Stemband #14 december 2017

STEMBAND 2017

# 14

dec. jan. feb.

driemaandelijks magazine // V.U. Koenraad De Meulder, Zirkstraat 36, B–2000 Antwerpen // © Franky Schutz

Afgiftekantoor Leuven MassPost – P802021

Talent moet je voeden

gesprek met Deense 'Korchef' Dorte Bille

Klaar voor Europa Cantat Tallinn?

Een symfonie voor Ieper interview met Piet Swerts

4

• Muziek is een oerkracht over muziek en dementie

6

• Kort nieuws

8

• Een schip met vele ladingen dubbelinterview met Thomas De Baets en Sebastiaan van Steenberge

10

• Derangeer eens een arrangeur Koen Wellens

12

• Koor

wereld

14

• XXX

16

• Koor zkt dirigent

17

• Repertoirenieuws

19

• Nieuwe partituren

20

• Laat je stem horen 6 suggesties voor jouw lokale politici

21

• CD Kort

22

• AGENDA

VRIJETIJDSWERK KRIJGT VORM Niemand die een beetje vertrouwd is met de interne keuken van het koorleven in Vlaanderen, zal durven te beweren dat het statuut van de dirigent goed en transparant geregeld is. Een veelheid van regelgevingen wordt momenteel aangewend om de presta­ ties van dirigenten in amateurkoren te vergoe­ den. Het is betreurenswaardig om te moeten vast stellen dat dirigenten die zich met hart en ziel engageren voor het koorleven in Vlaanderen, soms stiefmoederlijk behandeld worden als het over honorering gaat.

vrijetijdswerk goed. De nieuwe regeling in verband met vrijetijdswerk geeft individuen de mogelijkheid om binnen bepaalde functies tot 6.000 euro per jaar bij te verdienen, met een fiscale vrijstelling.

Het nieuwe statuut wordt wellicht van kracht vanaf 1 januari 2018.

De regeling ‘Vrijetijdswerk’ is voor de koorwe­ reld van groot belang omdat het wellicht een hoeksteen kan worden in de ontwikkeling van een degelijk statuut voor koordirigenten en andere artistieke medewerkers.

Dit is zeker niet nieuw. Al jaren dringt Koor&Stem aan op een degelijk statuut voor dirigenten en voor iedereen die zorg draagt voor de artistieke ontwikkeling van het koorle­ ven in Vlaanderen.

Zo’n statuut is in de eerste plaats een blijk van erkenning voor mensen die zich met veel be­ vlogenheid inzetten voor de artistieke begelei­ ding en ondersteuning van koren en zangers.

Die erkenning op zich is veel meer waard dan een financiële honorering van artistieke prestaties, al is het financiële aspect ook niet onbelangrijk.

Bovendien zal een degelijk statuut jonge men­ sen motiveren om koordirectie te studeren en een professionele carrière uit te bouwen in de koorwereld.

Maar we zijn er nog niet! Er worden heel wat vragen gesteld en kritische bedenkingen ge­ maakt rond de praktische toepassing van de regeling ‘Vrijetijdswerk’ in het werkveld. De vrees bestaat dat men te snel wil gaan met de implementatie zodat de kinderziektes van de nieuwe regeling gaan overheersen.

Het Forum voor Amateurkunsten pleit daarom samen met een aantal andere organisaties voor een gefaseerde invoering van de regeling ‘Vrijetijdswerk’, waarbij gestart wordt met de sportsector en de amateurkunsten op 1 janu­ ari 2018.

Voordat het zover is, zal er nog flink moeten worden onderhandeld maar het stemt ons hoopvol dat er uiteindelijk toch gehoor gege­ ven wordt aan onze vraag om een leefbaar statuut voor dirigenten en artistieke medewer­ kers te ontwikkelen.

Op 25 oktober 2017 keurde de Federale Regering het ontwerp van de wet inzake het

KERSTCONCERT WITH A TWIST Naar goede gewoonte brengt het Vlaams Radio Koor een kerstconcert ‘with a twist’. De klassieke Christmas Carols in een ander jasje, onbekende parels die de kerstsfeer als geen ander versterken, een onvergetelijk muzikaal bad om het jaar in schoonheid af te sluiten.

Zoals wel vaker zet het Vlaams Radio Koor ook in dit programma hedendaagse com­ ponisten in als rode draad. Muziek van deze tijd, die opnieuw de connectie maakt met het publiek en recht naar de keel grijpt. Tijdloos, en, in deze kersttijd niet onbelangrijk, een her­ innering aan wat belangrijk is. Met werk van Jan Van der Roost, James MacMillan, Ēriks Ešenvalds, Felix Mendelssohn en anderen.

Dit Missa Carolae concert opent met het gelijknamide werk van James Whitbourn, een originele stem in de Britse koormuziek. Het werk is een fusie van de grootste Engelse en Amerikaanse kersttradities, maar Whitbourn verwerkt ook kerstklassiekers uit Frankrijk, Duitsland en Polen. Met imposante kopers en middeleeuws klinkend slagwerk is dit werk een niet te versmaden ontdekking en heerlijke opener voor een boeiend concert.

Missa Carolae | 17 DEC 15.00 u., Abdij Vlierbeek Leuven | 20 DEC 20.15 u. Jezuïetenkerk Lier | 23 DEC 20.15 u. Flagey Brussel | www.vlaamsradiokoor.be Stuur een mailtje naar tickets@koorenstem.be en maak kans op een duoticket voor de voorstelling in Flagey op 23 december!

CANTARODE

PERPETUUM KOORFESTIVAL EN –COMPETITIE JAZZILE

© Franco Wetzelaer

Het befaamde Perpetuum Jazzile uit Slovenië komt opnieuw naar ons land. Deze a–capel­ lagroep is bekend om haar gebruik van niet al­ leen de stem, maar ook het lichaam als instru­ ment. Met gezang, gezoem, geklik, gesmak, geklap en zoveel meer schilderen de ‘zangers’ bekende hits, natuurlijkgeluiden en andere verrassingen voor hun publiek. Meer dan 20 miljoen hits op youtube met hun versie van Africa van Toto. De spetterende nieuwe show bevat heel wat nieuwe songs en een aantal verrassingen, echt niet te missen !

28 MAA 2018, 20.00 u. | Brussel, Théâtre Saint–Michel | tickets via www.ticketmaster.be Reserveer tijdig! Of stuur een mailtje naar tickets@koorenstem.be en maak kans op één van onze vijf

In mei 2018 kunnen amateurkoren opnieuw deelnemen aan het

duotickets!

internationale koorfestival CantaRode, dat voor de vierde keer wordt gehouden. Door de speciale formule van het festival, het hoge niveau van de internationale ensembles, de innovatieve programmering en door de prachtige locatie in en rondom de eeuwenoude abdij Rolduc,

3

is dit festival zeer aantrekkelijk voor binnen– en buitenlandse koren.

Koren van over de hele wereld, met 12 tot 40 zangers van minimum 16 jaar oud kunnen deelnemen aan het festival en dat in de ca­ tegorie gemengde koren of in de categorie gelijke stemmen. Elk van die koren partici­ peert in het grote openingsconcert op 10 mei, neemt vervolgens twee dagen deel aan con­ cours, workshops en masterclasses, een con­ cert in de regio van Kerkrade en een publieks­ event met samenzang. Op zondag 13 mei worden de winnaars bekend gemaakt op het slotconcert. Een internationale professionele

jury beoordeelt alle optredens.

Koren worden gehuisvest in de prachtige Rolduc abdij uit de 12de eeuw. Het histori­ sche gebouw met haar prachtige abdijkerk, Romaanse crypte en 18de eeuwse Rococo bi­ bliotheek biedt aan haar gasten een unieke en inspirerende sfeer voor het hele gebeuren.

win

10–14 mei 2018 | Kerkrade, Nederland

EEN K ET D UOTIC

Appliceren voor 15 december 2017, het inschrijvingsformulier staat op de website www.cantarode.nl

ZINGENDE KERSTBOOM Iedereen houdt van de kerstsfeer, de steden lopen in deze periode vol mensen. Sinds 2016 komen de gezellige kuieraars in Antwerpen aan de kathedraal op een rustig plekje een Zingende Kerstboom tegen: een kerstboom met een koortribune die de voorbijgangers meteen de kerstsfeer in zingt!

Zin om de sfeer te komen opsnuiven en de koren de ballen van de dennenboom te zien en horen zingen?

Maandag 18 t.e.m. vrijdag 22 december: 16.30 – 18.30 u.

In het weekend, 23 en 24 december: 14.00 – 16.00 u.

Handschoenmarkt, Antwerpen

TALENT

MOET JE

VOEDEN

GESPREK MET DEENSE ‘KORCHEF’ DORTE BILLE 4

Vorig jaar trokken ze nog naar Manilla, op de Filipijnen, maar deze herfst was België hun uitverkoren bestemming. Het Deense MidtVest Pigekor werd enkele dagen lang ondergedompeld in het Belgische koorleven, met verschillende repetities en concerten. Een gesprek met de gepassioneerde ‘korchef’ van het meisjeskoor, Dorte Bille, die heel Denemarken aan het zingen wil brengen.

U runt, samen met uw echtgenoot, een eigen zangschool?

Dat klopt! We hebben in 1999 de Jyske Sangskole opgericht, in Herning. Mijn man leidt er het jongenskoor en ik het meisjeskoor.

Herning is een redelijk kleine stad in een vrij landelijke omgeving. Cultuur staat er niet per se bovenaan op de agenda, maar wij zagen veel mogelijkheden. Talent vind je overal. Er waren een hoop kinderen met goede stemmen die gewoon nog nooit overwogen hadden of de kans gekregen hadden om deel uit te ma­ ken van een koor. En net zoals bij bloemen en planten moet talent gevoed en begeleid wor­ den om optimaal open te bloeien.

Wat betekent het voor u om deel uit te maken van een koor?

Het zingen op zich is natuurlijk fijn. Je leert hoe je bepaalde emoties kan uitdrukken en overbrengen. Maar ook het sociale aspect is

ontzettend belangrijk. In een koor moet je goed naar elkaar luisteren en elkaar vinden. Als je samen zingt, wordt het al een pak moeilijker om ruzie te maken: je hoort bij elkaar, je bent deel van iets groters. Je bent verantwoordelijk voor je eigen stem, maar je kan anderen ook zoeken en helpen. Dat is ook een beetje de essentie van een democratische samenleving, toch? Zoals ik het zie, heeft zingen in een koor alleen maar voordelen: je wordt er echt een beter mens van. Het geeft je een bredere kijk op je omgeving en op de wereld. Door het zingen vervagen culturele, religieuze en sociale grenzen.

De zangschool maakt deel uit van een veel groter project, Sangens Hus? Inderdaad. Mijn man en ik hadden het gevoel dat er nog veel meer gezongen kon worden in Denemarken! Zang moet toegankelijk zijn voor iedereen en voor mensen van alle leeftijden,

het mag niet alleen het terrein zijn van een handvol elitekoren. Waarom zorgen we er niet voor dat er in elke lagere school toegang is tot een goed koor? Dat kleuterjuffen een mooie basisopleiding krijgen zodat ze op een fijne, onderbouwde manier samen met hun kleuters kunnen zingen? We zijn fondsen beginnen in te zamelen om in het hele land een muzikale omgeving te kunnen creëren. In augustus 2013 werd Sangens Hus – Het Huis van de Zang – een feit. We zijn een nationale organisatie en krijgen subsidies van het Ministerie van Cultuur. We weten dat we die de volgende vijf jaar ook nog krijgen, dus we staan best sterk.

Wie werkt er allemaal mee aan Sangens Hus? Het is een samenwerking tussen een heel aantal organisaties. We beperken ons niet tot een bepaald genre: het gaat erom dat wie wil en kan zingen daar ook de kans toe krijgt. Het moet een katalysator zijn voor zangvreugde en onze zangcultuur op zoveel mogelijk niveaus versterken. De betrokken organisaties werken samen, delen hun kennis, organiseren zangpro­ jecten en zetten in op talentontwikkeling. Het is een open gemeenschap die draait om netwer­ ken en ideeën.

Een mooi project! Hoe bent u zelf eigenlijk beginnen te zingen?

Ik denk dat ik altijd heb gezongen. Ik had een

gaat er altijd om hoe we de muziek het beste kunnen overbrengen, in een specifieke context.

De meisjes zijn ook niet perfect identiek ge­ kleed. Ze dragen allemaal zwart, maar daarbui­ ten mogen ze hun individuele smaak tonen. Zo is het ook met onze stemmen: iedereen voegt iets eigen toe, en alle verschillende stemmen samen versmelten tot één geheel. Qua muzika­ le begeleiding wisselen we af: piano, orgel, a capella, strijkkwartet enzovoort.

Even terug naar het meisjeskoor. Hoe vinden jullie nieuwe leden?

De meeste van onze zangeressen startten bij een van onze kinderkoren. De allerkleinsten, kleuters en kinderen tot 8 jaar, kunnen terecht bij het Spirekor (koor voor jonge kinderen).

