθξαζε: Βπηπρίαο Παλαγηψηνπ)
[120]
Ο Δκίι Νειιηγθάλ (Émile Nelligan, 1879-1941) απφ ην Μφληξεαι ηνπ Καλαδά ήηαλ γαιιφθσλνο πνηεηήο. Δπεξεάζηεθε απφ πνηεηέο φπσο νη Μπσληιαίξ, Βεξιαίλ θαη ν Πφε. Μεηά ηνλ ζάλαηφ ηνπ, ε πνίεζή ηνπ έγηλε εμαηξεηηθά δεκνθηιήο. Σν 1979 θαζηεξψζεθε ην Βξαβείν Δκίι Νειιηγθάλ πνπ δίλεηαη εηεζίσο ζε έλα ηαιαληνχρν γαιιφθσλν πνηεηή ηεο Βνξείνπ Ακεξηθήο.
Καινθαηξηλφ ζθίηζν Ώιεζηλά, είλαη θνκςφο ζην θαηλνχξην ηνπ ξάζν, απηφο ν αγαπεκέλνο κηθξφο θνπζθνκάγνπινο εγνχκελνο γηα ηνλ νπνίν ην θαιφ ηξαπέδη αζθεί αζψεο έιμεηο... Σν νλεηξεχεηαη θαιπκκέλνο θάησ απ' ηνλ ζθηεξφ πιάηαλν. ήκαλε κεζεκέξη. Καηακεζήο η' νπξαλνχ θακαξψλεη ν ήιηνο, θαη ν θχξηνο βηθάξηνο, ηη ζθαλδαιψδεο πνξηξαίην! Ώπνθνηκήζεθε, νινζηξφγγπινο, ζηελ πξαζηλάδα, αθεξεκέλνο, ζθεπηφκελνο ηηο κεγάιεο ακαξηίεο θάπνηαο εξσκέλεο. Έξρνληαη απ' ηελ θνπδίλα... θαη, θάησ απ' ηελ άζπξε θνπξηίλα, ε Μπιαλο ζπξψρλεη ηνλ Μηζέι, ηελ Λνπίδ, ηνλ εθθιεζάξε, θη φινη ηνπο λα ηα θνπαλάλε μεζπάδνληαο ζε γέιηα. κσο, ν εγνχκελνο, ρσξίο θαζφινπ λα κέκθεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ, ηεληψλεηαη θαη κνπξκνπξίδεη κ' έλα ζετθφ ρακφγειν πσο, παξ' φια απηά, ν Αηφλπζνο ήηαλ θαιφο ρξηζηηαλφο. Βκίι Νειιηγθάλ
[121]
Υεηκεξηλή βξαδηά Ώρ! πψο ρηφληζε ην ρηφλη! Σν ηδάκη κνπ είλαη έλα πεξηβφιη πάρλεο. Ώρ! πψο ρηφληζε ην ρηφλη! Ση είλαη ν ζπαζκφο ηνπ λα δεηο κπξνζηά ζηνλ πφλν πνπ έρσ, πνπ έρσ. ιεο νη ιηκλνχιεο θείηνληαη παγσκέλεο. Δ ςπρή κνπ είλαη καχξε! Πψο δσ; Πνχ πεγαίλσ; ιεο νη ειπίδεο θείηνληαη παγσκέλεο. Βίκαη ε θαηλνχξηα Ννξβεγία απ' φπνπ νη μαλζνί νπξαλνί θχγαλε. Κιάςηε, πνπιηά ηνπ Φιεβάξε, ζηελ απαίζηα αλαηξηρίια ησλ πξαγκάησλ, θιάςηε, πνπιηά ηνπ Φιεβάξε, θιάςηε ηα δάθξπά κνπ, θιάςηε ηα ηξηαληάθπιιά κνπ, ζηα θιαξηά ηεο θνπκαξηάο. Ώρ! πψο ρηφληζε ην ρηφλη! Σν ηδάκη κνπ είλαη έλα πεξηβφιη πάρλεο. Ώρ! πψο ρηφληζε ην ρηφλη! Ση είλαη ν ζπαζκφο ηνπ λα δεηο κπξνζηά ζηελ αλία πνπ έρσ, πνπ έρσ... Βκίι Νειιηγθάλ
[122]
Ο Άιληελ Νφνπιαλη (Alden Albert Nowlan 1933-83) απφ ηε Νέα θσηία, ήηαλ Καλαδόο πνηεηήο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πεδνγξάθνο.
Δ εθηέιεζε Σν βξάδπ πνπ ζα γηλφηαλ ε εθηέιεζε θάπνηνο ζηελ πφξηα κε πήξε γηα ηνλ ηαηξνδηθαζηή. «Αεκνζηνγξάθνο», είπα. Ώιιά δελ θαηάιαβε θαη κε πήγε αιινχ, ζ‘ έλα άιιν δσκάηην φπνπ ν έπαξρνο κε ραηξέηεζε: «Ώξγήζαηε, Παπά». «Κάλεηε ιάζνο», ηνπ είπα. «Σχπνο». «Ναη, βέβαηα, Ώηδεζηκφηαηε Σχπε». Καηεβήθακε κηα ζθάια. «Ώ, θχξηε Έιιηο», είπε ν Ώληηπξφζσπνο. «Σχπνο!» θψλαμα. Μα απηφο ζπξψρλνληαο κε πέξαζε απφ κηα καχξε θνπξηίλα. Σα θψηα ήζαλ ηφζν δπλαηά πνπ δελ έβιεπα ηα πξφζσπα ησλ αλζξψπσλ πνπ θάζνληαλ απέλαληί κνπ. Ώιιά, «Αφμα ησ Θεψ», ζθέθηεθα «απηνί κε βιέπνπλ!» «Κνηηάμηε!» θψλαμα. «Κνηηάμηε ην πξφζσπφ κνπ! Αε κε γλσξίδεη θαλείο;» Σφηε κνπ θφξεζαλ κηα θνπθνχια ζην θεθάιη. «Μελ θάλεηο πην δχζθνιε ηε δνπιεηά καο», ςηζχξηζε ν δήκηνο. Alden Nowlan Μεηάθξαζε: Διίαο Κπδεξάθνο
[123]
Ο Ρέπκνλη νχζηεξ (Raymond Souster, 1921-2012) απφ ην Οληάξην, ήηαλ Καλαδόο πνηεηήο. Έρνπλ εθδνζεί πεξηζζφηεξνη απφ πελήληα ηφκνη πνηεκάησλ ηνπ.
Βθεί πνπ ηα γαιάδηα άινγα Ο δξφκνο είλαη ήζπρνο, ν ζφξπβνο πνπ αθνπγφηαλ απ‘ ηνλ ηνίρν έπαςε, ην γαηάθη θνπινπξηάζηεθε ζηελ θαξέθια, ην ξαδηφθσλν έθιεηζε, η‘ άδεηα κπνπθάιηα γηα ην γάια έμσ απ‘ ηελ πφξηα. Καη ηψξα κνλάρα ν χπλνο θαη φλεηξα θαη ζθέςεηο ηνπ χπλνπ. Οχηε θη ν έξσηαο δε καο θξαηάεη μάγξππλνπο απφςε θαζψο βπζηδφκαζηε ζ‘ απηή ηελ παξάμελε ρψξα φπνπ ηα γαιάδηα άινγα αλαζεθψλνπλ ην θεθάιη ηνπο ρσξίο θαβαιάξεδεο θη ππεξήθαλα. Ρέπκνλη νχζηεξ
[124]
Ο Καλαδόο πνηεηήο Μαξθ ηξαλη (Mark Strand, 1934-2014) γελλήζεθε ζην λεζί Πξηλο Έληνπαξλη ηνπ Καλαδά, αιιά έδεζε θαη δεκηνχξγεζε ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο. πνχδαζε δσγξαθηθή θαη ινγνηερλία. Σν 1999 ηηκήζεθε κε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ.
H δσή κνπ Δ ηεξάζηηα θνχθια πνπ είλαη ην ζψκα κνπ αξλείηαη λα πςψζεη ην αλάζηεκά ηεο. Βίκαη ην παηρλίδη ησλ γπλαηθψλ. Δ κεηέξα κνπ κε ππνζηχισζε γηα ηνπο θίινπο ηεο Μίια, κίια, ηθέηεςε. Κνχλεζα ην ζηφκα κνπ, αιιά ιέμεηο δελ βγήθαλ. Δ γπλαίθα κνπ κε θαηέβαζε απφ ην ξάθη. Ξάπισζα ζηελ αγθαιηά ηεο. Τπνθέξνπκε ηελ αζζέλεηα ηνπ εαπηνχ, ςηζχξηζε. Καη μάπισζα εθεί βνπβφο. Σψξα ε θφξε κνπ, κνπ δίλεη έλα πιαζηηθφ κε βξεθηθά γεκάην λεξφ. Βίζαη ην αιεζηλφ κνπ κσξφ, ιέεη. Καθφκνηξν παηδί! Κνηηάδσ κέζα ζηνπο θαθέ θαζξέθηεο ησλ καηηψλ ηεο θαη βιέπσ ηνλ εαπηφ κνπ λα θζίλεη, λα βνπιηάδεη ζε έλα βάζνο πνπ απηή δελ μέξεη φηη είλαη εθεί. Με θνκκέλε αλάζα δελ ζ' αλαηείισ μαλά. πλεζίδσ ηνλ ζάλαηφ κνπ. Δ δσή κνπ είλαη κηθξή θαη γίλεηαη φιν θαη κηθξφηεξε. Ο θφζκνο είλαη πξάζηλνο. Σίπνηα δελ είλαη ην παλ. Μαξθ ηξαλη
[125]
01.11. Κνινκβία Ζ Μαξία Μεξζέληεο Καξάλζα (María Mercedes Carranza, 19452003) απφ ηελ Μπνγθνηά ηεο Κνινκβίαο, ήηαλ εθδφηξηα θαη πνηήηξηα. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 58 εηψλ.
Δ παηξίδα Ώπηφ ην ζπίηη κε ηνπο νγθψδεηο απνηθηαθνχο ηνίρνπο θαη έλα αίζξην ηνπ 19νπ αηψλα κε αδαιέεο έρεη ζξπκκαηηζηεί εδψ θαη αξθεηνχο αηψλεο. αλ ηίπνηα λα κε ζπκβαίλεη θφζκνο πάεη θη έξρεηαη απφ ην έλα γθξεκηζκέλν δσκάηην ζην άιιν, θάλεη έξσηα, ρνξεχεη, γξάθεη γξάκκαηα. θαίξεο ζθπξίδνπλ ζπρλά ή κήπσο είλαη ν αέξαο πνπ ζθπξίδεη κέζα απ' ηελ ηξχπα ηεο θαηεζηξακκέλεο νξνθήο. ' απηφ ην ζπίηη νη δσληαλνί θνηκνχληαη κε ηνπο πεζακέλνπο αληηγξάθνπλ ηηο ζπλήζεηεο ηνπο, κηκνχληαη ηνπο κνξθαζκνχο ηνπο, θη φηαλ ηξαγνπδνχλ, πκλνχλ ηηο απνηπρίεο ηνπο. Σα πάληα είλαη εξείπηα ζ' απηφ ην ζπίηη νη αγθαιηέο θαη ε κνπζηθή γθξεκίδνληαη, ην πεπξσκέλν, θάζε πξσί, ην γέιην είλαη εξείπηα, ηα δάθξπα, ε ζησπή, ηα φλεηξα. Σα παξαζχξηα ζπκίδνπλε θαηεζηξακκέλα ηνπία ζάξθα θαη ζηάρηε αλαθαηεχνληαη ζηα πξφζσπα ζηα ζηφκαηα νη ιέμεηο αλακηγλχνληαη κε ην θφβν. ' απηφ ην ζπίηη είκαζηε φινη ζακκέλνη δσληαλνί. Μαξία Μεξζέληεο Καξάλζα (κεηάθξαζε: Γηάλλεο Καξαηδφγινπ)
[126]
Καβαθηθφ Δ επηζπκία εκθαλίδεηαη απ' ην πνπζελά, Ώπ' νπνπδήπνηε, κε ηελ φπνηα επθαηξία. ηελ θνπδίλα, πεξπαηψληαο ζην δξφκν. Ώξθεί έλα βιέκκα, κηα ρεηξνλνκία, κηα επαθή σζηφζν δχν ζψκαηα έρνπλ θη απηά ην γηφκα ηνπο ηε ξνπηίλα ηνπ έξσηά ηνπο θαη ηα φλεηξά ηνπο ηηο νηθείεο ρεηξνλνκίεο κέρξη ηελ ηειηθή πηψζε. Σα ρακφγεια ζβήλνπλ, παξακνξθψλνληαη, ζηα ρείιηα έξρνληαη ζηάρηεο θαη θίινο ε θαηαθξφληα. Σα ζψκαηα έρνπλ ην ζάλαηφ ηνπο ην έλα πξνο ην άιιν. Ώξθεί ε ζησπή.
Πιεγή Θα ζαο θαηαδηψθσ ζηνπο αηψλεο ησλ αηψλσλ. Αελ ζα αθήζσ πέηξα πνπ λα κε θνπλήζσ θη νχηε ηα κάηηα κνπ ζηνλ νξίδνληα ρσξίο λα αο θνηηνχλ. Οπνπδήπνηε κηιάεη ε θσλή κνπ ζα θηάλεη ρσξίο ζπγρψξεζε ζη' αθηηά ζαο θαη ηα βήκαηα κνπ ζα 'λαη πάληνηε κεο ζηνλ ιαβχξηλζν πνπ ρηίζαλ ηα δηθά ζαο. Βθαηνκκχξηα απγέο θαη δεηιηλά ζα πεξάζνπλ λεθξνχο ζα αλαζηήζνπλ θαη ζα γπξίζνπλ λα πεζάλνπλ θαη ζα 'ζηε εθεί: θφλε, ζειήλε, ηίπνηε, πξέπεη λα ζαο ζπλαληήζσ. Μαξία Μεξζέληεο Καξάλζα
[127]
Ο Υνζέ ίιβα (José Asunción Silva, 1865-1896) ήηαλ πνηεηήο απφ ηε Κνινκβία. Θεσξείηαη ν ζεκειησηήο ηνπ Ηζπαλνακεξηθαληθνχ κνληεξληζκνχ. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 31 εηψλ.
Σν θαθφ ηνπ αηψλα Ο πειάηεο Γηαηξέ κνπ, κηα απνζάξξπλζε ηεο δσήο πνπ βαζηά κνπ γελληέηαη θαη ξηδψλεη, ηνπ αηψλα ην θαθφ, θαθφ ηνπ ΐέξζεξνπ, ηνπ Ρφιηα, ηνπ Μαλθξέδνπ, ηνπ Λενπάξληη. Μηα θνχξαζε απ' ην θάζε ηη, κηα απφιπηε ηνπ αλζξψπνπ πεξηθξφλεζε, κηα αηέξκνλε άξλεζε ηνπ ζθνπνχ ηεο χπαξμεο, ηνπ δαζθάινπ κνπ νπελxάνπεξ άμηα' κηα δηάζεζε θαθή πνπ κεγαιψλεη κε ην βαζαληζηήξην ηεο αλάιπζεο... ... ... Υνζέ ίιβα (κηθ: Διίαο Μαηζαίνπ)
ηελαγκφο Ώλ ζηηο αλακλήζεηο ζνπ δεηο θάπνηε κεζ' ζηελ αριχ ηνπ παξειζφληνο λα μεπεηάγεηαη ε ζιηβεξή κνπ ζχκεζε κηζνζβεζκέλε πηα απ' ηνλ ρξφλν, ζπιινγίζνπ πσο ήζνπλ πάληα ιαρηάξα κνπ θαη αλ ε κλήκε κηαο αγάπεο ηφζν ζείαο ζπγθηλήζεη ηελ θαξδηά ζνπ' ζθεπάζεη κε ζχλλεθα ηνλ νπξαλφ ζνπ, γεκίζεη κε δάθξπα ηα γαιάδηα ζνπ κάηηα' σ! κε κε ςάμεηο εδψ ζηε γε πνπ έδεζα, πνπ πάζxηζα αιιά ζην βαζίιεην ησλ κλεκάησλ πνπ βξίζθεηο γαιήλε θαη αλάπαπζε! Υνζέ ίιβα (κηθ: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ)
[128]
Ο Γάξην Υαξακίγην (Darío Jaramillo Agudelo) γελλήζεθε ην 1947. Δίλαη πνηεηήο απφ ηελ Κνινκβία.
Μηα κέξα Μηα κέξα ζα ζνπ γξάςσ έλα πνίεκα πνπ δε ζα κηιάεη γηα ηνλ αέξα ή γηα ηε λχρηα έλα πνίεκα ρσξίο ηα νλφκαηα ησλ ινπινπδηψλ, ρσξίο γηαζεκηά ή καλφιηεο. Μηα κέξα ζα γξάςσ έλα πνίεκα ρσξίο πνπιηά νχηε πεγέο, έλα πνίεκα πνπ ζ‘ απνθεχγεη ηε ζάιαζζα θαη δε ζα θνηηάδεη ηα‘ άζηξα. Μηα κέξα ζα ζνπ γξάςσ έλα πνίεκα πνπ ζα κηιάεη κφλν γηα ην ράδη ζην δέξκα ζνπ θαη ηα κεηαθξάδεη ηε καηηά ζνπ ζε ιέμεηο. Υσξίο ζπγθξίζεηο, ρσξίο κεηαθνξέο, κηα κέξα ζα γξάςσ έλα πνίεκα πνπ ζα έρεη ην άξσκά ζνπ, έλα πνίεκα κε ηνπο παικνχο ηεο θαξδηάο ζνπ, κε ηε ζπλζιηπηηθή πεξίπηπμε ησλ ρεξηψλ ζνπ. Μηα κέξα ζα ζνπ γξάςσ έλα πνίεκα, ην ηξαγνχδη ηεο επηπρίαο κνπ. Αάξην Υαξακίγην (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[129]
Ο Ρανχι Γθφκεο Υάηηλ (Raul Gomez Jattin, 1945-97) ζπνχδαζε λνκηθή ζηελ Μπνγθνηά. Θεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο Κνινκβίαο. Έπαζρε απφ ζρηδνθξέλεηα θαη απηνθηφλεζε πέθηνληαο ζηηο ξφδεο ελφο ιεσθνξείνπ.
Δ δηάςεπζε Ώρ, δχζηπρνη γνλείο Πφζε εμαπάηεζε επέθεξε ζην επγελέο ζαο γήξαο ν γηνο ν λεφηεξνο, ην ζηεξλνπνχιη, θη ν πην έμππλνο. Ώληί γηα ζεβάζκηνο δηθεγφξνο λαξθνκαλήο μαθνπζηφο Ώληί γηα ιαηξεπηφο ζχδπγνο γεξνληνπαιίθαξν θαρχπνπην Ώληί γηα παηδηά θάκπνζα πνηήκαηα ελδεή Γηα πνηα ακαξηία ηξνκεξή λα εμηιεψλεηαη ην ειηθησκέλν εηνχην δεχγνο ην αμηφηηκν; Ώδχλαην λα θαηνλνκαζηεί; ΐέβαην είλαη πσο ν παηέξαο ηνχ κίιεζε, παηδί αθφκα, γηα ειεπζεξία Γηα ηε ζπνπδαηφηεηα ελφο Ολνξέ ληε Μπαιδάθ Γηα ην «Σξαγνχδη ηεο βαζεηάο δσήο» Αίρσο λα ζπλεηδεηνπνηεί ην ηη δηέπξαηηε Ρανχι Γθφκεο Υάηηλ
Τπεξαζπίδνληαο ηνλ εαπηφ κνπ Πξηλ ηα ζθεπηηθά ηνπ ζπιάρλα θαηαζπαξάμεηε Πξηλ ηνλ πξνζβάιεηε κε ιφγηα θαη κε έξγα Πξηλ ηνλ εμνληψζεηε Ώπνηηκήζηε ηνλ ηξειφ Σελ αλαληίξξεηή ηνπ θιίζε ζηελ πνίεζε Σν δέληξν ηνπ πνπ κεγαιψλεη γχξσ απ¢ ην ζηφκα Με ηηο ξίδεο πιεγκέλεο ζηα νπξάληα. Ώπηφο καο αληηπξνζσπεχεη ελψπηνλ ηνπ θφζκνπ κε ηελ επψδπλε επαηζζεζία ηνπ ζαλ ζε γέλλα. Ρανχι Γθφκεο Υάηηλ
[130]
Πηζαλφ πνξηξέην ηνπ Κ.Π.Καβάθε ζηα 19 ηνπ ρξφληα Σε λχρηα απηή ζε ηξεηο ηειεηέο επηθίλδπλεο ζα βπζηζηεί Σνλ έξσηα κεηαμχ αλδξψλ Σν θάπληζκα λαξθσηηθψλ Καη ηε ζχλζεζε πνηεκάησλ Ώχξην ζα ζεθσζεί πεξαζκέλν κεζεκέξη Με ηα ρείιε ηζαθηζκέλα Κφθθηλα ηα κάηηα Κη άιιε κηα θφιια γηα ερζξφ Θα πνλνχλ ηα ρείιε απφ ηα ηφζα ηα θηιηά Θα θαίλε ηα κάηηα ζαλ θαχηξεο ηζηγάξσλ Κη εθείλν ην πνίεκα νχηε θαλ ζα αξζξψλεη ηνλ πφλν ηνπ
Πεξί απηνχ πνπ είκαη ¢ απηφ ην ζψκα φπνπ ήδε ε δσή λπρηψλεη δσ εγψ ηνκάρη πιαδαξφ, ε θεθαιή γπκλή Λίγα δφληηα Καη κέζα εγψ ζαλ θαηάδηθνο Βίκαη κέζα θη εξσηεπκέλνο είκαη θη είκαη γέξνο Σνλ πφλν κνπ εξκελεχσ κε ηελ πνίεζε θαη ην απνηέιεζκα ηδηαηηέξσο νδπλεξφ θσλέο πνπ αλαγγέιινπλ: ηδνχ, νη θφβνη ζνπ θαηαθζάλνπλ Φσλέο ζπαζκέλεο: ήδε πέξαζαλ νη κέξεο ζνπ Δ πνίεζε είλαη ε κφλε ζχληξνθνο ζπλήζηζε ζηηο καραηξηέο ηεο γηαηί είλαη ε κφλε. Ρανχι Γθφκεο Υάηηλ [131]
Έθθιεζε Οη θάηνηθνη ηνπ ηφπνπ κνπ άλζξσπνο ιελ πσο είκαη αλππφιεπηνο θη επηθίλδπλνο Καη δελ έρνπλ θη άδηθν Ώλππφιεπηνο θη Βπηθίλδπλνο Έηζη κε θαηάληεζαλ ε πνίεζε θη ν έξσηαο Ώμηφηηκνη θχξηνη ζπκπνιίηεο Μείλεηε ήζπρνη θαζψο κφλν εκέλα ζπλεζίδσ λα βιάπησ.
Γηαγηά εμ Ώλαηνιήο Γηα εθείλελ ηε γηαγηά ηελ νλεηξεκέλε ηελ εξρφκελε απφ Κσλζηαληηλνχπνιε Γηα εθείλελ ηε γπλαίθα ηελ αδίζηαθηε πνπ ην ςσκί κνπ θαξπσλφηαλ Γηα εθείλν ην ηέξαο ην κπζνινγηθφ κε κηα θνηιηά θνπζθσκέλε ζαλ γηγάληηα θνινθχζα ληαο παηδί ηε κίζεζα Κη φκσο επηζηξέθεη εηνχηε ηε κνηξαία λχρηα κ‘ έλαλ αέξα νκνξθηάο Θα ππάξρεη ιφγνο πνπ ιέλε φηη ν ρξφλνο γηαηξεχεη ζρεδφλ ηα πάληα Βπηζηξέθεη κε πιεγέο ζηελ ςπρή απ¢ ηε θπγή ηεο απ¢ ην ραξέκη κε ην «λα πάξεη» ζε γιψζζα αξαβηθή θη ηζπαληθή Με ηε κνλαμηά ηεο κεο ζ¢ απηέο ηηο δπν γιψζζεο Κη εθείλε ηελ αθαζφξηζηε ιάκςε ζηελ πιάηε απ¢ ηελ ςειή ηεο πξίαο θνξθή Raul Gomez Jattin Μεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε [132]
01.12. Κνζηαξίθα O Υφξρε Γεκπξάβν (Jorge Debravo, 1938-67) ήηαλ πνηεηήο απφ ηελ Κόζηα Ρίθα
Κξεβάηηα εμαγληζκνχ Σα θξεβάηηα είλαη ρψξεο επραξίζηεζεο φπνπ κφλν εθιεθηέο αλζξψπηλεο ππάξμεηο κπνξνχλ λα σξηκάζνπλ. Άγλσζηνη νη ζχδπγνη ζεθψλνληαη απφ θείλα πξνζηαηεπκέλνη απ‘ ηνπο ζενχο: ζησπεινί, φπσο χζηεξα απφ έλα ζείν εμαγληζκφ ζπκβαίλεη κα πάλαγλν αγηαζκφ. Καηαπγαζκέλνη ζαλ δπν ηξπθεξά, γεξά, κνζράξηα. Χ, πφζν κε ηξνκάδνπλ εθείλνη πνπ πιαγηάδνπλ ζηα θξεβάηηα ηνπ έξσηα θη εθεί κνπζθεχνπλ κε ηξπθεξφ λεξφ ίζακε ην θφθθαιν! Ση θφβνο φηαλ βγαίλνπλ πξνζελείο, βαζηνί δηάθαλνη θαη δξνζεξνί σο ηα κχρηα, κε ην άγην ησλ θηιηψλ λεξφ ινπζκέλνη… Υφξρε Αεκπξάβν (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[133]
01.13. Κνχβα Ο Ρεηλάιδν Αξέλαο (Reinaldo Arenas, 1943-90) ήηαλ Κνπβαλόο πνηεηήο, θαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο. Αξρηθά ήηαλ ππέξ ηεο επαλάζηαζεο ηνπ ’59, αιιά ήξζε αληηκέησπνο κε ην θαζεζηψο θπξίσο ιφγσ ηεο νκνθπινθηιίαο ηνπ. ηαλ δηαγλψζηεθε κε AIDS απηνθηφλεζε παίξλνληαο ππεξβνιηθή δφζε λαξθσηηθψλ.
Βίκαη εθείλν η' αγφξη Βίκαη εθείλν η' αγφξη κε ην ζηξνγγπιφ, βξψκηθν πξφζσπν Πνπ ζε θάζε γσληά ζ' ελνριεί κ' εθείλν ην "ζνπ πεξηζζεχεη έλα ηάιηξν" Βίκαη εθείλν ην αγφξη κε ην βξψκηθν πξφζσπν Ώλακθίβνια αλεπηζχκεην Πνπ απφ καθξηά αηελίδεη ηα βαγφληα Γεκάηα παηδηά πνπ γειάλε θαη ρνξνπεδάλε Βίκαη εθείλν η' αληηπαζεηηθφ αγφξη - Οξηζηηθά αλεπηζχκεην Με ην ζηξνγγπιφ βξψκηθν πξφζσπν Πνπ απέλαληη ζηα γηγάληηα θψηα ηνπ δξφκνπ, ή θάησ απφ ηηο πνδηέο ησλ ειηθησκέλσλ γπλαηθψλ επίζεο θσηηζκέλσλ, ή κπξνζηά απφ ηα κηθξά θνξίηζηα πνπ κνηάδνπλ λα αησξνχληαη Πξνβάιιεη ηελ πξνζβνιή ηνπ βξψκηθνπ πξνζψπνπ ηνπ Βίκαη εθείλν ην νξγηζκέλν θαη κνλαρηθφ αγφξη παληφο θαηξνχ Πνπ ζνπ πεηάεη ηελ πξνζβνιή ηνπ νξγηζκέλνπ αγνξηνχ παληφο θαηξνχ Καη ζε πξνεηδνπνηεί: Ώλ ππνθξηηηθά κνπ ρατδέςεηο ην θεθάιη Θα εθκεηαιιεπηψ ηελ επθαηξία γηα λα ζνπ θιέςσ ην πνξηνθφιη Βίκαη εθείλν η' αγφξη παληφο θαηξνχ Μπξνζηά ζην παλφξακα ηνπ επηθείκελνπ ηξφκνπ, ηεο επηθείκελεο ιέπξαο, ησλ επηθείκελσλ ςχιισλ, ησλ πξνζβνιψλ θαη ηνπ επηθείκελνπ εγθιήκαηνο. Βίκαη εθείλν η' απνθξνπζηηθφ αγφξη πνπ απηνζρεδηάδεη έλα θξεβάηη απφ παιηά ράξηηλα θνπηηά θαη πεξηκέλεη, βέβαην, πσο ζα κε ζπλνδέςεηο. Ρεηλάιδν Ώξέλαο (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Ώξηζηνηέινπο) [134]
Ο Υνζέ Μαξηί (Jose Marti, 1853-95) απφ ηελ Κνχβα, ήηαλ ζεκαληηθή θπζηνγλσκία ηεο ιαηηλνακεξηθαληθήο θηινινγίαο. Ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, εθδφηεο, επαλαζηάηεο, θηιφζνθνο, θαζεγεηήο θαη πνηεηήο. Θεσξείηαη ν εζληθφο ήξσαο ηεο Κνχβαο. θνηψζεθε ζε κάρε ζε κηα απφ ηηο εμεγέξ-
ζεηο θαηά ησλ Ηζπαλψλ. Κνχπα κε θηεξνχγεο Μηα θνχπα κε θηεξνχγεο, πνηνο ηελ είδε Πξηλ απφ εκέ; Σελ είδα πνπ αλεθφξηδε Με κεγαιείν αξγφ ζαλ φπνηνλ ρχλεη Λάδη αγηαζκέλν· ζηηο γιπθέο ηεο άθξεο Πίεδα ηα ρείιηα κνπ πνπ αγάιινληαλ. Οχηε κηα ζηάια νχηε κηα ζηάια κφλε Αελ έραζα απ' ην λέθηαξ ησλ θηιηψλ ζνπ! Σν θεθάιη κε ηα καιιηά ηα καχξα ‒ Σν ζπκάζαη;‒ ζνπ ράηδεπα έηζη, πνπ Σα γελλαηφδσξα ρείιηα ζνπ απφ κέλα Αελ μεθνιινχζαλ. Άζπξε ζαλ ην θίιεκα Πνπ κέζα ζνπ κε δηάρπλε ήηαλ γχξσ Δ θίλα αηκφζθαηξα. Σε δσή κνπ αθέξηα ηελ αγθάιε ζνπ έλησζα λ‘ αγθαιηάδσ! Σνλ θφζκν ράλσ απ' ηα κάηηα, ηνπο ζνξχβνπο ηνπ, Σε δειηάξα θαη βάξβαξή ηνπ ακάρε! ηνπο αηζέξεο αλέβαηλε κηα θνχπα Κη εγψ ζε κπξάηζα αφξαηα θεξκέλνο Πηαζκέλνο απ' ηηο γιπθέο ηεο άθξεο ην δηάζηεκα ην γαιαλφ πςσλφκνπλ. Χ, αγάπε, σ κέγα, σ ηέιεηε θαιιηηέρλε! Ρφδα απ' ηε ιάκα ν ζηδεξάο ζθαξψλεη· Έλαλ αεηφ ή αλζφ ή γπλαίθα ή άγγειν ην κάιακα ζκηιεχεη ν ρξπζηθφο· Μα κφλν, κφλν εζχ μέξεηο ηνλ ηξφπν Να κηθξαίλεηο ζ' έλα θηιί ην ζχκπαλ. Υνζέ Μαξηί (κεηάθξαζε: Διίαο Μαηζαίνπ)
[135]
Δ κηθξή απφ ηε Γνπαηεκάια Θέισ, θάησ απφ ηε ζθηά ελφο θηεξνχ, λα δηεγεζψ απηή ηελ αλζηζκέλε ηζηνξία: Δ κηθξή απφ ηε Γνπαηεκάια, απηή πνπ πέζαλε απφ έξσηα. Ήηαλ απφ ιεπθά θξίλα νη αλζνδέζκεο, θαη νη κπνξληνχξεο απφ κεηάμη θαη απφ γηαζεκί. Σε ζάςακε κέζα ζε θέξεηξν απφ κεηάμη. …Ώπηή ράξηζε ζε απηφλ πνπ ηελ μέραζε έλα καμηιαξάθη κε αξψκαηα. Βθείλνο γχξηζε, γχξηζε παληξεκέλνο. Ώπηή πέζαλε απφ έξσηα. Πήγαηλαλ θνπβαιψληαο ηελ ζηνπο ψκνπο επίζθνπνη θαη απεζηαικέλνη. Πίζσ πήγαηλε ν ιαφο θαηά θχκαηα φινη θνξησκέλνη κε ινπινχδηα. …Ώπηή γηα λα ηνλ μαλαδεί, βγήθε λα θνηηάμεη απφ ην χςσκα. Ώπηφο γχξηζε κε ηε γπλαίθα ηνπ. Ώπηή πέζαλε απφ έξσηα. αλ ππξσκέλνο κπξνχληδνο ζην θηιί ηνπ απνραηξεηηζκνχ ήηαλ ην κέησπφ ηεο. Σν κέησπν πνπ πεξηζζφηεξν αγάπεζα ζηε δσή κνπ. Μπήθε αξγά ζην πνηάκη, ηελ έβγαιε λεθξή ν γηαηξφο. Λέλε πσο πέζαλε απ‘ ην θξχν. Βγψ μέξσ πσο πέζαλε απφ έξσηα. Βθεί ζηελ παγσκέλε θξχπηε, ηελ αθνχκπεζαλ πάλσ ζε δπν πάγθνπο. Φίιεζα ην ιεπηφ ηεο ρέξη θίιεζα ηα ιεπθά γνβάθηα ηεο ζησπειφο, ζαλ έπεζε ην βξάδπ, κε θψλαμε ν λεθξνζάθηεο. Πνηέ πηα δελ μαλαείδα απηή πνπ πέζαλε απφ έξσηα! Υνζέ Μαξηί (κεηάθξαζε: Άλλα Καξάπα)
[136]
Ο Γθαζηφλ Μπαθέξν (Gaston Baquero, 1918-97) ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο απφ ηελ Κνχβα.
Λέμεηο γξακκέλεο ζηελ άκκν απφ έλαλ αζψν Σν θάληαζκά κνπ λα 'ξρεηαη ην ληψζσ θάησ απ' ην ζάξθηλν θνζηνχκη φπνπ κέλσ, πνηέ δελ ήμεξα αλ δσ ή αλ πεζαίλσ, αλ έρσ ηνπ ίζθηνπ ή ηνπ ζψκαηνο ηνλ πφζν. Σελ πφιε πεξπαηψ, ηελ μαλαρηίδσ κε καηαηφηεηαο ην βιέκκα θάζε κέξα' άιινηε εθείλε ράλεηαη, άιινηε θεχγσ πέξα, άνπινο ην φλεηξφ κνπ πξναζπίδσ. Κη εκέ ζπλαπαληψ, κ' αλαγλσξίδσ φιν ζάλαην, απφ ζθηά θηηαγκέλν' θη άιιν δελ είκαη ηίπνηα, ξσηψ, φκσο γλσξίδσ κφλν φηη δελ έθιαςα ην θιάκα ην ζιηκκέλν γη' απηφλ ην κειινζάλαην πνπ θνκίδσ θάησ απ' ην ζάξθηλν θνπζηνχκη φπνπ κέλσ. Γθαζηφλ Μπαθέξν Μεηάθξαζε: Βιέλε Υαξαηζή
[137]
Ο Υεκπέξην Παληίγηα (Heberto Padilla, 1932-2000) ήηαλ Κνπβαλόο πνηεηήο. Αλ θαη αξρηθά είρε ππνζηεξίμεη ηελ επαλάζηαζε ηνπ Φηληέι Κάζηξν, αξγφηεξα άξρηζε λα ηελ θξηηηθάξεη θαη δηψρζεθε θαη θπιαθίζηεθε γη’ απηφ. Αξγφηεξα θαηέθπγε ζηηο ΖΠΑ.
Σν δψξν νπ αγφξαζα απηέο ηηο θξάνπιεο. θέθηεθα λα ζνπ θέξσ ινπινχδηα, αιιά είδα έλα θνξίηζη πνπ δάγθσλε κηα θξάνπια ζηε κέζε ηνπ δξφκνπ, θαη ν ππθλφο θαη γιπθφο ρπκφο θπινχζε απ‘ ηα ρείιε ηεο κε ηέηνην ηξφπν πνπ έλησζα φηη ε απιεζηία θαη ε θνχξηα ηεο ήηαλ ζαλ ηηο δηθέο ζνπ, ε ίδηα εηθφλα ηνπ έξσηα. Γήζακε ρξφληα, λα πνιεκάκε ζηπθνχο αλέκνπο, πνπ ζα λα ‗ξρνληαλ απ‘ ηα εξείπηα· αιιά πάληα είρακε έλα θξνχην θαη πάληα είρακε έλα ινπινχδη. Έηζη πνπ παξ‘ φιν πνπ δελ είλαη ην πην ζεκαληηθφ πξάγκα ηνπ θφζκνπ, μέξσ φηη ζα κεγαιψζνπλ ην κέγεζνο ηεο ραξάο ζνπ φζν θη απηφ ην γηνξηηλφ ρηφλη πνπ πέθηεη. Ο γηνο καο ην δηαιχεη ρακνγειαζηφο αλάκεζα ζηα δάρηπιά ηνπ φπσο πξέπεη λα θάλεη θαη ν Θεφο κε ηηο δσέο καο. Φνξέζακε παιηά θαη κπφηεο θαη ηα θνθθηλσπά θαη μπιηαζκέλα δέξκαηά καο είλαη άιιε εηθφλα ηεο Ώλάζηαζεο. Παηδηά ηεο δηαζπνξάο ηεο επνρήο καο, Θεέ κνπ, δψζε καο δχλακε λα ζπλερίζνπκε! Υεκπέξην Παληίγηα Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Ρνχβαιεο
[138]
Ο Βηξηδίιην Πηληέξα (Virgilio Piñera, 1912-79) ήηαλ Κνπβαλόο πεδνγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, πνηεηήο θαη δνθηκηνγξάθνο. Ώβάζηαρην Νεζί Δ θαηαξακέλε θαηάζηαζε ηεο ζάιαζζαο απφ παληνχ κε αλαγθάδεη λα θάηζσ ζην ηξαπεδάθη ηνπ θαθελείνπ. Ώλ δελ ζθεθηφκνπλ φηη ην λεξφ κε ηξηγπξίδεη ζαλ θαξθίλνο ζα κπνξνχζα λα θνηκάκαη ηειείσο μέλνηαζηνο. Βλφζσ ηα παηδηά μεγπκλψλνληαλ λα πέζνπλ γηα κπάλην δψδεθα άηνκα πέζαηλαλ ζ‘ έλα δσκάηην παηηθσκέλα. ηαλ ηελ απγή ε δεηηάλα γιηζηξάεη ζην λεξφ ηε ζηηγκή αθξηβψο πνπ πιέλεη κηα ξψγα ηεο, ζπλεζίδσ ηε βξσκηά ηνπ ιηκαληνχ, ζπλεζίδσ ηελ ίδηα γπλαίθα πνπ καιαθίδεη ζπλέρεηα, θάζε λχρηα, ηνλ ζηξαηηψηε ζηε ζθνπηά ελ κέζσ ηνπ χπλνπ ησλ ηρζχσλ. Έλα θιηηδάλη θαθέ αδχλαηνλ λα απνκαθξχλεη ηελ έκκνλε ηδέα κνπ, άιινηε εγψ δνχζα ζαλ ηνλ Ώδάκ. Ση πξνμέλεζε ηελ κεηακφξθσζε; …………………………… Ξαθληθά, ην ρξπζνθνξησκέλν γαιηόλη κπαίλεη ζην ζηφκα ελφο αθεγεηή, θαη ν Κάδκνο μεδνληηάξεο, αξρίδεη λα παίδεη ην κπνλγθφ. Δ παιηά ζιίςε ηνπ Κάδκνπ θαη ην ρακέλν ηνπ γφεηξν: ζε έλα ηξνπηθφ λεζί ηα ηειεπηαία θφθθηλα αηκνζθαίξηα απφ έλα δξάθνληα βάθνπλ κε απηνθξαηνξηθή αμηνπξέπεηα ηνλ καλδχα θάπνηνπ μεπεζκνχ …………………………………… Έλαο ιαφο μεθεχγεη ζπγθερπκέλα απ‘ ην ίδην ηνπ ην δέξκα θαη θνηκάηαη κε ην θσο ηεο κέξαο, ην αθαξηαίν θάξκαθν πνπ κπνξεί λ‘ αξρίζεη έλαλ χπλν ζαλάηνπ ζηα φκνξθα κάηηα αληξψλ θαη γπλαηθψλ, ζηα ηεξάζηηα θαη εξεβψδε κάηηα απηψλ ησλ αλζξψπσλ απφ ηα νπνία ην δέξκα κπαίλεη ζε θαη εγψ δελ μέξσ ζε ηη παξάμελεο ηεξνηειεζηίεο.
[139]
Σν δέξκα, ηελ ψξα απηή, εθηείλεηαη ζαλ θνξαιιέληνο χθαινο θαη δαγθψλεη ηα ίδηα ηνπ ηα φξηα ην δέξκα βάδεη θάησ ηξειέο θσλέο, ζαλ κηα γνπξνχλα θαινηατζκέλε, ην δέξκα πξνζπαζεί λα θαιχςεη ηε ιεπθφηεηά ηνπ κε θνηληθφθπιια κε θινηνχο πνπ ν άλεκνο ζηελ ηχρε έθεξε, ην δέξκα θαιχπηεηαη κε θνχξηα κε παπαγαιάθηα θαη κε πηηάγεο, παξάινγα θαιχπηεηαη κε ζθνπξφρξσκα θαπλφθπιια θαη κε απνκεηλάξηα απφ θνβεξνχο κχζνπο, θη φηαλ ην δέξκα δελ είλαη παξά κηα ζθαίξα ζθνηεηλή ε απαίζηα φξληζα θάλεη έλα πάιιεπθν απγφ. …………………………………………….. Δ λχρηα είλαη έλα κάλγθν, είλαη έλαο αλαλάο, είλαη έλα γηαζεκί ε λχρηα είλαη έλα δέληξν απέλαληη ζ‘ άιιν δέληξν κ‘ αθίλεηα θιαδηά, ε λχρηα είλαη κηα επσδηαζηή βξηζηά ζην κάγνπιν ηνπ θηήλνπο· κηα απνζηεηξσκέλε λχρηα, κηα λχρηα ρσξίο πεξηπιαλψκελεο ςπρέο, ρσξίο κλήκε, ρσξίο ηζηνξία, κηα λχρηα ζηηο Ώληίιιεο· κηα λχρηα πνπ ν Βπξσπαίνο δηέθνςε, ν αλαπφθεπθηνο πεξαζηηθφο πνπ αθήλεη ηελ πεξίθεκε θνπξάδα ηνπ, ζχλνιν, πεληαθφζηα ρξφληα, κηα αλαπλνή ζην θχιεκα ηεο λχρηαο ζηηο Ώληίιιεο, έλα εμφγθσκα πνπ λίθεζε ηελ κπξσδηά ηεο λχρηαο ζηηο Ώληίιιεο. Αελ καο λνηάδεη αλ είλαη ιηηαλεία, κηα θφγθα, κηα παξέα ηνπ θαξλαβαιηνχ, παξέιαζε. Δ λχρηα εηζβάιιεη κε ηε κπξσδηά ηεο θη φινη ζέινπλ λα ζπλνπζηαζηνχλ. Δ κπξσδηά μέξεη λα πεηάεη θάησ ηηο κάζθεο ηνπ πνιηηηζκνχ, μέξεη φηη ν άληξαο θαη ε γπλαίθα ζα ζπλαληεζνχλ απαξαηηήησο κεο ηηο κπαλαληέο. Μνχζα ηνπ παξαδείζνπ, πξνζηάηεπζε ηνπο εξαζηέο! Αελ ρξεηάδεηαη λα θαηαθηήζνπκε ηνλ νπξαλφ γηα λα ηνλ ραξνχκε, δπν ζψκαηα κεο ζηηο κπαλαληέο είλαη ην ίδην φπσο ην πξψην δεπγάξη, ην κηζεηφ δεπγάξη πνπ ρξεζίκεπζε γηα λα νξηνζεηήζεη ην ρσξηζκφ. Μνχζα ηνπ παξαδείζνπ, πξνζηάηεπζε ηνπο εξαζηέο! ΐηξηδίιην Πηληέξα (Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Ρνχβαιεο)
[140]
Ζ Διέλα Σακάξγν (Elena Tamargo) γελλήζεθε ζηελ Αβάλα ην 1954. Δίλαη Κνπβαλή θαζεγήηξηα παλεπηζηεκίνπ, πνηήηξηα, κεηαθξάζηξηα θαη δνθηκηνγξάθνο.
Βηθφλεο ζθφξπηεο ηεο Ώβάλαο θέςεηο, θινπέο, απνιαχζεηο ηα πάληα έλαο θαη κφλν ζπαζκφο. Λάδαξε, ζπεχζε βξαδέσο. Ξεπήδεζε απ‘ ηα ζάβαλα ζαλ δε ζε βιέπνπλ θαη δείμε ηα ζπιάρλα ηεο ζνλάηαο. Σν πιάζκα απηφ μεραιίλσζε ην ηίπνηα. Βίλαη ε ζήςε ε ηφζν θπζηθή πνπ ζε πεξηβάιιεη. ΐιέπσ ηελ μαγξχπληα ζνπ κε ηα δηθά ηεο κάηηα βιέπσ ην δίζθν λα γπξίδεη θαη ηνπο αλζξψπνπο βιέπσ απφλεξα, ηξακ βιέπσ γηγάληηα θνκκάηηα ηεο Ώβάλαο. Σνπο καχξνπο βιέπσ κε ηα πφδηα ηνπο λα παίδνπλ ην ξπζκφ αηψλσλ. Μαχξνπο, πλεπκαηηθνχο. Λεπθφ ην καληίιη ζην πξσηλφ ηξαπέδη ιεπθφο ν παππνχο κνπ ιεπθνί ζηελ εμνξία, αθεξεκέλνη κεζπζκέλνη απφ ιεπθφηεηα ιεπθά ηα λνζνθνκεία καχξν ην ζψκα κνπ ζηνλ έξσηα ηνλ πξψην. Καηαθηάλνπλ νη πεηαινχδεο, ηελ θαχζε κνπ λα βεβαηψζνπλ θαη κ‘ αθήλνπλ ηελ αλάζα ηνπο λα θηιψ ε αλψθειε ηειεηή πιάη ζην ζακπφ θαληήιη. Βιέλα Σακάξγν (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[141]
αλ πφηε ζα κ’ αγαπήζεηο; Ώλ φρη ηψξα, πφηε ζα κ‘ αγαπήζεηο; Ώλ φρη ηψξα, πνπ ε κλήκε κνπ καξαίλεηαη απ‘ ηα βαιο αλ φρη ηψξα, πνπ έλαο άληξαο γελληέηαη θαη γηα λα ππνθέξεη πάιη θαη πάιη γελληέηαη ζηνπο αηψλεο. Ώλ φρη ηψξα, πφηε ζα κ‘ αγαπήζεηο; Ώλ φρη ηψξα, πνπ αξψκαηα ζθνξπάο απφ θξαλία θζαξκέλα, αλ φρη ηψξα πνπ ζην δσκάηην απηφ φπνπ κφλε βξίζθνκαη κε απιεζηία αλαζπκνχκαη πεξηζζή φια φζα έδεζα ζηε δσή θαη ζην ζάλαην, απφ ηε ζάξθα σο ηε λίθε. Ώλ φρη ηψξα πνπ πξνρσξψ πξνο ηελ έξεκν πξνο ηνλ ππξεηφ θαη ηα παξακχζηα ηα πεξζηθά πξνο ηελ αθηή ηεο ζάιαζζαο, ηεο ζάιαζζαο, ηεο ζάιαζζαο. Ώλ φρη ηψξα, πνπ ην φλνκά κνπ ζηα πφδηα κνπ έπεζε θαη ηνπο άληξεο ξσηά γηα ηνλ θχξηφ ηνπ, αλ φρη ηψξα, πφηε ζα κ‘ αγαπήζεηο; Σψξα, πνπ ήδε μέξσ θη απφ ρηφλη, θη απφ ζχειιεο θη απφ ραιάδη, θη απφ βξνρή θη απ‘ ην ινπινχδη ηνπ θήπνπ ζνπ. Ώρ, ζεία πξφλνηα είλαη, θάηη θαιφ ζπκβαίλεη θαη δελ ην βιέπεηο. Αε ζα πξνζπνηεζψ ηελ μέγλνηαζηε, δσ κε θάξβνπλα ππξαθησκέλα πνπ κε θαηαθαίλε, πνπ ηξεκνπιηάδνπλ. Ώπηά σο πξνο εκέλα. Χο πξνο εζέλα πνπ ε ζάιαζζα ζε αληηθξίδεη ζησπειφ θαη ηα ρείιε ζνπ δαγθψλεη ε κνίξα, ηψξα είλαη ε ψξα γηα θξαπγέο κνλαρηθέο. Πφηε ζα κ‘ αγαπήζεηο; Ώλ απηφ ην θφξεκα ην ζλεηφ πνπ γηα ‗ζέλα θφξεζα δελ πέζεη ζηα πφδηα καο σζάλ πνπιί λεθξφ, αλ φιν απηφ ην αζχγθξηην -ην ιαθθάθη ζην ιαηκφ ζνπ, ηα καιιηά ζνπ, νη κπφηεο ζνπ- ζσζηά δελ θαηνλνκάζηεθε, κεηά απφ επίθιεζε ζηελ ηφικε θαη ηε γιψζζα γηα ιέμεηο θξχεο, αλ δελ ηπιίμεηο ζθηρηά ζηε ζάξθα ζνπ ην χθαζκα απηφ ην πεξίηερλν – πφηε ζα κ‘ αγαπήζεηο; Βιέλα Σακάξγν (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[142]
01.14. Μεμηθφ O Όκεξνο Αξηηδήο (Homero Aridjis) γελλήζεθε ην 1940 ζην Μεμηθφ απφ Έιιελα παηέξα θαη κεηέξα Μεμηθάλα. Τπήξμε θαζεγεηήο παλεπηζηεκίνπ, δεκνζηνγξάθνο, δηπισκάηεο (πξψελ πξέζβεο ηνπ Μεμηθνχ ζηελ Οιιαλδία, ηελ Διβεηία θαη ηελ ΟΤΝΔΚΟ). Δίλαη πνιπγξαθφηαηνο θαη δηεζλψο γλσζηφο ζπγγξαθέαο. Έρεη γξάςεη 42 βηβιία κε πνίεζε, κπζηζηφξεκα, δνθίκην, ζέαηξν θαη παηδηθή ινγνηερλία, πνιιά απφ ηα νπνία έρνπλ δεκνζηεπηεί ζε δηάθνξεο μέλεο γιψζζεο.
Βίλαη η’ φλνκά ζνπ θαη είλαη Οθηψβξηνο Βίλαη ην φλνκά ζνπ θαη είλαη Οθηψβξηνο επίζεο είλαη ην θξεβάηη θαη νη αινηθέο ζνπ είλαη απηή εζχ ε λέα γπλαίθα πνπ ην θεθάιη ηεο πεξηζηξέθεηαη θαη απηά είλαη ηα πεξηζηέξηα πνπ πεηνχλ κπζηηθά θαη ην ηειεπηαίν ζθαιί ηνπ πχξγνπ θαη είλαη ε αγαπεκέλε πνπ απνδεηά αγάπε απφ ηηο κάρεο θαη είλαη ε ζπγθαηάβαζε ζε θάζε θίλεζε θαη αληηθείκελν θαη είλαη ηα θηφζθηα θαη ην αλχπαξθην ηνπ φινπ ζε κηα πξάμε θαη είλαη ην Άζκα Ώζκάησλ θαη είλαη ε αγάπε πνπ ζε αγαπά θαη είλαη ην κέξνο ηεο παξαθνινχζεζεο ηεο αυπλίαο ζηελ άθξε ηεο λχρηαο ζην κέξνο απηνχ πνπ νλεηξεχεηαη θη απηψλ πνπ κέλνπλ άγξππλνη θαη είλαη επίζεο Ώπξίιηνο θαη Ννέκβξηνο θαη νη εζσηεξηθέο αλαηαξαρέο ηνπ Ώπγνχζηνπ θαη είλαη ε γπκλφηεηά ζνπ πνπ ηελ πίλεη ην θσο ησλ θαζξεθηψλ θαη είλαη ν ηξφπνο πνπ έρεηε εζχ θαη ην ζηηάξη λα πξνβάιιεηε ηνλ εαπηφ ζαο κέζα ζηα πξάγκαηα θη εζχ είζαη εζχ θη εγψ είκαη εγψ θη απηφ θηλείηαη ζ‘ έλα θχθιν γηα λα δψζεη ζ‘ απηφ πνπ θάλεηο ηηο δηαζηάζεηο κηαο ππφθιηζεο θαη κφλν κε ηνλ παικφ ζνπ λα ζνπ πεη ηε ιέμε. κεξνο Ώξηηδήο (Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Μνιέζθεο) [143]
Ο Ηηαινκεμηθάλνο Φάκπην Μνξάκπηην (Fabio Morabito) γελλήζεθε απφ Ηηαινχο γνλείο ην 1955 ζηελ Αιεμάλδξεηα, πέξαζε ηα παηδηθά ηνπ ρξφληα ζην Μηιάλν, εγθαηαζηάζεθε ην 1970 ζην Μεμηθό θαη γξάθεη ζηα ηζπαληθά, δηεγήκαηα θαη πνηήκαηα
Οη θνχληεο Ο θαζέλαο καο μέξεη ηηο θνχληεο, είλαη απιέο φπσο έλα θφθθαιν ή φπσο έλαο νξίδνληαο. Λεηηνπξγνχλ κε έλαλ επηβάηε θαη γηα ηε ζπληήξεζή ηνπο αξθεί λα ηηο μαλαβάθεη θαλείο πνπ θαη πνπ. Κάζε γεληά ηηο πεξλάεη έλα ρέξη κε έλα θαηλνχξγην ρξψκα (γηα λα εμπκλήζεη ηα δηθά ηεο παηδηθά ρξφληα), αιιά θαηά ηα άιια ηηο αθήλεη σο έρνπλ. ........................................................ Οη άλζξσπνη θάζε γεληάο ηηο βάθνπλ κε άιιν ρξψκα, γηα λα ζπκνχληαη ηηο θνχληεο εθείλεο πνπ ζαλ ήηαλ παηδηά ηνπο κχεζαλ ζην θνχληα κπέια, ζηε κειαγρνιία, ζηε κάηαηε πξνζπάζεηα λα ζέινπλ λα είλαη δηαθνξεηηθνί απφ ηνπο άιινπο, εμαληιψληαο έηζη ζαλ παηδηά θαη ηηο ηειεπηαίεο δπλάκεηο ηνπο γηα θάηη ην αθαηφξζσην, κε ηελ ειπίδα λα κεηακνξθσζνχλ, σο φηνπ θάπνηα κέξα, ρσξίο λα ρχζνπλ νχηε έλα δάθξπ, θαηέβεθαλ απφ ηελ θνχληα ηνπο θαη μαλαβξήθαλ ηνλ εαπηφ ηνπο θαη ην θαζαξά πξνζσπηθφ ηνπο φλνκα, έλα βήκα πηα πην θνληά ζηνλ καθξηλφ αθφκα ζάλαην. Φάκπην Μνξάκπηην (κεηάθξ. πχξνο Μφζθνβνο) [144]
Ο Οθηάβην Παο (Octavio Lozano Paz, 1914-98) απφ ην Μεμηθό, ζεσξείηαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ηζπαλφθσλνπο πνηεηέο ηνπ αηψλα. Κέξδηζε ην βξαβείν Νόκπει γηα ηε Λνγνηερλία ην 1990.
Δ πέηξα ηνπ Ήιηνπ ...ΐαδίδσ κέζα ζηηο ζηνέο ησλ ήρσλ, ξέσ αλάκεζα ζηηο παξνπζίεο πνπ αληερνχλ, ζαλ ηνλ ηπθιφ δηαζρίδσ ηηο δηαθάλεηεο, έλαο θαηνπηξηζκφο κ‘ εμαθαλίδεη, γελληέκαη κέζα ζ‘ έλαλ άιινλ, σ δάζνο κε ηνπο καγεκέλνπο θίνλεο, θάησ απ‘ ηα ηφμα ηνπ θσηφο δηεηζδχσ ζε δηαδξφκνπο θζηλνπψξνπ δηάθαλνπ, πεγαίλσ ζην θνξκί ζνπ θαζψο πάσ κε ηνλ θφζκν, ε θνηιηά ζνπ είλ‘ έλαο ηφπνο ειηφινπζηνο, ηα βπδηά ζνπ δπν εθθιεζηέο φπνπ ην αίκα δνμνινγεί ηα παξάιιεια κπζηήξηά ηνπ, ηα βιέκκαηά κνπ ζε ζθεπάδνπλ φπσο ν θηζζφο, είζαη κηα πφιε πνιηνξθεκέλε απφ ηε ζάιαζζα, έλα ηείρνο ρσξηζκέλν απφ ην θσο ζε δπν κηζά, ρξψκα ξνδάθηλνπ, έλαο ηφπνο αιαηηνχ, βξάρσλ θαη πνπιηψλ, θάησ απ‘ ην λφκν ηεο ζπζπεηξσκέλεο κεζεκβξίαο, ληπκέλε ην ρξψκα ησλ πφζσλ κνπ ζαλ ηε ζθέςε κνπ πεγαίλεηο γπκλή, κέζα ζηα κάηηα ζνπ βαδίδσ φπσο ζην λεξφ, νη ηίγξεηο πίλνπλε ζηα κάηηα ζνπ λεξφ, ην θνιηκπξί θαίγεηαη ζ‘ απηέο ηηο θιφγεο, πάσ ζην κέησπφ ζνπ φπσο ζην θεγγάξη, φπσο ην ζχλλεθν ζηε ζθέςε ζνπ, πάσ αθνινπζψληαο ηελ θνηιηά ζνπ φπσο ζηα φλεηξά ζνπ, ............. Οθηάβην Παο (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Μαθξήο)
[145]
Καθνγξαθία Μ‘ έλα θνκκάηη θάξβνπλν κε θηκσιία ζπαζκέλε θαη ην κνιχβη κνπ ην θφθθηλν η‘ φλνκά ζνπ ζρεδηάδσ η‘ φλνκά ηνπ ζηφκαηφο ζνπ ησλ πνδηψλ ζνπ ην απνηχπσκα ζηνλ ηνίρν ηνπ θαλέλα ηελ απαγνξεπκέλε πφξηα λα ραξάμσ ην φλνκα ηνπ ζψκαηφο ζνπ έσο φηνπ ε ιεπίδα ηνπ ζνπγηά κνπ λα καηψζεη Μέρξη πνπ θη ε πέηξα λα θσλάμεη θη ν ηνίρνο λα αλαπλεχζεη ζαλ ην ζηήζνο. Οθηάβην Παο
Απν θνξκηά Αχν θνξκηά αληηκέησπα είλαη πφηε-πφηε δπν θχκαηα, ελψ σθεαλφο είλαη ε λχρηα. Αχν θνξκηά αληηκέησπα είλαη πφηε-πφηε δπν πέηξεο θη έξεκε ρψξα είλαη ε λχρηα. Αχν θνξκηά αληηκέησπα είλαη πφηε-πφηε δεληξφξηδεο κπεξδεκέλεο κεο ζε κηα λχρηα. Αχν θνξκηά αληηκέησπα είλαη πφηε-πφηε καραίξηα κέζα ζην αζηξνπειέθη ηεο λχρηαο. Αχν θνξκηά αληηκέησπα είλαη αζηέξηα θαη πέθηνπλ καδί ζε νπξαλφ πνπ ράζθεη νιφαδεηνο Οθηάβην Παο Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Κεληξσηήο
[146]
Ο Υνζέ Δκίιην Παηζέθν (José Emilio Pacheco, 1939-2014) ήηαλ Μεμηθαλόο θαζεγεηήο παλεπηζηεκίνπ, πνηεηήο, ζπγγξαθέαο θαη δηεγεκαηνγξάθνο. Θεσξείηαη έλαο απφ ηνπο κεγάινπο ηζπαλφθσλνπο πνηεηέο ηνπ 20νχ αηψλα. Έρεη ηηκεζεί κε ην βξαβείν Θεξβάληεο.
Βζράηε πξνδνζία Σελ παηξίδα κνπ δελ ηελ αγαπψ. Δ αθεξεκέλε ιάκςε ηεο δελ είλαη απηή. Κη φκσο. Ώθφκα θη αλ αθνχγεηαη άζρεκα, ηε δσή κνπ ζα έδηλα γηα δέθα ηνπία ηεο, θάπνηνπο αλζξψπνπο ηεο, ιηκάληα, πεπθνδάζε, θξνχξηα, κηα εξεηπσκέλε πνιηηεία ηεο, γθξίδα, ηεξαηψδε, κνξθέο δηάθνξεο απ' ηελ ηζηνξία ηεο, ηα βνπλά θαη ηξία ηέζζεξα πνηάκηα ηεο. Παηζέθν (Μεη.: Έι. ηαγθνπξάθε)
Βξείπηα ηνπ κεγάινπ λανχ Βδψ έπεζαλ νη πξφγνλνη. Εθαλνί άλζξσπνη ζηνλ πφιεκν, έληξνκνη πξνο ηηο ζθνηεηλέο ζεφηεηέο ηνπο. Με εχζξαπζηα ρέξηα ιαμεχνπλ ηελ πέηξα, πθαίλνπλ ηα θηεξά, αλνίγνπλ ην ζηήζνο ηνπ αηρκαιψηνπ - θαη κε δάθξπα θιαίεη κεηά ην πιήζνο. Παηζέθν (κεηάθξαζε: ΐηξγ. Υνξκνβίηε)
[147]
Ο Φξαλζίζθν ληε Σεξάζαο (Francisco de Terrazas, 1525-1600;) ήηαλ γηνο Ηζπαλνχ θνλθηζηαδφξ θαη δεκάξρνπ ηεο Πφιεο ηνπ Μεμηθνχ. Ο Φξαλζίζθν ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο Μεμηθαλνύο πνηεηέο
ε κηα δεζπνζχλε Παξάηα ηα καιιηά απφ θαηζαξφ ρξπζάθη, πνπ αιπζζνδέζκηα θξαηάλε ηελ ςπρή κνπ, θαη μαλαδψζε ζην απάηεην ην ρηφλη ηελ απαιφρξσκε ιεπθφηεηα ησλ ξφδσλ. Παξάηα ηα καξγαξηηάξηα θαη ην αθξηβφ θνξάιιη πνπ ην ζηφκα ζνπ ηφζν πνιχ ζηνιίδνπλ θαη ζηα νπξάληα, πνπ ζε θζνλνχλ γηα δαχην ηφζν, επέζηξεςε ηνλ ήιην πνπ έρεηο θιέςεη. Σε ράξε θαη ηε θξφλεζε, πνπ ηξαλά δείγκαηα ήηαλ ηεο πιαηηάο γλψζεο ηνπ νπξάληνπ δαζθάινπ, δσζ‘ ηα μαλά ζηε θχζε ησλ αγγέισλ θη αθνχ έηζη γίλεη θη επηζηξέςνπλε ζην λφκν, ζα δεηο πσο είζαη κφλν εζχ, φ,ηη απνκέλεη: ζθιεξή, άμεζηε, αράξηζηε, απφ πέηξα είζαη θηηαγκέλε! Φξαλζίζθν ληε Σεξάζαο (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[148]
01.15. Νηθαξάγνπα Ο Ρνπκπέλ Γάξην (Rubén Dario, 1867-1916) ήηαλ πνηεηήο ηεο Νηθαξάγνπα. Δγθαηλίαζε ην ηζπαλνακεξηθαληθφ ινγνηερληθφ ξεχκα ηνπ κνδεξλίζκν (modernismo). Δίλαη γλσζηφο κε ην πξνζσλχκην "πξίγθηπαο ησλ ηζπαληθψλ γξακκάησλ".
Φζηλνπσξηλνί ζηίρνη ηαλ ε ζθέςε κνπ πάεη ζ‘ εζέλα αξσκαηίδεηαη ηφζν γιπθφ είλαη ην βιέκκα ζνπ πνπ γίλεηαη βαζχ. Κάησ απ‘ ηα γπκλά πφδηα ζνπ ππάξρεη αθφκε αζπξάδα ηνπ αθξνχ, θαη ζηα ρείιε ζνπ ζπγθεληξψλεηαη φιε ε ραξά ηνπ θφζκνπ. Ο θεπγαιένο έξσηαο έρεη κηθξή καγεία, θαη πξνζθέξεη φκνηα εδνλή θαη πφλν. Πξηλ κηα ψξα έγξαςα έλα φλνκα πάλσ ζην ρηφλη πξηλ κηα ζηηγκή πξφθεξα ηελ αγάπε κνπ πάλσ ζηελ άκκν. Σα μεξά θχιια πέθηνπλ ζηε δεληξνζηνηρία, φπνπ πιαλψληαη ηφζνη εξσηεπκέλνη. ηελ θνχπα ηνπ Φζηλνπψξνπ έλα αβέβαην θξαζί κέλεη φπνπ ζα θπιινξξνήζνπλ, Άλνημε, ηα ηξηαληάθπιιά ζνπ. Ρνπκπέλ Αάξην κηθ.: Ρήγαο Καππάηνο
[149]
H Σδηνθφληα Μπέιιη (Gioconda Belli) γελλήζεθε ν 1948 ζηελ Μαλάγθνπα ηεο Νηθαξάγνπα. Δίλαη ζπγγξαθέαο, θαη πνηήηξηα.
Ώπφ ην εκεξνιφγην ηεο Ώξηάδλεο Μ‘ έξημαλ ζηεο Κξήηεο ην ιαβχξηλζν γλσξίδνληαο ηνλ έξσηά κνπ γηα ην Μηλψηαπξν θαη βξίζθνκαη παγηδεπκέλε ζε κηα γσληά ζε κηα ραξακάδα φπνπ εθείλνο λα κε δεη δελ ην κπνξεί. Σφζν θνληά κνπ βξίζθεηαη πνπ σο θαη ηελ αλάζα ηνπ αθνχσ. Αελ ςάρλεη λα κε βξεη, γλσξίδνληάο κε δέζκηα ηνπ πξνζερηηθνχ ηνπ γξίθνπ πνπ εμχθαλε γηα λα κε πηάζεη. Σνλ γλσξίδσ θαη ζπλάκα δελ ηνλ θαηαλνψ, ηνλ αγαπψ θαη ηαπηνρξφλσο ηνλ απερζάλνκαη: άγξππλε ηηο λχρηεο κε θξαηά ε ζχειια ησλ ήρσλ ηνπ. ΐιέπσ ην θσο ζηελ είζνδν· αρ λα κπνξνχζα λα βγσ, λα ζνπ έδεηρλα, Θεζέα, ην ηξσηφ ζεκείν, κα ηξέκσ, πξνζκέλσ – εδψ ζ‘ απηφ ην ζπήιαην ηνπ ρξφλνπ, αφξαηε θαη δηάθαλε, ππνινγίδνληαο ππνςηαζκέλε πψο λα ηνλ γιηηψζσ απ‘ ηα ρέξηα ζνπ, Θεζέα – λα κε θσλάμεηο: Ώξηάδλε! Ώξηάδλε! γηα λα ζνπ παξαδψζσ ηνλ κίην ηνλ ιακπξφ πνπ κ‘ απηφλ γηα πάληα ζα ηνλ βγάιεηο απφ ηνχηνλ ηνλ ιαβχξηλζν ηεο δσήο κνπ. Σδηνθφληα Μπέιιη (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[150]
Θα παληξεπηνχκε ρεηκψλα Σψξα ζα παληξεπηνχκε πνπ βξέρεη θαηαθιπζκηαία. Βζχ θη εγψ θαη ε γε, καδί ζα γηνξηάζνπκε ην ρισξφ ησλ θνξκηψλ, ην θχιν ησλ αλζψλ, ηε γχξε ηνπ γέιηνπ θη φια η‘ άζηξα η‘ νπξαλνχ πνπ κπεξδεκέλα θαηαθηάλνπλ ζηε ζηάια κέζα ηεο βξνρήο. Υεηκψλεο ζα ζπείξνπκε ζηελ αγάπε γηα λα ηε δνχκε λα βιαζηαίλεη ζην ξπζκφ ησλ θπηψλ. Σα ζχλλεθα ζα ζκίμνπκε, λα γελλεζεί ν θεξαπλφο, θαη ε γεο κε ην λεξφ έλα λα γίλνπλ. Θα παληξεπηνχκε κε νπξαλφ ζπλλεθηαζηφ, ελψ βξνληνχλε νη νξνθέο ζαλ πνιπβφια θαη ησλ βαηξάρσλ ην ηξαγνχδη απφ ηνλ θήπν αληερεί καδί κ‘ αθνινπζία ηπηάκελσλ κπξκεγθηψλ. Υσξίο ζθηέο, αγάπε κνπ, ζα παληξεπηνχκε, κε ην θεθάιη αθάιππην ζε κηαλ απιή πγξή πνπ γε κπξίδεη, δίρσο άιιε δίςα παξά ηελ εδηθή γη‘ αιιήινπο, κε βξεγκέλα ξνχρα, ελψλνληαο ησλ δπν ηηο ππνρξεψζεηο, γηα λα ‘ξζεί ε θαηαηγίδα πνπ φια ζα ηα πιχλεη, ζαλ ηε βξνρή, αγάπε κνπ, θαζψο ζα παληξεπηνχκε. Σδηνθφληα Μπέιιη (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[151]
01.16. Οπξνπγνπάε Ζ Ηδέα Βηιαξίλην (Idea Vilariño, 1920-2009) ήηαλ πνηήηξηα απφ ηελ Οπξνπγνπάε.
Γξάθσ, ζθέθηνκαη, δηαβάδσ… Γξάθσ ζθέθηνκαη δηαβάδσ ζειίδεο κεηαθξάδσ είθνζη ηηο εηδήζεηο αθνχσ γξάθσ γξάθσ θαη δηαβάδσ. Πνχ είζαη, πνχ. Ηδέα Βηιαξίλην (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
Μεζεκέξη Αηάθαλνη νη αηζέξεο, απφ θξχζηαιιν ε ραξάδξα ηνπ πξσηλνχ, ηα ιεπθά βνπλά ηα γπάιηλα, νη θηλήζεηο ησλ θπκάησλ, φιε εηνχηε ε ζάιαζζα - φιε εηνχηε ε ζάιαζζα πνπ ην βαζχ θαζήθνλ ηεο εθπιεξψλεη, ε ζάιαζζα ε απηάξεζθε ε ζάιαζζα ηελ ψξα απηή ηελ φιν κέιη, φπνπ ην έλζηηθην ζα κέιηζζα βνκβίδεη λπζηαγκέλε… Ήιηνο, έξσηαο, θξίλα νιάλνηρηα, καξίλεο, εχζξαπζηα θιαδηά μαλζά, ηξπθεξά σο ζψκαηα, ρισκέο ακκνπδηέο απέξαληεο. Αηάθαλνη νη αηζέξεο, απφ θξχζηαιιν νη θσλέο, ε ζησπή. ηηο φρζεο ηνπ έξσηα, ηεο ζάιαζζαο, ηνπ πξσηλνχ, πάλσ ζηελ άκκν ηε δεζηή πνπ ηξέκεη εκπξφο ζην άζπξν θαζέλαο καο θαξπφ ζπκίδεη πνπ γηα ην ζάλαην σξηκάδεη. Ηδέα Βηιαξίλην (κεηάθξαζε: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[152]
ρη πηα Αε ζα γίλεη πηα φρη πηα δε ζα δήζνπκε καδί δε ζα κεγαιψζσ ην παηδί ζνπ δε ζα ξάβσ ηα ξνχρα ζνπ δε ζα μαγξππλψ ζην πξνζθεθάιη ζνπ ηηο λχρηεο δε ζα ζε θηιάσ θεχγνληαο πνηέ δε ζα κάζεηο πνηα ππήξμα γηαηί άιινη κε αγαπήζαλ. Αε ζα θαηνξζψζσ λα κάζσ πνηέ γηαηί νχηε πψο νχηε αλ ήηαλ ζη‘ αιήζεηα απηφ πνπ είπεο πσο ήηαλ νχηε πνηνο ππήξμεο νχηε ηη ήκνπλα γηα ζέλα νχηε πψο ζα ήηαλ καδί λα δνχκε λα αγαπηφκαζηε λα καο πεξηκέλνπκε λα είκαζηε παξφληεο. Αελ είκαη πηα παξά εγψ γηα πάληα θη εζχ δε ζα ‗ζαη πηα γηα κέλα παξά εζχ. Αελ ππάξρεηο πηα ζε κηα κέξα κειινληηθή δε ζα μέξσ πνχ δεηο κε πνηαλ νχηε αλ ζπκάζαη. Πνηέ δε ζα κ‘ αγθαιηάζεηο φπσο εθείλε ηε λχρηα πνηέ. Αελ πξφθεηηαη μαλά λα ζ‘ αγγίμσ. Αε ζα ζε δσ λα πεζαίλεηο. Εδέα ΐηιαξίλην (κεη: Έιελα ηαγθνπξάθε)
[153]
Ο Δδνπάξδν Γθαιεάλν (Eduardo Galeano, 1940-2015), ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο πνηεηήο, απφ ηελ Οπξνπγνπάε, κία απφ ηηο εμέρνπζεο πξνζσπηθφηεηεο ηεο ιαηηλνακεξηθάληθεο ινγνηερλίαο.
Λίγα ιφγηα γηα ηνλ πεηπρεκέλν άλδξα Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη ην θεγγάξη δίρσο λα ππνινγίζεη ηελ απφζηαζε. Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη ην δέληξν δίρσο λα ππνινγίζεη ηελ αμία ηνπ μχινπ. Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη έλαλ πίλαθα δίρσο λα ππνινγίζεη ηελ ηηκή ηνπ. Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη ηνλ θαηάινγν δίρσο λα ππνινγίζεη ηηο ζεξκίδεο. Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη έλαλ άλζξσπν δίρσο λα ππνινγίζεη ην φθεινο. Αελ κπνξεί λα θνηηάμεη κηα γπλαίθα δίρσο λα ππνινγίζεη ηνλ θίλδπλν. ***
Λίγα ιφγηα γηα ην θφβν Δ πείλα ηξέθεηαη κε θφβν. Ο θφβνο ηεο ζησπήο ερεί εθθσθαληηθφο ζηνπο δξφκνπο. Ο θφβνο απεηιεί: Ώλ αγαπήζεηο, ζα θνιιήζεηο έηηδ. Ώλ θαπλίζεηο, ζα πάζεηο θαξθίλν. Ώλ αλαπλεχζεηο, ζα κνιπλζείο. Ώλ πηεηο, ζα ηξαθάξεηο. Ώλ θαο, ζα ζνπ αλέβεη ε ρνιεζηεξίλε. Ώλ κηιήζεηο, ζα κείλεηο άλεξγνο. Ώλ πεξπαηήζεηο, ζα ζνπ επηηεζνχλ. Ώλ αξρίζεηο λα ζθέθηεζαη, ζα έρεηο άγρνο. Ώλ αξρίζεηο λ' ακθηβάιιεηο, ζα ηξειαζείο. Ώλ αξρίζεηο λα αηζζάλεζαη, ζα ληψζεηο κνλαμηά. Βδνπάξδν Γθαιεάλν (κεηάθξαζε: Εζκήλε Καλζή)
[154]
Ο Μάξην Μπελεληέηη (Mario Benedetti, 1920-2009) απφ ηελ Οπξνπγνπάε, ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, πνηεηήο, δνθηκηνγξάθνο θαη πεδνγξάθνο. Σν έξγν ηνπ κεηαθξάζηεθε ζε πνιιέο γιψζζεο.