Vandaaruit kunnen ze vanaf het derde leerjaar doorgroeien naar het Børnekor (kinderkoor).

Wie daarna met succes twee jaar in het Juniorkor zingt, kan door naar ons meisjeskoor.

In de vier koren samen zitten ongeveer 130 meisjes en jonge vrouwen.

Hoe intens is het leven in het meisjeskoor?

Het niveau ligt hoog en we zijn ambitieus. Onze vijfendertig leden repeteren twee keer per week. We geven zo’n vijfentwintig concerten per jaar, nemen cd’s en video’s op, werken samen met een heel scala aan muzikanten, artiesten en culturele instellingen. We gaan ook regelmatig op weekend en op reis naar het buitenland.

Scouten jullie actief?

We werken heel fijn samen met verschillende lokale lagere scholen. Eén keer per jaar, in au­ gustus, komen we langs. We scouten kinderen uit het derde leerjaar, die dus zo’n negen à tien jaar oud zijn. Dat zijn er meestal meer dan duizend in totaal. Als we het gevoel hebben dat ze zingen leuk vinden én dat ze een zekere muzikaliteit hebben – ze moeten wel een beet­ je toon kunnen houden en een heldere stem hebben – dan nodigen we hen uit om met hun ouders eens langs te komen in onze school.

Als ze willen, mogen ze lid worden van ons kin­ derkoor. Daarnaast zijn er ook open audities.

Is er een maximumleeftijd?

Wie verder wil studeren na de middelbare school, heeft weinig mogelijkheden in onze regio. Je moet eigenlijk sowieso naar een gro­ tere stad zoals Aarhus of Kopenhagen. Dus er is een soort natuurlijke uitstroom bij onze 19– jarige koorleden, die meestal andere oorden opzoeken. Ze kunnen zich bij ons wel voorbe­ reiden op het conservatorium. We helpen hen dan om het toegangsexamen vlot af te leggen.

Werken het meisjes– en het jongenskoor soms samen?

Dat gebeurt. Het jongenskoor is wel iets traditi­ oneler. Bij het meisjeskoor vind ik het belangrijk dat we blijven experimenteren en grenzen verleggen. Drie rijen zangeressen die amper bewegen, dat is niet het boeiendste om naar te kijken. Waarom de ruimte niet gebruiken? Als het past bij de muziek, voegen we bewegingen toe of stellen we ons rond het publiek op. Het

Jullie reizen inderdaad vaak! Hoe kom je in België terecht?

We proberen elk jaar te reizen. Eerder dit jaar nam ik zelf deel aan een conferentie in Brussel, waar ik contacten legde met Koor&Stem.

Ik werd zo in contact gebracht met Noëlle Schepens, die in 1997 het meisjeskoor Amarylca oprichtte in Lier, en zo ontstond het idee om de twee meisjeskoren samen te bren­ gen in België.

Hoe verliep die samenwerking?

Er is een klein leeftijdsverschil – onze zangeressen zijn iets jonger – maar we heb­ ben samen leuk gerepeteerd en fantastische concerten gegeven in Lier en Mechelen. Onze koren zijn ongeveer even groot, brengen allebei cd’s uit en ook bij Amarylca stromen veel stem­ men door via het jeugdkoor. Daarnaast konden we ook een repetitie bijwonen van het Vlaams Radio Koor. Ik vond het een heel fijne uitwisse­ ling en hoop dat we nog lang contact kunnen houden. Wanneer we met ons koor naar een ander land reizen, regelen we het altijd zo dat

de meisjes bij mensen thuis logeren, niet in een hotel. Op die manier kunnen ze het plaatselijke leven veel beter in zich opnemen. Ook mensen die ons bezoeken in Herning verblijven bij gast­ gezinnen. Het maakt de persoonlijke contacten zoveel hechter.

Wat viel je op tijdens jullie verblijf?

De lat ligt hoog! Het moet hier écht juist zijn, heel precies. De koorleden worden goed ge­ volgd en aangemoedigd om technisch steeds hoger te mikken. Je merkt ook dat de zangers een stevige achtergrond hebben in notenleer.

Ik neem alvast mee naar huis dat onze zange­ ressen daar nog wat harder aan kunnen wer­ ken. Veel Belgische zangeressen spelen ook zelf een instrument. Hoe dan ook is het interes­ sant om andere koren te horen: welk repertoire hebben ze? Wat is hun filosofie? Hoe kijken zij naar muziek? De uitwisseling is boeiend voor de zangeressen, maar ook voor ons! Noëlle en ik hebben een gelijklopende houding: we ver­ trouwen onze zangeressen en we weten dat ze hard kunnen werken. We zijn streng, maar op een constructieve manier.

Heb je ook nieuwe muziek ontdekt?

Zeker. Ik houd wel van de muziek van de Belgische componist Vic Nees, wiens vader blijkbaar ook componist was. Zijn werk klinkt erg Europees, anders dan typisch Deense of Scandinavische muziek. Noëlle en ik gaan ze­ ker nog partituren uitwisselen.

5

Kom je nog eens terug naar België?

Dat denk ik wel! We zijn overal zo hartelijk ont­ vangen. Zoals gezegd, ik was eerder al eens in Brussel geweest, maar nog nooit in andere Belgische steden. De historische gebouwen in Lier en Mechelen zijn ronduit prachtig. Maar ook het platteland vond ik mooi: eigenlijk lijkt het vlakke landschap erg op dat van Herning.

Jullie bier en frietjes zijn een leuk extraatje...

Sofie Rycken

Amarylca en het MidtVest Pigekoor

fantastische lerares op mijn lagere school: zij opende mijn hart en mijn oren voor zang. Ik wist toen al dat ik later graag muziekjuf wilde worden en andere kinderen wilden helpen om hun liefde voor zang te ontdekken en te ont­ wikkelen. Ik ben naar het conservatorium ge­ trokken om muziekleerkracht te worden en ben vooral geïnteresseerd in werken met kinderen en werken met beweging. Ik schreef er zelfs boeken over!

800 KAARSJES VOOR

SINT–NIKLAAS

Het Sinterklaasfeest viel vroeg dit jaar. Althans in … Sint–Niklaas, in de Sint–Nicolaaskerk, met drie uitvoeringen van de Saint–Nicolascantata van Benjamin Britten, door de Sint–Niklase koren Flanders Boys Choir en Koritsia en Gynaika. Meer Sint–Niklaas, in de stad die zijn 800– jarig bestaan viert, is nauwelijks mogelijk. Alhoewel … er komt nog! Als je de grootste markt van ’t land hebt, mag het altijd ietsje meer zijn.

©Roos Devos

6

Ik was bevoorrechte getuige van het concert op zaterdag 22 oktober. Het concert start­ te meteen interactief. Dirigent Dieter Van Handenhoven leerde het publiek de beide koralen aan die in Brittens werk door de ‘con­ gregation’ meegezongen dienen te worden.

Als intro op de Saint–Nicolascantata moch­ ten we vervolgens luisteren naar La Légende de Saint–Nicolas van Joseph Jongen. Het verhaal van de kinderen in het pekelvat werd, in keurig Frans overigens, gezongen door de knapen en de meisjes, unisono, begeleid door het orkest La Passione. Uitstekende keuze, en even uitstekend uitgevoerd. Hier konden we al genieten van de heldere, zuivere en homoge­ ne klank van de jonge koorzangers.

‘Hoort wie klopt daar kind’ren? Hoort wie

klopt daar zachtjes tegen ’t raam?’ Hoort wie klopt daar, iets heftiger toch wel, op de orgelkast? Het was organist Wannes Vanderhoeven zelf, die een zeer geïnspireerde en humoristische improvisatie bracht op een aantal bekende Sinterklaasliederen.

Benjamin Britten componeerde zijn Saint– Nicolascantata in 1948 voor de viering van het honderdjarig bestaan van het Lancing College in Sussex. Hij schreef het werk voor knapen– en mannenkoor, meisjeskoor, tenor solo, strijkor­ kest, slagwerk, piano, orgel en publiek.

In 2002 werd de cantate al eens uitgevoerd in de Sint–Nikolaaskerk, waarbij ‘mijn’ meisjes van Gynaika (ik was er toen nog dirigent) en de knapen van Dieter het ‘Gallery Choir’ vormden,

en de gemengde koorpartij gezongen werd door Altra Voce onder leiding van Sabine Haenebalcke. Nu nam Flanders Boys Choir en zijn dirigent het gemengde aandeel zelf in handen. Gynaika en dochter Koritsia vormden het Gallery Choir. De jongerenkoren deden het schitterend. Verzorgde intonatie, mooie uit­ spraak, een zuivere en heldere klankkleur, nog Engelser gekleurd door de mannelijke alten.

Door de opstelling van het gemengde koor, in twee groepen links en rechts van het orkest, ging wel wat tekst– en klankprojectie verloren.

Het orkest speelde geconcentreerd en dyna­ misch, en tenor Yves Saelens muntte uit als Nicolas. Prachtige stem, expressieve vertolking.

En … zijn rode das leek wel een knipoog naar de mantel van de Sint. Alle musici, en zeker de jonge zangers, waren te benijden, dat zij dit muzikale feest drie keer mochten beleven. Bravo aan dirigent Dieter voor dit prachtige project.

Ook hij was duidelijk in zijn sas, en dirigeerde met veel overtuiging en expressie.

Zoals in de inleiding reeds vermeld werd, komt er nog meer ‘Sinterklaas’ in Sint– Niklaas. Een heuse opera nog wel, in barok­ stijl gecomponeerd door Willem Ceuleers, in première op 6 december, uitgevoerd door zangers, vocale en instrumentale ensembles van de Stedelijke Muziekacademie.

‘Hoe waaien de wimpels al heen en al weer.’

Godfried Van de Vyvere

GESLAAGD KOORWEEKEND VOOR JONGEREN Op 4 en 5 november was het weer zover: het koorweekend voor jongeren in Wetteren. Een weekend waar we sinds enkele jaren telkens met vol enthousiasme naar uitkijken. Als di­ rigente van het MéGà Jeugdkoor uit Sijsele, trok ik deze keer met 7 leden van MéGà Plus naar Wetteren. We werden er getrakteerd op twee fantastische dirigenten: Marleen De Boo (België) en Alessandro Cadario (Italië). Met zo’n 120 jongeren samen zingen op niveau: gewoon­ weg zalig! Het enthousiasme van beide dirigen­ ten zorgde ervoor dat elk lied schitterend klonk.

Bij Marleen zongen we o.a. Californa Dreaming,

de gospel Good News, enkele Afrikaanse liede­ ren en Dana–dana uit Hongarije. Bij Alessandro leerden we de popsongs Single Ladies en Sofia zingen, maar ook hier kwam een gospel aan bod en het Italiaanse Dio ti salvi, alma Regina. De jongeren die aan dit weekend heb­ ben deelgenomen, gingen met een pak bagage naar huis. Dit is echt voelbaar achteraf, wanneer je weer thuis bent. De zangers die meegingen, hebben meer durf om door te zingen. Ook als dirigent heb je hier heel wat aan: ideetjes voor het opwarmen en inzingen met je koor, zien hoe een andere dirigent de groep aanpakt en iets

aanleert en natuurlijk heb je er meteen een mooi stukje repertoire bij. Leuk dit jaar was ook de georganiseerde activiteit op zaterdagavond: Afrikaanse dans. Ook hier weer een heel en­ thousiaste dame, vergezeld van twee live per­ cussionisten, die ons meteen meesleurden met de opzwepende ritmes van de djembé.

Eén ding is zeker: volgend jaar komen we terug!

Sabine Wittevrongel dirigente MéGà Jeugdkoor Sijsele

KLAAR VOOR EUROPA CANTAT TALLINN? Het driejaarlijkse Europa Cantat Festival vindt komende zomer plaats in Tallinn en zal duizenden deelnemers uit de koorwereld naar de Estse hoofdstad lokken. Je kunt er niet alleen als zanger of koor ervaringen opdoen en nieuwe impulsen opzoeken in een internationale context, ook als dirigent, als componist of zelfs als manager kun je er heel wat opsteken. Een boodschap die unaniem wordt beaamd door deelnemers aan vorige edities.

VINGER AAN DE POLS Marleen Annemans is lid van de Algemene Vergadering van Koor&Stem en gaf zelf tal van workshops in binnen– en buitenland, onder andere op Europa Cantat Pécs 2015. Nu geeft ze als een van de tien leden van de muziek­ commissie Europa Cantat Tallinn 2018 mee vorm. ‘Ik heb afgelopen maanden gepolst voor welke onderwerpen of dirigenten er bij ons veel interesse is’, vertelt Marleen Annemans.

‘Daarnaast informeer ik ook voortdurend wie voor welk genre of welke specialiteit de geknip­ te man of vrouw is. Met die informatie gaan wij dan aan de slag om dirigenten te benaderen, en ateliers en lezingen te regelen.’

De aanwezigheid van Marleen Annemans in de muziekcommissie zorgt ook voor Vlaamse input in die internationale context. ‘Voor Europa Cantat Junior in Lyon vorig jaar, waar we met meer dan 150 koorzangers uit Vlaanderen aanwezig waren, heeft Marleen De Boo een van de acht workshops gegeven’, vertelt ze. ‘En in Tallinn zal Dieter Saelens een atelier leiden rond muziek voor vrouwenstemmen en orgel.

Wij doen er alles aan om Vlamingen op het festival lezingen en ateliers te laten geven en/of om er hun muziek voor te stellen. Componisten als Maarten van Ingelgem en Hans Helsen zijn er de laatste jaren al in de prijzen gevallen en zagen zo hun bekroonde werken uitgevoerd op de internationale scène. Uiteraard hopen

we dat er veel zangers, koren en dirigenten uit Vlaanderen naar Europa Cantat zullen trekken.’

ONVERGETELIJKE GROUP SPIRIT ‘Individueel of met een paar zangers naar Europa Cantat gaan is leuk, met een grotere groep is het echt fantastisch’, weet Annemans uit ervaring. ‘Zangers en koren van elk niveau kunnen er hun gading vinden. Er zijn de A–ate­ liers die voor iedereen toegankelijk zijn. Voor de B–ateliers moet je al wat noten kunnen lezen en voor de C–ateliers ligt de lat nog hoger en zijn er ook selecties. Er zijn discovery ateliers waar je de dag zelf nog voor kan inschrijven en ook open singings en talrijke concerten.

Het wordt ook uitkijken naar de Tallinn Song Festival Grounds, met in 2018 de viering van de honderdste verjaardag van de Estse republiek en de dertigste verjaardag van de protesten tegen de Sovjetoverheersing, het begin van de herwonnen onafhankelijkheid van Estland. Er zal komende zomer een onvergetelijke sfeer te bele­ ven zijn wanneer er opnieuw duizenden zangers en tienduizenden toeschouwers samenkomen.’

7

JA, MAAR KUNNEN WIJ DAT BETALEN? ‘De grootste drempel, zeker voor koren, is wellicht de kostprijs’, zegt Marleen Annemans.

‘Je kan een dossier indienen bij de Vlaamse Gemeenschap en hopen op het recupereren van een deel van de reiskosten. Via de orga­ nisatie kan je overnachtingen en maaltijden boeken, maar Airbnb of andere boekingssites leveren vaak een goedkoper alternatief.’ Veel koren zijn bovendien creatief in het inzamelen van geld voor hun grote reis.

8

Jeroen Beckers leidt de jeugd– en volwas­ senkoren Cantitare, die verbonden zijn aan de Muziekacademie van Maaseik. Hij is volop bezig met de voorbereidingen om met die koren naar Tallinn te gaan. ‘Bij het begin van dit schooljaar, toen de programma’s en de prijzen bekend waren, heb ik de jeugd gevraagd wie mee zou gaan, en alle handen gingen de lucht in’, vertelt de dirigent. ‘Nadat de jongeren met hun ouders overlegd hadden, schreef twee derde van de zangers zich in. We zullen met 43 naar Tallinn gaan. Om de kosten te drukken worden er con­ certen en een eetavond georganiseerd. En we doen een aanvraag om de reiskosten gedeel­ telijk te recupereren. Zo proberen we ervoor te zorgen dat de prijs voor iedereen haalbaar is.’

‘Ik weet dat het soms moeilijk is om een bestuur ervan te overtuigen om de financiële en orga­ nisatorische inspanning te doen,’ gaat Jeroen verder, ‘omdat het voor hen niet altijd duidelijk is wat daar allemaal gebeurt. Ik weet wel zeker dat het een geweldig verrijkende ervaring zal zijn.

Voor de jongeren is het heerlijk om te ervaren dat leeftijdsgenoten in de rest van de wereld ook door het zingen begeesterd zijn. We zullen er nieuw repertoire ontdekken, met internationa­ le dirigenten kunnen werken of concertjes met andere koren kunnen geven. Ook ik zal met een schat aan partituren naar huis komen – tal van uitgevers van koormuziek zijn op het festival ver­ tegenwoordigd – en mogelijkheden tot nieuwe uitwisselingen zullen ongetwijfeld volgen.’

BREDE WAAIER Het uitgebreide aanbod van Europa Cantat Tallinn is ondertussen bekend en oogt bijzon­ der interessant. De ateliers zijn gericht op ver­ schillende bezettingen en zowel jazz, gospel, pop als klassiek komen aan bod. Ze focussen zowel op oude muziek en barok, als op muziek uit alle continenten. Soms ligt de focus op bepaalde componisten of zelfs op specifieke composities, zoals het Te Deum van Arvo Pärt.

‘Bij mijn volwassenenkoor heb ik een kleine en­ quête gedaan om te peilen waar hun voorkeur

TEGEMOET­KOMING IN REIS– OF DEELNAMEKOSTEN Wil je graag deelnemen aan een inter­ nationale koorwedstrijd of een internationaal koorfestival en zoek je nog financiële onder­ steuning? Bij de Vlaamse Gemeenschap kun je als amateurkunstenvereniging een tegemoetkoming aanvragen in de reiskosten of in de gehele deelname. Dat kan ook voor het uitsturen van je dirigent naar een inter­ nationale cursus.

LET OP! Georganiseerde concertreizen of een uit­ wisseling met een buitenlands koor vallen buiten deze reglementering.

Er zijn vaste deadlines voor de indiening van een aanvraag: voor reiskosten 1/11, 1/03 of 1/07, voor deelname aan een inter­ nationaal evenement 1/10 of 1/05.

Als je tegen 1 mei een aanvraag indient, weet je pas in juni of je de subsidie zult

naar uitging, voor de jeugd heb ik zelf keuzes gemaakt’, zegt Jeroen Beckers. ‘Er zijn veel ateliers die ons aanspreken. En de kwaliteit van het aanbod is altijd bijzonder hoog. De voorbije maanden probeerde ik te achterhalen wie al gewerkt heeft met de dirigenten die ateliers leiden, en hoe de ervaringen waren. Zo is onze keuze mee tot stand gekomen.’

Dirigent Lieselot Veys reageert enthousiast op de vraag wat een deelname aan internationale koorfestivals en workshops kan bijbrengen.

Ze ging er al enkele keren als dirigent naartoe.

‘Overal zoeken koren naar nieuwe manieren om concerten te brengen’, vertelt ze. ‘Door samen out of the box te denken ontstaan boei­ ende alternatieven. Of je ontdekt er toch weer eens nieuwe inzing– en opwarmingstech­ nieken. Ik kom altijd thuis met een heleboel ideeën. Nieuwe liedjes uit heel verschillende landen en culturen. Je houdt er ook veel con­ tacten aan over zodat je achteraf nog steeds verder informatie kan blijven uitwisselen.’

MANAGEMENTTOUR Bij de vorige editie van Europa Cantat in het Hongaarse Pécs liet Lieselot Veys het aanbod voor zangers en dirigenten links liggen. ‘Ik wilde wel eens weten wat erbij komt kijken om zo’n grote internationale ontmoeting te

ontvangen, best spannend als je in juli vertrekt! Maak het niet té spannend, maar zoek ook andere manieren om geld in te zamelen.

Bij goedkeuring van je aanvraag voor terug­ vordering van reiskosten krijg je maximaal 75% terug van de effectieve uitgaven (max. €1.000 voor individuen, max € 5.000 voor groepen). Je moet dus zelf in kunnen staan voor minstens 25% van de kosten.

De juiste indiendata, het volledige re­ glement en de formulieren vind je op www.sociaalcultureel.be > Sociaal– Cultureel Werk > Amateurkunsten > Internationale projecten

organiseren’, vertelt ze. Ze schreef zich in voor de managementtour die jongeren tot 30 jaar de kans biedt hun organisatorische vaardig­ heden te ontwikkelen. ‘Het begon een week voor het officiële programma’, zegt Veys. ‘We volgden workshops en maakten kennis met de verschillende teams die het festival organise­ ren: de artistieke invulling, de communicatie, het opvangen van VIPS, het organiseren van logies … Ik moest bijvoorbeeld meetings bij­ wonen van het artistieke team en er verslagen van maken. Ik was ook assistent van de artis­ tiek leider. Nu en dan moest ik koren begelei­ den tijdens de Night of the Choirs. Tijdens die drie weken werkte ik samen met mensen uit heel Europa en we vormden al gauw een echt team. Die contacten leidden ook naar nieuwe opdrachten waar ik gedeeltelijk dezelfde col­ lega’s tegenkwam. Ook al ben ik ondertussen de 30 gepasseerd, ik zal mijn diensten zeker aanbieden om komende zomer nog eens mee te werken! Het is een echte aanrader.’

In 2018 zullen voor het YEMP (Young Event Management Programm) 25 jongeren uit heel Europa geselecteerd worden.

27 juli tot 5 augustus 2018 | www.ectallinn2018.ee

Tom Eelen

©Roos Devos

DERANGEER EENS EEN ARRANGEUR

JO ANNEMANS Jo Annemans omschrijven is een moeilijke

opgave. Al vanaf zijn kindertijd zingt hij zichzelf een weg door het leven. Die weg bracht hem bij de a–capellasensatie Voice Male waar hij een van de arrangeurs is. Hij is eveneens actief als zangcoach en geeft muzikale workshops voor koren en bedrijven. Stemband vroeg en kreeg een boeiende inkijk in de wondere wereld van Jo’s arrangementen.

9

Jo Annemans, hoe is het voor jou allemaal begonnen?

Ik kom uit een muzikale familie van vier kinde­ ren. Mijn vader kende weinig van muziek maar richtte ooit uit het niets een koor op. Hij bracht een vijftal mensen uit de wijk samen en begon gewoon met hen te zingen. Dat eigengereide in het aan de slag gaan met muziek heb ik van hem overgenomen. Later kreeg mijn oudste zus, de welbekende koordirigente Marleen Annemans, het idee om een kinderkoor te beginnen en dat werd mijn allereerste eigen koorervaring. Die koorbiotoop werd mijn twee­ de natuur: medezangers werden vrienden voor het leven en dat sterkt mij nu nog altijd in het idee dat een koor een sociaal gebeuren is en moet zijn. Van het kinderkoor ging ik met een prille mannenstem over naar het jeugdkoor en toen begon ik het potentieel van mijn basstem te voelen. Na audities werd ik toegelaten tot het World Youth Choir: een wereld die open­ ging. Ik onthoud vooral de kennismaking met stapels koorrepertoire via al die verschillende nationaliteiten in het World Youth Choir. Verder ben ik volledig autodidact, ik heb nooit een hogere muziekopleiding gevolgd. Later zong ik o.a. nog bij Cantando in Ekeren onder leiding van Luc Anthonis: heel aangenaam om in een koor te zingen met een hoog werktempo!

We kennen jou als leider van muzikale workshops, maar je bent professioneel ook buiten de muziek actief?

Ik studeerde af als graduaat opvoeder en werk in de sector van de therapie en de groeps­ dynamiek. Als ik voor al die groepen sta, met hun diverse contexten en dynamieken, dan zoek ik telkens naar de juiste taal om met hen te communiceren. Hetzelfde doe ik als ik workshops voor zingende groepen geef: ongeacht het niveau van musiceren, zoek ik voor elke groep de ideale aanpak. In feite is het altijd hetzelfde met een groep. Je hebt ver­ schillende persoonlijkheden: dominant gedrag, volgers, veel of minder talent, veel of weinig ambitie enzovoort. Het is aan mij als workshop­ leider om daar vlot mee om te gaan.

We hebben het nog niet gehad over je activiteiten bij Voice Male. Hoe ben je daar terechtgekomen?

Ik had in mijn late tienerjaren al geëxperi­ menteerd met het a capella pop zingen met ‘VoixSix’ in Waregem. Dat was een groep enthousiaste liefhebbers waarmee ik leuke mo­ menten heb beleefd. Eind jaren '90 werd ik via zangeres Hilde Coppé gevraagd om ad interim mee te zingen in het vocaal ondersteunende kwartet van de musical CATS. Dat opende dan weer de poort naar de Night of the Proms, waar ik als koorzanger en backing vocal op het podium stond met o.a. Tony Hadley van

Spandau Ballet, Vaya Con Dios en Joe Cocker.

Een koorlid van Fine Fleur tipte mij toen de auditie van een a–capellagroep met een plan.

Hoewel er toen mensen in mijn omgeving niet goed begrepen dat ik mijn klassieke koorleven ging inruilen voor het zingen in een popgroep, greep ik mijn kans en werd aangenomen.

De muziek zat al vroeg in je lijf. Heb je nooit kriebels gevoeld om toch hogere muziekstudies te gaan volgen?

Uiteraard wel! Als puber droomde ik onder meer van de Studio Herman Teirlinck, maar mijn ouders stonden daar huiverachtig tegen­ over. Uiteindelijk ben ik blij dat het anders gelo­ pen is. Zolang mijn radars in de goeie richting stonden en ik mij ontvankelijk opstelde, kon ik me laten verrassen door de mooie muzikale dingen die op me afkwamen. Mijn ervaring is dat ik voor mijn talent de juiste mensen heb ontmoet en dat ik op kansen ben ingegaan.