Μελ πξνζπαζείο λα ζσζείο Με κέλεηο αθίλεηνο ζηελ άθξε ηνπ δξφκνπ κε παγψλεηο ηε ραξά κελ αγαπάο κε βαξεκάξα κελ πξνζπαζείο λα ζσζείο ζήκεξα νχηε πνηέ.. λα πξνζπαζείο λα ζσζείο κελ επηηξέπεηο λα εθεζπραζηείο κελ πηάλεηο κηα ήζπρε γσληά επηθπιαθηηθφο κε γίλεζαη ζην θφζκν κελ αθήλεηο λα πέζνπλ ηα βιεθαξά ζνπ ζαλ απζηεξνί δηθαζηηθνί θξηηέο.. Με ζθξαγίδεηο ηα ρείιε ζνπ κελ απνραπλσζείο κεο ζηε δσή κε ζθεθηείο φηη δελ ην ιέεη ε θαξδηά ζνπ κε ζε θαηαδηθάδεηο πξφσξα... αιιά θη αλ απηφ.... δελ θαηαθέξεηο λα ην απνθχγεηο θη αλ παγψζεηο ηε ραξά θη αλ αγαπήζεηο απειπηζκέλα θη αλ ζήκεξα ζειήζεηο λα ζε ζψζεηο θη αλ εθεζπραζηείο γηα ιίγν θη αλ έπηαζεο κηα ήζπρε γσληά ζην πεξηζψξην ηνπ θφζκνπ θη αλ άθεζεο ηα βιέθαξα ζνπ λα πέζνπλ βαξηά... ζαλ ηνπο αδίζηαθηνπο θξηηέο θη αλ ζηέγλσζεο ρσξίο ιαιηά θη αλ άθεζεο ην λνπ ζνπ λ‘ απνραπλσζεί θη αλ πίζηεςεο πσο δελ ην ιέεη ε θαξδηά ζνπ θη αλ ηζφβηα ζε θαηαδηθάδεηο θη αθίλεηνο κέλεηο ζηελ άθξε ηνπ δξφκνπ θαη ζέιεηο κνλάρα λα ζσζείο.... Με κέλεηο... θνληά κνπ.
[155]
Ώθφκε Βμαθνινπζψ λα κελ πηζηεχσ έξρεζαη δίπια κνπ θαη ε λχρηα είλαη κηα ρνχθηα αζηεξηψλ θαη επζπκίαο δαθηχισλ γεχζεηο αθνχσ θαη βιέπσ ην πξφζσπφ ζνπ ην κεγάιν ζνπ δηαζθειηζκφ ηα ρέξηα ζνπ, θαη αθφκα αθφκα δελ κπνξψ λα πηζηέςσ φηη ε επηζηξνθή ζνπ έρεη πνιιά λα θάλεη κε ζέλα θαη κε κέλα θαη γηα μφξθη ην ιέσ θαη γηα ηηο ακθηβνιίεο ην ηξαγνπδψ θαλείο πνηέ δελ ζα ζε αληηθαηαζηήζεη θαη ηα πην αζήκαληα πξάγκαηα αιιάδνπλ ζε ζεκειηψδεηο επεηδή γπξλάο ζην ζπίηη σζηφζν εμαθνινπζψ λα ακθηβάιισ ζε απηήλ ηελ ηχρε γηαηί ν νπξαλφο ζε έρεη κνπ θαίλεηαη θαληαζία Ώιιά έξρεζαη θαη είλαη ζίγνπξν θαη έξρεζαη κε ην βιέκκα ζνπ θαη γη‘ απηφ ε άθημή ζνπ θάλεη καγηθφ ην κέιινλ αθφκε θαη αλ δελ είλαη πάληα θαηαλνεηέο νη ελνρέο κνπ θαη νη θαηαζηξνθέο κνπ αιιά μέξσ φηη ζηα ρέξηα ζνπ ν θφζκνο έρεη λφεκα θαη αλ θηιήζσ κε ηφικε θαη ην κπζηήξην ησλ ρεηιηψλ ζνπ δελ ζα ππάξρνπλ ακθηβνιίεο ή άζρεκεο γεχζεηο ζα ζ 'αγαπψ πεξηζζφηεξν αθφκε. Μάξην Μπελεληέηη (κεη. Κ. Κνθνινγηάλλεο)
[156]
Ζ Κξηζηίλα Πέξη Ρφζζη (Cristina Peri Rossi) γελλήζεθε ην 1941 ζην Μνληεβηδέν ηεο Οπξνπγνπάεο. Σν 1972 έθπγε εμφξηζηε αξρηθά ζηελ Δπξψπε. Θεσξείηαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ηζπαλφθσλεο ζπγγξαθείο ηφζν γηα ηελ πνίεζε φζν θαη γηα ηα πεδά ηεο. Σν 1975 απέθηεζε ηελ ηζπαληθή ππεθνφηεηα.
Γξάκκα απφ ηε κακά ΕΕ Δ ζεία Ώγγέια ξσηά γηα ζέλα θάζε θνξά πνπ ‗ξρεηαη λα καο δεη θη εγψ ηεο απαληψ κε ππεθθπγέο ή κήπσο ιέκε δηαθπγέο; Ο γάηνο πεηάρηεθε απ‘ ην παξάζπξν θη εμαθαλίζηεθε πξάγκαηα ησλ γάησλ πξάγκα ησλ αλζξψπσλ Δ παγσληά έθαςε φια ηα δέληξα κφλν κηα ιεκνληά θαηάθεξε θαη γιχησζε κφλε κέζα ζηελ άγξηα θαηαηγίδα καο είπαλ πσο κε ηνλ θαηλνχξην ζηξαηεγφ ηα πξάγκαηα ζ‘ αιιάδαλε κ‘ αλ άιιαμε θάηη ήηαλ γηα ην ρεηξφηεξν Ο κπαθάιεο ηεο γσλίαο πέζαλε θαξδηαθή πξνζβνιή ή εκβνιή ε γηαγηά ζνπ ε Μαξνχρα πάληα κε ηνπο θηξζνχο θη ε αδειθή ζνπ κε ην έιθνο Ώλαξσηηέκαη αλ βξέρεη θαηά θεη θάπνηεο θνξέο κεηξάσ ηε δηαθνξά ψξαο ην δήηεκα ησλ εκηζθαηξίσλ Μελ καο μερλάο πνπ ζ‘ αγαπνχκε ηφζν. Κξηζηίλα Πέξη Ρφζζη (κεηάθξαζε: Βιέλε Κεθάια)
[157]
Δ νπζία Μαζαίλεη θαλείο πσο ε νπζία δελ ήηαλ ηα βηβιία δελ ήηαλ νη δίζθνη δελ ήηαλ νη γάηεο δελ ήηαλ νη αλζηζκέλνη παξάδεηζνη πνπ μερχλνληαλ ζηα πεδνδξφκηα νχηε θαλ ε παλζέιελνο -ιεπθήζηα παξάζπξα δελ ήηαλ ε ζάιαζζα πνπ έθηαλε ηνλ ηζνπεδσηηθφ κεξπθαζκφ ηεο ζην κψιν νχηε νη θίινη πνπ δελ βιέπνληαη πηα νχηε νη δξφκνη ηεο παηδηθήο ειηθίαο νχη‘ εθείλν ην κπαξ πνπ θάλακ‘ έξσηα κε ην βιέκκα. Δ νπζία ήηαλ θάηη άιιν. Κξηζηίλα Πέξη Ρφζζη (κεηάθξαζε: Βιέλε Κεθάια)
Μεγαιψκαηα Πάληα θαληάδνκαη φηη ε κεηέξα κνπ δελ είλαη πάλσ απφ εηθνζηπέληε ρξνλψλ (ε ειηθία πνπ είρε φηαλ γελλήζεθα), γη‘ απηφ εμνξγίδνκαη φηαλ ηελ αθνχσ λα ζέξλεη ηα πφδηα ηεο, λα θαθαξίδεη, λα βήρεη, λα ζθέθηεηαη ζαλ γξηά. Αελ θαηαιαβαίλσ γηαηί έρεη ξπηίδεο ζηα εηθνζηπέληε ηεο ρξφληα, νχηε κπνξψ λα εμεγήζσ ην γεγνλφο φηη πάεη γηα χπλν ηφζν λσξίο, φληαο ηφζν λέα. Ώλ ζε θάπνηα ζηηγκή ηξνκαθηηθήο δηαχγεηαο αληηιεθζψ φηη είλαη γξηά, ε αλαθάιπςε απηή κε γεκίδεη θξίθε, ιφγνο γηα ηνλ νπνίν επηρεηξψ ακέζσο λα δηψμσ κηα ηέηνηα ζθέςε απφ ην θσο ηεο ζπλείδεζήο κνπ, κε απνηέιεζκα λα επαλαθηά ηα εηθνζηπέληε ηεο ρξφληα. Βθείλε κνπ ζπκπεξηθέξεηαη ζπλερψο ζαλ λα ήκνπλ κσξφ, κε απνηέιεζκα λα ζπλελλννχκαζηε άςνγα. Αελ επηκέλσ λα κεγαιψζσ, γηαηί μέξσ φηη είλαη κάηαην. Ὁ ρξφλνο έρεη αθηλεηνπνηεζεί γηα καο ηηο δπν θαη ηίπνηα ζηνλ θφζκν δελ ζα κπνξνχζε λα ηνλ θάλεη λα ηξέμεη. Θα πεζάλσ πέληε ρξνλψλ θαη εθείλε εηθνζηπέληε. ηηο θεδείεο καο ζα παξαβξεζεί έλα πιήζνο ππεξήιηθσλ κσξψλ θαη κσξψλ πνπ δελ έθηαζαλ πνηέ λα κεγαιψζνπλ. Κξηζηίλα Πέξη Ρφζζη
[158]
01.17. Πεξνχ Ο έδαξ Βαγηέρν (Cesar Vallejo, 1892-1938) απφ ην Πεξνύ, ζεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ηζπαλφθσλνπο πνηεηέο ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο
Ο ηξνρφο ηνπ πεηλαζκέλνπ Μέζα απφ ηα ίδηα κνπ ηα δφληηα βγαίλσ θαπλίδνληαο, θσλάδνληαο, ζπξψρλνληαο, θαηεβάδνληαο ηα παληαιφληα κνπ... Ώδεηάδεη ην ζηνκάρη κνπ, αδεηάδεη ην άληεξφ κνπ, ε δπζηπρία κε ηξαβάεη κέζα απφ ηα ίδηα κνπ ηα δφληηα, πηαζκέλνλ κε κηα νδνληνγιπθίδα απφ ην καληθέηη ηνπ πνπθάκηζνχ κνπ. Μηα πέηξα γηα λα θάηζσ δε ζα 'ρεη γηα κε ηψξα; Ώθφκα θη εθείλε πνπ πάλσ ηεο ζθνληάθηεη ε ιερψλα, ε κάλα ηνπ αξληνχ, ε αηηία, ε ξίδα, νχηε θη απηή γηα κέλα ηψξα; Σνπιάρηζην εθείλε ηελ άιιε, πνπ πέξαζε ζθπθηή κέζα απφ ηελ ςπρή κνπ! Ή, έζησ, ηελ αζβεζηφπεηξα ή ην θαθφ ιηζάξη (ηαπεηλφο σθεαλφο) ή εθείλε πνπ δελ θάλεη νχηε γηα λα ηε ξίμεηο πεηξηά ζηνλ άλζξσπν, εθείλε, δψζηε κνπ εθείλε εκέλα ηψξα! Σνπιάρηζην εθείλε πνπ βξήθαλε πεξαζκέλε θαη κφλε ζε κηα πξνζβνιή, εθείλε, δψζηε κνπ εθείλε εκέλα ηψξα! Σνπιάρηζηνλ ηε ζηξηθηή θαη ζηεθαλσκέλε, πνπ κέζα ηεο αληερεί κφλν κηα θνξά ην πεξπάηεκα ησλ φξζησλ ζπλεηδήζεσλ, ή ηνπιάρηζην, εθείλε ηελ άιιε, πνπ ζατηεκέλε ζε αμηνπξεπή θακπχιε, ζα πάεη λα πέζεη κνλαρή ηεο, - πξνζπνηνχκελε αιεζηλφ ζπιάρλν, εθείλε, δψζηε κνπ εθείλε εκέλα ηψξα! [159]
Έλα θνκκάηη ςσκί, νχηε θη απηφ γηα κέλα ηψξα; Αε ρξεηάδεηαη πηα λα είκαη απηφ πνπ πάληα κνπ ζα είκαη, αιιά δψζηε κνπ - κηα πέηξα γηα λα θάηζσ, αιιά δψζηε κνπ, ζαο παξαθαιψ, έλα θνκκάηη ςσκί λα θάηζσ επάλσ, αιιά δψζηε κνπ, - ζηα ηζπαληθά, θάηη, ηέινο πάλησλ, λα θάσ, λα πηψ, λα δήζσ, λα μεθνπξαζηψ, θη χζηεξα ζα πεγαίλσ... Ώλαθαιχπησ έλα παξάμελν ζρήκα, είλαη πνιχ ζθηζκέλν θαη ιεξσκέλν ην πνπθάκηζφ κνπ θαη δελ έρσ πηα ηίπνηα, απηφ είλαη θξηθηφ. έδαξ ΐαγηέρν
Ο λεθξφο ζηξαηηψηεο ην ηέινο ηεο κάρεο, ν ζηξαηηψηεο λεθξφο, ηνλ πιεζίαζε έλαο θαη ηνλ ηθέηεπζε «Ώρ, κελ πεζάλεηο ζ‘ αγαπψ ηφζν!» Ώιιά, θεπ, ην πηψκα παξέκεηλε λεθξφ. Άιινη δπν ηνλ πιεζίαζαλ θαη πάιη ηνλ ηθέηεπζαλ: «Με καο εγθαηαιείπεηο! Θάξξνο! Γχξηζε ζηελ δσή! Ώιιά, θεπ, ην πηψκα παξέκεηλε λεθξφ. Σφηε ηνλ πιεζίαζαλ είθνζη, εθαηφ, ρίιηνη, πεληαθφζηεο ρηιηάδεο, φινη καδί λα θσλάδνπλ: «Σφζε αγάπε, θαη λα κελ έρεηο εμνπζία πάλσ ζηνλ ζάλαην!» Ώιιά, θεπ, ην πηψκα παξέκεηλε λεθξφ. Μεηά εθαηνκκχξηα καδεχηεθαλ γχξσ ηνπ, φινη καδί λα θσλάδνπλ: «Ώδειθέ, ζε παξαθαινχκε, κείλε!» Ώιιά, θεπ, ην πηψκα παξέκεηλε λεθξφ. Σφηε φινη νη άλζξσπνη ζηε γε ηνλ πιεζίαζαλ. Καη η‘ αλνηρηά ηνπ κάηηα γέκηζαλ δάθξπα: ζεθψζεθε αξγά-αξγά, θίιεζε ηνλ πξψην, θαη πεξπάηεζε… έδαξ ΐαγηέρν (Μεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[160]
O Xαβηέξ νινγθνχξελ (Javier Sologuren Moreno,1921-2004) απφ ηε Λίκα, ήηαλ Πεξνπβηαλόο πνηεηήο, ζπγγξαθέαο, παλεπηζηεκηαθφο θαη εθδφηεο.
Χ, ηξνκεξέ έξσηα Ο ηξνκεξφο έξσηαο λα πνπ αλνίγνπλ ηα ζπηζνβφια ζθνηάδηα λα ε ππξθαγηά θαη ε ζχγθξνπζε ε πην γιπθηά βηαηφηεηα ε πην ηξπθεξή θσηηά λα νη γιψζζεο ηεο ππξάο πνπ αλαδεηηνχληαη, πιέθνληαη, ςαχνληαη αλάκεζα ζην αρηηδνβφιν θξεβάηη ηεο λχρηαο θαη ζηελ δξνζηά ηεο απγήο πνπ εμαπιψλεηαη λα ε ιεζκνληά θαη ε έθζηαζε ε ζηηγκή πνπ ε άρξνλε γεχζε ε δηπιή χπαξμε πνπ θνηλσλεί ακνηβαία θαηαβξνρζηδφκελε λα ηελ εδψ ξηγκέλε θάησ απφ ζέλα ζηαπξσκέλε απφ ζέλα αλαζηεκέλε απφ ζέλα Xαβηέξ νινγθνχξελ (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[161]
1.18. Πφξην Ρίθν Ο Λνπίο Παιέο Μάηνο (Luis Palés Matos, 1898-1959) ήηαλ πνηεηήο απφ ην Πφξην Ρίθν.
Σν θάιεζκα ……………………………. ήκεξα ζπκάκαη: είλαη κηα κέξα επηπρηζκέλε ιακπξνχ νπξαλνχ θαη θσηεηλήο γεο Πεξηπιαλψκελα ρειηδφληα ηηγκαηίδνπλ ην απαιφ γαιάδην. Βίκαη θαηαληηθξχ ζην πέιαγνο θαη ζηα κάθξε ράλεηαη ην θηεξφ ελφο παληνχ. Σαμηδεχεη, θεχγεη, εμαεξψλεηαη, Ώιιά θη εγψ ζβήλνκαη κέζα ζ‘ εθείλν. Κη φηαλ ζην ηέινο επηζηξέθσ απφ κηα κηθξή ξσγκή ηεο ζπλείδεζεο πφζν απνκαθξπζκέλνο είκαη απφ κέλα! Ση παξάμελνο θφζκνο γχξσ κνπ! Σψξα θνηκηζκέλε πιάη κνπ μεθνπξάδεηαη ε αγάπε κνπ πάλσ ζηε ριφε. Σν παιιφκελν ζηήζνο αλεβαίλεη θαη θαηεβαίλεη ήζπρν ζηελ παιίξξνηα ηεο γαιελεκέλεο νξκήο πνπ δηαιχεη θαζκαηηθά ινπιάθηα ζηνλ θχθιν ησλ καηηψλ ηεο. Κνηηάδσ απηφ ην γιπθφ, ππνηαγκέλν εξγνζηάζην, ζψκα παγίδαο θαη αξπαγήο πνπ ζαλ παηρλίδη ν βαζηθφο ξπζκφο ηνπ θαηαζθεπάδεη ην αέξηλν ράδη, ην ππλσηηθφ ιίθληζκα θαη ην θηιί - θινγεξφ πξννίκην εδνληθήο θξαπγήο – θαη ιέσ: ια ηειείσζαλ… Ώιιά μάθλνπ, μππλάεη θη εθεί, ζην καχξν θέληξν ησλ καηηψλ ηεο πνπ είλαη έλαο απνραηξεηηζκφο θαη κηα απνπζία θάηη κε πξνζθαιεί ζηε καθξηλή ηνπο φρζε θαη γιπθά, ρσξίο λα ζέιεη, κε παίξλεη. ………………………………… Λνπίο Παιέο Μάηνο (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[162]
01.19. αλ αιβαδφξ O Ρφθνπε Γάιηνλ (Roque Dalton García, 1935-75) ήηαλ δεκνζηνγξάθνο θαη πνηεηήο απφ ην αλ αιβαδόξ. Θεσξείηαη απφ ηνπο πην δπλακηθνχο Λαηηλνακεξηθαλνχο πνηεηέο
H Θχκεζε Έηζη ήηαλ η‘ απνγέκαηα ηεο πξψηεο λεφηεηάο καο αθνχγακε «Σα λεθξά θχιια», «Δ θαπηή θαξδηά κνπ» ή «Υσξίο ιφγν» ζην μελνδνρείν ηνπ ιηκαληνχ θη εζχ είρεο έλα φλνκα δηάθαλν πνπ αθνπγφηαλ σξαία ζε ρακειή θσλή θη εγψ πίζηεπα ζηνπο ζενχο ησλ αξραίσλ πξνγφλσλ κνπ θαη ζνπ ηζηνξνχζα σξαίεο ςεπηηέο γηα ηε δσή ζηνπο καθξηλνχο ηφπνπο πνπ είρα επηζθεθζεί. Σα ζαββαηφβξαδα θάλακε καθξηλνχο πεξηπάηνπο πάλσ απφ ηελ πγξή άκκν μππφιεηνη θαη πηαζκέλνη απ‘ ην ρέξη ζε βαζηά ζησπή πνπ δηαθφπηαλ κφλν νη ςαξάδεο απφ ηα θσηηζκέλα θαΎθηα ηνπο πνπ καο επρφηαλ λα επηπρήζνπκε… Όζηεξα επηζηξέθακε ζηελ θαιχβα ηνπ Μπίιη θαη πίλακε έλα θνληάθ κπξνζηά ζηε θσηηά ζηαπξνπφδη πάλσ ζην κηθξφ ραιί Λνπξζάη θαη κεηά θηινχζα ηα ιπκέλα καιιηά ζνπ θη άξρηδα λα δηαηξέρσ ην ζψκα ζνπ κ‘ απηά ηα γλσζηηθά ρέξηα πνπ πνηέ δελ ηξέκνπλ ζηελ κάρε ή ζην έξσηα. Δ γχκληα ζνπ απνθαιππηφηαλ ζηελ κηθξή λχρηα ηεο θάκαξαο ηεο θσηηάο αλάκεζα ζηα μχιηλα πξάγκαηα ζαλ έλα παξάμελν ινπινχδη πνπ έρεη φια ηα ραξίζκαηα πάληα γηα λα πιεκκπξίζεη ηξφκν θαη λα πξνθαιέζεη ζε λέεο απνθαιχςεηο. [163]
Κη ε αλαπλνή ζνπ ήηαλ δπν γεηηνληθά πνηάκηα θαη ην δέξκα ζνπ θαη ην δέξκα κνπ δπν επηθξάηεηεο ρσξίο φξηα θη εγψ κέζα ζνπ φπσο ε θαηαηγίδα πνπ αγγίδεη ηε ξίδα ησλ εθαηζηείσλ θη εζχ ζαλ ην βξεγκέλν κνλνπάηη γηα ην θσο ηεο απγήο. Κη έθηαλε ε ζηηγκή πνπ ήζνπλ κφλν ε ζάιαζζα κφλν ε ζάιαζζα κε ηα ςάξηα θαη ην αιάηη ηεο γηα ηε δίςα κνπ κε ηα θφθθηλα θνξαιιέληα κπζηηθά ηεο θη εγψ ξνπθνχζα κε ηε γελλαηνδσξία εθείλνπ πνπ κίθξπλε μαλά ζην κπζηήξην φινπ ηνπ ζπγθεληξσκέλνπ λεξνχ ζην κηθξφ ιάθθν πνπ άλνημε ην παηδί ζηελ άκκν. Ώρ, αγάπε, θη απηή είλαη ε ψξα κεξηθά ρξφληα κεηά πνπ ην πξφζσπφ ζνπ αξρίδεη λα κηθξαίλεη θαη ε ζχκεζή κνπ κέλεη φιν θαη πην θελή απφ ζέλα. Σν φλνκά ζνπ ήηαλ κηθξφ Καη ππήξρε ζ‘ έλα απφ ηα ηξαγνχδηα εθείλσλ ησλ ρξφλσλ. Ρφθνπε Αάιηνλ (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[164]
01.20. Υηιή Ζ Γθακπξηέια Μηζηξάι (Gabriela Mistral, 1889-1957) απφ ηε Υηιή, ήηαλ δηπισκάηεο θεκηλίζηξηα θαη πνηήηξηα. Ήηαλ βαζθηθήο θαη ηλδηάληθεο θαηαγσγήο. Σν 1945 θέξδηζε ην Νόκπει Λνγνηερλίαο θαη ήηαλ ην πξψην πνπ απνλεκήζεθε ζε ινγνηέρλε ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο.
Καζψο πέθηεη ην ρηφλη Καηέβεθε ην ρηφλη ζαλ έλα ζείν πιάζκα επίζθεςε λα θάλεη ζε ηνχηε ηελ θνηιάδα. Καηέβεθε ην ρηφλη – ησλ αζηεξηψλ λπθνχια έια λα ηε δνχκε ζην ρψκα θαζψο πέθηεη. Γιπθηά πνπ είλαη! Φηάλεη ζαλ ην εμαίζην πιάζκα ζησπειά, θαη ηξέκεη κήπσο θαθφ θαη θάλεη ζαλ φλεηξν είλαη φκνηα θαη ζαλ θεγγάξη πέθηεη έια λα ηελ ηδνχκε ιεπθή πνπ θαηεβαίλεη. Άζπηιν! Σελ θνηιάδα θνίηα πνπ ζνπ θεληάεη κε γηαζεκάλζη αθξάην απ‘ ηε κηα ζηελ άιιε, είλαη ηφζν ‗ιαθξά, ιεπηά ηα δάρηπιά ηνπ πνπ ζαλ πλνή πεξλνχζαλ δίρσο λα ηελ αγγίμνπλ. κνξθν! Αε ζνπ θαίλεηαη ζαλ ην ζαπκάζην δψξν πνπ έλαο άιινο δσξεηήο ήξζε λα ζνπ ραξίζεη; πνπ βγάδεη ην κεηαμσηφ καλδχα ηνπ θαη ηνλ ξίρλεη αζφξπβα, ηελ ηαπεηλή θνηιάδα ζνπ λα ληχζεη; ………………………………………………………. Γθακπξηέια Μηζηξάι (Μεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
Δ δαζθάια Με ηα δεζηά καιιηά ηνπ παίδσ θαη ηα ρσξίδσ θαη ηα ηζηψλσ θαη ιεο θξαηψ κεο ζηα ζγνπξά ηνπ ησλ Μάγηαο ηεο δηαζπνξάο ηνλ πφλν. [165]
Αψδεθα ρξφληα πνπ ‗ρσ αθήζεη ην αδξφ κεμηθαλφπνπιφ κνπ κα εγψ αθφκα ην ρηελίδσ είηε μππλή, είηε ζη‘ φλεηξφ κνπ. Μάλαο αγάπε είλαη εθεί πέξα πηαζκέλε απ‘ ηα γφλαηά κνπ, κηα ιχηξσζε ζηα παηδηά πάλσ πνπ δελ κ‘ αθήλεη λα πεζάλσ. Γθακπξηέια Μηζηξάι (Μεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
Σξία Αέληξα Σξία δέληξα πεζκέλα άθξε - άθξε έκεηλαλ ζ' έλα κνλνπάηη. Ώπφ ηνλ μπινθφπν απνμεραζκέλα ζηγνκηινχλ αδεξθηθά ζθηγκέλα, ζαλ ηξεηο ηπθινί. ΐαζηιεχνληαο ν ήιηνο ρχλεη ην αίκα ηνπ πάλσ ζηνπο ζπαξαγκέλνπο θνξκνχο θαη απφ ηνπο ζρηζκέλνπο θινηνχο ν αγέξαο ζπλεπαίξλεη ην άξσκά ηνπο. Σν έλα ζην άιιν απιψλεη έλα ρέξη πειψξην, ζπζπαζκέλν, κε θπιισζηά πνπ ηξεκνζαιεχεη, θαη νη πιεγέο ηνπο κνηάδνπλ κε νινδψληαλα κάηηα, παξάθιεζε γεκάηα. Ο μπινθφπνο η‘ απνιεζκφλεζε. (Ή λχρηα δπγψλεη). Βγψ καδί ηνπο ζα κείλσ. Μέζα ζηελ θαξδηά κνπ ζα θιείζσ ην επσδηαζηφ ξεηζίλη ηνπο, πνπ ζα κνπ γίλεη θσηηά. ινπο καο, βνπβνχο θη αγθαιηαζκέλνπο, ζαλ έλα πέλζηκν ζσξφ, ε απγή αο καο βξεη. Γθακπξηέια Μηζηξάι (κεηάθξαζε: νθία Υαηδεδάθε)
[166]
Ο Ρνκπέξην Μπνιάλην (Roberto Bolaño Ávalos,1953–2003) απφ ην αληηάγν ήηαλ Χηιηαλόο ζπγγξαθέαο. Ήηαλ κπζηζηνξηνγξάθνο, πνηεηήο θαη δνθηκηνγξάθνο. Έθπγε απφ ηε Υηιή κεηά ην πξαμηθφπεκα Πηλνζέη θαη θαηέθπγε ζην Μεμηθφ θαη ζηελ Ηζπαλία, φπνπ έδεζε σο ην ζάλαηφ ηνπ.
Τα ρομαμτικά σκυλιά Σνλ θαηξφ εθείλν ήκνπλ είθνζη ρξνλψλ θη ήκνπλ ηξειφο. Βίρα ράζεη κία ρψξα είρα φκσο θεξδίζεη έλα φλεηξν. Κη αλ είρα απηφ ην φλεηξν ηίπνη' άιιν δελ είρε ζεκαζία. Οχηε ην λα δνπιεχσ νχηε ην λα πξνζεχρνκαη νχηε λα κειεηάσ κέζα ζηα μεκεξψκαηα δίπια κε ηα ξνκαληηθά ζθπιηά. Καη η' φλεηξν δνχζε ζην επξχρσξν ηνπ πλεχκαηφο κνπ. Έλα δσκάηην μχιηλν, κηζνζθηαζκέλν, κέζα ζε θάπνηνλ απ' ηνπο πλεχκνλεο ηνπ ηξνπηθνχ. Καη θνξέο-θνξέο κέζα κνπ επέζηξεθα θαη η' φλεηξν επηζθεπηφκνπλ: άγαικα πνπ έγηλε αηψλην κέζα ζε ζηνραζκνχο πγξνχο, έλα ιεπθφ ζθνπιήθη πνπ ζηξηθνγπξίδεη ζηελ αγάπε. Μία αγάπε αλεμέιεγθηε. Έλα φλεηξν κέζα ζε άιιν φλεηξν. Καη ν εθηάιηεο κνπ έιεγε: ζα κεγαιψζεηο. Θ' αθήζεηο πίζσ ηηο εηθφλεο ηνπ πφλνπ θαη ηνπ ιαβχξηλζνπ θαη ζα μεράζεηο. Ώιιά ηνλ θαηξφ εθείλν, ην λα κεγαιψζεηο ζα ήηαλ έγθιεκα. Βίκαη εδψ, είπα, καδί κε ηα ξνκαληηθά ζθπιηά Κη εδψ ζα κείλσ. Ρνκπέξην Μπνιάλην (κεηάθξαζε: Μαξία Θενθηιάθνπ)
[167]
ηελ αίζνπζα αλαγλσζκάησλ ηεο θφιαζεο ηελ αίζνπζα αλαγλσζκάησλ ηεο Κφιαζεο. ηε ιέζρε ησλ θνιιεκέλσλ κε ηελ επηζηεκνληθή θαληαζία ηηο παρληζκέλεο απιέο. ηα ππλνδσκάηηα κε θίλεζε. ηνπο δξφκνπο κε πάγν. ηαλ πηα φια κνηάδνπλ πην θαζαξά. Καη θάζε ζηηγκή είλαη θαιχηεξε θαη ιηγφηεξν ζεκαληηθή Με έλα ηζηγάξν ζην ζηφκα θαη κε θφβν. Μεξηθέο θνξέο κε πξάζηλα κάηηα Καη 26 ρξνλψλ. Έλαο δνχινο ΐξψκηθε, θαθνληπκέλε ην δξφκν ησλ ζθχισλ ε ςπρή κνπ βξήθε ηελ θαξδηά κνπ. Κνκκαηηαζκέλε, αιιά δσληαλή, βξψκηθε, θαθνληπκέλε θαη γεκάηε κε αγάπε. ην δξφκν ησλ ζθχισλ, εθεί φπνπ θαλείο δε ζέιεη λα πάεη. Έλαο δξφκνο πνπ κφλν δηαζρίδνπλ νη πνηεηέο φηαλ πηα δελ ηνπο κέλεη ηίπνηα λα θάλνπλ. Ώιιά εγψ είρα ηφζα πξάγκαηα λα θάλσ αθφκα! Κη φκσο ήκνπλ εθεί: βάδνληάο κε λα ζθνησζψ απφ ηα θφθθηλα κπξκήγθηα θαη επίζεο απφ ηα καχξα κπξκήγθηα, δηαζρίδνληαο νηθηζκνχο θελνχο: ν ηξφκνο πνπ αλέβαηλε - κέρξη λα αγγίμεη ηα‘ άζηξα. Έλαο Υηιηαλφο εθπαηδεπκέλνο ζην Μεμηθφ κπνξεί λα ηα αληέμεη φια, ζθεθηφκνπλ, αιιά δελ ήηαλ αιήζεηα. Σηο λχρηεο ε θαξδία κνπ έθιαηγε. Σν πνηάκη ηεο χπαξμεο, έιεγαλ θάπνηα ππξεηψδε ρείιε πνπ αξγφηεξα αλαθάιπςα φηη ήηαλ ηα δηθά κνπ, ην πνηάκη ηεο χπαξμεο, ην πνηάκη ηεο χπαξμεο, ε έθζηαζε πνπ δηπιψλεηαη ζηελ φρζε απηψλ ησλ εγθαηαιειεηκκέλσλ νηθηζκψλ. Γξακκαηείο θαη ζενιφγνη, κάληεηο θαη θιεθηξφληα ηνπ δξφκνπ αλαδχζεθαλ ζαλ πξαγκαηηθφηεηεο πδάηηλεο ζηε κέζε κηαο κεηαιιηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Μφλν ν ππξεηφο θαη ε πνίεζε πξνθαινχλ νξάκαηα. Μφλν ν έξσηαο θαη ε κλήκε. ρη απηνί νη δξφκνη νχηε απηνί νη θάκπνη. ρη απηνί νη ιαβχξηλζνη. Μέρξη πνπ επηηέινπο ε ςπρή κνπ βξήθε ηελ θαξδηά κνπ. Ήηαλ άξξσζηε, βέβαηα, κα ήηαλ δσληαλή. Ρνκπέξην Μπνιάλην
[168]
Ο Πάκπιν Νεξνχδα (Pablo Neruda, 1904-73) απφ ηε Χηιή, ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο πνηεηήο ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο ηνπ 20νχ αηψλα.. Κέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1971. Ο πξφεδξνο ηεο Υηιήο Ώιηέληε θαη ν Νεξνχδα
Άθεζε ιεχηεξα ηα ρέξηα κνπ Ώθεζε ιεχηεξα ηα ρέξηα κνπ θαη ηελ θαξδηά κνπ, άθεζε ιεχηεξε! Άθεζε ηα δάρηπιά κνπ λα ηξέμνπλ ζηνπο δξφκνπο ηνπ θνξκηνχ ζνπ. Σν πάζνο - αίκα, θσηηά, θηιηά κε αλάβεη κε ηξεκνπιηαζηέο θιφγεο. Ώιιά εζχ δελ μέξεηο ηη είλαη ηνχην! Βίλαη ε θαηαηγίδα ησλ αηζζήζεψλ κνπ πνπ δηπιψλεη ηνλ επαίζζεην δξπκφ ησλ λεχξσλ κνπ. Βίλαη ε ζάξθα πνπ θσλάδεη κε ηηο δηάππξεο γιψζζεο ηεο! Βίλαη ε ππξθαγηά! Καη ζπ είζαη εδψ, γπλαίθα ζαλ άζηθην μχιν ηψξα πνπ ε θακέλε κνπ δσή πεηάεη πξνο ην γεκάην κε άζηξα, ζαλ ηε λχρηα, ζψκα ζνπ! Άθεζε ιεχηεξα ηα ρέξηα κνπ θαη ηελ θαξδηά κνπ, άθεζε ιεχηεξε! Αελ είλαη έξσηαο, είλαη επηζπκία πνπ μεξαίλεηαη θαη ζβήλεη, είλαη θαηαηγηζκφο απφ νξκέο, πξνζέγγηζε ηνπ απίζαλνπ, αιιά ππάξρεηο εζχ, ππάξρεηο εζχ γηα λα κνπ δψζεηο ηα πάληα, θαη γηα λα κνπ δψζεηο απηφ πνπ θαηέρεηο ήξζεο ζηε γε φπσο εγψ ήξζα γηα λα ζε πεξηέρσ γηα λα ζε επηζπκψ, γηα λα ζε δερηψ! Πάκπιν Νεξνχληα
[169]
θπθηφο ζην δεηιηλφ θπθηφο ζην δεηιηλφ, ξίρλσ ηα ζιηκκέλα δίρηπα κνπ ζηα σθεάλεηα κάηηα ζνπ. Βθεί γηγαληψλεζαη θαη θαίεη ζηελ πην ςειή θσηηά ε κνλαμηά κνπ πνπ ρηππάεη ηα ρέξηα ζαλ ηνλ λαπαγφ. Κάλσ ζηληάια θφθθηλα, ζη‘ αθεξεκέλα κάηηα ζνπ πνπ θπκαηίδνπλ ζαλ ηε ζάιαζζα ζηα πφδηα θάπνηνπ θάξνπ. Μφλν ζθνηάδηα θξχβεηο κέζα ζνπ γπλαίθα καθξηλή, δηθή κνπ, ζηηγκέο απφ ην βιέκκα ζνπ πξνβάιιεη ε έθηε ηνπ ηξφκνπ. θπθηφο ζην δεηιηλφ ξίρλσ ηα ζιηκκέλα δίρηπα κνπ ζ‘ εθείλε ηε ζάιαζζα πνπ θνπξηνπληάδεη ηα σθεάλεηα κάηηα ζνπ. Σα λπρηνπνχιηα ξακθίδνπλε ηα πξψηα αζηέξηα πνπ ζπηζίδνπλ ζαλ ηελ ςπρή κνπ φηαλ ζ‘ αγαπψ. ηε ζθνηεηλή θνξάδα ηεο θαιπάδεη ε λχρηα ζθνξπψληαο γαιάδηα ζηάρπα πάλσ ζηνλ θάκπν. Πάκπιν Νεξνχληα (Μεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
ηα λεξά ηεο βνξείνπ Βπξψπεο Νεξά ηνπ ΐφξεηνπ πιάηνπο πνπ πιέλεηαη ν νπξαλφο. ια δηαιχζεθαλ ζε ζνισκέλε αζπξάδα ζε βξψκηθνπο νξίδνληεο θη άπεηξν γθξηδσκέλν. Σν πινίν ζθίδεη θαη θφβεη ηε ραίηε ηνπ λεξνχ θαη πάεη πάεη πάεη… γιηζηξψληαο ζηελ νκίριε άβαξν ζαλ ην γιάξν πνπ πάεη ζηε ζησπή... Πάκπιν Νεξνχδα (Μεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)
[170]
Βξσηηθφ Μέιηζζα κπξηφιεπθή κνπ εζχ πνπ δνπδνπλίδεηο - κεζπζκέλε απ' ηα κέιηα - γχξσ ζηελ ςπρή κνπ θαη φιν ζηξνβηιίδεζαη κε ηηο λσρειηθέο καδί ηνπιίπεο ηνπ θαπλνχ. Βίκαη ν δίρσο ειπίδα εθείλνο, είκαη. κηα ιέμε είκαη ρσξίο ήρν, απηφο πνπ φια ηα 'ρεη ράζεη θαη πνπ φια ηα θαηέρεη. Κη εζχ είζαη ν ζηεξλφο κνπ θάβνο, φπνπ ζηελάδεη κέζα ηνπ ν ζηεξλφο κνπ θφβνο. ηελ έξεκή κνπ γε είζαη ην ξφδν ην ζηεξλφ. Ώρ, ζηγαιηλή κνπ εζχ! ……… Πάκπιν Νεξνχδα
Δ λχρηα ζην λεζί ιε ηε λχρηα θνηκήζεθα καδί ζνπ θνληά ζηε ζάιαζζα, ζην λεζί. Ήζνπλ άγξηα θαη γιπθηά αλάκεζα ζηελ εδνλή θαη ζηνλ χπλν αλάκεζα ζηε θσηηά θαη ζην λεξφ. Ίζσο πνιχ αξγά ελψζεθαλ ηα φλεηξά καο, ζηα ςειά ή ζηα βαζηά, ζηα ςειά ζαλ θιαδηά πνπ θνπλάεη ν ίδηνο άλεκνο, ζηα ρακειά ζαλ θφθθηλεο ξίδεο πνπ αγγίδνληαη. Ίζσο ην φλεηξφ ζνπ ρσξίζηεθε απφ ην δηθφ κνπ θαη ζηε ζθνηεηλή ζάιαζζα [171]
κε έςαρλε φπσο πξψηα φηαλ δελ ππήξρεο αθφκα, φηαλ ρσξίο λα ζε δηαθξίλσ έπιεα ζην πιάη ζνπ, θαη ηα κάηηα ζνπ έςαρλαλ απηφ πνπ ηψξα - ςσκί, θξαζί, έξσηα θαη ζπκφ ζνπ δίλσ κε γεκάηα ρέξηα, γηαηί εζχ είζαη ην θχπειιν πνπ πεξίκελε ηα δψξα ηεο δσήο κνπ. Κνηκήζεθα καδί ζνπ φιε ηε λχρηα, ελψ ε ζθνηεηλή γε γπξίδεη κε δσληαλνχο θαη λεθξνχο, θαη ζαλ μχπλεζα μάθλνπ θαηακεζήο ζηε ζθηά ην κπξάηζν κνπ ηχιηγε ηε κέζε ζνπ. Οχηε ε λχρηα, νχηε ν χπλνο κπφξεζαλ λα καο ρσξίζνπλ. Κνηκήζεθα καδί ζνπ θαη μχπλεζα κε ην ζηφκα ζνπ βγαικέλν απφ ηνλ χπλν λα κνπ δίλεη ηε γεχζε απφ ηε γε, απφ ηε ζάιαζζα, απφ ηα θχθηα, απφ ην βάζνο ηεο δσήο ζνπ, θαη δέρηεθα ην θηιί ζνπ κνπζθεκέλν απφ ηελ απγή ζαλ λα έθζαλε απφ ηε ζάιαζζα πνπ καο πεξηβάιιεη. Πάκπιν Νεξνχδα
[172]
Γεληθφ Άζκα (Canto General) επηθφ πνίεκα ΐιαζηήζεηο (Vegetaciones) ηα ρψκαηα, πνπ δελ είραλ φλνκα θη νχηε αξηζκφ θαηέβαηλε ν άλεκνο απφ θπξηαξρίεο άιιεο. Έθεξλε ε βξνρή θισζηέο νπξάληεο, θαη ησλ θπνθνξνχλησλ βσκψλ ν πγξφο ζεφο μαλάλνηγε ηα ινχινuδα θαη ηηο δσέο. Μέζα ζηε γνληκφηεηα απγάηαηλε ν θαηξφο. Οη ειεπζεξσηέο (los libertadores) Κη έξρεηαη ην δέληξν, ην δέληξν ηεο θαηαηγίδαο, ην δέληξν ηνπ ιανχ. Ώπ‘ ηε γε αλεβαίλνπλ νη ήξσέο ηνπ φπσο ηα θχιια απ‘ ην ρπκφ, θη ν άλεκνο ζξίβεη ηα θπιιψκαηα ηεο βνπεξήο αλζξσπνζάιαζζαο ψζπνπ πέθηεη ζηε γε μαλά. ……………………………………… Ώπηφ είλαη ην δέληξν ησλ ειεχηεξσλ Σν δέληξν γε, ην δέληξν ζχλλεθν, ην δέληξν ςσκί, ην δέληξν αθφληην, ην δέληξν γξνζηά, ην δέληξν θσηηά. Σν πλίγνπλ ηα θνπξηνπληαζκέλα λεξά ηνπ λχρηηνπ θαηξνχ καο, κα ζην θαηάξηη δπγηάδεηαη ηεο εμνπζίαο ηνπ ν ηξνρφο. Έξρνληαη ηα πνπιηά (Vienen los pajaros) ΟΛΏ ήηαλ πέηαγκα ζηε γε καο. ηαγφλεο αίκα θαη θηεξφ νη θαξδεξίλεο, αθαίκαδαλ ηε ραξαπγή ην Ώλάγνπαθ. Σν ηνπθάλ, αμηνιάηξεπην ήηαλ θνπηί κε θαινγπαιηζκέλα θξνχηα. Σν θνιηκπξί δηαηψληδε ηα πξσηετθά ζπηζνβνιήκαηα ηεο αζηξαπήο θη νη κηθξέο ππξθαγηέο ηνπ θνχλησλαλ ζηνλ αζάιεπην αγέξα. Πάκπιν Νεξνχδα Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά : Ααλάε ηξαηεγνπνχινπ
[173]
Ο Χηιηαλόο πνηεηήο Νηθαλφξ Πάξξα (Nicanor Parra) γελλήζεθε ην 1914. Έρεη πξνηαζεί πνιιέο θνξέο γηα ην Νφκπει ινγνηερλίαο θαη βξαβεπηεί κε ην Βξαβείν Θεξβάληεο, ην κεγαιχηεξν βξαβείν ηεο ηζπαλφθσλεο ινγνηερλίαο.
ΐνήζεηα! Αελ μέξσ πψο βξέζεθα εδψ: Έηξερα παλεπηπρήο Με ην θαπέιν ζην δεμί κνπ ρέξη Πίζσ απφ κηα πεηαινχδα θσζθνξίδνπζα Πνπ κ' έθαλε ηξειφ απφ ραξά Καη μάθλνπ γθαπ ζθνληάθησ Καη δελ μέξσ ηη έγηλε ν θήπνο Σν ζθεληθφ άιιαμε εληειψο: Ώίκα θπιά απφ ην ζηφκα θαη ηε κχηε κνπ. Βηιηθξηλά δελ μέξσ ηη ζπλέβε Ή ζψζηε κε ακέζσο Ή θπηέςηε κνπ κηα ζθαίξα ζηνλ απρέλα.
*** Φξάζεηο Ώο κε ξίρλνπκε ζηάρηε ζηα κάηηα καο Σν απηνθίλεην είλαη έλα αλαπεξηθφ θαξφηζη Σν ιηνληάξη είλαη θηηαγκέλν απφ αξληά Οη πνηεηέο δελ έρνπλ βηνγξαθία Ο ζάλαηνο είλαη κηα νκαδηθή ζπλήζεηα Σα παηδηά γελληνχληαη γηα λα ‗λαη επηπρηζκέλα Δ πξαγκαηηθφηεηα ηείλεη λα εμαθαληζηεί Σν γακήζη είλαη πξάμε δηαβνιηθή Ο ζεφο είλαη θίινο θαιφο ησλ θησρψλ. ΝΕθαλφξ Πάξξα (κεηάθξαζε: Ώξγχξεο Υηφλεο)
[174]
Ο Βίθηνξ Υάξα (Víctor Jara Martínez, 1932–73) ήηαλ Χηιηαλόο πνηεηήο, ηξαγνπδηζηήο, ζπλζέηεο θαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο. πλειήθζε ηελ επνκέλε ηνπ πξαμηθνπήκαηνο, ζηηο 12 επηεκβξίνπ 1973, κεηαθέξζεθε ζην ηάδιο ηηρ Χιλήρ φπνπ είραλ κεηαθεξζεί θαη άιινη πνιηηηθνί θξαηνχκελνη, θαη αθνχ ππέζηε βαζαληζηήξηα, δνινθνλήζεθε ζηηο 16 επηεκβξίνπ 1973.
Μαληθέζην 73 Αελ ηξαγνπδψ ρσξίο ζθνπφ κήηε γηαηί έρσ σξαία θσλή. Σξαγνπδψ γηαηί ε θηζάξα κνπ έρεη δηθηά ηεο ζέιεζε θαη λνπ γήηλε θαξδηά θαη θηεξά πεξηζηεξηνχ θαη ζαλ αγηαζκφο επινγεί ραξέο θαη ιχπεο. Βδψ κέζα θιείζηεθε ην ηξαγνχδη κνπ φπσο έιεγε ε ΐηνιέηα. Κηζάξα δνπιεχηξα γηνκάηε αλνημηάηηθε πλνή – φρη ζαλ ηηο θηζάξεο ησλ ιεθηάδσλ… Σν ηξαγνχδη κνπ είλαη κηα ζθαισζηά πνπ θηάλεη ζη‘ άζηξα θαη θέξλεη ην δηθφ ηνπ κήλπκα έηζη φπσο ρηππά ζηηο αξηεξίεο εθείλνπ πνπ πεζαίλεη ηξαγνπδψληαο ηελ αιήζεηα. ρη γηα εθήκεξε δφμα νχηε γηα κηα θήκε πνπ δε κνπ αλήθεη αιιά ζαλ έλαο ζβψινο ρψκα πνπ θηάλεη σο ηα βάζε ηεο γεο εθεί πνπ θαηαιήγνπλ φια εθεί απ‘ φπνπ αξρίδνπλ φια… Έλα ηξαγνχδη ξσκαιέν κέλεη πάληνηε θαηλνχξγην. ΐίθηνξ Υάξα
[175]
[176]
02. Ζ Αζία 02.01. Άξαβεο πνηεηέο O Iκπλ αι-Αξακπί (Ibn al-Arabi, 1165-1240), ήηαλ Άξαβαο κπζηηθηζηήο νχθη, ζπγγξαθέαο, πνηεηήο θαη θηιφζνθνο απφ ηελ Μνχξζηα ηεο κνπζνπικαληθήο Ηζπαλίαο. πνχδαζε ζηε εβίιιε θαη λένο αθφκα πήγε ζηε Μέθθα φπνπ έδεζε ηέζζεξα ρξφληα. Σαμίδεπζε ζηε πξία, Παιαηζηίλε, Ηξάθ, Μ. Αζία θαη Αίγππην θαη επέζηξεςε ζηε Μέθθα φπνπ αζρνιήζεθε κε ηε ζπγγξαθή. Οθηαθφζηα πεξίπνπ έξγα απνδίδνληαη ζηνλ ππεξδξαζηήξην αι-Αξακπί, αιιά δελ είλαη γλσζηφ πφζα απφ απηά είλαη απζεληηθά. Πάλησο ζψδνληαη πεξίπνπ εθαηφ ρεηξφγξαθά ηνπ. Έξγα ηνπ: Σο κόζμημα ηηρ ζοθίαρ, Σα θώηα από ηη Μέκκα, Σο Άγιο Πνεύμα και η θεπαπεία ηηρ τςσήρ, Η πεπιζςλλογή ηυν αγίυν μςζηηπίυν. Σαξίδι ζηον Πανηοδύναμο, Σο Βιβλίο ηυν ημεπών ηος Θεού και άλλα.
Έλαο σθεαλφο ρσξίο αθηή Θαχκαζα έλαλ σθεαλφ ρσξίο αθηή θαη κηα αθηή πνπ δελ αλήθε ζε σθεαλφ. Θαχκαζα ην πξσηλφ ην θσο ρσξίο ζθνηάδη θαη ηε λχρηα ρσξίο ην ράξακα. Θαχκαζα ηελ Τδξφγεην ρσξίο ηνπνζεζία, γλσζηή ζηνλ αδαή ή θαη ζηνλ ιφγην, Θαχκαζα ηνλ γαιαλφ ηνλ ζφιν πνπ θαιχπηεη ηε Γε γπξλψληαο γχξσ απφ ην θέληξν ηεο – Καη ζαχκαζα κηα Γε πινχζηα, ρσξίο ηνλ θπξηφ ηεο ηνλ ζφιν θαη ηα δίρσο κπζηηθά κέξε ηεο…. Εκπλ αι-Ώξακπί Μεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[177]
Ο ζπνπδαίνο Άξαβαο θηιφζνθνο, ζενιφγνο θαη πνηεηήο ν ηκπλ Υαδκ (ibn Hazm, 994-1064) απφ ηελ Κφξδνβα ηεο Ηζπαλίαο ζεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο δηαλννχκελνπο ηνπ κνπζνπικαληθνχ θφζκνπ. O παππνχο θαη ν παηέξαο ηνπ ηκπλ-Υαδκ δηεηέιεζαλ αμησκαηνχρνη ηεο απιήο ηνπ ραιίθε ηεο Κφξδνβαο. Αλ θαη ε νηθνγέλεηά ηνπ βεβαίσλε φηη ήηαλ πεξζηθήο θαηαγσγήο, ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη ήηαλ απφγνλνη ρξηζηηαλψλ πνπ πξνζειπηίζηεθαλ ζην Ηζιάκ. Μεηά ηελ πηψζε ηνπ Οπκαγηαδψλ ηεο Αλδαινπζίαο, ν ηκπλ-Υαδκ απνζχξζεθε ζην εμνρηθφ ηνπ θαη άξρηζε λα κειεηά θαη λα ζπγγξάθεη. πλνιηθά ιέγεηαη φηη έγξαςε πεξίπνπ 400 έξγα απφ ηα νπνία ζψδνληαη ηα ζαξάληα. Σν εχξνο ησλ ζεκάησλ απηψλ ησλ βηβιίσλ ήηαλ κεγάιν: αλζξσπνινγία, θηινζνθία, θπζηθή, ινγηθή, ηζηνξία, ζξεζθεηνινγία, γισζζνινγία, εζηθή, ζενινγία, λνκηθή θαη πνίεζε. Σν πην γλσζηφ πνηεηηθφ έξγν είλαη Σο δασηςλίδι ηος πεπιζηεπιού ην νπνίν είλαη κηα πξαγκαηεία γηα ηνλ έξσηα.
Ώπφζπαζκα απφ ην Ααρηπιίδη ηνπ πεξηζηεξηνχ Ο έξσηαο, ν Θεφο λα ζ‘ επινγάεη, είλαη αξξψζηηα βαξηά πνπ ε ζεξαπεία ηεο πξέπεη λα ‗λαη αλάινγε κε ηελ νδχλε. Βίλαη κηα αξξψζηηα ππέξνρε, κηα πάζεζε εππξφζδεθηε. ζνη δελ ηελ έρνπλ δελ ζέινπλ λα ‗ρνπλ αλνζία θαη φζνπο ηνπο ρηππήζεη, δελ ζέινπλ γηαηξεηά. Εκπλ Υαδκ (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[178]
Ο Ηκξνχ αι-Καΐο Πξηλ ηνλ Μσάκεζ ζηελ Αξαβία, αθφκα θαη πξηλ ν ιαφο ηεο απνθηήζεη αιθάβεην, αλζνχζε ε πνίεζε. Δίλαη γλσζηά ηα νλφκαηα αξθεηψλ πνηεηψλ, νη νπνίνη ζπλήζηδαλ λα αλαξηνχλ ηα πνηήκαηά ηνπο ζηελ Καάκπα ηεο Μέθθαο θαη ήηαλ πξνζηηά ζε φινπο. Έλαο απφ απηνχο ήηαλ ν ζεσξνχκελνο παηέπαρ ηηρ απαβικήρ ποίηζηρ, ν Ηκξνχ αι-Καΐο (Imru al-Qais) πνπ έδεζε ηνλ 6ν αηψλα. Ήηαλ πξίγθηπαο (γηνο ηνπ βαζιλείος ηυν Κινηά πνπ βξηζθφηαλ ζην λφην ηεο αξαβηθήο ρεξζνλήζνπ). Σν πην γλσζηφ ηνπ πνίεκα είρε ηίηιν Αρ πάτοςμε να κλαίμε πνπ αθεγείηαη ηελ ήηηα ηνπ βαζηιηά αι-Υαξίζ.
Ώο πάςνπκε λα θιαίκε Μάηηα κνπ, θιάςηε γηα κέλα, ρχζηε ην δάθξπ ζαο θαη πελζνχλ γηα κέλα νη ρακέλνη βαζηιείο Οη γηνη ηνπ ηκπλ-Ώκξνχ, νη πξίγθηπεο, νδεγήζεθαλ καθξηά, πξνο ηε ζθαγή έλα απφβξαδν Ώο πέζαηλαλ θαιχηεξα ζηε κάρε. ρη ζηε γε ησλ Μπαλνχ Μαξίλα! Βθεί δελ ππήξρε νχηε λεξφ λα μεπιχλεη ηα πεζκέλα ηνπο θεθάιηα. Καη ηα θξαλία ηνπο θείηνληαλ θάησ πηηζηιηζκέλα κε αίκα θαη ηζηκπεκέλα απφ ηα φξληα, πνπ μεζρίδνπλ πξψηα ηα θξχδηα θαη κεηά ηα κάηηα Εκξνχ αι-ΚαΎο (κεηάθξαζε . .)
[179]
Ζ Λατιά αι-Αρειίγηα Αλάκεζα ζην κεγάιν πιήζνο ησλ Αξάβσλ, Πεξζψλ, Αλδαινπζηαλψλ θιπ. πνηεηψλ ηεο κεζαησληθήο επνρήο είλαη ε κνλαδηθή γπλαίθα, ε Λατιά αιΑρειίγηα (Layla Al Akheeliyya) απφ ηελ Αξαβία ηνπ 7νπ αηψλα, θεκηζκέλε γηα ηελ πνίεζή ηεο αιιά θαη γηα ηελ νκνξθηά ηεο. Σα ειάρηζηα πνπ μέξνπκε γηα ηε δσή ηεο ήηαλ φηη ήηαλ εξσηεπκέλε κε έλα λέν, ηνλ Σάοςμπα, αιιά ν παηέξαο ηελ ππνρξέσζε λα παληξεπηεί έλα θίιν ηνπ. Ζ Λατιά φκσο ζπλέρηζε λα έρεη ζρέζεηο κε ηνλ αγαπεκέλν ηεο, ν ζχδπγφο ηεο ηελ ρψξηζε θαη απηή παληξεχηεθε έλα λέν πνηεηή κε ην νπνίν απέθηεζε πνιιά παηδηά. Αλ θαη γπλαίθα, ε πνίεζή ηεο κηιά γηα ηνλ έξσηα – πξάγκα πνιχ ηνικεξφ γηα γπλαίθεο ηνπ Ηζιάκ. Ζ πνίεζή ηεο ήηαλ πνιχ δεκνθηιήο θαη ε θήκε ηεο έθηαζε σο ηελ απιή ηνπ ραιίθε. Αθφκα πην πεξίεξγν ήηαλ ην γεγνλφο φηη ε Λατιά δνχζε απφ ηα έζνδα πνπ είρε απφ ηα πνηήκαηά ηεο. Πέζαλε ζηε ακάξα ηνπ Ηξάθ ην 704.
Ώπνζπάζκαηα πνηεκάησλ ζηνλ Σάνπκπα Χ κάηη, άθεζε λα ηξέμνπλ ησλ ιπγκψλ ηα δάθξπα ιπγκψλ γηα ηνλ Σάνπκπα. Σνλ άληξα απφ ην Μπαλνχ αΎλη. πνπ γη‘ απηφλ θξπθά ππνθέξσ. *** Έθηαζε ζε ηέηνηα χςε πνπ αθφκα θη έλαο ζπνπδαίνο θη επγελήο δελ ζα άληερε Ώπηφο δελ ήηαλ κέιη – ήηαλ ε ίδηα ε θπςέιε Δ γιχθα ηνπ ξνπκπηλέληνπ θξαζηνχ ηνπ Μπατζάλ *** Χ, ηη γελλαίνο άληξαο ήζνπλ Σάνπκπα Πάληα νη θνβηζκέλνη, έξρνληαλ ζε ζέλα Γηα πξνζηαζία Λατιά αι-Ώρειίγηα (κεηάθξαζε απ ηα αγγιηθά: . .)
[180]
Οξθίδνκαη ζην ζάλαην ηνπ Σάνπκπα ηαλ πεζάλεη ν Σάνπκπα Οξθίδνκαη φηη δελ ζα θιάςσ. Οξθίδνκαη ζ‘ Ώπηφλ πνπ γπξλάεη ηε ζθαίξα ηνπ θφζκνπ. Αελ είλαη ληξνπή λα πεζάλεη έλαο άληξαο πνπ έδεζε κε πεξεθάληα. Βληνχηνηο, θαλείο άλζξσπνο πνπ πέξαζε απφ απηή ηε δσή δελ μέθπγε απφ ην ζάλαην. Μφλνο αζάλαηνο είλαη ν ρξφλνο Κακηά δσή δελ επλνείηαη θαη θαλέλα ζψκα πίζσ δελ γπξλά. Δ ληφηε γξήγνξα πεξλά θαη γπξλά ζηνλ Ώιιάρ. ινη νη αγαπεκέλνη κνπ θίινη, αλ θαη λα δήζνπλ πνιχ ην επηζπκνχζαλ αλαρψξεζαλ βηαζηηθά, ελψ ε δσή γχξσ ηνπο ζπλερηδφηαλ. Οξθίδνκαη, πνηέ δελ ζα ζηακαηήζσ λα θιαίσ γηα ζέλα φπσο έλα πεξηζηέξη ζ‘ έλα θιαδί ζξελεί ελψ πεηνχλ ηα πνπιηά Λατιά αι-Ώρειίγηα (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[181]
Ο Ακπνχ Ννπβάο ή Ννπνπάο (Abu Nuwas, 756-814), ζεσξείηαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο Άξαβεο πνηεηέο. Έγξαςε πνηήκαηα ζε αξαβηθή θαη πεξζηθή γιψζζα.
Σν αγνξνθφξηηζν Μέζα ζηνλ θήπν πνπ άρληδαλ αξψκαηα βηνιέηαο ην ζβέιην αγνξνθφξηηζν ζεξγηάλαε, θαη πην ζβέιηα καο θέξλαγελ. Ώπάλσ ηεο ηα κάηηα καγεκέλα θνιινχζαλε, θαη ζθιάβσλε ηα ζηήζηα ηα ιησκέλα. Κνθέηηθα ηα εμαίζηα ιαγφληα ηεο ζθεπάδεη κ‘ έλα ρηηψλα αζέξηλν. Μ‘ αηκάηνπ θνθθηλάδη απφ θηλά θαη ξνδακηά ηα λχρηα ηα ‗ρεη βάςεη. Σν κάγνπιφ ηεο ην θηινχλ ζγνπξά καιιηά, θαη η‘ αςειφ ηεο κέησπν ηζνπινχθηα ηξηζραξηησκέλα. Με ηα θαξκάθηα ηνπ έξσηα πψο παίδεη απηή: Με ην έλα ρέξη ζηα δίλεη λα ηα πηεηο, κα ζην άιιν ηεο θξαηάεη ην γηαηξηθφ, νπνχ ηα θαηαιεί θαη ηα ζθνξπάεη. εθψλσ εγψ ηελ θνχπα κνπ, ινηπφλ, κε ην ειημίξην πνπ καο θεξλνχλ ηα ρέξηα ηεο, θαη πίλσ γηα ηα κπξσκέλα καιιηά, ηα κάηηα ηεο – θαη ηελ παξέα ηξηγχξσ. (κεηάθξαζε : Θφδσξνο Καινπίζεο)
Σν καζεηνχδη ην ζρνιεηφ, κηθξφ παγψλη - ηε δσή κνπ ηνπ ραξίδσ! γξάθεη απάλσ ζην θηηάπη γηαηί γξάκκαηα δελ μέξεη. Αελ ην ζβήλεη κε ην ρέξη θάζε γξάκκα, κα ζαιηψλεη πέξα-δψζε ην θηηάπη. Σν ζαιηψλεη θαη ην ζβήλεη θη ε κνπζνχδα ηνπ έρεη γίλεη καχξε ζαλ ηνπ καχξνπ αξάπε. (κεηάθξαζε : Θφδσξνο Καινπίζεο)
[182]
Ο Οπκάξ Ακπί Ρακπηά (Umar Abi Rabi'ah, 644-719) θαηαγφηαλ απφ πινχζηα νηθνγέλεηα ηεο Μέθθαο. Δίλαη δηάζεκνο θαη δεκνθηιήο Άξαβαο πνηεηήο. Αθηέξσζε ηελ πνίεζε θαη ηε δσή ηνπ ζε κηα θνπέια απφ ηελ Υεηδάδε
Ώθηέξσζε …………………………. "Άθεζε κε, Οπκάηκα, κφλν κε ην βαζχ κνπ πφλν, λα ππνθέξσ κέζα ζηε λχρηα κε ηα αξγφζπξηα αζηέξηα. Μαθξφζπξηε λχρηα, ιεο θαη δελ έρεη ηέινο, ιεο θη ν βνζθφο ηεο δελ ζα καδέςεη πνηέ η' αζηέξηα ηνπ ζην καληξί. Άθεζε ηελ θαξδηά κνπ, πνπ ε λχρηα ηεο θέξλεη πίζσ ηηο ζηελαρψξηεο πνπ είραλ γηα ιίγν απνκαθξπλζεί, θη ν πφλνο ηνπο κεγαιψλεη απφ παληνχ". ………………………………………………… Φεχγσ κε ην πνπξλφ, φηαλ ηα πνπιηά είλαη αθφκε ζηε θσιηά ηνπο, θαβάια ζην άινγφ κνπ κε ην θνληφ ηξίρσκα, ηφζν γξήγνξν, πνπ αθφκε θαη η' άγξηα δψα αγσλίδνληαη λα ηνπ μεθχγνπλ δπλαηφ, έηνηκν γηα επίζεζε φπσο θαη γηα θεπγάια, έηνηκν λα πξνρσξήζεη φπσο θαη λα ζηακαηήζεη, ζαλ έλα θνκκάηη βξάρνο, πνπ ν αέξαο ηνλ έξημε εδψ (...)». ……………………………………………… «Πάληα δσ κε θξαζί θαη απνιαχζεηο ζθνξπψληαο ηα αγαζά πνπ έρσ είηε θιεξνλνκήζεη είηε απνθηήζεη, κέρξη πνπ πιένλ κ' εγθαηέιεηςε ε θπιή κνπ θαη κ' άθεζαλ κφλν ζα δψν αξξσζηεκέλν. Ξέλνη κε πεξηκάδεςαλ ρσξίο λα κε αξλεζνχλ. Κη εζχ, πνπ κε θαηεγνξείο πσο δηςάσ γηα κάρεο, πσο ε αθνιαζία είλαη ε δσή κνπ, κπνξείο λα κνπ ραξίζεηο ηελ αζαλαζία ; Οπκάξ Ώκπί Ρακπηά
[183]
Βξσηηθφ
………………………………. Ήζειε λα ζνπ αξέζεη φηαλ ήζαζηαλ εθεί, Ώλαδεηψληαο ην πάζνο ζνπ, αθφκε θαη ζηελ άξλεζή ζνπ . Ώπηφ πνπ δεηνχζεο, ζην έδηλε ή ην αξληφηαλ, Παίδνληαο ηελ θάζε ζηηγκή ηηγκέο ηε ζέιεζή ζνπ απαξληφηαλ, Κη άιινηε ηελ έβιεπεο ζε ηίπνηα λα κελ αληηζηέθεηαη ηαλ ηεο ζχκσλεο, εθείλε θαηάθεξλε Με ην γέιην λα απνκαθξχλεη απηή ηε δηάζεζή ζνπ. Ήζνπλ, θαη ήηαλ θη απηή, ήηαλ ν ρξφλνο Βπιφγεζε ινηπφλ θη εθείλε θαη ην ρξφλν. Σε λχρηα ήζνπλ γη απηήλ παηξίδα… Καη ήηαλ ηφηε, απφ ηηο δηθέο ζνπ ηηο παηξίδεο, ε θνξπθαία. Ήηαλ ινηπφλ ε έγλνηα ζνπ κνλάρα εθείλε, Κη άιιελ έγλνηα απ‘ απηήλ δελ είρεο. Σφηε, ήηαλ ε ζπληξφθηζζά ζνπ πέξα γηα πέξα κέρξη ην βπζφ ηεο ιέμεο Καη ζχληξνθφο ζνπ φζν θαλέλαο ζχληξνθνο . Σφηε, ηνλ θάζε ρινεξφ ηφπν ππεξέβαηλε ε επραξίζηεζε, ζν θεκηζκέλνο θη αλ ήηαλ Λεβάληα επσδίαδε ε ζθηά ηεο Κη φπνην θνξάθη λα ‘ηαλ δελ ήηαλ ζαλ ηα δηθά ηεο. κσο θαθνί ζχξζεθαλ αλάκεζα ζε θείλε θαη ζε ζέλα Υαιάζαλε ηα δίρηπα ηεο αγάπεο θαη ηελ απνκάθξπλαλ . Πεηζκάησζα, πεηζκάησζε, ην πείζκα Οδήγεζε ζην ρσξηζκφ έθαλεο δεκφζην ην θεπγηφ ζνπ γηα λα ηελ πιεγψζεηο άδηθα δελ ήηαλ ζη‘ αιήζεηα πξέπνπζα απηή ε ζπκπεξηθνξά ζνπ Ή κήπσο ηελ είρεο πιεζηάζεη, γηα λα ηελ αξλεζείο ; Σν κέιινλ ζα δείμεη. Οπκάξ Ώκπί Ρακπηά
[184]
02.02. ανπδηθή Αξαβία Ο Αζξάθ Φαγηάλη (Ashraf Fayadh, γελ. 1980) είλαη ανπδάξαβαο πνηεηήο θαη εηθαζηηθφο Παιαηζηηληαθήο θαηαγσγήο. Έρεη επηκειεζεί εθζέζεηο ζηε γελέηεηξά ηνπ θαη ζε άιιεο ρψξεο. Σν 2013 ζπλειήθζε απφ ηε ζξεζθεπηηθή αζηπλνκία ηεο ανπδηθήο Αξαβίαο κε ηελ θαηεγνξία φηη πξφζβαιε ηνλ πξνθήηε Μσάκεζ θαη φηη κε ηα πνηήκαηά ηνπ πξνσζνχζε ηελ αζεΐα. ηηο 17/11/15 ηνπ επηβιήζεθε ε ζαλαηηθή πνηλή. Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2016 ε ζαλαηηθή πνηλή, κεηαηξάπεθε ζε θάζεηξμε 8 εηψλ θαη 800 βνπξδνπιηέο. χκθσλα κε ηελ απφθαζε απηή ν Φαγηάλη ζα πξέπεη λα δειψζεη ηελ κεηάλνηά ηνπ ζηα επίζεκα κέζα ελεκέξσζεο.
Πνηήκαηα ηνπ Ώζξάθ Φαγηάλη *** Σί πηζηεχεηο γηα ηηο κέξεο πνπ έδεζα καδί ζνπ; Γηα ηηο ιέμεηο πνπ απφ ηνλ βαξχ κνπ πφλν ηφζν γνξγά εμαεξψζεθαλ; Γηα ηνπο θφκπνπο πνπ ελαπνηέζεθαλ ζην ζηήζνο κνπ ζαλ μεξά θχθηα; Ξέραζα λα ζνχ πσ πσο ζπλήζηζα ηελ απνπζία ζνπ (ηερληθά κηιψληαο) Καη πσο νη επρέο ράλνπλ ηνλ δξφκν γηα ηνπο πφζνπο ζνπ Καη πσο ε κλήκε κνπ δηαβξψλεηαη. Πσο αθφκα θπλεγψ ην θσο, φρη γηα λα βιέπσ, αιιά γηαηί ην ζθνηάδη ηξνκάδεη… αθφκα θη‘ αλ ην ζπλεζίδνπκε. Ώξθεί ε ζπγγλψκε κνπ; Γηα φζα έγηλαλ φζν πξνζπαζνχζα λα βξσ θαιέο δηθαηνινγίεο. *** Γηα θάζε θνξά πνπ ε δήιηα αθππληδφηαλ ζην ζηήζνο κνπ, Γηα θάζε θνξά πνπ ε απειπηζία γθξέκηδε κηα λέα κέξα ησλ ζθνηεηλψλ εκεξψλ κνπ Γηα θάζε θνξά πνπ έιεγα πσο ε Αηθαηνζχλε ππέθεξε απφ πφλνπο πεξηφδνπ θαη πσο ν Έξσηαο ήηαλ πησρφο ησ πλεχκαηη ζην θζηλφπσξφ ηνπ κε ζηπηηθή δπζιεηηνπξγία! *** [185]
Πξέπεη λα παξακεξίζσ ηε κλήκε κνπ Καη λα ηζρπξηζηψ φηη θνηκάκαη θαιά. Πξέπεη λα μεξηδψζσ ηηο εξσηήζεηο Πνπ ήξζαλ λα βξνπλ αηηηνιφγεζε, πεηζηηθέο απαληήζεηο. Σηο εξσηήζεηο πνπ, γηα πνιχ πξνζσπηθνχο ιφγνπο, ήξζαλ κεηά ηελ πηψζε ηεο ζπλεζηζκέλεο ζηίμεο. *** Ώο εμεγήζεη ν θαζξέθηεο πφζν φκνξθε είζαη! Αηψμε ηνλ ζθνληζκέλν ζσξφ ησλ ιέμεψλ ζνπ, αλάζαλε βαζηά. Θπκήζνπ πφζν πνιχ ζ‘ αγάπεζα θαη πψο έγηλε ην φιν ειεθηξνπιεμία πνπ ζα κπνξνχζε λ‘ αξρίζεη ηεξάζηηα ππξθαγηά… ζε άδεηα απνζήθε!
Ο ηειεπηαίνο ηεο ζεηξάο ησλ απνγφλσλ ησλ πξνζθχγσλ Άζπιν: λα ζηέθεζαη ζην ηέινο ηεο ζεηξάο. Να ζνχ δίλνπλ έλα θνκκάηη ςσκί Σν λα ζηέθεζαη: θάηη πνπ έθαλε ν παππνχο ζνπ Υσξίο λα μέξεη ην γηαηί. Δ Μπνπθηά : Βζχ Δ παηξίδα: κηα θάξηα γηα ην πνξηνθφιη ζνπ. Σν ρξήκα: Υαξηηά κε θσηνγξαθίεο Δγεηψλ. Δ θσηνγξαθία: Δ ππνθαηάζηαζε ελ αλακνλή ηεο επηζηξνθήο ζνπ. Καη ε επηζηξνθή: Μπζνινγηθφ νλ… απφ ηα παξακχζηα ηεο γηαγηάο ζνπ. Σέινο ηνχ πξψηνπ καζήκαηνο. Ώζθάξ Φαγηάλη (Μεηάθξαζε: Ώγάπε Νηατθά)
Γηνο θαη θφξε ε κάλα επηιέγεη ηνλ γην απφ ηελ θφξε ν γηνο ζα ζηαζεί ζην πιεπξφ ηεο ζηηο δπζθνιίεο ησλ θαηξψλ ε θφξε ζα γελλήζεη άιιν γην πνπ ζα ζηαζεί κε ηε ζεηξά ηνπ ζην δηθφ ηεο πιεπξφ! Ώζθάξ Φαγηάλη (Μεηάθξαζε: Πέξζα Κνπκνχηζε)
[186]
02.03. Βηεηλάκ Ζ Θν Υακ Αλρ (Thơ Hàm Anh ) γελλήζεθε ην 1970, ζην Βηέη Νακ. Δίλαη πνηήηξηα θαη κεηαθξάζηξηα.
Ώπηφο πνπ αλάβεη θσηηά Πνιιέο θνξέο βιέπσ ιεο θαη πεζαίλσ γηα αθφκε κηα θνξά έλα ρξπζφ ςάξη λ‘ αηελίδεη απφ ην ελπδξείν ηνπ παξαθνινπζψληαο εζάο θαη ηε δσή λα πξνζπεξλά. Ξαλαγίλνκαη έλα κεδέλ θαη ην ειάρηζην άγγηγκα δσήο κνηάδεη αλέθηθην. Πνχ είλαη ε ςπρή κνπ; Πνχ είλαη ην ζπίηη κνπ; Βίλαη γξαθηφ κνπ λα ζηέθνκαη πάληα ζην πεξηζψξην Κη απφ θεη λα θνηηάδσ ηε δσή ζαλ ζηεξεκέλν παηδάθη πνπ ιαρηαξάεη παγσηφ ρσξίο λα μέξεη ηη βαξεηή πνπ είλαη ε γεχζε ηεο βαλίιηαο; Έια, ινηπφλ, θξάηεζέ κε, κελ αξγείο, αγάπε κνπ ζχληξηςέ κε, μαλαζρεδίαζέ κε, μαλαγξάςε κε θαη κεο ζην καχξν ζα είζαη απηφο πνπ ζα βάδεη θσηηά γηα λ‘ αλάβεη ηνλ ήιην θαη λα ηνλ θάλεη λα βγαίλεη ζηνλ νπξαλφ κε ππνκνλή ηελ θάζε κέξα Θν Υακ Ώλρ (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε)
[187]
Βγψ Χ έρσ δεη ην πεπξσκέλν κνπ ζαλ έλα πνχπνπιν ρήλαο πνπ πξνζπαζεί λα θξαηεζεί απφ ηνλ ψκν θάπνηνπ γηα ιίγε δεζηαζηά κεηά γιηζηξά καθξηά κε ην δπλαηφ θχζεκα ηνπ αλέκνπ. Βθείλεο ηηο ψξεο ςπρξφ θαη δηάθαλν ην θηεξφ ζηξνβηιίδεηαη ζ‘ έλαλ δηθφ ηνπ ρνξφ έλαλ ρνξφ απηνιχπεζεο φιν επδαηκνλία θαη ζιίςε έλαλ νδπλεξφ, παζηαζκέλν ρνξφ έλαλ ειεχζεξν ρνξφ κνλαμηάο ζηξηθνγπξίδνληαο ζηε ζησπή ζηξηθνγπξίδνληαο ζηε ζησπή Θν Υακ Ώλρ (κεη. απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε)
[188]
02.04. Ηαπσλία Ζ Ηαπσλία ζε ζρέζε κε ηε κεγάιε γείηνλά ηεο Κίλα, έκεηλε αξθεηνχο αηψλεο πίζσ ηεο ζην ηνκέα ησλ ηερλψλ, ηεο ινγνηερλίαο θαη θπζηθά θαη ηεο πνίεζεο. Σν αληηπξνζσπεπηηθφηεξν είδνο ηαπσληθήο πνίεζεο είλαη ην Χαϊθνύ, πνπ γελλήζεθε κφιηο ηνλ 14ν κ. Υ. αηψλα. Σν ρατθνχ είλαη έλα ζχληνκν πνίεκα 3 ζηίρσλ: Ο πξψηνο ζηίρνο έρεη 5 ζπιιαβέο, ν δεχηεξνο 7 θαη ν ηξίηνο 5. Οιφθιεξν δειαδή ην ρατθνχ απνηειείηαη απφ 17 ζπιιαβέο Πξνυπήξρε ην Σάλθα πνπ απνηειείηαη απφ 31 ζπιιαβέο ζε δχν ζηξνθέο. Αθφκα δπν είδε ηαπσληθήο πνίεζεο είλαη ην ζέλξηνπ, θαη ην ξέλγθα πνπ αλήθνπλ θπξίσο ζηε ιατθή πξνθνξηθή παξάδνζε. Πην θάησ ζα δνχκε ρατθνχ δηαθφξσλ πνηεηψλ ηεο Ηαπσλίαο απφ ηνλ 15ν σο ηνλ 19ν αη.