Maar je moet er uiteraard ook voor willen wer­ ken. Veel mensen dromen van een carrière als uitvoerend artiest na hun professionele opleiding, maar dat biedt spijtig genoeg niet altijd garanties op een succes. De cocktail van workshops geven en met muziek bezig zijn stilt mijn innerlijke honger: in beide gevallen krijg ik de kans om mensen te inspireren.

Samen met Harald van Beeck en Tijl Corremans ben je een van de hoofdarrangeurs van Voice Male. Hoe gaan jullie te werk?

Wij zorgen voor de voorbereiding van de re­ petities. Naast de songkeuze betekent dat niet noodzakelijk dat er meteen iets op papier moet staan maar wel dat we een goed idee uitwer­ ken waar we met een arrangement naartoe wil­ len. We beslissen op voorhand wie de leadzan­ ger wordt, want daar hangt de toonaardkeuze van af. Heel belangrijk, want de leadzanger moet kunnen schitteren. Jammer maar helaas: het publiek luistert vooral naar de leadzanger, hoe mooi of subtiel het arrangement op zichzelf ook mag zijn. Bij mij begint een arrangement meestal in de auto. Veel luisteren, meezingen, variaties bedenken. Een arrangement is dik­ wijls al in een ruwe versie klaar in mijn hoofd, die ik dan opneem in mijn homestudio: ik zing zelf alle stemmen in op een clicktrack via de ‘Cubase’–software. Daar probeer ik verschil­ lende ritmische ‘grooves’ (= ritmes die leuk klinken in een bepaald genre, nvdr) met elkaar te matchen, tot het de drive krijgt van een ech­ te band. Met die voorkennis beginnen we dan aan de effectieve repetitie waarbij we de trial– and–errortactiek hanteren: sommige zangers brengen zelf suggesties aan en we proberen alles uit tot het op zijn plaats klikt.

Dat lijkt me een bijzondere tactiek! Pas je die ook toe tijdens je workshops met koren?

Eigenlijk wel, al zijn er uiteraard verschillen. Als ik voor een bestaand koor kom te staan, stel ik vaak vast dat de zangers nogal gehecht zijn aan de veiligheid van hun partituur. Ik trek altijd de kaart van de interactiviteit: samen met de zangers op zoek gaan naar de essentie van een nummer of van een bepaalde groove. We analyseren als het ware het nummer zonder de partituur en we gaan na hoe we de essentie als zanger kunnen verklanken. Ik maak de zangers bewust van wat hun collega’s zingen en hoe dat gevolgen heeft voor de partij die zij zelf aan het improviseren zijn. Die interactiviteit aanzwengelen verhoogt de betrokkenheid van de zangers bij het musiceren enorm. Als alles goed gaat, zorgt het loslaten van die controle voor een betere connectie met het buikgevoel, en daar gaat het toch om bij muziek.

Dat loslaten van de partituur is voor sommige mensen een te grote uitdaging. Soms voel ik dat mensen niet klaar zijn om die stap te zetten, en dan laat ik dat los: mijn workshops zijn nooit dwingend, het hoeft niet per se te zijn zoals ik het wil. Het plezier van het samen muziek maken staat voorop.

Schrijf je ook wel eens arrangementen uit?

De meerderheid van de arrangementen schrijf ik effectief uit. In mijn periode bij Voice Male zijn er tot op vandaag zo’n 250 nummers gearrangeerd.

We vonden al snel dat het zonde zou zijn om al die arrangementen enkel via een geluidsopname te laten bestaan: wellicht waren er nog mensen die dat graag zouden zingen. Ik ben daarom op zoek gegaan naar een uitgever en al snel terecht­ gekomen bij het digitale platform ChorusOnline.

Hoe werkt ChorusOnline?

ChorusOnline bestaat uit een team van vaste arrangeurs, hoofzakelijk Nederlanders. Na het sluiten van de overeenkomst om partituren via hun platform beschikbaar te stellen verwachten ze dat arrangeurs de partituren zelf volledig afge­ werkt aanleveren via de muzieknotatiesoftware Finale. Voor alle partituren die zij uiteindelijk op hun website publiceren, regelen zij de rechten en de toestemming van de grote internationale artiesten. Zij werken met percentages op de omzet van de online verkoop. Ik werk al een hele tijd met hen samen en ik stel vast dat de arran­ gementen die het best verkopen, soms de meest eenvoudige zijn: less is more en dat geldt zeker voor arrangementen!

Bij deze warm aanbevolen!

Veel arrangementen van Voice Male zijn te koop op de website www.chorusonline.nl.

Meer info over de workshops van Jo via zijn persoonlijke website: www.joannemans.be

Peter Maus

KOMT ALLEN TEZAMEN: KERSTCONCERTEN IN

DE WARMSTE WEEK!

De week voor kerst is traditioneel een week waarin voor heel veel mensen de steun centraal staat aan hen die het vandaag de dag moeilijker hebben. In het kader van Music For Life van Studio Brussel is deze week gedoopt tot de Warmste Week. Een week waarin iedereen voor iedereen zorgt. Ook in de koorwereld wordt er gezorgd voor heel wat warme gebaren in het voordeel van goede doelen. Wil je weten waar jij je warmte kunt gaan geven? Dan vind je hier alvast wat inspiratie.

GODELIVA CANTAT EN ISHTAR ZINGEN VOOR VZW SPELING Ishtar o.l.v. Michel Vangheluwe en het koor Godeliva Cantat o.l.v. dirigent Geert Steelant zingen samen voor het goede doel. Kerst, liefde en vrede waaien door Europa, dit is de titel van de drie hartverwarmende concerten t.v.v. vzw Speling uit Brugge. Op het hoogtepunt van de avond zingen niet alleen Ishtar en Godeliva Cantat, maar ook het koor van vzw Speling en de leden van het koor Smile samen met het pu­ bliek enkele bekende kerstliederen. In de pauze en achteraf kun je bijpraten bij een drankje.

Vzw Speling wil kansen bieden aan hen die het moeilijk hebben om te participeren in de maatschappij, aan hen die in onze maat­ schappij niet voor vol worden aangezien, aan

mensen die moeten knokken om erbij te ho­ ren. In hun werking gaan ze uit van de krach­ ten en mogelijkheden van de deelnemers en bieden hun kansen om sterker in de wereld te staan. Ze doen dat onder meer door kwets­ bare personen de kans te geven te werken met en te zorgen voor dieren, maar ook door inclusieve samenwerkingen en acties op te zetten, zoals bijvoorbeeld inclusief theater en koorzang.

15 DEC 20.00 u. | Don–Boscokerk Torhout 16 DEC 20.00 u. | Don–Boscokerk Torhout 17 DEC 18.00 u. | OLV Hemelvaartkerk Gistel Met de steun van het Koor&Stem–project ‘Komt allen tezamen’

REFLECTION ZINGT VOOR KATRINAHOME Het koor Reflection o.l.v. Patrick Windmolders zet haar stemmen deze kerst ten dienste van Katrinahome. Reflection is een (semi)profes­ sioneel koor, dat zich voor de gelegenheid laat begeleiden door een orkestje. Het wordt een concert boordevol kerstmuziek waar het publiek hier en daar zelfs de gelegenheid krijgt om mee te zingen. de!Kunsthumaniora doet ook een duit in het zakje door haar concertzaal ter beschik­ king te stellen. De zaal is rolstoeltoegankelijk.

Katrinahome vzw is een voorziening met af­ delingen in Hoboken, Mortsel en Vremde die woonvoorziening en dagbesteding organiseert voor een tachtigtal personen met een verstan­ delijke beperking. Het dagcentrum Den Buiten in Vremde bestaat nog maar sinds vorig jaar.

De bewoners zorgen er samen voor de twee ezeltjes Anaïs en Frou Frou en verzorgen zelf de ezelwei, de composthoop etc. Samen met Natuurpunt stippelen ze wandelingen uit en plukken ze ook appels uit hun boomgaard, die de bewoners en hun begeleiders samen ver­ werken tot appelchips en appelsap. Ze maken ook zelf goudbloemzalf en werken aan een beleeftuin waar kruiden en planten met alle zin­ tuigen geproefd, geroken en bevoeld kunnen worden. In samenwerking met de kringwinkel Opnieuw & Co is er tot slot ook een aanbod uitgewerkt rond arbeidsmatig werken, allemaal op eigen tempo, zonder werkdruk.

15 DEC 20.00 u. | Theater van de Kunsthumaniora (campus Harmonie) Antwerpen Met de steun van het Koor&Stem–project ‘Komt allen tezamen’

11

BRUXELL’A CAPELLA ZINGT VOOR MINOR–NDAKO Kamerkoor Bruxell’A Cappella brengt u ‘Glad Tidings’, een gevarieerd program­ ma dat is samengesteld met Engelse kerstmuziek in een aangename mix van a–capellawerken voor koor en muziek met begeleiding door clavecimbel, viola da gam­ ba en luit. Verwacht niet alleen klassieke Engelse carols, maar maak kennis met de Engelse muzikale kersttraditie door de eeu­ wen heen: van polyfone parels door William Byrd en de bewogen barok van Maurice Green, over romantische arrangementen door Gustav Holst en John Stainer, tot he­ dendaagse composities van o.a. Angelina Figus en Elizabeth Poston.

12

Minor–Ndako biedt aangepaste zorg en begeleiding voor kwetsbare kinderen, jon­ geren en hun context in een problematische situatie. Met vasthoudend engagement blijft men zoeken naar een duurzame oplossing voor ieder van hen. De organisatie stelt participatie voorop en probeert maatschap­ pelijke inclusie te realiseren. Minor–Ndako begeleidt jaarlijks zo’n 200 kinderen, jon­ geren en gezinnen, waarvan ongeveer 140 niet–begeleide minderjarige vluchtelingen en zo’n 60 kinderen en gezinnen uit Brussel en Vlaams–Brabant. Naast haar basiswer­ king heeft de organisatie een aantal pro­ jecten, zoals Minor–Ndako sport, Young in Brussels en een helpdesk voor mensen die met vragen zitten rond de hulpverlening van niet–begeleide minderjarigen.

16 DEC 19.00 u. | La Viale Elsene | www.bruxellacappella.be Met de steun van het Koor&Stem–project ‘Komt allen tezamen’

KOOR FREYA ZINGT VOOR DIENSTVERLENINGS– CENTRUM ZEVENBERGEN Vocaal ensemble Freya brengt een prachtig kerstconcert met live pianobegeleiding, met Engelstalige en Nederlandstalige kerstlie­ deren. De opbrengst van het concert gaat volledig naar het dienstverleningscentrum Zevenbergen in Ranst.

KOOR WERELD

Het DVC Zevenbergen begeleidt en onder­ steunt kinderen en volwassenen met een complexe, meervoudige beperking. Met 460 medewerkers en 50 vrijwilligers bieden ze zorg op maat.

21 DEC 20.00 u. | Kerk Millegem

REDORIS EN POP– UPKOOR ZINGEN VOOR RAINBOW4KIDS Zangvereniging Redoris stoomt pop–upge­ wijs zangliefhebbers op slechts 5 repetities klaar voor een concert Zing for life. Het concert, o.l.v. dirigente Sarah van Hassel, bestaat uit een mengelmoes van kerst– en popliedjes, allemaal in een hartverwarmen­ de show gegoten.

Rainbow4kids is een vzw die in Ukunda in Kenya een hulpproject opzette om de leerkrachten in het plaatselijke schooltje te ondersteunen in hun werk. Het schooltje heeft ongeveer 350 leerlingen en dankzij Rainbow4kids kunnen leerkrachten er rekenen op degelijk didactisch materiaal, ondersteuning om ermee te leren werken én op maaltijden voor de kinderen.

9 DEC 16.00 – 17.00 u. | OC de Merselborre te Vlezenbeek

20 JAAR MUZIKAAL ENSEMBLE ALEGRÍA Alegría betekent ‘vreugde’, en die naam zit het ensemble al 20 jaar als gegoten. Met plezier musiceren creëert concerten waar uitvoerders en publiek naar uitkijken. Recent stonden de Johannespassie en het Weihnachtsoratorium van Bach op het pro­ gramma, net als de Messiah van Händel en een Magnificatconcert met versies van Bach, Kuhnau en Zelenka. Telkens genoten talloze toehoorders mee in een van de monumentale kerken van Antwerpen. In dit jubileumjaar is gekozen voor de Hohe Messe van Bach.

Geniaal, spiritueel, sprankelend en feestelijk.

Op 16 december om 20.00 uur in de Sint– Pauluskerk in Antwerpen. Dirigent is zoals steeds Mannu Wuyts. www.alegria–online.be

Jouw koor of zangproject hier in de kijker?

Bezorg ons een recente en originele foto met een tekstje van maximum 100 woorden.

Mail naar stemband@koorenstem.be voor 6 november 2017.