Ο Αξαθίληα Μνξηηάθε (1473-1549) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ Έλα πεζκέλν ινπινχδη πάεη ζην θιαδί ηνπ πάιη - σ πεηαινχδα # Καινθαηξηάηηθε λχρηα - άγξππλνο ήιηνο: θιεηζηά ηα βιέθαξά κνπ. # αλ ηνπ πξσηνχ ηε ιάκςε ζήκεξα θαλεξψλεηαη φιε ε δσή κνπ. Ώξαθίληα Μνξηηάθε (1473-1549) [189]
Ο ΐαηαλάκπε νπΎρα (1882-1946) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο Υατθνχ
Οη αγξηφρελεο πεηάλε ζ‘ αιχγηζηεο ζθιεξέο γξακκέο - παγψλεη ν νπξαλφο # Φζηλνπσξηλφο άλεκνο κε κάηηα εμνγθσκέλα ιαιεί ην θφθθηλν ηδηηδίθη. ΐαηαλάκπε νπΎρα ___________________________
Υατθνχ Ώλ βξέρεη έια νινζηξφγγπιν, θεγγάξη ηνπ κεζνλπρηηνχ Γηακαδάθη φθαλ (1465-1553) ___________________________________
Κάησ απφ ηε ζειήλε ζηηιπλή κε κφλε ζπληξνθηά γπξίδσ ζην ζπίηη κνπ ηε ζθηά κνπ. Γηακαγθνχζη φλην (1642 – 1716) _________________________________
Χ! σ! ιέσ κνλάρα Γηα ηα κνχξα Σνπ βνπλνχ Γηνζίλν. Γηαζνπράξα Σετηίηζνπ (1610-73) Μεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο
[190]
Ο Δλνκφην Κηθάθνπ (1661-1707) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ ην θαπέιν κνπ ην ρηφλη κνπ θαληάδεη ιαθξχ φηη είλαη δηθφ κνπ. Έθηαζε ν ρεηκψλαο. ηα ζθηάρηξα θνπξληάδνπλε ηα θνξάθηα. Σν γεκάην θεγγάξη ιακπξφ. ην ςάζηλν δάπεδν, ησλ πεχθσλ αληαλαθιψληαη νη ζθηέο. #
πνπξγηηάθηα ην ρακειφ παξάζπξν ίζθηνη απφ ρακειφ κπακπνχ. # Σνλ έθαγε ε γάηα ίζσο ε ρήξα ηνπ γξχινπ ηνλ ζξελεί Βλνκφην Κηθάθνπ Μεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο
Εθελίζη Κνλζνχη (1650-1722)
Κφπαζε ηνπ ρεηκψλα Ο άγξηνο άλεκνο κελ αθήλνληαο πίζσ ηνπ παξά ηνλ αρφ ησλ θπκάησλ. Εθελίζη Κνλζνχη (1650-1722) Μεηάθξαζε : Γ.Α. Ώτλαιήο
[191]
Ο Καβάη φξα (1649-1710) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο Υατθνχ
Κνηκήζεθε ζηε βξνρή θαη ηψξα γέξλεη ζην θεγγάξη - κπακπνχ. # Μπξνζηά ζην βσκφ Κη νη έιαθνη γνλαηίδνπλ κε θσλνχιεο ιχπεο. # Υαξνχκελα ζα βαθηνχλ απφ ηα νιάλζηζηα ηξηθχιιηα ηα παληειφληα κνπ. # Σ‘ άινγα απνιπηά βφζθνπλ ζη‘ αλζηζκέλν ρνξηάξη - κέζα ηνπ θζηλνπψξνπ. # Κηλήζακε λα δνχκε ην θεγγάξη ζηακαηψληαο κηα βάξθα πνπ αλέβαηλε ηνλ πνηακφ. Μπξνζηά ζην βσκφ θαη νη έιαθνη γνλαηίδνπλ κε θσλνχιεο ιχπεο # Υαξνχκελα ζα βαθηνχλ απφ ηα νιάλζηζηα ηξηθχιιηα ηα παληειφληα κνπ. # Κηλήζακε λα δνχκε ην θεγγάξη ζηακαηψληαο κηα βάξθα πνπ αλέβαηλε ηνλ πνηακφ. Καβάη φξα (1649-1710) Μεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο
[192]
Ο Κακπαγηάζη Ίζα (1763-1827) ήηαλ βνπδηζηήο ηεξέαο θαη πνηεηήο ρατθνχ.
ην θξέζθν ρνξηάξη αθήλεη ε κνληέξλα γπλαίθα ηνλ ηχπν ησλ γινπηψλ ηεο. * Μηα δσή ηελ έρνπκε. Υισξά θαιάκηα, παξαθαιψ, ζην λεθξνθξέβαηφ κνπ. * ηαλ εξσηεχνληαη ηα ληάηα, βξέρεη ζηα ςειά βνπλά. * Ο θφζκνο: λα βαξάο κχγεο ζ‘ έλα κηθξφ ρέξζν ρσξάθη. * Κάζε Πξσηνρξνληά, μαλαγίλνκαη παηδί. Κάηη είλαη θη απηφ! * Χ ζεέ ηεο λέαο ρξνληάο, βνήζεζέ καο λ‘ αληέμνπκε θη εηνχηε ηε ρξνληά! Κακπαγηάζη Ίζα (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Μπιάλαο)
[193]
Ο Μαζαφθα ίθη (Masaoka Shiki, 1867-1902) ζεσξείηαη ν ηδξπηήο ηνπ ζχγρξνλνπ ρατθνχ, αθνινχζεζε κηα απηφλνκε κνξθή πνίεζεο. Ο ίδηνο κάιηζηα θαζηέξσζε ηνλ φξν ρατθνχ .
Φαληάζνπ, ν κνλαρφο έθπγε πξηλ ιάκςεη ην θεγγάξη. # –Πέηξα ζηελ θαινθαηξηλή πεδηάδα –έδξα ηνπ θφζκνπ. # –Καινθαηξηλφο νπξαλφο θαζαξφο απ‘ ηε βξνρή –κεξκήγθηα ζηε γξακκή. Μαζαφθα ίθη Ώληηγξαθή: σθξάηεο θαξηζήο
[194]
Ο Μαηζνπλάγθα Σετηφθνπ (1571-1654) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ Πξνηηκνχλ απ‘ ηα ινπινχδηα ην δπκάξη - αγξηφρελεο απ‘ ην βνξξά. # Ήξζε ε ρξνληά ηεο ηίγξεο: αθφκα θη ε αλνημηάηηθε νκίριε αλεβαίλεη φιν ισξίδεο θαη ζηίγκαηα. # Πξνηηκνχλε‘ ηα ινπινχδηα ην δπκάξη - αγξηφρελεο απ‘ ην βνξξά # Ήξζε ε ρξνληά ηεο ηίγξεο, αθφκα θη ε αλνημηάηηθε νκίριε αλεβαίλεη φιν ινπξίδεο θαη ζηίγκαηα. Μαηζνπλάγθα Σετηφθνπ (1571-1654)
[195]
Ο Μνπθάη Κνπνξάη (1651-1704) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ Καζαξνί θαηαξξάρηεο: κεο ζηα θχκαηα ζθνξπνχλ γαιαλέο πεπθνβειφλεο. Ώπ‘ απηφ ην κνλνπάηη, πάεη ε αξθνχδα ζηε θσιηά ηεο - ην θεγγάξη ζην μεκέξσκα. Μνπθάη Κνπνξάη (1651-1704) Μεηάθξαζε : Γ.Α. Ώτλαιήο
Ο Μαηζνπκφην Σαθάζη (1906-56) ήηαλ πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ Σν θαινθαηξηλφ ηεο θηκνλφ ειεχζεξν, κε δψλε ιπηή, θη φκσο, πψο ηαηξηαζκέλν πάλσ ηεο,,, # ηνλ νίθν αλνρήο κηα πεηαινχδα ήξζε λα θάηζεη κνλαρηθή, ζιηκκέλε. Μαηζνπκφην Σαθάζη (1906-56) Μεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο
[196]
Ο Μαηζνχν Μπαζφ (1644 - 1694), απφ ηελ Οζάθα, ήηαλ Ηάπσλαο πνηεηήο. Θεσξείηαη ζεκαληηθφο εθπξφζσπνο ηνπ ρατθνχ. Γελλήζεθε απφ νηθνγέλεηα ζακνπξάη θαη ζηξάθεθε ζηε κειέηε ηεο θηλέδηθεο πνίεζεο. Απφ ην 1667 θαηνηθνχζε ζην Έλην (ζεκεξηλφ Σφθην) ζηνλ θίιν ηνπ οςγκιγιάμα άμπος, φπνπ άξρηζε λα γξάθεη ρατθνχ.
Υατθνχ πνπ λα ‘λαη ζα πεζάλνπλε ηα ηδηηδίθηα. ζν η’ αθνχκε δελ ην ζθεθηφκαζηε. Μηαλ αζηξαπή: Μεο ην ζθνηάδη αζηξάθηεη ηνπ εξσδηνχ ε θξαπγή. ‘ έλα θιαξί λεθξφ θάπνην θνξάθη ζηάζεθε ηνπ θζηλνπψξνπ δείιη. Αελ θαίεη ιάδη πηα ζηε ιάκπα κνπ, μάπισζα. Καη κεο ηε λχρηα λα κπαίλεη ην θεγγάξη απ‘ ην παξάζπξν. Φεγγάξη νιφγηνκν. Σξηγχξσ απ‘ ηε ιίκλε φιε ηε λχρηα πεξηπιαλήζεθα. Σα λεξά ηνπ θαηαξξάθηε δηαπγή. Μέζα ζηα θχκαηα άζπηια ιάκπεη ε ζειήλε θαινθαηξηλή. Ξχπλα, μχπλα, θσλάδσ, θίιε κνπ εζχ κνλαρή, πεηαινχδα, πνπ ηψξα θνηκήζεθεο. Μαηζνχν Μπαζφ Μεηάθξαζε : Γ. Α. Ώτλαιήο
[197]
Παίξλνληαο δαλεηθφ ην ζπίηη κνπ απ‘ ηα έληνκα θνηκήζεθα.
* Μελ ην μερλάο: βαδίδνπκε ζηελ θφιαζε θνηηάδνληαο ινπινχδηα.
* Σέινο ηνπ ρξφλνπ θη αθφκα κε ςάζηλν θαπέιν θαη ζαλδάιηα.
* Μηα παιηά ιηκλνχια πιάηο! έλα βαηξάρη. Θφξπβνο λεξνχ.
* Έλαο άλζξσπνο είκαη πνπ ην ξχδη ηνπ ηξψεη κπξνο ζηε βαιαληδηά.
* Με θεγγάξη ηέηνην ν θιέθηεο παχεη ην ηξαγνχδη.
* Υακέλν ζηα θαιάκηα κα φηαλ βγαίλεη ην θεγγάξη ην θαηάιπκά κνπ.
* ηέθνκαη εδψ θαη ζηέθνκαη θαη ην ρηφλη ζπλερίδεη.
* [198]
Ώπφςε σο θη εζχ παο βηαζηηθή ζειήλε ηνπ θζηλνπψξνπ.
* Μελ θιαηο έληνκα, εξαζηέο, αζηέξηα θη απηά ζα θχγνπλ. * Ξχπλα, μχπλα ζε παίξλσ γηα θίιε πεηαινχδα. * Μηα ιεπηή ζηηγκή αξγεί πάλσ ζηα άλζε ε ιάκςε ηεο ζειήλεο. * Σα καιιηά κνπ κεγάισζαλ ην πξφζσπν ριφκηαζε βξνρέο ηνπ ΜαΎνπ * Ώπφ φια ηα κέξε ξίρλνληαη ηα άλζε πάλσ ζην λεξφ ηεο ιίκλεο. Μαηζνχν Μπαζφ (απφδνζε: ΐαζίιεο Λαιηψηεο)
[199]
Ο Νηνγθέλ Εέλδη (Dνgen Zenji, 1200-1253) ήηαλ Γηαπσλέδνο βνπδηζηήο ηεξέαο, ζπγγξαθέαο, πνηεηήο, θηιφζνθνο θαη ηδξπηήο ηεο ζρνιήο Εελ ζην Κπφην ηεο Ηαπσλίαο. Σαμίδεςε ζηελ Κίλα αλαδεηψληαο απηφ πνπ πίζηεπε σο απζεληηθφ βνπδηζκφ. Γχξηζε ζηελ παηξίδα ηνπ θαη ίδξπζε έλα κνλαζηήξη ζην βνπλφ πνπ ην νλφκαζε «Ναφ ηεο δηαξθνχο εηξήλεο», πνπ ππάξρεη σο θαη ζήκεξα.
Σίπνηε κάηαην Κη εζχ παληέξκν ζθηάρηξν πνπ θαηάκνλν ζηέθεηο ζην ρσξάθη ηνπ ξπδηνχ, αλάκεζα ζηνπο ιφθνπο, αλ θαη ην ίδην δελ γλσξίδεηο πνηνο ν ιφγνο ηεο αγξχπληαο ζνπ εθεί πέξα, ε ζηάζε ζνπ απηή δελ είλαη κάηαηε, ***
Ο Καηαξξάρηεο Έξρεηαη ν θαηαξξάρηεο, θεχγεη, δίρσο λ‘ αθήζεη πίζσ ηνπ έλα ρλάξη δίρσο λα ‗ρεη αλάγθε απφ θάπνηνλ νδεγφ ***
Βίηε ζσπαίλεη, είηε κηιά Ώπηφο πνπ έρεη θηάζεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα εθθξάδεη απηήλ είηε ζσπαίλεη, είηε κηιά Νηνγθέλ Γέλδη
[200]
O Ολφ Σνζακπνχξν (Ono Tosaburo, 1903-96) απφ ηελ Οζάθα, ήηαλ Γηαπωλέδνο πνηεηήο θαη πεδνγξάθνο
Ο ερζξφο ηεο θχζεο Σα νλφκαηα ησλ δέληξσλ, ηα νλφκαηα ησλ ρφξησλ, δε κνπ είλαη θαη πνιχ γλψξηκα· νχηε ηα νλφκαηα ησλ εληφκσλ θαη ησλ πνπιηψλ — ηα μέραζα φια. Μ‘ αδχλαηε κλήκε θαη ηε βνήζεηα ιίγσλ γλψζεσλ, θνηηάδσ ηα θπηά ζην ρσξάθη, δείρλσ ηηο ζνδεηέο, θσλάδσ ηα πνπιηά… Δ θχζε δελ απαληά. Πνιχλ θαηξφ πέξαζα ρσξίο φια απηά. Καη ζήκεξα ην πξσί είδα απ‘ ηε ζθακκέλε γε λα ζεθψλεηαη μαθληθά ζηνλ νπξαλφ θάηη ζαλ θνξπδαιιφο (θνξπδαιιφ δελ ην ιέλε;) Αελ ππάξρεη δέληξν, ρφξην, πνπιί, έληνκν, νχηε ηίπνη‘ άιιν πηα. Έρσ γεκίζεη ηα θελά ηεο κλήκεο κε Μφξη, Ννγθνχηζη, Ώγηνπθάβα θαη κε άιια ηέηνηα νλφκαηα πνηεηψλ. Ολφ Σνζακπνχξν κεηάθξαζε Διίαο Κπδεξάθνο
[201]
Ο Ρφηζνπ (;-1739) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ ηε ζησπή ζα θνηκεζεί γξήγνξα Κη ε λεξφθνηα - ε ιίκλε Γηφγθν Ρφηζνπ (κεηάθξαζε: . θαξηζήο)
Ο Σαηζηκπάλα Υνθνχζη (Tachibana Hokushi (;-1718) ήηαλ πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ ια θαήθαλ. Βπηπρψο νη αλζνί είραλ πξνιάβεη λ‘ αλζίζνπλ. # Οκπξέιεο… Πφζεο πέξαζαλ Σνχηε ηε βξαδηά κεο ην ρηφλη; # Tachibana Hokushi
[202]
Ο νπδνχθη Μηηζηρίθν (1717-1819) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ Χ! ππέξνρε, κε ην ρηφλη φπνπ παληξεχεηαη ε νκίριε θαη ηε ζειήλε, απγή! νπδνχθη Μηηζηρίθν (1717-1819) (κεηάθξαζε: Γ.Ώτλαιήο)
Ο Σδηηδνχλ (1623-97) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ πνπξγίηηα θίινη κνπ θνηκεζείηε αλ ζέιεηε αλάκεζα ζηηο ζεκσληέο κνπ Σδηηδνχλ (κεηάθξαζε: . θαξηζήο)
[203]
Ο Σνραθφκα Κηφζη (1874-1959) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ Σν θίδη γιίζηξεζε, φπσο ηα κάηηα πνπ θνηηνχζαλ, αθφκε κεο ηε ριφε. # ην θιεκκέλν θαπέιν ηνπ ζθηάρηξνπ μαθληθή κπφξα. # ηνπο καθξηλνχο ιφθνπο πηάλεηαη ν ήιηνο: έξεκνο βάιηνο. Σνραθφκα Κηφζη
Ο Σζίκα Ρπφηα (1623-97) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο ρατθνχ
Υατθνχ Κξχβνληαη νη ππγνιακπίδεο θπλεγεκέλεο ζηηο αθηίλεο ηνπ θεγγαξηνχ. Σζίκα Ρπφηα (Σshima Ryνta) (κεηάθξαζε: Γ. Ώτλαιήο
[204]
Ο Υαηφξη Ραλζέηζνπ (1654-1707) ήηαλ Γηαπσλέδνο πνηεηήο Υατθνχ
Υατθνχ Μπείηε! Μπείηε ινηπφλ! Οχξιηαδα, κα ζπλερίδακε λα ρηππάκε ηε ζχξα ζθεπαζκέλε κε ρηφλη. #
Φζηλφπσξν θεγγάξη γεκάην έξπνπλε νη αηκνί ζηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνχ. Υαηφξη Ραλζέηζνπ Μεηάθξαζε : Γ. Α. Ώτλαιήο
[205]
02.05. Ηλδία (αξραία & ζχγρξνλε) Σα παιαηφηεξα ηλδηθά θείκελα είλαη νη ΐέδεο, ηα ηεξά βηβιία ησλ Ελδνπηζηψλ θαη ηα αξραηφηεξα θείκελα ηεο Ελδηθήο ηζηνξίαο. ΐέδα ζηα ζαλζθξηηηθά ζεκαίλεη ‗γλψζε‘. Σν αξραηφηεξν απφ ηηο ΐέδεο είλαη ε Ρηγθ ΐέδα θαη άιια ηεξά βηβιία (βέδεο) είλαη ε ακαβέδα, ε Γηαγηνπβέδα θαη ε Ώζαξβαβέδα. Η Ρινγκ Βέδα ηο αρταιόηερο ινδοσιζηικό κείμενο Σα κεγάια επηθά θείκελα ησλ Ελδψλ είλαη: νη Βξαρκάλεο, Οππαληζάδεο, Μαρακπραξάηα θαη Πνπξάλαο. Οη ΐξαρκάλεο θαη νη Οππαληζάδεο γξάθηεθαλ απφ ηεξείο ζηα ζαλζθξηηηθά. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ κεηαμχ 300 π. Υ. θαη 300 κ. Υ., απηά ηα θείκελα μέθπγαλ απφ ηα ζαλζθξηηηθά θαη δπν κεγάια επηθά πνηήκαηα γξάθηεθαλ ζε γιψζζα θαηαλνεηή ζην ιαφ, φρη απφ έλα ζπγγξαθέα, αιιά απφ πνιινχο πνπ θαηά θαηξνχο πξνζέζεηαλ ζηίρνπο. Ώπηά είλαη: ε Ρακαγπάλα, ε Μαρακπραξάηα. Τπάξρεη αθφκα έλα ηεξφ ηλδνπηζηηθφ βηβιίν ε Πνπξάλαο. Δ Πνπξάλαο δελ είλαη έλα κφλν έξγν, αιιά δέθα νρηψ δηαθνξεηηθέο εθδνρέο. Δ ζχληαμε ηνπ έξγνπ απηνχ ρξνλνινγείηαη θαηά ηνπο πξψηνπο ρξηζηηαληθνχο αηψλεο, αιιά πηζαλφηαηα κεγάιν ηνπ κέξνο γξάθηεθε αξθεηά παιαηφηεξα. Δ Ρακαγπάλα είλαη εζληθφ έπνο ησλ Ελδψλ θαη ηεξφ βηβιίν ηνπ Ελδνπηζκνχ. Γξάθηεθε ζε 24.000 ζηξνθέο (δίζηηρα) θαη εθηά βηβιία, θαη ε ζπγγξαθή ηνπ ππνινγίδεηαη λα έγηλε γχξσ ζηνλ 2ν π. Υ. απφ έλα πνηεηή νλφκαηη Βαλμίκι. Αελ είλαη βέβαην φηη φιν ην θείκελν γξάθηεθε απφ απηφλ, αιιά εθηφο ηνπ 1νπ θαη ηνπ 7νπ βηβιίνπ ηα ππφινηπα παξνπζηάδνπλ έλα εληαίν ραξαθηήξα. Δ Ρακαγπάλα παξνπζηάδεη ηνπο αγψλεο ηνπ Ράκα, (πνπ απνηειεί ηελ αλζξψπηλε ελζάξθσζε ηνπ ζενχ ΐηζλνχ), θαηά ηνπ Ραβάλα, βαζηιηά ησλ δαηκφλσλ θαη ηνλ έξσηά ηνπ πξνο ηελ αγαπεκέλε ηνπ ίηα. Δ Μαρακπραξάηα είλαη ην κεγαιχηεξν εζληθφ έπνο θαη βαζηθφ φξγαλν γηα ηελ γλψζε ηνπ Ελδνπηζκνχ, απνηειείηαη απφ 100.000 δίζηηρα (είλαη πεξίπνπ δέθα θνξέο κεγαιχηεξν απφ ηελ Ιιηάδα θαη ηελ Οδύζζεηα καδί!) θαη 18 βηβιία. Θεσξείηαη ε εγθπθινπαίδεηα ηνπ Ελδνπηζκνχ θαη ζπληάρζεθε απφ ην 300 π. Υ. σο ην 300 κ. Υ. κε ζπλερείο πξνζζήθεο θαη βειηηψζεηο. Δ ζπγγξαθή ηεο απνδίδεηαη ζηνλ πνηεηή Βενηαβυάζα, αιιά είλαη βέβαην φηη γξάθηεθε θαη ζπκπιεξψζεθε θαηά θαηξνχο θαη απφ αξθεηνχο άιινπο πνηεηέο. Δ ζξεζθεπηηθή ηνπ ζεκαζία, ηνλίδεηαη απφ ηελ [206]
πξφηαζε πνπ ππάξρεη ζηελ αξρή ηνπ έξγνπ: «πνηνο αθνχζεη απηφ ην πνίεκα, ιπηξψλεηαη απφ θάζε ακάξηεκα, είηε ην δηέπξαμε ή αθφκα θη αλ ην δηαλνήζεθε». Παξνπζηάδεη ηελ πάιε κεηαμχ δπν νηθνγελεηψλ, ησλ θαθψλ Κανπξάβαο θαη ησλ θαιψλ Παληάβαο. Βθηφο απφ ην επηθφ ζέκα ηνπ, ην πνίεκα πεξηέρεη άθζνλν πιηθφ απφ κπζηθέο, θνζκνινγηθέο, εζηθέο θαη θηινζνθηθέο ηδέεο θαη παξαδφζεηο.
Ματαμπταράηα: Η θσζία ηοσ θιδιού
Μαρακπραξάηα Ο ΐξηραληάζβαο είπε: Άξρνο εζηάζε κ‘ φλνκα Νάιαο, ηνπ ΐηξαζαίλα γηνο δπλαηφο νιφπινπκνο παηλέδηα δειεκέλα, σξαίνο, καζφο απ‘ άινγα‘ ζηελ θνξπθή ηελ πξψηε, ζαλ ησλ ζεψλ ν εμνπζηαζηήο, ζαλ ήιηνο ζηε ιακπξφηε, έζηεθε απ‘ φινπο πην ςειά, ηνπο αλζξσπνξεγάδεο, ζενθνβνχκελνο, ζνθφο ζαλ ηνπο ΐαΎληεο, ζηνπο Νηζρηάληρεο δπλάζηεο, θίινο ησ δαξηψ, κεγάινο ζηξαηνθξάηεο, ήξσαο, αιεζηλφινγνο, επγεληθφο, πξνζηάηεο, πνπ αληξψλ καδί θαη γπλαηθψλ ηνλ επνζνχζαλ κάηηα, θαη γλσζηηθά ραιίλσλε ηεο αίζηεζεο κ‘ εγθξάηεηα. αγηηεπηήο δε ζηάζεθε ζαλ θείλνλε πηηήδεηνο, θη νιφβνινο εθάληαδε ζαλ ν Μαλνχ ν ίδηνο. …………………………………………………… ηε γεο ν Νάιαο άκνηαζηνο, ηίγξεο ζηελ αληξεηνζχλε, παηφθνξθα απαξάιιαρηνο κε ηνλ Καληάξπα εγίλεη. Καη νη άλζξσπνη απφ ζαπκαζκφ ην Νάια επαίλεπάλ ηεο θη άιινη ηνπ Νάια αξάδηαδαλ κάγηα ηεο Νηακαγηάληεο. Καη ν έλαο ηνπ άιινπ αδηάθνπα καζαίλνληαο ηεο ράξεο κέζα ζηνπο δπν ηνπο θχηξσζαλ ηνπ αζψξεηνπ νη ιαρηάξεο θη φιν έξηρλαλ, ηεο Κνχληεο γηε, θπληάληα πιην κεγάια. Σφηεο ηνλ έξσηα ε θαξδηά δελ βάζηαε πηα ηνπ Νάια, θη επήε θξπθά ζην εξεκηθφ ξνπκάλη πνπ ήηαλ πιάγη πιάγη κε ησλ βαζηιηθψλ θπξάδσλ ην ζεξάγη. Κη είδε καιακνπινχκηζηνπο θχθλνπο κεο ζην ξνπκάλη, θη έλα απφ ηα πεηνχκελα πνπ εθεί ηξηγχξλαε πηάλεη. Κη ν αγεξνπέηεο κίιεζε ηνπ Νάια: «Ώο κελ πεζάλσ, [207]
ξήγα, απφ ην ρέξη ζνπ θη εγψ κηα ράξε ζα ζνπ θάλσ: ζηε Νηαγηακάληε νκπξφο ζα πσ ηέηνην θαιφ γηα ζέλαλ πνπ, σ Νηζρηαληρίηε, φμσ απφ ζε λα κελ ςεθά θαλέλαλ». ……………………………………………………………. Μα ε Νηακαγηάληε αθνχζαληαο ηελ ζπληπρηάλ εθείλε ηνπ θχθλνπ, σ γηε ηνπ Μπράξαηα, ζε ιφγνπ ηεο λα κείλεη δελ κπφξεηε ν λνπο ηεο θη έπαηξλε ην Νάια ζην θαηφπη, θη ήξζε ζε πηθξνζπιινγή, ην ρξψκα ηεο εθφπε, αράκλεζε, αλαζηέλαμε, κ‘ έγλνηα ηα ‗ςήινπ εζψξεη, ζαλ μέθξελε, άρληδε άμαθλα, ηνπ πφζνπ ζθιάβα ε θφξε. Κνηηάκελε, θαζνχκελε, θραξίζηεζε δε βξίζθεη θαη κέξα λχρηα λεζηηθηά, μάγξππλε θιαίνληαο κλήζθεη. Καη βαρ! ΐνγγά, θαη πάιη βαρ! ζπνπ ηα ‗λαλνεζήθαλ νη θίιεο πσο ηα θάιιε ηεο εςπρνκαξαζήθαλ‘ θαη αλήκπνξε εγλσξίζαλ ηελ‘ θαη, αληξάξρε, ην θαηάληη ιελ ηνπ ΐηληαξκπρνθξάηνξα πψβξε ηε Νηακαγηάληε. …………………………………………………………… Σνλ θπλεγφ ζα ζθφησζε πξνβήθε ε ισηνκάηα κεο ζε ξνπκάληα έξκα, θξηρηά, ηδηηδηξηζηά, γεκάηα ιηφληεο, θαπιάληα, ηίγξεδεο, βνπβάιηα, αξθνχδεο, ιάθηα, κ‘ αξίθλεηα πεηνχκελα, κ‘ άγξησλ θιεθηψλ εζλάθηα, πήρηξα απφ ζαινθηινπξηέο θαη κπάκπνπθαιακηψλεο, απφ γθξηζιέεο, αγξηνζνπθηέο θη ακπαλνδηνδεληξψλεο, καδί κε θνκκηδφδεληξα, θαηάππεο, ηεξκηλάιηεο, κ‘ αξηδνχλεο θαη κε κέιεγεο, ληαιβέξγεο θαη ζαικάιηεο, ξνδνκειηέο, καγγφδεληξα, ιψδξεο, γαληδηέο, παληκάθεο, ζάιεο θα ζπαλνθάιακα, θαδάκπεο θη ακαιάθεο, πιάμρεο θαη θνπβαξνζνπθηέο θαη ηδηληδηθηέο, κπαλάλεο πιήζηεο θη ηλδνπνξηνθαιηέο, καδί θαη κπνπραλάλεο πιαηχθπιιεο θαη θνηληθηέο πνιιέο θαη ραξηηάθηα κπξφβνια θαη ρνπξκαδηέο θαη πιήζηα βηθηηάθηα. Κη είδε βνπλά, ινγήο ινγήο κε πινχηηα κέζα ρίιηα, ινγγάξηα πνιπιάιεηα, ζηάκα θαξάγγηα ζπήιηα, πνηάκηα, ξείξζα θαη ιηκληά θη άκεηξα αγξίκηα, νξλίζηα, πηζάηζεο, ξάμραζεο θξηρηνχο θη νθηνδαηκφληα πιήζηα, βάιηνπο, ςαξφιηκλεο βνπλψλ θνξθάδεο θαη ζπλάκα παληνχ ξνέο ζεψξαηεο θαη θαηαξξάρηεο ζηάκα. Κνπαδηαζηά ησ ΐηληαξκπρψλ ε ξεγνζπγαηέξα βνπβάιηα, θίδηα, αγξηφρνηξνπο θη αξθνχδηα είδε πέξα. Δ ηπρεξή θαη ςπρεξή, κε δφμαο ιακπξνζχλε, ε έξκε ην Νάια ςάρλνληαο λα βξεη ηελ ψξα εθείλε, δε ζθηάρηεθε, ε ΐηληάξκπραηλα, ηνπ ξήγα Μπρίκα ε γέλλα, εδψζε θείζε ηξέρνληαο, απ‘ φια απηά θαλέλα. [208]
……………………………………… Γηα δαχην θιίλε, νρηξνθνληά, λα θάκεηο, αληξνθχξε κπξνζηά κνπ φηη είπεο ήξσα, ζ‘ αιήζεηα λα μεγχξεη. Άζθαιηα ε αγάπε ζνπ, ήξσα, ηνπ αζψνπ δελ είκ‘ εζέλα; ηη κεο ζην δάζνο ην θξηρηφ δελ απαληάο κνπ εκέλα; Βκέλα δηαπιαηφζηνκνο, θξηρηφο, κε ζθηάρηξνπ κπφη, ν ιηκαζκέλνο βαζηιηάο ηεο εξεκηάο κε ηξψεη‘ γηαηί λα γιχζεηο κ‘ αςεθάο; Αελ είπεο, δελ μαλάπεο: «Άιιεο απ‘ ηελ αγάπε ζνπ δελ ζα γλσξίζσ αγάπεο;» ‘ φηη είπεο ξήγα, αιεζηλφο, θαιφεζνο ζηέξεα ζηέθα ζηε δαθξνδάιηζηε, άληξαξρε, ηνπ πφζνπ ζνπ γπλαίθα. Ο πνζεηφο ζηελ πνζεηή, πξνζηάηε πσο δελ θξέλεηο Σεο αρακλήο, βαξηφκνηξεο, ιεξήο, μεζσξηαζκέλεο, ηεο έξκεο, απξνζηάηεπηεο, ηεο κηζνληπκνθφξαο, πνπ θιαίσ θαη κχξνκαη, άξρνληα ηεο γεο ηε πινπηνδψξαο, ζαλ πιαηπνκάηα απ‘ ηελ θνπή ιαθίλα αιαξγάξεη, δε κνπ ‗ρεηο έγλνηα, επγεληθέ, θακηά, νρηξνθπλεγάξε; Βζέ, κεγάιε βαζηιηά, ζ‘ αγξηψκαηα κεγάια ε Νηακαγηάληε θξάδσ εγψ, ηη δελ κνπ θξέλεηο, Νάια; ΐεληαβπάζα Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά: Λνξέληδνο Μαβίιεο
[209]
ηίρνη αγλψζησλ Ελδψλ πνηεηψλ
Ώθνχ ζνπ έδσζε ν ζεφο ζηα κάηηα ηνπ ισηνχ ην γαιαλφ έβαιε γηα ηα δφληηα ζνπ άζπξν γηαζεκί κνξθή έδσζε ζην πξφζσπφ ζνπ απ‘ ηνπ θξίλνπ πην θαιή ζην δέξκα ζνπ πθή θαη ρξψκα ηεο καλφιηαο θσηεηλφ, θη φηαλ θνπξάζηεθε κ‘ απηά ηα καιαθά, βαζηά ζνπ ζθάιηζε ζε ππξφιηζν ηελ αδηαπέξαζηε θαξδηά ζνπ. # Ο έξσηαο έθηηαζε κηα παγίδα καγηθή, ηα ρέξηα ηεο αγάπεο κνπ. ηαλ δελ είλαη εδψ, κφιηο αλαπλέσ, ιαραληάδσ θαη κνπ θφβεηαη ε πλνή. Μα φηαλ γχξσ ζην ιαηκφ κε ζθίγγνπλ, μαλαδψ. # Βθαηφ θνξέο θηιηνχληαη θαη κεηά ρίιηεο θνξέο αξπάδνληαη αγθαιηά θαη ζηακαηάλε γηα λ‘ αξρίζνπλ πάιη. Κακηά θνξά δελ είλαη ζαλ ηελ άιιε. # Λέεη απηφο: «Βίζαη ε δσή κνπ θη εγψ ε δηθή ζνπ» Σνπ απαληά απηή: «Βίζαη ε δσή κνπ, είκαη ε δσή ζνπ». Μα πψο «εζχ» θη «εγψ» λα πνχκε; Γηα ηελ αγάπε καο πνπ δνχκε πξέπεη απηά ηα δπν λα η‘ αξλεζνχκε. # Έγεηξε ιηπνζπκηζκέλε ην θεθάιη, πνπ είπε απηφο φηη ζα πάεη ζηα μέλα. Καη κεηά είπε δσληαλεχνληαο: «Χ, γχξηζεο πάιη, αγάπε κνπ, ήζνπλα ηφζνλ θαηξφ καθξηά». [210]
# Ώπ‘ ηηο γπλαίθεο νκνξθαίλνπλ ηα ζηνιίδηα θη φρη νη γπλαίθεο απ‘ απηά. Μηα αζηφιηζηε γπλαίθα ειθχεη ε ίδηα, ρψξηα απ‘ ηηο γπλαίθεο ηα ζηνιίδηα πνηνο θνηηά; # Χ, πφζν απξφζερηα ηελ έρεη πιάζεη ν Πιάζηεο κε ηελ κέζε έηζη ιεπηή. Ώλ κ‘ έλα θχζεκα ηνπ αλέκνπ ζπάζεη, πψο ζα ηε θηηάμεη έηζη θαιή; # Κη αλ θαηαθηήζσ φιε ηε γε, κηα πφιε ππάξρεη κνλαρή θαη ζηελ πφιε έλα ζπίηη κνλαδηθφ κνπ θαη ζην ζπίηη έλα δσκάηην δηθφ κνπ θαη ζην δσκάηην απηφ κηα θιίλε θαη ζ‘ απηήλ θνηκάηαη εθείλε, ην θφζκεκά κνπ θη ε ιακπξή ραξά κνπ ζ‘ φιε ηελ επηθξάηεηά κνπ. # Γιπθηά κνπ, αλ ζα κ‘ αγαπάο αιεζηλά, ηηο ραξέο ηη λα ηηο θάλσ η‘ νπξαλνχ; Κη αλ δελ ζα κ‘ αγαπάο αιεζηλά, ηηο ραξέο ηη λα ηηο θάλσ η‘ νπξαλνχ; # Βίζαη ρισκή, ηε λχρηα δελ θνηκάζαη, θίιε ζειήλε, θαη κέξα κε ηε κέξα ε φςε ζνπ ζβήλεη Μελ ηάρα θηαίεη γη‘ απηφ φηη ζθέθηεζαη φπσο εγψ; # Σν πξφζσπν θεγγαξνθψο θαη ηα ρεξάθηα κπνπκπνπθάθηα, λέθηαξ θσλή, ξφδα ρεηιάθηα - θαξδηά βξάρνο ζθιεξφο. # Μάηαηα δνθηκάδεη θάζε κήλα ην θεγγάξη, πνπ ηελ εηθφλα ηνπ πξνζψπνπ ζνπ φιν δσγξαθίδεη‘ [211]
θαη κελ κπνξψληαο λα πεηχρεη απηή πνπ ‗ρεηο ηε ράξε ραιάεη ην έξγν ηνπ θαη πάιη μαλαξρίδεη. # αλ κ‘ έθηηαμε ν ζεφο, γηαηί έηζη λα ζπλσκνηήζεη, λα θάλεη θαη ηελ νκνξθηά ηεο; Ώλ θαη ηνπο δπν έπξεπε λα πιάζεη, ηφηε γηαηί έθηηαμε ηελ άλνημε, ηνλ πφζν λα μππλήζεη; ίγνπξα έθαλε ηελ άλνημε έηζη γηα λα ηπξαλλήζεη ηνπ άληξα ηελ θαξδηά. Σφηε γηαηί λα θηηάμεη ην άλζνο ηνπ κάλγθν πάλσ ζην κάλγθν λα επσδηάζεη; # Χ, ζίγνπξα δελ είλαη ζσζηφ λα ςάμνπκε κεο ζηα καιιηά ζνπ ην ισηφ. Αε βιέπεηο ηψξα, αγάπε κνπ γιπθηά, ηε κέιηζζα ηελ κάγεςε ε δηθή ζνπ επσδηά. # Καλείο δε βξήθε σο ηψξα πνπ αλζίδνπλ νη ισηνί κεο ζην ινπινχδη. Μα εγψ είδα ην βαζπγάιαδν ισηφ ζνπ. ηα κάηηα ζνπ, ζη‘ σξαίν πξφζσπφ ζνπ. # Χ, αιεζηλά δελ μέξσ λα πσ ηη θάλεη ν άληξαο φηαλ αγαπά. Μφλν πσο κνπ ‗ιπζε ην θφξεκά κνπ εδψ κα δελ θαηάιαβα ηη έγηλε κεηά. Μεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο
[212]
Ακαξνχ (Amaru) πηζαλφηαηα δελ είλαη ην φλνκα ελφο Ηλδνχ πνηεηή, αιιά είλαη ζπιινγή πνεκάησλ πνπ ρξνλνινγνχληαη θαηά ηνλ 7ν ή 8ν αηψλα.
Πνηήκαηα Ώκαξνχ - Πνχ παο κέζα ζηε λχρηα ηε βαζηά; - Να βξσ ηνλ ιαηξεπηφ κνπ, πνπ είλαη π ζάλαηφο κνπ θαη ε δσή. - Καη δε θνβάζαη λα πεγαίλεηο έηζη κνλαρή; - Πψο κνλαρή. Δ αγάπε κνπ θξαηά ζπληξνθηά. *** Βίλαη απ‘ ηε λχρηα ε κέξα πην θαιή ή είλαη απ‘ ηε κέξα ε λχρηα πην θαιή; Πψο λα ην πσ; Έλα ζη‘ αιήζεηα μέξσ κνλαρά, ηίπνηα θη νη δπν δελ είλαη, αλ ιείπεη απηή καθξηά. *** «Λνηπφλ, έηζη ζα κείλεηο φιε ηε δσή ζνπ, λα ιεηψλεηο; χλειζε ιίγν, αλαινγίζνπ, δελ είλαη άιινη άληξεο; Καη ηη σθειεί ηφζε πηα πίζηε ζ‘ έλαλ;» Μα φηαλ ηε ζπκβνπιή ηεο έδσζε ε θίιε, απάληεζε, απ‘ ην θφβν ρισκή: «Μίια ζηγά. Δ αγάπε κνπ δεη ζηελ θαξδηά κνπ θαη ζα θνβεζεί». Ώκαξνχ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[213]
Ο Βαικίθη (Valmiki ) ήηαλ Ηλδφο πνηεηήο ηνπ 5νπ π. Υ. αηψλα. Έγξαθε ζηελ ζαλζθξηηηθή γιψζζα. ’ απηφλ απνδίδεηαη ε ζπγγξαθή ηνπ έπνπο Ρακαγπάλα
Ρακαγπάλα Φχζα, αεξάθη, θχζαγε σο ηελ αγάπε κνπ καθξηά, πήγαηλε θη άγγημέ ηε κνπ θη έια μαλά ζε κέλα. Έηζη ζα ηελ αγγίμσ φπσο αγγίδεη εζέλα θαη ζην θεγγάξη ζα ‗λαη φιε ηεο ε νκνξθηά. Πνιχ είλ‘ απηφ γηα φπνηνλ πξαγκαηηθά αγαπάεη, κπνξεί κ‘ απηά λα δεη θαλέλαο κνλαρά, φηη ζε κέλα θαη ζ‘ απηήλ ν ίδηνο αέξαο πάεη θη ε γε πνπ πεξπαηνχκε είλαη ζηνπο δπν καο κηα. ΐαικίθη, ζηνλ νπνίν απνδίδεηαη ε ζπγγξαθή ηεο Ρακαγπάλα (κεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο)
[214]
Ζ Βηθαηαληηάκπα (Vikatanitamba) ήηαλ Ηλδή πνηήηξηα πνπ έδεζε πεξί ηνλ 9ν κ. Υ. αηψλα. Σν φλνκά ηεο (ζηα ζαλζθξηηηθά) ζεκαίλεη «απηή κε ηνπο ηεξάζηηνπο γινπηνχο» θαη απηφ είλαη θαλεξφ ζε πνιιά απφ ηα πνηήκαηά ηεο
Καζψο εξρφκνπλ… Καζψο εξρφκνπλ ζην θξεβάηη, ν θφκπνο ιχζεθε κφλνο ηνπ θαη ην θφξεκα θάπσο θξαηηφηαλ ζηνπο γινπηνχο κνπ, απ‘ ηηο ηαηλίεο ηεο ιπκέλεο δψλεο. Ώπηφ μέξσ θαιή κνπ, κα φηαλ βξέζεθα ζηα ρέξηα ηνπ δε ζπκφκνπλ πνηνο ήηαλ θαη πνηα ήκνπλ θαη ηη θάλακε θαη πνχ. ΐηθαηαληηάκπα (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[215]
O Βίληηα Νηβάο (Vidya Niwas, 1926-2005) ήηαλ Ιλδόο πνηεηήο, ζπγγξαθέαο θαη δεκνζηνγξάθνο.
Βμνκνιφγεζε Βίζαζηε ηπρεξέο πνπ μέξεηε, θαιέο κνπ, ηη θάλαηε κε ηνπο εξαζηέο ζαο: η‘ αζηεία θαη ηα γέιηα, φια ηα ιφγηα θαη ηε ραξά. Μφιηο ν αγαπεκέλνο κνπ έβαιε ην ρέξη ηνπ ζηνλ θφκπν ηεο δψλεο κνπ, νξθίδνκαη, δελ ζπκάκαη ηίπνηε πηα. ΐίληηα (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[216]
Ο Καιηδάδα ήηαλ Ηλδφο πνηεηήο θαη δξακαηνπξγφο, πνπ έδεζε ζηηο αξρέο ηνπ 5νπ αηψλα. Ο Καιηληάζα εθπξνζσπεί ηε ρξπζή επνρή ηεο ηλδηθήο ινγνηερλίαο.
Ώπηφ ην ακχξηζην ινπινχδη Ώπηφ ην ακχξηζην ινπινχδη, ην άλνηγκα απηνχ ηνπ άθνθηνπ ινπινπδηνχ. απηφ ην αηξχπεην πεηξάδη, λέν κέιη, ακχξηζην, γιπθφ, απηή ηελ ηέιεηα κνξθή, απηήλ φιε ηελ αληακνηβή η‘ νπξαλνχ - πνηνο άλζξσπνο είλ‘ άμηνο λ‘ απνιαχζεη απηφ ην ζεζαπξφ; Καιηδάδα, Ηλδφο πνηεηήο ηνπ 4νπ-5νπ κ. Υ. αη. (κεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο)
Υαηξεηηζκφο ζηελ απγή Κνίηαμε ηνχηε ηε κέξα! γηαηί είλαη δσή, ε ίδηα ε δσή ηεο δσήο. ην ζχληνκν πέξαζκά ηεο θείηνληαη φιεο νη αιήζεηεο θη νη πξαγκαηηθφηεηέο καο. Γηαηί ην ρηεο δελ είλαη παξά έλα φλεηξν θαη η΄ αχξην, κφλν έλα φξακα. Βλψ ην ζήκεξα πνπ ην ‗δεζεο φκνξθα, θάλεη ην ρηεο φξακα επηπρίαο. Καη ην θάζε αχξην έλα φξακα ειπίδαο Φξφληηδέ ηε ινηπφλ θαιά ηνχηε ηε κέξα! Σνχηνο είλ‘ ν ραηξεηηζκφο ζηελ απγή. Καιηδάδα
[217]
Ο Κακπίξ (Kabir, 1435–1518) ήηαλ Ιλδόο ζξεζθεπηηθφο κεηαξξπζκηζηήο. ηαλ κεγάισζε, καζήηεπζε θνληά ζηνλ κεγάιν δάζθαιν Ρακαλάληα, ν νπνίνο ηνλ κχεζε ζηνλ βξαρκαληζκφ. Πέξαζε ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο δσήο ηνπ ζηελ Μπελαξέο, φπνπ δίδαμε ηε ζξεζθεία ηνπ Μπάθηη, ζενχ ηεο αγάπεο θαη ηεο αθνζίσζεο. ηε δηδαζθαιία ηνπ ζπκθηιηψλνληαη κε νξγαληθφ ηξφπν νη ζξεζθεπηηθέο παξαδφζεηο ηνπ ηζιακηζκνχ θαη ηνπ ηλδνπηζκνχ θαη γη’ απηφ ηφζν νη κσακεζαλνί φζν θαη νη Ηλδνί ηνλ ζεσξνχλ απφζηνιν ηεο δηθήο ηνπο ζξεζθείαο. ηνλ Κακπίξ απνδίδνληαη ην πνίεκα άθρη, ην νπνίν απαξηίδεηαη απφ 5.000 ζηξνθέο,
Δ Άξπα ηεο ραξάο Μελ θαηέβεηο ζην πεξηβφιη αγφξη κνπ Γηαηί λα παο εθεί; Σν πεξηβφιη είλαη ην θνξκί ζνπ Ή δελ αθνχο ηε κεισδία κηαο άερεο κνπζηθήο; Γαιήληα θαη γιπθχηαηε αθνχγεηαη ε άξπα ηεο ραξάο ζηελ θάκαξά καο. Γηαηί λα ςάμεηο έμσ λα ηε βξεηο;
Πάληα λεξφ Ώπφ λεξφ είλαη ην πνηάκη θάζε ηνπ θχκα είλαη λεξφ Βίηε πνηάκη είζαη, είηε θχκα‘ Πάληα είζαη λεξφ. Κακπίξ
[218]
Ο Σδηληνχ Κξηζλακνχξηη (Jiddu Krishnamurti, 1895-1986) γελλήζεθε ζηελ Ιλδία θαη πέζαλε ζηηο ΖΠΑ. Τπήξμε εμέρσλ δηαλννχκελνο, θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο
Δ Ώλαδήηεζε ηνπ αγαπεκέλνπ Χ, θίιε, φπσο ζηηο κέξεο ηεο θζνξάο είλαη ηφζν ιππεξφ πνπ ην πξάζηλν ην θχιισκα ζα καξαζεί θαη ζα πεζάλεη, έηζη είλαη ιππεξφ θη φηη ζηηο κέξεο ηεο εξήκσζεο δε ζα ππάξμεη θαλείο γηα λα ζε ζψζεη απ‘ ηηο ζθηέο ησλ ίδησλ ζνπ ησλ δεκηνπξγεκάησλ. Χ, θίιε, ππάξρεη ψξα γηα ην θαζεηί. Ώπηή είλαη ε ψξα πνπ ζα ‘πξεπε λα πεξπαηήζεηο κέζα ζην θαζάξην θσο. Ο Ώγαπεκέλνο είλαη καδί ζνπ γηαηί Ώπηφο θη εγψ είκαζηε έλα. πσο ν ηαμηδηψηεο, πνπ μέξεη πνιχ θαιά ην ηαμίδη πνπ πξφθεηηαη λα θάλεη, αθήλεη φζα ζα ηνλ ιπγίζνπλ κε ην βάξνο ηνπο ζηε δηαδξνκή πνπ ‘ρεη λα θάλεη, έηζη θη εζχ, θίιε, παξακέξηζε φια εθείλα πνπ ζα ζ‘ εκπνδίδνπλ ζην ηαμίδη ηεο αλαδήηεζεο ηνπ Ώγαπεκέλνπ. Γηαηί ρσξίο ηνλ Ώγαπεκέλν δε ζα ππάξμεη παξεγνξηά, δε ζα ππάξμεη αγαιιίαζε, δε ζα ππάξμεη ζηαζεξφηεηα, αιιά ζα ππάξρεη ζχγρπζε, πάιε θαη ζχγθξνπζε ζθνπψλ, ζθνηάδη θη αλαδήηεζε, βάζαλα θαη δπζηπρία. Σδηληνχ Κξηζλακνχξηη
[219]
Ο Μπίπιακπ Μαηδί (Biplab Majee) γελλήζεθε ην 1947 ζηε Βεγγάιε ηεο Ηλδίαο. Δίλαη πνηεηήο ζπγγξαθέαο θαη κεηαθξαζηήο. Έρνπλ εθδνζεί δέθα πνηεηηθέο ηνπ ζπιινγέο.
Ο απέξαληνο ρψξνο ηνπ ηξαπεδηνχ ζνπ Ο απέξαληνο ρψξνο, ν απισκέλνο ζην ηξαπέδη ζνπ πνπ θηλείζαη ζαλ άινγν ηηλάδνληαο ηε ραίηε Δ αλαηέιινπζα ζηνπο ιφθνπο ζειήλε, πηαζκέλε απφ ην δφθαλν ησλ κεξψλ ζνπ Ο απέξαληνο ρψξνο δηαρέεηαη ςειά, πην πάλσ απ‘ ην ηξαπέδη ζνπ Ο κπιε νπξαλφο ςάιεη εθεί ηα ηξαγνχδηα ηνπ, ζ‘ απηφ ηνλ ρψξν ηνπ ηξαπεδηνχ ζνπ Δ έμαςε θαη ν ηδξψηαο ηνπ έξσηα, ζηαγνλίηζεο ζεξκήο πγξαζίαο Καη ε πξάζηλε ζθηά ηνπ γξαζηδηνχ εθεί Έξσηαο θη αγθαιηάζκαηα εθεί, ζην ηξαπέδη ζνπ Βθεί αλαηέιιεη ν απέξαληνο ρψξνο ζαλ θακβάο ηνπ Σνπινχδ Λσηξέθ Πάλσ ζην λπρηεξηλφ ζνπ ηξαπέδη,- ην πεξηθπθισκέλν κε αγθαιηέο
Έξσο Βζθηκψνο Σν θεξί είλαη Βζθηκψνο πνπ θξαηά ζην ρέξη έλα θσο. Σα ςπρξά θχκαηα ηνπ Ώληαξθηηθνχ Καηξαθπινχλ ζαλ έιθεζξν Πνπ δηαζρίδεη ηελ θσκφπνιε Suburban. Ώθφκα θαη ζήκεξα Ο έξσηαο κνηάδεη κε ςπρξφ θσο. ινη πεξηκέλνπλ κέζα ζην ηγθινχ Kαζψο ε ιάκπα θσηίδεη κε ην ιίπνο ηεο Πφηε ζα θηάζεη ν έξσηαο; [220]
ΣΟ ΒΡΠΒΣΟ ΛΏΜΠΒΕ ΣΟ ΜΏΓΒΜΒΝΟ ΦΒΓΓΏΡΕ Ξεζηνκίδνπκε κεξηθέο ιέμεηο γηαηί έρνπκε ζπλεζίζεη λα μεζηνκίδνπκε απηέο ηηο ιέμεηο Μεξηθέο ιέμεηο κπνξεί λα είλαη πεξηηπιηγκέλεο κε ζηνξγή Χζηφζν, απηφ δελ ζεκαίλεη πάληνηε αγάπε ‗κσο ε βξαδηά θεχγεη θηεξνπγίδνληαο ζαλ πεηαινχδα Κη εκείο ην ίδην θεχγνπκε απιψλνληαο ηα θηεξά καο Δ βξαδηά κνηάδεη ζαλ γηνξηή Ώλ θαη δελ ππάξρεη ίρλνο γηνξηήο Παξά κνλάρα κεο ζην κπαιφ καο - Μεξηθέο ιέμεηο Βίλαη πεξηηπιηγκέλεο κε ζηνξγή Σν θεγγαξφθσην, καγεκέλν απ‘ ην εξπεηφ, πεξλάεη θη απηφ
Δ ηζηνξία ηνπ Κάθθα Δ θπβεξλνπφιε Ο γηφο ελφο αγξφηε γίλεηαη έληνκν Πεηά - απφ ηε γέθπξα θαη κπαίλεη ζην κεηξφ Μαδί ηνπ - ηα πάληα κνηάδνπλ ζαλ παξακχζηα ΐηαζηηθά - ην ηξέλν ρψλεηαη ζηα ζηήζε κηαο ειεχζεξεο γπλαίθαο Μπζηηθά Ο θαεκέλνο ν γηφο ηνπ αγξφηε δελ μέξεη πψο λα βγεη απφ ην ζηαζκφ ηνπ κεηξφ ψκα λεθξφ, αθέζεθε ηελ απηαπάηε Καη ζηνλ ιαβχξηλζν Δ θπβεξλνπφιε - δελ μέξεη Πφηε ν γηφο ελφο αγξφηε Μπαίλεη ζηελ ηζηνξία ηνπ Κάθθα - θαη ιέεη Θα πεζάλνπκε μαλά θαη μαλά ηαλ ηα ρσξηά εμαθαληζηνχλ ην έλα πίζσ απ‘ η‘ άιιν Μπίπιακπ Μαηδί Μεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά Κιενπάηξα Λπκπέξε
[221]
Ζ Ιλδή πνηήηξηα θαη κπζηηθίζηξηα ηνπ 12νπ αηψλα Μαραληέβη Γηάθα (Mahadewi Yaka), κπήζεθε απφ δέθα εηψλ ζηελ ιαηξεία ηνπ ίβα, απφ έλαλ άγλσζην γθνπξνχ. Αθηέξσζε ηε δσή ηεο ζην ίβα θαη ζεσξνχζε φηη ε ςπρή ηεο ήηαλ αδειθή φισλ ησλ έκβησλ φλησλ. Έγηλε γλσζηή σο Ακκα, δειαδή Μεγάιε Αδειθή. Πέζαλε κφιηο είθνζη εηψλ, φηαλ κέζα ζε ζξεζθεπηηθή έθζηαζε, ελψζεθε κε ηνλ αγαπεκέλν ηεο ίβα.
Χ, Κχξηε, ιεπθέ ζα γηαζεκί Βίζαη ην δάζνο, θη είζαη φια ηα δέληξα κέζα ζην δάζνο. Βίζαη πνπιί θαη δψν πνπ θεχγεη κέζα θη έμσ απφ ηα δέληξα. Χ, Κχξηε, ιεπθέ ζα γηαζεκί, πνπ γεκίδεηο ηα πάληα θαη είζαη γεκάηνο απφ ηα πάληα. Αείμε κνπ ην πξφζσπφ ζνπ ***
Σψξα ,ηη είλαη λα ‗ξζεη αχξην αο έξζεη ζήκεξα ,ηη είλαη λα ‗ξζεη ζήκεξα αο έξζεη ηψξα Χ, Κχξηε, ιεπθέ ζα γηαζεκί, κε καο δίλεηο ΣΧΡΏ θαη ΣΟΣΒ Μαραληέβη Γηάθα
[222]
Ο Μνπξάξη Λαι άξκα (Murari Lal Sharma), γελλήζεθε ην 1936. Δίλαη Ιλδόο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο
Καιά ην μέξεη ην θεγγάξη Καιά ην μέξεη ην θεγγάξη πσο δελ κπνξεί ζη‘ αιήζεηα λα ζνπ κνηάζεη, ηελ νκνξθηά ηνπ κε ηελ νκνξθηά ζνπ λα δπγηάζεη. Γη‘ απηφ θνηηάδεη γχξσ ηνπ λα πάξεη η‘ αζηέξηα, έηζη λα ρνπ κνηάζεη Μνπξάξη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[223]
O Λαθζκηλάζ Μπεδκπαξφα (Lakshminath Bezbaroa, 1864-1938) ήηαλ Ιλδόο πνηεηήο, πεδνγξάθνο θαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο εθθξαζηέο ηεο ινγνηερλίαο ζηε γιψζζα ησλ Αζζάκ.
Γπλαίθεο ,ηη θέξδηζαλ νη ζενί, πνπ κε ηφζε πξνζπάζεηα πήξαλ απ‘ ηε ζάιαζζα, φια βξίζθνληαη ζηα πξφζσπα ησλ γπλαηθψλ: ηα ινπινχδηα ηνπ παξαδείζνπ ζηελ αλαπλνή ηνπο, ην θεγγάξη ζηα κάγνπιά ηνπο, ην λέθηαξ ζηα ρείιε ηνπο θαη θαξκάθηα ζηα πιάγηα βιέκκαηά ηνπο Λαθζκηλάζ Μπεδκπαξφα (κεηάθξαζε(σθξάηεο θαξηζήο)
[224]
Ο Μπαβακπνχηη (Bhavabhuti, 8νο αη.) ήηαλ Ιλδόο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Οπξάληε θχιαθα Οπξάληε θχιαθα φισλ ησλ ζεζαπξψλ ηεο ραξάο, παηξίδα φισλ ησλ ηαηξηαζκέλσλ ζεζαπξψλ ηεο νκνξθηάο, πνηνο άιινο ζα κπνξνχζε λα ηελ πιάζεη, παξά ηνπ έξσηα ν ζεφο κε ζηήκνλεο πιερηνχο απφ ην λέθηαξ πνπ γελλάεη ην θεγγαξνθψο; # Ώχξα ειαθξά, γιπθά κε ηελ σξαία επσδηά ηεο αξσκαηηζκέλε, απφ ρξπζφ θαη άζπξν γηαζεκί, ράηδεςε ηελ νκνξθηά ηεο, κε ηελ αλάζα ζνπ άγγημε ηα ζηήζε ηεο θη έια ρνξηαζκέλε κε ηελ επσδηαζηή αλαπλνή απ‘ ην γιπθφ έξσηά ηεο. # Σα βιέκκαηά ηεο ήξζαλ πξψηα δηζηαθηηθά θαη πιάγηα, κεηά καιαθά θαη δεηιά απ‘ ηελ αγάπε. Έκεηλαλ ιίγν επάλσ κνπ αθίλεηα, κεηά ζηξάθεθαλ αξγά. Οη θφξεο ηεο πιαληφηαλ πίζσ απφ καθξηέο βιεθαξίδεο Έιεγαλ ην ζαπκαζκφ πνπ δνχζε. Δ θαξδηά κνπ, πξάγκα θησρφ θη αλππεξάζπηζην, αηρκαισηίζηεθε, θφπεθε, θαηαπφζεθε θαη ηψξα είλαη ρακέλε γηα πάληα. Μπαβακπνχηη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[225]
O Μπαξηξράξη (Bhartrihari) ήηαλ Ηλδφο πνηεηήο ηνπ 5νπ κ. Υ. αηψλα
ηίρνη ηνπ Μπαξηξράξη Ώλ ην δάζνο ησλ καιιηψλ ηεο ζε θαιεί εξεπλεηήο λα κπεηο ζ‘ απηή ηε γε, θαη αλ ην ζηήζνο ηεο, σξαία βνπλά, νξεηβάηε ην ρέξη ζνπ παξαθηλεί, ζηακάηα, πξηλ είλαη αξγά ν έξσηαο ν ιεζηήο, είλ‘ εθεί ζ‘ αλακνλή. *** ε κέξεο πην παιηέο ιέγακε θη νη δπν φηη εζχ είζ‘ εγψ θη εγψ είκ‘ εζχ. Σψξα ηη έρεη γίλεη θαη ζηνπο δπν καδί θη εζχ είζ‘ εζχ θη εγψ είκ‘ εγψ; *** Μέξεο ειηφινπζηεο θαη ζηε ζθηά θάησ απ‘ ηα δέληξα έλα θνξίηζη είλαη γεξκέλν, πνπ ζήθσζε, ιέεη, ην θφξεκα ςειά, γηα λα ‗ρεη ην θεθάιη απ‘ ηελ θεγγαξάδα θπιαγκέλν. *** Μ‘ φιν πνπ έρσ ιάκπα θαη θσηηά θαη η‘ άζηξα, ην θεγγάξη, ν ήιηνο κε θσηάλε, φηαλ ηα κάηηα ηεο δε κε θνηηάλε, φια είλαη λχρηα βαζηά. *** Ώπηή είλαη ε αιήζεηα θη φρη ςέκα, θίινη κνπ θαινί, γηαηί ςέκα λα πσ; ηνλ νπξαλφ, ζηελ θφιαζε, ζηε γε, ηνπ άληξα είλαη ε γπλαίθα, ε ηέξςε θη ε επδαηκνλία, ηνπ άληξα είλαη ε γπλαίθα, ην ίδην, ε κφλε ηπξαλλία. Μπαξηξράξη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[226]
O Μπαζαβάλα (Basavanna, 1106-67) ήηαλ Ιλδόο κπζηηθηζηήο, πνιηηηθφο θαη πνηεηήο. Γηεηέιεζε γηα έλα δηάζηεκα ππνπξγφο. Έδεζε ζε κηα επνρή κεγάισλ πνιηηηθψλ αλαηαξάμεσλ ζηε ρψξα. Ίδξπζε ηε ζξεζθεπηηθή αίξεζε Βηξνζάηβα, ζχκθσλα κε ηηο δηδαζθαιίεο ηεο νπνίαο, ε θχξηα επηδίσμε ησλ πηζηψλ είλαη ε έλσζε κε ηνλ ζεφ ίβα. Δπίζεο ν Μπαζαβάλα απέξξηπηε σο αλφεην ηνλ ρσξηζκφ ησλ αλζξψπσλ ζε θάζηεο. Απφ πνιινχο Ηλδνχο ν Μπαζαβάλα ζεσξείηαη άγηνο ή πξνθήηεο.
Πάξε κε Κάλε κε ην θνξκί κνπ ηε δνθφ ελφο ιαγνχηνπ, απ‘ ηελ θαξδηά κνπ θάλε ην ερείν, απφ ηα λεχξα ηηο ρνξδέο απφ ηα δάρηπιά κνπ, ηα θιεηδάθηα πνπ ξπζκίδνπλ ηηο ρνξδέο. Πάξε κε, πάξε κε θνληά ζνπ θαη παίμε ηα ηξηαληαδπφ ηξαγνχδηα ζνπ Χ Κχξηε ησλ πνηακηψλ πνπ ζκίγνπλ
Χ Κχξηε ησλ πνηακηψλ πνπ ζκίγνπλ Πξφζζεζα κέξα κε ηε κέξα, θάζεηο θσηφο ζαλ ηνλ θεγγάξη. κσο ν πχζσλ-θφζκνο, ν πακθάγνο Ραρνχ κε θαηαβξφρζηζε. ήκεξα ην θνξκί κνπ είλαη ζε έθιεηςε. Ώρ, πφηε ζα ιπηξσζψ Χ Κχξηε ησλ πνηακηψλ πνπ ζκίγνπλ Μπαζαβάλα
[227]
Ο Νηαξκαθίξηη (Dharmakirti, 600-660) ήηαλ Ηλδφο θηιφζνθνο θαη πνηεηήο
ηίρνη ηνπ Νηαξκαθίξηη ηαλ γέλλεζε ην θεγγάξη ε Ώλαηνιή, ρφξεπε ν έξσηαο, γεινχζαλ νη νπξαλνί επηπρηζκέλνη θη ν άλεκνο ζθφξπηζε ηε κπξσκέλε ηε γχξε ηνπ ισηνχ ζ‘ φιε ηελ νπξάληα απγή. # Αε κέηξεζε ην θφζηνο απ‘ ηε ράξε θαη ηελ νκνξθηά, κα κφρζεζε έλα ηέιεην έξγν ηέρλεο λα πιάζεη. Κη έηζη αλάβεη ζε κηα επηπρηζκέλε θαξδηά ηνλ ππξεηφ απ‘ ην πξφζσπν πνπ έρεη ζαπκάζεη. Δ ιππεξή ηεο ηειεηφηεηα, αζπλαγψληζηε θαη ηφζν καθξηά, δελ έρεη ηαίξη πνπζελά. Λνηπφλ πνηνο ήηαλ ν ζθνπφο πνπ απνθάζηζε ηέηνηα κνξθή λα επηλνήζεη ν Θεφο; # χλλεθν ηεο βξνληήο, δελ είζαη θαιφ, μέξεηο πσο πάσ ηνλ αγαπεκέλν κνπ λα βξσ, θη φκσο κε ηξνκάδεηο πξψηα κ‘ απηήλ ηε βξνληή ζνπ θαη ηψξα ράδη κνπ απιψλεηο ηξπθεξφ ηα ρέξηα ηεο βξνρήο ζνπ. Νηαξκαθίξηη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[228]
Ο Νηέβαξα Νηαζηκάγηα (Devar Dasimayya) ή Νηαζηκάγηα ηνπ Θενχ ήηαλ πνηεηήο ηνπ 10νπ αηψλα. Γελλήζεθε ζηελ Μνπληαλνχξνπ ηεο Ηλδία, έλα ρσξηφ κε πνιινχο λανχο ηνπ ίβα θαη ηνπ Ράκα, ηνπ επηθνχ ήξσα θαη ελζαξθσηή ηνπ Βηζλνχ. Ο Νηέβαξα δνχζε αζθεηηθή δσή ζηε δνχγθια θαη ηζρπξηδφηαλ φηη ν ίβα εκθαληδφηαλ κπξνζηά ηνπ θαη ηνλ θαζνδεγνχζε.
ηεο κάλαο ηε κήηξα ηεο κάλαο ηε κήηξα ην παηδί δε γλσξίδεη ηεο κάλαο ην πξφζσπν, νχηε θη απηή γλσξίδεη ην πξφζσπφ ηνπ. Ο άλζξσπνο κέζα ζηνλ θφζκν ηεο απηαπάηεο δελ γλσξίδεη ην Θεφ, νχηε θη ν Θεφο ηνλ άλζξσπν σ, Ρακαλάζα
Ώπηφ πνπ θηεξνπγίδεη αλάκεζά ηνπο α βιέπνπλ καθξηά καιιηά θαη ζηήζε ιέλε, απηφ είλαη κηα γπλαίθα. α βιέπνπλ γέληα, Λέλε, απηφ είλαη έλαο άληξαο. κσο θνίηαμε απηφ πνπ θηεξνπγίδεη αλάκεζά ηνπο, δελ είλαη άληξαο νχηε γπλαίθα σ, Ρακαλάζα. Νηέβαξα Νηαζηκάγηα
[229]
Δ θσηηά πνπ γελλήζεθε Τπφζεζε πσο θφβεηο έλα ςειφ κπακπνχ ζηα δπν. Κάλεηο ην θάησ κέξνο κηα γπλαίθα, θάλεηο ην πάλσ κέξνο έλαλ άληξα. Σα ηξίβεηο κέρξη πνπ λ‘ αλάςνπλ θαη γηα πεο κνπ ηψξα: Δ θσηηά πνπ γελλήζεθε είλαη αξζεληθή ή ζειπθή σ, Ρακαλάζα; Νηέβαξα Νηαζηκάγηα
’ απηφ πξνζεχρνκαη ην νηηδήπνηε έθαλε ηε γε ζα βάζε ηνπ ηνλ θφζκν ζα δσή ηνπ θαη ηνλ άλεκν ζα καμηιάξη ηνπ θη έθηαζε ην ισηφ θαη ην θεγγάξη θη έθιεηζε φια ηνχηα κέζα ζηα πέηαια ηνπ νπξαλνχ (θιείλνληαο ηνλ εαπηφ ηνπ κέζα) ζε ηνχην ην κπζηήξην, ην αλάιιαρην ζηηο αιιαγέο ζ‘ απηφ πξνζεχρνκαη σ, Ρακαλάζα. Νηέβαξα Νηαζηκάγηα
[230]
O Ραηδαζεθάξα (Rajashekhara) ήηαλ επηθαλήο Ηλδφο πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο πνπ έδεζε ηνλ 9ν π. Υ. αηψλα. Έγξαθε ηα έξγα ηνπ ζηε ζαλζθξηηηθή γιψζζα.
Δ θπξία κε ηα θακπχια θξχδηα Δ θπξία κε ηα θακπχια θξχδηα ραξηησκέλα ζηξνβηιίδνληαο θαζψο πεξηζηξέθεη ην δίζθν θηηάλεη ηξεηο νκπξέιεο: κε ηε θνχζηα ηεο απφ κεηαμσηφ ηνπ λφηνπ, κε η‘ σξαίν ηεο καξγαξηηαξέλην πεξηδέξαην θαη κε ηελ πεξηζηξεθφκελε πιεμνχδα ηεο *** ιν θαη ηεληψλεη ην καζηφ θη ν καζηφο πςψλεηαη ραξηησκέλα θη νη πινχζηεο πηπρέο ηξέκνπλ ζηε κέζε ηεο. Έηζη ηε ζπκάκαη, θαζψο ψξα ζηεθφηαλ ζηα δάρηπια θξαηψληαο ην ρέξη ηεο θίιεο ηεο λα κε βιέπεη λα θεχγσ. Ραηδαζεθάξα (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[231]
Ο νπληξάθα (Shudraka) ήηαλ Ηλδφο βαζηιηάο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Ζ παξάδνζε ιέεη φηη έδεζε 110 ρξφληα θαη έζηεςε ν ίδην ηνλ γην ηνπ σο λέν βαζηιηά.
χλλεθν ηεο βξνληήο χλλεθν ηεο βξνληήο, δελ είζαη θαιφ, μέξεηο πσο πάσ ηνλ αγαπεκέλν κνπ λα βξσ, θη φκσο κε ηξνκάδεηο πξψηα κ‘ απηή ηε βξνληή ζνπ θαη ηψξα ράδη κνπ απιψλεηο ηξπθεξφ κε ηα ρέξηα ηεο βξνρήο ζνπ νπληξάθα (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζάο)
[232]
Ο Ρακπηληξαλάζ Σαγθφξ (Rabindranath Tagore, 1861-1941) ήηαλ Ηλδφο θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, Ήηαλ ν πξψηνο Αζηάηεο ζηνλ νπνίν απνλεκήζεθε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1913.