MADE IN BELGIUM – BRUSSELS CHAMBER CHOIR

GOUDEN JUBILEUM ZING MET ONS UIT WILDERT Het begon op 13 februari 1968 met Een sneeuwwit vogeltje en Viva la musica in een klasje van de lagere school in Wildert. In het jubileumjaar 2018 klinken het Requiem van Mozart en het Gloria van Vivaldi. Zing met ons werd gaandeweg volwassen en het repertoire veelzijdiger en uitdagender. Op 18 februari 2018 viert Zing met ons zijn 50–jarig bestaan tijdens een dankviering in de kerk van Essen– Wildert, gevolgd door een receptie in paro­ chiecentrum Den Baptist. Exact een maand later op 17 en 18 maart brengt het koor onder de bezielende leiding van dirigent Renaat Deckers zijn jubileumconcert in dezelfde kerk.

De nieuwe cd Made in Belgium van het Brussels Chamber Choir (BCC) o.l.v. Helen Cassano is een project dat een heden­ daags polyfoon panorama biedt langs de drie regio’s van ons land. Daarmee laat het koor de traditionele kloof die ons beeld over artiesten, muzikanten, burgers en medebur­ gers uit die verschillende regio’s beperkt, ver achter zich. Misschien moesten we voor een dergelijk initiatief wachten op dat van een expat: Helen Cassano werd geboren in Londen en leefde lange tijd in Madrid alvo­ rens ze zich in België vestigde.

Vanaf de eerste beluistering treffen de voca­ le kwaliteit en de ernstige muzikale aanpak van het BCC de luisteraar: de verschillende stemmen zijn homogeen van kleur en per­ fect in evenwicht. De souplesse van de zin­ nen en de verfijnde dynamiek getuigen van hard werk op hoog niveau. Het geheel kan je omschrijven als een mooi beeldhouwwerk of een schilderij waarbij het palet zowel de zachte tinten als het clair–obscur weergeeft.

Vijftien nummers na elkaar beluisteren kan wel een zware dobber zijn: je moet de tijd nemen om te stoppen en aandachtig ieder stuk te beluisteren om de schoonheid ervan te appreciëren.

Het repertoire gaat van religieuze muziek over volkse melodieën uit Vlaanderen en Wallonië tot composities op gedichten van Belgische, Franse, Engelse en Nederlandse auteurs. Enerzijds herinnert de esthetiek van

de religieuze werken in de zorg voor detail en een bijna mystiek wereldbeeld soms aan de schilders van de Vlaamse primitieven.

Anderzijds getuigt het repertoire van eclec­ tische muzikale invloeden als het gregori­ aans, modale harmonieën, impressionisme en dissonante voorslagen.

Het is duidelijk dat de opname hedendaag­ se componisten wil verzamelen: buiten Guy–Philippe Luypaerts, die in 1999 stierf, zijn alle componisten momenteel actief op de Belgische en internationale muzikale scène als zanger, instrumentist, pedagoog of koordirigent. Naast gevestigde waarden ontdek je enkele veelbelovende jonge talen­ ten: de polyfonie die zijn wortels vindt in een eeuwenlange traditie is als expressiemiddel nog steeds springlevend. Deze nieuwe op­ name is een interessante illustratie van de hedendaagse polyfonie in België, zowel qua repertoirekeuze als qua interpretatie. Ik durf te hopen dat ze de deur opent naar andere soortgelijke initiatieven.

Bruno Crabbé (LS, vertaling uit het Frans) Verschenen bij Et’cetera en te bestellen bij www.brusselschamberchoir.be of via mail naar info@brusselchamberchoir.be

13

EEN KOORSYMFONIE

VOOR IEPER

14

Op 15 en 16 september van dit jaar vond in de Sint–Maartenskathedraal in Ieper een première plaats die, zeker gemeten naar haar formaat, schandalig weinig aandacht kreeg.

Het betrof de creatie van A Symphony of Trees, een enorm werk van Piet Swerts, dat door de stad Ieper, het In Flanders Fields Museum, de provincie West–Vlaanderen en Symfonieorkest Vlaanderen werd besteld in het kader van de herdenking van de Groote Oorlog.

De ‘trees’ in de titel verwijzen enerzijds naar de rol die de natuur in het algemeen en bo­ men in het bijzonder spelen in de poëzie die dichter–componist–soldaat Ivor Gurney wijd­ de aan zijn wedervaren rond de stad Ieper; anderzijds naar de 138 olmen – iepen – die vandaag voor de geïnteresseerde bezoeker de respectievelijke frontlijnen markeren.

Half december verschijnt de liveopname van deze productie op cd bij Phaedra. Een goed moment dus om Piet Swerts over zijn magnum opus aan het woord te laten. Zwaartepunt daarbij: de wel érg in het oog springende

bezetting. Voor A Symphony of Trees betra­ den behalve Symfonieorkest Vlaanderen, sop­ raan Lee Bisset en tenor Thomas Blondelle maar liefst elf koren het podium. Negen ge­ mengde koren en twee kinderkoren, oftewel 348 koorzangers. Dat vroeg uiteraard om wat uitleg. En dat deden wij dan ook.

Mijnheer Swerts, herdenking of niet: in zo’n groot project moet veel tijd gekropen zijn.

In totaal zeven jaar, van het eerste contact tot de première. Het initiële idee voor een muziekwerk kwam van Piet Chielens van het In Flanders Fields Museum. Er werden qua

opzet verschillende pistes en modellen voor­ gesteld: Tombeau de Couperin van Ravel, of de Oorlogssymfonie van Vaughan–Williams, uiteraard het War Requiem van Britten …

Dat lijkt logisch: precies 50 jaar geleden was er de uitvoering van het War Requiem onder leiding van Benjamin Britten zelf, toen om de 50ste verjaardag van de grootste veldslag bij Ieper in 1917 te gedenken.

Precies. Maar al snel was duidelijk dat mijn nieuwe werk geen tweede War Requiem mocht worden. Het moest verder gaan dan een gelegenheidswerk. Uiteraard over de

De dichter–soldaat is hoe dan ook een pakkend beeld: iemand die zijn leven aan schoonheid dacht te wijden, in de smurrie en de ellende van de loopgraven verzeild geraakt, en toch nog artistiek functioneert.

Dat is de essentie van wat hij ons nagelaten heeft. Hij heeft zeker 50 gedichten geschre­ ven over Ieper. Een daarvan, Memory, let all slip, is structuurgevend geworden voor mijn werk: het komt maar liefst vier keer terug.

Voor zo’n avondvullend werk – het duurt an­ derhalf uur – heb je ankerpunten nodig. Het leek me een goed idee, steeds een ander licht op dezelfde tekst te werpen, door een veran­ derende context.

Andere zwaartepunten zijn The silent one, nog een gedicht van Gurney, en de dichteres­ sen die ik aan het woord laat – Margaret Cole en Charlotte Mew – als tegengewicht voor de mannenzaak die oorlog altijd weer is.

Kortom: het oorspronkelijke idee was een vierdelige symfonie met teksten ertussen, maar het is eerder naar een symfonische lied­ cyclus in 19 delen geëvolueerd. Of beter nog: een koorsymfonie. Dat lijkt me in elk geval een juistere term dan oratorium – het koor klinkt immers de helft van de tijd.

Hoe kwam u op het idee om zo massaal veel koorkracht in te zetten? Vanuit de gekozen teksten verwacht je eerder een verstilde aanpak. Nu ontstaat sterk het karakter van een roep.

Waarschijnlijk ligt daarin wel een verband met het War Requiem. De keuze voor een koor was tweeërlei. Eerst en vooral wilde ik een koor in mijn stuk, dat voelde ik zo aan. Die keuze lag nog meer voor de hand nadat we de akoes­ tiek van de Sint–Maartenskathedraal hadden

onderzocht, die erg gul bleek te zijn.

Al vroeg deed zich de vraag voor: welk koor engageren we?

Je kan immers niet om het even wat schrijven voor om het even wie. The London Voices wer­ den gepolst, maar die waren onbetaal­ baar. 70 professio­ nele zangers kunnen de klus klaren, maar voor amateurs dacht ik toch zeker het dubbele nodig te hebben, plus dertig kinderstemmen. Zo ontstond het idee om goede amateurkoren te vragen.

In Flanders’ Fields 98

oorlog, maar op een soort van metaniveau.

Het mocht uiteraard ook niet hetzelfde zijn als mijn opdrachtwerk voor de stad Leuven; even­ eens in het kader van de oorlogsherdenking had ik The Sack of Louvain geschreven, naar de strafexpeditie die de Duitsers in augustus 1914 hebben aangericht in Leuven. Maar goed, dat was een heel ander, meer anekdo­ tisch concept.

Voor A Symphony of Trees wilde ik zeker twee jaar om te schrijven. Na het onderte­ kenen van het contract heeft Piet Chielens me ondergedompeld in de oorlogsthematiek van de streek van Ieper. We hebben dagen rondgetrokken met oorlogskaarten en –foto’s, langs frontlijnen en dergelijke. En dan was er natuurlijk het oeuvre van Piet Chielens’ groot idool, Ivor Gurney, de Britse dichter, compo­ nist en soldaat, wiens werk een belangrijke rol speelt in de vernieuwde tentoonstelling in het In Flanders Fields Museum.

A SYMPHONY OF TREES An Homage to Ivor Gurney and Ypres

Piet Swerts

LEE BISSET, soprano · THOMAS BLONDELLE, tenor CHILDREN’S CHOIR · MIXED CHOIR SYMFONIEORKEST VLAANDEREN DAVID ANGUS, conductor

De cd is beschikbaar vanaf midden december en kan besteld worden via www.phaedracd.com en/of info@phedracd.com. Prijs: 21€ (incl. verzendingskosten) Vanaf januari ook via de reguliere handel.

Het werk is dus niet nominaal voor elf koren geschreven, maar voor een ‘groot’ koor dat door de omstandigheden wat uit de hand is gelopen?

We hebben de besturen van de koren die hoog scoorden op het provinciaal koorfestival een voorstel gedaan qua planning, kosten en ver­ enigbaarheid met hun eigen programmering.

En om een lang verhaal kort te maken: iedereen wilde meedoen. Dat megakoor is nooit de be­ doeling geweest. Anderzijds werd het een uniek gebeuren, want nog nooit hadden zoveel West– Vlaamse koren samen gezongen.

Kijkend naar de noten, is het duidelijk dat ik niet wist dat er 348 zangers zouden staan, maar wel dat het geen professionelen zouden zijn. De par­ tijen zijn volkomen zingbaar en conventioneel, en het wordt in één passage zesstemmig, meer niet. Ik denk dat het welslagen van de onderne­ ming met die zingbaarheid sterk samenhangt.

Ik heb met zulke – prozaïsche – aspecten altijd rekening gehouden, zonder me daarom minder artiest te vinden. Integendeel: ik vind dat een onderdeel van het métier.

Net zoals rekening houden met de ruimte waarvoor het werk bedoeld is?

Precies. Een kerkbeuk van bijna 200 meter lang … Zet je je koor en orkest gewoon vooraan, dan is na twintig meter de klank een ramp – zoals bij het War Requiem destijds. Dus hebben we er­ voor gekozen om het orkest diep te plaatsen, en de koren zijdelings ervoor, in een U–vorm. Het publiek zat daarin.

Er zit maar één snel deel in. Verder allemaal trage tempi, noodzakelijk door de brede galm, maar ook makkelijker voor de koren om door de

noten te geraken. De moeilijkheid voor het koor lag vooral in het raffinement van de harmonische verbindingen, die veelal chromatisch zijn. Dat is met amateurkoren vaak vragen om problemen, maar in dit geval liep het uiteindelijk erg goed.

Ook organisatorisch? Het lijkt soms al onmogelijk om 16 zangers op een afspraak te krijgen, wat dan met 348?

Goed punt. De laatste dagen heb ik wat dat betreft heel even de moed verloren, ja. De speelweek begon met een orkestdag, dinsdag kwamen de solisten en woensdag… ontbra­ ken er ruim 70 koorzangers! Dat zag ik niet goedkomen, ook het orkest was ongerust. Ik heb woensdag – in overleg — een niet mis te verstane mail gestuurd. Daar is behoorlijk wat reactie op gekomen, natuurlijk (lachje). Maar goed, donderdag was alles opgebouwd en was zowat iedereen aanwezig.

Dirigent David Angus heeft een prachtjob gedaan: hij heeft veel ervaring met koren en is een echte gentleman. De twee uitvoerin­ gen waren allebei goed, de een misschien technisch beter, de andere emotioneel juister.

Het waren eigenlijk geen concerten meer.

Eerder … gebeurtenissen. De mensen noem­ den het ‘historisch’, de concertmeester zei dat ik ‘geschiedenis geschreven had’. Dat zijn allicht de grote woorden van het moment, maar toch: wat zo’n groot ding doet met een mens …

De opname die in december verschijnt, is een mix van de twee voorstellingen. En ondanks wat akkefietjes, onvermijdelijk met maar twee opnamen, live dan nog, is het niveau van de opname toch wel erg hoog. Daar kan ik alleen maar blij om zijn.

15

16

Een van de delen die u het eerst schreef, en waar u dus sterk in geloofde.

Precies. Ik dacht: zo’n groot werk kan je niet in een soort verstilde implosie laten eindigen.