Έλα θαιάζη κε θαξπνχο Ξππλνχζα θη έβξηζθα ην κήλπκά ηνπ πξσί. δελ μέξσ ηη ήηαλ απηφ πνπ κνπ ‗θεξλε, γηαηί δελ μέξσ λα δηαβάδσ θαζφινπ. Θ‘ αθήζσ ην ζνθφ κέζα ζηα βηβιία ηνπ, δελ ζα ηνλ ξσηήζσ θαζφινπ. Μπνξψ ηάρα λα μέξσ αλ ζα κπνξνχζε λα θαηαιάβεη ην δηθφ κνπ κήλπκα; Θ‘ αγγίμσ ην πξφζσπφ κνπ κε ην γξάκκα, ζα ην ζθίμσ πάλσ ζηελ θαξδηά κνπ. ηαλ ε λχρηα γίλεη ζησπειή θαη η‘ αζηέξηα βγνπλ έλαέλα ζα ην αλνίμσ πάλσ ζηα πφδηα κνπ θαη ζα κείλσ ζησπειφο. Σα θχιια πνπ κνπξκνπξίδνπλε, ζα κνπ ην δηαβάδνπλε κε δπλαηή θσλή ην γξήγνξν πνηάκη ζα κνπ ην ζηγνςηζπξίζεη θαη ηα εθηά αζηέξηα ηεο γλσξηκίαο ζα κνπ ην ηξαγνπδήζνπλε απφ ηνπο νπξαλνχο. Αελ θαηάθεξα λα βξσ απηφ πνπ ςάρλσ. Ώπηφ πνπ ζα ‗ζεια λα κάζσ δελ ην θαηαιαβαίλσ θαζφινπ. Μα απηφ ην κήλπκα πνπ δελ ήμεξα λα απνθξππηνγξαθήζσ Τπνβάζηαμε ην θνξηίν κνπ θαη νη ζθέςεηο κνπ γίλαλε κεισδίεο Ρακπηληξαλάζ Σαγθφξ
[233]
Ο κηθξφο κνπ εαπηφο Ήξζα κφλνο ζην δξφκν ηεο πίζηεο κνπ Ώιιά πνηνο είλαη απηφο ν εαπηφο κνπ κέζα ζην ζθνηάδη; Παξακέξηζα γηα λα απνθχγσ ηελ παξνπζία ηνπ, αιιά δελ ηνπ μέθπγα. Κάλεη ηε ζθφλε λα ζεθψλεηαη απφ ηε γε κε ην ζίγνπξν βάδηζκά ηνπ. Πξνζζέηεη ηε δπλαηή ηνπ θσλή ζε θάζε ιέμε πνπ πξνθέξσ. Βίλαη ν κηθξφο κνπ εαπηφο, ν αθέληεο κνπ πνπ δε γλσξίδεη ληξνπή. Ώιιά εγψ ληξέπνκαη λα πεξάζσ ηελ πφξηα ζνπ κε ηε ζπληξνθηά ηνπ. Σαγθφξ
Μαξγαξηηαξέλην Πεξηδέξαην Μεηέξα, ζα πιέμσ καξγαξηηαξέλην πεξηδέξαην γηα ην ιαηκφ κνπ κε ηα δάθξπα ηεο ζιίςεο κνπ . Σ‘ αζηέξηα θαηεξγάζηεθαλ αζηξαγαιίδεο απφ θσο γηα λα ζηνιίζνπλε ηα πφδηα ηνπο , κα εκέλα ηα δηθά κνπ ζελά θξέκνληαη απ‘ ηα ζηήζηα ζνπ . Πινχηε θαη δφμα ηα ρξσζηψ ζε ζέλα θη είλαη γηα ζέλα πνπ ηα δίλσ ή ηα θξαηάσ . κσο ε ζιίςε κνπ απηή είλ‘ φιε δηθηά κνπ , Κη φηαλ ζνπ ηελ πξνζθέξσ ζαλ αθηέξσζε ζπ κ‘ αληακείβεηο κε ηε ράξε ηε δηθή ζνπ . Ρακπηληξαλάζ Σαγθφξ
[234]
02.06. Ηνπδαία – Ηζξαήι
ηελ Παιαηά Γηαζήθε είλαη αξθεηά ηα πνηεηηθά θείκελα, - θπξίσο ςαικνί. κσο ρσξίο ακθηβνιία, ην πνηεηηθφηεξν – θαη πην εξσηηθφ - έξγν ηεο αξραίαο Παιαηζηίλεο είλαη ην Άζκα Αζκάησλ, γξακκέλν ηνλ 4ν αηψλα π. Υ. απφ ηνλ Δβξαίν βαζηιηά ολομώνηα. «Δξωηηθό» Δηθνλνγξάθεζε ηνπ Α. Σάζζνπ γηα ην Άζκα Αζκάηωλ ζε κεηάθξαζε ηνπ Γηψξγνπ εθέξε
Άζκα Ώζκάησλ Δ λχθε Να κε θηιήζεη κε ηα θηιηά ηνπ ζηφκαηφο ηνπ! Δ αγθάιε ζνπ είλαη πην θαιή θη απ‘ ην θξαζί θη ε επσδηά ησλ κχξσλ ζνπ απ‘ φια ηα αξψκαηα κχξν ρπκέλν η‘ φλνκά ζνπ γη‘ απηφ ζ‘ αγαπνχλ νη θνπέιεο. Πάξε κε, ηξέρνπκε πίζσ ζνπ! Ο βαζηιηάο κ‘ έθεξε ζην ζάιακφ ηνπ. Θα καο γεκίζεη επθξνζχλε θη αγαιιίαζε Θ‘ αγαπήζνπκε ηελ αγθάιε ζνπ πηφηεξν απ‘ ην θξαζί είλαη ζσζηφ λα ζ‘ αγαπνχλ. ………………………………………………………. Βίλαη δηθφο κνπ ν αγαπεκέλνο κνπ, θη εγψ δηθή ηνπ απηφο πνπ βφζθεη ην θνπάδη ηνπ ζηα θξίλα. ζπνπ λ‘ αλαζάλεη ε κέξα θαη λα μεθηλήζνπλ νη ίζθηνη, γχξηζε, γίλνπ, αγαπεκέλε, [235]
ζαλ ην δαξθάδη ή ην λεβξφ ηεο ειαθίλαο ζηα θνξθνβνχληα, ζηηο ξεκαηηέο. ………………………………………………….. Βγψ είκαη ηνπ αγαπεκέλνπ κνπ θη ν πφζνο ηνπ γηα κέλα, Έια λα βγνχκε αγαπεκέλε, ζηνπο αγξνχο λα λπρησζνχκε ζε ρσξηά θαη λα καο βξεη ην ράξακα ζη‘ ακπέιηα. Να ηδνχκε κε ξνδάληζε ζη‘ ακπέιη, Μελ ηα κπνπκπνχθηα έρνπλ αλνίμεη, Με βγάιαλ άλζνο νη ξνδηέο‘ εθεί ζα ζνπ δψζσ ηνλ θφξθν κνπ.
Ο Άληξαο κνξθε πνπ είζαη αγαπεκέλε, φκνξθε πνπ είζαη. Σα κάηηα ζνπ είλαη πεξηζηέξηα κεο απ‘ ην πέπιν ζνπ …………………………………………. Χζάλ ην θξίλν αλάκεζα ζη‘ αγθάζηα ε αγαπεκέλε κνπ κεο ζηηο θνπέιεο. Χζάλ ηελ θφθθηλε θισζηή ηα ρείιηα ζνπ θη είλαη γιπθηά ε ιαιηά ζνπ ζαλ ηε ζθειίδα ηνπ ξνδηνχ ζην κάγνπιφ ζνπ κέζ‘ απ‘ ην πέπιν ζνπ. ………………………………………….. Βίζαη παλέκνξθε αγαπεκέλε κνπ ρσξίο ςεγάδη. … Δ αγθάιε ζνπ είλαη πην θαιή θη απφ ην θξαζί θη ε επσδηά ησλ κχξσλ ζνπ απ‘ φια ηα αξψκαηα κέιη ζηαιάδεη απ‘ ηα ρείιηα ζνπ λχθε, κέιη θαη γάια θάησ απ‘ ηε γιψζζα ζνπ θη ε επσδηά ηεο θνξεζηάο ζνπ ζαλ ηελ επσδηά ηνπ ιηβάλνπ. ………………………………………………… Βμήληα είλ‘ νη βαζίιηζζεο θη νγδφληα νη παιιαθέο θη νη θνπέιεο αξίθλεηεο, φκσο ε πεξηζηέξα είλαη κηα, ε παλέκλνζηε ηεο κάλαο κνλαρνθφξε [236]
ηεο κάλαο ηεο ε δηαιερηή. Σελ είδαλ νη θνπέιεο, ηε καθάξηζαλ, βαζίιηζζεο θαη παιιαθέο ηελ παίλεζαλ‘ «Πνηα είλαη ηνχηε πνπ πξνβαίλεη ζαλ απγή σξαία σζάλ θεγγάξη, ιακπεξή σζάλ ήιηνο, ζάκπνο σζάλ νη θάιαγγεο;» Ο Υνξφο Γχξηζε πίζσ, γχξηζε, νπιακίηηζζα, γχξηζε, γχξηζε λα ζε θνηηάμνπκε: κνξθα πνπ είλαη ηα πφδηα ζνπ ζηα ζάληαιά ηνπο αξρνληνπνχια! Ο γχξνο ησλ κεξψλ ζνπ είλαη γηνξληάληα, δνπιεηά ηερλίηε‘ ν αθαιφο ζνπ θάιπθαο ηνξλεπηφο, δελ ηνπ ιείπεη θξαζί πηπεξάην‘ Δ θνηιηά ζνπ ζηάξη ζεκσληά κε θξάρηε απφ θξίλα… νινκψλ (Δ κεηάθξαζε είλαη ηνπ Γηψξγνπ εθέξε)
[237]
Ο Δδεθηήι ήηαλ ειιελίδσλ Δβξαίνο πξνθήηεο πνπ δνχζε (ίζσο) ζηελ Αιεμάλδξεηα κεηαμχ ηνπ 3νπ θαη ηνπ 1νπ π. Υ. αηψλα. Απφ ην έξγν ηνπ Δξαγυγή (πνπ αλαθέξεηαη ζηελ Έμνδν ησλ Δβξαίσλ απφ ηελ Αίγππην) ζψδνληαη ιίγα απνζπάζκαηα κφλν.
Σν φλεηξν ηνπ Μσπζή ΜΧΤΔ Μνπ εθάλε φηη πάλσ ζηελ θνξπθή ηνπ φξνπο ηλά ήηαλ έλαο κεγάινο ζξφλνο πνπ έθζαλε σο ηα βάζε ηνπ νπξαλνχ, φπνπ θαζφηαλ έλαο άλδξαο αξρνληνγέλλεηνο, πνπ θνξνχζε δηάδεκα θαη ζην ρέξη ηνπ ην αξηζηεξφ θξαηνχζε ζθήπηξν. Με ηε δεμηά ηνπ κνπ έγλεςε, θαη εγψ πήγα θαη ζηάζεθα κπξνζηά ζην ζξφλν. Μνπ παξέδσζε ην ζθήπηξν θαη κνπ είπε λα θαζίζσ ζηνλ κεγάιν ζξφλν. Έπεηηα κνπ έδσζε ην βαζηιηθφ δηάδεκα θαη ν ίδηνο άθεζε ην ζξφλν. Βγψ είδα ηφηε γχξσ κνπ νιφθιεξε ηε γε, θαη είδα θάησ απφ ηε γε θαη πάλσ απφ ηνλ νπξαλφ, θαη κπξηάδεο αζηέξηα έπεθηαλ ζηα γφλαηά κνπ, θαη εγψ ηα κέηξεζα φια, θαη πεξλνχζαλ κπξνζηά κνπ ζαλ λα πεξλνχζε ζηξαηηά ζλεηψλ. Σφηε ηξφκαμα θαη πεηάρηεθα απφ ηνλ χπλν. .............................................................................. Βδεθηήι (κεηάθξαζε Θ. ηεθαλφπνπινο
[238]
(β) Δ δηάβαζε ηεο Βξπζξάο ζαιάζζεο ΏΓΓΒΛΟ ΏΕΓΤΠΣΕΟ ηαλ ν Σηηάλαο ήιηνο πιεζίαδε ζηε δχζε, ζηακαηήζακε θαη πεξηκέλακε, γηαηί ζέιακε λα πνιεκήζνπκε ηα ραξάκαηα, έρνληαο ηηο ειπίδεο καο ζηα πιήζε θαη ζηα ηξνκεξά φπια. Σφηε άξρηζαλ ηα ζετθά θαη ηα παξάδνμα -λα ηα βιέπεηο θαη λα ζαπκάδεηο. Άμαθλα, κπξνζηά καο, πάλσ απφ ηελ γε έλαο γηγάληηνο ζηχινο, φκνηνο κε ζχλλεθν, πςψζεθε αλάκεζα ζην ζηξαηφπεδν ην δηθφ καο θαη ησλ Ββξαίσλ. Καη ηφηε ν αξρεγφο ηνπο ν Μσπζήο πήξε ηε ξάβδν ηνπ ζενχ -κε απηή ηε ξάβδν έθακε άιινηε λα πέζνπλ πάλσ ζηελ Ώίγππην ηα θνβεξά ζεκάδηα θαη ηα ζαχκαηαέπιεμε ηα λψηα ηεο Βξπζξάο ζαιάζζεο θαη ην βάζνο ηεο εζρίζζε ζηα δχν. Βθείλνη κε φιε ηνπο ηε δχλακε φξκεζαλ γξήγνξα λα πεξάζνπλ απφ ην αικπξφ κνλνπάηη. Βκείο, ρσξίο λα βξαδχλνπκε, απφ ην ίδην πέξαζκα, ηνπο αθνινπζήζακε θαηά πφδαο. Ήηαλε λχρηα φηαλ κπήθακε κέζα θξαπγάδνληαο. Άμαθλα νη ηξνρνί ησλ αξκάησλ δελ γχξηδαλ, θαξθψζεθαλ ζαλ λα ηνπο είραλ δέζεη. Καη είδακε ηφηε απφ ηνλ νπξαλφ κηα κεγάιε ιάκςε ζαλ λα ᾽ηαλ ιάκςε απφ θσηηά -φπσο πηζηεχνπκε, ήηαλ εθεί ν ζεφο θαη ηνπο βνεζνχζε. ηαλ έθζαζαλ ήδε πέξα απφ ηε ζάιαζζα, έλα πειψξην θχκα εβφγγαε πιάη καο. Κάπνηνο, φηαλ ην είδε, θψλαμε: «πίζσ ζηα ζπίηηα καο, λα μεθχγνπκε απφ ηα ρέξηα ηνπ Όςηζηνπ· γηαηί εθείλνπο ηνπο βνεζάεη, ελψ γηα εκάο ηνπο δπζηπρείο εηνηκάδεη φιεζξν». Καη ην θχκα ζθέπαζε ην πέξαζκα ηεο Βξπζξάο ζαιάζζεο θαη αθάληζε ηνλ ζηξαηφ. Βδεθηήι (κεηάθξαζε Θ. ηεθαλφπνπινο)
[239]
Ο Γηερνχληα Ακηράτ (Yehuda Amichai, 1924-2000) ζεσξείηαη ν ζεκαληηθφηεξνο ζχγρξνλνο Ηζξαειηλφο πνηεηήο.
πσο ην απνηχπσκα ησλ θνξκηψλ καο πσο ην απνηχπσκα ησλ θνξκηψλ καο Οχηε ζεκάδη δελ ζ‘ απνκείλεη πσο βξεζήθακε ζ‘ απηφ ηνλ ηφπν. Ο θφζκνο θιείλεη πίζσ καο, Δ άκκνο μαλαζηξψλεηαη. Μπξνζηά καο είλαη θηφιαο εκεξνκελίεο Πνπ πηα δελ ππάξρεηο, Κηφιαο έλαο άλεκνο παξαζχξεη ζχλλεθα Πνπ δε ζα βξέμνπλ πάλσ ζηνπο δπν καο. Καη η‘ φλνκά ζνπ είλαη θηφιαο ζηηο ιίζηεο ησλ επηβαηψλ ησλ πινίσλ Πνπ θαη κφλν νη νλνκαζίεο ηνπο Νεθξψλνπλ ηελ θαξδηά. Οη ηξεηο γιψζζεο πνπ μέξσ, ια ηα ρξψκαηα πνπ κέζα ηνπο βιέπσ θη νλεηξεχνκαη: Σίπνηα απ‘ απηά δελ ζα κε βνεζήζεη. Γηερνχληα Ώκηράτ κεηάθξαζε: ΐαζίιεο Καξαβίηεο
[240]
Ζ Δβξαία πνηήηξηα, ζπγγξαθέαο θαη ζθηηζνγξάθνο Έιδε Λάζθεξνχιεξ (Else Lasker–Schüler, 1869-1945) γελλήζεθε ζηελ Γεξκαλία. πλέβαιε θαζνξηζηηθά ζηελ εμέιημε ηνπ γεξκαληθνχ κνληεξληζκνχ. ηαλ μέζπαζε ν Β’ παγθφζκηνο πφιεκνο εγθαηαζηάζεθε ζηελ Παιαηζηίλε, φπνπ θαη πέζαλε.
ξγην ιν κπζηήξην θηινχζε ην βξάδπ Σηο κπνπκπνπθηαζκέλεο πηθξνδάθλεο Κη εκείο παίδακε θαη ρηίδακε γηα ηνλ Ώπφιισλα Ναφ. Καη ηξεθιίδακε απφ πφζν κεγάιν ν έλαο κέζα ζηνλ άιινλ Κη έρπλε ν λπρηεξηλφο νπξαλφο ην κειαλφ ηνπ άξσκά ζηνπ γθαζηξσκέλνπ αλέκνπ ηα θνπζθσκέλα θχκαηα θαη αηψλεο βνχιηαδαλ θαη ηεληψλνληαλ θαη πξφβαιιαλ μαλά ρξπζαθέληνη ζαλ ηερλάζκαηα αζηεξηψλ ζκηιεκέλνη. Παίδακε κε ηελ πην επηπρηζκέλε επηπρία κε ηνπο θαξπνχο ηνπ παξαδείζηνπ Μαγηνχ θαη κέζα ζην άγξην ρξπζάθη ησλ κπεξδεκέλσλ ζνπ καιιηψλ. Καη ν βαζχο κνπ πφζνο ηξαγνπδνχζε θξαπγέο ζαλ έλα καχξν πνπιί αξρέγνλνπ δάζνπο. Καη έπεθηαλ λενγέλλεηνη νπξαλνί πεληάγιπθεο επσδηέο αδηαλφεηνπ πάζνπο θίδακε ηα ηκάηηά καο θαη θξαπγάδακε απφ ηεο αηκφζθαηξαο ην γιεχθνο κεζπζκέλνη. Μ‘ έδεζα ζηε δσή ζνπ Σφζν πνπ έιησλε θαη γηλφηαλ ζθφλε Σφζν πνπ ζπλερψο έπαηξλε πάιη κνξθή Καη ζπλερψο λα μαλαιηψλεη. Καη έλαο αιαιαγκφο ήηαλ ηνπ έξσηά καο ην ηξαγνχδη Απν άγξηεο ζπκθσλίεο. Μεηάθξαζε: Εσάλλα Ώβξακίδνπ
[241]
Άθνπ Σηο λχρηεο ιεζηεχσ Σα ξφδα ηνπ ζηφκαηφο ζνπ, ζηε θαλέλα ζειπθφ λα κελ κπνξεί λα πηεη. Ώπηή πνπ ζ‘ αγθαιηάδεη Μνπ θιέβεη ηα ξίγε κνπ Πνπ ηα δσγξάθηζα γχξσ απφ ηα κέιε ζνπ. Βίκαη ην πεξηζψξην ηνπ δξφκνπ ζνπ Πνπ ζε ρατδεχεη ε ξίρλεη θαηαγήο. Ώηζζάλεζαη ηε δσή κνπ Παληνχ αλ ηέξκα δηαδξνκήο;
Σν εξσηηθφ κνπ ηξαγνχδη αλ κπζηηθή πεγή Μνπξκνπξίδεη ην αίκα κνπ, Πάληα γηα ζέλα, πάληα γηα κέλα. Κάησ απφ ηε δαιηζκέλε ζειήλε Υνξεχνπλ ηα γπκλά κνπ, αλήζπρα φλεηξα, Παηδηά πνπ ππλνβαηνχλ, πάλσ απφ ζάκλνπο ζθνηεηλνχο, αζφξπβα Χ, είλαη ειηφινπζηα ηα ρείιε ζνπ… Ώπηά ηα κεζπζηηθά ησλ ρεηιηψλ ζνπ αξψκαηα κε ην αζήκη γαιάδησλ αγάπαλζσλ ηπιηγκέλα Γειάο εζχ… εζχ.. εζχ. Πάληα ην θηδσηφ θειάξπζκα Πάλσ ζην δέξκα κνπ Πάλσ θαη πέξα απφ ηνπο ψκνπο Κξπθαθνχσ αλ κηα νπξάληα πεγή Μνπξκνπξίδεη ην αίκα κνπ. Μεηάθξαζε: Εσάλλα Ώβξακίδνπ
[242]
Ο Ράκη αάξη (Rami Saari) γελλήζεθε ην 1963 ζην Ηζξαήι. Μέλεη ζηελ Αζήλα. Δίλαη γισζζνιφγνο, κεηαθξαζηήο θαη πνηεηήο.
Κάησ απφ ηηο παηνχζεο ηεο βξνρήο ηηο παξακνλέο απηήο ηεο κεγάιεο γηνξηήο ν ακλφο αθφκα επηζπκεί λα γίλεη ζπζίαζκα. Σν ζχκα πεξηκέλεη ηνλ Θεφ, ε βξνρή πεξηκέλεη ηε γε. ηελ απέλαληη απιή ν γηνο ησλ γεηηφλσλ ζθαιίδεη ηε θσηηά θάησ απφ ηηο ζνχβιεο ηνπ. Σα πφδηα ηνπ είλαη ιάζπε, ε καγεία ηνπ ρφξηα πηθξά. Καη ηδνχ: ζηηο αίζνπζεο αλακνλήο ηνπ κέιινληνο ν έξσηάο κνπ έγηλε, ιεο, βνξεηνδπηηθφο άλεκνο θη φπσο πέξαζε ε δσή θαη ην φλεηξν έηζη θη εζχ δηαξθψο απνκαθξχλεζαη. Ράκη άαξη Μεηάθξαζε: Υξπζνχια Παπαδνπνχινπ
[243]
02.07. Ηξάθ Ο αι-Μνπηαλακπί (Al-Mutanabbi, 915-965) απφ ηελ Κνχθα ηνπ ζεκεξηλνχ Ιξάθ, ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο Άξαβαο θιαζζηθφο πνηεηήο. Ξερψξηζε απφ κηθξφο γηα ηελ επζηξνθία αιιά θαη ηελ εγσπάζεηά ηνπ. Άξρηζε λα γξάθεη πνίεζε απφ ηελ ειηθία ησλ ελλέα εηψλ. πλνιηθά έγξαςε 326 πνηήκαηα, πνιιά απφ ηα νπνία εθθξάδνπλ ηελ πνξεία ηεο δσήο ηνπ. Έγηλε γλσζηφο θαη πνιχ δεκνθηιήο θαη αξθεηνί πνιηηηθνί εγέηεο ηνπ ράξηζαλ δψξα θαη ρξήκαηα κηαο θαη αξθεηά απφ ηα πνηήκαηά ηνπ εμπκλνχζαλ ηα θαηνξζψκαηα θαη ηηο αξεηέο ηνπο. Πλεχκα αλήζπρν θαη ππεξήθαλν, ν Μνπηαλακπί εγθαηαζηάζεθε δηαδνρηθά ζην Υαιέπη, ηελ Αίγππην, ηε Βαγδάηε θαη ηελ Πεξζία γηα λα θαηαιήμεη ζηελ έξεκν θαη λα δήζεη ηελ ειεχζεξε δσή ησλ βεδνπίλσλ. Γνινθνλήζεθε απφ κηα θπιή ιεζηψλ.
Βίκαη απηφο πνπ αθφκα θαη νη ηπθινί κπνξνχλ λα δνπλ ηελ πνίεζή κνπ Βίκαη απηφο πνπ θαη νη θνπθνί κπνξνχλ λα αθνχζνπλ ηα ιφγηα κνπ Καη ην θαξί, ε λχρηα θαη ε έξεκνο κε μέξνπλ φινη θαιά Σν ίδην θαη ην ζπαζί, ε ιφγρε, ην ραξηί θη ε πέλα. Ώι-Μνπηαλακπί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[244]
Ζ Ηξαθηλή πνηήηξηα θαη εθδφηξηα Ακάι αι-Σδνπκπνχξη (Amal alJubouri ) γελλήζεθε ζηε Βαγδάηε. πνχδαζε αγγιηθή θηινινγία θαη εξγάζηεθε ζηελ ηξαθηλή ηειεφξαζε θαη σο κεηαθξάζηξηα ινγνηερλίαο θαη ίδξπζε ηνλ δηθφ ηεο εθδνηηθφ νίθν. ήκεξα δεη ζηε Γεξκαλία.
Δ Βιεπζεξία πξηλ απφ ηελ Καηνρή Οη άληξεο πεξηκέλνπλ ηελ ειεπζεξία. Κνπξάζηεθαλ λα αζθνχλ ηελ κπζηηθή ηνπο ζπλήζεηα ζε αλαβιεκέλα ξαληεβνχ. Οη γπλαίθεο πεξηκέλνπλ ηελ ειεπζεξία γηα λα ζηακαηήζνπλ λα ζάβνπλ άιιν ηηο κέξεο ηνπο. Σα παηδηά πεξηκέλνπλ ηελ ειεπζεξία γηα λα θξχςνπλ ηελ αζσφηεηα ηνπο ζε απνζθεπέο θνξησκέλεο κε ειπίδα.
***
Δ Βιεπζεξία κεηά ηελ Καηνρή Αεκνπξαηήζεθε, πνπιήζεθε ζηνλ κεγαιχηεξν πιεηνδφηε: ηελ εθδίθεζε. Κφκκαηα, ζξεζθεπηηθέο νκάδεο θαη ν χπνπινο γείηνλάο ζνπ φιν θη αλεβάδεη ηελ ηηκή ηνπ ζαλάηνπ ζνπ. Βμαγνξάδεη ην ηνκάξη ζνπ ζηελ αγνξά ηεο ειεπζεξίαο θαη εζχ είζαη αζψν παηδί αθφκα, Αελ γλσξίδεηο ηη ζεκαίλεη Καηνρή.
*** [245]
Δ Ώγάπε κεηά ηελ Καηνρή Πησρεπκέλε θαη εηηεκέλε εθιηπαξεί ηε Αχζε λα αιιάμεη ηελ εμίζσζε ηεο αγάπεο, λα ππνηάμεη ηελ ςπρή ζηε θαληαζία. Κη ελψ απηή πάζρηδε λα απνδείμεη ηελ αζσφηεηα ηεο σο πξνο ην ηεξαηφκνξθν δεκηνχξγεκα ηεο: ηα ελ επηλφεζε ηνπ έξσηα σο επάγγεικα, ε Ώλαηνιή έθιεηζε ην εξγαζηήξη ηεο θαξδηάο, δηαθεξχζζνληαο επζαξζψο, ηελ παληνηηλή αληθαλφηεηα ηεο Αχζεο.
***
Σν ζψκα πξηλ ηελ Καηνρή Ήηαλ ην απεκπινπηηζκέλν Οπξάλην ζηα φπια καδηθήο θαηαζηξνθήο. Ήηαλ ηα ππξνκαρηθά γηα ηνπο επεξρφκελνπο πνιέκνπο. Κη ήηαλ ςσκί δεζηφ πνπ αλαδεηνχζε πεηλαζκέλν ζηφκα.
***
Σν ψκα κνπ κεηά ηελ Καηνρή Ώλίθαλν θαη κηζνπεζακέλν δε θηάλεη πνηέ ζηελ εδνλή. Μηζεί θαη ηελ ηειεπηαία ηνπ αλάζα. Ώκάι αι-Σδνπκπνχξη
[246]
Ο αάληη Γηνχδεθ (Saadi Youssef) γελλήζεθε ην 1934 ζηε Βαζφξα ηνπ Ηξάθ. Δίλαη πνηεηήο, ζπγγξαθέαο, εθδφηεο θαη πνιηηηθφο αθηηβηζηήο.
Δ Ώπνηθία ησλ Ρσκαίσλ Ήκαζηαλ Έιιελεο, ηα ζπίηηα καο ζηελ άθξε ηεο αξαβηθήο εξήκνπ. Ώιιά είρακε δχν πνηακνχο θαη κεξηθά ρσξηά, θαη αγξνθηήκαηα πνηηζκέλα κε ηα λεξά ησλ πνηακψλ. Καη είρακε θαη κεξηθνχο πνηεηέο νη νπνίνη ζπλέζεηαλ ζην κέηξν. Καη κηινχζαλ γηα γπλαίθεο, - θαη γηα ινπινχδηα. Καη ζηε Κηλεζξίλ θηίζακε κηα θηινζνθηθή ζρνιή. Σν παξάμελν είλαη φηη ζπνπδαζηέο ηνπ Ώξηζηνηέιε, έξρνληαλ θάζε ηφζν θαη καο έιεγαλ γηα ηηο πην πξφζθαηεο πξαγκαηείεο πνπ γξάθνληαλ ζηελ Ώζήλα. Ώιιά ήκαζηαλ Έιιελεο θαη αγξφηεο. Αελ θάλακε φπια, θαη δελ μέξακε πψο λα εθπαηδεχζνπκε ηα αγφξηα καο ζε ζηξαηηψηεο. (νη ζπνπδαζηέο ηνπ Ώξηζηνηέιε δελ καο είπαλ φηη ν δάζθαιφο ηνπο εθπαίδεπε ηνλ γην ηνπ Φίιηππα ηνπ Μαθεδφλα ζηε θαηάθηεζε πφιεσλ!). Ο θφζκνο αιιάδεη, - είπαλ. Ώθφκε θαη ν ήιηνο ζα αλαηείιεη απφ ηε δχζε. ..................................... Σψξα θιπαξψ, θαη παξαηζζάλνκαη, κφλνο - ζηελ ηαβέξλα ηνπ Κπξηάθνπ ζηε ηδψλα. Σν πήιηλν θχπειιν κνπ καχξηζε, θαη ηα καιιηά κνπ έγηλαλ ιεπθά. Αελ μέξσ θαλέλα πνπ λα κπνξψ λα πσ - κε εκπηζηνζχλεφηη νη Ρσκαίνη κε είραλ εμνξίζεη φηαλ γίλακε απνηθία. Ώιιά ππνςηάδνκαη φηη ν Κπξηάθνο ην μέξεη ήδε. Ο θφζκνο αιιάδεη, - είπαλ. αάληη Γηνχζεθ
[247]
02.08. Κίλα (αξραία & ζχγρξνλε) πσο αλαθέξεηαη θαη ζηελ εηζαγσγή, ε Κίλα θαη ε Βιιάδα, είλαη δπν αλφκνηεο ρψξεο πνπ ηηο ρσξίδεη ηεξάζηηα απφζηαζε. κσο, έρνπλ θάπνηεο ζεκαληηθέο νκνηφηεηεο: - Οη ιανί ηνπο κηιάλε ρσξίο δηαθνπή ηελ ίδηα γιψζζα επί ηξεηο ρηιηάδεο ρξφληα. - Ο πνιηηηζκφο ηνπο μεπεξλά ηηο ηξεηο ρηιηεηίεο - Ώλέπηπμαλ ζε χςηζην βαζκφ ηε θηινζνθία θαη αλέδεημαλ ζεκαληηθνχο θηινζφθνπο. Ο Κνκθνχθηνο Καη νη δπν ιανί αγάπεζαλ θαη πξνψζεζαλ ην ζέαηξν. Μπνξεί ε ειιεληθή ηξαγσδία ή θσκσδία λα κελ έρεη πνιιέο νκνηφηεηεο κε ηελ θηλεδηθή φπεξα, φκσο θαη ηα δπν απηά ζεαηξηθά είδε έγηλαλ δεκνθηιή θαη πξνζηηά γηα φιν ην ιαφ. - Καη νη δπν ιανί δηαζέηνπλ πινχζηα πνηεηηθή παξάδνζε. Βίλαη ρηιηάδεο νη πνηεηέο ηνπο θαη δεθάδεο ρηιηάδεο ηα δεκηνπξγήκαηά ηνπο. -
Ώλαζεθσκέλεο θνχζηεο Ώλ εζχ κ' αγαπάο αθφκε, αλαζεθψλσ ηε θνχζηα κνπ θαη η' Άζπξνπφηακν δηαβαίλσ. Ώλ φκσο δε κε ζπιινγηέζαη πηα θαζφινπ, ππάξρνπλ, μέξεηο, θη άληξεο άιινη έμσ απφ ζέλα; σ αλέκπαιν θαη δίρσο πίζηε αγφξη! Ώλ εζχ κ' αγαπάο αθφκε, αλαζεθψλσ ηε θνχζηα κνπ θαη ην Σξηπφηακν δηαβαίλσ. Ώλ φκσο δε κε ζπιινγηέζαη πηα θαζφινπ, κε δελ ππάξρνπλ θη άληξεο άιινη έμσ απφ ζέλα; σ ζεφηξειν θαη δίρσο πίζηε αγφξη! ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 11νπ – 6νπ π. Υ. αη. (κεηάθξαζε : Πέηξνο Αήκαο)
[248]
Βίκαη κνλαρή Αξνζεξφ η‘ αγέξη ηνπ θζηλνπψξνπ, θαζάξην θεγγάξη, ηα πεζακέλα θχιια ζθνξπίδνπλε, έλα θνξάθη ηηλάδεη ηα θηεξά. Ώθξηβέ κνπ, πνχ λα βξίζθεζαη; ζ‘ αληακψζνπκε ηάρα κηα κέξα;, Χ. ε ςπρή κνπ ζξελεί αηέιεησηα Βίκαη κνλάρε. ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 8νπ π. Υ. αη. (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
Ώλ θάπνηα κέξα Ώλ θάπνηα κέξα ζην κεγάιν δξφκν πεξλψληαο, ην καλίθη ζνπ θξαηήζσ, κε κε κηζήζεηο‘ δχζθνια μερληνχληαη νη παιηέο ζπλήζεηεο. Ώλ θάπνηα κέξα ζην κεγάιν δξφκν δηαβαίλνληαο, ην ρέξη ζνπ αγγίζσ, κε κνπ ζπκψζεηο‘ δχζθνια μερληνχληαη νη παιηέο αγάπεο. ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 7νπ π. Υ. αηψλα (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
[249]
ηνπ Υν ηνλ φρην Δ θππαξηζζνμχιηλε βαξθνχια πάλσ ζηνλ Υν ιηθλίδεηαη. Ο θχξηφο κνπ πέζαλε. Σα καιιηά κνπ ηα έρσ θφςεη θη φξθνλ ηεξφ έρσ θάλεη: φηη πνηέ κνπ, φζν ζηνλ θφζκν ηνχην ζ‘ αλαζαίλσ, πηα λα κελ ελσζψ κ‘ έλα άιινλ άληξα. Μνπ πξνζθέξνπλ ηα πιένλ εμαίζηα δψξα, γλψκε λ‘ αιιάμσ, – σ κάλα κνπ, σ Οπξαλέ, ν πφλνο κνπ δελ είλαη θαη δηθφο ζαο! Δ θππαξηζζνμχιηλε βαξθνχια ζηνπ Υν ηνλ φρην ζίκσζε. Μνλάρα ιίγα ηζνπινχθηα κ‘ άθεζαλ, λα δείρλνπλ πσο πξφζπκα ζα ζηέξμσ έλα θαηλνχξγην γάκν. Μα κε ηνλ φξθν κνπ δεκέλε ζσπαίλσ ζ‘ φι‘ απηά πνπ ‗ρνπλ λα πνχλε. Μνπ πξνζθέξνπλ ηα πιένλ εμαίζηα δψξα, γλψκε λ‘ αιιάμσ, – σ κάλα κνπ, σ Οπξαλέ, ν πφλνο κνπ δελ είλαη θαη δηθφο ζαο! ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη πξηλ ηνλ 3ν π. Υ. αη. (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
Σν ςάξη ηνπ πνηακνχ πνπ μεξάζεθε Κιαίεη ην ςάξη ζην πνηάκη πνπ μεξάζεθε θαη κεηαληψλεη αξγφ πνιχ πνπ ην ηαμίδεςε. Σα πνηακίζηα ςάξηα εηδνπνηεί λα‘ λαη πξνζερηηθά φηαλ αξρίδνπλ ηα ηαμίδηα ηνπο ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη ηνλ 3ν π. Υ. αη. (κεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο)
[250]
Δ πξνζεπρή ηνπ απηνθξάηνξα Σζηλγθ Ώο είκαη ηαπεηλφο, ηαπεηλφο λα ‗καη αθέξαηνο, φπσο θαίλεηαη η‘ νπξαλνχ ν δξφκνο πνπ εχθνιφ ‗λαη ην ζχλνξφ ηνπ λα ραιάζεη. ……………………………………………. αλ παηδί κηθξφ κνηάδσ, ηφζν αβνήζεηνο είκαη, πνπ νη πνιχπινθεο πάλσ ηνπ έπεζαλ ππνζέζεηο ηνπ αλνηθνθχξεπηνπ απηνχ Κξάηνπο. Δ θξνληίδα θη ε ζηπγλή κνλαμηά, ε κεξίδα κνπ ήηαλ. ……………………………………… ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη πξηλ ηνλ 3ν π. Υ. αη. (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
Σν ηξαγνχδη ηνπ έβδνκνπ θεγγαξηνχ Κη σο θεχγσ θαιέ λα καδέςσ θιαδηά μεξακέλα] Μηα κέξα κνλαρά ρσξίδνπκε θη φκσο ην λνηψζσ Σξεηο κήλεο ζαλ έιεηπεο πέξα ζηα μέλα! ΐνηάληα λα θφςσ ζηνλ ιφγγν σο πεγαίλσ Μηα κέξα κνλαρά ρσξίδνπκε θη φκσο ην λνηψζσ Οιάθεξεο ηξεηο επνρέο λα πξνζκέλσ. Κη σο θεχγσ απ‘ ην ζπίηη νη θξαληέο ζαλ ζθνξπίδνπλ Μηα κέξα κνλαρά ρσξίδνπκε θη φκσο ην λνηψζσ Σξεηο ρξφλνπο καδί κνπ δελ ήζνπλ! ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη πξηλ ηνλ 3ν π. Υ. αη.
[251]
Κφβνληαο βνχξια Πξάζηλα βνχξια κε θφθθηλα βιαζηάξηα, καθξηά θχιια πνπ ιπγίδνπλ ζηνλ άλεκν, ζηελ ίδηα βάξθα εζχ θη εγψ θφβνληαο βνχξια ζηηο Πέληε Λίκλεο. Ξεθηλήζακε ηελ απγή απ‘ ην λεζί κε ηηο νξρηδέεο θαη μαπιψζακε θάησ απ‘ ηηο ιεχθεο ψζπνπ λα βγεη ην θεγγάξη. θφβνληαο βνχξια εζχ θη εγψ, κέρξη ηε λχρηα νχηε κηα θνχρηα δελ είρακε καδέςεη ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 4νπ ή 5νπ κ. Υ. αηψλα (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
[252]
Ο Α-Η Σζηλγθ ή Κηλγ (A-I Ching or Qing, 1910-96), ήηαλ ζχγρξνλνο Κηλέδνο πνηεηήο
Υηνλίδεη πάλσ ζηελ θηλέδηθε γε Υηνλίδεη πάλσ ζηελ θηλέδηθε γε ε παγσληά πνιηνξθεί ηελ Κίλα. Ο άλεκνο γθξηληάξεο γέξνληαο απιψλνληαο ηα παγσκέλα λχρηα ηνπ γαληδψλεηαη ζηα ξνχρα ησλ πεξαζηηθψλ θαη κε ιφγηα παιηά φζν ε γε κνπξκνπξίδεη αηέιεησηα. Βζείο, ρσξηθνί ηεο Κίλαο, θαζψο πξνβάιιεηε κεο ηα δάζε νδεγψληαο ηα θάξα ζαο, κε ηηο γνχληλεο θάπεο ζην θεθάιη, αςεθψληαο ην βαξχ ρηνληά, γηα πνχ ηξαβάηε; Μάζεηε, είκαη θη εγψ απ‘ ηελ δηθή ζαο ξάηζα. Μεζ‘ απ‘ ηα ξπηηδηαζκέλα πξφζσπά ζαο εγψ μερσξίδσ ηνπο κήλεο θαη ηα ρξφληα ηνπ κφρζνπ εθείλσλ πνπ δνπλ ζηε ζηέπα. Κη εγψ δελ είκαη πην επηπρηζκέλνο. θπιψληαο πάλνπ ζην πνηάκη ηνπ ρξφλνπ. Σα θχκαηα ηεο αζιηφηεηαο, πφζεο θνξέο κε βνχιηαμαλ θαη κε αλέβαζαλ‘ κνπ πήξαλ ηηο κέξεο ηηο πην αθξηβέο απφ ηα ρξφληα ηεο ληφηεο. Δ δσή κνπ ην ίδην αμηνιχπεηε [253]
ζαλ ηε δηθή ζαο. Υηνλίδεη πάλσ ζηελ θηλέδηθε γε ε παγσληά πνιηνξθεί ηελ Κίλα. …………………………………………………… Πάλσ ζηε ζηέπα, ηε λχρηα ηνπ ρηνληά ζηηο ππξπνιεκέλεο πεδηάδεο, ηφζνη αγξφηεο ράζαλε ηα δσληαλά ηνπο, ράζαλε ηελ θαιή ηνπο γε θαη ηψξα ζπξψρλνληαη ζην βξψκηθν ζνθάθη ηεο απειπηζίαο. Δ απέξαληε γε καο πεηλαζκέλε απιψλεη έλα ηξεκάκελν ρέξη πξνο ηνλ νπξαλφ θαη ηθεηεχεη. Ο πφλνο θη νη θαεκνί ηεο Κίλαο είλαη αηέιεησηνη ζαλ απηή ηε λχρηα ηνπ ρηνληά Υηνλίδεη πάλσ ζηελ θηλέδηθε γε ε παγσληά πνιηνξθεί ηελ Κίλα. Παηξίδα, νη αδχλακνη ηνχηνη ζηίρνη, γξακκέλνη θάπνηα λχρηα δίρσο ιάκπα, κπνξνχλε ηάρα λα ζνπ θέξνπλ ιίγε δεζηαζηά; Ώ-Ε Σζηλγθ (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζαθληά)
[254]
Ο Βάλγθ Βέη (Wang Wei, 699-759) ήηαλ κνπζηθφο, δσγξάθνο θαη πνηεηήο, έλαο απφ ηνπο ζπνπδαίνπο θαιιηηέρλεο ηεο επνρήο ηνπ
Νέα απφ ην ρσξηφ π πνπ καο ήξζεο απφ ηελ παηξίδα ζα θέξλεηο ρίιηα ηφζα λέα. αλ έθπγεο – εκπξφο ζην παξαζχξη ζνπ αλζνχζε ε κηθξή δακαζθεληά; ΐαλγθ ΐέη (κεηάθξαζε : Άκαιία Σζαθληά)
Φζηλφπσξν ζηε ιίκλε Σν λεξφ είλαη ζθεπηηθφ ζαλ γθξίδνο νπξαλφο Οη πιχζηξεο θιπαξνχλ θξπκκέλεο πίζσ απφ ηα κπακπνχ θαη ην κνπξκνχξηζκά ηνπο θηεξνπγίδεη πάλσ ζηελ αξπηίδσηε ιίκλε. Γπκλέο ηηηέο θνηηάδνληαη ζησπειά πάλσ απ‘ ηα λεξά Σν άξσκα ηνπ θαινθαηξηνχ ζηελάδεη θη εμαθαλίδεηαη Πψο λα ην ζηακαηήζεηο πξηλ πεζάλεη; ΐαλγθ ΐέη (κεηάθξαζε : Άκαιία Σζαθληά)
[255]
Δ θνηιάδα ηνπ Μελγθ-ηζ΄ελγθ Σν λέν κνπ ζπίηη είλαη ζην έκπα ηνπ Μελγθ-ηζ΄ελγθ απ‘ ηα παιηά ηνπ δέληξα κέλνπλ κφλν ιίγεο άξξσζηεο ηηηέο. Μεηά απφ κέλα, πνηνο ζα κείλεη εδψ; Μάηαην είλαη λα ζιίβνκαη πνπ άιινη ην ‗ραλ πξηλ. ΐαλγθ ΐέη (κεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο
Ώπνραηξεηηζκφο ζην βνπλφ Σνλ νδήγεζα πάιη ζην βνπλφ θη έθιεηζα ηελ μχιηλε πφξηα ην βξάδπ. ηαλ ζα μαλαπξαζηλίζεη ην ρνξηάξη άξαγε ν επγεληθφο κνπ θίινο ζα μαλάξζεη;
Ώλάκεζα ζηα θαιάκηα Καζηζκέλνο αλάκεζα ζηα ζησπειά θαιάκηα, Σξαγνπδψ δπλαηά παίδνληαο ιανχην, ζηα βάζε ηνπ δάζνπο, απ‘ φινπο αγλνεκέλνο κφλν ην θεγγάξη έξρεηαη λα κε θσηίζεη.
ηνλ φρην ηεο ιίκλεο Παίδσ θιάνπην πνιχ θνληά ζην λεξφ, φπνπ κ‘ απνραηξέηεζε έλα βξάδπ ν ζχδπγφο κνπ. Σν θεθάιη κνπ θαηά ηε ιίκλε ζηξέθσ ηνπο πξάζηλνχο ηνπ ιφθνπο ζχλλεθα άζπξα ζθέπνπλ. ΐαλγθ ΐέη (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο) [256]
O Βαλγθ Υαλ ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 7νπ κ. Υ. αηψλα
Σξαγνχδη ηνπ Υάλγθηζννπ Καιφ θξαζί ακπειηνχ ζαλ θνχπα ιάκπεη κεο ηελ λχρηα Κη άιιν ζέισ λα πησ, φκσο ε θηζάξα κνπ κε θαιεί λ‘ αλέβσ ζη‘ άινγφ κνπ. Θα πέζσ κεζπζκέλνο γηα χπλν ζην πεδίν ηεο κάρεο; Με γειάηε Ώπ‘ ηα παιηά ηα ρξφληα, Πφζνη απφ ηνλ πφιεκν γπξίδνπλ; ΐαλγθ Υαλ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[257]
Ο Βνπ Ση (Wu Ti) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 5νπ π. Υ. αηψλα
Οη άλζξσπνη θξχβνπλ ηελ αγάπε ηνπο Πνηνο ιέεη πσο εγψ πφζεζα απηφλ ηνλ ρσξηζκφ, απηήλ ηελ απνκάθξπλζε; Σα ξνχρα κνπ αλαδίδνπλ αθφκα ην άξσκά ζνπ, ηα ρέξηα κνπ θξαηνχλ αθφκα ην γξάκκα ζνπ. Φνξψ κηα δηπιή δψλε γχξσ ζην ζηήζνο θη νλεηξεχνκαη πσο είλαη θφκπνο πνπ δέλεη ηελ θαξδηά καο. Αελ ήμεξεο πσο νη άλζξσπνη θξχβνπλ ηελ αγάπε ηνπο ζαλ αθξηβφ ινπινχδη πνπ δελ πξέπεη λα θνπεί; ΐνπ Ση (Wu Ti) (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθηληά)
[258]
Ο Γηαλγθ Σζνπ-Γηνπάλ ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο πνπ έδεζε ζην ηέινο ηνπ 8 θαη ζηηο αξρέο ηνπ 9νπ αηψλα. νπ
η’ αλαηνιηθά ηεο πφιεο ζηελ αξρή ηεο άλνημεο Γηα ην πνηεηή, ην πην φκνξθν λα δεη είλαη ε λέα Άλνημε, φηαλ ην θίηξηλν ηεο ηηηάο δελ είλαη αθφκα φζν ην πξάζηλν. Ώλ πεξηκέλσ ψζπνπ ζην πάξθν άγθιηλ ρξπζνθέληεκα λα κνηάδνπλ ηα ινπινχδηα, φινη ζα βγνπλ ζηηο πφξηεο γηα λα δνπλ ηα ρξψκαηά ηνπο. Γηαλγθ Σζνπ-Γηνπάλ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο
[259]
O Γηνπάλ Μέη (1716-98) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
ηνλ Γηνπ-κελ Ώπ‘ ην Ννηηά ηνπ Πνηακνχ σο ην ΐνξξά είλαη καθξχ-καθξχ ηαμίδη, κα κπξνο ζηηο πφξηεο καο ην πιάηνο ηνπ λεξνχ είλαη ίδην, πάληα. ε κηα κνλάρα κέξα Φηάλεη σο ην ζπίηη ζνπ θαη σο ην δηθφ κνπ Γηαηί δελ είλαη νη άλζξσπνη αλ ηελ παιίξξνηα ηεο Άλνημεο;
*** ηέθνληαο λχρηα κπξνζηά ζηα ζθαινπάηηα Μηζφ ιακπξά, κηζφ ακπδξά είλαη η‘ αζηέξηα Σξεηο ζηάιεο, δπν, πέθηεη ε βξνρή Σψξα ην δέληξν ΐνπ-η‘νπλγθ μέξεη ηνπ θζηλνπψξνπ ηνλ εξρνκφ Καη ην λέν ςηζπξίδεη θχιιν ζην θχιιν Γηνπάλ Μέη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[260]
Ο Γηνπ Φελ είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 9νπ κ. Υ. αηψλα
Μπξνζηά ζηα ινπινχδηα ηαλ είλαη αλζηζκέλα ηα ινπινχδηα, ηα θιαδηά ζθεπάδνπλε νη πεηαινχδεο αλ καξαδψλνπλ ηα ινπινχδηα, είλαη θη νη πεηαινχδεο ιίγεο. Μα ππάξρνπλε ηα ρειηδφληα, ζηελ παιηά θσιηά ηνπο μαλαγπξλνχλ θη αο είλαη πνιχ θησρφο ηνπ ζπηηηνχ ν αθέληεο Γηνπ Φελ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[261]
O Γνπάλγθ Σνπ-ηζηλγθ (Wang Tou-ts’ing) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα
ΐγαίλσ απν έλα θαθελέ ΐγαίλσ απφ έλα θαθελέ θη απ‘ ην πηνηφ παξαπαηψ ζε πνηφ ζνθάθη, ζε πνηφ θφρε ζήκεξα ηάρα ζε λα γείξσ; Αξνκάθη κνπ εξεκηθφ, απγνχια, ςηινβξφρη. ΐγαίλσ απφ έλα θαθελέ κεο ζηελ εξεκηά, κεο ζην κεζχζη θη απηή ε θαξδηά ηί ζιίςε πνπ έρεη, ζαλ θάπνηνπ αιήηε δίρσο ζπίηη, δξνκάθη κνπ εξεκηθφ, απγνχια ςηινβξφρη. Wang Tou-Ts’ing) (Μεηάθξαζε: Ἀκαιία Σζαθληὰ)
[262]
Ο Γνπέλ Γη-Σνχν (Wen Yi-Tuo) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα.
Λεζκφλεζέ ηε Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, ζαλ ειηαρηίδα ζ‘ έλα πέηαιν κε ηελ απγή, άξσκα κπνπκπνπθηνχ, γιπθηά πλνή ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, ζαλ φλεηξν κέζα ζηνλ άλεκν, ήρν θακπάλαο κέζα ζη‘ φλεηξν ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, άθνπζε ην ηξηδφλη πσο ιαιεί, θνίηα, ην ρφξην ζέξηεςε πνιχ ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, θη ε ληφηε, ν πην γαιίθεο ζχληξνθνο πνπ πέξαζε, θηάλεη κηα λχρηα κφλν πνπ ζε γέξαζε, ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, θη αλ θάπνηε ξσηήζνπλ, ηφηε πεο ηάρα πσο δελ γελλήζεθε πνηέο ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Λεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν, ζαλ φλεηξν κέζα ζηνλ άλεκν, ήρν θακπάλαο κέζα ζη‘ φλεηξν ιεζκφλεζέ ηε ζα ινπινχδη μεραζκέλν. Γνπέλ Γη-Σνχν Μεηάθξαζε: Άξεο Αηθηαίνο
[263]
Ο Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ (Kin Chou-Yang) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 16νπ17νπ αη.
Απν ηξαγνχδηα γηα ηνλ εηζπξάθηνξα ησλ θφξσλ Η Δ πιεκκχξα ηνπ ηέηαξηνπ κήλα ην θερξί ζθνηψλεη, ηνπ πέκπηνπ κήλα ε πιεκκχξα ζθνηψλεη ην ζηάξη. Ώκέηξεηνη νη λεθξνί κεο ζηα ρσξάθηα, ζθνησκέλνη φινη απ‘ ην πνηάκη. Σν θερξί ζθνησκέλν, ην ζηάξη ζθνησκέλν, θάηη πάεη θη έξρεηαη αθφκα ειπηδνθφξν, γηα καο. Ώιιά είλαη αθφκα θη ν εηζπξάρηνξαο ησλ θφξσλ: θαθφο ζάλαηνο, πην θαθφο θη απ‘ ηελ πιεκκχξα.
ΗΗ Υηιηάδεο άλζξσπνη είλαη ηαξαγκέλνη, θη έμσ βγαίλνπλ απφ ηα ζπίηηα ηνπο απνθαζηζκέλνη. Υηιηάδεο άλζξσπνη θνηηνχλ απφ ηε κηα κεξηά θαη ηελ άιιε, απάλσ-θάησ ζην δξφκν. Ρίμεηε ηα δέληξα, ζεθψζηε ηα ξαβδηά ζαο, θη ειάηε, ηνλ εηζπξάρηνξα λα ζθνηψζνπκε ησλ θφξσλ. Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ (κεηάθξαζε Άξεο Αηθηαίνο)
[264]
Ο Κνπάλ Υζηνχ (Kuan Hsiu, 832-912) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
Κάιεζκα Καζάξην αζήκη ε γεο θαη κάιακα ηα πέηαια ησλ ρξπζαλζέκσλ. Ώριάδηα πνξθπξά θαη ξφδηλνη ρνπξκάδεο Καηξαθπιάλε ζην ρνξηαξηαζκέλν βάιην. Σνπ θζηλνπψξνπ αθίλεην λεξφ, έλα θεγγάξη νινζηξφγγπιν, κηα ηέηνηα λχρηα πψο δελ έξρεζαη, παιηέ κνπ θίιε; Κνπάλ Υζηνχ (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζηθληά)
[265]
Ο Κνχν Μν Γην (Kuo Mo Jo, 1892-1978) ππήξμε επηθαλήο ιφγηνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο ηεο Κίλαο ηνπ 20νχ αηψλα.
ΐήκαηα ζηελ άκκν Λάκπεη δεμηά κνπ ν ήιηνο θη νιφθιεξε ηε ζθηά ηνπ ξίρλεη ζηε ζάιαζζα, πνπ ‗λαη ζη‘ αξηζηεξά κνπ. ηελ ακκνπδηά ‗λαη ηα ίρλε απφ ηα βήκαηά κνπ. Λάκπεη δεξβά κνπ ν ήιηνο θη νιφθιεξε ηε ζθηά ηνπ ξίρλεη ζηε ζάιαζζα, πνπ είλαη δεμηά κνπ. ηελ ακκνπδηά ‗λαη ηα ίρλε απφ ηα βήκαηά κνπ. Λάκπεη πίζσ κνπ ν ήιηνο θη νιφθιεξε ηε ζθηά ηνπ ξίρλεη ζηε ζάιαζζα, πνπ είλαη κπξνζηά κνπ. Παιίξξνηα, κε ζβήζεηο ηα ίρλε κνπ ζηελ άκκν. Λάκπεη κπξνζηά κνπ ν ήιηνο Ήιηε, είλαη ε ζθηά κνπ νιφθιεξε ξηγκέλε ζηε ζάιαζζα, πνχ είλαη πίζσζέ κνπ; Ώρ, ε παιίξξνηα έζβεζε θηφιαο ηα ίρλε κνπ ζηελ άκκν. Κνχν Μν Γην (κεηάθξαζε: Άξεο Αηθηαίνο)
[266]
Ο Λη Γηνπ, γλσζηφο ζηελ Κίλα σο Λη Υνπδ Υνπ (Li Yu or Li Houzhu, 937-978) ήηαλ πνηεηήο θαη ν ηειεπηαίνο εγεκφλαο ηνπ Ννηίνπ βαζηιείνπ ησλ Σαλγθ
Βξσηνρηχπεκα Σα καιιηά ηεο δεκέλα κε θνξδέια κε θαξθίηζα απφ λεθξίηε Δ πινχζηα ξφκπα ηεο ιεπηή θαη καιαθηά αλάκεζα ζηα θξχδηα κηα ξερή απιαθηά. Οθηψβξεο βξνρή θη αγέξαο ρηππνχλ ηα θνηληθφδεληξα Έλαο αλήκπνξνο άληξαο ζε κηαλ αηειείσηε λχρηα…
Ώλνημηάηηθν ληνπο Έμσ απφ ηηο θνπξηίλεο ε βξνρή θιπαξεί ε επνρή ζέξλεη ην ηέινο ηεο Σν κεηαμέλην ζηξσζίδη δελ θξαηά ηε ςχρξα ηελ απγή ην φλεηξν μέραζα φηη ήκνπλ ζ‘ εμνξία, θαη θάπνηε ππήξρε ραξά. Λη Γηνπ
[267]
Ο Φαξάο Ώθξηζκέλεο παιίξξνηεο ζαλ ληθάδεο ραζνκεξνχλ Αακαζθεληέο παξαηαγκέλεο αλζίδνπλ ζησπειά Έλα κπνπθάιη θξαζί θαη ην ςάξεκα Πνηνο ζ‘ απηφ ηνλ θφζκν κεηξηέηαη καδί κνπ; Σν θνππί ζρίδεη ζηα δπν ηα λεξά πεγήο ε βάξθα ζαλ θηεξφ επηπιέεη έλαο κηθξνχιεο γάληδνο παίδεη ζην ηέινο ηνπ κεηαμέληνπ ζθνηληνχ Σν λεζάθη γεκάην ινπινχδηα θη ε θαλάηα κνπ γεκάηε θξαζί Πάλσ ζηα ρίιηα ζηξέκκαηα ησλ θπκάησλ ππάξρεη ειεπζεξία. Λη Γηνπ
Ο θήπνο Ο θήπνο βαζχο θαη γαιήληνο ε αίζνπζα άδεηα θαη κηθξή ε ιίγν ζ‘ αξρίζεη ραζνκεξνχλ ην ζθπξνθφπεκα ησλ πιπζηξψλ λ‘ αλαθαηεχεηαη κε ηνλ αέξα. ‘ απηήλ ηελ αηψληα λχρηα κφλν έλαο άγξππλνο άληξαο αθνχεη ηνπο δηαιείπνληεο ζνξχβνπο πνπ θεπγαιέα παξνπζηάδνληαη ζηηο θνπξηίλεο απ‘ ην ζειελφθσο. Λη Γηνπ
[268]
Ο Ληνχ Σα-πάη (Liou Σa pai) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα.
Οη πσιήηξηεο ησλ ινπινπδηψλ ηα λφηηα ηνπ πνηακνχ, ε άλνημε έξρεηαη γξήγνξα ηα λφηηα ηνπ πνηακνχ, ηα ινπινχδηα είλ‘ φκνξθα Οη θσλέο ησλ πσιεηξηψλ δηαθφπηνπλ ηνλ αλνημηάηηθν ιήζαξγν. Σα ινπινχδηα ηεο βεξηθνθηάο ξνδίζαλε Σα ινπινχδηα ηεο αριαδηάο αζπξίζαλε Οη θσλέο ησλ πσιεηξηψλ γεκίδνπλ ην δξφκν. Γεηνχλ ινπινχδηα κε ρξψκαηα δσεξά Γεηνχλ ινπινχδηα κε ρξψκαηα απαιά Σελ άλνημε σο πφηε ζα ηελ παδαξεχνπλ; Οη πειάηηζζεο γεινχλ Οη πσιήηξηεο ζιίβνληαη θη ε ληφηε θεχγεη καδί κε ηελ άλνημε Ληνχ Σα-πάη (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζαθληά)
[269]
Ζ Ληνπ Φαλγθ Πηλγθ ήηαλ Κηλέδα πνηήηξηα ηνπ 8νπ κ. Υ. αηψλα
Ώλνημηάηηθε Θιίςε Πίζσ απ‘ ηνπ παξαζχξνπ κνπ ην ηνχιη θεχγεη ν ήιηνο, έξρεηαη ην δεηιηλφ. Μεο ζην ρξπζφ κνπ ζπίηη ηα ίρλε ησλ δαθξχσλ κνπ θαλείο δε βιέπεη. Δ απιή είλαη άδεηα ζησπειή, πεζαίλεη ε Άλνημε Σ‘ άλζε ηεο αριαδηάο ζθεπάδνπλε ην ρψκα δελ ηνικψ ηελ πφξηα κνπ λ‘ αλνίμσ Ληνπ Φαλγθ Πηλγθ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[270]
Λη Πν ή Λη Σάη Πν (Li Po, or Li Tai Po, 701-762) είλαη ην φλνκα κε ην νπνίν είλαη γλσζηφο ζηε Γχζε ν Λη Μπάη (Li Bai), έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Κηλέδνπο πνηεηέο ηεο πξψηεο ρηιηεηίαο.
ΐαξθαξφια Δ βάξθα κνπ είλαη απφ μχιν ζαληάι θη έρεη ηηκφλη απφ καλφιηα Πξχκε θαη πιψξε θάζνληαη κνπζηθνί κε θιάνπηα απφ λεθξίηε. Ση επθξνζχλε, πιάη κνπ έρνληαο λέεο ηξαγνπδίζηξηεο θη έλα κπνπθάιη κε γιπθφ θξαζί, λα ιηθλίδνκαη εδψ θη εθεί, ζηελ ηχρε, πάλσ ζηε ξάρε ησλ θπκάησλ, ζαλ ηνλ ηαντζηή άγην πνπ ηαμηδεχεη ζηε ξάρε ηνπ θίηξηλνπ ιειεθηνχ ηνπ, κεο ζηνλ αέξα, θαη ηφζνλ ειεχζεξνο φζν θαη ν ηξίησλ, πνπ άζθνπα ηξέρεη πίζσ απφ ηνπο γιάξνπο. Σα ηξαγνχδηα ηνπ Κ‘π Γπαλ πάληα είλαη ζαλ ηνλ ήιην θη φπσο ην θεγγάξη: απφ ηα παιάηηα θαη ηνπο πχξγνπο ησλ Σζ‘νπ βαζηιηάδσλ δελ απφκεηλε νχηε ίρλνο ζηα βνπλά. Μα αλ ν πινχηνο θη ε θήκε κπνξνχζαλ λα δηαξθνχλ αηψληα, ν πνηακφο Υαλ ζ‘ άιιαδε ξέκα. Λη Πν (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
[271]
Δ θνπέια απφ ην ΐνπ Κξαζί απφ ακπέιη. ρξπζέο θνχπεο, δεθαπεληάρξνλν θνξάζη απφ ην ΐνχ, πάλσ ζε ιπγεξφ άινγν θεξκέλν, Σα θξχδηα ηεο είλαη βακκέλα καχξα, ηα γνβάθηα ηεο είλαη απφ θφθθηλν κεηάμη. ηα ιφγηα ηεο παξαπαηνχλ, κα ηξαγνπδά ραδηάξηθα ε θσλή ηεο. ην ζπκπφζην ην πινχζην κεζά, ζηελ αγθαιηά κνπ - πίζσ απ‘ ηηο θνπξηίλεο πνπ έρνπλε ην ρξψκα ηνπ ηβίζθνπ, θνξάζη απφ ην ΐνπ, ηη ζα ζε θάλσ; Λη Πν (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
Ννζηαιγία Πάλσ ζην πινίν ζα ‗θεπγα ζε ιίγν θαη μάθλνπ απ‘ ηελ αθηή άθνπζα ην ρηχπν ηνπ πνδηνχ κε ην ηξαγνχδη ζνπ‘ ε Λίκλε ηνπ Άλζνπο ηεο Ρνδαθηληάο, είλαη βαζηά ηξηαθφζηα κέηξα, φκσο βαζηά δελ είλαη φζν ε αγάπε ζηνλ απνραηξεηηζκφ ζνπ.
Βξψηεζε θη απάληεζε κεο ζηα βνπλά Ρσηάο γηαηί θαηνηθψ ζην πξάζηλν βνπλφ‘ ρακνγειάσ θαη δελ απαληψ, γηαηί είλαη μέλνηαζηε ε θαξδηά κνπ. αλ ην ινπινχδη ηεο ξνδαθηληάο πνπ πάεη κε ην ξέκα ζη‘ άγλσζην έρσ έλα θφζκν ρσξηζηφ, καθξηά απφ ηνπο αλζξψπνπο. [272]
#
Ννζηαιγία Μπξνο ζην θξεβάηη κνπ η‘ νιφγηνκν θεγγάξη, ην ρψκα κνηάδεη ζθεπαζκέλν κ‘ άζπξν πάγν. εθψλσ ην θεθάιη θαη θνηηάδσ ην θεγγάξη, κεηά ην ρακειψλσ θη νλεηξεχνκαη ηνλ ηφπν κνπ. #
ε κηα σξαία ηνπ δξφκνπ Ο ηππέαο ιεηψλεη πεξήθαλα ηα πεζκέλα ινπινχδηα. Σν καζηίγηφ ηνπ ρατδεχεη ηελ θνκςή άκαμα. Δ σξαία ρακνγειάεη ζεθψλνληαο ηα ε καξγαξηηαξέληα ηεο θνπξηίλα θαη δείρλεη κε ην δάρηπιν καθξηά, ην θφθθηλν πεξίπηεξφ ηεο. #
Δ ηέξςε ηνπ εκπφξνπ Ο ηαμηδεπηήο ησλ ζαιαζζψλ ηππεχεη η‘ νπξαλνχ ηνλ άλεκν πνπ πάεη ην πινίν ηνπ ζε ηφπνπο καθξηλνχο, ρσξίο λ‘ αθήζεη ρλάξη πην πνιχ απ‘ φζν έλα πνπιί ζηα ζχλλεθα. #
Σαμηδεχνληαο Σνπ Λαλγθ ην θαιφ θξαζί κε η‘ άξσκα απφ ρφξηα ιάκπεη ζαλ θερξηκπάξη κεο ζηηο θνχπεο ηνπ λεθξίηε. Ώλ ηνπο ζπκπφηεο ηνπ κεζνχζε ν νηθνδεζπφηεο, Θα μέρλαγαλ πσο βξίζθνληαη ζε μέλν ηφπν. Λη Πν (κεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο)
[273]
Ο Λνπ Γηνπ (Lu You, 1125-1210) ήηαλ πνηεηήο ηελ επνρή ηεο Νφηηαο Γπλαζηείαο νλγθ
Νπρηεξηλφο πεξίπαηνο Σν θεγγάξη αλεβαίλεη, είλαη θνληά θηφιαο ζηε Μεγάιε Άξθην, θη νη πεξηπαηεηέο μαλαγπξίδνπλ ζηνπ πξναζηίνπ ηνπ δπηηθνχ ηνπο δξφκνπο. Μέζα απ‘ ηε ξφκπα κνπ, ν άλεκνο, βξνρή θνξησκέλνο, πλέεη, θη ε δξνζηά ησλ ςειψλ ρφξησλ ηα ςαζέληα ζαληάιηα κνπ κνπζθεχεη. Σα ηξαγνχδηα ησλ ςαξάδσλ πςψλνληαη απ‘ ηε καθξηλή φρζε. Πεζακέλνη, πνπ πλεχκαηα έγηλαλ θαθά, ρνξεχνπλ πάλσ απφ ηάθνπο εξεηπσκέλνπο πηα. Δ παγεξή ζιίςε μππλά θαη δαιίδεη ηελ ςπρή κνπ. Δ κνλαμηά, ην παξάμελν, κε πνηεηηθέο κε δηαπεξλνχλε θξάζεηο. ηαλ γπξίδσ ζην ζπίηη κνπ, ε λχρηα έρεη, ε κηζή, πεξάζεη θηφιαο. Σελ θνπξηίλα ζεθψλνληαο ηεο πφξηαο, φξζηνο πνιιήλ ψξα ζηέθνκαη. Ο γηνο κνπ, παηδί αθφκα, εθεί ‗λαη‘ δηαβάδεη. Με ην γέιην ηνπ αιαθξψλεη ηε κειαγρνιία ηνπ αλαβιεκέλνπ ζνχξνππνπ ηεο δσήο κνπ. Λνπ Γηνπ (κεηάθξαζε Άξεο Αηθηαίνο)
ην καμηιάξη Σν άξσκα ηέιεησζε, ε ιάκπα ζβήζηεθε, απ‘ η‘ φλεηξφ κνπ βγαίλσ, ζ‘ φζε κνπ κέλεη κέζε αλαθαηεχεηαη ζιίςε ‗ιαθξή, Μέζα ζηε καθξηά λχρηα πνηνο κνηξάδεηαη ηε κνλαμηά κνπ; Σν θσο ηνπ θεγγαξηνχ θαη ηα ηξαγνχδηα ησλ εληφκσλ, Λνπ Γηνπ (κεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο)
[274]
Ο Μελγθ Σζηάν (751-814) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
Παξάπνλν Ώλ ηα δηθά κνπ δάθξπα πέζνπλ ζε δπν ιηκλνχιεο ζα δεηο ζε πνηα ζα ζβήζεη ν θεηηλφο ισηφο.
***
πλνδεχνληαο ην Λη αλ Σν πξάζηλν βνπλφ δεζπφδεη πάλσ απφ ην Κίηξηλν Πνηάκη ηνπο πξφπνδέο ηνπ είλαη ν δξφκνο ηνπ Σζ‘αλγθ Ώλ Ώπηνί πνπ θπλεγνχλ ηηκέο θαη πινχηε εθεί ζπλαπαληηνχληαη δίρσο λα ληψζνπλ πσο γεξλάλε Μελγθ Σζηάν (κεηάθξαζε: σθξάηεο θάξηζεο)
[275]
Ο Μηάν η (Miao Si) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 3νπ κ. Υ. αηψλα
Ο γέξνο Ο θαηξφο θεχγεη, ν θαηαξξάθηεο θπιά, ην άξκα ηξαβάεη η‘ άινγα θαιπάδνληαο. Παλνχξγν ξηδηθφ. Χζηφζν δελ ζα κπνξέζεη λα κε δσληαλέςεη, ζαλ ζα ‗ρσ πηα ληθεζεί. Έδεζα‘ Πέθηνπλ ηα δφληηα, πέθηνπλ ηα καιιηά κνπ. Βίκαη ζαλ ην κήιν πνπ ην ρεηκψλα ζνπθξψλεη. θιεξφο ν λφκνο ησλ αλζξψπσλ. Γηαηί λ‘ αληηζηαζψ; Μηάν η (Miao Si), 3νο κ. Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
[276]
Ο Νηέ Γη Σζνπλγθ ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 9νπ κ. Υ. αηψλα.
Ο Υσξηάηεο Σνπ θάκπνπ ηα ρσξάθηα νξγψλεη ν παηέξαο Σε γε πξνο ηηο ππψξεηεο μερεξζψλεη ν γηνο Έθην θεγγάξη θαη ην ξχδη αθφκα δελ σξίκαζε κσο επηζθεπάδνπλ θηφιαο ηηο δεκφζηεο απνζήθεο Νηε Γη Σζνπλγθ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζάο)
[277]
O Νηνχ Υζη-ηζη (Niou His-chi) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα
Ώπνρσξηζκφο Δ πάρλε πξνζπαζεί λα ζθεπάζεη ηνπο ιφθνπο πνπ έβαςελ ε άλνημε Έλαο ρισκφο νπξαλφο, κηα ρνχθηα κφλν αζηέξηα ζθνξπηζκέλα Σν θεγγάξη είλαη ζπαζκέλν θαη μέζσξν θη σζηφζν ππάξρεη θσο ζην πξφζσπφ ζνπ Βίλαη ηα δάθξπα ηνπ απνρσξηζκνχ, γηαηί ζηγά-ζηγά μεκεξψλεη. Βίπακε πνιιά, κα ε θνπξηνχλα κέζα καο δελ θφπαζε Γχξλα ην θεθάιη, έρσ αθφκα θάηη λα ζνπ πσ: λα ζπκάζαη ην πξάζηλν κεηαμσηφ κνπ πνπθάκηζν, ηα κπξσδάηα ρνξηάξηα δελ ζα ζ‘ αθήζνπλ πνηέ λα ην μεράζεηο. Νηνχ Υζη-ηζη (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζαθληά)
[278]
Ο Νηνπ Φνπ (Du Fu, 712-770) ήηαλ δηαθεθξηκέλνο Κηλέδνο πνηεηήο ηεο δπλαζηείαο Σαλγθ
Ώλνημηάηηθε βξνρή Δ θαιή βξνρνχια μέξεη ηελ ψξα ηεο. Έξρεηαη κε ηελ άλνημε θάζε ρξφλν. Ο άλεκνο ηελ νδεγεί θξπθά κεο ζηε λχρηα ια ζα ηε γεπηνχλ ζησπειά θη αζφξπβα. Σα κνλνπάηηα ραζήθαλε, ηα ζχλλεθα καπξίδνπλ, θαη κνλαρά ζην βάζνο, πέξα ζηνλ πνηακφ ηξεκνπαίδεη ην θαλάξη κηαο ςαξφβαξθαο. Σε απγή ζα ‗λ ‗ ε γεο κνπζθεκέλε θαη θφθθηλε. ηελ φρζε ηα ινπινχδηα βηάδνληαη λ‘ αλζίζνπλ. Νηνπ Φνπ (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
Πφιεκνο Υζεο βξάδπ, ε θπβέξλεζε δηάηαμε λα θαηαηαρηνχλε ζην ζηξαηφ φια ηα δεθανρηάρξνλα παιηθάξηα: πξέπεη λα ππεξαζπηζηνχλε ηελ πξσηεχνπζα. Χ κεηέξεο! παηδηά! Μελ θιαίηε έηζη! Κιαίνληαο έηζη ζ‘ αξξσζηήζεηε. ηαλ ηα δάθξπα παχνπλ πηα λα ηξέρνπλ, ηα θφθαια ζπάδνπλε. Λχπεζε ε γε ή ν νπξαλφο δελ ληψζνπλ. Μάζαηε πσο ζην αληνχλγθ, δηαθφζηεο πεξηνρέο εξεκσζήθαλ, πσο ρηιηάδεο ρσξάθηα δελ γλσξίδνπλε πηα παξά κνλάρα κηα θπηεία: ηα βξάρηα. αλ ηα ζθπιηά ζθνηψλνληαη νη άληξεο ζάκπσο πνπιάδεο νη γπλαίθεο θπλεγηνχληαη… Ώλ θαληαδφκνπλ ίζακε πνην ζεκείν ησλ αγνξηψλ ε ηχρε είλαη άζιηα, δελ ζα ‗ρα γηα παηδηά κνπ παξά θνξίηζηα κφλν. Σ‘ αγφξηα δελ έξρνληαη ζηνλ θφζκν, [279]
παξά θάησ απ‘ ηε ριφε γηα λα ζαθηνχλε. Ώθφκα βιέπεηο ζηα πεξηγηάιηα ηεο Γαιάδηαο Θάιαζζαο εθείλσλ ηα θφθαια πνπ πξηλ απφ πνιιά ρξφληα ζθνησζήθαλ: ζηελ άκκν θείηνληαη θαη, μαζπξηζκέλα νιφηεια, γπαιίδνπλ. Βθεί νη ςπρέο λέσλ θαη γεξφλησλ, καδί γηα λα ζξελήζνπλ, ζπληπραίλνπλ. ηαλ πέθηεη ε βξνρή θαη ην θζηλφπσξν θπζά ηνπο παγσκέλνπο αλέκνπο ηνπ, νη θσλέο ηνπο δπλακψλνπλ ηφζν, πνπ θαηαιαβαίλσ θαιά γηαηί ε ζιίςε κπνξεί λα ζθνηψζεη…. Σα πνπιηά, φλεηξα αγάπεο θάλνπλ, φηαλ ε παιίξξνηα ηα παξαζέξλεη, νη ππγνιακπίδεο κφλεο ηνπο, πξέπεη λα θσηίδνληαη κεο ζην ζθνηάδη. Ο άλζξσπνο γηαηί λα ζθνηψλεη άλζξσπν γηα λα κπνξέζεη λα δήζεη; Μάηαηα ζηελάδσ, φηαλ ζθέθηνκαη φι‘ απηά, ηελ ψξα πνπ, έμσ, καχξν, θαηάκαπξν πνηάκη, θπιά ε λχρηα. Νηνπ Φνπ (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
[280]
Ο Πηελ Σζειίλ (Pien Tchelin) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αη. Γθνλγθ θαη παλγθ ηελ παιηά ζπλνηθία αθνχσ δπν είδε κνπζηθήο‘ θαη ηα δπν ην ίδην κνλφηνλα: Σνπ ηπθινχ, ηε κέξα ην γθνλγθ, θαη ηνπ θξνπξνχ ην παλγθ, ηε λχρηα. Υσξίο λα μππλά κε ην ζφξπβφ ηνπ εθείλνπο πνπ νλεηξεχνληαη, φπσο ζη‘ φλεηξν κέζα, πεξλά ν ηπθιφο απ‘ ηα ζνθάθηα, βήκα ην βήκα. Γλσξίδεη ηηο ρακειέο πέηξεο, θαη ηηο πέηξεο ηηο ςειέο, γλσξίδεη θαη ηελ ειηθία ησλ θνξηηζηψλ κέζα ζηα ζπίηηα. Ναλνπξίδνληαο κε ην ζφξπβφ ηνπ εθείλνπο πνπ νλεηξεχνληαη, φπσο ζη‘ φλεηξν κέζα, πεξλά ν θξνπξφο απ‘ ηα ζνθάθηα, βήκα ην βήκα. Γλσξίδεη ηηο ρακειέο πέηξεο, θαη ηηο πέηξεο ηηο ςειέο, γλσξίδεη θαη ηελ ειηθία ησλ θνξηηζηψλ κέζα ζηα ζπίηηα. Νχρηα βαζηά, παγεξφ απφγεκα: ν θξνπξφο κε ην παλγθ ηνπ πεξλά ην γεθχξη, ν ηπθιφο κε ην γθνλγθ ηνπ πεξλά ην γεθχξη, αδηάθνπα αθνχσ ηνλ ήρν ηνπ λεξνχ πνπ θπιά θάησ απ‘ ην γεθχξη. Πηελ Σζειίλ (κεηάθξαζε: Άξεο Αηθηαίνο)
Σνπίν Κνηηάηε ην ηνπίν, απφ ην γεθχξη. Βθείλνη πνπ απ‘ ην κπαιθφλη ην θνηηάλε, ζαο θνηηάδνπλ. Σν ζειελφθσο ζηνιίδεη ην παξάζπξφ ζαο θη εζείο ζηνιίδεηε ηα φλεηξα ελφο άιινπ. Πηελ Σζειίλ (κεηάθξαζε: Άξεο Αηθηαίνο)
[281]
O Πν Σζνπ-Γη (Po Chu-Yi, 772-846) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο Ο Λάν Σζε
Λάν Σζε «Απηόο πνπ κηιά, ηίπνηα δελ μέξεη’ απηόο πνπ μέξεη δε κηιά πνηέ ηνπ» Ο Λάν Σζε είπε απηά ηα ιφγηα. Σψξα, αλ δψζνπκε πίζηε ζη‘ φηη ν ίδηνο ν Λάν Σζε ήηαλ θάπνηνο πνπ ήμεξε, ηφηε πψο έγηλε θη έγξαςελ έλα βηβιίν πέληε ρηιηάδσλ ιέμεσλ; Πν Σζνπ-Γη (κεηάθξαζε Άξεο Αηθηαίνο)
Ο Κφθθηλνο παπαγάινο ηαικέλνο δψξν απ‘ ην Ώλλάκ , σξαίνο θφθθηλνο παπαγάινο ζαλ ην κπνπκπνχθη ηεο ξνδαθηληάο κηιψληαο ηε ιαιηά ησλ αλζξψπσλ. Κη έθαλαλ θαη ζ‘ απηφλ σο θάλνπλ ζηνπο ξήηνξεο θαη ηνπο ζνθνχο . Έλα γεξφ θινπβί εζηήζαλε θη εθεί ηνλ θπιαθίζαλε. Πν Σζνπ-Γη
(Μεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
Ώθνχγνληαο ηα έληνκα Βίλαη ην βξνρεξφ θαη ζθνηεηλφ θζηλφπσξν. Μεο ζηε καθξηά λχρηα ηξίδνπλ έληνκα ρακέλα θη απ‘ ην θφβν κελ ν χπλνο κνπ εζπράζεη κηα ζηηγκή ηεο ζιίςεο, δπγψλνπλ ην ηξαγνχδη ηνπο ζηγά ζηγά πξνο ην θξεβάηη κνπ Πν Σζνπ-Γη (Μεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο)
[282]
Ο ίε Πηλγθ-ζηλ (Sie Ping-sin) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα
Μεηξφηεηα Μάλα, ε θαηαηγίδα μέζπαζε ζηνλ νπξαλφ ην πνπιάθη δάξσζε κεο ζηε θσιηά ηνπ ηελ ςπρή κνπ μέζπαζελ ε θαηαηγίδα ‗Άιιε θσιηά δελ μέξσ απ‘ ηελ θαξδηά ζνπ
*** Χθεαλέ Χθεαλέ, ππάξρεη αζηέξη δίρσο θεγγνβφιεκα, κε δίρσο άξσκα ινπινχδη, ζηηγκή πνπ ν θινίζβνο ησλ δηθψλ κνπ ζηνραζκψλ δε βξίζθεη ηνλ αληίιαιν ησλ κεγάισλ θπκάησλ ζνπ;
*** Παηδηάζηηθα ρξφληα Παηδηάζηηθα ρξφληα ε αιήζεηα ηνπ νλείξνπ ηα‘ φλεηξν ηεο αιήζεηαο αλάκλεζε δηπιή απφ γέιην θαη δάθξπ ίε Πηλγθ-ζηλ (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζαθληά)
[283]
Ο ηέρ Σηάν (Sieh Tiao) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 5νπ κ. Υ, αηψλα
Βπηζπκία θνηεηληάδεη, ζην παξαζχξη θάζεηαη κηα φκνξθε κε θφθθηλν θηηαζίδη. Ώηέιεησην ζηα γφλαηά ηεο ηνπ ρνξνχ ην θφξεκα, αηέιεησην ζην αξγαιεηφ ην θίηξηλν κεηάμη. Πεηνχλ ηα έληνκα ζηηο θπιισζηέο, νη κέιηζζεο ξνπθνχλ ηε γχξε. Θα ‗ζειε ηα ηξεκάκελα θηεξά ηνπο ηε ζθέςε ηεο λα θέξνπλ ζηνλ αγαπεκέλν. ηερ Σηάν (κεηάθξαζε : Ώκαιία Σζαθληά)
[284]
Ο νπλ Σζελ-ηζνπλγθ ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 15νπ κ. Υ. αηψλα
O Φαξάο ην ρέξη ηνπ ηελ πεηνληά, θπζάεη ζηα παγσκέλα δάρηπιά ηνπ ηε βάξθα ηνπ γεκίδεη ε θεγγαξηά, ην ρηφλη απιψλεηαη σο ην άπεηξν. Ο θαιιηηέρλεο γηα ην κφρζν ηνπ ςαξά δε λνηάδεηαη. Σνπ αξέζεη λα ηνλ δσγξαθίδεη κεο ζην ρηνληζκέλν πνηακφ νπλ Σζελ-ηζνπλγθ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θάξηζήο)
[285]
Ο νπ η (Su Shi, 1037-1101) ήηαλ ζπγγξαθέαο, θαιιηγξάθνο, πνιηηηθφο θαη έλαο απφ ηνπο πην δηάζεκνπο πνηεηέο ηεο δπλαζηείαο ησλ νλγθ.