Dat wringt echt, met zo’n groot apparaat ter beschikking. Dus koos ik een anonieme tekst, Day is done. Opnieuw heel zingbaar. ‘Thanks and praise. (…) God is nigh.’ Daar was Piet Chielens aanvankelijk erg tegen, vanuit zijn standpunt als historicus.

Dat bedoel ik: de filosoof of de historicus – laat staan de politicus – heeft andere imperatieven dan de musicus.

Ik heb voet bij stuk gehouden en meen dat ik bij de live–uitvoering toch enigszins gelijk heb gekregen. Een trage, enorme climax. Niet dat ik Piets kritiek niet kon volgen, maar zo’n groot stuk heeft behoefte aan een spanningsboog, en die moet je als componist echt regisseren.

Ik was dan ook blij om als commentaar te krij­ gen dat er geen dip in de spanningsopbouw van het stuk zat. Een mooier compliment kon ik me maar moeilijk voorstellen.

Rudy Tambuyser Koren die meezongen in deze koorsymfonie waren: Kinderkoor Canteclaer (Lo-Reninge), Collegium de Dunis (Brugge), Con Cuore (Waregem), deCHORALE (Antwerpen), Het Iepers Kamerkoor (Ieper), Kortrijks Vocaal Ensemble (Kortrijk), Laidos (Waregem), Qui Vive (Desselgem), Roeselaars Kamerkoor (Roeselare), Jeugdkoor Rondinella (Knokke), Voices! (Knokke)

©Kurt Van der Elst

Verschillende partijen hebben samengewerkt om het plaatje financieel rond te krijgen. Dat is hartverwarmend, maar ook heikel. In Ieper, waar de oorlogsherinnering nog sterk leeft, is de basisgedachte dat ‘het’ nooit meer mag gebeuren. Dat is mooi, maar wel abstract. Als artiest interesseert je mogelijk méér wat oorlog is, eerder dan wat je ervan moet vinden. Dat had kunnen uitmonden in een explicietere, expressionistischer aanpak. Hoe ga je om met dat soort spanningsvelden tussen verwachtingen en bedoelingen?

Dat is een terechte en belangrijke vraag. Het was inderdaad een uitdaging om ‘de’ toon te vinden. Ik denk dat er in juiste artistieke keuzes een sterker statement schuilt dan in voor de hand liggende kreten. Maar eerlijk is eerlijk: er is discussie geweest over de finale van A Symphony of Trees.

‘A CANZONE ‘E PARTENOPE, CANZONI POPOLARI NAPOLITANE – BEL AYRE Volgens de legende zou Napels daar ontstaan zijn waar het dode lichaam van de sirene Parthenope aanspoelde. De andere sirenen ver­ anderden in rotsblokken toen de held Odysseus erin slaagde voorbij te varen zonder voor hun betoverende gezang te bezwijken. Alleen Parthenope stortte zich in zee en verdronk …

Het duo Bel Ayre (zangeres Lieselot De Wilde en gitarist Peter Verhelst) brengt die sirene op­ nieuw tot leven. Enkele jaren geleden bracht De Wilde in Iedereen Beroemd klassieke muziek nog tot in het kapsalon en het café. Ze zong zelfs live a capella op een koude wintermorgen in de Klarastudio. Zo, recht uit het hart, preten­ tieloos. Het zorgde voor een puur en onverwacht radiomoment. Als veelzijdige zangeres vertolkt ze in tal van ensembles repertoire van de mid­ deleeuwen tot nu.

Een bijzondere en interessante artieste dus.

Dat hoor je ook op deze cd. Bel Ayre opent de opname met een breekbare versie van Sto core mio van Orlandus Lassus waarbij zang en gitaar eerst apart klinken alvorens als duo verder te gaan. Lassus schreef een erg mooie melodie waarvan er ook meerstemmige versies bestaan die je met een klein koor kan uitvoeren. Even later ontpopt de eenvoudige strofische villanella Madonna tu mi fai zich tot een pareltje in de handen van het ensemble. Ook hiervan bestaan er arrangementen voor meer stemmen. Het duo voert ons even naar 1200 met een lied van

de wasvrouwen, maar kiest ook opvallend veel muziek uit de 19de en 20ste eeuw. Hier en daar worden gastmuzikanten op bandoneon, klarinet, cello of percussie ingezet. Die zorgen dan op hun beurt voor de juiste sfeer, de perfecte klank­ wereld, zoals de bandoneon in Vergognoso, een prachtig instrumentaal werk van gitarist–com­ ponist Peter Verhelst. Het protestlied Scioscia Popolo, met wortels in de Napolitaanse opstand tegen de Spanjaarden, is ook het vermelden waard. Bel Ayre brengt een uiterst doorleefde versie, waarin De Wilde de uiteenlopende regis­ ters en mogelijkheden van haar stem bespeelt.

Heerlijk! ‘A Canzone ‘e Partenope is een bijzon­ dere plaat vol zuiderse romantiek. Een absolute aanrader voor winterse dagen.

Bestel via info@belayre.be

Liesbeth Segers

REPERTOIRETIPS De bibliotheek van Koor&Stem koopt regelmatig nieuwe partituren aan. Maak een afspraak in Antwerpen of Gent en kom snuisteren in de meer dan 190.000 nieuwe en oude partituren.

CREATIES VOOR KERSTMIS Met Nativitas schrijft Jan Van der Roost een internationale kerstsuite voor gemengd koor, solo­ sopraan en kamer­ orkest. Zes bewer­ kingen van minder bekende kerstliede­ ren voor koor uit de zes werelddelen en in diverse talen – In een huis daar woonde niemand in uit België, Vrolike wagters uit Zuid–Afrika, The silver stars are in the sky uit Australië, Yo soy Vicentico uit Colombia, Fuyu no yoru uit Japan en We three kings of orient are uit de Verenigde Staten – wisselen af met sequentiae voor (solo)sopraan in het Latijn. De creatie vindt plaats door het koor Tourdion op 22 december in de Aula Pieter De Somer, Leuven. De moeite om te ontdek­ ken! Uitgegeven door Euprint.

Kjell Mork Karlsen (°1947) is een Noorse componist, organist en hoboïst.

Hij speelde in het or­ kest van de Noorse Nationale Opera, het Oslo Philharmonic Orchestra en Collegium Musicum en in tal van kamer­ muziekensembles of als begeleider aan het orgel. Zijn vroege composities zijn traditio­ neel, het latere werk vertoont meer disso­ nantie en afwijkend gebruik van tonaliteit. In 1983–84 volgde hij les bij Joonas Kokkonen.

Dat resulteerde zelfs in verschillende symfo­ nieën en grote oratoria. Voor koor schreef hij Laudate Dominum, een collectie motetten voor iedere zondag van het kerkelijk jaar. In de bibliotheek van Koor&Stem bevindt zich een

kerstoratorium O magnum Mysterium, een uur koormuziek voor SSAATTBB, recitant en or­ gel in het Latijn. De bijbelteksten werden in de uitgave door Norsk Musikforlag in het Engels en Noors afgedrukt, maar kunnen vanzelfspre­ kend ook in het Nederlands gelezen worden.

De Belgische creatie van dit werk kan u op 15 en 16 december meemaken in Lede en Gent met Kamerkoor Koriolis.

DIPTIEK Kleine diptiek voor SATB van Martin Slootmaekers werd gecomponeerd op verzoek van Jos Venken en Cantabile Dilsen–Stokkem.

Dat koor verzorgde namelijk de muzikale omlijsting bij de tentoonstelling van en de voorstelling van het boek met de schil­ derwerken van René Simons (1909–1973), een Maaslands schilder. Aangezien Arnold Sauwen (1857–1938), dichter uit Stokkem en het Maasland, veel karakteriële gelijke­ nissen met de schilder vertoont, leek het Jos logisch om gedichten van Sauwen te gebruiken. De gedichten De bladeren vallen en De Boschmadone worden allebei geken­ merkt door een melancholische toon. Daarom schreef Slootmaekers een tweeluik om die gevoelens en beelden in muziek om te zet­ ten in korte en vooral zingbare koorstukken.

Uitgegeven bij Euprint.

OORLOG Onlangs ontving de bibliotheek van Koor&Stem het werk Henry V van Andrew Wise, dat hij in opdracht van Koriolis schreef.

Wise zocht de inspiratie voor deze composi­ tie in de Slag om Azincourt (door de Britten Agincourt genoemd). De slag om Azincourt in

1415 is na zeshon­ derd jaar nog steeds een moment van nationale trots voor de Britten. Het leger van Henry V van krap negenduizend mannen versloeg de overmoedige Franse manschappen van meer dan twintigduizend soldaten. De slag om Azincourt inspireerde Shakespeare om in 1599 een van zijn beroemdste historie­ stukken The Chronicle History of Henry the Fifth te schrijven. De componist koos drie teksten uit het toneelstuk van Shakespeare (Proloog Acte I, Proloog Acte IV en de Harfleurredevoering uit Acte III) en twee stro­ fen uit The Agincourt Song, een middeleeuws zegelied. Plechtstatigheid, bekommernis en twijfel wisselen elkaar af in de eerste delen.

Het werk eindigt met een fantasie op het thema van The Agincourt Song, in combina­ tie met teksten uit de Harfleurredevoering.

Het thema van de strijd tussen twee man­ schappen leidt tot een evidente keuze voor dubbelkorigheid. Binnen de korte tijdspanne van pakweg acht minuten probeert Wise een dramatische opbouw te realiseren met een opzwepende, triomfantelijke finale.

TOON DAEMS IN DE BIBLIO­THEEK VAN KOOR&STEM Componist Toon Daems schonk eind ok­ tober nog een aantal nieuwe werken voor onze bibliotheek: De Missa de Angelis, een Latijnse mis voor acht solisten of kamerkoor a capella, 2 oratoria, nl. Mens en Schepping voor sopraan, bariton en vierstemmig koor met orkest en Kind van het Licht voor ge­ lijkstemmig (jeugd)koor, vierstemmig koor, gregoriaans mannenkoor en solosopraan.

Verder ontvingen we twee kindermusicals, De sterrenwachters en Het geheim van Imkester evenals de liedbundel Geef vrede een kans voor kinderkoor met pianobegeleiding. Tot slot staat nu ook de Selimasuite voor school­ koor en schoolorkest, waar de componist in 2016 de compositiewedstrijd Walter Heynen in Schoten mee won, in onze rekken.

17

18

NIEUWE UITGEVERIJ VOOR KOORMUZIEK

LITURGIE IN DE KLAS

Een nieuwe muziekuitgeverij is geboren! Met Luytt Music Editions wil Leen Uytterschaut, drijvende kracht achter de uitgeverij, tot voor kort onuitgegeven parels uit België ontslui­ ten. Anderzijds biedt Luytt Music Editions een platform aan hedendaagse componisten, gevestigde waarden én opkomend talent, die zo hun muziek aan het publiek kenbaar kunnen maken. We treffen koormuziek aan van Lodewijk De Vocht, Norbert Rosseau, Raymond Schroyens en Nicolas De Cock, naast kamermuziek en pianowerken. Ontdek de nieuwe uitgeverij op www.luytt.com

Samen vieren, een schooljaar lang bundelt 24 liturgi­ sche liederen voor kinderen van het lager onderwijs rond advent, Kerstmis, veertigdagentijd, Pasen, Pinksteren, Allerzielen en alge­ meen liturgische thema’s. Bij de liedjes staan gitaarakkoorden, zodat een handige leerkracht zijn of haar klas op gitaar kan ondersteunen. Bij de bundel kan je een audio–cd aanschaffen alsook een boek met klas–, woord– en eucharistievieringen.

Uitgegeven bij Averbode.

Een voor ons nog onbekende naam op www.luytt.com is Nicolas De Cock.

Hij studeerde viool aan het conserva­ torium van Gent bij M. Bezverkhni. Hij behaalde er in 2002 zijn meestergraad en begon intussen op regelmatige basis muziek te schrijven. De Cock ontwikkelde zich verder in de compositieklas van Dirk Brossé. Nicolas De Cock is thuis in vele muzikale stijlen en schrijft voor heel diver­ se bezettingen. Zijn oeuvre omvat onder meer kamermuziek, koormuziek, werk voor harmonie­ orkest, een vioolconcerto enzovoort.

Voor koor valt ons oog op In Flanders Fields.

De Cock wil hierin vooral het gevoel van ver­ driet, eenzaamheid, maar ook van strijdlust in de verf zetten. Dichter John McCrae balan­ ceert in zijn bekende gedicht tussen hoop en wanhoop, troost en pijn. Die tegengestelde gevoelens inspireerden de muzikale taal van de compositie. Nu eens hard en doordrin­ gend, dan weer gloedvol en zalvend. De mu­ ziek neemt de luisteraar mee op een emotio­ nele reis. In het begin overheerst de eenzaam­ heid die snel plaats maakt voor opstandigheid en strijdlust. Uiteindelijk ebt de woede weg en maakt die plaats voor troost en aanvaarding.

Uitgegeven door Luytt Music Editions.