Πίζσ απ’ ην θφθθηλν παξάζπξν Κάκπνζεο κέξεο ηψξα αιεζηλά ‗καη κεζπζκέλε. Ώλ, πέξα απ‘ ην παξάζπξφ κνπ, θνθθηλίδνπλ ηα ινπινχδηα, αλ ε αχξα βνπθαιίδεη ηνλ ίζθην ηνπο, δελ μέξσ. Γαιηζκέλε αθφκε απ‘ ηελ άλνημε, ζεθψλνκαη. Έλαο πιάλνο, έλαο λεαξφο πιάλνο, ςηζπξίδεη ζη‘ απηί κνπ: εθώλεζαη θηόιαο; Ση ραχλσζε! Πφζν ηα ιφγηα ηνχηα κηζψ, πνπ κε μαλαδαιίδνπλ!. νπ η (κεηάθξαζε Άξεο Αηθηαίνο)
ηαλ ραίξνκαη ηηο κπηγθφληεο ζην λαφ ηεο Καιήο Σχρεο Μ‘ φια κνπ ηα γεξάκαηα ζηνιίδνκαη ινπινχδηα δίρσο λα ληξαπψ. Σα ινπινχδηα ζα ‗πξεπε λα θνθθηλίδνπλε πνπ ληχζαλ έλα γέξηθν θεθάιη. Μφλνο γπξίδσ κεζπζκέλνο θη νη δηαβάηεο κε πεξηγεινχλ. Μηα γεηηνληά νιάθεξε θιεηζκέλε πίζσ απφ ηηο γξίιηεο. νπ η (κεηάθξαζε Ώκαιία Σζαθληά)
[286]
Κνζκηθή αγάπε εθψλσ ηελ θνπξηίλα λα κπνπλ ηα λέα ρειηδφληα, ηξππψ ηνπ παξαζχξνπ κνπ ηνλ ηνίρν λα βγνπλ νη θησρέο νη κχγεο‘ ηνπο πνληηθνχο ηνπο αγαπψ θαη ηνπο αθήλσ πάληα ιίγνπο θφθθνπο ξχδη, ηηο θάιαηλεο ιππνχκαη, θαη ηε ιάκπα κνπ θαζφινπ δελ αλάβσ. #
Κνζκηθή αγάπε ηελ άθξε-άθξε ην πνηάκη ε άλνημε κε ζιίβεη. Μαξαίλνληαη ινπινχδηα θη άιια αλνίγνπλ. Ο πιάγηνο ήιηνο ηε κηθξνχια γέθπξα θσηίδεη αθφκε, κα πηα ην ρέξη ζνπ δελ βιέπσ ζηνπ πεξίπηεξνπ ην παξαπέην. #
Φάξη ηε ιίκλε κνπ έβαια ςαξάθηα κηθξά, θαλέλα δελ θνβνχληαλ κα ζαλ έκαζαλ δφισκα θη αγθίζηξη, ραζήθαλ θαη δελ βιέπεηο πηα θαλέλα, #
Ίζθηνη ινπινπδηψλ Πιήζνο, ζθεπάδνπλ ηε βεξάληα ηνπ λεθξίηε ε λεαξή ππεξέηξηα δελ κπφξεζε λα ηνπο απνκαθξχλεη. Μφιηο ηνπο πάξεη ν ήιηνο κε ην θσο ηνπ, ηνπο μαλαθέξλεη ε θεγγαξάδα. νπ η (κεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο)
[287]
Άλνημε Δ άλνημε κφιηο ήξζε. Σ' αγέξηα πέξα δψζε ηηο ηηηέο θπζνχλ. Γηα ηε ζέα αλεβαίλσ ζηελ ηαξάηζα ηνπ Σζάν Γηαλ. Οη αλνημηάηηθεο πιεκκχξεο κηζνγέκηζαλ ηηο ηάθξνπο. ηελ πφιε κηα πιεκκχξα απφ ινπινχδηα. ΐξνρή αρληζηή ρίιηα λνηθνθπξηά ζακπψλεη. Πέξαζε ηεο Βζηίαο ε γηνξηή, αλαζηελάδσ ζπλερψο έρνληαο ηψξα μεκεζχζεη Γηαηί λα ζιίβνκαη γηα ηνπο παιηνχο ηνπο θίινπο θαη ην ζπίηη ; Καιχηεξα κε λέα θσηηά λα βξάζσ λέν ηζάη, λα γξάςσ πνηήκαηα θαη λ' αλαιάβσ ξίζθα, φζν έρσ ρξφλν κπξνζηά κνπ αθφκα. …………………………………….. Έλα ιεηςφ θεγγάξη θξέκεηαη απ' ην μεξακέλν δέληξν. Δζχραζε ν πνηακφο, φια γαιήληα. Πνηνο βιέπεη ηε ζακπή θηγνχξα πνπ πάεη θη έξρεηαη κεο ηελ νκίριε, κπεξδεκέλε κηαο αγξηφρελαο κνλαρηθήο ηνλ ίζθην ; Ξαθληάδεηαη, ζεθψλεηαη, πίζσ θνηηάδεη κε κηα ιαρηάξα πνπ θαλέλαο δελ δηαθξίλεη, δε ζα θνπξληάζεη ζε θαλέλα απ' ηα θξχα θιαδηά ζηελ παγσκέλε εξεκηθή αθηή. νπ η
[288]
Ο νπ Σνπλγθ-πν ή νπ ηρ (Su Tung-po, 1036-1101), ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο. Καηαγφηαλ απφ νηθνγέλεηα ινγίσλ. Καηά ηελ επνρή ηεο δπλαζηείαο νπλγθ έγξαςε πνηήκαηα βαζηζκέλα ζηελ βνπδηζηηθή θαη ηαντζηηθή θηινζνθία Τπεξέηεζε ζε δεκφζηα ζέζε γηα πνιιά ρξφληα.
Κνζκηθή αγάπε εθψλσ ηελ θνπξηίλα λα κπνπλ λα λέα ρειηδφληα, ηξππψ ηνπ παξαζχξνπ κνπ ηνλ ηνίρν, λα βγνπλ νη θησρέο νη κχγεο. Σνπο πνληηθνχο ηνπο αγαπψ θαη ηνπο αθήλσ πάληα ιίγνπο θφθθνπο ξχδη ηηο θάιαηλεο ιππνχκαη θαη ηε ιάκπα κνπ θαζφινπ δελ αλάβσ.
Ώπνιακβάλσ ηηο παησλίεο ζην λαφ ηεο Καιήο Σχρεο ηνιίδνκαη κ‘ αλζνχο ζηα γεξαηεηά κνπ, κα δελ θνθθηλίδσ Θα ‗πξεπε νη αλζνί λα θνθθηλίδνπλ πνπ ζηνιίδνπλ ελφο γέξνπ ην θεθάιη Φειαθεηά πεγαίλσ ζηελ παηξίδα κηζνκεζπζκέλνο πξέπεη λα γεινχλ καδί κνπ γηαηί, φπσο πάσ ζην δξφκν, νη κηζνί έρνπλ καληαιψζεη ηα παξάζπξά ηνπο.
Φάξη ηε ιίκλε κνπ έβαια ςαξάθηα Μηθξά, θαλέλα δελ θνβνχληαη κα ζαλ έκαζαλ δφισκα θη αγθίζηξη, ραζήθαλ θαη δε βιέπεηο πηα θαλέλα νπ Σνπλγθ-πν (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[289]
O Tάη Φνπ-θνπ (1167- πεξ. 1250) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
Bιέπνληαο ηηο ραξέο ηεο βνπλίζηαο δσήο ηξίβεη ην πνηακάθη θαη γπξλάεη θη αγγίδεη ην θαηψθιη πξάζηλνη ιφθνη ζ‘ φιεο ηηο κεξηέο, πνπ δελ ηνπο θηάλεη δσγξαθηά. Φειά κπακπνχ ζθηάδνπλε ηελ πφξηα θαη ζεηξά νη δακαζθεληέο ζην κνλνπάηη. Σφπνο απηφο γηα θαηνηθηά ηνπ πνηεηή, γηα θαηνηθία ηνπ αγξφηε. ***
’ έλα ρσξηφ Υνπάη κεηά ηε κάρε Οη ξνδαθηλίηζεο δίρσο ηδηνθηήηε, αθξφληηζηεο αλζίδνπλ Πάλσ απφ ηελ έξεκε, κεο ζηελ νκίριε ριφε έξρνληαη λα θνπξληάζνπλ ηα θνξάθηα Βδψ θη εθεί θπθιψλνπλ γθξεκηζκέλνη ηνίρνη αξραία πεγάδηα. Πξηλ απ‘ απηφ, θαζέλαο ηνπο ήηαλ αλζξψπηλε θαηνηθία Σάη Φνπ-θνπ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζηάο)
[290]
Ο Σνπ Μνπ (803-852) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
Ώλαρψξεζε Βδψ είλ‘ ε αγάπε, κα ζεκάδηα ηεο αγάπεο δελ κπνξψ λα δείμσ Νηψζσ πσο πξηλ απφ ηηο θνχπεο ηνπ θξαζηνχ ρακφγειν δε ζα ‗ξζεη Ώπηφλ ηνλ ρσξηζκφ έρνπλ θαξδηά θαη ηα θεξηά λα ηνλ θιάςνπλ Χο ηελ απγή γηα καο αθήλνπλ δάθξπα ηνπο αλζξψπνπο
Γπξηζκφο ζην ζπίηη Ώπφ ην ξνχρν κε ηξαβάεη ν γηνο κνπ ν κηθξφο θαη κε ξσηάεη: «Γηαηί άξγεζεο ζην ζπίηη λα γπξίζεηο; Με πνηνλ παξάβγαηλεο ζηα ρξφληα θαη ζηνπο κήλεο; Γη‘ απηφ ην έπαζιν ησλ άζπξσλ κεηαμέλησλ ζνπ καιιηψλ;»
Σαμηδεχνληαο κεο ζηα βνπλά Ώλέβεθα ζηνπ θξχνπ βνπλνχ ηα δχζβαηα πέηξηλα κνλνπάηηα, Καη λα, βαζηά κεο ζη‘ άζπξα ζχλλεθα αλζξψπσλ ζπίηηα. Σελ άκαμά κνπ ζηακαηψ θαη θαζηζηφο ζην ζνχξνππν ην δάζνο κε ηηο ζθεληακηέο ζαπκάδσ, πνπ έρνπλ πην θφθθηλα ηα παγσκέλα θχιια ηνπο απ‘ ηνπο αλζνχο, ζαλ θηάλεη ε άλνημε. Σνπ Μνπ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θάξηζεο
[291]
Ο Σζάν Γηε ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 9νπ κ. Υ. αηψλα
Ο πνληηθφο ηεο δεκφζηαο απνζήθεο Υνληξνί, έλα θηιφ, νη αξνπξαίνη ηεο δεκφζηαο απνζήθεο Αε θεχγνπλ, φηαλ αλνίγνπλε ηελ πφξηα Αελ έρνπλε λα θάλε νη ζηξαηηψηεο, ν ιαφο πεηλά - σ, αξνπξαίε, πνηνο ζ‘ αθήλεη θάζε κέξα ηφζνπο ζπφξνπο λα θαηαβξνρζίδεηο;
Δ ζιίςε ηεο ρξπζνπεγήο Πεξλάεη ν άλεκνο ηνπ θζηλνπψξνπ, ε ήιηνο γέξλεη βηαζηηθά Μεο ζηε ρξπζνπεγή κηα σξαία θαζξεθηίδεηαη Ρφδηλα ρξψκαηα δε βιέπεη πηα ζην πξφζσπφ ηεο θαη ηνπ λεξνχ ηελ αληαλάθιαζε κηζεί. Σζάν Γηε (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[292]
Ο Σζάν Η (1729-1831) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
ην καμηιάξη κνπ Με ην θεθάιη κνπ ζην καμηιάξη, έθηηαμα ζηίρν, κα δελ εκπηζηεχνκαη ηε κλήκε κνπ, θφξεζα ην ξνχρν κνπ θαη πήγα λα ηνλ γξάςσ θάησ απ‘ ηελ αρηηδφβνιή κνπ ιάκπα. Δ απιντθή γπλαίθα κνπ θάγραζε: «Γηαηί απηή ε αλαζηάησζε; Οχηε θαη ηα παηδηά κε ηα καζήκαηα δελ θάλνπλ ηφζε θαζαξία!» Σζάν Ε (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[293]
Ο Σζάν Μελγθ Φνπ (Chao Meng Fu, 1254-1322) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο.
Δ Ώλαηνιηθή πφιε Κνληά ζε ηνχηε ηελ αγξνηηθή ηαβέξλα, ηεο ξνδαθηληάο νη αλζνί δείρλνπλ θακαξσηά ηηο θφθθηλεο γεηεηέο ηνπο ζην ηέινο ηνπ κνλνπαηηνχ νη ηηηέο θξεκνχλ ην ρλνχδη ηνπο νκίριε. ηελ πφιε αλ δελ είρα πάεη ηελ Ώλαηνιηθή γηα λα ηελ απνραηξεηίζσ ζα ‗ρα πεξάζεη ην κεγαιείν ηεο άλνημεο δίρσο λα ην θαηαιάβσ. Σζάν Μελγθ Φνπ
(κεηάθξαζε σθξάηεο θαξηζήο)
Δ πθάληξα Δ έβδνκε ζειήλε, θαη θαίεη ην θαινθαίξη. ιε ηε κέξα ε πθάληξα ζθχβεη ζηε δνπιεηά ηεο, ρσξίο λα ρηελίζεη θαλ η‘ άηαθηα καιιηά ηεο, κε ην ρέξη ζθνπγγίδεη ηνλ πνιχ ηδξψηα. Σα πνπιηά ηεο επνρήο θειαεδνχλε, αλζίδνπλ ηεο ξνδηάο ηα ινπινχδηα, κα ηνπο ήρνπο πψο λα ραξεί θαη ηα ρξψκαηα; θπκκέλε ζηνλ αξγαιεηφ, πθαίλεη, θη απηά ηα πθαληά ηεο ηα κεηαμσηά, λένπο θαη γέξνπο ληχλνπλ. Σε λχρηα, ε ιάκπα ηεο κε ηηο γαιάδηεο ιάκςεηο θσηάεη ηνλ αξγαιεηφ ηεο, ελψ νη γξχινη ηξίδνπλ ζην παξαζχξη ηεο κπξνζηά. Ση ζα θεξδίζεη κε ηφζν κφρζν; Σφζν κφλν, φζν νιφγπκλε γηα λα κε κείλεη. Μ‘ έλα ρσξηάηε παληξεκέλε, νιεκεξίο μεζεψλεηαη φιε ηε ρξνληά. Σζάν Μελγθ Φνπ (κεηάθξαζε Άξεο Αηθηαίνο)
[294]
O Σζε-Γηέ ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 5νπ κ. Υ αηψλα
Υσξίο ηίηιν Σν δεηιηλφ, πεξλψληαο ηελ ςειή κνπ πφξηα, κπφξεζα λα ζε ζαπκάζσ. ΐαξηά καιιηά γχξσ απφ σξαίν πξφζσπν, γέκηζε απ‘ η‘ άξσκά ζνπ ν δξφκνο. Σν άξσκα απηφ είλαη απφ ινπινχδηα, ζηξέθσ ην πξφζσπν θαη δελ ηνικψ λα ην πηζηέςσ. Μα ζηηο επρέο κνπ αληίζεηνο, ν νπξαλφο δελ είλαη, αθνχ κ‘ αθήλεη λα ζε βιέπσ. Βγψ είκαη ην πνιηθφ αζηέξη, πνπ ζέζε δελ αιιάδεη δηφινπ Ο αγαπεκέλνο κνπ είλαη ν ήιηνο Πξσί είλαη ζηελ αλαηνιή, ην βξάδπ είλαη ζηε δχζε. Ώπφςε ηξπθεξά ρσξίζακε Πφηε ζα μαλαληακσζνχκε; Δ ιάκπα θέγγεη πάλσ απφ ηελ αδεηαλή ζθαθηέξα Σνπ γπξηζκνχ ηε κέξα πνηνο κπνξεί λα πεη; Σζε Γηε (Che Ye) 5νο κ. Υ. αη. (κεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο)
[295]
Ζ πξηγθίπηζζα Σζηάλγθ έδεζε ηνλ 8ν κ. Υ. αηψλα. Έγξαςε πνηήκαηα.
Βπραξηζηίεο γηα ηα καξγαξηηάξηα ηνπ απηνθξάηνξα Ώπφ θαηξφ δε βάθσ ηα θξχδηα κνπ κε θχιιν θαλειιφδεληξνπ Έλα ηα δάθξπά κνπ κε ηα θθηαζίδηα ζεκαδεχνπλ ην κεηαμσηφ θφθθηλν θφξεκά κνπ. Μεο ζην παιάηη Σζ‘αλγθ Μελ, φιε κέξα ηψξα δε ζηνιίδνκαη. Πψο λα παξεγνξήζνπλ ηε κνλαμηά κνπ ηνχηα ηα καξγαξηηάξηα; Πξηγθίπηζζα Σζηαλγθ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[296]
Ο Σζνλγθ Σηλγθ-βελ (Chong Ting-wen) είλαη ζχγρξνλνο Κηλέδνο πνηεηήο (20φο αηψλαο)
Γέιην Σν παηδί κνπ γειά, ην γέιην ηνπ ηφζν πεξήθαλν, ειεχζεξν θαη γλήζην είλαη ην ίδην κε ηνπ παηέξα κνπ, ηνπ παππνχ ηνπ. Έηζη γεινχζε ν παηέξαο κνπ, έηζη γειά ην παηδί κνπ, κα εγψ δελ κπνξψ λα γειάζσ ζαλ θη απηνχο. Ώλάκεζα ζηα γέιηα ηεο πεξαζκέλεο γεληάο θαη ζ‘ απηήο πνπ έξρεηαη ην γέιην κνπ είλαη ππφθσθν θαη ζθνηεηλφ, ζαλ ην θαξάγγη αλάκεζα ζε δπν βνπλά. Ο θφζκνο κνπ, ε πξαγκαηηθφηεηα, ην ζήκεξα, ε επνρή κνπ ειάρηζηεο αθνξκέο πξνζθέξνπλ γηα γέιην Αελ κνηάδνπλ κήηε ζην παξειζφλ ηνπ παηέξα κήηε ζην κέιινλ ηνπ παηδηνχ. Βκπξφο ζηε κνίξα ην γέιην κνπ ςπρξφ, εκπξφο ηνλ ερζξφ, γεκάην κίζνο Βκπξφο ζη‘ αηέιεησηα δεηλά ηεο Ώζίαο, ην γέιην κνπ πηθξφ Σζνλγθ Σηλγθ-βελ (κεηάθξαζε: Ώκαιία Σζαθληά) [297]
Ο αξραίνο Κηλέδνο πνηεηήο Σζνπ Γνπάλ (340-278 π. Υ.) ππεξαζπίζηεθε ηελ επεκεξία ησλ θαηνίθσλ ηεο παηξίδαο ηνπ θαη απηφ πξνθάιεζε ηελ ερζξφηεηα ησλ απιηθψλ, πνπ ηνλ ζπθνθάληεζαλ κε απνηέιεζκα λα εμνξηζηεί, ηα πνηήκαηά ηνπ ήηαλ γεκάηα πφλν θαη ζιίςε.
Νφζηνο Γπξίδσ ηα κάηηα κνπ ζε Νφην θαη ΐνξξά Μα πφηε ζα γπξίζσ ζην ζπηηηθφ κνπ; Καη ησλ πνπιηψλ ηα ζκάξηα αθφκα μαλάξρνληαη πεηψληαο ζηηο θσιηέο ηνπο. Ώθφκα θη ε αιεπνχ πεζαίλεη ζηελ παηξηθή γσληά ηεο. Με δίθαζαλ ρσξίο λα θηαίσ θη εμφξηζηνο πιαληέκαη. Καη κέξα-λχρηα ε ζθέςε ηεο κνλαμηάο κε βαζαλίδεη! (Σζνπ Γνπάλ (4νο κ. Υ. αηψλαο) (κεηάθξαζε : σθξάηεο θαξηζήο)
[298]
Ο Σζνπ Σζελ Πάη ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 9νπ κ. Υ. αηψλα
Ο θαληδφρνηξνο αλ πξνρσξάεη, κνηάδεη κε πειφηα φιν θαξθίηζεο πνπ θηλείηαη, αλ ζηέθεηαη είλαη ζηξνγγπιφο ζαλ θάζηαλν. Μελ ηνλ πεξηθξνλείηε, αζήκαληνο δελ είλαη πνηνο ζα ηνικνχζε κε γξνζηά λα ηνλ ρηππήζεη; Σζνπ Σζελ Πάη (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[299]
Ο Φαλ Γηνπλ (451-503) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο
Ώθφηνπ θχξηε, έθπγεο Ώθφηνπ θχξηε, έθπγεο νη ηνχιηλεο θνπξηίλεο κνπ ζηελάδνπλ ζην θζηλνπσξηλφ αέξα. Οη ζθέςεηο κνπ γηα ζέλα κνηάδνπλ κε η‘ αλαξξηρεηηθά πνπ κεγαιψλνπλ θη απιψλνπλ δίρσο ηέινο Φαλ Γηνπλ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[300]
Ο Φνπ Υηνπάλ (Fu Hiuan), ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 4νπ κ. Υ. αηψλα
Πάλσ ζην κνηίβν «Σν δέληξν γηνπ ηζηαλγθ» Πφζν είλαη ζιηβεξφ λα ‗ζαη γπλαίθα. ζηε γε ηφζν αλππφιεπην ηίπνηα δελ είλαη. (Σ‘ αγφξηα ζηέθνληαη πιάη ζηελ πφξηα, ζα λένη ζενί απφ ηνλ νπξαλφ πεζκέλνη. Οη θαξδηέο ηνπο έηνηκεο είλαη λ‘ αςεθήζνπλ πνηάκηα θη άλεκν θαη ηελ ζθφλε ησλ δξφκσλ). ηαλ έλα θνξίηζη έξρεηαη ζηνλ θφζκν θαλείο δελ ραίξεηαη – άρξεζην είλαη βάξνο. Μεγαιψλεη κεο ζην ζθνηάδη ηνπ ζπηηηνχ ηεο, ληξέπεηαη, θνβάηαη κελ ηε δεη ν θφζκνο. Καλείο δελ θιαίεη φηαλ θεχγεη απ‘ ην ζπίηη λα παληξεπηεί – ζαλ ζχλλεθν κεηά απφ θαηαηγίδα. Κιείλεη ην θεθάιη, θιείλεη ην πξφζσπφ ηεο, ηα δφληηα πίζσ απφ ηα θφθθηλα ρείιε ηεο ζθίγγεη θη ‗ άπεηξεο θνξέο ππνθιίλεηαη θαη γνλαηίδεη ηαπεηλά, ηα έζηκα η‘ απζηεξά αθνινπζψληαο. Σα ρξφληα γνξγά θζείξνπλε ηελ νκνξθηά ηεο, ν ζχδπγφο ηεο πξνηηκά ηηο λέεο γπλαίθεο. Πξηλ, φπσο ην θνξκί θη ν ίζθηνο ηνπ ήζαλ. Σψξα μεκάθξπλαλ θαζψο ε αλαηνιή απ‘ ηελ δχζε. Φνπ Υηνπάλ, 4νο κ. Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
[301]
Βζχ θη εγψ Άιινηε, εζχ θη εγψ ήκαζηαλ θαζψο ην θνξκί θη ν ίζθηνο ηνπ άζπαζηα ελσκέλνη. Σψξα πηα είζαη γηα κέλα ζα ζχλλεθν πνπ χζηεξ‘ απφ ηελ λεξνπνληή δηαιχεηαη. Άιινηε, εζχ θη εγψ ήκαζηαλ θαζψο ν ήρνο θη ε ερψ ηνπ, αξκνληζκέλνη. Σψξα πηα είζαη γηα κέλα ην λεθξφ θχιιν πνπ απ‘ ην θιαδί πέθηεη. Άιινηε, εζχ θη εγψ ήκαζηαλ θαζψο ην ρξπζάθη θη ε πέηξα, δίρσο θειίδα ή ξαγάδα. Σψξα πηα είζαη γηα κέλα κηα παιηά ιάκςε, έλα ζβεζκέλν αζηέξη. Φνπ Υηνπάλ (Fu Hiuan), 4νο κ. Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Άξεο Αηθηαίνο)
[302]
Ο Υν Σζε Σζαλγθ (Ho Tche-Tchang, 7νο αηψλαο), ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο.
Βπηζηξνθή ζην ρσξηφ Έθπγα λένο πνιχ θαη γέξνληαο γπξίδσ. Σν ρσξηφ κνπ δελ άιιαμε‘ ηα δηθά κνπ καιιηά άζπξηζαλ κνλάρα. Σα παηδηά κνπ κε βιέπνπλ, δελ κ‘ αλαγλσξίδνπλ θη επγεληθά ξσηνχλ: Από πην κέξνο θύξηε, λα είζηε; Υν Σζε Σζαλγθ (κεηάθξαζε: Άξεο Αηθηαίνο)
[303]
Ζ Κπξία Υνπ (Madam Hu, 7νο αηψλαο) ήηαλ Κηλέδα πνηήηξηα
Σέινο ηνπ ζηνιηζκνχ Ο ζηνιηζκφο κνπ ηέιεησζε θη απηφ κε θάλεη πην δπζηπρηζκέλε λα νλεηξεχεζαη ηελ επηπρία, είλαη απφ κφλν ηνπ έλαο πφλνο. Οχηε θαλ λα δηαιέμσ δε κνπ δίλεηαη φζν ηεο ηηηάο ν αλζφο πνπ λα πεξηδηαβάδεη δσ θαη θεη κπνξεί, φηαλ έξρεηαη ε άλνημε. # εκάδη απφ άκαμα θαλέλα ζηελ απιή κνπ ην πξάζηλν ρνξηάξη κέζα ηεο ππθλφ θπηξψλεη, Ήρνο αδχλακνο απινχ θαη ηχκπαλνπ‘ γηα πνηάλ ε εχλνηα ηνπ απηνθξάηνξα; Κπξία Υνπ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[304]
Ζ Υνπάλ Σζηέλ-ηζνπ (1934-1952) ήηαλ Κηλέδα πνηήηξηα
Σν ινπινχδη ηεο ξνδαθηληάο Μνηάδεη σξαίν κε θφθθηλε βαθή, ιηθλίδεηαη ζηνλ αλνημηάηηθν αέξα κεζπζκέλν, γειαζηφ ζηα πξάζηλα λεξά. Ώληηπαζεί ηνλ πνηεηή πνπ θνξντδεχεη ηελ πηθξή ηνπ κνίξα ηαλ ζα πέζεη, ηα θιαδηά θαξπνχο δε ζα γεκίδνπλ.
*** Δ άξξσζηε Λίγν θαηξφ εμαζζελεκέλε θαη δελ πξφιαβα ηελ άλνημε Ώπ‘ ην θξεβάηη κνπ θνηηάδσ ζην θαζξέθηε κνπ θαη ηνλ ρξσκαηνηξίθηε πνπ ηα ζθέπαζε ε ζθφλε. Μεη‘ απφ ηελ βξνρή ηα δξνζεξά βνπλά είλαη ζα κηα δσγξαθηά Μ‘ απφςε ζην θηγθιίδσκά κνπ εγψ δελ είκαη αθνπκπηζκέλε. Υνπάλ Σζε-ηζηνπ (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαιηζάο)
[305]
02.09. Κνξέα O Κηκ Κνπάλγθ-ζνππ (Kim Kwang–sup) είλαη ζχγρξνλνο Κνξεάηεο πνηεηήο .
Σν απφβξαδν Ξερσξηζηφ ελ‘ αζηέξη κε βιέπεη απφ ςειά, θη αο βξίζθνκαη αλάκεζα ζε πιήζε. Μέζα απ‘ ηελ ηφζε ηελ θνζκνπιεκκχξα ζσξψ επάλσ ην μερσξηζηφ αζηέξη. Καζψο ην ζθφηνο ηεο λπρηηάο βαζαίλεη, η‘ αζηέξη ράλεηαη απ‘ ηε θσηνπιεκκχξα· ην ίδην, ράλνκαη θη εγψ κεο‘ ην ζθνηάδη. Βζχ θη εγψ, θαζέλαο απ‘ ηνπο δπν καο, αγάπε ληψζεη θινγεξή, ν έλαο γηα ηνλ άιινλ. Σί, ζ‘ απνγίλνπκε ηα δπν καο; Πνχ, ζε λα ζκίμνπκε θαη πάιη; ***
Ο Μχζνο Καζψο πεξηπιαληφκνπλα ζηνπο ιφθνπο ζηα ρσξάθηα κηα κέξα κειαγρνιηθή θάπνηνλ θαηξφ πην πξηλ, θηζάξαο Κνξεάηηθεο βξήθα κηα ρνξδή θαη ηελ θξέκαζα επζχο, ζ‘ έλα δεληξηνχ θιαδί. Σ‘ αγέξη η‘ αλνημηάηηθν ηέλησλε ηε ρνξδή αθήλνληαο λα αθνπζηεί ηξαγνχδη σο ηα νπξάληα θαη ζηα ρσξάθηα νιφγπξα λα δηαζθνξπηζηεί. Δ γε φιε ην ξνχθαγε ζα λα ‗ηαλε ςηράια. Κάζ‘ άλνημε απφ ηφηε πηα, ρξνληά – κε ηελ ρξνληά ζηεο γεο ηνλ θφξθν απιψλεηαη ζεξκή κηα επσδηά. Δ ριφε ληχλεη πξάζηλα ρσξάθηα θαη αγξνχο θαη ινχινπδα εμαίζηα, πξνβάιινπλ ηνπο αλζνχο. Κηκ Κνπάλγθ-ζνππ (κεηάθξ. Α. Μαηζνχθαο)
[306]
Ζ Κηκ Νακ-γην (Kim Nam-jo) είλαη ε ζεκαληηθφηεξε πνηήηξηα ηεο Κνξέαο. Γελλήζεθε ην 1927.
Ο κεζεκεξηαλφο χπλνο Δ κάλα παίξλεη έλα γιπθφ ππλάθν, θξαηψληαο, ηνπ θνηκηζκέλνπ ηεο κσξνχ, ην ρέξη. Μεζεκεξηάηηθν απνθάξσκα. Σν πξνζσπάθη ηνπ κσξνχ ηεο, ιάκπεη ζαλ ην νιφγηνκν θεγγάξη, πάλσ ζηε ιίκλε φπσο θπιά. Σα κάηηα ηνπ ηα ζηξνγγπιά, θιεηζηά ή αλνηρηά, θσηίδνπλ ην δσκάηην. Δ κπξσδηά απ ην δεζηφ ην δέξκα ηνπ κσξνχ κνηάδεη κ‘ έλα κπνπθέην ινπινπδάθηα, ή έλα θαιάζη ψξηκα θξνχηα· ε δξνζεξή κσξνπδίζηηθε επσδία. Μεηέξα θαη κσξφ, έρνπλ ζηελή επαθή αθφκε θαη ζηνλ χπλν λα ηελ απνθαιέζσ, κηα ερψ πνπ ηαμηδεχεη πάλσ ζε ρξπζαθέλην άξκα; ή αλνημηάηηθνπ αγεξηνχ θηιηά ζε πξάζηλα κπνπκπνχθηα; ηαλ ηα κάηηα ηνπ αλνίγεη ην κσξφ μππλά ηαπηφρξνλα θαη ε κεηέξα. ηαλ ρακνγειάεη ην κσξφ, Σεο κάλαο ε θαξδηά γεκίδεη ειηφθσο. Κηκ Νακ-γην (Μεηάθξαζε Α. Μαηζνχθαο)
[307]
Κηκ αθθάη είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Κηκ Ππνλγθ-γηνλγθ {Kim Pyong–yon (Kim Sakkat) (1807-63)}, πνηεηή απφ ηε Κνξέα.
Κφθθηλα πεχθα, ιεπθά πεχθα Κφθθηλα πεχθα, ιεπθά πεχθα, ειίζζνκαη αλάκεζα ζηα βξάρηα ν θφζκνο γέκεη απ‘ ην ζαχκα, ησλ βνπλψλ θαη ησλ πδάησλ. Κηκ αθθάη
Δ γηαγηά «Βδψ ε πνχδξα ε θαιή• θη αηζέξην έιαην θακέιηαο, έρσ!» ην παξαζχξη πιάη ε γηαγηά, ρηελίδεη η‘ άζπξα ηεο καιιηά, ρσξίο λ‘ απνθξηζεί ζηαιηά, νχηε ηελ πφξηα ηεο αλνίμεη. Κηκ αθθάη Μεηάθξαζε : Α. Μαηζνχθαο
[308]
Ο Κν Οπλ (Ko-Un) γελλήζεθε ην 1933 ζηελ Γθνπλζάλ ηεο Νφηηαο Κνξέαο. Δίλαη πνηεηήο, δνθηκηνγξάθνο, πεδνγξάθνο, θξηηηθφο θαη κεηαθξαζηήο
Ο θνινθπζαλζφο Βπί ηξηάληα ηξία ρξφληα σο πνηεηήο αλαινγίδνκαη πψο λα ‗λαη ε νκνξθηά. Κάζε ρξφλν, δελ δηζηάδσ λα δειψλσ: Δ νκνξθηά είλαη ζαλ απηφ ή είλαη ε πξνδνζία ηεο νκνξθηάο. Έςαμα ζαλ ηξειφο γηα δηάθνξεο εξκελείεο ηεο ζεσξίαο ηεο αηζζεηηθήο. Ώιιά ε νκνξθηά δελ ήηαλ μεθάζαξε ζηηο ζεσξίεο απηέο. Πήγαηλα γηα χπλν κε ην θσο αλακκέλν, κηαο θαη ε κέξεο ηνπ θφβνπ είραλ πεξάζεη! Ώπφ δσ θαη πέξα ζα απνθεχγσ απζηεξά θάζε νξηζκφ ηεο νκνξθηάο! Οη νξηζκνί καθξηά – καθξηά κνπ Λεο θαη ε νκνξθηά κπνξεί λα νξηζηεί! Μεο ηηο εβδνκάδεο ησλ θαινθαηξηλψλ βξνρψλ δελ άλζηζαλ ηα ινπινχδηα ζηελ θνινθχζα πνπ αλαξξηράηαη. Σψξα πνπ νη βξνρέο ηέιεησζαλ Άλζηζε θαη ην καθξνπιφ ινπινχδη ηεο θνινθπζηάο. Μέζα ηνπ κηα κέιηζζα ζηξηθνγπξίδεη θη απέμσ ζπγθηλεκέλνο είκαη εγψ. Ο θνινθπζαλζφο ζθχδεη γεκάηνο δσή Να ή αιεζηλή νκνξθηά! Κν Οπλ (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[309]
O Κνπ άλγθ (Ku Sang, 1919-2004), απφ ηελ ενχι, ζεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο Κνξέαο.
Δ Νηξνπή Μέζα απ‘ ηα θάγθεια, ην ζπξκαηέλην θξάρηε, ηνπ Γσνινγηθνχ ηνπ Κήπνπ ηεο Σζαλγθπφλγθ, ςάρλσ γηα λα ‘βξσ έλα δψν, πνπ λα αηζζάλεηαη ληξνπή. Γηα, πεο κνπ, θχξηε θχιαθα, δελ βξίζθεηο έλα κήλπκα ληξνπήο ζηελ θφθθηλε ηελ έδξα ηεο κατκνχο; Γηα δεο, ην πέικα ηεο αξθνχδαο πνπ γιείθεηαη αδηάθνπα, ηεο θψθηαο ηα κνπζηάθηα, ην ξάκθνο ηεο παπαγαιίλαο, έλαλ πξνάγγειν ληξνπήο δελ θαλεξψλνπλ; Ήξζα ζηνλ Γσνινγηθφ ηνλ Κήπν ςάρλνληαο λα ‘βξσ ηε ληξνπή πνπ απφ θαηξφ έρεη αηξνθήζεη, ζηνπο θάηνηθνπο απηήο ηεο πφιεο. Κνπ άλγθ (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[310]
O έν Σδεφλγθ-ηδνπ (Seo Jeong-ju, 1915-2000) ήηαλ πνηεηήο θαη θαζεγεηήο παλεπηζηεκίνπ. Θεσξείηαη ν θαιχηεξνο πνηεηήο ηεο λεφηεξεο ηζηνξίαο ηεο Κνξέαο θαη είρε πξνηαζεί πέληε θνξέο γηα ην βξαβείν Νφκπει ινγνηερλίαο.
Σν φλεηξν ηνπ κσξνχ η‘ φλεηξν ηνπ κσξνχ, ε πεηαινχδα απνκαθξχλζεθε πεηψληαο· κφλν ην θσο ηνπ ήιηνπ έκεηλε. αλ μχπλεζε απ‘ η‘ φλεηξν, γέιαζε βιέπνληαο ην ειηφθσο, ζην πάησκα λα εηζδχεη απφ ηνπ ράξηηλνπ παξάζπξνπ κηα ηξχπα. Να ην αγγίμεη επηζπκεί ζην κάγνπιφ ηνπ θαη λα ην ληψζεη ζην κηθξφ ηνπ ρέξη. αλ ην κσξφ αλ ήηαλ θη ε κεηέξα, απηφο ν θφζκνο ζά ‗ηαλ φκνξθνο, ζη‘ αιήζεηα. έν Σδεφλγθ-ηδνπ (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[311]
Ο Υνπάλγθ Σδη-νπ (Hwang Ji-u) γελλήζεθε ην 1952 ζηελ Κνξέα. Έρεη ζπνπδάζεη θηινζνθία θαη αηζζεηηθή. Δίλαη πνηεηήο, δξακαηηθφο ζπγγξαθέαο θαη γιχπηεο
Δ ζέα ηνπ ρηνληνχ Δ κέξα ραξάδεη· ην ρηφλη ζηακάηεζε. Ο θφζκνο πνπ πίζσ κνπ άθεζα, γεκάηνο φινο πφλν, θαιχπηεη‘ απφ η‘ άζπξν ζάβαλν. Δ αηψληα ρηνληζκέλε έθηαζε κνπ ιέεη: ν ζάλαηνο κπνξεί λα είλ‘ εμαγληζκφο· λα θηάλεηο σο ηα γεξαηεηά, αμία. Βίκαη έλαο επηδψλ· ηε καθξηά ζθηά κνπ, ζην ρηφλη επάλσ ηε θνξηψλσ. Υνπάλγθ Σδη-νπ (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[312]
Ο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο Σζφη Γεξλ-ρνλγθ (Choi Yearn–hong) γελλήζεθε ζηελ Κνξέα ην 1947. ήκεξα δεη ζην εάηι ησλ ΖΠΑ ην 1947.
Σν φλνκα Κνηηάδσ ην φλνκά κνπ, ζησπειά. ΐιέπσ ηνλ θχξε κνπ ζε λεαξή ειηθία, πνχ ‘ζειε ν γηνο ηνπ πνηεηήο λα γίλεη. πνηε γξάθσ έλα πνίεκα θαιφ, βιέπσ κπξνζηά κνπ ηνλ παηέξα δσληαλφ ηελ πφξηα κνπ λα κνπ ρηππάεη. Μπξνζηά ζηνλ θχξε κνπ απηφλ πνχ ‘ζειε σο επηηχκβην: «Παηέξαο ήκνπλ, Πνηεηή», ληψζσ ληξνπή αθφκε. Σζφη Γεξλ-ρνλγθ (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[313]
Ο Σζν Μπηνπγθ-Υνπά (Cho Byung–Hwa, 1921–2003), ήηαλ πνηεηήο, θξηηηθφο θαη δνθηκηνγξάθνο απφ ηελ Κνξέα.
Σν θνρχιη Σν θνρχιη είλαη κφλν πιάη ζηε ζάιαζζα. αλ ληψζεη απεγλσζκέλν κε κάηαηεο ειπίδεο, ην θνρχιη θξπθά λνζηαιγεί ην βπζφ. Καζψο νη επνρέο παξέξρνληαη, ηα φλεηξα ηνπ θνρπιηνχ ζθιεξαίλνπλ απφ ηελ αξκχξα. Πάλσ ζηελ παξαιία, ην θνρχιη είλαη κφλν φιε ηε κέξα, φιε ηε λχρηα. Σζν Μπηνπγθ-Υνπά (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[314]
Ο Υνπάλγθ Σνλγθ-γθηνπ (Hwang Tong-gyu) γελλήζεθε ην 1938 ζηελ ενχι. Δίλαη Κνξεάηεο πνηεηήο θαη θξηηηθφο
Σαθή ηνπ αλέκνπ Αηπιά ππνθιίλνκαη κπξνζηά ζηνπ θίινπ ηελ εηθφλα· ε εηθφλα, κνπ ρακνγειά. Αελ έρεη αιιάμεη ηίπνηα, κνπ ιέεη, απιά κηα αλαδηάηαμε ζηα άηνκα ηνπ ζψκαηνο. ια έρνπλ κείλεη φπσο πξηλ, κνπ ιέεη. Ο ήρνο ηεο βξνρήο έμσ απ‘ ην λεθξνζάιακν, πιάη νη πελζνχληεο πίλνπλε θαη παίδνπλε ραξηηά, ζέξλνληαο ηηο παληφθιεο ηνπο ζηνλ θακπηλέ σο πάλε. Υνπάλγθ Σνλγθ-γθηνπ (κεηάθξαζε: Αεκ. Μνπδάθεο)
[315]
Ο Υαλ Γηνλγθ-νπλ (Han Yong-un, 1879-1944) ππήξμε έλαο απφ ηνπο πην δεκνθηιείο πνηεηέο ηεο Κνξέαο.
Τπαθνή Λέλε πνιινί πσο ηελ ειεπζεξία αγαπνχλ, κα εγψ αγαπάσ ηελ ππαθνή. Παξ‘ φηη μέξσ ηί είλαη ειεπζεξία, απηφ πνπ ζέισ κφλν είλαη λα ζε ππαθνχσ. Δ πξφζπκε ππαθνή είλαη γιπθχηεξε απ‘ ηελ απιή ειεπζεξία. Ώπηφ είλ‘ ε επδαηκνλία κνπ. Ώιι‘ αλ κνπ πεηο λα ππαθνχζσ θάπνηνλ άιινλ, απηφ πνηέ δελ ζα κπνξέζσ λα ην θάλσ. Γηαηί αλ ππαθνχσ θάπνηνλ άιινλ, δελ ζα κπνξψ λα ππαθνχσ εζέλα. Υαλ Γηνλγθ-νπλ
Απλαηφηεηεο επηινγήο Έια αγάπε κνπ! Έια, ή θχγε νξηζηηθά. Ώπηφ ην πηζσγχξηζκα ζαλ έρεηο, ήδε, θχγεη· απηή ζνπ ε επηζηξνθή ζαλ έρεηο ήδε απέιζεη, ζπλζιίβνπλε ηε δφιηα κνπ θαξδηά, ρσξίο λα κ‘ απνηειεηψλνπλ. Ώγάπε κνπ, αλ πξέπεη λα κε ςέμεηο, θάλην κε δπλαηή θσλή. Με κε καιψλεηο ζησπεξά. Δ ζησπεξή κνξθή ζνπ βειφλα, ρψλεη, παγεξή ζηελ άκνηξε θαξδηά κνπ. Ώγάπε κνπ, αλ δελ ζθνπεχεηο λα κε δεηο θαηάκαηα, γχξλα ηελ πιάηε, θιείζε ηα κάηηα. Με κε θνηηάο κε ηε ινμή απηή καηηά. Σν δψξν ηεο ινμήο καηηά ζνπ, αγθάζη είλαη ηπιηγκέλν, κέζα ζην ξνχρν ηεο αγάπεο. Υαλ Γηνλγθ-νπλ (Μεηάθξαζε : Α. Μαηζνχθαο)
[316]
02.10. Λίβαλνο Ο Υαιίι Γθηκπξάλ (Khalil Gibran) γελλήζεθε ζην Λίβαλν ην 1883 θαη πέζαλε ζηηο ΖΠΑ ην 1931. Τπήξμε θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο, δσγξάθνο θαη πνηεηήο.
Πφλνο Καη κηα γπλαίθα κίιεζε θαη είπε, Μίιεζέ καο γηα ηνλ Πφλν. Καη θείλνο απνθξίζεθε: Ο πφλνο ζαο είλαη ην ζπάζηκν ηνπ νζηξάθνπ πνπ πεξηθιείεη ηε γλψζε ζαο. πσο ην ηζφθιη ηνπ θαξπνχ πξέπεη λα ζπάζεη, γηα λα βγεη ε θαξδηά ηνπ ζην θσο ηνπ ήιηνπ, έηζη θη εζείο πξέπεη λα γλσξίζεηε ηνλ πφλν. Κη αλ κπνξνχζαηε λα θξαηάηε ζηελ θαξδηά ζαο ην ζαπκαζκφ γηα ηα θαζεκεξηλά ζαχκαηα ηεο δσήο ζαο. Ο πφλνο δε ζα ζαο θαηλφηαλ ιηγφηεξν ζαπκαζηφο απφ ηε ραξά ζαο. Καη ζα δερφζαζηε ηηο επνρέο ηεο θαξδηάο ζαο, φπσο δέρεζηε απφ πάληα ηηο επνρέο πνπ πεξλνχλ πάλσ απφ ηα ρσξάθηα ζαο. Καη ζα παξαηεξνχζαηε κε εξεκία ηνπο ρεηκψλεο ηεο ζιίςεο ζαο. Πνιινχο απφ ηνπο πφλνπο ζαο ηνπο δηαιέγεηε κνλάρνη. Βίλαη ην πηθξφ θάξκαθν πνπ κ' απηφ ν γηαηξφο πνπ είλαη κέζα ζαο ζεξαπεχεη ηνλ άξξσζην εαπηφ ζαο. Γη' απηφ, λα εκπηζηεχεζηε ην γηαηξφ, θαη λα πίλεηε ην θάξκαθφ ηνπ, ζησπειά θαη ήξεκα. Γηαηί ην ρέξη ηνπ, αλ θαη βαξχ θαη ζθιεξφ, νδεγείηαη απφ ην ηξπθεξφ ρέξη ηνπ Ώφξαηνπ, Καη ε θνχπα πνπ ζαο δίλεη, κ' φιν πνπ θαίεη ηα ρείιε ζαο, είλαη θηηαγκέλε απφ ηνλ πειφ πνπ ν κεγάινο Ώγγεηνπιάζηεο κνχζθεςε κε ηα δηθά ηνπ άγηα δάθξπα. Υαιίι Γθηκπξάλ
[317]
Να ιππάζηε ην έζλνο… Φίινη κνπ θαη ζπλνδνηπφξνη κνπ, λα ιππάζηε ην έζλνο πνπ είλαη γεκάην πίζηε θη άδεην απφ ζξεζθεία. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ νλνκάδεη ην βίαην άλζξσπν ήξσα, θαη βιέπεη ην ιακπξνθνξεκέλν θαηαθηεηή γελλαηφδσξν. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ πεξηθξνλεί ην πάζνο ζη' φλεηξφ ηνπ, θη σζηφζν γίλεηαη ζθιάβνο ηνπ ζηνλ μχπλην ηνπ. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ δελ πςψλεη ηε θσλή ηνπ παξά κφλν ζα βξίζθεηαη ζε θεδεία. δελ πεξεθαλεχεηαη παξά κνλάρα ζα βξίζθεηαη κέζα ζη' αξραία κλεκεία ηνπ, θαη δελ μεζεθψλεηαη παξά κνλάρα φηαλ ν ιαηκφο ηνπ βξίζθεηαη αλάκεζα ζην ζπαζί θαη ζηελ πέηξα. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ ν θπβεξλήηεο ηνπ είλαη αιεπνχ, ν θηιφζνθφο ηνπ ηαρπδαθηπινπξγφο, θαη ε ηέρλε ηνπ, ηέρλε κπαιψκαηνο θαη κηκηθήο. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ ππνδέρεηαη ηνλ θαηλνχξγην θπβεξλήηε ηνπ κε ζαιπίζκαηα θαη ηνλ απνραηξεηά κε γηνπραΎζκαηα, γηα λα θαισζνξίζεη θαη πάιη θάπνηνλ άιιν κε ζαιπίζκαηα. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ νη ζνθνί ηνπ είλαη βνπβνί απφ ηα ρξφληα θαη πνπ νη δπλαηνί ηνπ άληξεο αθφκα ζηελ θνχληα. Να ιππάζηε ην έζλνο πνπ είλαη ρσξηζκέλν ζε θνκκάηηα, θαη πνπ θάζε θνκκάηη ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ έλα έζλνο. Υαιίι Γθηκπξάλ
[318]
Ζ Γηνπκάλα Υαληάλη (Jumana Haddad) γελλήζεθε ην 1970 ζην Λίβαλν. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο, κεηαθξάζηξηα θαη πνηήηξηα.
ηηο εθηά γπλαίθεο πνπ δνχλε κέζα κνπ Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ε ζεά ηεο δηπιήο λχρηαο, πνπ επηζηξέθεη απφ ηελ εμνξία. Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ε γπλαίθα κνίξα. Καλέλα αξζεληθφ δελ δηαθεχγεη απφ ηελ ηχρε κνπ θαη θαλέλα αξζεληθφ δελ ζέιεη λα δξαπεηεχζεη. Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ηα δπν θεγγάξηα. Σν καχξν ζπκπιεξψλεη ην άζπξν, γηαηί ε αγλφηεηά κνπ είλαη ν ζπηλζήξαο ηεο θξαηπάιεο, θαη ε εγθξάηεηά κνπ, ε απαξρή γηα φηη δπλαηφ. Βίκαη ε γπλαίθαπαξάδεηζνο, πνπ δηψρηεθε απφ ηνλ παξάδεηζν, ε πηψζεπαξάδεηζνο. ………………………………………………………………….. Βγψ είκαη ε Λίιεζ κε ηα άζπξα ζηήζε. Ώθαηακάρεηα είλαη ηα ζέιγεηξά κνπ γηαηί ηα καιιηά κνπ καθξηά θαη καχξα θαη βνπηεγκέλα ζην κέιη ηα κάηηα κνπ. Ο ζξχινο ιέεη, φηη θηηάρηεθα απφ ην ρψκα γηα λα γίλσ ε πξψηε γπλαίθα ηνπ Ώδάκ, αιιά δελ ππνηάρηεθα. Βγψ είκαη ε Λίιεζ, πνπ γχξηζα απφ ηε θπιαθή ηεο άζπξεο ιεζκνληάο, ιηνληαξίλα ηνπ αθέληε θαη ζεά ησλ δπν θεγγαξηψλ. Μαδεχσ ζ‘ έλα θχπειιν – αγγείν, φηη δελ κπνξεί λα καδεπηεί θαη ην πίλσ θαζψο είκαη θαη ε ηέξεηα θαη ν λαφο. Αελ αθήλσ ζηαγφλα γηα θαλέλαλ, απφ θφβν, κε λνκίζνπλ πσο ρφξηαζα. πλνπζηάδνκαη θαη αλαπαξάγνκαη γηα λα θηηαρηεί ε γεληά κνπ, ζάξθα απφ ηε ζάξθα κνπ, θαη ηφηε ζθνηψλσ ηνπο εξαζηέο κνπ, γηα λα αλνίμεη ν δξφκνο γη‘ απηνχο πνπ δελ κε γλψξηζαλ αθφκε. Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ε γπλαίθα – δάζνο. Αελ γλψξηζα ηελ ειπηδνθφξα αλακνλή αιιά ζπλάληεζα ιηνληάξηα θαη αιεζηλά θηήλε. Γνληκνπνηψ φια ηα εμαξηήκαηα ηνπ ζψκαηφο κνπ γηα λα πθαλζεί ην παξακχζη. Σξψσ ην ζψκα κνπ γηα λα απνθχγσ ηελ πείλα, πίλσ ην λεξφ κνπ γηα λα κε δηςάζσ. Οη κπνχθιεο κνπ είλαη καθξηέο γηα ην ρεηκψλα θαη νη βαιίηζεο κνπ ρσξίο πάην. Σίπνηα δελ ζβήλεη ηηο επηζπκίεο θαη ηίπνηα δελ ηηο ηθαλνπνηεί, θαη επηζηξέθσ λα γίλσ ε ιηνληαξίλα ηεο ρακέλεο γεο. [319]
……………………………………………………………… Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ε μεινγηάζηξα ιενληαξίλα. Σν ρέξη θάζε αλχπαληξεο, ην παξάζπξν θάζε παξζέλαο. Ο άγγεινο ηεο πηψζεο θαη ε ζπλείδεζή ηνπ ειαθξνχ χπλνπ. Κφξε ηεο Ααιηδά, ηεο Μαξίαο Μαγδαιελήο θαη ησλ επηά λεξατδψλ. Ώπφ ηε ιαγλεία κνπ, βνπλά αλαδχνληαη θαη πνηάκηα μεθηλνχλ. Γπξλάσ λα πιεγψζσ κε ηα λεξά κνπ ην πέπιν ηεο αξεηήο θαη λα ηξίςσ κε ηελ αινηθή ηεο ακαξηίαο ηηο πιεγέο ηεο ζηέξεζεο. ………………………………………………. Βγψ είκαη ε Λίιεζ, ην κπζηηθφ ησλ επίκνλσλ ρεξηψλ. Ώλνίγσ ην δξφκν, μεζθεπάδσ φλεηξα θαη μεγπκλψλσ ηηο πφιεηο ηνπ αλδξηζκνχ γηα ηνλ θαηαθιπζκφ κνπ. Αελ ζπγθεληξψλσ ζηε θηβσηφ κνπ ηα δπν δείγκαηα απφ θάζε είδνο, αιιά γίλνκαη θαη απφ ηα δπν, ψζηε ην θχιν λα θαζαξίζεη απφ θάζε αξεηή. Βγψ, ν ζηίρνο ηνπ κήινπ. ΐηβιία γξάθηεθαλ γηα κέλα, έζησ θαη αλ δε κε δηάβαζεο. Βίκαη ν αζπγθξάηεηνο πφζνο, ε απνζηάηεο ζχδπγνο, ε ηθαλνπνίεζε ηεο ιαγλείαο πνπ θέξλεη ηε κεγάιε θαηαζηξνθή. Σν πνπθάκηζν κνπ, παξάζπξν ζηελ ηξέια. πνηνο θαη αλ κε αθνχεη, αμίδεη λα πεζάλεη, φπνηνο θαη δελ κε αθνχεη, ζα ζθνησζεί απφ ηηο ίδηεο ηνπ ηηο ηχςεηο. Γηνπκάλα Υαληάλη Μεηάθξαζε : Αεκνζζέλεο Ώγξαθηψηεο
[320]
02.11. Μαιαηζία ακάλ αΐλη (Samad Said) είλαη ην ινγνηερληθφ ςεπδψλπκν ηνπ Μαιαηζηαλνχ ζπγγξαθέα θαη πνηεηή Abdul Samad bin Mohamed Said. Ο αΐλη γελλήζεθε ην 1935 θαη ζεσξείηαη ν ζεκαληηθφηεξνο πνηεηήο ηεο Μαιαηζίαο.
Σν λεθξφ θνξάθη Βίδε έλα λεθξφ θνξάθη ζε έλα απιάθη θνληά ζην ηαρπδξνκείν. Βίδε έλα γέξν πνπ βαξηαλάζαηλε ιαραληαζκέλνο θαη έλα κσξφ πνπ κεηά βίαο κπνξνχζε λ‘ αλαζάλεη . Πξσηλφ ζε κηα ε ζπλσζηηζκέλε θιηληθή. Γηαηί απηή ε ηφζν πινχζηα γε πξέπεη λα ηα αλέρεηαη απηά; Θέισ θαζαξφ αέξα γηα ηα εγγφληα κνπ. Θέισ νη θαηαξακέλνη θη αλφεηνη λ‘ αθήζνπλ κφλν ηνπ ην δάζνο. Θέισ ηα δέληξα λα κεγαιψλνπλ, ηα πνηάκηα λα θπινχλ ειεχζεξα, θαη ε γε λα θαιχπηεηαη κε ρνξηάξη. Ώζε ηνπο πνιηηηθνχο λα ζρεδηάδνπλ ηνπο ηξφπνπο γηα λα κπνξνχκε λα δνχκε κε αμηνπξέπεηα, ηψξα θαη πάληα. ακάλ αΎλη (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά . .)
[321]
02.12. Μεζνπνηακία (Αθθάδεο, Αζζχξηνη, Βαβπιψληνη, νπκέξηνη, Υηηηίηεο) Σν παιαηφηεξν γλσζηφ γξαπηφ πνηεηηθφ θείκελν ηεο αλζξψπηλεο ηζηνξίαο είλαη ην Έπνο ηνπ Γθηγθαικέο, ή – ζην πην ειιεληθφ – ην Έπνο ηνπ Γηγαικέο. Γξάθηεθε ζηε ζνπκεξηαθή γιψζζα πεξίπνπ ην 2000 π. Υ., θαη απνηειείηαη απφ 3.000 ζηίρνπο. Δθδνρέο ηνπ γξάθηεθαλ θαη ζηελ αθθαδηθή θαη ρηηηηηηθή γιψζζα. Δίλαη γξακκέλν ζε ζθελνεηδή γξαθή πάλσ ζε δψδεθα πήιηλεο πιάθεο πνπ βξέζεθαλ ζηα εξείπηα ηεο βηβιηνζήθεο ηνπ βαζηιηά ηεο Αζζπξίαο Αζζοςπμπανιμπάλ (γλσζηνχ ζηελ αξραία Διιάδα σο απδανάπαλος) ζηε αζζπξηαθή πξσηεχνπζα Νηλεπή. Σν έπνο αλαθέξεηαη ζηνλ Γθηιγθακέο, - πηζαλψο - ππαξθηφ βαζηιηά ηεο ζνπκεξηαθήο πφιεο Οπξνχθ πνπ έδεζε ηνλ 26o ή 27o αηψλα π. Υ. Ζ ηζηνξία (φπσο αλαγξάθεηαη ζηελ αθθαδηθή εθδνρή) απφ ηνλ εμνξθηζηή-ηεξέα ηλ-Λίθε-νπλλίλλη, είλαη κε ιίγα ιφγηα: ηαλ πέζαλε ν θίινο ηνπ Βλθηληνχ, ν Γθηγθαικέο απνθάζηζε λα βξεη ην κπζηηθφ ηεο αζαλαζίαο. Μεηά απφ πεξηπέηεηεο ζπλάληεζε ηνλ Οπη-Ναπηζηίκ, ν νπνίνο ηνλ θαηξφ ηνπ θαηαθιπζκνχ, είρε θαηαζθεπάζεη έλα πισηφ κέζν πνπ ηνλ βνήζεζε λα ζσζεί απηφο θαη ε νηθνγέλεηά ηνπ. Ο Οπη-Ναπηζηίκ ήμεξε πνχ βξηζθφηαλ ην καγηθφ θπηφ, ην νπνίν έθαλε αζάλαην φπνηνλ ην έηξσγε. Ο Γθηιγθακέο βξήθε ηειηθά ην θπηφ, αιιά έλα θίδη πξφιαβε θαη ηνπ ην έθιεςε θαη ηειηθά έκεηλε ζλεηφο. Σν ζπκπέξαζκα είλαη φηη νη άλζξσπνη απνθηνχλ ηελ αζαλαζία κε ηα δεκηνπξγήκαηα ηνπ πνιηηηζκνχ ηνπο, πνπ κέλνπλ αζάλαηα ζηελ ηζηνξία θαη ζηηο κλήκεο ησλ επφκελσλ γελεψλ Απφ απηφλ ηνλ βαβπισληαθφ κχζν πξνέξρεηαη ν εβξατθφο κχζνο ηνπ Καηακλςζμού ηος Νώε θαζψο θαη ν ειιεληθφο ηνπ Καηακλςζμού ηος Γεςκαλίυνα.
[322]
Σο έπος ηοσ Γκιγκαλμές Ώθνχζηε κε νη κεγάινη ηεο Οπξνχθ. ζξελψ ηνλ Βλθηληνχ, ην θίιν κνπ, βαξηά ζηελάδσ ζα γπλαίθα πνπ ζξελεί, θιαίσ ηνλ αδειθφ κνπ. Β! Βλθηληνχ, η' αγξηνγάηδνπξν θη ε γαδέια πνπ ζηάζεθαλ παηέξαο ζνπ γηα κέλα θαη ηα ηεηξάπνδα πνπ βφζθαγαλ καδί ζνπ ζξελνχλ γηα ζέλα. Σνπ θάκπνπ θαη ησλ ιηβαδηψλ η' αγξίκηα, νη δξφκνη κεο ζη' αγαπεκέλν ζνπ θεδξφδαζν λχρηα θαη κέξα κνπξκνπξίδνπλ. Καη ν κεγάινο ηεο ηεηρφθιεηζηεο Οπξνχθ ζξελεί γηα ζέλα ην δάρηπιν ηεο επινγίαο ηεληψλεηαη ζε ζξήλν. Βλθηληνχ, αδειθέ κνπ, ηζεθνχξη ήζνπλ ζηα πιεπξά κνπ θη ε δχλακή κνπ, ην μίθνο πνπ ‗ζεξλα ζηε δσή κνπ θη ε αζπίδα πνπ ‗κπαηλε κπξνζηά κνπ θαληαρηεξφ κνπ έλδπκα, ην ιακπξφ ζηνιίδη. Άθνπζε, γχξσ φιε ε ρψξα αληερεί ζα κηα κεηέξα πνπ ζξελεί. Σα κνλνπάηηα πνπ δηαβήθακε καδί, ζξελνχλ, θη ν πάλζεξαο, θη ν ηίγξεο θαη η΄ αγξίκηα πνπ θπλεγήζακε καδί θαη ην ιηνληάξη, ην ειάθη, ε ιενπάξδαιε, ν αίγαγξνο, ν ηαχξνο θη ε ειαθίλα. Καη ην βνπλφ πνπ ην πνηίζακε θαη ζθάμακε ην θχιαθά ηνπ ζξελεί γηα ζέλα. ………………………. Κη φινη ηεο Βξηληνχ νη άλζξσπνη ζξελνχλ γηα ζέλα Βλθηληνχ. Κη νη ζεξηζηέο θη νη δεπγνιάηεο πνπ θνπβαινχζαλε θαξπφ, ηψξα γηα ζέλαλε ζξελνχλ. Κη ε πφξλε πνπ κε ιάδη επσδηαζηφ ζε άιεηςε, θιαίεη πηθξά γηα ζέλα ηψξα. Σνπ παιαηηνχ νη γπλαίθεο πνπ ηε ζχδπγν ζνπ ‘θεξλαλ κε ηεο δηθήο ζνπ εθινγήο ην δαρηπιίδη, θιαίλε πηθξά γηα ζέλα ηψξα. Κη νη ληνη πνπ ζηάζεθαλ αδέξθηα ζνπ, ζα λάζαλε γπλαίθεο, [323]
αθνχξεπηα αθήζαλε ζε πέλζνο ηα καιιηά ηνπο. Σχρε θαθή κε έρεη θαηαζηξέςεη. Μηθξέ κνπ αδειθέ, Βλθηληνχ, αγαπεκέλε θίιε, γηαηί ν χπλνο ηνχηνο ζε θξαηεί; Υάζεθεο κεο ζηελ εξεκηά θαη δελ κπνξείο λ‘ αθνχζεηο. ……………………………………………………………. Δ ακαξηία ηνλ ακαξησιφ ζα πξέπεη λα βαξαίλεη θαη ε παξαλνκία ηνλ παξάλνκν Σηκψξεζέ ηνλ ιίγν φηαλ παξαζηξαηεί Με γίλεζαη ζθιεξφο θαη κελ ηνλ αθαλίδεηο. Μπνξνχζε ην ιηνληάξη λα θαηάζηξεθε ηνλ άλζξσπν θαη ζα ‗ηαλ πξνηηκφηεξν απ' ηνλ θαηαθιπζκφ. Μπνξνχζε ν ιχθνο λα θαηάζηξεθε ηνλ άλζξσπν θαη ζα ‗ηαλ πξνηηκφηεξν απ' ηνλ θαηαθιπζκφ. Μπνξνχζε ε πείλα λα αθάληδε ηνλ θφζκν θαη ζα ‗ηαλ πξνηηκφηεξε απ' ηνλ θαηαθιπζκφ. Μπνξνχζε έλαο ινηκφο λ' αθάληδε ηνλ άλζξσπν θαη ζα ‗ηαλ πξνηηκφηεξνο απ' ηνλ θαηαθιπζκφ. …………………………………………………………… Ο βαζηιηάο ηεληψζεθε θαηάρακα θαη δελ ζα μαλαζεθσζεί. Ο θχξηνο ηεο Κνπιάκπ δελ πξφθεηηαη λα μαλαζεθσζεί. Πέξαζε πάλσ απφ ην θαθφ θαη πηα δελ ζα γπξίζεη. Παξ' φιν πνπ ζηα ρέξηα ήηαλ δπλαηφο δελ ζα μαλαγπξίζεη. Ήηαλ ζνθφο, επράξηζηνο ζηελ φςε θαη πηα δελ ζα μαλαγπξίζεη. Σξάβεμε πέξα ζην βνπλφ θαη πηα δελ ζα μαλαγπξίζεη. ηεο κνίξαο ην θξεβάηη μάπισζε θαη δελ ζα μαλαζεθσζεί. Ώπ' ην πνιχρξσκν ην ζηξψκα δελ πξφθεηηαη λα μαλαζεθσζεί.
[324]
Οη ηειεπηαίνη ζηίρνη ηνπ έπνπο Κη είλαη ε αγαπεκέλε ηνπ γπλαίθα, ν γηνο ηνπ, ε αγαπεκέλε ηνπ παιιαθίδα, νη κνπζηθνί ηνπ, νη παιηάηζνη ηνπ θαη φιν ην ζπηηηθφ ηνπ, νη ππεξέηεο ηνπ, νη επηζηάηεο ηνπ θαη φινη φζνη δνχζαλ ζην παιάηη, δπγίδαλε ηηο πξνζθνξέο ηνπο γηα ηνλ Γθηιγθακέο, ην γην ηεο Νηλζνχλ, ηελ θαξδηά ηεο Οπξνχθ. Γπγίδαλε ηηο πξνζθνξέο ηνπο γηα ηελ Βξεζθηγθάι, ηε βαζίιηζζα ηνπ ζαλάηνπ θαη γηα φινπο ηνπο ζενχο ηνπ Κάησ Κφζκνπ. Καη δχγηδαλ ηηο πξνζθνξέο γηα ην Ναηκάξ, πνπ είλαη ε κνίξα. Φσκί γηα ην Νέηη, ην θχιαθα ηεο Πχιεο, ςσκί γηα ην Νηλδηδίληα, ην θηδνζεφ, ηνλ θχξην ηνπ θέληξνπ ηεο Γσήο. Σν ίδην θαη γηα ηνλ λεαξφ ηζνπάλε, γηα ηελ Βλθί θαη ηελ Νηλθί, γηα ηνλ Νηηληνπθνχγθα θαη ηνλ Βληνπθνχγθα, γηα ηνλ Βλκνχι θαη ηνλ Νηλκνχι, γηα φινπο ηνπο πξνγνληθνχο ζενχο πνπ είλαη ζπγγελείο ηνπ Βλιίι. Έλα ζπκπφζην γηα ην νπιπαί, ην Θεφ ησλ πκπνζίσλ. Γηα ην ακνπθάλ, ην ζεφ ησλ θνπαδηψλ, γηα ηε κεηέξα Νηλρνπξζάγθ θαη γηα ηνπο ζενχο ηεο δεκηνπξγίαο ζην ρψξν ηεο δεκηνπξγίαο. Γηα θείλνπο πνπ θαηνηθνχλ ζηνλ νπξαλφ, ηεξείο θαη ηέξεηεο, δπγίδνπλε ηηο πξνζθνξέο γηα ην λεθξφ. Ο Γθηιγθακέο, ν γηνο ηεο Νηλζνχλ, ηνπνζεηήζεθε ζηνλ ηάθν. ην ρψξν ησλ πξνζθνξψλ δπγίδνπλε ην ςσκί ηεο πξνζθνξάο. ην ρψξν ηεο ζπνλδήο ρχλνπλ ην θξαζί. Κείλεο ηηο εκέξεο ν άξρνληαο Γθηιγθακέο αλαρψξεζε, ν γηνο ηεο Νηλζνχλ, ν βαζηιηάο, ν απαξάκηιινο, πνπ φκνηφ ηνπ δελ ζηάζεθε άλζξσπνο θαη πνπ δελ μέραζε ηνλ Βλιίι, ηνλ θχξηφ ηνπ. Ώ! Γθηιγθακέο, άξρνληα ηεο Κνπιάκπ, κεγάιε είλαη ε δόμα ζνπ. ηλ-Λίθε-νπλλίλλη
[325]
Έλα αθφκα πνίεκα ηεο Μεζνπνηακίαο (αζζπξνβαβπισληαθφ) είλαη ην Έπνο ηνπ Άηξα-ράζηο ή Αηξακράζηο (ζεκαίλεη ππέξζνθνο) – γξακκέλν ηνλ 16ν π. Υ. αηψλα ζηελ αθθαδηθή γιψζζα (κε ζθελνεηδή γξαθή), ηελ γιψζζα ησλ Βαβπισλίσλ. Σν έπνο βξέζεθε επίζεο ζηε βηβιηνζήθε ηνπ βαζηιηά ηεο Αζζπξίαο Αζζνπξκπαληκπάι. Αζρνιείηαη κε ηνλ κχζν ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ αλζξψπνπ, κε ηελ επαλάζηαζε ησλ θαηψηεξσλ ζεψλ θαη κε ηνλ κχζν ηνπ θαηαθιπζκνχ (θαηαζθεπή θηβσηνχ, κεγάινο θαηαθιπζκφο, ζσηεξία κφλν φζσλ θιείζηεθαλ ζηελ θηβσηφ). Αλαθέξεηαη ζε έλα ππαξθηφ Βαβπιψλην βαζηιηά, ηνλ Αμνι-ζανηούκα, ν νπνίνο παξνπζηάδεη πνιιέο νκνηφηεηεο κε ηνλ Δβξαίν Νψε ηεο Βίβινπ θαη ηνλ Έιιελα Πξνκεζέα, παηέξα ηνπ Γεπθαιίσλα, ηεο ειιεληθήο κπζνινγίαο. Απνζπάζκαηα απφ ην Έπνο ηνπ Άηξα-ράζηο
Σα παξάπνλα ησλ θαηψηεξσλ ζεψλ ηαλ νη ζενί ήηαλ άλζξσπνη, ήηαλ ππνρξεσκέλνη λα εξγάδνληαη, έθαλαλ αγγαξείεο. Ήηαλ πξάγκαηη κεγάιε ε αγγαξεία ησλ ζεψλ, ε ππνρξεσηηθή εξγαζία ήηαλ βαξηά, ε κηδέξηα πάξα πνιιή Οη εθηά κεγάινη ζενί Ώλλνχλα είραλ ηελ επζχλε ησλ θαηψηεξσλ ζεψλ Ίηδηηδη πνπ δνχιεπαλ ππνρξεσηηθά. Δ δεκηνπξγία ηνπ αλζξψπνπ Σελ πξψηε, ηελ έβδνκε θαη ηελ δέθαηε πέκπηε κέξα ηνπ κήλα έθαλε ινπηξά εμαγληζκνχ ……. Ο Νηξηνχ αλαθάηεςε πειφ κε ηε ζάξθα θαη ην αίκα ηνπ θη έηζη ν ζεφο θη ν άλζξσπνο αλακείρζεθαλ ζηνλ πειφ. Σνλ ππφινηπν ρξφλν αθνχγνληαλ κφλν ηα ηχκπαλα. Ώπφ ε ζάξθα ηνπ ζενχ, παξέκεηλε ην πλεχκα κφλν. (Δ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ . .)
[326]
ηελ πεξηνρή Νηπνχξ ηεο αξραίαο νπκεξίαο (δειαδή ζην ζεκεξηλφ Ηξάθ), γξάθηεθε ην αξραηφηεξν γλσζηφ εξσηηθφ πνίεκα. Αλαθαιχθζεθε γξακκέλν ζε πήιηλεο πηλαθίδεο καδί κε αξθεηέο άιιεο πνπ εμηζηνξνχζαλ εξσηθέο ηζηνξίεο, ζξχινπο θαη έπε θαζψο θαη δηάθνξα νηθνλνκηθά ζηνηρεία, ζπκθσλεηηθά, δηθαζηηθέο απνθάζεηο, θξαηηθά έγγξαθα, δηαηάγκαηα θπβεξλεηψλ θαη πνιιά άιια, Τπνινγίδεηαη φηη γξάθηεθε πεξίπνπ ηνλ 21ν π. Υ. αηψλα, απφ άγλσζην νπκέξην πνηεηή.
νπκεξηαθφ εξσηηθφ πνίεκα Γακπξέ, αγαπεκέλε ηεο θαξδηάο κνπ, ζαλ ην κέιη γιπθηά είλαη ε νκνξθηά ζνπ. Ληνληάξη, αγαπεκέλν ηεο θαξδηάο κνπ κε κάγεςεο. Άζε κε λα ζηαζψ ηξέκνληαο, κπξνζηά ζνπ, λα ζε αγγίμσ κε ην ράδη κνπ. Σν ράδη κνπ είλαη αθξηβφ, πην απνιαπζηηθφ είλαη απφ ηελ νκνξθηά. αλ ην κέιη κε ην γάια. Γακπξέ, πεο ζηε κεηέξα κνπ, ζα ζνπ δψζεη ιηρνπδηέο. ηνλ παηέξα κνπ, ζα ζνπ δψζεη δψξα. Σε ςπρή ζνπ λα δσληαλέςσ, μέξσ. Γακπξέ θνηκήζνπ ζην ζπίηη καο σο ηελ απγή, ηε θαξδηά ζνπ μέξσ πσο λα επραξηζηήζσ. Ληνληάξη θνηκήζνπ ζην ζπίηη καο σο ηελ απγή. Βζχ, επεηδή κ‘ αγαπάο, θχξηέ κνπ, θχξηε πξνζηάηε κνπ, νπζίλ κνπ, εζχ πνπ επθξαίλεηο ηε θαξδηά ηεο Βλιίι, άγγημέ κε, κε ην ράδη ζνπ.
[327]
02.13. Μπαγθιαληέο Ο Μνπρακάλη ακάλη (Muhammad Samad) γελλήζεθε ην 1956 ζε έλα ρσξηφ ηνπ Μπαγθιαληέο. ήκεξα είλαη θαζεγεηήο παλεπηζηεκίνπ θαη πνηεηήο,
Βίλαη φια ηα ρεηκσληάηηθα ιαραληθά θφξεο-κσξά; Καζψο ζθεθηφκνπλ ηελ θφξε κνπ – θαζψο ηε ζθεθηφκνπλ ιε κέξα, βπζίζηεθα ζε βαζεηά εδνλή θαη νδχλε Ξαπισκέλνο ζηε κνλαρηθή κνπ λάξθε, ζησπειφο ζαλ κνχκηα ηεο Ώηγχπηνπ Μεο ζην ρεηκσληάηηθν πξσηλφ, ζηα ηαιαηπσξεκέλα θεθάιηα ησλ πσιεηψλ Λαραληθά πεηάγνληαη ζηελ θνξθή ηνπ παλεξηνχ ρνξεχνληαο ζηηο ρξπζέο αθηίλεο Λάραλα, θχιια θνξίαλδξνπ, ρφξηα, βφηαλα θηιπ Με θνθηεξή, θξπζηάιιηλε φςε θαη ηφικε άπεηξε κε αηελίδνπλ αλ ηελ δεθαηεζζάξσλ κελψλ θφξε κνπ Βίλαη ηα ρεηκσληάηηθα ιαραληθά θφξεο-κσξά, Νandeeta κνπ; Με θαιεί, ρακνγειά θαη μαθληθά Τςψλνληαο ηα ρξπζά ηεο δάρηπια ζαλ ισξίδεο αζηξαπήο ζηνλ ζθνχξν κπιε νπξαλφ Λέεη – Μπακπά, θνίηα, είλαη έλα θνξάθη εθεί, έλα θνξάθη (Σν φλεηξν ηνπ πνηεηή, ν παηέξαο, ζξπκκαηίδνληαη) Ώρ σξαία κνπ ρεηκσληάηηθα ιαραληθά, ε ραξνχκελε θφξε κνπ Ώθξηβψο ζαλ εζάο, θσηεηλή, δξνζεξή –δελ είλαη ζπίηη ηψξα. Μνπρακάλη ακάλη Μεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε [328]
Ώγξχπληα πάλσ ζηνπο ιφθνπο Βθεί δεη κηα θφξε ηνπ ζχλλεθνπ, ζηνπο ιφθνπο Μηα αδεξθή ηεο βξνρήο, ζηνπο ιφθνπο Μηα κεισδία ηνπ πνηακνχ, ζηνπο ιφθνπο Βθεί δεη ε ζθηά ηνπ δέληξνπ, ζηνπο ιφθνπο Σξαγνχδηα πνπιηψλ, ζηνπο ιφθνπο Λνπηξά θαηαξξαθηψλ, ζηνπο ιφθνπο Βθεί ιάκπνπλ ινπινχδηα ζε θφηζνπο, ζηνπο ιφθνπο Βθεβηθά πξφζσπα, ζηνπο ιφθνπο Βπηπρίεο ζπγθνκηδήο, ζηνπο ιφθνπο ε παίξλσ, ζηνπο ιφθνπο Παλζέιελνο, ζηνπο ιφθνπο Ξελπρηάσ, ζηνπο ιφθνπο.
ARUNA, ν έξσηαο είλαη ινηπφλ ιεκνληά; Ώruna, ζχλλεθα πεηάλε καθξηά πξνο ηηο πνηακίζηεο φρζεο, δάζε θαιακηψλ πνπιηά θιπαξνχλ θαζψο θαηεβαίλνπλ ζηα ρσξάθηα θαη ξακθίδνπλ ηξνθή Λακπεξά πξάζηλα ζθαζάξηα γεκίδνπλ νπξαλφ ηηο βξνρεξέο λχρηεο θάησ απ‘ ηα θχιια ησλ κπαλαλφδεληξσλ Οη γάηεο καο παίδνπλ εξσηηθά παηρλίδηα ζηε ζθηά ηεο ιεκνληάο θσλάδνπλ θη εξσηεχνληαη κέζα ζε ελφηεηα θαη ραξά ζθνχδνπλ θνηκνχληαη θαη μαλαθάλνπλ έξσηα… Aruna, ν έξσηαο είλαη ινηπφλ έλα ζχλλεθν; Έλα πνπιί; Λακπεξά πξάζηλα ζθαζάξηα ζε βξνρεξέο λχρηεο; Φχιια κπαλάλαο; Οη γάηεο ηνπ ζπηηηνχ καο; Βίλαη ν έξσηαο κηα ιεκνληά; Μνπρακάλη ακάλη Μεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε
[329]
Ο Μερηθίι Υάθε (Mehifil Haque) είλαη πνηεηήο απφ ην Μπαγθιαληέο
Παηρληδηάξηθν Κξαηνχζα έλα ηφπη ζην ρέξη κνπ Καη ζην άιιν ρέξη, ηφμν. ηαλ ζηεξέσζα ην βέινο ζην ηφμν Να ρηππήζσ έλα πνπιί Πεξλψληαο ην ιηβάδη πέξα απ‘ ηα δάζε Σν βέινο αζηφρεζε θαη γχξηζε ζε κέλα. ηαλ πέηαμα ην ηφπη ςειά ζηνλ νπξαλφ Σν άζπξν ζχλλεθν ζηνλ νξίδνληα κε θνβέξηζε Σψξα δελ έρσ φξεμε γηα ηίπνηε Οχηε γηα παηρλίδηα νχηε γηα λα είκαη ζθιάβνο ηεο επηζπκίαο κνπ Σ‘ φλεηξφ κνπ πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ έλα ηφπη Πεξλψ ηε δσή κνπ ηνμεχνληαο θαη ράλνληαο ην ζηφρν Βίρα έλα ηφπη ζην ρέξη κνπ Καη ζην άιιν ρέξη, ηφμν Μερηθίι Υάθε
[330]
02.14. Παιαηζηίλε Ο Μαρκνχλη Νηαξβίο (Mahmud Darwish, 1941-2008), ήηαλ Παιαηζηίληνο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Βξαβεχηεθε γηα ην έξγν ηνπ πνιιέο θνξέο. Θεσξείηαη ν εζληθφο πνηεηήο ησλ Παιαηζηηλίσλ.
Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ Μελ θνηκάζαη, αγάπε κνπ… ηαλ ε ζειήλε πάεη λα θνηκεζεί, ζπαζκέλνο θαζξέθηεο, ε ζθηά κεγαιψλεη αλάκεζα καο Πεζαίλεη η’ φλεηξν. …………………………. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ. Πέξα απφ ην παξάζπξν ν θφζκνο απιψλεηαη ιακπξφο. αλ θνηκεζείο ηα ξφδα καξαίλνληαη. Μέλνπλ δίρσο πεηζψ, δίρσο ζέξκε. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ αλ θνηκεζείο ηα πνπιηά πέθηνπλ ζηελ άβπζζν ηα καηφθιαδα ζνπ γίλνληαη αγθάζηα. Δ θσλή ζνπ είλαη γιπθφ θηιί ρνξδή θηζάξαο θιαδί ειηάο πνπ θιαίεη εμφξηζην πάλσ ζ‘ έλα βξάρν ςάρλνληαο ηηο ξίδεο ηνπ Ήιηνο θαη βξνρή. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ Σα πνπιηά απηνθηνλνχλ ην θεγγάξη βπζίδεηαη θη‘ απηφ ζην χπλν ηνπζπαζκέλνο θαζξέθηεο ε ζθηά πίλεη ηελ θαηαηζρχλε καο θξχβνπκε ηελ ςπρή καο. ηαλ ην θεγγάξη πάεη λα θνηκεζεί [331]
ν εξσηάο καο ζαπίδεη. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ. Οη πιεγέο καο παξάζεκα ηα ρέξηα καο ζην ζθνηάδη είλαη έλα αεδφλη πνπ θιαίεη πάλσ ζε κηα Υνξδή... Μαρκνχη Νηαξβίο
Mάλα Ννζηαιγψ ην ςσκί ηεο κάλαο κνπ ηνλ θαθέ ηεο κάλαο κνπ ην άγγηγκά ηεο νη κλήκεο ηεο παηδηθήο κνπ ειηθίαο κεγαιψλνπλ κέξα κε ηε κέξα πξέπεη λα αγαπψ ηε δσή κνπ ζηελ ψξα ηνπ ζαλάηνπ κνπ πξέπεη λα αμίδσ ηα δάθξπα ηεο κάλαο κνπ. Καη εάλ επηζηξέςσ κηα κέξα πάξε κε σο πέπιν ζηα βιέθαξά ζνπ ζθέπαζε ηα θφθαιά κνπ κε ηε ριφε πνπ επινγήζεθε απφ ηα βήκαηά ζνπ δέζε καο καδί κε κηα κπνχθια απφ ηα καιιηά ζνπ κε κηα θισζηή πνπ θξεκάηε απφ ην πίζσ κέξνο ηνπ θνξέκαηφο ζνπ κπνξεί λα γίλσ αζάλαηνο λα γίλσ Θεφο εάλ αγγίμσ ηα βάζε ηεο θαξδηάο ζνπ. Ώο επηζηξέςσ θαη θάλε κε μχια γηα ηε θσηηά ζνπ ζρνηλί γηα λα απιψλεηο ηα ξνχρα ζηε ζηέγε ηνπ ζπηηηνχ ζνπ ρσξίο ηελ επινγία ζνπ είκαη πνιχ αδχλαηνο λα ζηαζψ. Γέξαζα δψζε κνπ πίζσ ηνπο ράξηεο ησλ αζηεξηψλ ηεο παηδηθήο κνπ ειηθίαο έηζη ψζηε εγψ καδί κε ηα ρειηδφληα λα κπνξνχκε λα αληρλεχζνπκε ην κνλνπάηη πίζσ ζηε θσιηά ζνπ πνπ πεξηκέλεη. [332]
Ο κφιηο 21 εηψλ παιαηζηηληαθήο θαηαγσγήο Γηαρία Υαζάλ (Τahya Hassan), δεη θαη ζπνπδάδεη ζηε Γαλία. Έρεη εληππσζηάζεη ην θνηλφ ηεο ρψξαο απηήο θαη ε πξψηε ηνπ πνηεηηθή ζπιινγή πνχιεζε ηνλ πξψην θηφιαο ρξφλν 50.000 αληίηππα. Έρεη πάξεη αλνηρηά ζέζε θαηά ησλ ζπληεξεηηθψλ νπαδψλ ηνπ Ηζιάκ, ηδίσο κεηαλαζηψλ πνπ επαλαπαχηεθαλ ζηηο παξνρέο ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο ηεο Γαλίαο, φπσο ν ίδηνο πηζηεχεη φηη ζπλέβε θαη κε ηνπο γνλείο ηνπ.
ΜΝΔΜΒ ΑΕΏΚΟΠΧΝ Δ κακά είπε φηη φ παππνχο έρεη κηα σξαία Μεξζεληέο πίζσ απφ ηε καχξε πφξηα ηνπ γθαξάδ αιιά ηελ έβγαδαλ κφλν ζηηο γηνξηέο θη φηαλ έπξεπε λα ζσζνχκε απφ ηνπο Εζξαειηλνχο. Κάζε θνξά πνπ πεξλνχζαλ απφ ηελ πφξηα ηνπ γθαξάδ ζηακαηνχζα θαη άγγηδα ηε βαξηά ζηδεξέληα αιπζίδα. Πξνζπαζνχζα λα θαληαζηψ Έιεγα ζπλέρεηα ζην παππνχ θαη ζηνπο ζείνπο κνπ λα κε αθήζνπλ λα ηελ νδεγήζσ Έιεγα σο είρα κάζεη λα νδεγψ ζηε Ααλία ζ‘ έλα πάξθηλγθ κε κπεηφλ απφ ηε κηα πιεπξά θαη κπεηφλ απφ ηελ άιιε. Ο ζείνο κνπ κε πήγε βφιηα κε ηελ παιηά ηνπ Μεξζεληέο είπε πσο ήηαλ επηθίλδπλν λα κε αθήζεη λα νδεγψ ζηνπο δξφκνπο. Δ θπθινθνξία εδψ δελ φπσο ζηε Ααλία. Ο εκθχιηνο θαη ε ηηκή ηεο βελδίλεο, έρνπλ ηξειάλεη ηνπο αλζξψπνπο, είπε. [333]
Έζηξηςε αξηζηεξά ζε κηα κεγάιε θη έξεκε αιάλα. Ώιιάμακε ζέζε Οδήγα ηψξα πξνζερηηθά, σξαία θαη θαιά, είπε ν ζείνο, πνπ κηα κέξα πήξαλ ην έλα ηνπ λεθξφ ζην Νηνπκπάη . Έβαιε έλα ηζηγάξν ζην ζηφκα. Αψζ‘ κνπ ζείε, είπα ρσξίο λα ην πνιπζθεθηψ. Καπλίδεηο; Ρψηεζε θη έβγαιε άιιν έλα. Μα είζαη αθφκα πηηζηξίθνο. Κη απηφ ην έκαζα ζηε Ααλία, ζείε. Με θίιεζε ζην κάγνπιν θαη ηνλ θίιεζε ν ήιηνο. Οδεγνχζα γχξσ-γχξσ θπζψληαο θαπλφ. Μεηά απφ κεξηθέο κέξεο φηαλ έπεζαλ βφκβεο, άλνημε επηηέινπο ε πφξηα ηνπ γθαξάδ. Οχηε πνπ πξφζεμα ηα ηζξαειηλά ειηθφπηεξα. Σν αδχλαην ζψκα κνπ έηξεκε απφ ιαρηάξα, φηαλ κηα παιηά Μεξζεληέο ζθνληζκέλε θαη ζθνπξηαζκέλε φπσο ηνπ ζείνπ ηζνχιεζε αξγά κπξνζηά καο. Γηαρία Υαζάλ: Μεηάθξαζε απφ ηα δαλέδηθα: Μαξγαξίηα Μέικπεξγθ
ΜΏΝΏ ΣΡΕΧΝ ΞΒΝΧΝ ΏΑΒΛΦΧΝ Έθιεηζε ηελ πφξηα ηνπ ζαινληνχ. Μηινχζε κε γπλαίθεο απφ ηελ Ώξαβία. Μαο είπε λα πνχκε έλα γεηα ζην ηειέθσλν. Βγψ αξλήζεθα. Βίπε φηη ζα μαλαηειεθσλνχζε. Σν θαηέβαζε θαη κε πήξε ζην δσκάηην. Μηα κέξα ήξζε κηα γπλαίθα απφ ηε ανπδηθή Ώξαβία, ήηαλ γιπθηά θαη θαιή. Μαο έθηηαρλε πξσηλφ θαη θαζάξηδε ηα δσκάηηά καο. Βίρε βίδα γηα ηξεηο κήλεο, αιιά έθπγε ζηνλ πξψην [334]
θαη ε πφξηα μαλαέθιεηζε. Ξαθληθά ζα πεγαίλακε λα πάξνπκε ηελ θαηλνχξηα ηνπ γπλαίθα απφ ηελ Σπλεζία Ννηθηάζακε απηνθίλεην θαη πήγακε ζην αεξνδξφκην. Μαο είπε λα ηε θσλάδνπκε κακά, Μαο έθεξε δψξα. Σεο έδεημε ηελ θνπδίλα κε γελλαηφδσξε ρεηξνλνκία. Έπεηηα κπήθαλ ηα παηδηά, ην έλα κεηά ην άιιν. Ώπηά ηα κηθξά πιάζκαηα είλαη αδεξθάθηα πνπ δελ πξέπεη λα ηα πεηξάμσ. Πνηέ δελ είρε δεη ρηφλη. Μαγείξεπε θη έζθπβε πάλσ απφ ηνλ λεξνρχηε. Μεηά απφ θάζε γεχκα μεξλνβνινχζε θη έβξηδε ζε κηα άγλσζηε δηάιεθην. Έβιεπε ηειεφξαζε θαη θάπληδε καθξηά Look θη έθηπλε ηε κάλα κνπ ζην ζνχπεξ Μάξθεη. Μηα κέξα ήηαλ πεζκέλε θάησ κε κηα έλεζε ηλζνπιίλεο ζην ιαηκφ. Σεο έδσζα κηα θισηζηά θαη ηειεθψλεζα ζηνλ ηδηνθηήηε. Γηαρία Υαζάλ: Μεηάθξαζε απφ ηα δαλέδηθα: Μαξγαξίηα Μέικπεξγθ
[335]
02.15. Πεξζία – Ηξάλ Έλαο γλσζηφο, αθφκε θαη ζήκεξα, ζε φιν ηνλ θφζκν πνιπεπηζηήκνλαο, γηαηξφο, θηιφζνθνο, ζενιφγνο θαη καζεκαηηθφο, ήηαλ ν πεξζηθήο θαηαγσγήο ηκπλ-ηλά ή Αβηθέλλαο (Abu Ali Sina - Avicenna, 9801037). Ο Αβηθέλλαο πξσηνπφξνο ηεο ηαηξηθήο θαη ζπνπδαίνο θηιφζνθνο, επεξέαζε ζεκαληηθά ηε δπηηθή ζθέςε ηνπ Μεζαίσλα. Ο Αβηθέλλαο παξάιιεια αζρνιήζεθε θαη κε ηελ πνίεζε.
ηίρνη ηνπ Ώβηθέλλα … Βιεχζεξε ζηνπ νπξαλνχ ηα πιάηε δελ ήηαλ παξά κηα αζηξαπή πνπ έιακςε γηα κηα ζηηγκή πάλσ ζηηο ζθελέο ηεο εξήκνπ θη χζηεξα ράζεθε, ζαλ λα κελ έθηαζε πνηέ ε ιάκςε ηεο εδψ θάησ Ώβηθέλλαο (ηκπλ-ηλά) (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[336]
O παζίγλσζηνο, ζε Αλαηνιή θαη Γχζε, Πέξζεο θηιφζνθνο, αιρεκηζηήο θαη γηαηξφο αι-Ραδί (Muhammad ibn Zakariya al-Razi, 954-926), απφ ηελ Σερεξάλε, αζρνιήζεθε παξάιιεια θαη κε ηελ πνίεζε. Ήηαλ – φπσο θαη ν αι-Μααξί – ζθεπηηθηζηήο θαη απέλαληη ζηελ έλλνηα ηεο ζξεζθείαο.
ηίρνη ηνπ αι-Ραδί Πξαγκαηηθά δελ μέξσ – θη ν ζάλαηνο έρεη απιψζεη ην ρέξη ζηελ θαξδηά κνπ θαη κνπ ςηζπξίδεη πσο ε κέξα θηάλεη – Αελ μέξσ πξνο ηα πνχ λα πιαλεζψ, ή πνχ ην πλεχκα κνπ, έρνληαο θχγεη απφ απηφ ην ζαθαηεκέλν ζαξθίν-ζπίηη ηνπ ζα θαηνηθήζεη φηαλ πεζάλσ
[337]
O Πέξζεο κπζηηθηζηήο, πνηεηήο θαη ηεξνδηδάζθαινο αι-Υαιάηδ (alHallaj, 858-922), έγξαθε ζηελ αξαβηθή γιψζζα. Απφ λένο αθηεξψζεθε ζηε κειέηε ηνπ Κνξαλίνπ, ην έκαζε φιν απφ ζηήζνπο θαη έγηλε νπαδφο ηεο κνπζνπικαληθήο κπζηηθήο νξγάλσζεο ησλ νχθη. Σαμίδεςε ζηε Μέθθα θαη ζηελ ζπλέρεηα ζηελ Κεληξηθή Αζία σο ηελ Ηλδία δηδάζθνληαο. Ήξζε ζε ξήμε κε δαζθάινπο ζνπθηζηέο πνπ ηνλ θαηεγφξεζαλ φηη δηέδηδε πξνθνξηθά θαη γξαπηά ηηο ηδέεο ηνπ, πνπ ζα έπξεπε λα θεξχζζνληαη κφλν κπζηηθά. Απέθηεζε πνιινχο θαη ζεκαληηθνχο ερζξνχο. Καηαγγέιζεθε σο αηξεηηθφο θαη θξππηνρξηζηηαλφο, νδεγήζεθε ζε δίθε θαη κεηά απφ θπιάθηζε έληεθα εηψλ εθηειέζηεθε κε απαγρνληζκφ ζηε Βαγδάηε. Ο αι-Υαιάηδ έγξαςε πνιιά πεδά θαη πνηεηηθά έξγα.
Μεηαμχ δπν ζεκείσλ δελ ππάξρεη ηίπνηα αιιά απφ ηνλ Θεφ! Βίδα ηνλ Κχξηφ κνπ κε ηα κάηηα ηεο θαξδηάο «Βίπε «Πνηνο είζαη;». Βίπα «Βίκαη Βγψ» «Βζχ είζαη πνπ πιεξνίο ηα πάληα». Ώιιά ν ρψξνο δελ γλσξίδεη πνχ είζαη. ηελ επηβίσζή κνπ θαη ζηελ εθκεδέληζή κνπ ηελ εμαθάληζή κνπ παξακέλσ Βζχ Ώι Υαιάηδ (Μεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[338]
Ο Οκάξ Καγηάκ (1048-1131) ήηαλ Πέξζεο θηιφζνθνο, καζεκαηηθφο θαη αζηξνλφκνο, θαη παξάιιεια έλαο απφ ηνπο κεγάινπο πνηεηέο ηεο επνρήο ηνπ. Σα πεξίθεκα Ροςμπαγιάη (ηεηξάζηηρα) ηνπ εμαθνινπζνχλ αθφκα θαη ζήκεξα λα ςπραγσγνχλ, αιιά θαη λα δηδάζθνληαη ζε φια ζρεδφλ ηα παλεπηζηήκηα ηνπ θφζκνπ.
Ρνπκπαγηάη Ώράξαγα ζην θαπειεηφ θσλέο καο αγνπξνμππλήζαλ: ‖E, παξαγηνί αθακάηεδεο, ζηα ζβέιηα ζεθσζείηε πάλσ! κε ην θαζεκεξηλφ ζαο κεξηηθφ ηηο θνχπεο μερεηιίζηε, Πξηλ ηεο δσήο καο γηα θαιά ην δπλαηφ θξαζί ηειεηψζεη‖ # Αηαβαίλεη ε δσή θαη πάεη. Καη ξσηάο: Σί' λ' ε ΐαγδάηε; Σν θξαζνπφηεξν γηνκίδεη. Θα λνηαζηνχκε αλ είλαη πίθξα ε γιχθα; άζπξν πάην! Καη κεηά απφ καο, θαιά λα μέξεηο, ζα γξάθεη ζηαζεξά ηνλ αλνηρηφ ηνπ θχθιν ην θεγγάξη. # α λα 'ηαλε θηηαγκέλνο γηα ην θέθη ζνπ ν θφζκνο δήζε, ιεο θαη ηνλ έρνπλε μνκπιηάζεη γηα ηελ αθεληηά ζνπ κφλν. Μα κελ ην ιεζκνλάο πψο δελ είζ‘ άιιν απφ κία ρνχθηα ρηφλη ζηελ ακκνπδηά ζηξσκέλν κηα δπν κέξεο, πνχ ζα ιηψζεη. # χλλεθν ηεο θαθνθεθηάο λα κελ αθήλεηο λα ζε ζθηάδεη θη αο κε ραζνχλ νη κέξεο ζνπ ζ' αλαίηηαο ιχπεο ηελ νκίριε. Μελ απαξληέζαη ην ιηβάδη, ην θηιί, ην εξσηηθφ ηξαγνχδη κέρξη κε ηνλ πειφ λα δπκσζεί, κία κέξα, ν πειφο ζνπ. # Έζθημ' αρφξηαγα ηα ρείιηα κνπ ξσηψληαο ην πνηήξη κε ζα κπνξνχζα ηάρα λα γπξέςσ η' άγνπξά κνπ ρξφληα. Καη θείλν κνπξκνπξίδεη ζθίγγνληαο ηα ρείιηα ζηα δηθά κνπ: "Πηεο άιιε κία γνπιηά. Αελ έρεη γπξηζκφ απηφο ν δξφκνο". # Θιηκκέλνο εξαζηήο, απηφ ην πήιηλν πνηήξη ζα 'ηαλ, νλεηξνθπλεγφο θαζψο θη εγψ εδψ θαη ηφζα ρξφληα. [339]
Καη ηνχην ην ρεξνχιη πνπ 'ρεη ζην ιαηκφ ηνπ ζα 'ηαλ κπξάηζν, ζ' αγαπεκέλνπ θνξηηζηνχ ιαηκφ ηξηγχξσ πεξαζκέλν. # Ώπηφο ν ζφινο, π' φινη δνχκε θάησζέ ηνπ δαιηζκέλνη, είλαη ηνπ Ώιιάρ ην καγηθφ ην ζέαηξν ζθηψλ, αο πνχκε. Λπρλάξη ηνπ ν ήιηνο θαη πιαηχ ιεπθφ παλί ηνπ ν θφζκνο θη ακέηξεηεο θηγνχξεο πίζσ ηνπ ζθνηεηλέο, πνχ παξαδέξλνπλ. # χληξνθνη ηνπ θξαζηνχ εδψ ζην ραξνθφπη φινη καδεκέλνη, νπνχ ‗καζηαλ αρψξηζηνη, πνηέ λα κε καο ιεζκνλάηε. Πξνηνχ ηζνπγθξίζηε, φηαλ ιείςσ θάπνηα κέξα, ζαο μνξθίδσ γπξίζηε κπξνχκπηα ηελ άδεηα θνχπα ζαλ ζα ‗ξζεη ε ζεηξά κνπ # Γηα θίινπο πεξηφξηδε ηνλ ελζνπζηαζκφ ζνπ θαη κελ απνκαθξχλεζαη απφ ηνλ εαπηφ ζνπ θη απηφλ εδψ πνπ λφκηδεο πσο είλαη ζηήξηγκά ζνπ κειέηα ηνλ θαη πέξλα ηνλ απφ ην θφζθηλφ ζνπ. # Ώο πεξπαηνχλ ηα κπζηηθά κεο ζησλ ηξειψλ ηνπο ηφπνπο θη αο είλαη ηα κπζηήξηα γηα ηνπο νλεηξνθφπνπο. Γχγηζε ζπ ηα έξγα ζνπ θαη πξφζερε ηνπο άιινπο. Καη θχιαγε ηνπο πφζνπο ζνπ απ' ηνπο ιεπηνχο αλζξψπνπο # Ώπηφ ην βάδν ζαλ θαη κε ζα ‗ηαλ εξσηεπκέλν θη αρφξηαγα ζε ιαηξεπηά ρείιε ζα ήηαλ γεξκέλν θαη ην ρεξνχιη πνπ ζσξείο απάλσ ζην ιαηκφ ηνπ, ρέξη ζα ‗ηαλ π' αγθάιηαδε ιαηκφ αγαπεκέλν. # Δ άλνημε ηα ξφδα ηεο πψο ηα γιπθαλεκίδεη Σα‘ απφζθην πψο ηνπ πεξβνιηνχ ην ιαηξεπηφ ζηνιίδεη Μα εκέλα δε γεηεχνπλε πνηέο ηα πεξαζκέλα. Σν ζήκεξα λα ραίξεζαη, ην ρηεο κε ζε ζθνηίδεη # Ώπφ εμαξρήο γξάθηεθε ην ηη είλαη γηα λα γέλεη θαη ην θαιέκη αθφπηαζηα γξάθεη ρσξίο λα ζβέλεη. Γηα ην θαιφ θαη ην θαθφ δε λνηάδεηαη θαζφινπ, [340]
θη νη ιχπεο καο πάλε άδηθα θη νη θφπνη καο ρακέλνη. # Ώλ ηεο αιήζεηαο ηνλ θαξπφ δε γεχηεθεο δσ πέξα, παξαπαηάο ζην δξφκν ζνπ θαη ζηέθεηο ζηνλ αέξα. Μα φπνηνλ ηεο Γλψζεο ην δεληξί ηνλ ίζθησζε, ζα μέξεη ην ήκεξα πσο είλαη Υηεο θαη ην Ώχξην ε πξψηε Μέξα. # Καξδηά κνπ ηα κπζηήξηα πνηέ δε ζα εξεπλήζεηο, θηιφζνθσλ ςηινινγηέο δε ζα ηηο μεδηαιχζεηο. Πάξε πνηήξη θαη θξαζί, θηηάμε νπξαλφ δηθφ ζνπ, γηαηί νπξαλφ αιεζηλφ, ίζσο δε ζα αληηθξίζεηο. # «Έλα πνηήξη κε θξαζί, ζξεζθείεο ρηιηάδεο θάλεη, θαη γηα ηεο Κίλαο η‘ αγαζά κηα ξνπθεμηά ηνπ θηάλεη φμσ απφ ζέλα ξνπκπηλί θξαζάθη κνπ δελ είλαη ζηνλ θφζκν απηφλ άιιν μηλφ, ηφζν γιπθά λα πηάλεη». # Σε κέξα ηελ απξηαλή, θσλή θακηά δε ζνπ ηελ ηάδεη. γη‘ απηφ θεγγάξη κνπ ζλεηφ κε ηελ ςπρή ζνπ γιέληα, θνχπεο αδεηάδνληαο ζηελ θσηνθεγγαξηά. Μπνξεί έλα κεζνλχρηη λα ςάρλεη ην θεγγάξη λα καο βξεη θαη λα ‗καζηε θεπγάηνη. Οκάξ Καγηάκ (κεηάθξαζε: Ώξγχξεο Βπζηξαηηάδεο)
[341]
Ο Σδειαιεληίλ Ρνπκί (1207-73) ήηαλ Πέξζεο δάζθαινο ηεο ζενινγίαο θαη ηνπ δηθαίνπ (ζην Ηθφλην ηεο ζεκεξηλήο Σνπξθίαο) θαη πνηεηήο. Δίλαη ν ηδξπηήο ηνπ νπθηθνχ ηάγκαηνο ησλ Μεβιεβί. Δ Ώγάπε είπε… Ήκνπλ λεθξφο, ηψξα είκαη δσληαλφο ήκνπλ δάθξπα, έγηλα γέιην. φια απηά απφ ηελ αγάπε. ηαλ έθηαζε, ε ζλεηή δσή κνπ απφ ηφηε άιιαμε ζε αηψληα. Δ αγάπε κνπ ‗πε: δελ είζαη αξθεηά ηξειφο, δελ είζαη έηνηκνο γηα λα ελσζείο καδί καο. Πήγα θη έγηλα ηξειφο, αξθεηά ηξειφο γηα λα κε δέζνπλε. Δ αγάπε είπε: δελ είζαη αξθεηά κεζπζκέλνο, δε ρσξάο ζηελ νκάδα καο. Πήγα θαη κέζπζα κέζπζα πνιχ, αξθεηά γηα μεπεξάζσ ηηο δαιάδεο κνπ. Δ αγάπε είπε: είζαη αθφκα πνιχ έμππλνο, είζαη γεκάηνο [342]
θαληαζία θαη ζθεπηηθηζκφ. Πήγα θαη έγηλα αθειήο, θη απφ θφβν έδησμα καθξηά φιεο ηηο ζθέςεηο. Δ αγάπε είπε: είζαη έλα θεξί κνπ ειθχεηο ηνπο πάληεο, ζπγθεληξψλεηο ηνλ θαζ‘ έλα γχξσ ζνπ. Αελ είκαη πηα έλα θεξί πνπ ζθνξπίδεη θσο, δελ καδεχεηαη πηα θφζκνο γχξσ κνπ θαη ζθφξπηζα φπσο ν θαπλφο. Δ αγάπε είπε: είζαη δάζθαινο, είζαη ην θεθάιη θαη γηα φινπο ηνπο άιινπο, είζαη ν εγέηεο. Αελ είκαη πηα νχηε δάζθαινο, νχηε εγέηεο, είκαη κφλν ππεξέηεο ησλ επηζπκηψλ ζνπ. Δ αγάπε είπε: Σψξα πηα έρεηο ηηο δηθέο θηεξνχγεο, δελ ζα ζνπ δψζσ άιια θηεξά. Καη ηφηε, ε θαξδηά κνπ ζθίξηεζε, θαη γέκηζε σο ηα ρείιηα κε θαηλνχξην θσο πιεκκπξηζκέλν [343]
απφ λέα δσή. Σψξα, αθφκα θαη ηα νπξάληα είλαη γεκάηα επγλσκνζχλε, γηαηί απφ ηελ αγάπε έγηλα απηφο πνπ δίλεη θσο. Σδειαιεληίλ Ρνπκί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
Ώδέιθηα Μνπζνπκάλνη δελ μέξσ ηη λα θάλσ. Αελ μέξσ ηη λα πσ. Αελ είκαη Υξηζηηαλφο νχηε Ββξαίνο. Αελ είκαη Μνπζνπικάλνο νχηε θαη Ελδνπηζηήο. Αελ είκαη ΐνπδηζηήο κήηε θαη νχθη. Αελ είκαη θαη δηφινπ Γελ. Αελ έρσ κηα ζξεζθεία ή παξάδνζε. Αελ είκαη απ‘ ηελ αλαηνιή κήηε ηε δχζε Οχηε απφ ηε ζάιαζζα νχηε θη απ‘ ηα βνπλά. Αελ είκαη ζηνηρεησκέλνο ή αηζέξηνο Ώιιά δελ είκαη νχηε θαη θπζηθφο. Αελ είκαη νληφηεηα θαη δελ ππάξρσ Οχηε ζ‘ απηφλ κεδέ ζηνλ θφζκν ηνλ επφκελν. Αελ έξρνκαη απφ ηελ Βχα ηνλ Ώδάκ ή θάπνηαλ άιιε ηζηνξία. Ο ηφπνο κνπ είλαη άηνπνο ρλάξη δελ έρεη ην ρλάξη κνπ. Οχηε ζψκα νχηε ςπρή. Ώλήθσ ζηνλ Ώγαπεκέλν. Βίδα ηνπο δπν θφζκνπο ζ‘ έλαλ θαη γλσξίδσ ηνλ πξψην θαη ηνλ ηειεπηαίν πνπ αλαπλέεη κ‘ αλζξψπηλε πλνή. Σδειαιεληίλ Ρνπκί
(κεηάθξαζε: ΐίθνο Ναρκίαο)
[344]
Ο Μνρακάλη Ρνπληαθί (Mohammad Rudaki, 858-941) είλαη ν πξψηνο Πέξζεο ινγνηέρλεο πνπ έγξαςε πνηήκαηα κε ην λέν πεξζηθφ αιθάβεην θαη ζεσξείηαη ο ιδπςηήρ ηηρ πεπζικήρ κλαζζικήρ λογοηεσνίαρ. Γελλήζεθε ζε πφιε ηνπ ζεκεξηλνχ Σαηδηθηζηάλ. Λέγεηαη φηη ήηαλ ηπθιφο αιιά απηφ δελ είλαη εμαθξηβσκέλν. Τπεξέηεζε ζηελ απιή ηνπ εγεκφλα ηεο Μπνπράξαο. Ήηαλ πνιπγξαθφηαηνο αιιά κηθξά απνζπάζκαηα απφ ηα έξγα ηνπ έρνπλ ζψδνληαη.
Ώπφζπαζκα απφ πνίεκα ηνπ Ρνπληαθί Κνίηα ην ζχλλεθν, πψο δαθξχδεη ζαλ θάπνηνλ άληξα πνπ ζξελεί Ο θεξαπλφο κνπγθξίδεη ζαλ κηα ζξπκκαηηζκέλε θαξδηά Πνχ θαη πνχ ν ήιηνο θξπθνθνηηάδεη κέζα απφ ηα ππθλά ζχλλεθα φπσο έλαο θξαηνχκελνο πνπ θξχβεηαη απφ ηνλ θχιαθά ηνπ Μνρακάλη Ρνπληαθί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά . .
[345]
Ο ζεΐρεο ααληί ηξαδί (Saadi Shirazi , 1184-1291, απφ ηελ πφιε ηξάδ, ήηαλ απφ ηνπο κεγάινπο Πέξζεο πνηεηέο ηεο κεζαησληθήο επνρήο. Ήηαλ γλσζηφο θαη πέξαλ απφ ηα ζχλνξα ηεο ρψξαο ηνπ σο θαη ηελ Δπξψπε.
Δ ησπή Γηα ηνλ αδαή άλζξσπν ηίπνηε δελ είλαη θαιχηεξν απφ ηε ζησπή. Μφλν φηαλ απηφο ζπλεηδεηνπνηήζεη ηελ άγλνηά ηνπ, δελ ζα είλαη πιένλ αδαήο. ηαλ δελ θαηέρεηο ηελ ηειεηφηεηα ή ηελ αξηζηεία, θαιχηεξα λα θξαηάο ηε γιψζζα ζνπ κεο ζην θιεηζηφ ζνπ ζηφκα. Δ αζπγθξάηεηε γιψζζα είλαη ληξνπή γηα ηνλ άλζξσπν. Σν θνπληνχθη ρσξίο ηνλ θαξπφ είλαη ειαθξχ. Αελ κπνξείο λα κάζεηο ην άγξην ζεξίν λα κηιήζεη Μάζε εζχ απφ ην ζεξίν πψο λα κέλεηο ζησπειφο …………………… Ή ε κηιηά ζνπ ζα ηηκά ηε λνεκνζχλε ζνπ αλζξψπνπ ή θάηζε ζησπειφο ζαλ έλα αδαέο δψν. ααληί ηξαδί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[346]
Ο Φεξετληνχλ Φαξηάλη (1949-2012) απφ ην Υνξακζάξ ηεο Πεξζίαο, ήηαλ Ιξαλόο πνηεηήο, ζπγγξαθέαο θαη κεηαθξαζηήο Διιήλσλ θαη μέλσλ πνηεηψλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ν Ρίηζνο θαη ν Διχηεο. Σν 1985 εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αζήλα, πήξε ηελ ειιεληθή ππεθνφηεηα θαη ζπνχδαζε θηινινγία θαη αξραία ειιεληθά. Ήηαλ κέινο ηεο Δηαηξίαο Διιήλσλ Λνγνηερλψλ.
θφξπηνη ζηίρνη Φχηεςα ιέμεηο ζην ραξηί Φχηξσζε έλα δέληξν κε πιαηηά θχιια. *** ηνλ καπξνπίλαθα ηεο λχρηαο κ' έλα θνκκάηη θηκσιία γξάςε: θσο, θσο, θσο. Πνηεηήο είζαη. *** Οχηε θεγγάξη, νχηε άζηξν, νχηε ηξηδφλη. Κιείζηκν δίρσο ηνίρνπο. Με ηελ αηρκή ηνπ κνιπβηνχ κνπ αλνίγσ κηα ηξχπα ζηε λχρηα. Βθηηλάδεηαη θσο. *** Παηξίδα κνπ είλαη έλαο νπξαλφο ρσξίο δηαβαηήξην ρσξίο πχιε. Μπαίλσ απ' ηνλ αέξα. *** Μηιάσ ζηα δέληξα πεξζηθά. Βγψ είκαη μέλνο. Μηιάσ ζηα δέληξα πεξζηθά. Σα δέληξα κνχ απνθξίλνληαη. Μέζα ζ' απηή ηε ζπγγέλεηα δελ είκαη μέλνο. *** Σε γιψζζα ηεο πνίεζεο ηελ έκαζα απ' η' άζηξα, απ' ηα πνπιηά, απ' ηα θχιια θη απ' ηνπο πιαλφδηνπο ηξνρηζηέο. [347]
*** Καιχπησ ηηο ηξχπεο κε θεγγάξη, κε πνηήκαηα ή κε ηα θηιηά ζνπ. *** ια κνπ ηα ηαμίδηα εζχ. ιεο κνπ νη ζάιαζζεο εζχ. ια κνπ ηα λαπάγηα εζχ. ηαλ ζε ζπιινγηέκαη έλαο άλεκνο κε παίξλεη καδί κε ην θξεβάηη κνπ ρσξίο ππμίδα, ρσξίο ηηκφλη, ρσξίο παλί. Φεξετληνχλ Φαξηάλη
Βηθφλεο ηεο εηξήλεο Γη απηφλ ν θφζκνο είλαη έλα βηβιίν ηεο Εζηνξίαο. Κάζε κέξα θαηεβαίλεη ηα ζθαινπάηηα θαη παηάεη ην πφδη ηνπ ζηε γε Αηαβάδεη αλζξψπνπο ζαλ ηηο παιηέο ζειίδεο απηνχ ηνπ βηβιίνπ θαη ιέεη: "Πφζν αγαπψ ηα θεθάιαηα ηεο γνληκφηεηαο, πφζν αγαπψ ηα θεθάιαηα ηνπ Έξσηα, ηα θεθάιαηα ηεο θηιίαο, ηα θεθάιαηα ηεο πξαζηλάδαο..." Φηάλεη θνληά ζηα εξείπηα, κπξίδεηαη ην κπαξνχηη, βιέπεη ηα θχιια ησλ δέλδξσλ είλαη απφ κνιχβη. Δ θαξδηά ηνπ λπρηψλεη θαη θσλάδεη: Χ, ηνχηνο ν θφζκνο είλαη έλα βηβιίν πνιπζέιηδν πφζν αγαπψ ηα θεθάιαηα ηεο εηξήλεο. Φεξετληνχλ Φαξηάλη (κεηάθξαζε Γηάλλε Ρίηζνπ)
[348]
Ο Φηξληνπζί ήηαλ θνξπθαίνο Πέξζεο πνηεηήο (935-1020 κ. Υ.) ηνπ νπνίνπ ην πξαγκαηηθφ φλνκα ήηαλ Ακπληνχι Καζίκ. Έδεζε, ζηα αλάθηνξα ηνπ εγεκφλα Μαρκνχη, πνπ ζηάζεθε ππνζηεξηθηήο ησλ γξακκάησλ θαη ησλ ηερλψλ. Σν θχξην έξγν ηνπ είλαη ην "Βηβιίν ησλ Βαζηιέσλ", έλα θνινζζηαίν επηθφ πνίεκα πνπ εμηζηνξεί ηα θαηνξζψκαηα ησλ βαζηιέσλ ηεο Πεξζίαο, αξρίδνληαο απφ ηνπο πξψηνπο βαζηιείο θαη θηάλνληαο κέρξη ηελ θαηάιπζε ηεο δπλαζηείαο ησλ αζαληδψλ θαη ηελ αξαβηθή θαηάθηεζε (7νο αη.). Σν ηεξάζηην απηφ πνίεκα, πνπ απνηειείηαη απφ αξθεηέο δεθάδεο ρηιηάδεο ζηίρνπο, ζεσξείηαη ην θπξηφηεξν κλεκείν ηεο επηθήο πνίεζεο νιφθιεξνπ ηνπ ηζιακηθνχ ρψξνπ. Λέγεηαη φηη ν Φηξληνπζί ρξεηάζηεθε ηξηάληα ρξφληα γηα λα ην νινθιεξψζεη. Άιιν έξγν ηνπ είλαη "Ο Γηνπζνχθ θαη ε νπιετρά", ζην νπνίν αθεγείηαη κε ξνκαληηθή δηάζεζε ηε δσή ηνπ δεπγαξηνχ. Απνηειείηαη απφ 10.000 ζηίρνπο.
Ώπφζπαζκα απφ ην «αρ Νακέ» (Βιβλίο ηων βαζιλέων) Βίκαη εδψ θαη δελ είκαη εδψ, είκαη παληνχ θαη πνπζελά, θηά είκαη ζηνπ εξέβνπο ηα ζθνηεηλά. ηελ καπξίια ηελ λπρηεξηλή, ππθλή ζαλ ιάδη, Βίκαη κπξνζηά ζνπ κεο ζην καγηθφ ζθνηάδη. Ώζέαην ην ζψκα κνπ, αφξαην ην πλεχκα, Με ηε κνξθή κνπ λα γίλεηο ηέιεην πιέγκα. Θα κπεη ζηελ θαξδηά ζνπ κεισδηθφ ηξαγνχδη Καη ζα αλζίδεη ζαλ θαληαζηηθφ ινπινχδη. Σν θσο ζνπ δίλεη, θέξλεη ηα ζπλεζηζκέλα, Δ λχρηα ε θαηάκαπξε είλαη ειθπζηηθή παξζέλα. Δ αγάπε ηεο είλαη νιφιεπθν θσο, Να δερζείο ην θάηη άιιν ραξσπφο. Ώιιά ζα ξσηήζεηο: Πνηα είκαη εγψ; Βίκαη εθείλε πνπ δελ είκαη ηψξα θαη εδψ, Ώπφ ην ζθφηνο ήξζα θαη ζην ζθφηνο απνρσξψ Να βξσ ηελ πην βαζηά ζπειηά, αθνχ ηελ ζθηά θπνθνξψ. Καη ηφηε ζα κνπ πεηο: Δ απφθξηζε ζνπ είλαη κηζή, Θέισ απάληεζε απιή: Πνηα εηο‘ εζχ; Σν απάληεκα ζα έξζεη βαζκεδφλ. [349]
Ώπξφζηηε απηή ε γλψζε πξνο ην παξψλ. Σα πάληα ζα γλσξίδεηο κφλνο: ην δφθνο αζθεί ηαλ σο ζθηά ζα πεηάο εδψ θη εθεί. Σψξα παξαθαιψ! ηελ αφξαηε κνξθή κνπ λα δερζείο, Καη ηηο επηζπκίεο ηηο θαξδηάο ζνπ λα κελ απσζείο. Σα κπζηηθά ηνπ ζθφηνπο ζα απνθαιχπηνπλ: Μπζεχκαηα, επίλνηεο θαη θφβνη ζα εμαθαληζηνχλ. Καη ησλ νλείξσλ ην κπζηήξην ζα γίλεη θαηαλνεηφ, Σσλ ζθηψλ ηνπ ζχκπαληνο, ην θξπθφ, ζα γίλεη λνεηφ. Ώπφ ηνπ θσο ηα βάζαλα κε θξχςε, ζε παξαθαιψ! Κη αιήζεηεο ζα γλσξίδεηο, πνπ δελ ρσξάεη ην κπαιφ. Γηαηί ήξζα ζ‘ εζέλα; Θα ξσηήζεηο μαλά, Καη ηη ζνπ έθεξα: θαινηπρία ή δεηλά; Θα πσ πεξήθαλα: Ήξζα απφ ηε καχξε ιεζκνληά, Γηα λα αλνίμσ ζηελ θαξδηά ζνπ ηελ σξαία ζθνηεηληά, Θα απνκαθξπλζείο θσλάδνληαο: Να θχγεηο, είζαη ηξειή! Ώλαηξηρηάδσ απ‘ ηε κνξθή ζνπ, θη απ‘ ην ζθφηνο πην πνιχ! Θα ζε εγθαηαιείςσ ζηνπ κπαινχ ζνπ ην ζθνηάδη, Αελ πξφθεηηαη λα πίλεηο απ‘ απηφ ην θαζαξφ πεγάδη. Ώιίκνλν! Άηνικν ην αλζξψπηλν θνπάδη. Κη απηφ απνηειεί έλα κνηξαίν ςεγάδη. Σν θσο ζπληξνθεχεη κε ηνπ ζνξχβνπ ηελ ηαξαρή, Βλψ ν ζθφηνο έρεη ηεο ζησπειήο γαιήλεο ηελ επρή. Βίλαη ησλ ειεχζεξσλ απφ ηηο πξνιήςεηο ε θηινζνθία, Ώπφ ηελ εξεκηά ηνπ αληιεί ηηο ηθαλφηεηεο ηνπ ε ηδηνθπΎα. Αελ δνπλ εθεί νη έλλνηεο: θαιφ – θαθφ, Αελ έρνπλ λφεκα νη ιέμεηο: αλήζηθν θαη εζηθφ. Πνπ θαη πνπ ν άλζξσπνο ηα κάηηα ηνπ ζηνλ νπξαλφ ζεθψλεη. Ση λχρηα, πνπ είλαη ηνπ Θενχ ε ζθηά, λα απνζεψλεη. ‘ απηφλ ηνλ θφζκν δεη κφλν ην απφιπην θελφ Μαδί κε ην ζηξαβφ θαη βνπβφ ζθνηεηλφ, Βθεί πνπ δελ γελληέηαη ηίπνηα θαθφ θαη νχηε θαιφ. Βθεί πνπ πεζαίλεη ην πξαγκαηηθφ θη απαηειφ. Ση θξίκα! Πνπ δελ ζέιεηο λα θχγνπκε καδί ηνλ θφζκν πνπ πςψλεηαη ε καχξε απγή. Βλψ εγψ ζα θχγσ ζηνλ θφζκν ησλ ακίιεησλ ζθηψλ, πνπ δηαιχεηαη ην παξψλ κεο ζην απψλ, πνπ ν λνπο κνπ αλαπλέεη, ελψ ην ζψκα ζησπά, πνπ ην πλεχκα κνπ πηθξνγειψληαο κεο ζην ζθνηάδη ζα ραζεί. Φηξληνπζί (κεηάθξαζε: Γηψξγνο ντιεκεδίδεο)
[350]
O Υαθίκ αλάη
(Hakim Sana'i) ήηαλ Πέξζεο πνηεηήο πνπ έδεζε κεηαμχ ηνπ 11νπ θαη ηνπ 12νπ αηψλα ζηελ πφιε Γθάδλη (ζην ζεκεξηλφ Αθγαληζηάλ). Πέζαλε πεξίπνπ ην 1135. Ο "Πεξηηεηρηζκέλνο Κήπνο ηεο Αιήζεηαο", ην πην γλσζηφ έξγν ηνπ Υαθίκ αλαΐ ελφο Πέξζε πνηεηή ηνπ 11νπ αηψλα απ' ην Αθγαληζηάλ, ζεσξείηαη έλα απφ ηα αξηζηνπξγήκαηα ηεο ζνχθηθεο κπζηηθηζηηθήο πνίεζεο.
ηίρνη απν ηνλ πεξηηεηρηζκέλν Κήπν ηεο Ώιήζεηαο ηνπ Υαθίκ νπλάη Γηαηη ηζρπξηδεζαη νηη εηζαη θαπνηνο ζ' απην εδσ ην ρσξην ζνπ; Σν κνλν πξαγκα πνπ ζε μερσξηδεη εηλαη πσο ην λα εηζαη ηηπνηα απνιπησο εηλαη θαιπηεξν απν θαζε ηεηνηα δηαθξηζε. Μπνξεη λα λνκηδεηο πσο εηζαη θαηη αιια απην ην θαηη εηλαη ηηπνηα. Ννκηδεηο νηη εηζαη θαηη; Βηζη λνκηδνπλ θη νη βνπιεο παλσ ζηα δαξηα! Υαθίκ αλάη (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[351]
H Μηκί Υαιβάηη (Mimi Khalvati) γελλήζεθε ζηελ Σερεξάλε ηεο Πεξζίαο ην 1944. Μεγάισζε θαη ζπνχδαζε ζηελ Δπξψπε. Έγξαςε πνίεζε ζηελ πεξζηθή γιψζζα θαη εξγάζηεθε σο εζνπνηφο θαη ζθελνζέηηο.
Μελ κε ξσηάηε, αγάπε, γηα εθείλε ηελ πξψηε αγάπε Μελ λνκίδεηε φηη δελ έρνπλ αιιάμεη. Πνηνο είπε φηη ε απνπζία θάλεη ηελ θαξδηά πην ηξπθεξή; Ώλ θαη βιέπσ ηνλ ήιην λα δχεη ζην θφθθηλν θξεβάηη ηνπ θάζε κέξα, νη κέξεο φρη γη‘ απηφ κεγαιψλνπλ. Τπάξρνπλ πνιιά είδε ζησπήο, θακκηά θσηεηλφηεξε απφ εθείλε ηνπ ήιηνπ. Ο ήιηνο είλαη ζησπειφο ζηελ παξνπζία καο, δηαθνξεηηθή είλαη ε αγάπε, ζησπειή ζηελ απνπζία ηνπ. θεθηφκνπλ φηη θάζε άλνημε ήζνπλ εζχ, θάζε βιαζηφο, θάζε κπνπκπνχθη· πνπ ην θαινθαίξη δελ ζα κπνξνχζε λα θάλεη ηίπνηε απφ ην λ‘ αθνινπζεί, ηξαγνπδψληαο ζην αίκα κνπ. Έθαλα ιάζνο. Ση είρε λα θάλεη ην θαινθαίξη κε ην κεγάιν πφλν κνπ; Κάζε ηξηαληάθπιιν, θάζε ινπινχδη πνπ ζην πέξαζκα ζαχκαδα, ήηαλ ζηελ πφξηα ελφο μέλνπ. φπσο θισζηέο δηαζρίδνπλ ηηο πφιεηο καο, αηψλεο αθαηέξγαζην κεηάμη, βεινχδν θαη κπξνθάξ έρνπλ απνξξνθήζεη ηνπο δξφκνπο κε αίκα. ψκαηα, ψξηκα κε πιεγέο ζηνπο δξφκνπο θαη ηηο αγνξέο, πιεξψλνπλ κε ηε δσή ηνπο. Ώιιά γηα κέλα ππήξρε ιίγνο ρξφλνο γηα ηνπο πνιέκνπο ηνπ θφζκνπ, ε αγάπε ήηαλ άθζνλνο πφιεκν. ηνλ νπξαλφ έβιεπα εζέλα, θαη ήηαλ ηα κάηηα ζνπ νη δηάηηνληεο αζηέξεο κνπ. Μελ κε ξσηάο, αλ θαη ζα ήζεια θαη μέξσ φηη δελ ζα ην θάλεηο, άιια δάθξπα λα ρχζεηο. Γηαηί λα ρηίζεηο έλα θξάγκα ζην Serif Rud αλ δελ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ρξφληα γηα ηελ άξδεπζε; Ώλ θαη πνηέ δελ ζα δνχκε ηνπο ειαηψλεο, ηνπο νξπδψλεο, νχηε ζα βξνχκε θαηαθχγην ζε κηα θιεκαηαξηά απφ ηε ζεξκφηεηα ηνπ ήιηνπ, ζηηο κέξεο καο, ηηο δσέο καο.
[352]
Υαθέδ (Hafez) είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Πέξζε ιπξηθνχ πνηεηή Μνπρακάλη Υαθέδ-ε ηξαδί. Ο Υαθέδ γελλήζεθε ζηελ πφιε ηξάδ, ζεκαληηθφ πνιηηηζηηθφ θέληξν ηεο επνρήο, ην 1325 θαη πέζαλε ην 1390. Ζ επίδξαζε ηνπ έξγνπ ηνπ απνηππψλεηαη ζηελ παξαδνζηαθή πεξζηθή κνπζηθή θαη ηελ πεξζηθή θαιιηγξαθία. Ο ηάθνο ηνπ Υαθέδ ζην ηξάδ (Hāfezieh) απνηειεί ζήκεξα έλα απφ ηα θχξηα αμηνζέαηα ηεο πφιεο.
ηίρνη ηνπ Υαθέδ Ώλ ν θφζκνο κνπ είλαη μεραξβαισκέλνο, ζθνηεηλφο, κε γθξεκηζκέλα ηα φξηα αλάκεζα ζην θσο θαη ην ζθνηάδη, κε θπξίαξρα ηα ζηνηρεία ηνπ εθηάιηε θαη ηνπ θφβνπ κπξνζηά ζ‘ έλα δηαξθψο επηθείκελν θαθφ, ν ιφγνο κνπ δελ κπνξεί παξά λα είλαη απηφο πνπ είλαη *** Έια, ζπκήζνπ. Κάζε ειπίδα, παιάηη είλαη πνπ ηξέκεη… Έια. ΐάιε λα πηνχκε. Κξαζί ε δσή, ζηε ιάζπε θαη θπιάεη. αλ άλζξσπν κνλαδηθφ πξνζβιέπσ, κα η‘ νπξαλνχ ην απέξαλην γαιάδην! Ώπηφλ πνπ θάζε ηη αθήλεη πίζσ θαη μσπίζσ, θη ειεπζεξία δπγψλεη. Άθνπ ηνπ αγγέινπ απηά ηα ιφγηα ηα ηεξά πνπ ρηεο κνπ είπε ηαλ ην λνπ κνπ ε κέζε νδήγεζε ζηελ νκνξθηά ηνπ: ΐαζηιηθφ γεξάθη κε ην νμχ ζνπ βιέκκα! Να γίλεηο Λσηνθάγνο, ζηνπ παξαδείζνπ ηα ιεκέξηα Υαθέδ (κεηάθξαζε: Κψζηαο Παπαγεσξγίνπ)
[353]
02.16 πξία (αξραία & ζχγρξνλε) Άδσληο είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Άιη Άρκαλη αΐλη (Adunis or Ali Ammad Said), ηνπ κεγαιχηεξνπ ελ δσή πνηεηή ηεο πξίαο, πνπ γελλήζεθε ην 1930.
Πφξηα Βδψ θαη εβδνκάδεο, ηελ πφξηα παξακνλεχνπλ ηα βιέθαξα ηνπ, ην ζψκα κεο ζηελ θιίλε ηνπ ρακέλν, ε θαξδηά ηνπ ςάρλεη, ζηελ πφξηα θξεκαζκέλε, θαλείο δε ρηχπεζε ηελ πφξηα πνζεί λα δαθξχζεηπφζν επγεληθφ ην θιάκα θαη πνιχηηκν, ζην πνηάκη ηνπ έλα θαξάβη ηνπο αγαπεκέλνπο κνπ θνπβαιάεη. Ώδσληο ή Ώιη Άρκαλη αΎλη
Σα παηδηά Αηάβαζαλ ηα παηδηά ην βηβιίν ηνπ ζήκεξα – είπαλ: Εδνχ θαηξφο πνπ αλζίδεη ζησλ ζπληξηκκηψλ ηα ζπιάρλα Γξάςαλε: Εδνχ θαηξφο, είδακ‘ εληφο ηνπ πψο ν ζάλαηνο ηε γε αλαζξέθεη θαη πψο ην λεξφ, ην λεξφ πξνδίδεη. Ώδσληο ή Ώιη Άρκαλη αΎλη (κεηαθξ: Βιέλε Κνλδχιε)
[354]
Έλαο ζεκαληηθφο εθπξφζσπνο ηεο ηζιακηθήο θηινζνθίαο θαη πνίεζεο ήηαλ ν αι-Μααξί (Al-Maʿarri, 973-1057) απφ ηε πφιε Μάξα ηεο πξίαο, γλσζηφο σο ο Λοςκπήηιορ7 ηηρ Αναηολήρ. Ήηαλ ηπθιφο απφ ηελ ειηθία ησλ ηεζζάξσλ εηψλ, φηαλ αζζέλεζε απφ αλεκνβινγηά. Ο αι-Μααξί ήηαλ επίζεο δηάζεκνο δάζθαινο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Οη καζεηέο πξνέξρνληαλ θαη απφ καθξηλά κέξε ηεο Μέζεο Αλαηνιήο γηα λα ην αθνχζνπλ. Ζ δηδαζθαιία ηνπ ήηαλ νξζνινγηζηηθή θαη αλαηξεπηηθή φρη κφλν γηα ηελ επνρή ηνπ, αιιά αθφκα θαη γηα ηελ επνρή καο. Απέξξηπηε ην δνγκαηηζκφ θαη ηηο πξνθαηαιήςεηο. Απέξξηπηε επίζεο ην δφγκα φηη ην Ηζιάκ ή νπνηαδήπνηε άιιε ζξεζθεία θαηείρε ηελ απφιπηε αιήζεηα - φπσο φιεο νη ζξεζθείεο δηαθεξχζζνπλ φηη θαηέρνπλ. Οη Άξαβεο αζετζηέο αλαθέξνληαη ζπρλά ζηνλ αι-Μααξί. Ο αι-Μααξί ζεσξνχζε επίζεο ηα θεξχγκαηα ησλ πξνθεηψλ (θαη ηνπ Μσάκεζ αζθαιψο) σο ςεπδή θαη πιαζηά. Ήηαλ ην ίδην επηθξηηηθφο ηφζν σο πξνο ην Ηζιάκ φζν θαη πξνο ηνλ ρξηζηηαληζκφ θαη ηνλ ηνπδατζκφ. Αθφκα ήηαλ απζηεξά ρνξηνθάγνο θαη ζεξκφο ππεξαζπηζηήο ησλ δηθαησκάησλ ησλ δψσλ. Σν 2013, ρίιηα ζρεδφλ ρξφληα κεηά ην ζάλαην ηνπ αι-Μααξί, κηα νκάδα ηδηραληηζηώλ ηεο πξίαο, απνθεθάιηζε έλα άγαικα ηνπ, απνδεηθλχνληαο αθφκα κηα θνξά φηη ν ζξεζθεπηηθφο θαλαηηζκφο είλαη βάξβαξνο, βιαθψδεο θαη ηπθιφο. Οη κνπζνπικάλνη κπεξδεχνληαη Οη ρξηζηηαλνί ζθαλδαιίδνληαη Οη εβξαίνη ηξνκάδνπλ Οη κάγνη βξίζθνληαη ζε ιάζνο δξφκν Βκείο νη ζλεηνί, απνηεινχκε δπν κεγάιεο ζρνιέο Οη αιινπαξκέλνη ηνπ δηαθσηηζκνχ θαη νη κνπξινί ηεο ζξεζθείαο αι-Μααξί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
Ο Λνπθξήηηνο (Titus Lucretius Carus, 98-53 π. Υ.) ήηαλ Ρσκαίνο πνηεηήο Σν πην γλσζηφ ηνπ έξγν είλαη έλα καθξνζθειέο πνίεκα 7.415 ζηίρσλ κε ηίηιν Πεξί ηεο θύζεο ηωλ πξαγκάηωλ (De rerum natura). Ο Λνπθξήηηνο απέξξηπηε ηελ εδξαησκέλε ζηελ επνρή ηνπ άπνςε φηη ην χκπαλ θπβεξλάηαη απφ ζετθέο ή ππεξθπζηθέο παξεκβάζεηο. 7
[355]
Ο αι-Μπνπρηνπξί (al-Buhturi, 820-897) ήηαλ ύξνο πνηεηήο απφ ην Υαιέπη. Έδεζε ζηε Βαγδάηε αιιά αθηέξσζε κέξνο ηεο πνίεζήο ηνπ γηα λα πκλήζεη ηε γελέηεηξά ηνπ θαη κεγάιν κέξνο ησλ εξσηηθψλ πνηεκάησλ ηνπ ζηελ Άηβα, κηα θνπέια απφ ην Υαιέπη.
ηίρνη ηνπ αι-Μπνπρηνπξί Μηα γπλαίθα ζην κάηη ηνπ ξηλφθεξνπ ζε κηα μεραζκέλε βάξθα Μαδεχεη ην άιιν ηεο κηζφ πνπ έπεζε ζην λεξφ Έλαο ζπαζκέλνο γιάξνο ηελ πεξηκέλεη ηξίβνληαο ηα θηεξά ζην ζθαξί ην θαγσκέλν απφ ην πνιχρξνλν αιάηη Μηα βάξθα εθεί γχξσ δνξίδεηαη ζηελ ππθλή νκίριε. Ώπαλσηά θχκαηα μεπιχλνπλ ηα θνπξειηαζκέλα καλίθηα ηεο Κη ν λσρειηθφο θζηλνπσξηλφο αέξαο ηξίβεηαη ζηα ζαλίδηα ηεο
[356]
Ο απνθαινχκελνο ζηξαηηψηεο πνηεηήο Ακπνχ Φηξάο (Abu Firas alHamadani, 932-968) ήηαλ γφλνο επγελνχο νηθνγέλεηαο ηεο βφξεηαο πξίαο. Τπεξέηεζε ηνλ εκίξε ηνπ Υαιεπηνχ σο πνηεηήο ηεο απιήο ηνπ. Έιαβε κέξνο ζε πφιεκν θαηά ηεο Βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο. ε κηα κάρε αηρκαισηίζηεθε θαη έδεζε αξθεηφ θαηξφ ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, φπνπ έγξαςε ηα πην δηάζεκα ηξαγνχδηα ηνπ πνπ ζπγθεληξψζεθαλ ζε κηα ζπιινγή κε ηίηιν αλ-Ροςμιγιάη.
αι-Ρνπκηγηάη Λέσ, ελψ θνληά κνπ έλα πεξηζηέξη θιαίεη Χ γείηνλά κνπ, θαηαιαβαίλεηο ηελ θαηάζηαζή κνπ; Αελ έρεηο ληψζεη ηηο θαθνπρίεο ηεο ηαιαηπσξίαο θαη ζηελνρψξηεο δελ απαζρφιεζαλ ην κπαιφ ζνπ Κνπβαιάο φκσο ηφζε ζιίςε ζηελ θαξδηά ζνπ ελψ βξίζθεηαη ζε ηφζν ςειφ θιαδί. Χ γείηνλά κνπ, ν ρξφλνο δελ ήηαλ δίθαηνο γηα καο ηνπο δπν Έια, άζε κε λα κνηξαζηψ καδί ζνπ ηα βάξε Κνίηα κηα ςπρή πσο έγηλε ηφζν αδχλακε… Ώκπνχ Φηξάο (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .
[357]
Ο Ακπνχ Σακκάκ (Abu Tammam, 788-845) γελλήζεθε ζηελ πφιε Γηαζίκ ηεο πξίαο. Σαμίδεςε ζε φιεο ζρεδφλ ηηο κεγάιεο πφιεηο ηεο Μέζεο Αλαηνιήο. Έγηλε γλσζηφο απφ κηα δεθάηνκε ζπιινγή πνηεκάησλ κε ηίηιν Πποηποπή πνπ εθδφζεθε ηνλ 9ν αηψλα. Ζ ζπιινγή απηή είλαη ηαμηλνκεκέλε θαηά ζέκα, ηα πνηήκαηα πνπ έρνπλ επηιεγεί είλαη άξηζηα θαη ε ζπιινγή ζεσξείηαη ζεζαπξφο ηεο αξαβηθήο πνίεζεο. Ο ίδηνο ήηαλ θαιφο πνηεηήο θαη έραηξε κεγάιεο εθηίκεζεο απφ ηνλ θφζκν ηεο δηαλφεζεο ηεο επνρήο ηνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζπξηαθνχ εκθπιίνπ πνιέκνπ (μεθίλεζε ηνλ Μάξηην ηνπ 2011 θαη ζπλερίδεηαη) νη θαλαηηθνί ηζιακηζηέο θαηάζηξεςαλ ην άγαικα ηνπ πνηεηή πνπ βξηζθφηαλ ζηελ γελέηεηξά ηνπ.
ηίρνη ηνπ Ώκπνχ Σακκάκ Σν ζπαζί είλαη θαιχηεξν ζεκάδη απφ ην βηβιίν ε θφςε ηνπ μερσξίδεη ην ρσξαηφ απφ ηελ αιήζεηα Σα αζηξαθηεξά καραίξηα θη φρη νη καπξηζκέλεο ζειίδεο, αλαηξνχλ ηελ ακθηβνιία θαη ηελ αβεβαηφηεηα…. ...Βάλ πνηέ είραλ πξνβιέςεη θάηη πξηλ απηφ λα γίλεη δελ ζα είραλ θξχςεη απηφ πνπ ζα ζπλέβαηλε ζηα είδσια θαη ηνπο ζηαπξνχο Μηα λίθε ηφζν κεγάιε πνπ δελ κπνξνχλ λα αγθαιηάζνπλ νη ζηίρνη ελφο πνηήκαηνο ή ην θείκελν ελφο ιφγνπ… Ώκπνχ Σακκάκ
[358]
Ο ύξνο πνηεηήο θαη δηπισκάηεο, Νηδάξ Κακπάλη (Nizar Kabani, 1923-98) απφ ηε Γακαζθφ ήηαλ έλαο απφ ηνπο πην δεκνθηιείο Άξαβεο πνηεηέο. Ο Κακπάλη έγξαςε πάλσ απφ 50 ζπιινγέο πνηεκάησλ. Απφ ηα δηαζεκφηεξα πνηήκαηά ηνπ είλαη ην «Φσκί, Υαζίο θαη Φεγγάξη», ζην νπνίν ζηειηηεχεη ηηο αξαβηθέο θνηλσλίεο γηα ηελ αδπλακία ηνπο θαη ηηο θαληαζηψζεηο ηνπο νη νπνίεο πξνθαινχληαη απφ ηελ επήξεηα ησλ λαξθσηηθψλ, θαη ηελ πνιηηηζηηθή ηνπο ζηαζηκφηεηα.
Φσκί, ραζίο θαη θεγγάξη ηαλ ην θεγγάξη γελλάηαη ζηελ αλαηνιή, Καη νη άζπξεο ζηέγεο ζπκπαξαζχξνληαη θνηκηζκέλεο Κάησ απφ ην ζπζζσξεπκέλν θσο, Οη άλζξσπνη αθήλνπλ ηα θαηαζηήκαηα ηνπο θαη πνξεχνληαη ζε νκάδεο Γηα λα ζπλαληήζνπλ ην θεγγάξη Κξαηψληαο ςσκί, θαη έλα ξαδηφθσλν, ζηα θνξθνβνχληα, Καη ηα λαξθσηηθά ηνπο. Βθεί αγνξάδνπλ θαη λα πσινχλ θαληαζηψζεηο - θαη εηθφλεο, Καη πεζαίλνπλ- θαζψο ην θεγγάξη έξρεηαη ζηε δσή. Ση έρεη θάλεη απηφο ν θσηεηλφο δίζθνο - ζηελ παηξίδα κνπ; Σελ γε ησλ πξνθεηψλ, - ηελ γε ησλ απιψλ αλζξψπσλ, Σνπο καζεηέο ηνπ θαπλνχ, ηα βαπνξάθηα ησλ λαξθσηηθψλ; Ση είλαη απηφ πνπ καο θάλεη ην θεγγάξη, ζηε λα ζπαηαινχκε ηελ αλδξεία καο Καη λα δνχκε κφλν γηα λα παξαθαινχκε ηνλ νπξαλφ; Ση έρεη ν νπξαλφο - γηα ηνπο ηεκπέιεδεο θαη ηνπο αδχλακνπο; ηαλ ην θεγγάξη έξρεηαη ζηε δσή κεηαηξέπνληαη ζε πηψκαηα, Καη ηαξαθνπλνχλ ηνπο ηάθνπο ησλ αγίσλ, Βιπίδνληαο λα ηνπο ρνξεγεζεί ιίγν ξχδη, κεξηθά παηδηά ... Ώπιψλνπλ ηα σξαία θαη θνκςά ραιηά ηνπο, Καη παξεγνξνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο κε ην φπην πνπ νλνκάδνπκε κνίξα Καη πεπξσκέλν. ηε παηξίδα κνπ, ηε γε ησλ απιψλ αλζξψπσλ Ση αδπλακία θαη παξαθκή Μαο δηαθαηέρεη, φηαλ ην ζειελφθσο μεπξνβάιιεη! Υαιηά, ρηιηάδεο θαιάζηα, Πνηήξηα κε ηζάη θαη παηδηά ζπξξένπλ πάλσ ζηνπο ιφθνπο. [359]
ηε παηξίδα κνπ, - φπνπ νη απινί άλζξσπνη θιαίλε, Καη δνπλ θάησ απφ ην θσο πνπ δελ κπνξνχλ λα θαηαλνήζνπλ ηε παηξίδα κνπ, - φπνπ νη άλζξσπνη δνπλ ρσξίο κάηηα, Καη πξνζεχρνληαη, Καη πνξλεχνληαη, Καη δνπλ ζε παξαίηεζε, πσο έθαλαλ πάληνηε, Καιψληαο ην κηζνθέγγαξν: "Χ εκηζέιελνο! Χ κεηέσξε καξκάξηλε Θεέ! Χ απίζηεπην αληηθείκελν! Πάληα ππήξρεο γηα ηελ αλαηνιή, γηα καο, Έλα ζχκπιεγκα δηακαληηψλ, Γηα ηα εθαηνκκχξηα ησλ νπνίσλ νη αηζζήζεηο είλαη λαξθσκέλεο" ' εθείλεο ηηο αλαηνιίηηθεο λχρηεο φηαλ Σν θεγγάξη γεκίδεη πιήξσο, Δ αλαηνιή ράλεη θάζε ηηκή - θαη ζζέλνο. Σα εθαηνκκχξηα πνπ θπθινθνξνχλ μππφιπηνη, Πνπ πηζηεχνπλ ζε ηέζζεξηο ζπδχγνπο Καη ηελ εκέξα ηεο θξίζεο, Σα εθαηνκκχξηα ησλ αλζξψπσλ πνπ βιέπνπλ ην ςσκί Μφλν ζηα φλεηξά ηνπο, Πνπ πεξλνχλ ηε λχρηα ζε ζπίηηα - ρηηζκέλα απφ βήρα, Πνπ δελ έρνπλ δεη πνηέ ηα κάηηα ηνπο θάξκαθν, Ξαπιψλνπλ ζαλ ηα πηψκαηα θάησ απφ ην ζειελφθσο. ηε παηξίδα κνπ, - φπνπ νη ειίζηνη θιαίλε Καη πεζαίλνπλ θιαίγνληαο πνηε ην κηζνθέγγαξν εκθαλίδεηαη Καη ηα δάθξπά ηνπο απμάλνληαη, Κάζε θνξά πνπ θάπνην άζιην ιανχην ηνπο ζπλεπαίξλεη ... ή ην ηξαγνχδη γηα ηε "λχρηα" ηε παηξίδα κνπ, - ζηε ρψξα ησλ απιψλ αλζξψπσλ, φπνπ ζηγά-ζηγά καζνχκε η' αηέιεησηα ηξαγνχδηα καοΜηα κνξθή θαηαλάισζεο πνπ θαηαζηξέθεη ηελ αλαηνιήΔ δηθή καο αλαηνιή καζά ηελ ηζηνξία ηεο, ηα ιεζαξγηθά φλεηξά ηεο, - ηνπο άδεηνπο ζξχινπο ηεο, Δ δηθή καο αλαηνιή πνπ βιέπεη ην ζχλνιν φινπ ηνπ εξσηζκνχ ην Γξαθηθφ Ώκπνχ αι Γηάλη Υηιάιη. Νηδάξ Κακπάλη
[360]
02.17. Σαυιάλδε O ξίζνπξαλγθ Πννιζνππίγηα (Srisurang Poolthupya) είλαη ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο απφ ηελ Σαϋιάλδε
Παξειζφλ, παξφλ θαη κέιινλ Να μερλάκε ην παξειζφλ ζεκαίλεη λα μερλάκε ηνλ εαπηφ καο Θα‘ πξεπε λα ζπκφκαζηε φζα είρακε θάλεη θάπνηε θαιέο πξάμεηο, θαθέο πξάμεηο. Να μερλάκε ην παξφλ ζεκαίλεη λα η‘ αθήλνπκε λα γιηζηξάεη Υσξίο λα ζπλεηδεηνπνηνχκε φηη έρνπκε ραζεί ζηνλ θχθιν δσήο πνπ ζα‘ πξεπε λ‘ απνθχγνπκε. Να μερλάκε ην κέιινλ ζεκαίλεη λ‘ αγλννχκε Σν αλαπφθεπθην – φινη καο ζα πεζάλνπκε κηα κέξα Ώθήλνληαο πίζσ θη φιν καο ηνλ πινχην. Οη άλζξσπνη ζα πελζήζνπλ, ζα ηνπο ιείςνπκε Ή ζα επραξηζηεζνχλ ηνλ ζάλαηφ καο Ώλάινγα κε ην θαιφ θαη ην θαθφ, Σηο πξάμεηο, ηε δσή καο. ξίζνπξαλγθ Πννιζνππίγηα
[361]
02.18. Σνπξθία – Οζσκαληθή απηνθξαηνξία Ο Γεληζερηξιί Αβλί (Yenishehirli Avnî, 1827-1884) ήηαλ Σνύξθνο πνηεηήο θαηά ηελ επνρή ηεο Οζσκαληθήο αζπηνθξαηνξίαο.