RAYMOND SCHROYENS WORDT 85 JAAR! In maart 2018 wordt Raymond Schroyens 85! Wij zochten uit welke werken nog ontbraken in de bibliotheek van Koor&Stem en haal­ den daarmee recent volgende composi­ ties in huis: Droom in ruimte en tijd, een versierd strofisch lied ter nagedachtenis aan Peter Cabus voor een–tot–zesstemmig gemengd koor a capella, Drie kinderlijke nonsensliedjes voor eenstemmig kinderkoor a capella – ook geschikt voor sololessen stemvorming voor kinderen –, Twee kerstliedjes voor kinderkoor en piano, Adagiotriptiek op tekst van Felix Timmermans voor SATB, Beobachtung 2000 voor SATB en piano – een werk van 20 minuten, opgedragen aan het Vlaams Radiokoor in 1999.

TICKET TO RIDE: PRAKTIJK­ONDERZOEK IN MUZIEK­EDUCATIE Wanneer je een muziekleraar vraagt of hij zichzelf als onderzoeker ziet, is het antwoord wellicht negatief. Onderzoek associeert men met wetenschap en de academische wereld, niet met onderwijspraktijk. De laatste jaren

is er echter meer belangstelling voor de leraar als onder­ zoeker. Het gaat dan over het toepassen van resultaten van wetenschappelijk onderzoek, het na­ denken over en ter discussie stellen van het eigen functioneren, zicht krijgen op en bevragen van de eigen beroepsopvattingen én het uitvoeren van eigen praktijkonderzoek. Het uitgangspunt van dit boek is dat praktijkonder­ zoek niet vrijblijvend is, maar aan de kern van het leraarschap raakt. Het boek is een ‘ticket to ride’, een kaartje voor een verkennende rit in het boeiende domein van praktijkonderzoek in muziekeducatie, maar het kan ook een gids zijn die de lezer onder de arm kan houden bij het uitvoeren van eigen onderzoek. Het wil een open en uitnodigende inspiratiegids zijn voor de muziekleraar (in opleiding). Met bijdragen van Thomas De Baets, Adri de Vugt, Tine Castelein, Luc Nijs, Isolde Malmberg, Cheryl Oosterman–Neuhuijs. Uitgegeven bij Garant.

THE MIDNIGHT OF YOUR BIRTH The midnight of your birth is een collectie nieuwe kerstliederen van Bob Chilcott voor gelijke stemmen en piano op nieuwe ge­ dichten van Charles Bennett. De stukken kunnen zowel door vrouwenkoren als jeugdkoren gezongen worden. De bezetting gaat van unisono – The blackbird with one white feather – tot driestemmig met mezzo­ solo – The Angel did fly. De teksten verbin­ den beeldspraak over vogels en natuur met het kerstverhaal. Zoals steeds combineert Chilcott zingbare melodieën met prachtige harmonische kleuren. Opnieuw vijf verfris­ sende en haalbare kerstliederen voor gelijke stemmen. Uitgegeven bij Oxford University Press.

KOORKLANK

NIEUWE PARTITUREN

ER IS ZOVEEL TE HOREN

WHEN THIS BLASTED WAR IS OVER

ARNE GUNST

GEERT VAN DER STRAETEN

Er is zoveel te horen. Met die zin begint een hulde aan zingen die Arne Gunst in opdracht van Koor&Stem West–Vlaanderen schreef. Het werk was bedoeld voor de grote West–Vlaamse ko­ renontmoeting Zingen is een feest die op 22 oktober in Roeselare met veel succes gehouden werd. Gunst stelt dat er inderdaad veel te horen is vandaag de dag. Daarom probeerde hij om zoveel mogelijk verschillende stijlen aan bod te laten komen in het koorwerk: een klassiek walsje, clichécaden­ zen, jazzy elementen, populaire harmonie en structuur. Het feestelijk karakter probeert hij te toonzetten door enkele uitbundige forte’s abrupt tot bedaren aan te zetten, vrolijke pianoriedeltjes als begeleiding te gebruiken en een refrein met ladiedodie in te voeren. De tekst schrijft Laat de rijke klanken vloeien. Om dat in de praktijk om te zetten, maakt de componist gebruik van een canon.

Veel koren zijn voor 2018 nog op zoek naar materiaal in het kader van de herdenkingsactiviteiten voor WOI. De bundel Les Voix Perdues bundelt een aantal fijne arrangementen van oorlogsliede­ ren van de hand van Geert Van der Straeten. Ondertussen ontvingen we van diezelfde hand opnieuw een zeer bruikbaar a–capella– arrangement van de bekende traditionele melodie When this blasted war is over. De bezetting is flexibel: ofwel laat je het werk door gemengd koor SATB uitvoeren, ofwel zing je het met een SAB–koor en zoek je een (koor–)solist voor de tenorlijn die de melodie heeft. Naar het einde van het werk moduleert het arrangement. Als die passage te hoog is voor de zangers, kan je na strofe 2 da capo naar het begin gaan en ontwijk je de modulatie. Het werk bevat regelmatig chromatiek: dalende chromatiek als uitdrukking van het triestige, het lijden, het uitzichtloze; stijgende chro­ matiek als uitdrukking van hoop dat er ooit een einde aan komt. De stijgende chromatiek mag dus met de nodige aandrang gezongen worden, de dalende dan weer eerder moedeloosheid suggererend.

Zingend door de dag A.M.Gunst

Vrolijk en nieuwsgierig (q. = 56)

Stem I

Stem II

Stem III

° 6 &8

∑

∑

∑

∑

6 &8

∑

∑

∑

∑

6 ¢& 8

∑

∑

∑

∑

Vrolijk en nieuwsgierig (q. = 56)

Soprano

œ œ #œ J J Alto

Tenor or solo 5

Stem I

° &

∑

∑

∑

Stem II

&

∑

∑

∑

Stem III

¢&

∑

∑

∑

∑

Œ

Bass

œ œ

j

œ œ

œ œ

œ œ







 

Noe * noe 

noe

noe

noe noe

Noe * noe

noe

  



  



    

   

j œ

mp

  



noe

noe

7

S.



noe

 noe

noe





 noe

  

 



noe



  

noe noe noe

noe



Noe * noe noe noe

Er

œ œ

  



∑ Œ™

  

 = 82

œœœ ™™™

∏∏∏∏

#œœ ™™™ œ œ

∏∏∏∏

Œ

œœœ ™™™ œ œ œ J J

∏∏∏∏

œ œ™ J

nœœ ™™™ œ

∏∏∏∏

œœ ™™™ œ

∏∏∏∏

œ œ œ J J

œ™ # œœ ™™ œ

∏∏∏∏

œœœ ™™™

∏∏∏∏

{

∏∏∏∏

Piano

6 & 8 œœœ ™™™ mf ?6 Œ 8

   

 noe











noe

noe

noe

noe



noe

noe

 

    

noe

noe noe





    

noe noe noe noe







noe







noe 

noe

noe

 noe



noe

19

CD KORT Zoals steeds is ons aanbod van nieuwe cd– opnamen van koren en vocale ensembles een bonte caleidoscoop van diverse stijlen en interpretaties.

Enkele realisaties vallen op: het album met religieuze koormuziek van de Poolse componist Krzysztof Penderecki, de machtige 2de symfonie (Auferstehung) van Mahler door de Nederlanders en een cd van het Vlaams Radiokoor met Mendelssohn–Bartholdy.

20

Over zijn koorwerken zei Krzysztof Penderecki, nestor van onze hedendaagse componisten: ‘Deze muziek ligt mij nauw aan het hart, ik denk dat het de beste is die ik ooit geschreven heb’. Dat kunnen de koorliefhebbers zelf beoordelen, het 2de vo­ lume van Penderecki conducts Penderecki is net uit, met werken die hij componeerde tussen 1958 en 2015. Het Filharmonisch koor en het Knapenkoor van Warschau zor­ gen voor de uitvoering. (Warner) Onder de titel Nacht & Träume heeft de dirigente Laurence Equibey, stichtster en leidster van het toonaangevende Franse koor Accentus, enkele liederen van Franz Schubert op cd gezet. Het zijn bewerkin­ gen voor orkestbegeleiding door componis­ ten die drie eeuwen overspannen. Equibey dirigeert ook nog het Insula orkest. De meeste van die parels van het liedrepertoire zijn voor een solostem bestemd, maar en­ kele ook voor een koor. Schubert schreef meer dan 600 liederen, 15 ervan, o.m.

Ständchen, Der Gondelfahrer en Erlkönig, staan op de cd. (Erato) De Winchester College Quiristers, een van de honderden knapenkoren die in Engeland actief zijn, heeft o.l.v. zijn dirigent Malcolm Archer een nieuwe cd opgenomen. Three Wings (Drie Vleugels) betreft bewerkingen door David Lol Perry van gregoriaanse ge­ zangen. Het concept stamt van Hildegard von Bingen: O Virtus Sapientiae (de god­ delijke wijsheid, voorgesteld als een figuur met drie vleugels – vandaar de titel) was een van de meest terugkerende visioenen van Hildegard. De mystieke sfeer van de werken van deze beroemde benedictijnse abdis bleef ongeschonden. (Warner)

Er liggen ook opmerkelijke opnamen van eigen bodem in de winkel. Graindelavoix liet dit keer zijn oog op Cipriano de Rore vallen.

Björn Schmelzer is niet alleen de stichter en leider van dit vocaal ensemble, maar ook musicoloog en dat is een goede combina­ tie. De vertolking van de Rores madrigalen en andere werken in de typische vocale be­ nadering van Graindelavoix werd tot in het detail voorbereid. (Glossa) 2017 is het Lutherjaar. De viering van 500 jaar reformatie was voor het vocaal ensem­ ble Utopia de aanleiding om door Luther graag gehoorde werken van verschillende componisten, met Josquin Desprez op kop, op te nemen. Utopia deed dat samen met het blazersensemble InAlto en het resultaat is een stemmige cd met een twintigtal korte werkjes. Graindelavoix zingt al achttien jaar, Utopia amper twee jaar, maar ze zijn allebei steengoed, ondanks hun zeer verschillende interpretatie. (Et’cetera) Vele wereldorkesten hebben een eigen label, ook het Concertgebouworkest. Zijn laatste realisatie is de omvangrijke 2de symfonie Auferstehung van Gustav Mahler.

Het lag voor de hand dat voor de koorpar­ tij het Groot Omroepkoor gevraagd zou worden, een professioneel koor van 60 zangers. De kwaliteit van de vertolkers o.l.v.

Daniele Gatti, de band met de muziek van Mahler en de uitstekende akoestiek van het Amsterdamse Concertgebouw maken van deze liveopname (ook op dvd verkrijgbaar) een uitstekend product. (RCO) Ook ons Vlaams Radio Koor en zijn dirigent Hervé Niquet hebben een nieuwe cd, dit keer met een ongewone combinatie: gees­ telijke koorwerken en een pianotrio van Felix Mendelssohn–Bartholdy. Zo bleven er voor het koor slechts een twintigtal minuten over.

Het koor gebruikt zijn tijd echter goed, de vertolking laat alle attributen van goede koorzang horen, homogeniteit en transpa­ rantie op de eerste plaats. (Penguin) Mirek Cerny

AGENDA

JANUARI 20 JAN | BRUSSEL

ZANGATELIER O.L.V. PAUL SMITH (SINGING BRUSSELS)

De zangateliers van Paul Smith werken toe naar het grote koorconcert tijdens het Singing Brussels Celebration Weekend in mei. Je hoeft geen koorervaring te hebben om mee te doen! Geniet gewoon van zingen in een ontmoeting tussen volleerde professionals en verlegen douchevirtuozen, jong geweld en oud gekweel.

13.30 u. | BOZAR | Deelname GRATIS, maar inschrijven verplicht | Wenke.Minne@bozar.be | de volgende ateliers vinden plaats op 17 maart en 22 april 2018

27 JAN | GENT

KOORCAFÉ OOST– VLAANDEREN

Oost–Vlaamse koorbestuurders en dirigenten ontmoeten hier collega’s en tussen pot en pint hoor je ook nog eens alles over subsidieaan­ vragen, promo van koorconcerten, digitale communicatie en vele andere nuttige tips en uitgebreid advies. Tot slot ook een rondetafel­ gesprek over de toekomst van de provinciale koortornooien.

19.30 – 22.00 u. | Cultuurkapel Sint–Vincent Gent | oost–vlaanderen@koorenstem.be

27 JAN | WILRIJK

REPERTOIREDAG: MISCOMPOSITIES

Met de hulp van een ondersteunend koor repeteert stempedagoge en soliste Jeanine Lambrechts met alle deelnemers twee zeer bruikbare missen: de Missa Lumen van Lorenz Maierhofer en de Missa Christus Sacerdos van Marc Van Hoorick.

13.00 – 17.30 u. | Damiaankerk, Theologisch Pastoraal Centrum Wilrijk | inschrijvingen@koorenstemantwerpen.be

28 JAN | HEVERLEE

KOORBRUNCH VLAAMS– BRABANT

Een ontspannen ontmoetingsmoment voor di­ rigenten en koorbesturen (max. 2 pers./koor).

Naast lekkere koffie en een fijne maaltijd biedt de dag ook interessante lezingen en is het een aangenaam netwerkmoment. Met een debat over de toekomst van de provinciale koorwedstrijden en een lezing van professor Wivine De Coster over de ouder wordende stem. Als afsluiter een heuse samenzang­ sessie onder leiding van Koen Vits.

10.30 – 16.30 u. | Zaal ’t Celestijntje, Heverlee | info@koorenstemvlaamsbrabant.be

28 JAN | LEUVEN

REPERTOIREDAG: LITURGISCHE MUZIEK

Filip Martens stelt enkele internationale werk­ jes voor die je met je koor kunt uitvoeren tij­ dens de liturgie, maar die ook op een concert­ programma niet misstaan. Jos Bielen gaat dan weer aan de slag met vormen en varianten van het Gregoriaans. Een ideale dag om repertoi­ re te leren kennen die bruikbaar is in de kerk.

13.00 – 18.00 u. | Lemmensinstituut Leuven | kerkmuziek@koorenstem.be

29 JAN | DRONGEN OF AVERBODE

START BASISCURSUS EENSTEMMIGE KOORMUZIEK/SAMENZANG DIRIGEREN II

Een basiscursus voor iedereen die als dirigent fungeert bij samenzang: kerkkoordirigent, can­ tor of samenzangleider in de kerk, leerkracht in de klas, gelegenheidsdirigent bij communie­ vieringen, dirigent van een OKRA–koor e.d.m.

Pas op, dit is een vervolgopleiding, dus je moet reeds basisnoties hebben van het dirigeren via een eerdere introductiecursus.

19.30 – 21.30 u. | Oude Abdij van Drongen: 29/1, 5/3, 16/4, 7/5 | Abdij van Averbode: 5/2, 12/3, 23/4, 14/5 | lieselotte.goessens@koorenstem.be

FEBRUARI 4 FEB | OVERPELT

YOUNG VOICES IN LIMBURG

Op zondag 4 februari 2018 organiseert Koor&Stem Limburg een dag voor jeugdkoren (focus op gelijkstemmige). De dag geeft hun de kans elkaar beter te leren kennen, samen te zingen, van elkaar te leren en hun muzikale horizon te verruimen. Na een leuke opwarming door Jeroen Beckers staat Vlaams componist Martin Slootmaekers in de spotlights. Hij zal ons laten kennismaken met zijn werken en met een nieuwe compositie voor jeugdkoor.

Deelnemende koren krijgen het werk voordien toegestuurd om voor te bereiden; de afwer­ king gebeurt o.l.v. de componist zelf. De rest van de dag laat Jeroen Beckers je kennisma­ ken met nieuw liedrepertoire en kunnen de deelnemende koren zichzelf voorstellen met een eigen programma.

13.30 – 18.00 u. | zaal Palethe Overpelt | Deelname GRATIS, maar inschrijven verplicht | limburg@koorenstem.be

7 FEB | BRUGGE

LIEDJES VOOR IN DE KLAS: DOEWAP#4

Muzikale inspiratie nodig in de klas? Ook in Doewap #4 vind je opnieuw een heleboel leuk liedmateriaal: liedjes over kleuren, car­ naval en verliefdheid, aangevuld met een speellied en een Nigeriaanse meezinger.

Tijdens deze navorming krijg je ook handvaten aangereikt om de liedjes meteen in je eigen klas te zingen.

13.30 – 16.00 u. | Concertgebouw Brugge | www.doewap.be

21

14 FEB | GENT

LIEDJES VOOR IN DE KLAS: DOEWAP#6

In de navorming van Doewap#6 leren we je een aanstekelijk Afrikaans liedje aan waarvan je spontaan aan het dansen gaat. We leren ook een beetje Frans en Spaans en we wer­ ken met de Nederlandse vertaling van een Arabisch danslied uit Jordanië. Dat en zoveel meer! Je leert er meteen ook manieren om de liedjes aan te brengen in jouw klas.

13.00 – 16.00 u. | Arteveldehogeschool Campus Goudstraat Gent | Doewap#6 is er ook op 27/2 in Brussel en diverse dagen in maart | alle data zie www.doewap.be

19 & 26 FEB | ANTWERPEN

MUZIEK UIT DE LITURGIE VAN DE ANTWERPSE KATHEDRAAL

22

In de Antwerpse kathedraal ontwikkelt men nieuwe muzikale vormen voor de liturgie, die zowel de volkszang moeten stimuleren als de artistieke werking van koren. Op termijn wil men de volledige liturgie opbouwen als een interactie tussen voorganger, voorzanger, koor en volk. Kapelmeester van de O.L.V.–kathe­ draal, Sebastiaan van Steenberge, laat je tij­ dens twee avonden de mogelijkheden en het repertoire verkennen.

19.30 – 21.30 u. | Choraelhuys Antwerpen | kerkmuziek@koorenstem.be

23–25 FEB | BRUGGE

BACHWEEKEND VAN DE KOORACADEMIE

Een unieke belevenis voor Bachliefhebbers.

Deelnemers moeten op voorhand de Bachcantates instuderen en werken die af tij­ dens het weekend. Op zondagmiddag wordt gerepeteerd met het barokorkest Collegium de Dunis en met professionele solisten en het weekend wordt bekroond met een concert.

Kerk van de Godelieveabdij Brugge | www.kooracademiebrugge.be

NIE UWE D

ATUM

24 FEB | ANTWERPEN

REPERTOIREDAG: OORLOG EN HERINNERING

Repertoire ter herdenking van de Groote Oorlog, zeker in herdenkingsjaar 2018, is gegeerd goed onder de koren. Laat je tij­ dens deze repertoiredag leiden door Patrick Debrabandere en maak kennis met heel wat koormuziek (SATB) in dit thema. Check de website als je wil weten wat er gezongen wordt!

9.30 – 16.00 u. | deSingel Antwerpen | liesbeth.segers@koorenstem.be

MAART 3 MAA | WIJNEGEM

REPERTOIREDAG: MUZIEK VOOR VROUWENKOOR

Muziek voor vrouwenkoor vind je in diverse genres en stijlperiodes. Ludo Claesen koos een programma bij elkaar om je te inspireren en natuurlijk ook gewoon om fijn samen te zin­ gen. Open voor dirigenten en zangeressen!

13.30 – 17.30 u. | erik.demarbaix@koorenstem.be

10 MAA | ANTWERPEN

WORKSHOP COMMUNICATIE VOOR KOREN

Hoe bouw je als vereniging aan een uitnodi­ gende uitstraling, die weergeeft wie je bent?

Hoe werf je nieuwe zangers en hoe zorg je voor meer gelegenheden tot uitvoering? In deze workshop leer je de knepen van het vak inzake wervende communicatie in koorcon­ text.

13.00 – 17.00 u. | Karel de Grote Hogeschool Antwerpen | inschrijvingen@koorenstemantwerpen.be

12 MAA | AVERBODE

STUDIENAMIDDAG ANTWOORDPSALMEN

In het mooie kader van de Abdij van Averbode loodst pater Jos Bielen je door de antwoord­ psalmen voor de zondagen van de paastijd.

14.00 – 16.30 | Abdij Averbode | kerkmuziek@koorenstem.be

16 MAA | TESTELT

KOORATELIER: LICHTE MUZIEK

Je bent te gast bij popkoor Vocalicious om er het lichtere koorgenre te verkennen. Dirigent Johan De Lombaert van Just For Fun neemt je mee op ontdekking.

19.30 – 22.30 u. | Zaal Concordia Testelt | info@koorenstemvlaamsbrabant.be

LATER 2–6 APR | WETTEREN

KOORDAGEN VOOR KINDEREN

Jaarlijkse koorweek voor kinderen tijdens de eerste week van de paasvakantie. Een ontspannen sfeer, kennismaking met verschil­ lende aspecten van het koorzingen, ateliers per leeftijdsgroep of met jongens en meisjes apart, zingen met instrumentale begeleiding: de kinderen kunnen overal van proeven!

Overnachting is mogelijk, maar niet verplicht. marleen.moortgat@koorenstem.be

21–22 APR | EUPEN

JAZZ, POP & IMPRO – REPERTOIREDAG EN DIRIGENTENMASTERCLASS MET MATHIAS BECKER

De drie koorfederaties van ons land nodigen samen Mathias Becker uit Duitsland uit, spe­ cialist in vocal jazz en poparrangementen. Op zaterdagavond kunnen dirigenten ook deelne­ men aan een masterclass. foedekam@skynet.be

KR ZKT DRGNT CHAPEL VOICES ANTWERPEN Deze vierstemmige groep van 10 tot 14 ervaren zangers met een lange muzikale geschiedenis bestaat al enige jaren. We willen in 2018 een repetitor/dirigent aanwerven om nog effici­ ënter en diepgaander te kunnen werken. Het ensemble focust vooral op renaissancemuziek/ polyfonie, met af en toe een uitstap naar de Engelse koortraditie. We willen ons repertoire en onze werking in de juiste context plaatsen en zijn daarom ook erg begaan met een cor­ recte liturgische invulling en betekenis van de muziek zowel tijdens concerten als misvierin­ gen. Concerten zijn gegarandeerd. Studenten die ervaring in de koorwereld willen krijgen als dirigent of repetitor, zijn ook welkom.

Locatie: Antwerpen–Zuid, Sint–Laurentiuskerk // Repetities: 3 à 4x/maand 2u // Vergoeding: in overleg // Contact: musicatantwerp@gmail.com

Je vindt alle zoekertjes uit de koorwereld op www.koorenstem.be/ zoekertjes

JEUGDKOOR KORAAL Koraal: een leuke groep jongeren vanaf het 1ste tot het 5de middelbaar. Ze zingen elke week samen in hartje Mechelen. In Koraal wordt aandacht besteed aan het perfectioneren van het zuiver en correct meerstemmig zingen, in verschillende talen en diverse muzikale genres.

Maar in het koor gaat het niet alleen om zingen; het koor heeft ook een uitgebreide jeugdwer­ king, waaronder een zomerkamp, waar zingen slechts op de tweede plaats komt.

We zoeken: een gemotiveerde muzikant die goed met jongeren overweg kan, een oplei­ ding koordirectie en/of muziekpedagogie genoten heeft of brede ervaring heeft als diri­ gent. Koraal is een van de drie koren van het Onze–Lieve–Vrouwkoor en als dirigent werk je samen met de twee dirigenten van de andere afdelingen (Kolor en Vokalis). Wat heb je nog nodig? Enige kennis van stemtechniek en hoe die over te brengen op jongeren, kennis van koorrepertoire en wat zelfredzaamheid op de piano om rudimentair te kunnen begeleiden.

COLOFON Stemband magazine #13 september 2017 (eind–)redactie: Lieselotte Goessens, Marianne van Scherpenzeel Verschijnt vier keer per jaar / Oplage: 3.000 exemplaren Uitgave: Koor&Stem vzw / Coördinatie: Lieselotte Goessens Werkten mee aan dit nummer: Sofie Rycken, Peter Maus, Tom Eelen, Lieselotte Goessens, Koenraad De Meulder, Inge Sykora, Mirek Cerny Coverfoto: © Franky Schutz Vormgeving: apple–n.be / brand–ink.be / Druk: Vanderpoorten Redactieadres stemband@koorenstem.be www.koorenstem.be/tijdschrift +32 (0)3 237 96 43 Zirkstraat 36 2000 Antwerpen

Abonnement: Binnenland: €25 / Buitenland: €35 Bij Koor&Stem aangesloten koren krijgen 3 gratis abonnementen.

Volg ons via Facebook en Twitter www.facebook.com/koorenstemvzw www.twitter.com/koorenstem

Koor&Stem vzw is de organisatie voor vocale muziek in Vlaanderen.

Koor&Stem ondersteunt iedereen die graag zingt, brengt zingende mensen samen en promoot koorwerking in Vlaanderen. Onze initiatieven helpen je om beter te zingen en om dat met nog meer plezier te doen. www.koorenstem.be

Koorklank is een online platform van Koor&Stem vzw met nieuws en inspiratie voor dirigenten en koren, partituren te downloaden, repertoiretips en véél muziek. www.koorklank.be

Locatie: Mechelen // Repetities: zaterdagen 17.30–19.30 u. (niet tijdens schoolvakanties) // Vergoeding: via KVR // Contact: Ben Bogaerts | sollicitatie@olvkoor.be | www.olvkoor.be

CLOSE

A capella festival met workshops en optredens

© Johan Pijpops

Festival

27 JANUARI 2018 in OPEK LEUVEN

www.closefestival.be

V L A A M S R A D I O KO O R M A RTI N A BATI C D I R I G E NT S O L I S TE N B RU SS E L S P H I L H A R M O N I C

Missa Carolae Kerstconcert ‘with a twist’

Vlierbeek / Abdijkerk

17.12

2017 15:00

Lier / Jezuïtenkerk

20.12

2017 20:15

Brussel-Bruxelles / Flagey

29.09

2017 20:15

www.vlaamsradiokoor.be