Ṣanmañ… Γηα πινχην θαη γηα θχξνο πσο λα δεηηαλέςνπκε ήξζακε, κε βάιεηο θαηά λνπ, γη‘ αγαπεκέλν ήξζακε ζηνλ θφζκν λα ζηελάδνπκε. Δ κνίξα βάζαλφ καο είλαη· κ‘ εθαηνληάδεο θαξαβάληα λα παξαπνλεζνχκε θζάζακε θαη θαηαθχγην ζηελ πφξηα ηνπ αγαπεκέλνπ καο λα βξνχκε ήξζακε. Φιφγεο ηνπ πφζνπ, κάηηα εθαηφ απ‘ ην θεθάιη σο θαη ηα πφδηα καο θαιχπηνπλ Κη ήξζακε ζη‘ αγαπεκέλνπ η‘ φκνξθν πξφζσπν –θαζξέθηε- λα θνηηάμνπκε. Υφηδα, αλ ακαξηία λα θνηηάο ην πξφζσπν ηνπ εηδψινπ είλαη, ζ‘ απηφλ ηνλ θφζκν ηνλ πιαζηφ ήξζακε λ‘ ακαξηήζνπκε. Καη ζχξε ζηνλ ερζξφ λα πεηο –αγθάζη ζην θηηαρηφ ηνλ θήπν κε γελείοπσο ζην ηνπξκπάλη καο, κνλαρηθφ ζηνιίδη ην ξφδν ζα ‗λαη. αλ ηνλ Avnî, ήξζακε, ζηελ αλππφθνξε ηεο ζιίςεο ηελ ηαβέξλα, γηα ην θξαζί πξσηίζησο, κα θαη ηηο πιεγσκέλεο καο λ‘ αθήζνπκε θαξδηέο. Γεληζερηξιί Ώβλί
[362]
O Μειίρ Σδεβληέη Αληάπ (Melih Cevdet Anday, 1915-2002), ήηαλ Σνύξθνο πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο.
Γξάκκα απφ πεζακέλν θίιν Γσ φπσο πάληα ηξηθνγπξίδσ, ζπιινγηέκαη. Μφλν πνπ κπαίλσ ρσξίο εηζηηήξην ζην ηξαίλν, ζην βαπφξη, Αίρσο παδαξέκαηα ςσλίδσ Σηο λχρηεο είκαη ζπίηη κνπ, ξαράηη δε κνπ ιείπεη (Να κπνξνχζα λ' άλνηγα ην παξάζπξν ζα κε πηάλεη πιήμε) Ώρ... πψο ζέισ, πφηε πφηε, λα μχζσ ην θεθάιη κνπ Λνπινχδηα λα θφςσ, θάπνην ρέξη λα ζθίμσ. Μειίρ Σδεβληέη Μεηάθξαζε: Έξκνο Ώξγαίνο
[363]
Ο Μερκέη Γηαζίλ είλαη Σνπξθνθύπξηνο πνηεηήο. Γελλήζεθε ην 1958 ζηε Λεπθσζία θαη είλαη έλαο απφ ηνπο Κχπξηνπο πνπ αγσλίδνληαη γηα ηελ εηξεληθή ζπκβίσζε θαη ηελ επαλέλσζε ησλ δπν θνηλνηήησλ ηνπ λεζηνχ.
Πνίεκα γηα ηηο κέξεο πνπ δελ καο αλήθνπλ ηέιια, λα ‗ηαλ η‘ φλνκά ζνπ εζέλα ζην ζπίηη απηφ πνπ έκελεο, ζεία, πξηλ απφ καο λα ‗ρεο παηδηά θη απηή ζηνλ ηνίρν ε θσηνγξαθία ηνπ γάκνπ ζνπ ηε κέξα λα δηεγείηαη, ζείηζα αγαπεκέλε …………………………………………… Πφξηα είζαη πνπ ηελ έζπαζε ε μηθνιφγρε θφξεκα πνπ ην θφξεζαλ νη μέλνη ηζνπθάιη πνπ έςεζε γηα άιινπο θαγεηφ. Άιιν δελ είζαη απφ παιηά θσηνγξαθία ………………………………………. Βίκαη πεξίεξγνο, πνηνο Κχπξηνο Ρσκηφο λα δηάβαδε ην βηβιίν απηφ έκεηλε ζηε ζειίδα ζαξάληα νρηψ. Ίζσο ζηνλ πφιεκν λα ηνλ θάιεζαλ ηφηε θη ήηαλ, γηα δεο, ν ηίηινο ηνπ βηβιίνπ: «Ο άλζξσπνο ζηξαηηψηεο δελ γελληέηαη». Μερκέη Γηαζίλ (Δ κεηάθξαζε είλαη ηεο Ώλζήο Καξξά )
[364]
Ο ετρνπιηζιάκ Γηαρηά (Sheyhülislâm Yahyâ, 1552-1644) ήηαλ Οζωκαλόο (Σνχξθνο) πνηεηήο
Σν άγην… Άθεζε ζην ηδακί, λα ππνθξίλνληαη άιινη θη εζχ ζηελ άδεηα απφ ππνθξηηέο θη ππνθξηζία έια ηαβέξλα. Με μεκαθξαίλεηο ζην κάηαην, εζχ, πνπ ην θχπειιν θαζάξην ην πνζείο - ζακκέλν κε ηνλ Jem ην έρνπλ Ώπ‘ ην θαηψθιη ην θξνπξφ ν αγαπεκέλνο έδησμε θη ν καπξνπξφζσπνο ερζξφο μαλάξζε – θαη ηελ θαηαζηξνθή δε βιέπεηο; Κη αθφκα θη αλ ζα κάξηπξεο παιεχνπκε, ηεο ζιίςεο ηνλ ερζξφ δε δηψρλνπκε - πνην αλζξψπνπ ζρέδην ελάληηα ζηνπ ζείνπ ην δηάηαγκα πεγαίλεη; Yahyâ, πψο απ‘ έξσηα ηξειφο δχλακαη λα κελ είκαη; Κη εμαίζηα ηφζν ε αγαπεκέλε κνπ είλαη, πνπ ε άγξηα κνπ θαξδηά πεηά ζηα χςε. ετρνπιηζιάκ Γηαρηά
[365]
Ο Σδαλ Γηνπηδέι (Can Yücel, 1926 - 1999) απφ ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, ήηαλ έλαο απφ ηνπο πην δηαθεθξηκέλνπο Σνχξθνπο πνηεηέο ηνπ 20νχ αηψλα.
Βγγξαθή Ώλαλέσζεο Ήκνπλ απφ θφκκα αλακεκεηγκέλν ζηελ ηζηνξία Άλνημα κηα ηαβέξλα ηψξα… Σα απνγεχκαηα θαζψο αξαηψλνπλ νη πειάηεο ΐάδσ ξαθί ζην πνηήξη κνπ Καη κε ιίγα παζαηέκπν θάζνκαη ζην παξάζπξν ην ηξαπέδη αξηζκφο δχν Καη θνηηάσ θαη θνηηάσ ηηο ςαξφβαξθεο ζη‘ αλνηρηά Καη ηα βάδσ κε ηνλ εαπηφ κνπ Ση γπξεχεηο ξε πνχζηε εδψ απφ ηα ραξάκαηα ‘ απηή ηελ ηξχπα δχν κέηξα κέξνο, ιέσ… Μ‘ απηφ ην βάζαλν κε βξίζθνπλ νη λπρηεξηλνί πειάηεο Καη βνπηάκε μαλά ζηηο θνπβέληεο θαη ζηα ηξεράκαηα… Σελ λχρηα πνπ πέξαζε, ηελ ψξα πνπ ζα ζρνιάγακε ΐγήθα γηα ιίγν λα πάξσ αέξα εκπξφο ζην καγαδί Μπνξεί γηα πείζκα ζηνπο ςαξάδεο εθεί ζη‘ αλνηρηά Δ κλήκε κνπ κ‘ έπηαζε ηειείσο κεζπζκέλν κε ην αζεκνζηνιηζκέλν ηεο αγθίζηξη Καη αλαλέσζα ηελ εγγξαθή κνπ ζηελ ηζηνξία Καη γπξλψληαο ζπίηη ε γπλαίθα κνπ κνχ είπε Καηξφ είρα λα ζε δσ ηφζν μεκέζπζην… Σδαλ Γηνπηδέι (κεηάθξαζε: Δξαθιήο Μήιιαο)
[366]
Ο Οξράλ Βειί Καλίθ (Orhan Veli Kanık, 1914-1950) απφ ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε ήηαλ Σνύξθνο πνηεηήο. πνχδαζε θηινζνθία ρσξίο φκσο λα νινθιεξψζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ. Δξγάζηεθε σο ειεχζεξνο κεηαθξαζηήο θαη δεκνζηνγξάθνο.
Πνζνηηθφ Με ηξειαίλνπλ νη φκνξθεο γπλαίθεο ην ίδην θη νη εξγαηηθέο. κσο νη φκνξθεο εξγαηηθέο γπλαίθεο κε μεηξειαίλνπλ ζηελ θπξηνιεμία.
Σν δέληξν κνπ Ώλ ππήξραλ θη άιια δέληξα ζηε γεηηνληά καο, πξνθαλψο ζα ζ‘ αγαπνχζα ιίγν πην ιίγν. κσο αλ ήμεξεο θνπηζφ ζα ζ‘ αγαπνχζα πνιχ πην πνιχ. κνξθν δέληξν κνπ, ειπίδσ φηαλ πεζάλεηο λα έρνπκε πάεη ζε άιιε γεηηνληά.
Ο ιφθνο ηελ άιιε δσή, αλ φηαλ θιείλνπλ ηα εξγνζηάζηα, ην απφγεπκα, ν δξφκνο γηα ην ζπίηη δελ έρεη ηφζε ιαζπνπξηά, ν ζάλαηνο δε ζα ‘λαη νχηε θαηά δηάλνηα ηξνκαρηηθφο. Οξράλ ΐειί Καλίθ (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Μπιάλαο)
[367]
λεηξν Υζεο ην βξάδπ νλεηξεχηεθα πσο πέζαλε ε κεηέξα κνπ. Ξχπλεζα θιαίγνληαο. Θπκήζεθα εθείλν ην ειηφινπζην πξσηλφ, πνπ θξαηνχζα έλα κπαιφλη θαη μαθληθά κνπ έθπγε απ‘ ηα ρέξηα θη εγψ έκεηλα εθεί, λα ην θνηηάδσ λ‘ αλεβαίλεη αξγά ζηνλ νπξαλφ θαη λα θιαίσ. ***
Αέληξν Πέηαμα κηα πέηξα ζην δέληξν. Αελ ην ρηχπεζα. Αελ ρηχπεζα ηίπνηε. Σν δέληξν έθαγε ηελ πέηξα κνπ. Σν δέληξν έθαγε ηελ πέηξα κνπ. Θέισ ηελ πέηξα κνπ. ***
Έηζη είλαη ε δσή Σν ζπίηη είρε έλα ζθχιν πνιχ καιιηαξφ. Σνλ θψλαδαλ Chinchon θαη πέζαλε. Σν ζπίηη είρε θαη κηα γάηα, ηελ Mavish θαη ράζεθε. Σν θνξίηζη ηνπ ζπηηηνχ παληξεχηεθε. Έγηλαλ ηφζα γιπθφπηθξα πξάγκαηα ηε ρξνληά πνπ πέξαζε. Ναη, ηφζα θαη ηφζα. Μα ηη λα θάλεηο; Έηζη είλαη! Έηζη είλαη πάληα ε δσή! Οξράλ ΐειί Καλίθ (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Μπιάλαο)
[368]
Πνίεκα κε ςχιινπο Ση θαζαξία είλαη απηή; Αελ είλαη ν θφζκνο φπσο είρεο θαληαζηεί. Λέκε ηα πξνβιήκαηά καο ζ‘ φπνηνλ λα ‘λαη θη απηνί αλ δελ αθνχζνπλ φπια δελ μππλάλε. Άιινη είλαη ζνβαξά απαζρνιεκέλνη θη άιινη ξαθέλδπηνη θαη μεπαπνπηζσκέλνη. ινη έρνπλε ην ζηφκα, ηε κχηε θαη η‘ απηηά ηνπο, αιιά νη πεξηζζφηεξνη ηξέκνπλ θαη ηε ζθηά ηνπο. Κάπνηνη αθήλνπλ ζηνλ Πξνθήηε ηελ ςπρή ηνπο θαη θάπνηνη θακαξψλνπλε κεζ‘ ζην ρξπζφ θινπβί ηνπο. Άιινη εθπνλνχλ η‘ απνκλεκνλεχκαηά ηνπο θη άιινη ρξσζηάλε πεξηνπζίεο ζην κάγεηξά ηνπο. Ώπηνί έρνπλ φπιν ην ζπαζί θη εθείλνη ηε γξακκαηηθή. Σέινο, θάπνηνη πίλνπλ θαη πεδάλε φιε λχρηα θη φκσο κηα ραξά μππλάλε. Κάπσο έηζη ε φιε θάζε έρεη γίλεη: ν ειέθαληαο ηνλ ςχιιν θαηαπίλεη. ‘ έλα ζπίηη αλ θαηνηθνχλ εθηά λνκάηνη αξθεί έλα πνληίθη, λα κε κπνξνχλ λα θιείζνπλ κάηη. Γηα λα κελ πνιπινγνχκε, είλαη θάπσο κπεξδεκέλν: Ο πινχζηνο ην θησρφ πάληα ηνλ έρεη ζηξηκσγκέλν. Γξάςακε έλα γξάκκα ζην Θεφ, κα ράζεθε κεζ‘ ζην ζθνππηδαξηφ. Οξράλ ΐειί Καλίθ (κεηάθξαζε: Γηψξγνο Μπιάλαο
[369]
O Σνπξθνθχπξηνο πνηεηήο Μερκέη Καλζνχ (Mehmet Kansu) γελλήζεθε ην 1937 ζηε Πάθν ηεο Κχπξνπ. πνχδαζε ηνπξθηθή θηινινγία θαη εξγάζηεθε σο θαζεγεηήο θαη θηινινγίαο ζε ζρνιεία κέζεο εθπαίδεπζεο. Δμέδσζε δεθαπέληε ζπιινγέο πνηεκάησλ, δχν κπζηζηνξήκαηα, δχν βηβιία κε δνθίκηα θη έλα κε δηεγήκαηα.
Verum Dicere ηαλ πξνθέξσ η' φλνκα ζνπ, απαληψληαο ζηελ εξψηεζε θάπνηνπ άγλσζηνπ, κηα παξαηεηακέλε ζησπή παίξλεη κνξθή. ' απηφ ην δηάζηεκα ην πνίεκα αξρίδεη λα ζαιεχεη, χζηεξα κεηαηξέπεηαη ζε ιέμεηο ή ηίπνηε. Ώπφ ζθηά πνπ έπεθηε πίζσ κνπ κηα ζηαζεξή θσλή ςηζχξηδε: "θη εγψ ην ίδην ζθέθηνκαη φπσο θη εζχ". Καζψο πεξπαηνχζακε πιάη-πιάη είπε θαη πάιη: "Βγψ δελ είλαη ε ζθηά ζνπ, επηζηξέθσ εδψ θάζε θνξά πνπ αθνχσ η' φλνκά κνπ γηα λα μεθχγσ απ' ηε ζησπή". ***
Σν πάζνο Ο ήιηνο έξημε ηηο αρηίλεο ηνπ ζηε ζάιαζζα, μαθληάζηεθε ην ζπνπξγίηη, έιακςαλ ηα κάηηα ηεο γπλαίθαο, άλαςε ηε θσηηά, έβαιε επάλσ ην λεξφ γηα ηζάη. Πέθηεη ε λχρηα ζηα ζθνηεηλά ζνθάθηα, νη άλζξσπνη δηαβαίλνπλ βηαζηηθνί, ε γπλαίθα κηζαλνίγεη ηελ πφξηα Μερκέη Καλζνχ
[370]
Μπαθί (Bâḳî) ήηαλ ην ινγνηερληθφ ςεπδψλπκν ηνπ Οζσκαλνχ Σνχξθνπ πνηεηή Μαρκνχλη Ακληνπικπαθί (Mahmud Abdülbâkî) (1526 - 1600) απφ ηε Κσλζηαληηλνχπνιε. Θεσξείηαη έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ζπληειεζηέο ηεο Σνπξθηθήο ινγνηερλίαο, θαη έκεηλε γλσζηφ σο ο "νπιηάλνο ησλ πνηεηψλ".
Ώκλεκφλεπηα… Ώγαπεκέλε, απ‘ ηε Αεκηνπξγία, ζθιάβνη ηνπ άρε ηεο αγάπεο είκαζηε, αγαπεκέλε, ν θεκηζκέλνο ηεο θαξδηάο νπιηάλνο είκαζηε. Βίκαζηε ηεο εξεκηάο απηήο παπαξνχλεο, πνπ νη θαξδηέο καο, καχξεο, απφ ηε ζιίςε θαίγνληαη. Ώγαπεκέλε, γελλαηφδσξν ζχλλεθν λα‘ ζαη θαη ην λεξφ απ‘ ηελ θαξδηά ηε δηςαζκέλε κε ζηεξήζεηο. Δ κνίξα, δηακάληη κέζα καο πσο είρακε είδε θαη ηηο θαξδηέο καο μέζθηζε, θη αηκφθπξηα ηα ζψκαηά καο άθεζε, ππελζπκίδνληαο ην θφζηνο γηα ηε γλψζε ηεο αγάπεο. Σα ζχλλεθα, καχξα ηεο ζιίςεο, ηα λεξά ηεο πεγήο ηεο ςπρήο ζνπ κελ θαιχςνπλ η‘ αθήζεηο. Ώγαπεκέλε, γηα καο ν ήιηνο, ζηηο νζσκαληθέο ηεο θηήζεηο κε πεξεθάληα πεξήθαλνο ιάκπεη. Γχξσ ζηνλ θφζκν ηνπ Bâkî ην πνίεκα ζα γπξίζεη, ζαλ θνχπα ζε νκήγπξε θίισλ, εκείο, αγαπεκέλε, θαη θνχπα θη νηλνρφνη ηνπ ρξφλνπ πνπ γπξίδεη. Μπαθί
[371]
Ο Νακπί (Nabi, 1642-1712) ήηαλ Σνύξθνο πνηεηήο επί Οζσκαληθήο απηνθξαηνξίαο. Γελλήζεθε ζηελ Οχξθα ηεο Αλαηνιία θαη ην πξαγκαηηθφ φλνκα ήηαλ Γηνπζνχθ. Απφ λεαξή ειηθία βξέζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε φπνπ άξρηζε λα γξάθεη πνίεζε. Γλψξηδε αξαβηθά θαη πεξζηθά.
Bâġ-i dehriñ… ηνπ πεπξσκέλνπ θαη ηνπ ρξφλνπ ηνλ θήπν, καδί θζηλφπσξν είδακε θη άλνημε, καδί ην ρξφλν ηεο ραξάο θαη θείλνλε ηεο ζιίςεο. Καη κελ πνιχ πεξεθαλεχεζαη, γηαηί ζηεο θαιήο ηχρεο ηελ ηαβέξλα ρηιηάδεο κέζπζαλ θη ε πεξεθάληα δειεηήξην. Ώκέηξεηα πεηξφρηηζηα είδακε θξνχξηα, ζηε θεκηζκέλε γε θη φκσο, κήη‘ έλα ηε ζέα ηεο θαξδηάο ηεο πιεγσκέλεο λ‘ αληέμεη δε κπνξνχζε. Ώπφ ηεο ζιίςεο ησλ αλζξψπσλ, πνηάκη δαθξχσλ, κε βξπρεζκφ ηνλ θαηαπφηε ηνλ θαηαθιπζκφ, ρηιηάδεο ζπίηηα, πνπ θαιφηπρα, είδακε λα γθξεκίδεη. θη ακέηξεηνπο ηεο κάρεο αλαβάηεο, πνπ κφλνο πινχηνο θαη θιεξνλνκηά ηνπο, ν ράξνληα, ην βέινο απφ κάηη αγάπεο. Πνιινχο λα ραίξνληαη κε η‘ αμηψκαηα πνπ θάπνηα κέξα άιινπο ζ‘ αλακέλνπλ, ρέξηα πιάη πφξηεο δηπισκέλα… Nâbî, πνιινχο πφηεο θξαζηνχ ζηεο δσήο ηε γηνξηή είδακε, πνπ ην δηθφ ηνπο θχπειιν, γηα θνχπα ελφο δεηηάλνπ αληάιιαμαλ. Νακπί
[372]
Ο Νεληίκ (Nedîm, 1681-1730), πξαγκαηηθφ φλνκα Αρκέη Μνπζηαθά, ήηαλ ν ζεκαληηθφηεξνο πνηεηήο ηεο Οζωκαληθήο απηνθξαηνξίαο ηνπ 18νπ αηψλα.
Έλα γιπθφ ρακφγειν… ηνπ πφζνπ ηε γηνξηή θξαζφθνππα κε ην ρακφγειφ ζνπ –δάραξε- κνπ ΄θηηαμεο, κηζφ ηεο θνχπαο δψζε κνπ, πνιχ κε κέζπζεο. Κάησ απφ πφδη αιφγνπ άγξηνπ κε ζχλζιηςεο, πνπ ηξέρεη ζα θσηηά θαη ζαλ δέληξα θππξηψηηθα απφ ηηο ζηάρηεο κνπ θιφγεο αλεβαίλνπλ. Άλεκε ηεο Ώλαηνιήο, ζε κέλα κε ηεο αγαπεκέλεο κνπ ηε κπξσδηά ‗ξζεο, Καη ζαλ ηνπ παθίλζνπ ηα ζγνπξά κεο ζηελ αγάπε κ‘ έκπιεμεο. Με ηελ πεξηθαιιή ζνπ ράξε ζαλ ηδίλη ηα καιιηά κνπ ζηέθνληαη θαη ζαλ θαζξέθηε απ‘ ην θεθάιη σο ηα πφδηα κε ηελ αγάπε κ‘ έθαλεο. Σνλ θιαίνληα Nedîm κελ θάλεηο άιιν κεζπζκέλν θη έηνηκν ζηελ θαηαζηξνθή -κηζφ ηεο θνχπαο δψζε κνπ, πνιχ κε κέζπζεο. Νεληίκ
[373]
Ο Αδίδ Νεζίλ (1915-95) ππήξμε ζαηηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνιηηηθφο αθηηβηζηήο. Έλαο απφ ηνπο πην γλσζηνχο ινγνηέρλεο ηεο Σνπξθίαο δηεζλψο θαη απφ ηα πην θσηεηλά κπαιά ηεο ρψξαο ηνπ.
ψπα, κε κηιάο ψπα, κε κηιάο, είλαη ληξνπή, θφς' ηε θσλή ζνπ, ζψπαζε επηηέινπο θη αλ ν ιφγνο είλαη αξγπξφο, ε ζησπή είλαη ρξπζφο. Σα πξψηα ιφγηα πνπ άθνπζα απφ παηδί, έθιαηγα, γέιαγα, έπαηδα, κνπ ιέγαλ: «ζψπα!». ην ζρνιείν κνπ θξχςαλε ηελ αιήζεηα ηε κηζή, κνπ ιέγαλε: «εζέλα ηη ζε λνηάδεη; ψπα!» Με θίιεζε ην πξψην θνξίηζη πνπ εξσηεχηεθα θαη κνπ ιέγαλε: «Κνίηα κελ πεηο ηίπνηα, … ζψπα!» Κφςε ηε θσλή ζνπ θαη κε κηιάο, ζψπαηλε. Καη απηφ βάζηαμε κέρξη ηα είθνζη κνπ ρξφληα. Ο ιφγνο ηνπ κεγάινπ, ε ζησπή ηνπ κηθξνχ. Έβιεπα αίκαηα ζην πεδνδξφκην, «Ση ζε λνηάδεη εζέλα;», κνπ ιέγαλε, «ζα βξεηο ην κπειά ζνπ, ζψπα!». Ώξγφηεξα θσλάδαλε νη πξντζηάκελνη «Με ρψλεηο ηε κχηε ζνπ παληνχ, θάλε πσο δελ θαηαιαβαίλεηο, ζψπα!» Παληξεχηεθα, έθαλα παηδηά, θαη ηα 'καζα λα ζσπαίλνπλ, ε γπλαίθα κνπ ήηαλ ηίκηα θη εξγαηηθή θαη ήμεξε λα ζσπαίλεη. Βίρε κάλα ζπλεηή, πνπ ηεο έιεγε: «ψπα». ε ρξφληα δίζεθηα νη γνλείο, νη γείηνλεο, κε ζπκβνπιεχαλε: «Μελ αλαθαηεχεζαη, θάλε πσο δελ είδεο ηίπνηα. ψπα!» Μπνξεί λα κελ είρακε κε δαχηνπο γλσξηκία δειεπηή, [374]
κε ηνπο γείηνλεο, καο έλσλε φκσο, ην «ψπα!». «ψπα!» ν έλαο, «ζψπα!» ν άιινο, «ζψπα!» νη επάλσ, «ζψπα!» νη θάησ, «ζψπα!» φιε ε πνιπθαηνηθία θαη φιν ην ηεηξάγσλν. «ψπα!» νη δξφκνη νη θάζεηνη θαη νη δξφκνη νη παξάιιεινη. Καηάπηακε ηε γιψζζα καο... ηφκα έρνπκε θαη κηιηά δελ έρνπκε. Φηηάμακε ην ζχιινγν ηνπ «ψπα!». Καη καδεπηήθακε πνιινί, κηα πνιηηεία νιφθιεξε, κηα δχλακε κεγάιε, αιιά κνπγθή! Πεηχρακε πνιιά, θηάζακε ςειά, καο δψζαλε παξάζεκα, ηα πάληα θη φια πνιχ εχθνια, κφλν κε ην «ψπα!». Μεγάιε ηέρλε απηφ ην «ψπα»! Μάζε ην ζηε γπλαίθα ζνπ, ζην παηδί ζνπ, ζηελ πεζεξά ζνπ θη φηαλ ληψζεηο αλάγθε λα κηιήζεηο μεξίδσζε ηε γιψζα ζνπ θαη θάλ' ηελ λα ζσπάζεη. Κφς‘ ηελ ζχξξηδα. Πέηα ηελ ζηα ζθπιηά. Σν κφλν άρξεζην φξγαλν απφ ηε ζηηγκή πνπ δελ ην κεηαρεηξίδεζαη ζσζηά. Αελ ζα έρεηο έηζη εθηάιηεο, ηχςεηο θη ακθηβνιίεο. Αε ζα ληξέπεζαη ηα παηδηά ζνπ θαη ζα γιηηψζεηο απ' ην βξαρλά λα κηιάο, ρσξίο λα κηιάο λα ιεο «έρεηε δίθην, είκαη ζαλ θη εζάο» Ώρ! Πφζν ζα 'ζεια λα κηιήζσ ν θεξαηάο! Καη δελ ζα κηιάο, ζα γίλεηο θαθιαηάο, ζα ζαιηαξίδεηο αληί λα κηιάο. Κφςε ηε γιψζζα ζνπ, θφς' ηελ ακέζσο. Αελ έρεηο πεξηζψξηα. Γίλε κνπγθφο. Ώθνχ δε ζα κηιήζεηο, θαιχηεξα λα ην ηνικήζεηο. Κφςε ηε γιψζζα ζνπ. Γηα λα είζαη ηνπιάρηζηνλ ζσζηφο ζηα ζρέδηα θαη ζηα φλεηξά κνπ αλάκεζα ζε ιπγκνχο θαη παξνμπζκνχο θξαηψ ηε γιψζζα κνπ, γηαηί λνκίδσ πσο ζα 'ξζεη ε ζηηγκή πνπ δελ ζα αληέμσ θαη ζα μεζπάζσ θαη δελ ζα θνβεζψ θαη ζα ειπίδσ θαη θάζε ζηηγκή ην ιαξχγγη κνπ ζα γεκίδσ κε έλα θζφγγν, κε έλαλ ςίζπξν, κε έλα ηξαχιηζκα, κε κηα θξαπγή πνπ ζα κνπ ιέεη: ΜΕΛΏ! Ώζίδ Νεζίλ
[375]
Ο Νεθί (Nefî, 1572-1635) ήηαλ Σνύξθνο πνηεηήο επί Οζσκαληθήο απηνθξαηνξίαο
Ο ζπγγξαθέαο Ώπηνί πνξηξέην κνπ ‗θηηαμαλ, κε θχπειιν ζην ρέξη θαη ζαλ κεζχζηαθα ε εηθφλα, ην κεζπζκέλν απ‘ ηεο αγάπεο ην πνηφ. Ώλ νη αζθεηέο ζνθνί ‗λαη, ηελ επραξίζηεζε λα εγθαηαιείςσ δε ζα θέιεπαλ. Βκέλα ζα ηξειφ –ηη θξίκαθη εθείλνπο άγηνπο ηνπο απείθαζαλ. Ώπηφ, πνπ ζηνπ εξαζηή ην κάηη βιέπεηο, δελ είλαη ησλ βιεθάξσλ ε ζθηά, ηα ε ζθνηεηλάδα ζχξαλ απφ ηα κάγνπια ζην άζπξν ησλ θιακέλσλ ηεο καηηψλ. Βγψ ‗καη ν εξαζηήο πνπ ε θήκε ηνπ, σο ηαπεηλνχ, ηελ πφιε φιε γέκηζε -απηνί πνπ ηνπ Mejnûn ηελ ηζηνξία γξάςαλε, ην ‗θαλαλ κεο ζηελ εξεκηά. – Nef‗î, απφ ηνλ ηξφπν πνπ κηιείο, ηε θιεγφκελε βιέπνπκε θαξδηά ζνπ, ζαλ γξάθνπλε ηνπο ζηίρνπο ζνπ, νη πέλεο θαίγνληαη ζηηο θιφγεο. Νέθη
[376]
Ο Δηδέ Αυράλ Σζαγιάξ (Ece Ayhan Çağlar, 1931-2002) ήηαλ ζχγρξνλνο Σνχξθνο πνηεηήο .
Μλεκείν ηνπ Ώγλψζηνπ Φνηηεηή Βδψ θνηηάμηε, εδψ, θάησ απ‘ απηήλ ηε καχξε πιάθα Βίλαη ζακκέλν έλα παηδί· αλ είρε δήζεη γηα έλα αθφκε δηάιεηκκα Θα είρε ζεθσζεί ζηνλ πίλαθα, ζην κάζεκα ηεο θχζεο. θνηψζεθε ζην κάζεκα ηνπ θξάηνπο. Δ ζπλήζεο ιάζνο εξψηεζε ηφζν ηεο θχζεο φζν θαη ηνπ θξάηνπο: –Πνχ θπιάεη ε Τπεξσμηαλή; Δ κφλε ζσζηή απάληεζε απφ έλα πςσκέλν ρέξη ζην βάζνο: –ηελ θαξδηά ηεο ρισκήο εμέγεξζεο ησλ παηδηψλ. Ο ξαθνζπιιέθηεο παηέξαο ηνπ, δέλνληαο έλα κσβ θεληεηφ καληήιη ζην ιαηκφ ηνπ Γηα λα πλίμεη έλαλ αθφκα ζάλαην, έγξαςε: Καη ηνλ είρα θάλεη λα πηζηεχεη φηη έρεη παηρλίδηα. Δ κάλα ηνπ, ε γπλαίθα πνπ έπιελε ηηο λχρηεο, θαη απφ ηφηε είλαη ληπκέλε ζην ραθί ΐπδαίλνληαο ζηα θξπθά έλα κηθξφ ειαθάθη, έγξαςε: Ώρ, πέηαμαλ ην κφρζν ηνπ γηνχ κνπ ζηα ζθνππίδηα. Οη θίινη ηεο χθαλαλ απηφ ην πνίεκα απφ πηθξνδάθλεο: Με ζε λνηάδεη, 128! ηα νηθνηξνθεία ησλ κηθξψλ ζηξαηησηψλ, ζηα ζρνιεία ηεο απηνθηνλίαο, Μέζα ζε θάζε παηδηθή θαξδηά βξίζθεηαη έλαο κεγάινο. Κάζε ρξφλν, φιε ε ηάμε ζα ζνπ ζηέιλεη πεξηζηέξηα ρσξίο γξάκκαηα, ζηε γηνξηή ησλ παηδηψλ. Βηδέ Ώυράλ Σζαγιάξ
[377]
Ο Γηφθζελνπξ Σζειεκπίνγινπ (Goknur Celebioglu) γελλήζεθε ην 1971 ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε. Δίλαη Σνύξθνο πνηεηήο θαη κεηαθξαζηήο.
Σν φλνκά ζνπ είλαη έλα ειάθη πνπ νπξιηάδεη γξακκέλν ζε θπξηιιηθφ αιθάβεην Σν φλνκά ζνπ είλαη έλα ειάθη πνπ νπξιηάδεη γξακκέλν ζε θπξηιιηθφ αιθάβεην έλα ραξηί μεδηπιψλεηαη ζαλ ρηνληζκέλνο ζθαλδηλαβηθφο θάκπνο κέζα εθεί βνπιηάδνπκε κε ηα άινγα επί έμη εβδνκάδεο ρσξίο λα πξνρσξάκε Ο δάζθαινο ιέεη ην αγθάζη ηεληψλεη ην ηφμν ην ζηξνβηιηδφκελν βέινο κεηακνξθψλεηαη ζε γαιάδην ηξηαληάθπιιν ην ειάθη αλαπεδά, ν ρξφλνο ζηακαηά Ο έξσηαο είλαη ζθνπεπηήο αθξηβείαο, άζπιαρλνο θαη αθαλήο ρηππάεη ηελ θαξδηά γηα λα πιεγψζεη ρηππά ηελ αζπίδα γηα λα ζθνηψζεη Σν αγφξη ζθαιίδεη έλα θιάνπην κέζα ζην δάζνο ελψ ν δάζθαιφο ηνπ είλαη αλχπνπηνο ην θνξίηζη έξρεηαη θξχβνληαο ηα γπκλά ζηήζε ηνπ κε βνπιγάξηθα ξφδα έξρεηαη καδεχνληαο άγξηνηξηαληάθπιια απφ ηνπο αγθαζσηνχο ζάκλνπο Ο δάζθαινο ιέεη ην αγθάζη ηεληψλεη ην ηφμν ν έξσηαο είλαη απηφ ή θάηη άιιν έλαο κνλφρεηξαο είλαη, αθφκα θαη ηπθιφο ηνμφηεο πνπ βξίζθεη ην πην επαίζζεην ζεκείν ζε θάζε ηζφθιη Σν αγφξη θνηκάηαη θάησ απφ ην άινγν ηνπ Ο δάζθαινο θνηκάηαη, ηα άινγα θνηκνχληαη, ν θαηαπιηζκφο θνηκάηαη ην ειάθη έξρεηαη θάησ ζηε ιίκλε, κε ηα ρηνλνζθέπαζηα λνχθαξα, [378]
έξρεηαη πεξλψληαο αλάκεζα απφ ηηο ζθελέο Σν φλνκά ζνπ είλαη έλα ειάθη πνπ νπξιηάδεη γξακκέλν ζε θπξηιιηθφ αιθάβεην έλα ραξηί μεδηπιψλεηαη ζαλ έλαο ρηνληζκέλνο ζθαλδηλαβηθφο θάκπνο έθπγαλ ήδε, ζηάρηεο, καδεκέλα βνπιγαξηθά ηξηαληάθπιια ν ιχθνο αλαδεηά ηα ίρλε ηνπ ειαθηνχ. Γηφθζελνπξ Σζειεκπίνγινπ (κεηάθξαζε: Καηεξίλα Ζιηνπνχινπ) Σα μεθηηζκέλα φλεηξα κηαο θπξίαο Βπεηδή ην γαιάδην είλαη ε αιάλζαζηε ππμίδα ηνπ έξσηα Έλα απνηχπσκα ρνξδήο πάλσ ζην αθξνδάρηπιν ελφο αθεξεκέλνπ εθπαηδεπφκελνπ βηνιηζηή ηαλ ήιζε ην θαινθαίξη εθείλνο ν ηπθιφο νξγαλίζηαο πεξλνχζε θάησ απφ ηελ ινθνπιαγηά ηνπ πξνζψπνπ ζνπ Ώθήλνληαο ζην πέξαζκά ηνπ ηελ πινπκηζηή πεηαινχδα ησλ θηιηψλ πάλσ ζην παγσκέλν ζνπ κέησπν. …………………………………………….. πσο ηα μαλακκέλα πνπιηά πάλσ απ‘ ηηο γνχξλεο θνχξληαδα ζην ιαηκφ ζνπ θαη πεδνχζα πάλσ ζην ζηήζνο ζνπ. Σν ζηφκα κνπ ήηαλ ιάκα καραηξηνχ πνπ έςαρλε γηα ηελ πιεγή ηεο πάλσ ζην ζψκα ζνπ. ηαλ ήξζε ην θαινθαίξη ν κηζφο έξσηαο γηλφηαλ ράδη Οη ιέμεηο έγηλαλ έλα θαιάκη κε ρηιηάδεο άγθηζηξα Γηφθζελνπξ Σζειεκπίνγινπ (κεη.: Καηεξίλα Ζιηνπνχινπ)
[379]
Ζ Εερξά Σζηξάθ (Zehra Çırak) γελλήζεθε ην 1960 ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, αιιά κεηαλάζηεπζε κε ηελ νηθνγέλεηά ηεο ζηε Γεξκαλία φηαλ ήηαλ κφιηο ηξηψλ εηψλ. Δίλαη Σνπξθνγεξκαλίδα ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα θαη έρεη θεξδίζεη πνιιέο δηαθξίζεηο γηα ηε δνπιεηά ηεο.
Πειάηεο γεο Κάπνηνο πνπ πεγαίλεη γηα ιίγν μππφιπηνο θαη θηάλεη ηνλ lzasco Έλαλ πιαλφδην έλαο ηνίρνο απηφο απηφο έλαο κεηαλάζηεο απηφο Μηα αληίξξεζε απηφο-απηφο Μεηαλάζηεο απηφο Μεηαλάζηεο Μεηαλάζηεο Γερξά Σζηξάθ (κεηάθξ: Κσλ. Κνθνινγηάλλεο)
[380]
Ο Ναδίκ Υηθκέη γελλήζεθε ζηε Θεζζαινλίθε ην 1902 θαη πέζαλε ζηε Μφζρα ην 1962. Ήηαλ κέινο ηνπ Κ.Κ. Σνπξθίαο πξάγκα πνπ ηνπ ζηνίρηζε αξθεηέο δηψμεηο. Πνηήκαηά ηνπ κεινπνίεζαλ θαη Έιιελεο ζπλζέηεο (Λνΐδνο, Θ. Μηθξνχηζηθνο).
Γηα ηε δσή Δ δσή δελ είλαη παίμε-γέιαζε πξέπεη λα ηελε πάξεηο ζνβαξά, φπσο, λα πνχκε, θάλεη ν ζθίνπξνο, δίρσο απ‘ φμσ ή απφ πέξα λα πξνζκέλεηο ηίπνηα. Αελ ζα ‗ρεηο άιιν πάξεμ κνλάρα λα δεηο. Δ δσή δελ είλαη παίμε-γέιαζε πξέπεη λα ηελε πάξεηο ζνβαξά, ηφζν κα ηφζν ζνβαξά, πνπ έηζη λα πνχκε αθνπκπηζκέλνο ζηνλ ηνίρν κε ηα ρέξηα ζνπ δεκέλα ή κέζα ζη‘ αξγαζηήξη κε ηε κπινχδα θαη κεγάια καηνγπάιηα ζε λα πεζάλεηο γηα λα δήζνπλ νη άλζξσπνη. Οη άλζξσπνη πνπ πνηέ δελ ζα ‗ρεηο δεη ην πξφζσπφ ηνπο. θαη ζα πεζάλεηο μέξνληαο θαιά Πσο ηίπνηα πην σξαίν, πσο ηίπνηα πην αιεζηλφ Ώπ‘ ηε δσή δελ είλαη. Πξέπεη λα ηελε πάξεηο ζνβαξά Σφζν, κα ηφζν ζνβαξά πνπ ζα θπηεχεηο, ζα λα πνχκε, ειηέο ζηα εβδνκήληα ζνπ φρη, θαζφινπ γηα λα κείλνπλ ζηα παηδηά ζνπ κα έηζη, γηαηί ην ζάλαην δε ηνλ πηζηεχεηο φζν θη αλ ηνλ θνβάζαη κα έηζη γηαηί ε δσή ζε λα βαξαίλεη πηφηεξν ζηελ πιάζηηγγα. Ναδίκ Υηθκέη Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο
[381]
Λίγα γαξνχθαιια Λίγα γαξνχθαιια απνκέλνπλε ζηηο γιάζηξεο ζηνλ θάκπν ζα ‗ρνπλ θηφιαο νξγψζεη ηε γεο Ρίρλνπλ ην ζπφξν, έρνπλ καδέςεη ηηο ειηέο φια εηνηκάδνληαη γηα ην ρεηκψλα Κη εγψ γεκάηνο απ' ηελ απνπζία ζνπ θνξησκέλνο κε ηελ αλππνκνλεζία ησλ κεγάισλ ηαμηδηψλ πεξηκέλσ ζαλ αγθπξνβνιεκέλν θνξηεγφ, κέζα ζηελ Πξνχζα... κέζα ζηελ Πξνχζα... Ναδίκ Υηθκέη (Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο)
Δ πην φκνξθε ζάιαζζα Να γειάζεηο απ' ηα βάζε ησλ ρξπζψλ ζνπ καηηψλ Βίκαζηε κεο ζην δηθφ καο θφζκν Δ πην φκνξθε ζάιαζζα είλαη απηή πνπ δελ έρνπκε αθφκα ηαμηδέςεη Σα πην φκνξθα παηδηά δελ έρνπλ κεγαιψζεη αθφκα Σηο πην φκνξθεο κέξεο καο δελ ηηο έρνπκε δήζεη αθφκα Κη απηφ πνπ ζέισ λα ζνπ πσ ην πην φκνξθν απ' φια, δε ζην 'ρσ πεη αθφκα Ναδίκ Υηθκέη (Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο)
[382]
Καινθαηξηάηηθεο βξνρέο Νηπκέλεο κε παγηέηεο θη αξγπξέο θισζηέο ζπηζνβνινχλ ζην ειηφθσην νη βξνρέο φπσο ηεο ληφπαληξεο ηα νιφμαλζα καιιηά. Ώρλή, απ‘ ηηο λνηηζκέλεο ζηέγεο, ζηγαιηά κε πιεκκπξίδεη ζηαιηά-ζηαιηά. Ναδίκ Υηθκέη (Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο)
Κπξηαθή Βίλαη Κπξηαθή ζήκεξα. Γηα πξψηε θνξά ζήκεξα, κ‘ αθήζαλε λα βγσ ζηνλ ήιην θη εγψ γηα πξψηε θνξά ζηε δσή κνπ ηνλ νπξαλφ θνίηαμα αζάιεπηνο απνξψληαο πψο είλαη ηφζν καθξηά κνπ, πψο είλαη ηφζν γαιάδηνο πψο είλαη ηφζν απέξαληνο. Κάζηζα θαηαγήο γηνκάηνο δένο θαη θφιιεζα ηελ πιάηε κνπ ζηνλ άζπξν ηνίρν. Αελ ππάξρεη έλα ξψηεκα ηε ζηηγκή ηνχηε ζ‘ φηη αθαζφξηζην είλαη λα κε ξίμεη. Οχηε αγψλαο ηε ζηηγκή ηνχηε κήηε ειεπζεξία θη νπδέ γπλαίθα. Δ γε, ν ήιηνο θη εγψ: είκαη έλαο άλζξσπνο επηπρηζκέλνο. Ναδίκ Υηθκέη Ώπφδνζε ζηα ειιεληθά Άξεο Αηθηαίνο
[383]
23 επηέκβξε 1945 Βθείλε ηη λα θάλεη ηψξα, απηή ηε ζηηγκή, ηψξα, ηψξα; Βίλαη ζην ζπίηη, ζην δξφκν, δνπιεχεη, μάπισζε , είλαη ζην πφδη; Μπνξεί λα ζήθσζε ην ρέξη, - αρ, ξφδν κνπ, πψο γπκλψλεη απηή ε θίλεζε ηνλ ιεπθφ, γεξφ θαξπφ ηνπ ρεξηνχ ηεο! Βθείλε ηη θάλεη ηψξα, απηή ηε ζηηγκή, ηψξα, ηψξα; Μπνξεί λα ‗ρεη ζηα γφλαηά ηεο έλα γαηάθη, λα ην ρατδεχεη. Μπνξεί λα πεξπαηάεη, έηνηκε λ‘ απιψζεη ην πφδη, -εθείλα ηα ιαηξεπηά πφδηα πνπ ηε θέξλνπλ γνξγά γνξγά θνληά κνπ, θάζε καχξε κέξα!...Καη ηη ζθέθηεηαη, εκέλα; Βίηε μέξσ γσ γηαηί δε βξάδνπλ ηφζελ ψξα ηα θαζφιηα; Βίηε γηαηί νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη είλαη ηφζν δπζηπρηζκέλνη; Βθείλε ηη ζθέθηεηαη ηψξα, απηή ηε ζηηγκή, ηψξα, ηψξα; Ναδίκ Υηθκέη κεηάθξαζε: Πέηξνο Μάξθαξεο
[384]
03. Ζ Αθξηθή 03.01. Άγλσζηνη Αθξηθαλνί πνηεηέο Ζ Κακππιία είλαη πεξηνρήο ηεο Αιγεξίαο, θνληά ζηα ζχλνξα κε ηελ Σπλεζία, πνπ θαηνηθείηαη θπξίσο απφ Βεξβέξνπο (ε Βεξβεξίλνπο), παλάξραην ιαφ απφ ηνλ νπνίνλ εηθάδεηαη φηη πξνέξρνληαη νπ Σνπαξέγθ. Οη πνηεηέο ηεο πεξηνρήο κεηαδίδνπλ ηα πνηήκαηα απφ παηέξα ζε γην θη απφ κεηέξα ζε θφξε θαη ηα απαγγέινπλ ή ηα ηξαγνπδνχλ θαηά πεξίζηαζε. Οη δεκηνπξγνί απηνί δελ γλσξίδνπλ γξαθή ή αλάγλσζε θαη έηζη νη ζηίρνη απηνί κεηαθέξνληαη πξνθνξηθά απφ γεληά ζε γεληά. Ο Αιγεξηλφο ινγνηέρλεο Jean Amrouche (πξαγκαηηθφ φλνκα Jean El-Mouhouv, 190662) θαηέγξαςε πνιιά απφ απηά ηα πνηήκαηα.
Πνηήκαηα ησλ ΐεξβέξσλ ηεο Κακππιίαο Βίπα ζ‘ φπνηνλ δελ πφλεζε ηνλ πφλν κνπ Καη γέιαζε Βίπα ζε θάπνηνλ πνπ ππέθεξε πφζν πνλψ Καη έγεηξε θνληά κνπ Σα δάθξπά ηνπ θχιεζαλ πξηλ απφ ηα δηθά κνπ Ήηαλ πιεγσκέλνο *** Να ζηέξμεηε δηάλνηεο ηεο Αχζεο Γηαηί δελ πίζηεπε ζηελ εμνξία Σε κέξα πνπ έθεπγε. Σν δέξκα ηνπ απφ ρξπζφ θη απφ δηακάληη Αελ θξχβεη θαλέλα ςέκα Κη είλαη ςειφο ζαλ θνίληθαο ηεο εξήκνπ. Ώο γξάςνπκε ζην άζπξν θχιιν Ώο ηθεηεχζνπκε ην ηξαίλν πνπ ηνλ θέξεη Σνλ αδειθφ κνπ λα πξνζέμεη. *** πάζηε βνπλά, ζξπκκαηηζηείηε Πνπ κε ρσξίζαηε απ‘ ηνπο δηθνχο κνπ. [385]
Ώθήζηε κπξνζηά κνπ λα θαλεί ν δξφκνο Πνπ πάεη ζηνπ παηέξα κνπ ηε ρψξα, Μάηαηα παιεχσ ζηε δνπιεηά: Δ θαξδηά κνπ είλαη αηρκάισηε εθεί. *** Πάεη θαηξφο πνπ δε ζ‘ είδα Υψξα κνπ! Βίρα θπηέςεη κηα ξνδηά: Θα έιακπε ην βιέκκα αλ Σελ έβιεπα λα κεγαιψλεη. Μεηέξα πνιπαγαπεκέλε εμαηηίαο ζνπ, Δ θαξδηά κνπ ζηα ηέζζεξα είλαη ζπαζκέλε. *** Με θσλάδνπλ παξάλνκν. ΐιέπσ ηα βάζαλά κνπ λα ηειεηψλνπλ Καη αλάβσ ηζηγάξν ηνπ θάζε ιφθνπ ηελ θνξπθή. Κάζε ηξνθή ζην ζηφκα κνπ Έρεη ηεο πηθξνδάθλεο ηελ πηθξάδα• Σν θξαζί κνηάδεη κε μηληζκέλν γάια. Βγθαηέιεηςα ηνπο γνλείο κνπ Κη έραζα ηε κλήκε ηεο δσήο ηνπο. Πξνζηάηηδεο δηάλνηεο, ειάηε καδί κνπ! Γηα ηελ Ώτλί ηξειάζεθα: Ώπ‘ φια απνθνκκέλνο, φια ηα ζπγρσξψ, Βθηφο απ‘ ηελ θαηαξακέλε θηψρεηα κνπ. *** Μάηαηα ηξέρσ απφ δξφκν ζε δξφκν Έρνληαο ςάμεη ζε θάζε ρσξηφ Αίρσο λ‘ αθνχζσ ηε θσλή ηεο. Μίιεζα ζηελ γξηά κεηέξα ηεο: Καη κνπ ‗πε: είλαη ζηνπο ζείνπο ηεο. Βίζηε κάξηπξεο άλζξσπνη ηνπ πιήζνπο: Δ ςπρή κνπ έθπγε καδί ηεο! Θεέ κνπ, Θεέ κνπ, Θεέ κνπ! Τπόκεηλε θη ν πόλνο ζα πεξάζεη. Σα ιφγηα θεχγνπλ, Δ νπζία κέλεη ζην βάζνο ηεο θαξδηάο. *** Θειπθφ γεξάθη, θπξά ηνπ αέξα, Βίλαη ην πξφζσπφ ζνπ ζαλ ζειελφθσο φκνξθν. Κη αλ ςάρλεηο ηελ πξνδνζία, Σε κεγάιε κέξα ηνικψ λα ζε αλαθαιχςσ. [386]
ηε δνπιεηά έπξεπε ην ραιί λα ‗λαη έηνηκν• Ο θφζκνο ζπλέρεηα ζε θνηηάεη: Θα δείμεηο πνηα είζαη; *** θιαίσ• θιαηο! Καλείο δελ κπνξεί ηνλ άιιν λα παξεγνξήζεη! Μνηάδεηο κε ζκαξάγδηλν κεηάμη πνπ ‗ρεη απφ καθξηά έξζεη ζε θνπηηά. Ο έλαο είλαη γηα ηνλ άιιν• Αε ζπλαληεζήθακε αθφκα! *** ε ηθεηεχσ πνπιί κε ηα κπιε κάηηα, ηάζνπ ζην παξάζπξν Σεο αγαπεκέλεο κνπ Κνληά ηεο θαίεη κηα ιάκπα, Σν δσκάηην γεκίδεη κπξσδηά απφ θερξηκπάξη Σν θξεβάηη είλ‘ απ‘ ηα ρέξηα ηεο θηηαγκέλν. Μαδί ηεο λα θνηκεζψ σο ην πξσί, Ώλάκεζα ζε γέιηα θαη παηρλίδηα Βθηά κέξεο ρσξίο λα μππλήζσ! *** Θα κ‘ άξεζε ζαχξα λα γηλφκνπλ: αλ ςάξη, ζηνλ ηνίρν ζα γιηζηξνχζα. Κνληά ζνπ, λεαξφ θνξίηζη, Σα κάηηα κνπ ζ‘ αθνινπζνχζαλ ηηο θηλήζεηο ζνπ. Θα θίιαγα ην ζηφκα ην κηθξφ ζνπ... Κη αλ θνηκφζνπλ ζα ζε μππλνχζα. *** Μάδεπε ζχθα ηεο ΐαξβαξίαο, Μ‘ έλα θαιάκη ζην ρέξη. Θα εηνηκαδφκνπλ λα ηεο πσ... Ώιιά μέζπαζε ζε γέιηα, Με κάηηα ζαλ θάξβνπλν πνπ ιάκπνπλ Κνξίηζη κε ην καθξχ θερξηκπαξέλην Κνιηέ κέρξη ηε δψλε ζνπ. Σε ιέλε Οπάξληηα. *** Ρίρηεθε ζην ρνξφ. Καλείο καο δελ μέξεη η‘ φλνκα ηεο. Μ‘ έλα αζεκέλην θπιαρηφ Ώλάκεζα ζηα ζηήζε. Ρίρηεθε ζην ρνξφ. [387]
Ααρηπιίδηα θνπδνπλίδνπλ ΐξαρηφιηα καδί-ζηνπο αζηξαγάινπο. Πνχιεζα γηα ράξε ηεο Έλα ρσξάθη κήια. *** Ρίρηεθε ζην ρνξφ. Ξέθπγαλ κφλν ηα καιιηά ηεο. Πνχιεζα γηα ράξε ηεο ιεο κνπ ηηο ειηέο. Ρίρηεθε ζην ρνξφ, Λακπνθνπάεη ην θνιηέ ηεο. Γηα ράξε ηεο πνχιεζα Έλα ρσξάθη ζχθα. Ρίρηεθε ζην ρνξφ, Μ‘ έλα ρακφγειν πνπ αλζίδεη. Πνχιεζα γηα θείλε ιεο ηηο πνξηνθαιηέο κνπ. *** Ώλ ν Ώιί, ν κεγάινο αδειθφο κνπ, Αελ ήηαλ αθέληεο θαη ηχξαλλφο κνπ, Θα ήηαλε γπλαίθα κνπ εθείλε π‘ αγαπνχζα. Μα δήηεζαλ ηφζα πνιιά Κη αλ είρα άδεην πνξηνθφιη ιε ηε γε κνπ ζα ηελ πνπινχζα. ΐιέπσ ηε κέξα πνπ ηελ πήξε Κη ν πφλνο βξπράηαη ζηελ θαξδηά κνπ Ώδέιθηα κνπ, πνηνο ζα κε παξεγνξήζεη; *** Ο πάλζεξαο βξπρήζεθε ηελ επνρή ηνπ δεπγαξψκαηνο. Γχξσ ηεο ζε θχθιν η‘ άγξηα δψα. Κη είπε: ζηνλ ηνικεξόηεξν ζ’ αλήθσ. Ώπφ ην δεηιηλφ σο ην καχξν βξάδπ Πέθηεη ην ρηφλη βαξηέο ληθάδεο ηα θιαδηά. Δ γε θαιχθζεθε νκνηφκνξθα, ζηα πςίπεδα ζηα βνπλά ηεο Μπνπράιθα. Καλείο δε ζα παληξεπηεί ηελ αδειθή ηεο εθινγήο ηνπ Μα ηε γπλαίθα ηεο κνίξαο ηνπ. Θα ‗λαη ραξνχκελε γη‘ απηφλ! (κεηάθξαζε: Ώγγειηθή Αεκνπιή)
[388]
Λατθφ ηξαγνχδη ηεο Ρνπάληα, γξακκέλν απφ ΑΓΝΩΣΟ πνηεηή Βγθψκην ηνπ λεαξνχ βαζηιηά ζν γηα ζέλα, Νζφξν, αλάκεζα ζ‘ απηνχο πνπ εμπκλψ πνηέ δελ ζα κπνξνχζα λα ζε βγάισ έμσ! Ώπφ ραξά νιάθεξνο ληπκέλνο είζαη ζπ! Βζχ ‗ζαη ην πην αμηαγάπεην ζηε κέζε ησλ ηακπνχξισλ! Χρ, νκνξθνδσγξαθηζηέ, πνπ ηφζν ηηο γειάδεο ζνπ θξνληίδεηο! Ώλ θαη αθφκα ηφζν λένο, έρεηο πηα αληξεηέςεη είλαη πηα ζθξηγειφ ην θέξαηφ ζνπ, αο είζαη λεαξφ ηαπξί κνλάρα, φηαλ ζα κεγαιψζεηο ζα ΄ζαη ηαχξνο ζην θαηαθφξπθν ηεο δχλακήο ηνπ. σ ζξηακβεπηή ησλ δχζθνισλ θαηξψλ ηεο ζηηνδείαο, θείλνη πνπ δε ζε ηίκεζαλ πνχ ζα κπνξνχζαλ λα θαηαθχγνπλ λα ζσζνχλ; Χ, άθνπζέ κε αθφκα, Πξνζηάηε εζχ ησλ αγειάδσλ, γείξε η‘ απηί ζηε θσλή ηεο επγλσκνζχλεο κνπ! Δ ραξά ζνπ είλαη κέζα ζηελ θαξδηά κνπ! Βγψ πάληα πξνο εζέλα πξφζηξεμα, σ, θαηαθχγην, ραξσπέ, ελψ ε αθκή ζνπ ζθνξπηδφηαλ απάλσ ζην ιαφ! Χρ, αο αθνχζνπλε η‘ απηηά ηα παλέκνξθα πξάγκαηα: Πψο είλαη ηα κάηηα θηηαγκέλα γηα λα ηα ζαπκάδνπλ! ……………………………………………….. Βγψ πνπ βξήθα ην βαζηιηά ζην ζξφλν ηνπ φκνην κε λέν θεγγάξη, ην πξφζσπφ ηνπ κ‘ έλα αγλφ θαη ζηηιπλφ ρξψκα, ίδην κε ηελ νιφιακπξε νκνξθηά! Κη απηφ κ‘ έθαλε αθφκα πην ζειθηηθφ θαη πην θνκςφ, γηαηί ζηελ έκπλεπζε πνπ πάληα κε θαηέρεη πξνζηέζεθε θη απηή πνπ κνπ ‗δσζε Βθείλνο, κε ηεξά ζηεθάληα ρφξεπα ζηνιηζκέλνο θη ήκνπλ ηέιεηνο αλάκεζα ζηνπο πνηεηέο! Άγλσζηνο πνηεηήο ηεο Ρνπάληα (κεηάθξαζε: Ρτηα Μπνχκε-Παππά)
[389]
Λατθφ ηξαγνχδη ηνπ νπδάλ, γξακκέλν απφ ΑΓΝΩΣΟ πνηεηή
Δ Γπλαίθα ζηνλ άληξα ηεο θαη ην γην ηεο Ώλ είζηε άληξεο πεζάλεηε γελλαία ή θάλεηε λα βξνπλ ην ζάλαην νη ερζξνί ζαο. Ώπηφ πξέπεη λα θάλεη θάζε γλήζηνο άληξαο! Ώλ πάιη ηε ληξνπή θαη ηε ζθιαβηά δελ ηε θνβάζηε πάξεηε ην «θνκπέι», ηε ρέλλα θαη παζαιεηθηείηε αξψκαηα, θνξέζηε ηα θνπζηάληα κνπ θαη κείλεηε ζην ζπίηη λα κεγαιψζεηε ηα παηδηά κνπ! Ώλ είζηε άληξεο θξαηείζηε ην θεθάιη ζαο ςειά θαη θάλεηε λα ηξίμνπλ ηα θφθθαια ηνπο κε ηα ρηππήκαηα ησλ θνληαξηψλ ζαο! Δ Ώληξεία είλαη ηνπ άληξα ε αξεηή πνπ πνιεκά γηα ηελ ηηκή ηνπ: ην ηέινο ηεο δσήο κφλν ν ζεφο η‘ νξίδεη. Άγλσζηνο πνηεηήο ηνπ νπδάλ (κεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
[390]
Πνίεκα γξακκέλν απφ έλα αλψλπκν παηδί απφ ηελ Αθξηθή πνπ πξνηάζεθε απφ ηα Ζλσκέλα Έζλε σο ην θαιχηεξν πνίεκα ηνπ 2006.
ηαλ γελληέκαη, είκαη καχξνο ηαλ κεγαιψλσ, είκαη καχξνο ηαλ θάζνκαη ζηνλ ήιην, είκαη καχξνο ηαλ θνβάκαη, είκαη καχξνο ηαλ αξξσζηαίλσ, είκαη καχξνο Κη φηαλ πεζαίλσ, αθφκα είκαη καχξνο Κη εζχ ιεπθέ άλζξσπε ηαλ γελληέζαη, είζαη ξνδ ηαλ κεγαιψλεηο, γίλεζαη ιεπθφο ηαλ θάζεζαη ζηνλ ήιην, γίλεζαη θφθθηλνο ηαλ θξπψλεηο, γίλεζαη κπιε ηαλ θνβάζαη, γίλεζαη θίηξηλνο ηαλ αξξσζηαίλεηο, γίλεζαη πξάζηλνο Κη φηαλ πεζαίλεηο, γίλεζαη γθξη Καη απνθαιείο εκέλα έγρξσκν;
[391]
03.02. Αίγππηνο (αξραία θαη ζχγρξνλε) Γελ είλαη πνιιά ηα πνηεηηθά θείκελα ηεο αξραίαο Αηγχπηνπ. Μεξηθά βξέζεθαλ ζε αλαζθαθέο θνληά ζηελ Κοιλάδα ηυν βαζιλέυν θαη είλαη θπξίσο χκλνη πξνο ηνπο Φαξαψ ή εξσηηθά πνηήκαηα.
Ώπηφο ιέεη: Ώγαπεκέλε, κφλν εζχ, δελ ππάξρεη ζηνλ θφζκν άιιε πην αγαπεκέλε αλάκεζα ζ‘ φιεο ηηο γπλαίθεο ιακπξή, ηέιεηα. Έλ‘ αζηέξη ζηελ νπξαλνγξακκή ηνπ θαηλνχξγηνπ ρξφλνπ ελφο ρξφλνπ θαινχ. Ώζηξαθηεξή κεο ζηα ρξψκαηα, κε ζαγήλε φηαλ γπξίδεη ην βιέκκα. Σα ρείιε ηεο καγεία, ν ιαηκφο ηεο, ην δπγηζκέλν χθνο θη έλα ζαχκα ηα ζηήζε ηεο. Λακππξίδνπλ ηα καιιηά ηεο ζαλ ιάπηο ιαδνχιη ηα κπξάηζα ηεο αζηξάθηνπλ πην πνιχ θη απφ ρξπζάθη. Σα δάρηπιά ηεο θέξλνπλ ζηα κάηηα κνπ πέηαια, ηα πέηαια ηνπ ισηνχ είλαη φκνηα κε ηνχηα. θαιηζκέλεο νη ιαγφλεο ηεο φπσο πξέπεη. Σα πφδηα ηεο δελ ηα ζπλαγσλίδεηαη θακηά νκνξθηά. Βπγεληθφ ην βάδηζκά ηεο. [392]
Χ, ε θαξδηά κνπ ζα ήηαλ ζθιάβα αλ κε αγθάιηαδε. Κάζε θεθάιη γπξίδεη – κνλαδηθφ ηεο ζθάικα λα ηελ θνηηάμεη Βπηπρηζκέλνο απηφο πνπ ζην ηέινο ζα ηε ζθίμεη ζηελ αγθαιηά ηνπ, πξψηνο ζα ζηαζεί αλάκεζα ζ‘ φινπο ηνπο λένπο εξαζηέο. Σν κάηη αθφκα ηελ αθνινπζεί ηε ζηηγκή πνπ απηή έρεη θηφιαο βγεη απ‘ ην πεδίν ηνπ, κηα κφλν ζεά, κνλαδηθή. Άγλσζηνο Ώηγχπηηνο πνηεηήο (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π. Υ.) (Δ κεηάθξαζε απφ ην αγγιηθφ θείκελν, είλαη ηνπ Φψηε Σεξδάθε)
Σν ηξαγνχδη ηνπ ινπινπδηνχ ηαλ αθνχσ ηε θσλή ζνπ είλαη ζαλ λα πίλσ θξαζί απφ ξφδη αληιψ δσή αθνχγνληάο ηελ. Ώλ κπνξνχζα λα ζε βιέπσ ζε θάζε κνπ καηηά ζα ήηαλ γηα κέλα αθφκα πην θαιά απφ ην λα ηξψγσ ή λα πίλσ. Άγλσζηνο Ώηγχπηηνο πνηεηήο (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π. Υ.) (Δ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ . .)
[393]
Πνίεκα αγάπεο Ώθνχσ ηε θσλή ζνπ, σ θαξδνχια κνπ ην μεκέξσκα φια κνηάδνπλ γεκάηα θσηηά. Βίκαη απνθακσκέλνο απφ αγάπε, αγάπε Πξνο ηα πνχ άξαγε πξέπεη λα ηξαβήμσ; ρη έηζη φκνξθν πνπιάθη κνπ Αελ είλαη σξαίν λα ζ‘ απαξληνχληαη κσο βξήθα ηελ αγαπεκέλε κνπ θη είκαη ζην πιάη ηεο Πεξηπιαλεζήθακε δψδε-θείζε θαη ρέξη-ρέξη κέζα απφ ινπινπδηαζκέλνπο ηφπνπο βξίζθνκαη ζηνλ πην φκνξθν ηφπν γηαηί κε απνθάιεζε αγαπεκέλν. ηίρνη αγλψζηνπ Αηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π. Υ.) (Ζ κεηάθξαζε – απφ ηα αγγιηθά - είλαη ηνπ . .)
[394]
Ώγαπεκέλε ρψξα Σα ρσξάθηα είλαη γεκάηα απφ θαιή ζνδεηά θαη θάζε κέξα ζεξίδνπκε Οη ζηηαπνζήθεο είλαη μέρεηιεο, θηάλνπλ ζηα νπξάληα Οη γνχξλεο είλαη γεκάηεο ςάξηα θαη νη ιίκλεο κε πνπιηά Οη αγξνί είλαη πξάζηλνη απ‘ ην ρνξηάξη θη νη πιαγηέο γεκάηεο ρνπξκαδηέο πνηνο δεη εθεί είλαη επηπρήο θη ν θησρφο είλαη ζαλ πινχζηνο ζε άιιε ρψξα. ηίρνη αγλψζηνπ Ώηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π. Υ.) (Δ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ . .)
_____________________________________________________
Έλα απφ ηα νκνξθφηεξα εξσηηθά πνηήκαηα πνπ έρνπκε απφ ηελ αξραία Αίγππην είλαη απηφ πνπ γξάθηεθε πεξίπνπ ην 1000 π. Υ. απφ άγλσζην Αηγχπηην πνηεηή.
Βξσηηθφ Χ, ε θαξδηά κνπ ζα ήηαλ ζθιάβα αλ κε αγθάιηαδε. Κάζε θεθάιη γπξίδεη - κνλαδηθφ ηεο ζθάικα λα ηελ θνηηάμεη. Βπηπρηζκέλνο απηφο πνπ ζην ηέινο ζα ηε ζθίμεη ζηελ αγθαιηά ηνπ, πξψηνο ζα ζηαζεί αλάκεζα ζ‘ φινπο ηνπο λένπο εξαζηέο. Σν κάηη αθφκα ηελ αθνινπζεί ηε ζηηγκή πνπ απηή έρεη θηφιαο βγεη απ‘ ην πεδίν ηνπ, Μηα κφλν ζεά, κνλαδηθή.
[395]
O Ρηθάη αιάκ (Rifaat Salam) γελλήζεθε ην 1951. Δίλαη Αηγύπηηνο πνηεηήο θαη εθδφηεο
Φνβάκαη Φνβάκαη ην ζθνηάδη, ηε λχρηα πνπ θπιά ελψ εζχ ηξέκεηο αθφκα πάλσ ζην ζηήζνο κνπ. Φνβάκαη λα θιείζσ ηα κάηηα, κήπσο εθξαγεί ν θφβνο κνπ θαη πλίμεη φινλ ηνλ θφζκν ***
Ίζσο Πεξηκέλσ, ίζσο Σνπο αλέκνπο πνπ ζπκίδνπλ κηα γπλαίθα ηνπ βνξά "άξαγε ήζνπλ αγθάζη μεραζκέλν ζην ρέξη κνπ; Με αληηθξνχεη θαη εμαπνιχεη ηα παγσκέλα ηεο ξφδα ζην θνξκί κνπ Σφηε εγψ αθήλσ ην βξεγκέλν πνπιί λα πεηάμεη ζηνλ αγθάζηλν νπξαλφ ηεο γηα λα επηζηξέςεη ζαλ βξάρνο ζπζηαζηεξίνπ ή ζαλ μεθηηζκέλν αγθάζη. Γηα λα ηεο πεη: " Ώο ζπλαληεζνχκε ηελ πξνεγνχκελε λχρηα" Θα ζε πεξηκέλσ. Ρηθάη αιάκ (κεηάθξαζε: Πέξζα Κνπκνπηζή)
[396]
Ζ Σδφυο Μαλζνχξ (Joyce Mansur, 1928-86) ήηαλ Αηγύπηηα εβξατθήο θαηαγσγήο. Γελλήζεθε ζηελ Αγγιία, έδεζε ζην Παξίζη θαη έγηλε γλσζηή σο ε ζεκαληηθφηεξε ζνπξεαιίζηξηα πνηήηξηα ηεο επνρήο.
ια ηα βξάδηα... ια ηα βξάδηα ζαλ είκαη κφλε ηελ αγάπε κνπ ζνπ δηεγνχκαη ζηξαγγαιίδσ έλα ινπινχδη ε θσηηά αξγνζβήλεη ρσλεκέλε απφ ζιίςε. Μεο ζηνλ θαζξέθηε πνπ ε ζθηά κνπ απνθνηκηέηαη θαηνηθνχλε πεηαινχδεο. ια ηα βξάδηα ζαλ είκαη κφλε κειεηψ ην κέιινλ ζησλ εηνηκνζάλαησλ ηα κάηηα ηελ αλάζα κνπ αλαθαηψλσ κε ηεο θνπθνπβάγηαο ην αίκα θαη κε ηνπο ηξεινχο καδί ε θαξδηά κνπ πηιαιάεη θξεζέλην. Σδφυο Μαλζνχξ (κεηάθξαζε: Έθησξ Καθλαβάηνο)
παξάγκαηα Κάιεζέ κε λα πεξάζσ κεο ζην ζηφκα ζνπ ηε λχρηα δηεγήζνπ κνπ ησλ πνηακψλ ηα ληάηα πίεζε ηε γιψζζα κνπ πάλσ ζην γπάιηλφ ζνπ κάηη δψζ‘ κνπ γηα ηξνθφ ηελ θλήκε ζνπ θη αο θνηκεζνχκε χζηεξα ηνπ αδεξθνχ κνπ αδέξθη κηαο θαη πεζαίλνπλ ηα θηιηά καο πην γξήγνξα παξά ε λχρηα *** Βμήγεζα ζηε ξηγσηή γάηα ηηο αηηίεο ησλ επνρψλ ηεο θνπθνπβάγηαο ηηο ξίγεο ηελ πξνδνζία ησλ θίισλ ηνλ έξσηα ησλ θακπνχξεδσλ θαη ηνλ ηνθεηφ ηνπ ρηαπνδηνχ κε ηα πινθάκηα λα ζπαξηαξνχλε [397]
πνπ ζέξλεηαη ζην θξεβάηη κνπ θαη δελ αγαπά ηα ράδηα Δ ξηγσηή γάηα άθνπγε ρσξίο λα βιεθαξίδεη νχηε λ‘ απαληά θη φηαλ έθπγα ε ξηγσηή ξάρε ηεο γεινχζε *** Πφδηα ζθηρηνδεκέλα ε θαξδηά ζαιάηα πεξηκέλσ ζεέ ην έκβξπν γηα λα πεζάλσ θαξθσκέλε ζηνλ νπξαλφ ζαλ έλα αζηέξη επηπρηζκέλε *** Θπκήζνπ ηελ αθαλφληζηε πηήζε ηεο θαξδηάο κνπ ηε ζπγθίλεζή ζνπ ησλ ηξηρψλ κνπ ην ηζαιάθσκα φηαλ καδί γεινχζακε ζπκήζνπ ηνλ παξαγεκηζκέλν κ‘ επσδίεο αγέξα πνπ απ‘ ην ππξσκέλν κνπ θνξκί πξνβαίλεη ην παρχ γθξίδν θανπηζνχθ ησλ ραχλσλ βξαδηψλ ηνπ ρεηκψλα ηαλ αθνχγακε λα βαξνχλ θακπάλεο ηα πνληίθηα ηξψγνληαο παπαξνχλεο Βζχ θη εγψ ζπκήζνπ *** Άθνπζέ κε Σα ρέξηα ζνπ κ‘ αθνχλε Μελ θιείλεηο ηα κάηηα νη θλήκεο κνπ κέλνπλ αλνηγκέλεο παξά ηνπ κεζεκεξηνχ ην θσο πνπ νπξιηάδεη παξά ηηο κχγεο Μελ απνζηξέθεζαη ηα ιφγηα κνπ Με ζεθψλεηο ηνπο ψκνπο άθνπζέ κε Θεέ κνπ πιήξσζα ηε δεθάηε θ‘ νη πξνζεπρέο κνπ αμίδνπλ φζν θαη ηεο πιατλήο κνπ Σδφυο Μαλζνχξ (κεηάθξαζε: Έθησξ Καθλαβάηνο)
[398]
Ζ Αηγύπηηα πνηήηξηα Ηκάλ Μεξζάι (Iman Mersal) γελλήζεθε ην 1966 . πνχδαζε ζην παλεπηζηήκην ηνπ Κατξνπ. Απφ ην 1992 κεηαλάζηεπζε ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο. ήκεξα δηδάζθεη αξαβηθή ινγνηερλία ζην παλεπηζηήκην ηεο Αικπέξηα.
Έρεηο ράζεη ηε ζνθία Μαδεχσ ηα καιιηά πίζσ έηζη ψζηε λα θαίλνκαη έλα κηθξφ θνξίηζη πνπ θάπνηε αγαπνχζεο, γηα ρξφληα, Ξεπιέλσ ην ζηφκα κνπ κε ηελ κπχξα ησλ θίισλ κνπ πξηλ ηελ επηζηξνθή ζην ζπίηη, ζαλ λα επξφθεηην λα πεξηκέλσ ην Θεφ ζηελ παξνπζία ζνπ. Αελ ππάξρεη ηίπνηα πνπ λα αμίδεηο ηε ζπγρψξεζε ζνπ, εζχ είζαη θαιφο, αιιά έρεηε ράζεη ηε ζνθία φηαλ κε έθαλε λα πηζηέςσ φηη ν θφζκνο είλαη ζαλ έλα ίδξπκα γπλαηθψλ θαη φηη εγψ πξέπεη λα αθπξψζσ ηηο επηζπκίεο κνπ γηα λα ζπλερίζσ λα είκαη ε πξψηε ηάμε. Εκάλ Μεξζάι κεηάθξαζε απφ ηα ηηαιηθά: Κνθνινγηάλλεο Κσλζηαληίλνο
[399]
Έρσ έλα κνπζηθφ φλνκα Ίζσο ην παξάζπξν ζην νπνίν θάζηζα πξναλήγγεηιε κηα κεγάιε δφμα. ζηα ηεηξάδηα κνπ έγξαθα: Iman ... Βγγξαθεί ζην δεκνηηθφ ζρνιείν "Iman Mersal" νχηε ην καθξχ ξαβδί ηνπ δαζθάινπ νχηε ην γέιην πνπ πξνέξρεηαη απφ ηα ηειεπηαία ζξαλία κπνξνχζαλε λα κε θάλνπλ λα μεράζσ ην δήηεκα. θεθηφκνπλ λα νλνκαηίζσ κε ην φλνκά κνπ ην δξφκν καο ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα ζπίηηα καο ζα επεθηαζνχλ θαη κπζηηθά δσκάηηα ζα ρηηζηνχλ έηζη ψζηε νη θίινη κνπ ζα κπνξνχζαλ λα θαπλίδνπλ ζην θξεβάηη ρσξίο λα ηνπο δνπλ ηα κεγαιχηεξα αδέιθηα. Μεηά έρνληαο θαηεδαθίζεη ηηο ζνθίηεο γηα ηελ ειάθξπλζε ησλ ηεηρψλ θαη έρνπλ αθαηξεζεί ηα παπνχηζηα απφ ηηο λεθξέο γηαγηάδεο, ηα βάδα θαη ηα άδεηα θνπηηά πνπ νη κεηέξεο έρνπλ βγάιεη απφ ηε δσή αθνχ γηα θαηξφ ζέξβηξαλ ζε άιινπο δξφκνπο. Βίλαη επίζεο δπλαηφ λα δσγξαθίζεηο ηηο πφξηεο ζε πνξηνθαιί ρξψκα σο ζχκβνιν ηεο ραξάο ... θαη αλνίμηε ηηο ηξχπεο, έηζη ψζηε ν θαζέλαο λα κπνξεί λα παξαηεξεί ηηο πνιχηεθλεο νηθνγέλεηεο έηζη ψζηε θαλείο λα κελ κπνξεί λα αηζζάλεηαη πην κφλνο ζην δηθφ καο δξφκν. «Σα ηζηνξηθά πεηξάκαηα είλαη ην απνηέιεζκα κεγάισλ κπαιψλ» Έηζη ινηπφλ ζα πεξηέγξαθα ηνπο πεξαζηηθνχο ελψ πεξπαηνχλ ζην ιεπθφ πεδνδξφκην ηνπ δξφκνπ πνπ θέξεη ην φλνκά κνπ. Εκάλ Μεξζάι κεηάθξαζε απφ ηα ηηαιηθά: Κνθνινγηάλλεο Κσλζηαληίλνο
[400]
O Μνπρακάλη Υέζακ (Muhammad Hesham) είλαη Αηγύπηηνο πνηεηήο θαη κεηαθξαζηήο αγγιφθσλεο πνίεζεο ζηα αξαβηθά. Δπίζεο είλαη θαζεγεηήο ζην παλεπηζηήκην ηνπ Καΐξνπ
Νχρηα Δ λχρηα λα βξεη ςάρλεη ηε λχρηα ηεο: Αελ είλαη ην ζθνηάδη Οχηε ηεο ζάιαζζαο ε φςε ε δνθεξή Αελ είλ' ν χπλνο ησλ θπηψλ ν ειαθξχο Οχηε ν ςίζπξνο ησλ πφζσλ Μήηε η' αγηάδη πνπ ηξηγχξσ φπνπ λα ‗λαη ζ‘ απισζεί. Ώπ‘ ηε λχρηα ιείπεη ην πξσηαξρηθφ ζηνηρείν ηεο: Βίλαη θιεηζηά ηα κάηηα ζνπ; Μνπρακάλη Υέζακ Μεηάθξαζε: Νηθνιέηηα ίκσλνο
Καλείο Ο νπξαλφο εδψ δελ έρεη παξαζχξηα Οχηε θαη ην θεγγάξη έρεη παληά Καη ηα δέληξα Οιφηδηα είλαη νη ζθηέο ηνπο. Καλείο δελ νλεηξεχεηαη γηνο λα 'λαη ελφο άζηξνπ κήηε κηαο ρήξαο θφξε Χ βαζηιηά ηεο βξνρήο θαη ηνπ αλέκνπ Πψο δχλαληαη ηα βήκαηά ζνπ λα πεξπαηνχλ Καη ηα ηξαγνχδηα ζνπ λα άδνπλ; Μνπρακάλη Υέζακ Μεηάθξαζε: Νηθνιέηηα ίκσλνο
[401]
03.03. Αιγεξία H Ράκπηα Νηδέιηη (Rabia Djelti) γελλήζεθε ην 1954 ζην Αιγέξη. Δίλαη γλσζηή ινγία θαη πνηήηξηα. Γηα ηε δξάζε ηεο ππέξ ησλ δηθαησκάησλ ηεο γπλαίθαο εμνξίζηεθε ην 1995. Μεηά ηελ επηζηξνθή ηεο ζηελ παηξίδα δηδάζθεη αξαβηθή ινγνηερλία ζην παλεπηζηήκην ηνπ Οξάλ.
Έλα θνξάθη ζηελ πφιε Πνιίηεο, θξπθηείηε! εκχδα μεηπιίμηε ηα θιαδηά ζαο θαη πξνζηαηεπηείηε! Ήζπρα αζηέξηα! Μελ απνθαιπθζείηε απφςε επεηδή ην θσο είλαη ακαξηία φηαλ ν ζάλαηνο αλνίγεη ηα θηεξά ηνπ. Υσξηφ, δε ξσηψ πνχ είλαη ηα αδέιθηα κνπ. Ήηαλ πέληε απγή ε εξγαζία θαη ε πείλα γινηψδε θαη αεδηαζηηθή βάξνο ζηελ πφξηα! Υσξηφ, ζε ξσηψ πνχ είλαη ινπινχδη κνπ. Ήηαλ φκνξθν θαη ιαηξεκέλν απφ ηα ζχλλεθα Φνβφκνπλ λα κπσ ππάξρεη αίκα ζην θαηψθιη Καη ε θφξλα ηεο εμφδνπ αθνχζηεθε!
H καρήηξηα Βπεηδή αλήθνπκε ζηελ αξραία θπιή ησλ αιφγσλ νη άλδξεο καο δελ είλαη ζαλ ηα καιάθηα θαη νη γπλαίθεο καο έρνπλ ηελ ππνκνλή ηεο θνηληθηάο αξρνληηθήο θαη έλδνμεο. Μελ είζαη ιππεκέλνο, γηφθα κνπ εμαθνινπζεί λα ππάξρεη ν θζφλνο ζηνλ θφζκν, ζηνλ νξίδνληα ππάξρνπλ αθφκα ζπίηηα ζην ζσξφ ησλ ηξηαληάθπιισλ θαη ν Yassin πνπ πεξηπνηείηαη ηελ Nejma ηνπ. Ράκπηα Νηδέιηη (κεηάθξαζε: Κσλ. Κνθνινγηάλλεο) [402]
03.04. Αγθφια O Αγθνζηίλην Νέην (António Agostinho Neto, 1922-79) ήηαλ επαλαζηάηεο, πνιηηηθφο, πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο. Τπήξμε πξψηνο πξφεδξνο ηεο Αγθόιαο. Ζγήζεθε ηνπ Λατθνχ Κηλήκαηνο γηα ηελ Απειεπζέξσζε ηεο Αγθφιαο
Κηλάμημη Υάξεθα πνπ θάζηζα ζ‘ έλα παγθάθη ζην Κηλάμημη ζηηο έμη ψξα ην απφγεπκα. Έθαλε δέζηε θη έθαηζα εθεί… θάπνηνο ζα ‗ξρφηαλ ίζσο λα θαζίζεη δίπια κνπ. θη εγψ ζα ‗βιεπα ηα καχξα πξφζσπα ησλ αλζξψπσλ π‘ αλέβαηλαλ ηελ πφιε ρσξίο λα βηάδνληαη απξφζεθηνη ζη‘ αλάκεηρηα Κηκπνχληνπ πνπ ζπλνκηινχζαλ. Θα ‗βιεπα ην θνπξαζκέλν βήκα ησλ ππεξεηψλ πνπ θη νη παηέξεο ηνπο ήζαλ ππεξέηεο λα ςάρλνπλ γηα έξσηα εδψ, γηα δφμα εθεί, δεηψληαο θάηη πεξηζζφηεξν απ‘ ην κεζχζη κε πηνηφ. Οχη‘ επηπρία νχηε κίζνο. Μεηά ην ειηνβαζίιεκα ηα θψηα ζα άλαβαλ θη εγψ ζα ‗θεπγα λα πεξηπιαλεζψ ζθεπηφκελνο πσο ε δσή καο ζην θάησ-θάησ είλαη απιή γηα φπνηνλ είλαη θνπξαζκέλνο θη έρεη αθφκε λα βαδίζεη. Ώγθνζηίλν Νέην (κεηάθξαζε: Δ. Κπδεξάθνο)
[403]
03.05. Γθάλα O Κφθη Αβνλφξ (Kofi Awoonor) γελλήζεθε ην 1935 ζηελ Γθάλα. Δίλαη ζεκαληηθφο Γθαλέδνο δηπισκάηεο αθαδεκατθφο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. ηηο 13 επηεκβξίνπ 2013 ηέζζεξηο θαλαηηθνί ηζιακηζηέο επηηέζεθαλ ζε έλα εκπνξηθφ θέληξν ηνπ Νατξφκπη ηεο Κέλπαο θαη ζθφησζαλ 67 αλζξψπνπο κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ησλ Αβνλφξ.
Πξνο κηαλ απγή λέα Κάπνηεο θνξέο, ηε κνίξα ζην θχιιν δηαβάδνπκε ην πξάζηλν κε ηα δάρηπια ην ιείν ζσπεχνπκε πνιχηηκν μχιν ησλ παλάξραησλ δέληξσλ καο· Κάπνηεο θνξέο, θαη ην ειηνβαζίιεκα αθφκα ζαζηίδεη, θαζψο αλαδεηάκε ηα λήκαηα πνπ θηλάλ πξνο ηα εκπξφο ηα ζχλλεθα, ηνλ ζπλδπαζκφ εθείλνλ ησλ ρξσκάησλ κε ηνπο πνιιαπινχο ζρεδηαζκνχο πνπ ν ελ αξρή θαιιηηέρλεο ελαξκνλίσο ζπληαίξηαμε Πήξαλ θαη πάιη λα ρνξεχνπλ ζηνπο δξφκνπο νη γέισηεο νη παηδηθνί αληερνχλ κεο ζην ζπίηη ηελ αθξνζαιαζζηά, ηα ζχλνξα ραιάζκαηα απφ ηηο ηειεπηαίεο θαηαηγίδεο ηνλ πινχην ζπκίδνπλ ησλ πξνγφλσλ ιεειαηεκέλν ππεμαηξνχκελν ελερπξηαζκέλν απφ θάπνηνλ πξνπάππν απεξίζθεπην πνπ ζαλ ιφξδνο δνχζε θαη ηηο επεξρφκελεο γεληέο νδήγεζε ζηελ απφγλσζε θαη ηνλ αθαληζκφ Κφθη Ώβνλφξ (κεηάθξαζε: Νηθνιέηηα ίκσλνο)
[404]
Ο Αληάιη-Μφξηηπ (Adali-Mortty, (1916-;) ήηαλ πνηεηήο απφ ηε Γθάλα.
Δ πφιε Να! Βθεί! ‗Οι‘ αλαπνδνγχξηζαλ φξζηα κε ην θεθάιη θάησ: Ώλαζηξακκέλα δάζε, κέζα ζε θφζκν αλαζηξακκέλν. Ο ήιηνο ήηαλ αθφκα ζην θξεβάηη‘ νη άλεκνη απνθνηκηζκέλνη. Δ ιίκλε απισλφηαλ λπζηαγκέλε έηζη γαιήληα θη φκσο έηζη πξνδφηξα. Βθεί, ζαλ έλαο πχζσλαο πνπ ‗ρε θνπζθψζεη απφ θαΎ θη σζηφζν δελ είρε ρνξηάζεη, ν θφζκνο ηνπ αλζξψπνπ βιέπεη ηε ιίκλε κε ήπην ζαξδφλην ρακφγειν λα γίλεηαη θαζξέθηεο ηνπ, πιάη ηνπ λα δεη. Καη κέζα ζηνλ αλαζηξακκέλν θφζκν δέληξσλ θα ιφθσλ, θη ν νπξαλφο κε κηα δηπιή δσή γηα δπν βαζίιεηα. Σεο ριφεο νη θισζηέο αζάιεπηεο. Σεο θνηληθηάο ηα θχιια, ηνπ κπακπνχ βαξηά. Σα κεγαιφπξεπα λεξά δελ ελνριεί πλνή αλέκνπ. Οχηε θαλ κηα πηπρή, έλα ξίπηζκα. Ήξεκα φια. Σ‘ αλαζηξακκέλα δάζε ηφζν αθίλεηα! Ώπ‘ ηελ εηξήλε, ηε ζησπή, απ‘ ηεο ιίκλεο ηα βάζε. Ώληάιη-Μφξηηπ
(κεηάθξαζε Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
[405]
03.06. Ληβχε H Φαηίκα Μαρκνχλη (Fatima Mahmud) είλαη δεκνζηνγξάθνο θαη πνηήηξηα απφ ηε Ληβύε.
Ώπηφ πνπ δελ ήηαλ αδηαλφεην ε αξκνλία κπήθακε κέζα ζην θιίκα ηνπ λεξφ ζε αξκνλία κε ην λφκν ηνπ δέληξνπ. ε αξκνλία πξνθέξακε, γξαζίδη, αλαπαξηζηψ θξάρηε απφ ζάκλνπο. ε αξκνλία - έλαο νξίδνληαο απφ γαξίθαια. Έλα κπνπθέην απφ ιεβάληεο. Υηχπεζε ζηε ζησπή ησλ εγθαηαιειεηκκέλσλ θήπνπο. πεξπαηεκέλνοελψ ν δξφκνο έηξηβε ηελ πιάηε κε ηελ αινηθή ηνπ ήιηνπ θαη θνίηαδε έληνλα ηα πεδνδξφκηα αζθπρηηθά. ν αζηπλνκηθφο κέλεη ζηελ πξψηε γξακκή, ξνπθάεη ην αίκα ηεο γιψζζαο, ρσξίο αιθάβεην ησλ δηαθξηηηθψλ ζεκείσλ θαη μεξηδψλεη ηα θηεξά ηνπ ιφγνπ. Καηάζρεη ηνπο ζηήκνλεο ηνπ λάξθηζζνπ. πεξηβάιιεη ηα πέηαια ησλ ινπινπδηψλ, ζάβεη δσληαλφ ην γηαζεκί πνπ μεκπηίδεη απφ ηνπο θήπνπο ηνπ βιέκκαηνο καο. ……………………………….. Φαηίκα Μαρκνχλη (κεηάθξ. απφ ηα ηηαιηθά Κσλ. Κνθνινγηάλλεο
[406]
Πιεγέο πνπ κνπ κνηάδνπλ Θέισ λα θξεκαζηψ απηφ ην βξάδπ θαηαπαηεκέλε ζην θνξηεγφ ηεο θεξνδίλεο πνπ θαηεπζχλεηαη πξνο ηελ έθξεμε ησλ λεχξσλ. Ώπηφ ην βξάδπ πνπ κνηάδεη κε έλα απφγεπκα γεξηαηξηθφ. Θέισ λα θξεκαζηψ απηφ ην βξάδπ ζε κηα αθίζα, θαη λα πξνρσξήζσ κπξνζηά ... Δ ςπρή ελφο δνχινπ απνζηάηε πεξηπιαλψκελνο ζην γαιαμία αθήλνληαο- απηή ηελ άκκν απηέο ηηο πφιεηο απηή ηελ πιήμε γηα κηα άιιε δνπιεηά ... γηα λα αλαδπζεί απφ ηε θξίθε ησλ κχζσλ. Θέισ λα θξεκαζηψ απηφ ην βξάδπ ζηα πιαθάθηα ελφο θιεηζηνχ παξαζχξνπ θαη λα πεξάζσ θνιιεκέλε - γχξσ απφ ην καλίθη ηεο ίξηδαοπξνζθαιψληαο ην πξσηλφ λα αλαδπζεί απφ ην θέιπθνο ηεο πξνεγνχκελεο λχρηα ... Έλα παηδί ηξίβεη κηα ιεπθή έθπιεμε απφ ηα κάηηα ηνπ. Ώλνίγεη ηα παξάζπξα ζηελ πφιε πνιχρξσκε θαη μεθηλά κηα μέθξελε γηνξηή. Θέισ λα βξεζψ ζηε γηνξηή ηνπ γηα λα απνηξέςσ ζηνπο πνηεηέο λα ππξνβνιήζνπλ ζηα πφδηα ηελ έθπιεμε. ……………………………….. Θέισ λα θξεκαζηψ απηφ ην βξάδπ ζε εξσηήζεηο θαη λα πάσ κπξνζηά ... πεξηζζφηεξα θηεξά πεξηζζφηεξν θσο πεξηζζφηεξε ειεπζεξία πεξηζζφηεξν ηνλ εαπηφ κνπ. Φαηίκα Μαρκνχλη (κεηάθξαζε απφ ηα ηηαιηθά Κσλ. Κνθνινγηάλλεο
[407]
Ο Ρακπί ρξαηξ (Rabee Shrair) είλαη Λίβπνο πνηεηήο. Απφ ηηο ειάρηζηεο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπκε γη’ απηφλ είλαη φηη ζπκκεηείρε ζηελ εμέγεξζε θαηά ηνπ Καληάθη, αηρκαισηίζηεθε θαη βαζαλίζηεθε.
Πνξηνθάιηα Άμηα αγάπεο Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα αλζίδνπλ Άμηα αγάπεο Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα καξαίλνληαη Άμηα αγάπεο Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα καδεχνληαη Άμηα αγάπεο Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα ηξψγνληαη Άμηα αγάπεο Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα θπηεχνληαη Σε κέξα πνπ ηα πνξηνθάιηα ζθνηψλνληαη Τπάξρεη έλα θνξίηζη πνπ θιαίεη ηε ζηεγλή γσληά ηνπ ρσξαθηνχ Σα δάθξπά ηεο είλαη πνξηνθάιηα Ρακπί ξαηξ (Μεηάθξ. απφ ηα αγγιηθά: Ράληα Καξαράιηνπ)
[408]
03.07. Μαδαγαζθάξε Ο Εαλ-Ενδέθ Ρακπεαξηβέιν (Jean-Joseph Rabearivelo, 1903-37) ζεσξείηαη ε ζεκαληηθφηεξνο πνηεηήο ηεο Μαδαγαζθάξεο. Γελλεκέλνο ηελ επνρή ηεο γαιιηθήο θαηνρήο ηνπ λεζηνχ ηνπ, ζπλδχαζε ηε γαιιηθή θηινινγία κε ηελ παξαδνζηαθή πνίεζε ηεο παηξίδαο ηνπ. Έγξαςε πνιιέο πνηεηηθέο ζπιινγέο, κηα φπεξα θαη δπν κπζηζηνξήκαηα. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία κφιηο 34 εηψλ.
Ώλνημηάηηθε απγή Έρεηο πνηέ ηδεί ηελ Ώπγή λα 'ξρεηαη κέζα ζηε λχρηα βάθνληαο ην δελδξφθεπν ξφδηλν; Έξρεηαη, θνίηα, απφ ην αλαηνιηθφ κνλνπάηη ζηνιηζκέλε κε η' άλζε ησλ θξίλσλ. Με γάια πεξηινχζηεθε φιε θαζψο ηα παηδηά ηνπ θαηξνχ ηνπ παιηνχ πνπ ζειάδνληαλ απφ ηηο δακάιεο. Σα ρέξηα ηεο -θξαηψληαο ππξζνχοείλαη καχξα θαη κπιε σζάλ ηα ρείιηα ησλ θνξηηζηψλ πνπ ηξψλε βαηφκνπξα. Πεηψληαο άμαθλα, ηα πνπιηά, πνπ 'ρνπλ πηαζηεί ζηηο παγίδεο ηεο, πξνβάιινπλ κπξνζηά ηεο έλα έλα. Γαλ-Γνδέθ Ρακπεαξηβέιν κεηάθ: Ώζαλάζηνο ΐ. Νηανπζάλεο
[409]
Ώπιεηέο Έθηηαμεο ηνλ απιφ ζνπ κε θφθθαιν πνδηνχ αληξεησκέλνπ ηαχξνπ θαη ηνλ ζηίιβσζεο ζη' άγξηα μεξνβνχληα καζηηγσκέλα απφ ηνλ ήιην. π ηνλ απιφ ζνπ ηνλ έθνςεο ζε θαιακηψλα πνπ ηξεκνπιηάδεη θαη ζηελ αχξα θαη ηνλ ηξχπεζεο ζηελ φρζε πνηακνχ πνπ θχιαγε κεζπζκέλνο απ' ηνπ θεγγαξηνχ ηα φλεηξα. Παίδεηε θη νη δπν καδί κεο ζηε βαζεηά βξαδηά, ζαλ γηα λα ζπγθξαηήζεηε ηε ζθαηξηθή πηξφγα πνπ πεξηζηξέθεηαη ζηηο φρζεο η' νπξαλνχ δεηψληαο λα ιεπηεξσζεί - απφ ηε κνίξα ηεο: πνηνο μέξεη, νη ζιηκκέλνη ζαο ζθνπνί, λ' αθνχγνληαη απ' ηνπο ζενχο ηνπ αλέκνπ, ηεο γεο, ηνπ δάζνπο - θαη ηεο άκκνπ; Ο απιφο ζνπ εζέλα ερεί ζαλ πνδνβνιεηφ ηαχξνπ πνπ 'ρεη καληάζεη θαη ηξέρεη πξνο ηελ έξεκν θαη μαλά έξρεηαη δξνκαίνο θξπγκέλνο απ' ηε δίςα θαη ηελ πείλα θαη ηνλ θαηαληθάεη ν θφπνο ζηε ξίδα ελφο δέληξνπ δίρσο ίζθην δίρσο θαξπφ θαη δίρσο θχιια. Ο δηθφο ζνπ απιφο είλαη ρισξφ θαιάκη πνπ ιπγίδεη θάησ απ' ην βάξνο δηαβαηάξηθνπ πνπιηνχ — φρη πνπιηνχ πνπ 'πηαζε έλα παηδί θη νξζψλεη θνβηζκέλν ηα θηεξά ηνπ, κα ελφο πνπιηνχ πνπ απ' ην θνπάδη ηνπ ην ρψξηζαλ θαη πνπ παξεγνξηέηαη βιέπνληαο ηελ ίδηα ηνπ ζθηά κεο ζην λεξφ πνπ ηξέρεη. Σφζν ν δηθφο ζνπ απιφο - φζν θαη ν δηθφο ηνπ — κεο ζηα ιππεηεξά ηξαγνχδηα ηνπο θιαίλε γηα ηελ θαηαγσγή ηνπο. Γαλ-Γνδέθ Ρακπεαξηβέιν (κεηάθαζε: Ρίηα Μπνχκε Παππά)
[410]
Λατθφ ηξαγνχδη ηεο Μαδαγαζθάξεο, γξακκέλν απφ ΑΓΝΩΣΟ πνηεηή
Υσξίο ηίηιν - Σα ξνχρα κνπ, ψ πνιπαγαπεκέλε, ζα ηα πιχλνπκε καδί θαη ζα ηπιηρηνχκε θη νη δπν κε ην πξψην πνπ ζα ζηεγλψζεη. - Κάπνηε είκαζηε δπν ζθξηγειέο ζπθηέο, πνπ ηηο ιεειάηεζαλ νη ηξεινί. Σψξα είκαζηε κηα θαινθπιαγκέλε δηπιή πνξηνθαιηά. - πνηνο δελ μέξεη λα ρατδεχεηαη, δελ έρεη ηίπνηα πνηνο δελ κπνξεί λα αγνξάζεη, δελ θαηνξζψλεη ηίπνηα. - Δ πινχζηα κπαλαληά κήπσο ραίξεηαη ε ίδηα ηνπο θαξπνχο ηεο; Μήπσο φζνη θπιάλε, φζνη ηηλάδνπλ θαη θπηεχνπλ είλαη αθέληεο ησλ αγξψλ; - Σξψλε ην ξχδη πνπ ζεξίδνπλ, φκσο δίρσο αμίσζε λα ην ΄ρνπλε νιάθεξν ην ρξφλν. Άγλσζηνο πνηεηήο ηεο Μαδαγαζθάξεο (κεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
[411]
03.08. Μαξφθν H Βάθα Λακξαλί (Wafaa Lamrani) είλαη ε ζεκαληηθφηεξε πνηήηξηα ηνπ Μαξφθνπ. Γελλήζεθε ην 1960 ζηελ πφιε Κζάε ει-Κεκπίξ.
Μνξθή ηεο πηζαλφηεηαο Αηαησλίδνληαη ηα αζηέξηα γχξσ απφ ην ζψκα κνπ επηθνηλσλψληαο κε θάζε επαίζζεηε ίλα, κε θάζε θχηηαξν: Ση είλαη ην φλνκα, ην ξήκα, ε ηαπηφηεηα; Οχηε ε απαγφξεπζε κπνξεί λα κε αλαηξέζεη Οχηε ε πξνζηαθηηθή δηαπιάζεη νχηε ην φλνκα κε πεξηέρεη.
Al Niffari Ρίδα Γελλήζεθα απφ έλα ζπλαίζζεκα πνπ δελ κνηάδεη νχηε κε αγάπε νχηε κε κίζνο: ζπρλά κνηάδεη κε ππεξεθάλεηα δε κε ήζειαλ, αιιά ήξζα. Με δχλακε πεηάρηεθα ηε ζηηγκή πνπ ήζεια. Πξηλ αξρίζσ μεθαζάξηζα κε ηφλν πξφθιεζεο Ώλαθνίλσζα φηη εγψ θαη ε ειηθία ήκαζηε πάληα μερσξηζηέο ζην ρείινο ηεο απνμέλσζεο πνπ εγψ θαη ν ρξφλνο κείλακε γηα πάληα δχν θνξέο ... Γέλεζε [412]
Ώπφ δηαίζζεζε εθθίλεζεο ε γέλεζε κνπ απιψλνκαη ζε έλα ρψξν πην ζηελφ απφ ην κάηη ηεο βειφλαο, πξνζπνηνχκαη φηη είκαη δηαπεξαηή ζηελ ίδηα κνπ ηελ νπζία. ν άλεκνο ηνπ θελνχ δελ πξνέξρεηαη απφ ηελ αλαηνιή νχηε απφ ηε δχζε. Καη θεχγσ: Δ αλαρψξεζε δε ζα κπνξνχζε λα κε πάξεη καθξηά νχηε ε δηακεηαθφκηζεο ηεο δηαθπγήο νχηε ε άθημε εληαθηαζκνχ. ψκα Κάζε θνξά πνπ ε θσλή ηνπ ζψκαηνο κπαίλεη ζε κηα έθζηαζε ε γπλαηθεία ζνθία αλζίδεη θαη ηα ηξηαληάθπιια ληχλνπλ ην ζψκα ζνπ πνπ παξακέλεη νλεηξηθφ ζηελ αδηαζεζία ηνπ. Φνξηψλσ ηα βήκαηα γηα ηελ θαπηή επηζπκία ... Έξσηαο ε ειεχζεξε ηξπθεξή θαξδηά κνπ έζηεηια ζηελ ςειφηεξε θνξπθή ηεο νξνζεηξάο Άηιαο επεηδή νη δχζνζκεο χαηλεο θαη ηα χςε ζπρλά θέξλνπλ ζε απηέο δάιε θαη λαπηία ... Δ θαξδηά κνπ είλαη έλα ινπινχδη πνπ ππνλνκεχεηαη απφ ην άξσκα Ώιιά φπνηνο ην πάξεη είλαη έλα ρξφλην θξχν. [...] ΐάθα Λακξαλί (κεηάθξαζε απφ ηα ηηαιηθά: Κσλ. Κνθνινγηάλλεο)
[413]
Ο Μνζηάθα Μπαληάνπη (Mostafa Badaoui) πνηεηήο απφ ην κεηαπηπρηαθέο ηνπ θξηηηθή. Δίλαη ινγνηερλίαο απφ ην βξαβεία πνίεζεο.
γελλήζεθε ην 1966. Δίλαη Μαξόθν. Έθαλε ηηο ζπνπδέο ζηελ ζχγρξνλε θαζεγεηήο Αξαβηθήο 1992. Έρεη ιάβεη πνιιά
Aicha ε άγλσζηνπο ηφπνπο άλζξσπνη κε ηελ δηθή κνπ ιχπε Αάθξπ-δάθξπ αθηεξψλσ ην πέλζνο θαη ηελ πξνζεπρή κνπ ζηελ κλήκε ηεο Κάζε θνξά ην πνπιί ησλ επηζπκηψλ κνπ πεηάεη πξνο ην άξσκα ηεο Aicha πνπ μεθνχκπσζε ηα θνπκπηά ηεο ζιίςεο κνπ κε ηηο θιεηδσληέο ελφο ζηίρνπ ηνπ νπνίνπ ν ιάξπγγαο έρεη ζηεγλψζεη Σνπινχκη βξνρήο πνπ ζηξαθηαιίδεη φηαλ εθείλνο μχπλεζε θιαίγνληαο ζηνλ νπξαλφ ηεο κεηξφηεηαο ε νπνία επηηξέπεη ηελ έθρπζε ελφο απφιπηνπ γάκνπ ζηα κάηηα ησλ γπλαηθψλ πνπ ηεο ηξαγνπδά ηνλ πην φκνξθν ζηίρν γηα λα ηελ εκβαπηίζεη ζην ζξφλν ηεο νκνξθηάο κηα Πέκπηε ζθνηεηλή κε θαηαζηξνθηθά Κχκαηα λα πλίγνπλ ηηο ιέμεηο κνπ Θα γξάςσ κηα ζειίδα κε ηα νξθαλά κνπ δάθξηα Μηα Πέκπηε κεηακέιεηαο θαη κειαγρνιίαο ε ερψ ζηέθεη αζάιεπηε ζηελ ζνλάηα ησλ θαιληεξηκηψλ ε νλνκάδσ κεηέξα κνπ κπξνζηά ζηελ απψιεηα θαη ηε ζηέξεζε φρη ζαλ εθείλεο πνπ γηφξηαζα ζε θεζηηβάι πνίεζεο Δ απνπζία ζνπ είλαη πηθξή, Ώicha Ο ρσξηζκφο είλαη επψδπλνο Σα γιπθνραξάκαηα αξγνζβήλνπλ καθξηά ζηα ρλάξηα ησλ ζηελαγκψλ Δ απνπζία ζνπ ζαλ απφιπηε πεξηπιάλεζε [414]
Δ πεξηπιάλεζή κνπ ζαλ ζεκάδη κηαο δφμαο πνπ δελ αμίδσ Χ ζάλαηε πνπ θιέβεηο ην ινπινχδη θαη ηε δσή κέζα ηνπ πψο νλνκάδεηο ην θσο πνπ πήξεο γηα λα ην κεηαθέξεηο ζηνλ νπξαλφ Πψο εμάηκηζεο ηηο δξνζνζηαιίδεο ζηηο θιέβεο ηεο φκνξθήο κνπ Aicha Μνζηάθα Μπαληάνπη (κεηάθξαζε Μαξία Ώλδξεαδέιιε)
Ο Πνηεηήο Γέκηζε κε αζήκη ην βάζνο ηνπ πεγαδηνχ Καη θξέκαζε νπξάληα ηφμα γχξσ απφ ην πξφζσπν ηνπ αθηηλνβφινπ άζηξνπ Βμάληιεζε ηελ πξσηλή αλάζα ηαλ ην ζθνηάδη μεηχιημε ην ζαηέλ ηνπ … Χ έξεκνη θαηάζηηθηεο κε ηνπο θαλνχο ησλ ζαιαζζψλ Μελ αλεζπρείηε γηα ηνλ ξαγηζκέλν ρξφλν θαη ηηο πξναλαγγειίεο ηνπ αλ πξφδα εκπινπηηζκέλε κε ξίκεο Αείμηε ηνπ ηελ πφξηα γηα ηνλ πξψην θξίλν ζηε ε νκνξθηά ηνπ λα κελ πεξηθξνλεζεί Ώπφ ηνπο ηπρνδηψθηεο ηεο απγήο Μνζηάθα Μπαληάνπη (κεηάθξαζε Μαξία Ώλδξεαδέιιε
[415]
03.09. Μαπξίθηνο Ο Δληνπάξ Μσλίθ (Edward Maunick) γελλήζεθε ην 1931 ζην λεζί Μαπξίθηνο ηεο Αθξηθήο. Δίλαη θξηηηθφο, κεηαθξαζηήο θαη γλσζηφο Αθξηθαλφο πνηεηήο.
«Θέισ λα ζε βξσ» Θέισ λα ζε βξσ ζηηο παξάμελεο πφιεηο φπνπ θάζε ζχγρπζε, θάζε ζφξπβνο, θάζε γδνχπνο πξνδίδεη ην ζψκα ζνπ· ρηππψληαο ζηνπο ζθπγκνχο κνπ κέζα, ζην αίκα κνπ. Θέισ λα ζε μεθνπξάζσ ζε θξεβάηηα μέλα, φηαλ ε λχρηα ζα γίλεηαη δέληξν απφ ηε βία, ηεο γχκληαο ηεο. Γηαηί, κάζε πσο αγαπψ ην θαζεηί πνπ καο ρσξίδεη, ζηε ζπληαχηηζή καο· φξηα ηεο απγήο πνπ θαζξεθηίδνληαη ζην πξφζσπφ καο. Σα ηεθκήξηα ηεο δσήο βξίζθνληαη αιινχ, θάπνπ· πνηέ δε ιέλε «φρη» φηαλ απφ καθξηά ζνπ κηιψ… Eduard Maunick (Βληνπάξ Μσλίθ)
[416]
03.10. Μνδακβίθε Καινπλγθάλν είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Μαξηζειίλν ληνο άληνο (Calungano, or Marcelino dos Santos) πνπ γελλήζεθε ην 1929 ζηε Μνδακβίθε. Δίλαη επαλαζηάηεο, πνιηηηθφο θαη πνηεηήο.
Βθεί είκαη ρη. Με κε δεηάηε φπνπ δελ ππάξρσ Βγψ δσ, ζθπθηφο πάλσ ζηε γε αθνινπζψληαο ην πεξπάηεκα πνπ ην καζηίγην ραξάδεη πάλσ ζηα γπκλά πιεπξά κνπ. Βγψ δσ, ζηα ιηκάληα ηξνθνδνηψληαο θνχξλνπο θηλψληαο κεραλέο πνπ ηξέρνπλ ζηνπο δξφκνπο ησλ αλζξψπσλ Βγψ δσ, κεο ζην θνξκί ηεο κάλαο κνπ πνπιψληαο ηε ζάξθα κνπ γηα έξσηα δελ είλαη η‘ αξζεληθφ κνπ θχιν. Βγψ δσ, ρακέλνο κεο ζηνπο δξφκνπο ελφο πνιηηηζκνχ πνπ κε ζπληξίβεη κε κίζνο δίρσο νίθην. Κη αλ αθνχγεηαη ε θσλή κνπ θη αλ αθφκα ηξαγνπδψ είλαη γηαηί δελ θαηνξζψλσ λα πεζάλσ κα κφλν ην θεγγάξη αθνχεη ηνλ πφλν κνπ. ρη, κε κε δεηάηε ζηα κεγάια ζαιφληα φπνπ δελ είκαη φπνπ δελ κπνξψ λα είκαη Καινπλγθάλν (κεηάθξαζε Ρίηα Μπνχκε-Παππά)
[417]
03.11. Νηγεξία O Σζηλνχα Αηζέκπε (Chinua Achebe,1930–2013) ήηαλ Νηγεξηαλόο ζπγγξαθέαο, πνηεηήο θξηηηθφο, παλεπηζηεκηαθφο θαη εθδφηεο. Σν πξψην ηνπ έξγν Things Fall Apart , ζπκπεξηιήθζεθε ζηνλ θαηάινγν ησλ 100 θαιχηεξσλ βηβιίσλ φισλ ησλ επνρψλ πνπ ζπληάρζεθε ην 2002 απφ ηε Ννξβεγηθή Λέζρε ηνπ Βηβιίνπ.
Μηα κάλα ζε έλα ζηξαηφπεδν πξνζθχγσλ Κακηά Μαληφλα κε ην Σέθλν ηεο δελ ζα κπνξνχζε λ‘ αγγίμεη ηελ ηξπθεξφηεηα απηήο ηεο κάλαο γηα ην γην ηεο Κη φκσο, απηή ζχληνκα ζα πξέπεη λα μεράζεη. . . . ηνλ αέξα ηνλ βαξχ απφ ηηο κπξσδηέο ηεο δηάξξνηαο, ηα βξψκηθα παηδάθη κε ηα θνθθαιηάξηθα πιεπξά ηα απνζηεσκέλα νπίζζηα, ηα αζηαζή βήκαηα θαη ηηο πξεζκέλεο θνηιηέο. Βθεί άιιεο κάλεο έρνπλ απφ θαηξφ πάςεη λα λνηάδνληαη. Ώιιά φρη απηή εδψ Σν δφληηα ηεο κφιηο αρλνθαίλνληαη απφ έλα αρλφ ρακφγειν θαη ζηα κάηηα ηεο νη αλακλήζεηο ηεο κεηξηθήο πεξεθάληαο… Έινπζε ην γην ηεο… θαη ηνλ έηξηςε κε ηηο γπκλέο ηεο παιάκεο. Πήξε απφ ην ζσξφ κε ηα ιηγνζηά ππάξρνληά ηνπο κηα ζπαζκέλε ρηέλα θαη ρηέληζε ηα αξαηά ζε ρξψκα ζθνπξηάο καιιάθηα πνπ είραλ απνκείλεη ζην θξαλίν ηνπ. Καη κε κάηηα βνπξθσκέλα, άξρηζε κε πξνζνρή λα ηα ρσξίδεη Πξηλ… απηφ ήηαλ ίζσο κηα κηθξή θαζεκεξηλή πξάμε ξνπηίλαο, ρσξίο ζεκαζία πνπ ηελ έθαλε κεηά ην πξσηλφ, πξηλ πάεη ζην ζρνιεηφ ηνπ. Σψξα απηφ πνπ έθαλε ήηαλ ζαλ λα ‗βαδε ινπινχδηα ζε έλα κηθξφ κλήκα. Σζηλνχα Ώηζέκπε (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: )
[418]
Ζ Μακπέι εγθνχλ (Mabel Segun), γελλεκέλε ην 1930, είλαη Νηγεξηαλή πνηήηξηα θαη ζπγγξαθέαο.
Δ θσιηά ηνπ πεξηζηεξηνχ Πψο ζα ΄ζεια λα θιεηζηψ ζε κηα πεξηζηεξνθσιηά φκνξθα ηαθηνπνηεκέλε. Ώιιά ε απηνγλσζία έξρεηαη πνιχ αξγά Κη απ‘ ηε ζηηγκή πνπ γλψξηζα ηνλ εαπηφ κνπ, δελ είκαη πηα απηφ πνπ λφκηδα πσο ήκνπλ. Γλψξηζα κηα γπλαίθα θάπνηε πνπ είρε έλα παξαβαηηθφ παηδί. Αελ είρε νχηε κηα ήξεκε ζηηγκή, δψληαο κε ζπλερή θφβν λα αθνχζεη ην ρηχπεκα ηεο πφξηαο θαη λα αθνχζεη ηνλ ηππηθφ αζηπλνκηθφ: «Κπξία, ζαο ζέινπλ ζην ηκήκα…» Αελ μέξσ αλ ήξζε πνηέ απηφ ην ρηχπεκα, αιιά θνβφηαλ ζπλερψο… κέρξη πνπ έθπγε πηα απφ απηφ ην δξφκν. πλήζηζε λα ιέεη: «Βθείλν πνπ κ‘ αλεζπρεί είλαη ε αβεβαηφηεηα, αλ ήμεξα κφλν γηα θάπνηνπο…. Ώλ ήμεξα κφλν γηα θάπνηνπο ……………………………. Μακπέι εγθνχλ (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: . .)
[419]
03.12. Νφηηνο Αθξηθή Ζ Ίλγθξηλη Σδφλθεξ (Ingrid Jonker, 1933-65) ήηαλ πνηήηξηα απφ ηε Νόηην Αθξηθή. Αλ θαη έγξαθε ζηελ αθξηθάαλο (γιψζζα ησλ ιεπθψλ απνίθσλ) ηα πνηήκαηα ηεο κεηαθξάζηεθαλ ζε πνιιέο γιψζζεο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία κφιηο 32 εηψλ. Απνθαιείηαη ε χιβηα Πιαζ ηεο Αθξηθήο.
Σν πξφζσπν ηνπ έξσηα Σν πξφζσπν ζνπ είλαη ην πξφζσπν φισλ ησλ άιισλ πξηλ απφ ζέλα θαη κεηά απφ ζέλα' θαη ηα κάηηα ζνπ είλαη ήξεκα ζαλ κηα γαιάδηα απγή, πνπ ζπάδεη ην ρξφλν ζηελ ψξα ηνπ. ΐνπθφινο ησλ λεθψλ, θξνπξφο ηεο ιεπθήο -κε ελαιιαγή ρξσκάησλ- νκνξθηάο, ην ηνπίν ησλ εμνκνινγεκέλσλ ρεηιηψλ ζνπ, πνπ έρσ εμεξεπλήζεη, θξαηά ην κπζηηθφ θάπνηνπ ρακφγεινπ φπσο ην ηνπίν κε ηα κηθξά ιεπθά ρσξηά πέξα απφ ηα βνπλά' θη νη ρηχπνη ηεο θαξδηάο ζνπ κέηξν ηεο έθζηαζήο ηνπο. Αελ ππάξρεη εξψηεκα κηαο -θάπνηαοαξρήο' δελ ππάξρεη δήηεκα θαηάθηεζεο, δελ ππάξρεη εξψηεκα ζαλάηνπ: πξφζσπν πνιπαγαπεκέλν κνπ, ην πξφζσπν ηνπ έξσηα! Ίλγθξηλη Σδφλθεξ (κεηάθξαζε: Ώζ. Νηανπζάλεο)
[420]
Δ κακά Δ κακά δελ είλαη πξφζσπν πηα κσο Νηχλεηαη Πεγαίλεη ζην θνκκσηήξην ΐαδίδεη ζην δξφκν Πηάλεη ηα ηαθνχληα ηεο πκβνπιεχεηαη ηνλ ςπρίαηξν αλ φινπο ηνπο άιινπο Φηζπξίδεη ιέμεηο Moncheri Αελ αθνχγεηαη θαζφινπ Ο ιεπθφο Φίζπξνο ηνπ θαληάζκαηνο κφλν Αελ έρεη ρξψκα Καη θεχγεη γξήγνξα Υαζθνγειάεη απφ ηνπο αλειθπζηήξεο Κνηηάδεη εδψ θη εθεί κε ηα γπαιηά ηεο Κάλεη πσο εθπιήζζεηαη Βίλαη αθνπιηζκέλε Γπκλή ζαλ Ώθξηθάλα Θέιεη λα πηζηέςεη ζηνλ άλζξσπν Π‘ αθφκα κηιάεη γηα Θεφ Ίλγθξηλη Σδφλθεξ (κεηάθξαζε: H. Κπδεξάθνο)
[421]
03.13. Οπγθάληα Ο Οθέκα Λένλαξλη (Okema Leonard) είλαη πνηεηήο απφ ηελ Οπγθάληα.
Γε ηνπ Ώρφιη! Χ, γε ηνπ Ώρφιη, γε ηνπ Ώρφιη, θάπνηε επηπρηζκέλε κεηέξα ππεξήθαλσλ πνιεκηζηψλ, γηα ζε ζξελψ, γηα λα ιπηξσζείο απ‘ ηα ζαγφληα ηνπ ηξφκνπ, ηνπ ηξφκνπ πνπ ζε θάλεη λα αηκνξξαγείο ηνπ ηξφκνπ πνπ ξνπθά ην αίκα ζνπ πνπ ηξέρεη θαη ζηηο θιέβεο καο, Σα πξφβαηα κέλνπλ ρσξίο βνζθφ, νδεγεκέλα απφ ζέλα ζην ζθνηάδη, Μεηέξα, ιαρηαξνχκε λα δνζεί ηέινο ζηηο αλεζπρίεο καο, Χ! γε ηνπ Ώρφιη, Αελ καο αθνχο πνπ ζε θαινχκε; ηαλ νη θξαπγέο καο εμαζζελνχλ ηε θσλή καο φηαλ νη θαθφβνπινη καο θπλεγνχλ θαη ηα παηδηά ζνπ γθξεκίδνληαη. Δ αξκνλία πνπ καο δίδαμεο δελ ππάξρεη πηα, Σα παηδηά ζνπ έρνπλ κάζεη ηψξα ηελ άραξε ηέρλε μέξνπλ θαιά λα εμαπνιχνπλ ηξφκν. Ώιίκνλν, ηα αδέιθηα ζνπ, απηφ πνπ λνηψζνπλ είλαη πφλνο θαη απηφ πνπ βιέπνπλ είλαη δφθνο, Με αίκα πιεξψλνπκε ην φηη είκαζηε ηα παηδηά ζνπ, Χ! Μεηέξα, άπισζε ηα θηεξά ζνπ θαη ιχηξσζέ καο λα πςσζνχκε θαη λα ιάκςνπκε θαη πάιη. Οθέκα Λένλαξλη (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά : ..)
[422]
03.14. Πξάζηλν Αθξσηήξην (λεζηά) Ο Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην (Fonseca Aguinaldo) είλαη πνηεηήο απφ ηα λεζηά ηνπ Πξάζηλνπ Αθξσηεξίνπ.
Σαβέξλα ζηελ παξαιία Έλα θσζάθη καθξηλφ θη έλα θαλάξη πνπ θσο θηχλεη ζην καχξν πξφζσπν ηεο λχρηαο. ι‘ απ‘ αιάηη θαγσκέλα Ο άλεκνο – ηη θχκα ζηελ αθηή – θάλεη λα ηξέκεη ηελ ηαβέξλα ζαλ πινίν πνπ άγθπξα έρεη ξίμεη. ‗Έληνλνο έξσηαο θη σκφο κεο ζηα καραίξηα κ‘ ειαηήξην θαη ε απάζεηα κηαο πφξλεο κεο ζηελ αγθάιε. Μεο ζε ππθλέο κπνπθηέο θαπλνχ νη ζηελαγκνί ςειά πεγαίλνπλ. Μπνπθάιηα, πνηήξηα, κπνπθάιηα… - αρ, ε θαπηή δίςα ηνπ λαχηε… Πάλσ ζην ιηαληζκέλν δέξκα θξαπγάδνπλε ηα ηαηνπάδ, ε ηφικε, ν πφλνο, ε αληξεία ζηνπ ιηκαληνχ ηηο πεξηπέηεηεο. Κφζκνο απ‘ φιεο ηηο θπιέο θφζκνο αλψλπκνο – δίρσο παηξίδα - ηεο ζάιαζζαο κνλάρα ν θφζκνο κε θσλή απφ άλεκν θη αιάηη θαη ζηα πγξά κάηηα θαξάβηα. Μπαίλνπλ ε Ννζηαιγία θαη ε Πιήμε δαγθάλνληαο πίπεο παιηέο κπαίλνπλ θαη ζε ιηγάθη βγαίλνπλ κ‘ έλα κεζπζκέλν πνπ παξαπαηάεη. …………………………………………..
Κη φια είλαη γεκάηα βίηζηα θη φια είλαη γεκάηα λχζηα θη φια είλαη γεκάηα ζάιαζζα! Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην (κεη: Ρίηα Μπνχκε-Παππά) [423]
03.15. ελεγάιε Ο Λενπφιλη ελγθφξ (Leopold Senghor, 1906-2001) απφ ηε ελεγάιε, ήηαλ πνιηηηθφο θαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Αθξηθάλνπο πνηεηέο. Θήηεπζε γηα 20 ρξφληα σο (ν πξψηνο) πξφεδξνο ηεο παηξίδαο ηνπ.
Γηα έλα καχξν θνξίηζη κε ξφδηλεο θηέξλεο Σξαγνχδηα γάξγαξα πνπιηψλ κεο ζηνλ παξζέλν αηζέξα, ε πξάζηλε επσδηά ηεο ζαιεξήο ριφεο, Ώπξίιεο! Ώθνχσ ηελ αλάζα ηεο απγήο θαη η‘ άζπξα λέθε ηεο θνπξηίλαο πνπ ζαιεχεη‘ αθνχσ ην ηξαγνχδη ηνπ ήιηνπ κπξφο ζηα παξάζπξά κνπ. ε ζχκεζε ηνπ θνξηηζηνχ κνπ, ηεο Ναέηη, είλαη πλνή πνπ αλαηξηρηάδεη ην γπκλφ κνπ ηξάρειν θη αλαζηαηψλεη ην αίκα κνπ ζηηο θιέβεο. Βζχ ‗ζαη σ θίιε! Άθνπζε πφζν δεζηά θπζά ν Ώπξίιεο ζε κηαλ άιιε ήπεηξν, άθνπ ηα θσηεξά θηεξά ησλ ηαμηδηάξηθσλ ρειηδνληψλ ην αζπξφκαπξν θνπξθνχξηζκα ησλ θνπξαζκέλσλ πειεθάλσλ. ζαλ ην ηαμίδη ηνπο ηειεηψζεη. Άθνπ ην κήλπκα ηεο άλνημεο κηαο άιιεο ειηθίαο ζε κηαλ άιιε ήπεηξν. Άθνπ ην κήλπκα ηεο καθξηλήο καο Ώθξηθήο, ηνπ αίκαηφο ζνπ ην ηξαγνχδη ! Βγψ αθνπγθξάδνκαη, Ναέηη, ηε ιάκςε ηνπ Ώπξηιηνχ ζηηο αξηεξίεο. Βζχ κνπ είπεο: Άθνπ, θίιε πηζηέ θαη καθξηλέ, ην θνβηζκέλν βνγγεηφ ηνπ αλέκνπ πνπ ζαλ κηα θιφγα θαίεη ζε δηςαζκέλα μχια, κφλν αθεκέλν ζηελ παγίδα ησλ αλέκσλ. Ώ, θαηαηγίδα απξφβιεπηε θεη θάησ έρεη μεζπάζεη. Οη άζπξεο αθηέο ηεο Ώθξηθήο κνπ, πήξαλ θσηηά θαη θαίγεηαη ε άζπξε ηεο εηξήλε. ………………………………………. [424]
Βγψ ζνπ είπα: Άθνπ ηνλ πχξηλν ζπκφ εηνχηνπ ηνπ ηπθψλα ηε θσλή ηεο Ώθξηθήο πνπ πςψλεηαη πάλσ απφ η‘ ακέηξεηα θαλφληα, ηε θσλή ηεο θαξδηάο ζνπ, ηνλ ππξεηφ ηνπ θεθαιηνχ ζνπ. Ίζσο λα θηαίεη θη ν ζεφο πνπ δήηεζε πξψηκα ηε ζπγθνκηδή ηνπ, ηα πην σξαία ζψκαηα, ηα πην σξαία ζηάρπα κε ππνκνλή μεδηαιεγκέλα κεο ζε ρίιηνπο ιανχο ………………………………………………………… Λενπφιλη ελγθφξ (κεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά
Σν γξάκκα ζνπ επάλσ ζην ζεληφλη Σν γξάκκα ζνπ επάλσ ζην ζεληφλη, ππφ ην θσο ηεο κπξσκέλεο ιάκπαο Μπιε ζαλ ην πξσηνθφξεην πνπθάκηζν πνπ ηνλ λην θάλεη λα ιάκπεη ηγνηξαγνπδψληαο, ζαλ ηνλ νπξαλφ θαη ηε ζάιαζζα θαη η΄ φλεηξφ κνπ Σν γξάκκα ζνπ. Κη ε ζάιαζζα έρεη η΄ αιάηη ηεο, θη ν αγέξαο ην γάια ην ςσκί ην ξχδη, θνληνινγίο η΄ αιάηη ην δηθφ ηνπ Δ δσή ελέρεη ην ζθξίγνο ηεο, θη ε γε ηελ αίζζεζή ηεο Σελ αίζζεζε ηνπ Θενχ θαη ηεο θίλεζήο ηνπ. Σν γξάκκα ζνπ πνπ δίρσο ηνπ ε δσή δε ζα ΄ηαλε δσή Σα ρείιε ζνπ ην αιάηη κνπ ν ήιηνο κνπ, ν δξνζεξφο κνπ ν αέξαο θαη ην ρηφλη κνπ. Λενπφιλη ελγθφξ
[425]
[426]
04. Ωθεαλία 04.01. Απζηξαιία Ζ Απζηξαιία, ην κεγαιχηεξν λεζί ηεο επείξνπ Χθεαλίαο, αλαθαιχθζεθε ην 1606, αιιά ε απνηθηνπνίεζή ηεο άξρηζε κεηά ην 1770. Οη θάηνηθνί ηεο, γλσζηνί σο Απηφρζνλεο ή Aboriginals είραλ αλαπηχμεη ηειείσο δηαθνξεηηθφ πνιηηηζκφ απφ ηηο άιιεο επείξνπο. Σα ηξαγνχδηα ηνπο δηαθέξνπλ ηφζν απφ απηά ησλ Αθξηθαλψλ φζν θαη απ’ εθείλα ησλ Ακεξηθαλψλ Ηλδηάλσλ.
Σξαγνχδηα ησλ απηνρζφλσλ ηεο Ώπζηξαιίαο Μ‘ αλαπνδνγπξίδεη, κε ρηππάεη άγξηα θπζάεη ν άλεκνο πάλσ ζηελ πιαηηά ζάιαζζα ρηππάεη άγξηα, βαξάεη άγξηα, ρηππάεη κε ηηλάδεη πάλσ, ρηππάεη. # Γπλαίθα: Ήκνπλ αγαπεκέλε κε ακέηξεηνπο άληξεο Άληξαο: Φχγε απ‘ ην ζηξαηφπεδφ καο. Θα παίμνπκε θαη ζα κηιήζνπκε νη δπν καο φιε λχρηα θαη ζα κνπ πεηο πνηνη είλαη νη αγαπεκέλνη ζνπ. # Ση ηξαγνχδη είλ‘ απηφ; Ώπηφ ην πλεχκα πξνρψξεζε πέξ‘ απφ κέλα. Μελ παο κε άιιεο γπλαίθεο αιιηψο εκείο, νη γπλαίθεο ζαο, ζα ζαο ζηακαηήζνπκε. # Ώπηνχο ηνπο ζπφξνπο ηεο αθαθίαο ηζαθάλε κε ηα δφληηα ηνπο. [427]
Ο θξχνο άλεκνο θπζάεη κέζα απ‘ ηα θαιακφζακλα Οη αθαθίεο έρνπλ άζπξα κπνπκπνχθηα είλαη ζηνιηζκέλεο κε άζπξα κπνπκπνχθηα. Βίλαη γεξκέλνο πίζσ, κ‘ φξζηα καιιηά πάεη γεξκέλνο πίζσ # Πάλσ ζηηο θπιηφκελεο πέηξεο νη παξζέλεο βάθνληαη κε λέα ζεκάδηα, πάλσ ζηηο κηθξέο πέηξεο βάθνληαη κε λέα ζεκάδηα. Υηππάλε ζεκάδηα πάλσ ζηηο γξακκέο Υηππάλε άζπξα ζεκάδηα πάλσ ζηηο γξακκέο Αίδπκνη, πνπ ζεθψλεζηε απφ κηα νκάδα, ηξαγνπδάηε δπλαηά! Αίδπκνη, πνπ θαηάγεζηε απφ κηα νκάδα, ηξαγνπδάηε δπλαηά! Οη παξζέλεο ηξαγνπδάλε δπλαηά, ηξαγνπδάλε έηζη πνπ ν ήρνο αληερεί ζηνλ νπξαλφ. α λεξνζνπζνπξάδεο πιαληνχληαη γχξσ, ζην ιηβάδη πιαληνχληαη γχξσ. ηελ αθηή ηεο αικπξήο ιίκλεο ζηέθνληαη ιεπηέο, ζα ζνπζνπξάδεο ζηέθνληαη εθεί. # Γίλε θνιπκβεηήο, λα θνιπκπάο θφληξα ζην ξεχκα θαη λεξφ θαλέλα δελ ζα κπνξέζεη λα ζε ζηακαηήζεη. # Βίλαη νη αεηνί πνπ θξψδνπλ, νξκψληαο απφ δσ θη απφ θεη ηζηκπάλε παίδνληαο, ηα πνχπνπια ν έλαο ηνπ άιινπ, πέθηνπλε ηα πνχπνπιά ηνπο θξψδνληαο θαη ιάκπνληαο εθεί ζηνλ ήιην‘ ζχληνκα ζηηο θσιηέο ηνπο ζα ΄λαη αεηφπνπια. [428]
# Κξέκεηαη ε καθξηά γηξιάληα απφ ην θξχδη ησλ ληφπαληξσλ Σδακφη θαη Σδαιάλ, ζηφιηζκα καιιηψλ, ζηφιηζκα απηηψλ ηνπ λένπ, κηα κπξσδηά, έλαο άλεκνο, έλαο θπθιψλαο κπξνζηά, λέε, κάζα ειαθξά, παξζέλα, κάζα θαιά… Ο ήιηνο αλαηέιιεη ζην δξφκν ηνπ, ε ζχειια θέξλεη ζχλλεθα θαη ην λεθέιην θνθθηλίδεη. Γψλε καξγαξηηαξηψλ θαη ζάξπα ζην ζηήζνο, ζηηο παξζέλεο αξέζνπλ νη λένη πάξα πνιχ, έλαο ζπάγθνο ελψλεη ηα ρέξηα ηνπο, μχιν ζηε κχηε ηνπ λένπ, νη ληφπαληξνη ππνθιίλνληαη. Καιφο είλαη ν θαηαξξάρηεο ν πάηαγνο ηνπ πνηακνχ Ρεθάκ πέθηεη θάησ, βαζηά θάησ. Γέξνη θαη λένη ληφπαληξνη ηξέρνπλ. # Άγξηα κήια πεζκέλα ράκσ, δαξσκέλα απ‘ ηνλ ήιην, ιάκπνπλ δπλαηά. Ώπφ κεγάια δέληξα φιν πέθηνπλ, ελψ ηα δέληξα απιψλνπλ ηε ζθηά ηνπο. Βίλαη πνιιά; ρη Μηα γπλαίθα θνπβαινχζε η‘ άγξηά ηεο κήια. Σα θνπβαινχζε πέξα ηα κήια ηεο ηα Σνπξαθβάθβα. ……………………………….. Σξαγνχδηα ησλ Ώπηνρζφλσλ ηεο Ώπζηξαιίαο (κεηάθξαζε: σθξάηεο θαξηζήο)
[429]
Ο Σδαίεκο ΜαθΏιεπ (James Phillip McAuley, 1917-76), απφ ην χδλευ, ήηαλ πνηεηήο αθαδεκατθνο, δεκνζηνγξάθνο θαη θξηηηθφο. Θεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθνηεξνπο Απζηξαινχο ινγνηέρλεο.
Ώπηή ζαλ ην θεγγάξη πςψλεηαη Ώπηή, ζαλ ην θεγγάξη, πςψλεηαη Καη ήξεκε θνηηάδεη πίζσ απ‘ ηα ζθνηεηλά θάγθεια Σνπ παξαζχξνπ Σελ εμαίζηα πεξίζθεςε ησλ άζηξσλ ΐαδίδνληαο ζην νπξάλην δάπεδν. Καη κηα ζαξξαιέα ειπίδα εθπιήζζεη Σα κφλε θαξδηά πνπ ην ζθνηάδη Κξάηεζε ελέρπξν Καη ζθνξπά ηελ θίβδειε αλαιακπή ηεο απγήο Πάλσ ζην άπεηξν, ζην πνηέ πηα. Σδαίεκο Μαθιεπ
[430]
Ο Μπάλθξνθη Μπφνπθ (Barcroft Boake, 1866-92) ήηαλ Απζηξαιφο πνηεηήο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία κφιηο 26 εηψλ
Ο έξσηαο ελφο βνπζκάλνπ ........................ Λεο πσο εκείο νη βνπζκάλνη δελ κπνξνχκε λα αγαπήζνπκε Οη δσέο καο είλαη πνιχ αληαξέο: ζπλεπψο αθήλνπκε λα ραζεί ή ζηεξνχκαζηε απηή ηελ εθιεθηή αίζζεζε πνπ αλπςψλεη αξθεηνχο άλδξεο πάλσ απφ ηνπο ζπληξφθνπο ηνπο, πνπ ηνπο μερσξίδεη ζαλ αγγεία εμαηξεηηθήο θαηαζθεπήο - ην απνθνξχθσκα ηεο αγγεηνπιαζηηθήο ηέρλεο ηνπνζεηεκέλα ρσξηζηά πάλσ ζην ξάθη. Έηζη, είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ ηελ θνηλή πνξζειάλε θαη θάηη παξαπάλσ απφ ζεξίν κε αλζξψπηλν πξνζσπείν πνπ, ςάρλνληαο, βξίζθεη ηνλ επγελή εαπηφ ηνπ δηπινθαζξεθηηζκέλν ζηα κάηηα κηαο γπλαίθαο! Χζηφζν απηά ηα πξάγκαηα έρνπλ θαη ην αληίηηκφ ηνπο: Γηαηί, ζπρλά, θαη κφλν ην άγγηγκα αξθεί γηα λα ηζαθίζεη απηά ηα αγγεία εμαηξεηηθήο ηέρλεο. .................................................... Μπάλθξνθη Μπφνπθ
[431]
Ο Άληακ Λίληζευ Γθφξληνλ (Adam Lindsay Gordon, 1833-70) ήηαλ Απζηξαιφο πνιηηηθφο θαη πνηεηήο. Σα έξγα ηνπ είλαη γλσζηά ζε φια ηα αγγιφθσλα θξάηε θαη έρνπλ κεηαθξαζηεί ζε πνιιέο άιιεο γιψζζεο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 37 εηψλ.
Σν ηξαγνχδη ηεο κάγηζζαο Λέλε πσο ηα ξαληηζκέλα κε δειεηήξην ινπινχδηα έρνπλ πην γιπθφ άξσκα παξά φηαλ, αλέγγηρηα απφ ηελ ζαλαηεξή πγξαζία, ιάκπνπλ ζηελ πξψηκε άλζεζε. Λέλε πσο νη θαηαδηθαζκέλνη λα πεζάλνπλ έρνπλ θαηεβάζεη ην πεηξαγκέλν γιπθφ θξαζί κε πην κεγάιε απφιαπζε απ' ηνλ απείξαρην ρπκφ ηνπ ακπειηνχ. Λέλε πσο ζην ηξαγνχδη ηεο κάγηζζαο φζν άμεζην θαη πξσηφγνλν αλ είλαη δέλεη αξκνληθά έλαο άγξηνο, κπζηήξηνο ήρνο ηεο πην αιιφθνηεο κεισδίαο. Καη πηζηεχσ πσο ε θσλή ηνπ ζαηαλά κπαίλεη πην βαζηά ζη' απηηά καο απφ θάζε νπξαλφζηαιην ςίζπξν φζν γιπθφερνο θαη θαηαλνεηφο αλ είλαη. Άληακ Λίληζευ Γθφξληνλ κεηάθξαζε: Εσάλλα Μνάηζνπ-ηξαηεγνπνχινπ
[432]
Ο Γεκήηξεο Σζαινπκάο (Dimitris Tsaloumas, 1917-2016), γελλήζεθε ζηε Λέξν, αιιά κεηαλάζηεπζε ζηε Απζηξαιία ην 1951. Έδεζε ζηε Μειβνχξλε θαη δηαθξίζεθε σο πνηεηήο. Έγξαςε πνιιέο πνηεηηθέο ζπιινγέο ζηελ αγγιηθή γιψζζα.
Σν ιηκάλη Έθζαζα αξγά κηα θαινθαηξηλή εζπέξα. Ώπφ ηηο ξάρεο ησλ πέξα βνπλψλ μέθξηλα ην ιηκάλη θαη ην θαξάβη, είδα ηα ηδάκηα ησλ ζπηηηψλ λα θέγνληαη ζην ιηνβαζίιεκα θη αλάζαλα, γηαηί ν δξφκνο ήηαλ καθξχο, ε κνλαμηά κεγάιε…. ………………………….. Ο ππξζφο αλαθαηψλεη μαλά ηηο ζθηέο ηηλάδνληαο κηα, πνπ ζθχβεη επάλσ ζηε καθξφζηελε ηάβια θαη θάζεηαη - ζηνραζηηθφο, θαινζπλάηνο άλζξσπνο κε κηα θσλή απαιή, ιππεκέλε. Φίιε, κνπ ιέεη, ζ' απηφ ην κέξνο δελ έρεη ςπρή. Αελ ππάξρεη πφιε εδψ…. …………………………………… Καη μαθληθά ζεθψλεηαη, ε θσλή ηνπ ζα θιφγα ηέδα ηψξα, πνπ πνιεκά λα παξαηήζεη ην θεξί ζηα ξέκαηα θάπνηνπ λεζηψηηθνπ, ρεηκεξηλνχ μσθιεζηνχ: Σν θαξάβη δελ παίξλεη επηβάηεο, ιέεη, νχηε θαη θνπβαιά εκπνξεχκαηα. Ώπηή δελ είλαη πνιηηεία γηα δσληαλνχο. Αεκήηξεο Σζαινπκαο (ε κεηάθξαζε έγηλε απφ ηνλ ίδην)
[433]
Ο Ρεμ Ίλγθακειο (Rex Ingamells, 1913-55) ήηαλ Απζηξαιφο πνηεηήο. Ήηαλ απφ ηνπο εκπλεπζηέο ηεο δηαηήξεζεο θαη ελζσκάησζεο ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη πνίεζεο ησλ απηνρζφλσλ ηεο Απζηξαιίαο.
Νέα ηνπ ήιηνπ
Σν κεζεκέξη είλαη πάλσ απ‘ ην πέξαζκα ησλ δψσλ· Ο αέξαο είλαη θελφο απφ ήρν, Βθηφο απ‘ φπνπ ηα θνξάθηα, αησξνχκελα θαηάκαπξα, ηξηγθιίδνπλ ζην ζθνληζκέλν έδαθνο. Μεο απ‘ ηνλ εξεκφηνπν θαη ηνλ αληηθαηνπηξηζκφ Αελ πεξλά θαλείο ηψξα παξά κφλν νη κπξνχηδηλνη Ώβνξίγηλεο· πεξηγειψληαο ηελ επζπιαρλία ηνπ ήιηνπ Κάησ απ‘ ην ηζηγθνχληθν θιαδί. Μα μαθληθά ν εξεκφηνπνο ζαιεχεη· Σα θαπηά θχιια αζηξάθηνπλ ζαλ άζηξα· Καη, ζαλ ηξαγνχδη ξακκέλν ζε βνή θηεξνθνπεκάησλ, Ξερεηιίδνπλ ηα ζκήλε ραξσπψλ απιντθψλ αλζξψπσλ. Ρεμ Ίλγθακειο
[434]
O Γνπίιιηακ Γνπέληγνπνξζ (William Charles Wentworth, 17901872), ήηαλ Απζηξαιφο πνηεηήο, δεκνζηνγξάθνο θαη πνιηηηθφο.
Λέμεηο Οη ιέμεηο είλαη πξάμεηο. Οη ιέμεηο πνπ αθνχκε κπνξνχλ λα επηθέξνπλ επαλάζηαζε ή λα αλαζξέςνπλ Έλα ηζρπξφ θξάηνο. Οη ιέμεηο πνπ δηαβάδνπκε Μπνξνχλ λα είλαη κηα πλεπκαηηθή πξάμε Πνπ ππεξέρεη απφ θάζε ζαξθηθή, Σφζν πνιχ φζν ν ζετθφο ήιηνο Ξεπεξλά κηα θσηηά, θηηαγκέλε λα ξίρλεη Έλα θσο πάλσ ζε θάπνην θηελφ ζέακα. Μηα απιή παξνηκία ζθαξσκέλε κε νκνηνθαηαιεμία Μπνξεί λα ρξσκαηίζεη ηε κηζή πνξεία ηνπ ρξφλνπ· Σν κεζηφ ξεηφ ελφο ζνθνχ Μπνξεί λα επεξεάζεη θάζε επεξρφκελε επνρή· Έλα ηξαγνχδη κε ηηο επηδξάζεηο ηνπ κπνξεί λα είλαη Πην έλδνμν απφ ηηο Θεξκνπχιεο· Καη πνιιέο κπαιιάληεο πνπ αλαιχνπλ ηα ζρνιηαξφπαηδα Έλα επγελέζηεξν θαηφξζσκα απφ ην πνξθπξφ κειάλη Σεο ππνγξαθήο ησλ Ρσκαίσλ απηνθξαηφξσλ. Γνπίιιηακ Γνπέληγνπνξζ
[435]
04.02. Νέα Εειαλδία Ζ Νέα Εειαλδία, απνηειείηαη απφ δπν κεγάια λεζηά. Αλαθαιχθζεθε ζηνηο αξρέο ηνπ 17νπ αηψλα, αιιά νη επνίθεζή ηεο άξρηζε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1840. Οη ηζαγελείο ησλ λεζηψλ ιέγνληαη Μανξί (ζηε γιψζζα ηνπο ζεκαίλεη ηζαγελήο ή ληφπηνο) θαη είραλ αλαπηχμεη ζεκαληηθφ πνιηηηζκφ. Αθφκα θαη ζήκεξα (αλ θαη έρνπλ πιήξσο ελζσκαησζεί ζηελ αγγγινζαμσληθή θνηλσλία) δηαηεξνχλ ζρεδφλ αλαιινίσηεο ηηο παξαδφζεηο θαη ηα ηειεηνπξγηθά ηνπο.
Πνίεζε ησλ ηζαγελψλ Μανξί ηεο Νέαο Γειαλδίαο
1 Δ ξίδα. Δ θχξηα ξίδα. Δ ξηδνχια. Σν θιήκα ή ην αλαξξηρεηηθφ. Σν θχηξσκα. Σν κεγάιν δάζνο. Δ αλάπηπμε. Ο ήρνο. Σν ηίπνηα. Δ λχρηα.
2 Σν αφξαην Πν. Σν αθάηερν Πν. Σν απέξαζην Πν. Σν νινζθφηεηλν Πν. Σν άζηθην θη αλέγγηρην Πν. [436]
Πξψηε πεξίνδνο (θέςε) Ώπ‘ ηε ζχιιεςε ε αχμεζε, απ‘ ηελ αχμεζε ε ζθέςε, απ‘ ηε ζθέςε ε αλάκλεζε, απ‘ ηελ αλάκλεζε ε ζπλείδεζε, απ‘ ηε ζπλείδεζε ε επηζπκία. ***
Αεχηεξε πεξίνδνο (Νχρηα) Ο θφζκνο έγηλε γφληκνο· έκελε ζηελ αζζεληθή ιάκςε· έθεξε ηε λχρηα· ηε κεγάιε λχρηα, ηε καθξηά λχρηα, ηελ θαηψηαηε λχρηα, ηελ πςειφηαηε λχρηα, ηελ παρηά λχρηα, λα γίλεηαη αηζζεηή, ηε λχρηα λ‘ αγγίδεηαη, ηε λχρηα λα βιέπεηαη, ηε λχρηα ηνπ ζαλάηνπ. ***
Σξίηε πεξίνδνο (Φσο) Ώπ‘ ην ηίπνηα ν ηνθεηφο, απ‘ ην ηίπνηα ε αχμεζε, απ‘ ην ηίπνηα ε αθζνλία, ε δχλακε ηεο αχμεζεο, ε δσληαλή αλαπλνή· έκελε ζην άδεην δηάζηεκα θαη παξήγαγε ηελ αηκφζθαηξα πνπ είλαη απφ πάλσ καο, ηελ αηκφζθαηξα πνπ πιέεη πάλσ απ‘ ηε γε· Πνίεζε ησλ Μανξί (κεηάθξαζε . θαξηζήο)
[437]
04.03. Υαβάε Ζ Υαβάε είλαη έλα λεζησηηθφ ζχκπιεγκα 18 λεζηψλ ζην αλαηνιηθφ άθξν ηνπ Δηξεληθνχ Χθεαλνχ. Οη πξψηνη θάηνηθνί ηεο ήηαλ ηζαγελείο Πνιπλήζηνη πνπ έθηαζαλ ζην λεζί ηνλ 10ν αηψλα (πεξίπνπ), πηζαλψο απφ ηα λεζηά ηεο Πνιπλεζίαο. ήκεξα ην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ηεο Υαβάεο απνηειεί κηα απφ ηηο πνιηηείεο ησλ ΖΠΑ.
Πνίεζε ησλ ηζαγελψλ ηεο Υαβάεο Σν ινπινχδη θνχθνπη Ση φκνξθνη νη θφιπνη ηνπ Πίη-ιάλη, κεγαιφπξεπνη δίπια ζηα θπκαηηζηά ζχλλεθα. Σν ινπινχδη κνπ θνχθνπη είλαη ζην Λάλη-θάνπια, φπνπ ην λεξφ θπιάεη δξνζεξφ κε καιαθφ θειάξπζκα.
Υνξφο κνηα, νη άκκνη ηεο γέλλεζήο κνπ, νη θνξθέο φισλ ησλ βνπλψλ θαη ηεο Υίλα ην κεγάιν Μνινθάη, γηνξηηάηηθε γε, καθάξη λα γπξίζσ λα κείλσ. Χ άλεκε, θχζα, ζηγαλά, πξνζνρή, ηνπ ζηεθαληνχ κνπ ινπινχδη, σ άλεκε, θχζα ζηγαλά, πξνζνρή, ηνπ ζηεθαληνχ κνπ ινπινχδη. Σν Υαιάγνπα είλαη ςειά κέζα ζηνπο γθξεκνχο, ην πην ςειφ πνπ είδα. Κη εδψ είλαη ζαιεξά θχιια θαη πξάζηλα θπιιψκαηα θηέξεο, έηζη είζαη, αγαπεκέλε, κεο ζηα ρέξηα κνπ. Μεηάθξαζε: . θαξηζήο
[438]
[439]